Post on 28-Nov-2014
description
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
P ktijk ll Th i Praktijkcollege: Theorie en praktijk van de Lerende praktijk van de Lerende
Organisatieg
Soesterberg, 21 april 2008
Diawww.atrivision.comLerende Organisaties 1
Drs. D.T. (Daan) Assen MBA
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Na afloop van dit college bent u in staat om:d d k i ti l L d O i ti t it t
Leerdoelen
• de noodzaak voor organisaties om als Lerende Organisatie te opereren uit te leggen;
• de kenmerken van een Lerende Organisatie te beschrijven;g j ;• het onderscheid tussen Lerende Organisaties en organisatieleren weer te geven;• de belangrijkste theorieën op het terrein van Lerende Organisaties globaal te
b ij b ikbegrijpen en gebruiken;• uw eigen organisatie te kunnen analyseren op leerstoornissen en de kenmerken
van Lerende Organisaties.g
Diawww.atrivision.com 2Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
• 16.00 uur: Lerende Organisaties, organisatieleren & leerstoornissenOrganisatieleren (Argyris & Schön)
Programma
– Organisatieleren (Argyris & Schön)– De Lerende Organisatie & Leerstoornissen (Senge)– Casus: NASA
• 18.00 uur: Pauze• 19.00 uur: Ontwerpen van Lerende Organisaties
The Learning Company (Pedler)– The Learning Company (Pedler)– Leervermogen Analyseren (Garvin)– Casus: Oticon– Instrumenten voor de Lerende Organisatie
• 20.00 uur: Afsluiting
Diawww.atrivision.com 3Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
W i d O i i ?Wat is een Lerende Organisatie?
Een organisatievorm die individueel leren stimuleert om waarde te creëren in de gvorm van innovatie, efficiency, afstemming op de omgeving en concurrentievoordeel (Johnson & Scholes).
Een organisatie die het leren van al haar leden (medewerkers, leveranciers, klanten) faciliteert en zichzelf continu transformeert (Pedler & Burgoyne).
Een organisatie waar mensen hun capaciteiten om de resultaten te bereiken die ze ti t i d k t t t ll ti wensen continu vergroten, waar nieuwe denkpatronen ontstaan, waar collectieve
ambitie de ruimte krijgt en waar mensen continu leren om samen te leren (Senge).
Diawww.atrivision.com 4Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
• Technologische innovatieH ti
Uitdagingen van de 21e Eeuw
• Hyperconcurrentie• Globalisering en een globale economie• Nieuwe arbeidsrelaties en werkomgevingenNieuwe arbeidsrelaties en werkomgevingen• Nieuwe business modellen• Kennis en leren als kritische concurrentiefactoren• Diversiteit en mobiliteit• Demografische veranderingen
E l ti i d i h• Escalaties in verandering en chaos
Diawww.atrivision.com 5Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Uitdagingen van de 21e Eeuw
Diawww.atrivision.com 6Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Hoe leren organiseren?Externalisatie
(conceptuele kennis,
Implicietekennis
Explicietekennis
communicatie)
Socialisatie(ervaringen delen,
Combinatie(systeemkennis,
communicatie IT)mentoring) communicatie, IT)
Implicietekennis
ExplicietekennisInternalisatie
(operationaliseren
Diawww.atrivision.com 7Lerende Organisaties
kennis, leren door doen)
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Hoe leren organiseren?
ExternBRON
Leren van andereorganisaties
(benchmarking)Extern
Leren doorontdekking
ZelfLeren van eigen
ervaringLeerconcept
Leren doorexperimenteren
Intern TIJD
Leren van andereBedrijfsonderdelen
(kennismanagement)
Diawww.atrivision.com 8Lerende Organisaties
Intern TIJDVerleden Heden Toekomst
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Basistheorie:A i & S hö (1978) O i ti l L i
Theoretisch fundament
• Argyris & Schön (1978): Organizational Learning• Senge (1990), The Fifth Discipline• Pedler (1997) The Learning CompanyPedler (1997), The Learning Company• Garvin (2008), Is Yours a Learning Organization?
Gerelateerde disciplines:• Strategie & leiderschap, Kennismanagement, Competentiemanagement,
Organisatieontwikkeling Human Resource Development (HRD) Organisatieontwikkeling, Human Resource Development (HRD), Kwaliteitsmanagement (TQM/CI), Innovatiemanagement
Diawww.atrivision.com 9Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Organisatieleren is het Organisatieleren is het proces van ontdekken en proces van ontdekken en herstellen van fouten in de herstellen van fouten in de organisatie (Argyris 1977)organisatie (Argyris, 1977)
Diawww.atrivision.com 10Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
• Single-Loop Leren: operationeel leren door het ontdekken en herstellen van fouten waarbij doelen en beleid gelijk blijven
Organisatieleren (Argyris & Schön)
fouten waarbij doelen en beleid gelijk blijven.
• Double-Loop Leren: dieper leren door het ontdekken en herstellen van fouten, waarbij de fundamentele normen en doelen van de organisatie wijzigen (adaptieve organisatie).
• Deutero Leren: meta-leren, waarbij ook het eerder geleerde en het vermogen tot leren binnen de organisatie subject is om b.v. leerstoornissen opheffen (duurzame organisatie) organisatie).
Diawww.atrivision.com 11Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende OrganisatieOrganisatieleren (Argyris & Schön)
Consequenties &
veranderingen
Huidig mentaalmodel
OntdekkenActie
Diawww.atrivision.com 12Lerende Organisaties
Keuze Nieuw mentaalmodel
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
• Incidenten waarvan een organisatie iets moet lerenKritische incidenten
• Incidenten die een organisatie ten gronde kunnen richten• Voorbeelden: Fokker zakt door landingsgestel, verontreinigde
babyvoeding, IRT-affaire, Bouwfraude, Space Shuttle.
Diawww.atrivision.com 13Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Kritische incidentenFase 1: Cultureel geaccepteerde overtuigingenCultureel geaccepteerde overtuigingen
Fase 2: Incubatie periode
Fase 3: Aanleiding of trigger
Fase 4: Gevolgen van de crisis
Fase 5:Fase 5: Reddingsfase
Fase 6:
Diawww.atrivision.com 14Lerende Organisaties
Leren
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
• Persoonlijk meesterschap: hoge mate van beheersing van het vak of de kunde
Vijfde Discipline (Senge)
kunde.• Mentale modellen: het kunnen blootleggen van onbewuste denkbeelden,
veronderstellingen en ideeën die gedrag sturen (mindmapping & )scenario’s).
• Gemeenschappelijke visie: gedeelde visie ontwikkelen op basis van individuele visies van medewerkers.individuele visies van medewerkers.
• Teamleren: vaardigheid om in teams tot synergie te komen op basis van dialoog (collectief IQ hoger dan som individueel IQ)S d k h b i i • Systeemdenken: vermogen om samenhang van gebeurtenissen te zien en op basis hiervan veranderingen te realiseren
Diawww.atrivision.com 15Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerstoornis 1: Ik ben mijn positie
• Ik ben mijn beroep in plaats van ik oefen mijn beroep uit
• Weinig oog voor ander posities en actoren in het systeem
Diawww.atrivision.com 16Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerstoornis 2: De vijand zit buiten
• Externe attributie• Weinig oog voor oorzaken van problemen die
binnen de organisatie zelf liggen• Buiten en binnen als afzonderlijke systemen
Diawww.atrivision.com 17Lerende Organisaties
Buiten en binnen als afzonderlijke systemen
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerstoornis 3: Illusie van het heft in handen
• Proactief is in veel gevallen reactief• Problemen aanpakken voordat ze verder
uitgroeien is een next best oplossing
Diawww.atrivision.com 18Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerstoornis 4: Fixatie op gebeurtenissen
• Fixatie op (schokkende) gebeurtenissen leidt de aandacht af van onderliggende patronen en structuren
Diawww.atrivision.com 19Lerende Organisaties
structuren
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerstoornis 5: De gekookte kikker
• Wees alert op sluipende ontwikkelingen die uiteindelijk het bedrijf te gronde kunnen richten
Diawww.atrivision.com 20Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerstoornis 6: Gebrek aan leren door ervaring
• Ervaring geeft leereffect als consequenties worden ondervonden van beslissingen of handelingen (leerhorizon)
Diawww.atrivision.com 21Lerende Organisaties
g ( )
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerstoornis 7: Competenties van het Management
• MT niet in staat om de leerstoornissen te verhelpen door skilled incompetence
• Slechte prestaties onder druk
Diawww.atrivision.com 22Lerende Organisaties
Slechte prestaties onder druk
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Casus: Space Shuttle
Organisatieleren & leerstoornissenC h d S Sh ttl Ch ll• Crash van de Space Shuttle Challenger
• Crash van de Space Shuttle Columbia• Gang van zaken rond Space Shuttle DiscoveryGang van zaken rond Space Shuttle Discovery
Diawww.atrivision.com 23Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Casus: Space Shuttle
ConclusiesCh ll C l bi l kt d f l i • Challenger en Columbia verongelukt door falen in het systeem van de organisatie
• Ruimtevluchten met tekortkomingen werden ggeaccepteerd (gedeelde visie)
• Patroon van incubatie periode is hetzelfdeM t f l• Management falen
• Druk door aantal geplande ruimtevluchten• Ontwerpen niet begrepen en getest door engineersOntwerpen niet begrepen en getest door engineers
(persoonlijke bekwaamheid)
Diawww.atrivision.com 24Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
The Learning Company (Pedler) Strategie• Lerende benadering van strategie• Participatieve besluitvorming
Intern gericht• Informatief• Formatief accounting
Structuur• Ondersteunende structuren
Extern gericht• Grenswerkers als omgevingsverkenners
• Interne uitwisseling• Beloningsfexibiliteit
• Intercompany leren
Leermogelijkheden• Leerklimaat• Mogelijkheden voor
Diawww.atrivision.com 25Lerende Organisaties
persoonlijke ontwikkeling
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
“Is Yours a Learning Organization?” (HBR Toolkit, 2008)Leervermogen analyseren (Garvin)
• Omgeving die leren ondersteunt– Psychologische veiligheid
W d i di it it– Waardering van diversiteit– Openheid voor nieuwe ideeën– Tijd voor reflectie
• Concrete leerprocessen– Leerprocessen die genereren, verzamelen, interpreteren en verspreiden stimuleren
• Leiderschap dat leren stimuleertp– Leiders die het belang van probleemanalyse, kennisdeling en reflectie benadrukken
stimuleren het leervermogen
Diawww.atrivision.com 26Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leervermogen analyseren (Garvin)
Diawww.atrivision.com 27Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leervermogen analyseren (Garvin)
Diawww.atrivision.com 28Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leervermogen analyseren (Garvin)
Diawww.atrivision.com 29Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Casus: Oticon
Diawww.atrivision.com 30Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
• Spaghetti Organisatie (hiërarchie doorbreken)M lti j b ( lijk b k h id)
Casus: Oticon
• Multi-jobs (persoonlijke bekwaamheid)• Mondelinge communicatie (snelheid van kennisdeling)• Papierloos kantoor (informatie snel terug te vinden)Papierloos kantoor (informatie snel terug te vinden)• Open werkplekken• Multidisciplinaire teams
Diawww.atrivision.com 31Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
• Openheid voor alternatieve opvattingenC ë lt l ( d i i )
Leiderschap en de lerende organisatie
• Creëren van een cultuur van leren (ondernemen, risico)• Waarde van probleemanalyse, kennistransfer en reflectie benadrukken• Stimuleren van actief luisteren en doorvragenStimuleren van actief luisteren en doorvragen• Durven toegeven dat je iets niet weet
Diawww.atrivision.com 32Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Corporate University
AdvancedTraining Department
KnowledgeBackbone
KnowledgeFactoryTraining Department
(operational)Backbone(tactical)
Factory(strategical)
Goal • Efficiency Alignment Competitive Goal • Efficiency • Alignment • Competitive advantage
Relation • Indirect re active • Direct re active • Direct pro activeRelationto strategy
• Indirect, re-active • Direct, re-active • Direct, pro-active
Activities • Coordinating training • Develop and rollout • Strategic innovationActivities Coordinating trainingactivities
Develop and rolloutlearning initiativesbased on corporatestrategy
Strategic innovationin the corporationvia learning andresearch
Diawww.atrivision.com 33Lerende Organisaties
Source: Rademakers
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Corporate University
strategisch
Leerconcept
Functies, rollen, competenties
Organisatie-ontwikkeling
Vaktechnischekennis &
vaardigheden
Persoonlijke &managementvaardigheden
tactisch
planning & logistiekoperationeelleermanagement systemen
Diawww.atrivision.com 34Lerende Organisaties
operationeelg yadministratie & managementinformatie
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerinfrastructuren: informeel leren
Diawww.atrivision.com 35Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Leerinfrastructuren: formeel leren
•Employees•Business Managers
LearningManagement System
Catalog Competency
Virtua
Business Managers•Resource Managers
Catalog, CompetencyManagement, Ordering, Authorisation & Tracking
E Learning Platform Humanal Corpora
Secure
E-Learning PlatformVirtual Classroom,
Communities, Collaboration &
Assessment
HumanResource
InformationSystem
AICC/IMS/ate UniverInternet
Login
/SCORME-Testing Platform
rsity Content Management System
Ontwikkeling, Opslag, Conversie &
Diawww.atrivision.com 36Lerende Organisaties
Conversie &Release Management
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
• Organisatieleren: is het proces van leren in organisaties dat naar aanleiding van incidenten en problemen dat leidt tot correcties of fundamentele veranderingen
Terugblik
incidenten en problemen dat leidt tot correcties of fundamentele veranderingen (reactief, verbeterend)
• Lerende organisatie: Een lerende organisatie is een organisatie die is ingericht om leren en kennisproductie systematisch te faciliteren om daarmee concurrentievoordeel op te bouwen (proactief, vernieuwend).
• Organisatieleren vindt in ieder organisatie plaats maar niet iedere organisatie is Organisatieleren vindt in ieder organisatie plaats, maar niet iedere organisatie is een lerende organisatie.
• Verschillende bouwstenen bepalen de mate waarin een organisatie een Lerende O i ti iOrganisatie is.
Diawww.atrivision.com 37Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
Implementeren van de Lerende Organisatie?
W t t Wat gaat u morgen
anders anders doen?doen?
Diawww.atrivision.com 38Lerende Organisaties
De Lerende OrganisatieDe Lerende Organisatie
P O Box 545 Hengelosestraat 705
AtrivisionP.O. Box 5457500 AM EnschedeThe Netherlandst: +31 (0)53 4836360e: info@atrivision.com
Hengelosestraat 7057521 PA Enschede
The Netherlandsf: +31 (0)53 4337415i: www.atrivision.com
Diawww.atrivision.com