Download - Kim loại chuyển tiếp

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HUẾBỘ MÔN : Hóa học

Giáo viên hướng dẫn : Trần Thị Hòa

1

CÁC NGUYÊN TỐ CHUYỂN TIẾP

Nhóm : Chicken chicken chicken

NỘI DUNG

2

III. MỘT SỐ KIM LOẠI d THÔNG THƯỜNG

VI. VAI TRÒ VÀ ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC

II. TÍNH CHẤT ĐẶC TRƯNG

I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO NGUYÊN TỬ

- Các nguyên tố chuyển tiếp là những nguyên tố mà nguyên tử của chúngcó 2

electron ở lớp ngoài cùng và các phân lớp bên trong (d hoặc f) đang xây dựng.

- Do có 2 electron lớp ngoài cùng nên chúng là các kim loại.

- Trong bảng hệ thống tuần hoàn, chúng được xếp vào các nhóm B và hai họ

Lantanit và Actinit xếp ở cuối bảng.


NỘI DUNG

4





Ngoài các tính chất chung của các kim loại, các nguyên tố chuyển tiếp do có phân lớp d và f chưa đầy đủ electron nên có một số tính chất khác với các kim loại thuộc phân nhóm chính:

Có nhiều trạng

thái oxy hóa

Hợp chất

của chúng

thường có màuCó tính thuận từ

Đơn chất và hợp

chất thường có

hoạt tính xúc tác

Có khả năng tạo

phức chất


Có nhiều trạng thái oxy hóa

Trong các nguyên tố chuyển tiếp, các electron hóa trị nằm ở các phân lớp ns và (n-1)d có nhiều năng lượng xấp xỉ nhau nên chúng có thể sử dụng các e này khi tham gia liên kết

Ví dụ: Mn có thể có số oxy hóa +2, +3, +4, +5, +6, +7

Trong lúc đó, các kim loại điển hình thường có số oxy hóa ít thay đổi.

VÍ dụ: Na có số oxy hóa +1, Al có số oxy hóa +3…


Có khả năng tạo phức chất

Các kim loại chuyển tiếp có khả năng tạo phức chất bền, do chúng có các orbital

trống, có thể tham gia tạo liên kết phối trí với các phối tử để tạo thành phức chất.

Ví dụ:K3[Fe(CN)6]; [Cu(NH3)4](OH)2; [Zn(NH3)4]Cl2;…


Đơn chất và hợp chất thường có hoạt tính xúc tác

Đơn chất cũng như hợp chất của các kim loại chuyển tiếp thường có hoạt tính xúc tác.

Chúng có khả năng tạo thành những hợp chất trung gian với các chất phản ứng làm giảm năng lượng hoạt hóa của phản ứng nên phản ứng xảy ra với tốc độ nhanh hơn. Kim loại chuyển tiếp cũng có thể đóng vai trò xúc tác là chất hấp phụ bề mặt (thường là xúc tác dị thể) do có diện tích bề mặt lớn.

Ví dụ:

MnSO4 xúc tác cho phản ứng KMnO4 oxi hóa H2C2O4 trong môi trường acid

Ni làm xúc tác cho các phản ứng hydro hóa

Các ion của các kim loại chuyển tiếp(Mn, Zn, Mo…) có mặt trong enzym của cơ thể


Có tính thuận từ

Chất thuận từ là chất bị từ trường hút, thường có

e độc thân. Còn chất có e đã ghép đôi bị từ

trường đẩy là chất nghịch từ.


Hợp chất của kim loại chuyển tiếp có màu

Hiệu số năng lượng của các e nằm ở phân mức ns và (n-1)d

của các kim lại chuyển tiếp không lớn, độ dài sóng hấp thụ của

chúng nằm trong vùng khả biến nên hợp chất của chúng

thường có màu.

Vd: Cu2+ màu xanh, Ni2+ màu lục sáng,…


NỘI DUNG

11





1. Fe, Co, Ni:

Fe (3d64s2,số OXH +2, +3):

Là kim loại tương đối phổ biến

Có trong thiên nhiên ở dạng hợp chất với oxy như:

Hematit (Fe2O3) Manhetit (Fe3O4) Pyrit (FeS2) xiderit(FeCO3)

12


1. Fe, Co, Ni:

Co (3d74s2,số OXH +2, +3):

Ít phổ biến

Thường gặp trong các quặng: cobaltite, erythrite,glaucodot,…

Cobaltite erythrite glaucodot

13


1. Fe, Co, Ni:

Ni (3d84s2,số OXH +2, +3):

Ít phổ biến

Thường gặp trong các hợp chất: pentlandit, limonit, garnierit.

Pentlandit Garnierit Limonit

14


1. Fe, Co, Ni:

Tính chất vật lý:

Là những kim loại nặng.

Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao.

Dẫn nhiệt và dẫn điện tốt.

Có từ tính.

Fe và Co có màu trắng hơi xám.

Ni có màu trắng bạc.

15


Là các kim loại hoạt động trung bình.

Độ hoạt động giảm dần từ Fe đến Ni.

a) T/d với nước và không khí:

• Khi nguyên chất ở dạng khối bền.

• Tuy nhiên, do sắt thường lẫn các tạp chất nên trong không khí ẩm bị

ăn mòn tạo ra rỉ sắt xốp không bảo vệ được kim loại.

3Fe + 2O2 Fe3O4

16


1. Fe, Co, Ni:

Tính chất hóa học:

b) T/d với phi kim:

Ở nhiệt độ thường và không có hơi ẩm, chúng không tác dụng.

Ở nhiệt độ cao chúng tác dụng khá mạnh.

2Fe + 3Cl2 2FeCl3

M + Cl2 MCl2 (M: Co,Ni)

Ở 600- 11000C, Fe còn tác dụng với cacbon tạo xementit

3Fe + C Fe3C

17

t0

t0

600- 11000C


1. Fe, Co, Ni:

+ Với acid thường:

Chúng đẩy được Hydro ra khỏi các acid thường tạo muối có số oxy hóa +2.

Fe + 2HCl FeCl2 + H2

+ Với acid oxy hóa:

Fe bị thụ động bởi H2SO4 và HNO3 đặc,nguội.

H2SO4 đặc nóng dễ hòa tan các kim loại trên.

2Fe + 6H2SO4 đ/n Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

Fe + 6HNO3 đ/n Fe(NO3 )3 + 3NO2 + 3H2O

Fe + 4HNO3 loãng Fe(NO3 )3 + NO + 2H2O

18

c) T/d với axid:

t0


1. Fe, Co, Ni:

t0

t0

Chúng đẩy được kim loại yếu hơn ra khỏi dung dịch muối:

Fe + CuSO4 Cu + FeSO4

20

d) T/d với kim loại yếu hơn:

Hợp chất:

Đối với Fe, hợp chất +2 và +3 đều điển hình, còn đối với Co và Ni chỉ có hợp

chất +2 là điển hình.

a)Hợp chất +2:

Oxid MO: FeO (đen), CoO(xanh lục xám), NiO(xanh lục) là chất rắn

không tan trong nước ,kiềm nhưng dễ tan trong acid nên chúng là các ocid

base. Khi đun nóng, chúng bị khử đến kim loại tự do.

III. MỘT SỐ KIM LOẠI d THÔNG THƯỜNG1. Fe, Co, Ni:

1. Fe, Co, Ni:

MO + H2 M + H2O

Hydroxid M(OH)2 :

• Fe(OH)2 màu trắng, Co(OH)2 màu đỏ hồng, Ni(OH)2 màu xanh lục

sáng.

•Là những kết tủa không tan trong nước và kiềm nhưng dễ tan trong

acid.

•Là những hydroxid base, nhưng tính base yếu

•Cả ba đều là chất khử mạnh.

•Khi có mặt oxy trong không khí, Fe(OH)2 dễ bị oxy hóa thành

Fe(OH)3

4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3

Lục nhạt Đỏ nâu

21


Các muối:

Đa số các muối tương ứng tan trong nước và bị thủy phân.

Trong dung dịch, Fe2+ có màu xanh lá cây nhạt, Co2+ màu đỏ hồng, Ni2+

màu lục tươi. Chúng đều là chất khử.

2FeCl2 + Cl2 2FeCl3

22

b) Hợp chất +3:

Khi đi từ Fe đến Ni: tính khử của M2+ giảm dần nên tính oxy hóa của M3+

tăng dần.


1. Fe, Co, Ni:

Oxid M2O3:

Fe2O3 (nâu), Co2O3 (nâu sẫm), Ni2O3 (đen sẫm).

Là những chất rắn không tan trong nước.

Co2O3 và Ni2O3 là những chất oxy hóa mạnh.

M2O3 + 6HCl 2MCl2 + Cl2 + 3H2O (M: Co, Ni)

Các hydroxid M(OH)3 tạo thành khi cho muối M3+ tác dụng với dung dịch

kiềm:

FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl

Chúng là những chất oxy hóa mạnh trong môi trường acid.

23


Muối M3+

Muối Co3+ và Ni3+ rất không bền.

Muối Fe3+ bền và thường tạo muối kép có công thức tổng quát

M[Fe(SO4)2].12H2O (gọi là phèn), trong đó M là cation +1.

Ion Fe3+ thực tế không màu nhưng trong dung dịch có màu vàng, đó là sản phẩm

của sự thủy phân.

FeCl3 + H2O FeCl2(OH) + HCl

Muối Fe3+ tác dụng với SCN- tạo chất tan màu đỏ máu:

FeCl3 + (3+n)KSCN Kn[Fe(SCN)3+n] + 3KCl

đỏ máu (n= 0-3)

24



25

Một khối đồng trong quặng tự nhiênTinh thể bạc với độ tinh khiết hơn 99.95%Tinh thể vàng với độ tinh khiết hơn 99.99%

2. Cu, Ag, Au

26

Cấu hình electron ngoài cùng là –ns1 (giống kim loại kiềm) nhưng

lớp sát ngoài cùng có 18 e ( kim loại kiềm cùng chu kỳ chỉ có 8 e)

Cu, Ag, Au là những kim loại yếu hơn kim loại kiềm nhiều

Ngoài khả năng nhường 1e của lớp ngoài cùng n, các nguyên tố phân

nhóm đồng còn có thể mất 1 hoặc 2 e ở lớp (n-1).

Tuy ở nhóm I nhưng các nguyên tố này có thể tạo

hợp chất ứng với các số oxi hóa +1, +2 và +3

Đi từ Cu đến Au bán kính của nguyên tử tăng rất chậm

tính kim loại giảm nhanh

III. MỘT SỐ KIM LOẠI d THÔNG THƯỜNG2.1. Cấu tạo nguyên tử và lý tính

27

Trong thiên nhiên Cu, Ag, Au có thể tồn tại ở trạng thái tự do nhưng

ít.

Chúng có khối lượng riêng lớn, dẫn điện và dẫn nhiệt tốt, dễ dát

mỏng, dễ kéo sợi, nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độc sôi cao, dễ tạo

hợp kim.

III. MỘT SỐ KIM LOẠI d THÔNG THƯỜNG2.1. Cấu tạo nguyên tử và lý tính

28

Cu, Ag, Au là các kim loại yếu.

Từ Cu Au : hoạt động hóa học giảm

Tác dụng với phi kim

+ Trong không khí:

• Cu bị biến đổi vì tạo lớp cacbonat base (gọi là tanh đồng, rất độc).

Cu + O2 + H2O +CO2 Cu2(OH)2CO3

xanh lục xám

• Ag , Au không biến đổi

+ Cả 3 kim loại không phản ứng với H2, N2, C ngay cả nhiệt độ

cao

Tác dụng với axit: Cu, Ag tan trong acid có tính oxi hóa mạnh (

HNO3,H2SO4 đặc, nóng ), nước cường toan, Au chỉ tan trong nước

cường toan

Au + 3 HCl + HNO3 AuCl3 + NO + 2 H2O

AuCl3 +HCl H[AuCl4]

III. MỘT SỐ KIM LOẠI d THÔNG THƯỜNG2.2. Hóa tính

29

Các hợp chất bền là hợp chất Ag+, Cu2+, Au3+.

Hợp chất Ag+ :

+ Ag2O là bột màu nâu đất, không tan trong nước, tan trong acid

oxit base

+ AgOH là base không bền, phân hủy khi tạo thành

2 AgOH Ag2O (r ) đen + H2O

Ag2O

AgCl + 2 NH3 dư [Ag(NH3)2]Cl

III. MỘT SỐ KIM LOẠI d THÔNG THƯỜNG2.3. Hợp chất

+ Đa số các muối Ag+ khó tan trong nước, dễ bị as phân hủy

(ứng dụng trong chế tạo phim, giấy ảnh), dễ tạo phức chất với

NH3, CN-, S2O32- …

30

Hợp chất Cu2+ :

+ CuO là bột màu đen,không tan trong nước nhưng tan dễ trong

acid.

+Cu(OH)2 là kết tủa xanh da trời, ít bền, dễ mất nước khi đun

nóng.

Cu(OH)2 (r ) xanh da trời CuO( r) đen + H2O.

Nó là một hydroxid lưỡng tính, cả 2 tính chất đều

yếu,nhưng tính base trội hơn:

Cu(OH)2 + 2NaOH đặc 50%, sôi = Na2[Cu(OH)4] tan, dung dịch tím

Cu(OH)2 + 2HCl loãng CuCl2 + 2H2O

+ Các muối Cu2+ đều độc và dễ tạo phức chất, CuSO4.5H2O được

dùng làm thuốc trừ sâu trong nông nghiệp.

CuSO4 + 2NH3 + 2H2O Cu(OH)2 + (NH4)2SO4

Cu(OH)2 + 4NH3 dư [Cu(NH3)4](OH)2 tan, dd xanh tím


CuSO4.5H2O

31


Hợp chất Au3+ :

+ Au2O3 là bột nâu sẫm màu, không tan trong nước,dễ phân hủy

khi đun nóng.

+ Au(OH)3 là kết tủa nâu đỏ, lưỡng tính, tính acid > base.

+ Đa số các muối của Au3+ có màu vàng và dễ tạo phức chất:

AuCl3 + HCl đặc H[AuCl4] tan

Au2O3

32

3. Zn, Cd, Hg

3.1. Tính chất nguyên tử

Cấu hình electron ngoài cùng ns2 ,có 2e lớp ngoài cùng,có 18e lớp (n-1)

Chúng là những kim loại yếu hơn kim loại IIA cùng chu kì.

3.2.Lý tính

Nhiệt độ thường, Hg là chất lỏng rất độc,Cd và Zn là chất rắn,chúng có tos

và tonc tương đối thấp,Hg có thể bay hơi nhiệt độ thường.

Hg hòa tan kim loại ngay nhiệt độ thường,hỗn hợp đó được gọi là hỗn

hống.Nó có thể ở dạng rắn,lỏng hoặc sệt.


3.3 Hóa tính

Zn,Cd,Hg là kim loại yếu hơn kim loại kiềm thổ cùng chu kì.

Tác dụng với phi kim:

• Trong không khí khô,to thường Zn,Cd,Hg không bị biến đổi.

• Khi đun nóng Zn và Cd cháy cho ngọn lửa có màu,Hg bị oxh chậm.

• Với lưu huỳnh và halogen,Zn và Cd phản ứng mãnh liệt khi đun nóng,Hg

phản ứng ngay to thường

33


Tác dụng với axid:

• Zn và Cd đứng trước H trong dãy điện hóa nên phản ứng vs acid loãng,Hg

đứng sau H nên chỉ tan trong HNO3 và H2SO4 đặc nóng.

Zn + 2HCl ZnCl2 H2

Hg +4HNO3 Hg(NO3)2 +2NO2+H2O

Tác dụng với dung dịch kiềm:

• Chỉ có Zn hòa tan trong dung dịch kiềm vì có hydroxid lưỡng tính.

Zn +2NaOHdd +2H2O Na2[Zn(OH)4]+H2

34


3.4. Hợp chất

a.Oxid

ZnO(trắng),CdO(nâu),HgO(tinh thể:Đỏ tươi,bột màu vàng) là chất không tan trong

nước.CdO và HgO là oxid lưỡng tính .ZnO được sử dụng để sản xuất sơn trắng.

ZnO(dạng bột) HgO(dạng bột)

35


b.Hydroxid

Zn(OH)2 và Cd(OH)2 là kết tủa keo trắng,t/d vs d2 kiềm cho muối

Zn2+,Cd2+.Cd(OH)2là hydroxid baze.

Zn(OH)2 là hydroxid lưỡng tính,2 tính đều yếu nhưng tính baze mạnh hơn.

Hg(OH)2không bền vừa tạo thành đạ bị phân hủy tạo HgO màu vàng.

HgCl2+2NaOH HgO vàng +2NaCl+H2O

36


c.Các muối M(II)

Đa số muối không màu,nitrat và sulfat dễ tan,muối của thủy ngân rất độc.

Các muối đều dễ tạo phức chất:

ZnCl2+2NH3+2H2O Zn(OH)2 trắng +2NH4Cl

Zn(OH)2+4NH3dư [Zn(NH3)4](OH)2

tan,d2 không màu

HgCl2+2KI HgI2 đỏ +2KCl

HgI2 +2KIdư K2[HgI4]

tan,d2 không màu37


3.4. Hợp chất

d.Hợp chất Hg

Ngoài hợp chất +2,thủy ngân còn cho hợp chất+1.Trong phân tử của hợp chất

+1có dây -Hg-Hg- nên thường viết là Hg22+,ví dụ:HgCl2,Hg2(NO3)2.

Các muối Hg không bền,để lâu bị phân hủy:

Hg2Cl2 Hg + HgCl2

trắng đen

38


3.4. Hợp chất


39

4. Mangan (Mn)

4.1 Tính chất vật lý

- Mangan là kim loại màu trắng xám, giống sắt.

- Nó là kim loại cứng và rất giòn, khó nóng chảy, nhưng lại bị ôxi hóa dễ dàng

- Mangan kim loại chỉ có từ tính sau khi đã qua xử lý đặc biệt


40

4. Mangan (Mn)

4.2 Tính chất hóa học

- Phản ứng với oxy ở điều kiện thường tạo lớp oxit bảo vệ, nếu ở dạng bột thì bị oxy

hóa dễ dàng.

2Mn + O2 = 2MnO

- Tác dụng phi kim tạo muối

Mn + Cl2 = MnCl2

- Không tác dụng với nước ở nhiệt độ thường và phản ứng nhanh ở nhiệt độ cao

Mn + 2H2O = Mn(OH)2 + H2

- Tan được trong axit thường và axit oxy hóa. Bị HNO3 đặc nguội thụ động hóa


41

4. Mangan (Mn)

4.3 Hợp chất

Trạng thái ôxi hóa phổ biến của nó là +2, +3, +4, +6 và +7. các hợp chất có số oxy

hóa +7 là những hợp chất oxy hóa mạnh. Số oxy hóa +2 là phổ biến nhất.

- Hợp chất +2

+ MnO: màu lục xám , không tan trong nước nhưng tan trong axit

+ Mn(OH)2 là kết tủa màu trắng hồng, để ngoài không khí bị oxy hóa tạo

Mn(OH)4

Mn(OH)2 + O2 + 2H2O = Mn(OH)4

Trắng hồng Nâu

- Hợp chất +4

+ MnO2 màu đen, không tan trong nước . MnO2 có cả tính oxy hóa lẫn tính khử

MnO2 + 4HCl = MnCl2 + Cl2 + 2H2O

2MnO2 + 4KOH + O2 = 2K2MnO4 + 2H2O

+ Mn(OH)4 có tính lưỡng tính, tính base mạnh hơn tính axit và cả 2 tính đều yếu

https://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%94xi_h%C3%B3a


42

4. Mangan (Mn)

4.3 Hợp chất

- Hợp chất +6

+ Axit Manganic H2MnO4 dễ bị phân hủy tạo gốc Manganat (MnO42-) bền hơn

3H2MnO4 = MnO2 +2HMnO4 + 2H2O

Xanh lục sẫm Đen Tím

H2MnO4 có tính oxy hóa mạnh, và cũng thể hiện tính khử

2K2MnO4 + Cl2 = 2KMnO4 + 2KCl

- Hợp chất +7

+ Mn2O7 là chất lỏng nhớt như dầu, màu xanh lá cây đen. Dễ bị phân hủy ở nhiệt độ

thường.

Mn2O7 là chất oxy hóa rất mạnh , bốc cháy khi tiếp xúc với hợp chất hữu cơ.

Mn2O7 + H2O = 2HMnO4

HMnO4 không bền, phân hủy khi nồng độ >20%

4HMnO4 = 4MnO2 +3O2 + 2H2O

+ Muối của MnO4- màu tím, bền hơn axit.

2KMnO4 = K2MnO4 + MnO2 + O2


43

5. Crôm

5.1 Tính chất vật lý

- Crôm là kim loại màu trắng xám.

- Có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi rất cao

- Cứng nhất trong tất cả các kim loại


44

5. Crôm

5.2 Tính chất hóa học:

- Ở nhiệt độ thường crom rất trơ. Khi đun nóng nó tác dụng tốt hơn, crom có tính

khử tốt

- Bền với nước và không khí ở nhiệt độ thường.

- Cr (bột ) + đun nóng + phi kim:

4 Cr + 3 O2 → 2 Cr2O3

2Cr + 3Cl2 2CrCl3

4Cr + 3S 2Cr2Cl3

- Tác dụng với H2O

Trong thực tế Crom không tác dụng với H2O vì có màng oxit rất bền.

- Tác dụng với axit

+) Với axit HCl, H2SO4 loãng .

Ví dụ: Cr + 2HCl → CrCl2 + H2

Cr + H2SO4 (loãng) → CrSO4 + H2


45

5. Crôm

5.2 Tính chất hóa học:

- Với axit H2SO4 đặc, nóng, HNO3:

Ví dụ: 2Cr + 6H2SO4 (đặc) Cr2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

Cr + 6HNO3 (đặc) Cr(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O

Cr + 4HNO3 (loãng) Cr(NO3)3 + NO + 2 H2O

Chú ý: Crom không tác dụng với H2SO4, HNO3 đặc, nguội.

- Tác dụng với dd muối: Crom trực tiếp đẩy kim loại yếu hơn ra khỏi dd muối.

Ví dụ: Cr + 2AgNO3 → Cr(NO3)2 + 2Ag


46

5. Crôm

5.3 Hợp chất

- Đặc trưng và bền nhất là hợp chất +3 và +6

5.3.1/ Hợp chất crom (III):

a) Crom (III) oxit (Cr2O3 ):

- Chất rắn, màu lục thẫm, không tan trong nước

- Là oxit lưỡng tính

Ví dụ: Cr2O3 + 6HCl → 2CrCl3 + 3H2O

Cr2O3 + 2NaOH đặc 2NaCrO2 + H2O

b) Crom (III) hiđroxit: (Cr(OH)3 )

- Chất rắn, màu lục xám, không tan trong nước

- Là hiđroxit lưỡng tính.

Ví dụ: Cr(OH)3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O

Cr(OH)3 + NaOH NaCrO2 + 2H2O

- Nhiệt phân: 2Cr(OH)3 Cr2O3 + 3H2O


47

5. Crôm

5.3.1 Hợp chất crom (III):

c) Muối Crom (III): vừa có tính oxi hóa, vừa có tính khử

- Trong môi trường axit, muối Cr3+ bị Zn khử thành Cr2+

2Cr3+ + Zn → 2Cr2+ + Zn2+

- Trong môi trường bazơ, muối Cr3+ bị Br2 oxi hóa thành muối crom (VI)

2NaCrO2 + 3Br2 + 8NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaBr + 4H2O

5.3.2 Hợp chất Crom (VI)

a) Crom (VI) oxit: CrO3

- Chất rắn, màu đỏ thẩm

- Là một oxit axit: CrO3 + H2O → H2CrO4 (axit cromic)

2CrO3 + H2O → H2Cr2O7 (axit

đicromic)

- Có tính oxi hóa mạnh. Một số chất (S, P, C, NH3, ...) bốc cháy khi trộn với

CrO3.

2CrO3 + 2NH3 → Cr2O3 + N2 + 3H2O


48

5. Crôm

5.3.1 Hợp chất crom (VI):

b) Muối cromat và đicromat

- Có tính oxi hóa mạnh

K2Cr2O7 + 6FeSO4 + 7H2SO4 → 3Fe2 (SO4)3 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 7H2O

K2Cr2O7 + 14HCl → CrCl3 + 3Cl2 + 2KCl + 7H2O

- Trong dd, giữa CrO42- và Cr2O7

2- tồn tại cân bằng

Cr2O72- + H2O ⇌⇌ CrO4

2- + 2H+

(màu đỏ da cam) (màu vàng tươi )

+ Muối CrO42- tồn tại trong môi trường kiềm.

+ Muối Cr2O72- tồn tại trong môi trường axit.

.

NỘI DUNG

49





IV. VAI TRÒ VÀ ỨNG DỤNG TRONG Y HỌC

50

1. Các kim loại chuyển tiếp trong cơ thể và vai trò của chúng

a) Sắt

Cơ thể

Thành phần của hemoglobin,myoglobi,cytocrôm

Kim loại vận chuyển và dự trữ

Tuổi tác

Điều kiện sinh lí

Nhu cầu


51


a) Sắt

Nhu cầu hàm lượng sắt nên dùng / 1 ngày


52


a) Sắt

- Thiếu sắt thiếu máu,giảm trí tuệ của trẻ đang lớn

- Thừa sắt Nguy cơ xơ gan , guy giảm chức năng tim , suy nhược cơ

thể


53

1. Các kim loại chuyển tiếp trong cơ thể và vai trò của chúnga) Sắt

Hàm lượng sắt / 100g thực phẩm


54

1. Các kim loại chuyển tiếp trong cơ thể và vai trò của chúngb) Côban (Co)

- Cấu tạo nên nhiều enzim,hoạt hóa nhiều enzim của cơ thể , có vai trò quan trọng trong tạo hồng cầu

- Hoạt hóa quá trình tạo máu, giúp tuyến giáp tổng hợp Iod

- Thiếu coban thiếu máu ,chán ăn,gầy yếu

- Có nhiều trong gan,sữa,thịt,trứng .


55

1. Các kim loại chuyển tiếp trong cơ thể và vai trò của chúngc) Đồng

- Cần thiết cho sự phát triển của mô liên kết , thúc đẩy tạo máu

- Có trong sắc tố hô hấp,nhiều enzim của cơ thể, giúp hấp thu vitanmin C,A,E,P

- Thiếu đồng gây thiếu máu nhược sắc.

- Ứ đọng nhiều đồng hại gan , tổn thương ống thận.


56

1. Các kim loại chuyển tiếp trong cơ thể và vai trò của chúngd) Kẽm- Thành phần của nhiều enzim trong cơ thể

- Cần thiết cho sự tạo thành + hoạt động hormon sinh dục nam,tăng trưởng của tuyến yên , insolin của tuyến tụy, kích thích hồng cầu,...

- Thiếu Zn chán ăn,chậm sinh trưởng,nghèo khoáng ở xướng,suy nhược

thần kinh, rối loạn chuyển hóa protid,gluxid,...


57

1. Các kim loại chuyển tiếp trong cơ thể và vai trò của chúngd) Kẽm


58

1. Các kim loại chuyển tiếp trong cơ thể và vai trò của chúnge) Mo

- Khử độc cho cơ thể, có vai trò cần thiết cho quá trình cố định đạm của cơ thể

- Tham gia tạo các enzym của sữa + gan

- Tăng hiệu lực vitamin E

- Có nhiều trong ngũ cốc , đậu, rau quả.f) Mn- Là nguyên tố Vi lượng thiết yếu , tác động lên quá trình sinh trưởng,tạo

máu,sinh tổng hợp acid nucleic,protein,kháng thể

- Tăng tác dụng của insolin, điều hóa chức năng sinh dục

- Thừa Mn gây hại thận,tim mạch ,...

- Có nhiều trong ngũ cốc , thực phẩm


59

2. Các hợp chất của kim loại chuyển tiếp có ứng dụng y học

a) Hợp chất của sắt

FeSO4 hoặc C12H22FeO14.2H2ODùng làm thuốc bổ máu


60

2. Các hợp chất của kim loại chuyển tiếp có ứng dụng y họcb) Hợp chất của Co

-Vitamin B12 : C63H22N14O14P dùng trong các trường hợp thiếu máu ,điều trị đau dây thần kinh

- Đồng vị phóng xạ 57Co và 60Co dùng chuẩn đoán và điều trị một số bệnh.


61

2. Các hợp chất của kim loại chuyển tiếp có ứng dụng y họcc) Hợp chất của Ag

- Ag+ có tính sát trùng nống độ nhỏ

- AgNO3 diệt mầm bệnh tại chỗ đốt các ổ nhiễm khuẩn

- Argyrol 3% dùng làm thuốc nhỏ mắt


62

2. Các hợp chất của kim loại chuyển tiếp có ứng dụng y họcd) Hợp chất của Zn

- ZnO : thuốc mỡ , bột điều trị nhiễm khuẩn ngoài da,vết bỏng

- ZnO2: băng bó các vết thương nhiễm trùng

- Các thuốc bổ có chứa Zn2+ dùng bổ sung chất khoáng trong các viên bổ tổng hợp

e) Hợp chất của Mn

- KMnO4 (0,1-5%) dùng làm chất sát trùng

- MnSO4 MnCl2 dùng làm bổ sung chất khoáng trong các viên thuốc bổ tổng hợp.