Zifrak 2015. Emakumeak eta gizonak Euskadin · 2017. 1. 31. · 2015eko Zifrak – Emakumeak eta...

ZIFRAK 2015EMAKUMEAK ETA GIZONAK EUSKADIN

2015eko Zifrak – Emakumeak eta gizonak Euskadin

Egilea:

ADIMEN INVESTIGACIÓN

Marce Masa, Tatiana Cano eta Laura Ortuondo

EMAKUNDE – EMAKUMEAREN EUSKAL ERAKUNDEA

3

AURKIBIDEA

AURKEZPENA ....................................................................................................... 15

1. DEMOGRAFIA-AZTERKETA ............................................................................. 16

1.1. BIZTANLERIAREN DATU OROKORRAK ................................................................. 16

1.2. EZKONTZAK .................................................................................................... 23

1.3. JAIOTZA-TASA ................................................................................................. 27

1.4. HERIOTZA-TASA .............................................................................................. 31

2. HEZKUNTZA ...................................................................................................... 34

2.1. ARAUTUTAKO HEZKUNTZA ................................................................................ 34

2.1.1 Datu orokorrak ............................................................................................. 34

2.1.2 Erdi-mailako eta goi-mailako Lanbide Heziketa. .......................................... 38

2.1.3 Unibertsitate-irakaskuntza. .......................................................................... 40

2.2. HELDUEN HEZKUNTZA ETA ARAUBIDE BEREZIKO HEZKUNTZA. ............................. 46

2.3. BIZITZA OSOAN ZEHARREKO IKASKETA-EKINTZETAN PARTE HARTZEA. ................. 47

3. LANA. ................................................................................................................ 52

3.1. PRODUKZIO-LANA. ........................................................................................... 52

3.1.1. Jarduera-, enplegu- eta langabezia-tasak. .................................................. 52

3.1.2. Afiliazioari, langabeziari eta erregistratutako kontratuei buruzko datuak. .... 60

3.1.3. Biztanleria landuna ekonomia-sektoreka. ................................................... 64

3.1.4. Biztanleria landuna, lan-baldintzen arabera. ............................................... 67

3.1.5. Biztanleria landuna: ekintzailetza ................................................................ 69

3.2. UGALKETA-LANA. ............................................................................................. 72

3.2.1. Erantzukidetasuna eta denboraren erabilera berriak .................................. 72

3.2.2. Bateragarritasun erantzukidea. ................................................................... 78

4. BALIABIDE EKONOMIKOAK ETA SOZIALAK ................................................. 82

4.1 AUTONOMIA EKONOMIKOA . ............................................................................... 82

4.2. GIZARTE- ETA LAGUNTZA-BALIABIDEAK. ............................................................ 92

4.3. GIZARTERATZEA ETA POBREZIA. ....................................................................... 94

5. OSASUNA. ....................................................................................................... 100

5.1. OSASUN-EGOERA ETA AUTOPERTZEPZIOA. ...................................................... 100

5.2. OSASUN-ARRISKUAK ETA OHITURA OSASUNGARRIAK. ...................................... 101

5.3. LANEKO OSASUNA. ........................................................................................ 104

5.4. UGALKETA-OSASUNA ETA ERABAKIAK HARTZEA. .............................................. 106


4

6. PARTE-HARTZEA. .......................................................................................... 111

6.1. PARTE-HARTZEA ERAKUNDE PUBLIKOETAN. ..................................................... 111

6.2. PARTE-HARTZEA BESTE ERABAKI-ORGANO BATZUETAN .................................... 116

6.3. GIZARTEAN PARTE HARTZEA .......................................................................... 117

6.3.1. Elkarteetan parte hartzea ......................................................................... 117

6.3.2. Aisialdiko denbora .................................................................................... 119

6.3.3. Partaidetza eskola kirolean ....................................................................... 121

7. EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIA ........................................................ 124

INFORMAZIO ITURRIEN ZERRENDA ................................................................. 133


5

TAULEN AURKIBIDEA

AURKEZPENA ....................................................................................................... 15

1. DEMOGRAFIA-AZTERKETA ............................................................................. 16

1.1. BIZTANLERIAREN DATU OROKORRAK ................................................................. 16

1. taula.1. Biztanleria, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014. 16

1. taula.2. Biztanleriaren bilakaera sexuaren arabera. EAE. 1998 – 2014. ......... 17

1. taula.3. Biztanleria, adinaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014. .................... 18

1. taula.4. Biztanleria, adin-taldearen, sexuaren eta lurralde historikoaren

arabera. EAE. 2014. ........................................................................................... 18

1. taula.5. Bizi-itxaropenaren bilakaera (urteak) jaiotzean, sexuaren arabera.

EAE. 1991- 2014. ............................................................................................... 19

1. taula.6. EAEn erroldatutako pertsonak, jaiolekuaren eta sexuaren arabera.

EAE. 2014. ......................................................................................................... 19

1. taula.7. Atzerriko biztanleria, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera.

EAE. 2014. ......................................................................................................... 20

1. taula.8. Atzerriko biztanleriaren bilakaera, sexuaren arabera. 2003 – 2014. ... 20

1. taula.9. EAEn erroldatutako atzerriko pertsonak, jaiolekuaren eta sexuaren

arabera. 2014. .................................................................................................... 21

1. taula.10. Atzerritar biztanleria, adin-taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2014. .. 22

1. taula.11. Biztanleriaren proiekzioa, sexuaren arabera. EAE. 2015 – 2026. .... 22

1.2. EZKONTZAK .................................................................................................... 23

1. taula.12. Ezkontza-kopuruaren eta ezkontza-tasaren bilakaera. EAE. 1975 - 2013. . 23

1. taula.13. Ezkontzak, ezkontza lekuaren, egoitzaren eta ezkontzeko eraren

arabera. EAE. 2013* .......................................................................................... 24

1. taula.14. Ezkondutako pertsonen batez besteko adinaren bilakaera,

sexuaren arabera. EAE. 1996 – 2013. ............................................................... 24

1. taula.15. EAEko sexu bereko pertsonen arteko ezkontzen bilakaera,

lurralde historikoaren arabera. 2005 – 2013. ...................................................... 25

1. taula.16. Deuseztasun-, dibortzio- eta banantze-epaien bilakaera. EAE.

2006 – 2013. ...................................................................................................... 25

1. taula.17. Banantze eta dibortzioak, mantenu pentsioa ordaintzen duen

ezkontidearen eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2013. ............................ 26

1. taula.18. Banantze eta dibortzioak, jagoletza esleituta duen ezkontidearen

arabera. EAE. 2013. ........................................................................................... 27

1.3. JAIOTZA-TASA ................................................................................................. 27

1. taula.19. Jaiotza-tasaren bilakaera 1.000 biztanleko. EAE, Espainia eta

Europarekin alderaketa. 1975 – 2013. ................................................................ 27


6

1. taula.20. EAEn bizi diren amen jaiotzen bilakaera, amaren adinaren

arabera. 1975 – 2013. ........................................................................................ 28

1. taula.21. Amatasunaren batez besteko adinaren bilakaera, EAEn eta

Estatuan. 1975 – 2013. ...................................................................................... 29

1. taula.22. EAEn bizi diren amen jaiotzak, amaren egoera zibilaren arabera.

EAE. 1975 – 2013. ............................................................................................. 29

1. taula.23. EAEn bizi diren amen jaiotzak, amaren eta aitaren

nazionalitatearen arabera. 2013. ........................................................................ 30

1.24. taula. Jaiotza- eta ugalkortasun-adierazleen proiekzioa, lurralde

historikoaren eta urtearen arabera. EAE, 2014-2025 ......................................... 30

1. taula.25. Familia ugariei emandako tituluak, autonomia-erkidegoaren eta

titulu-motaren arabera. EAE. 2014. .................................................................... 31

1.4. HERIOTZA-TASA .............................................................................................. 31

1. taula.26. Heriotzak, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014. 31

1. taula.27. Heriotzak, adin-taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2013. .......... 32

1. taula.28. Heriotza-tasaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1975 – 2014. .. 32

1. taula.29. Heriotzak, heriotza-kausaren eta sexuaren arabera. EAE. 2013. ..... 33

1. taula.30. Heriotza-adierazleen proiekzioa. EAE. 2014 – 2025. ....................... 33

2. HEZKUNTZA ...................................................................................................... 34

2.1. ARAUTUTAKO HEZKUNTZA ................................................................................ 34

2.1.1 Datu orokorrak ............................................................................................. 34

2. taula.1. Araututako irakaskuntzako ikasleak, mailaren eta sexuaren arabera.

EAE. 2013/2014 ikasturtea. ................................................................................ 35

2. taula.2. Eskolatze-tasa gordina, sexuaren arabera. EAE. 1998/1999 -

2013/2014 alderaketa. ....................................................................................... 35

2. taula.3. Ikasle errepikatzaileen portzentajea, mailaren eta sexuaren

arabera. EAE. 2013/2014 ikasturtea................................................................... 36

2. taula.4. 2013ko Ebaluazio Diagnostikoaren emaitzak, gaitasunen eta

sexuaren arabera. EAE ...................................................................................... 37

2. taula.5. 18 eta 24 urte bitarteko biztanleen eskola-uzte goiztiarreko tasa.

Europa, Espainia, EAE. 2013/2014. ................................................................... 37

2. taula.6. Gutxienez bigarren mailako ikasketak gainditu dituen 20-42 urte

bitarteko biztanleria-tasa. Europa, Espainia, EAE. 2013/2014. ........................... 37

2.1.2 Erdi-mailako eta goi-mailako Lanbide Heziketa. .......................................... 38

2. taula.7. Erdi-mailako lanbide-heziketako ikasleak, lanbide-arloaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2013/2014 ikasturtea. .................................................. 38

2. taula.8. Goi-mailako lanbide-heziketako ikasleak lanbide-arloaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2013/2014 ikasturtea. .................................................. 39


7

2.1.3 Unibertsitate-irakaskuntza. .......................................................................... 40

2. taula.9. Unibertsitatera sartzeko probetara aurkeztutako pertsonak

(ehunekoak), batxilergoko aukeraren eta sexuaren arabera. EAE. 2013/2014 ... 40

2. taula.10. Unibertsitatera sartzeko probetara aurkeztutako pertsonak eta

gaindituen portzentajeak, batxilergoko aukeraren eta sexuaren arabera. EAE.

2013/2014. ......................................................................................................... 41

2. taula.11. Unibertsitatera sartzeko probetako batez besteko nota,

batxilergoko modalitatearen arabera. 2013/2014. .............................................. 41

2. taula.12. Unibertsitateko ikasketetan matrikulatutako ikasleak, ezagutza-

arloaren eta sexuaren arabera. EAE. 2013/2014 ikasturtea. .............................. 42

2. taula.13. EAEn graduetan matrikulatutakoak, sexuaren arabera. 2013-2014

ikasturtea ........................................................................................................... 43

2. taula.14. Ikasleen %75 baino gehiago emakumeak diren EAEko graduak.

2013/2014 ikasturtea. ......................................................................................... 45

2. taula.15. Ikasleen %75 baino gehiago gizonak diren EAEko graduak. 2013

– 2014 ikasturtea................................................................................................ 45

2. taula.16. EAEn gainditutako doktoretza-tesiak, adinaren eta sexuaren

arabera. 2013/2014 ikasturtea. ........................................................................... 46

2.2. HELDUEN HEZKUNTZA ETA ARAUBIDE BEREZIKO HEZKUNTZA. ............................. 46

2. taula.17. Araubide bereziko ikaskuntzan matrikulatutako ikasleak,

modalitatearen eta sexuaren arabera. EAE. 2013/2014 ikasturtea. .................... 46

2. taula.18. HHn matrikulatutako ikasleen bilakaera sexuaren arabera. EAE.

2000/2001 eta 2013/2014 ikasturteak. ............................................................... 47

2.3. BIZITZA OSOAN ZEHARREKO IKASKETA-EKINTZETAN PARTE HARTZEA. ................. 47

2. taula.19. Pertsona langabeentzat garatutako ekintzetan prestatutako

langileak, sexuaren, adinaren eta lurralde historikoaren arabera. 2014. ............. 48

2. taula.20. Batez ere pertsona landunentzat garatutako prestakuntza

ekintzetan parte hartu duten pertsonak, sexuaren eta lurralde historikoaren

arabera. 2014. .................................................................................................... 49

2. taula.21. Enpresetako prestakuntza-ekimenetan prestatutako parte-

hartzaileak, sexuaren eta lurralde historikoaren arabera. 2013/2014.................. 49

2. taula.22. Banako prestakuntza-baimen amaituen bilakaera, sexuaren

arabera. 2007 – 2013. ........................................................................................ 50

2. taula.23. Etengabeko prestakuntzan parte hartu duten 25 eta 64 urte bitarteko

pertsonen ehunekoa, sexuaren arabera. EAEn eta Estatuan, guztira. 2013. .......... 50

2. taula.24. EAEko biztanleria landuna, prestakuntza akademiko eta

profesionalaren eta sexuaren arabera (ehunekoak). 2013. ................................ 51


8

3. LANA. ................................................................................................................ 52

3.1. PRODUKZIO-LANA. ........................................................................................... 52

3.1.1. Jarduera-, enplegu- eta langabezia-tasak. .................................................. 52

3. taula.1. 16 urte eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasaren bilakaera,

sexuaren eta aldiaren arabera. EAE. 1991 – 2014 ............................................. 53

3. taula.2. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasa, adin-

taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2014. ...................................................... 53

3. taula.3. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasa, ikasketa-

mailaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014 ........................................................ 54

3. taula.4. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasa, beren kargu

dituzten seme-alaben eta sexuaren arabera. EAE. 2014 .................................... 54

3. taula.5. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasaren bilakaera,

sexuaren eta urtearen arabera. EAE. 1990 – 2014. ........................................... 55

3. taula.6. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasa, adin-taldearen

eta sexuaren arabera. EAE. 2014. ..................................................................... 55

3. taula.7. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasa, sexuaren eta

ikasketa-mailaren arabera. EAE. 2014 ............................................................... 56

3. taula.8. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren enplegu-tasa, beren kargu

dituzten seme-alaben eta sexuaren arabera. EAE. 2014 .................................... 56

3. taula.9. 16 eta 64 urte arteko landunen tasa, sexuaren eta EBko herrialdeen

arabera. 2013 ..................................................................................................... 57

3. taula.10. 16 urteko eta gehiagoko biztanleriaren langabezia-tasaren

bilakaera, sexuaren eta aldiaren arabera. EAE. 1990- 2014 .............................. 58

3. taula.11. 16 urteko eta gehiagoko biztanleen langabezia-tasa, lurralde

historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014 ................................................. 58

3. taula.12. Biztanleria gaztearen (16-29 urte) langabezia-tasaren bilakaera.

EAE. 2000 -2014. ............................................................................................... 59

3. taula.13. 16 eta 74 urte arteko langabezia-tasa, sexuaren eta EBko

herrialdearen arabera. 2014. .............................................................................. 59

3.1.2. Afiliazioari, langabeziari eta erregistratutako kontratuei buruzko datuak. .... 60

3. taula.14. Gizarte Segurantzako afiliazioan altan dauden langileak, sexuaren

eta adinaren arabera. EAE. Urteko batez bestekoa, 2014. ................................. 60

3. taula.15. Erregistratutako langabezia, sexuaren eta lurralde historikoaren

arabera. EAE. 2013 – 2014 urteetako alderaketa. .............................................. 61

3. taula.16. Erregistratutako langabezia, sexuaren eta adin-taldearen arabera.

EAE. 2014. ......................................................................................................... 61

3. taula.17. Erregistratutako langabezia, sexuaren eta prestakuntza-mailaren

arabera. EAE. 2014. ........................................................................................... 62

3. taula.18. Erregistratutako langabezia, sexuaren eta langabezia-iraupenaren

arabera. EAE. 2014. ........................................................................................... 62


9

3. taula.19. Erregistratutako kontratuak, sexuaren eta kontratu-motaren


3. taula.20. Biztanleria ez aktiboa, ez-aktibotasun mota nagusiaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2014. ........................................................................... 63

3. taula.21. Enplegu-tasa, nazionalitatearen eta sexuaren arabera. EAE. 2014. ..... 64

3.1.3. Biztanleria landuna ekonomia-sektoreka. ................................................... 64

3. taula.22. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria landuna, sektorearen eta


3. taula.23. Biztanleria landuna, jarduera-adarraren eta sexuaren arabera.

EAE. 2014. ......................................................................................................... 65

3. taula.24. Biztanle landunak, lanbidearen eta sexuaren arabera. EAE. 2014. .. 66

3. taula.25. 10 lanbide kontratatuenak, sexuaren arabera. EAE. 2014. .............. 66

3.1.4. Biztanleria landuna, lan-baldintzen arabera. ............................................... 67

3. taula.26. 16 urteko eta gehiagoko soldatapeko biztanleria landunaren bilakaera,

kontratu motaren eta sexuaren arabera. EAE. 2004 – 2014 urteetako alderaketa. .... 67

3. taula.27. Biztanleria landuna, lanaldi-motaren eta sexuaren arabera. EAE.

2006 – 2014. ...................................................................................................... 68

3. taula.28. EEE-ek ukitutako langileak, sexuaren arabera EAE. 1991 – 2014. .. 68

3.1.5. Biztanleria landuna: ekintzailetza ................................................................ 69

3. taula.29. 16 urteko edo gehiagoko biztanleria landuna, lan-egoeraren eta


3. taula.30. Gizarte Segurantzan alta eman duten pertsona autonomoak,

sexuaren arabera. EAE. 2007 – 2014. ............................................................... 70

3. taula.31. Ekintzailetza-jardueren adierazleak, sexuaren arabera. EAE. 2011

– 2014 urteetako alderaketa. .............................................................................. 71

3. taula.32. Ekintzailetza Jardueraren Indizea (TEA). EAE. 2011 – 2014

urteetako alderaketa. ......................................................................................... 71

3.2. UGALKETA-LANA. ............................................................................................. 72

3.2.1. Erantzukidetasuna eta denboraren erabilera berriak .................................. 72

3. taula.33. Amatasuneko prestazioak, hartzaileen sexuaren arabera. EAEn

eta estatuan guztira. 2014 .................................................................................. 72

3. taula.34. Amatasuneko prestazioen bilakaera, hartzailearen sexuaren

arabera. EAE. 2002- 2014 .................................................................................. 73

3. taula.35. Aitatasuneko prestazioak lurralde historikoaren arabera. 2014 ........ 73

3. taula.36. Aitatasuneko prestazioen bilakaera. EAE. 2007- 2014 .................... 74

3. taula.37. Familia zaintzeko eszedentzien bilakaera, sexuaren eta zaintza

motaren arabera. EAE. 2005 – 2014. ................................................................. 74

3. taula.38. 16 urteko eta gehiagoko biztanleria, etxeko lanak egiteko

maiztasunaren,sexuaren eta jarduerarekin duten loturaren arabera (milaka) EAE.

2014 ................................................................................................................... 75


10

3. taula.39. Biztanleria landuna, etxeko lanak egiten emandako ordu-

kopuruaren arabera. EAE. 2013 ......................................................................... 75

3. taula.40. Etxeko lanak egiteko emandako denboraren bilakaera (oo:mm),

etxeko jarduera motaren eta sexuaren arabera. EAE. 1998 – 2013 urteetako

alderaketa. ......................................................................................................... 76

3. taula.41. Batez besteko denbora (oo:mm) partaide bakoitzeko, etxeko

pertsonei emandako zaintzaren eta sexuaren arabera. EAE. 1998 – 2013

urteetako alderaketa. ......................................................................................... 76

3. taula.42. Batez besteko denbora (oo:mm) jarduera bakoitzeko, sexuaren


3.2.2. Bateragarritasun erantzukidea. ................................................................... 78

3. taula.43. Biztanleria landunaren gogobetetasun-maila, bateratzeari

emandako denboraren eta sexuaren arabera (batez bestekoa). EAE. 2013....... 79

3. taula.44. Biztanleria landuna, zenbait alderdi bateratzeko zailtasunaren eta

sexuaren arabera (batez bestekoa). EAE. 2013 ................................................. 79

3. taula.45. Biztanleria landunaren zailtasunak baimena eskatzeko, sexuaren

arabera (batez bestekoa). EAE. 2013 ................................................................ 80

3. taula.46. Biztanleria landuna, bateratzeak alderdi batzuetan sor ditzakeen

kalteak kontuan izanda , sexuaren arabera (batez bestekoa). EAE. 2013 .......... 80

3. taula.47. Biztanleria landuna, lanaldi-motaren ezaugarrien eta sexuaren

arabera. EAE. 2013 (ehunekoak) ....................................................................... 81

3. taula.48. Biztanleria landuna, ordutegi motaren, malgutasunaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2013 ............................................................................ 81

4. BALIABIDE EKONOMIKOAK ETA SOZIALAK ................................................. 82

4.1 AUTONOMIA EKONOMIKOA . ............................................................................... 82

4. taula.1. Batez besteko errenta pertsonala, lurralde historikoaren eta

sexuaren arabera. 2013. .................................................................................... 82

4. taula.2. Batez besteko errenta pertsonalaren bilakaera, sexuaren arabera.

2003 – 2013. ...................................................................................................... 83

4. taula.3. Batez besteko errenta pertsonala, adinaren eta sexuaren arabera.

EAE. 2013. ......................................................................................................... 84

4. taula.4. Batez besteko errenta pertsonala, nazionalitatearen eta sexuaren

arabera. EAE. 2013. ........................................................................................... 85

4. taula.5. Batez besteko errenta pertsonala, jarduerarekin duten harremanaren eta

sexuaren arabera. Biztanleria landun, langabe eta erretirodunaren arteko

konparazioa. EAE. 2011. ...................................................................................... 85

4. taula.6. 18 urteko edo gehiagoko biztanleria, errenta mailaren eta sexuaren

arabera. EAE. 2011. ........................................................................................... 86

4. taula.7. Batez besteko errenta pertsonala, heziketa-maila eta sexuaren

arabera. EAE. 2011. ........................................................................................... 87


11

4. taula.8. Batez besteko errenta pertsonala, lanbide- eta enplegu-taldearen

eta sexuaren arabera. EAE. 2011. ..................................................................... 87

4. taula.9. Biztanleria landunaren batez besteko errenta pertsonala, sexuaren

eta jarduera adarraren arabera. EAE. 2011. ....................................................... 88


eta lanbidearen arabera. EAE. 2011. ................................................................ 88


eta egoera profesionalaren arabera. EAE. 2011. ............................................... 89

4. taula.12. Langile baten urteko batez besteko irabazia, sexuaren, sektore

ekonomikoaren eta kontratu-motaren arabera. EAE. 2013. ................................ 90

4. taula.13. Langile baten urteko batez besteko irabazia, adin-taldearen eta


4. taula.14. Lan-ordu arrunteko irabaziaren eta emakume eta gizonen soldata-

arrailaren bilakaera. EAE. 2004 – 2013 .............................................................. 91

4. taula.15. Lan-ordu arrunt bakoitzeko irabazia eta emakume eta gizonen

arteko soldata-erraila, sektoreen eta kontratu-motaren arabera. EAE. 2013. ..... 91

4.2. GIZARTE- ETA LAGUNTZA-BALIABIDEAK. ............................................................ 92

4. taula.16. Pertsona nagusientzako egoitza eta eguneko zentroetako

erabiltzaileak (%) sexuaren arabera. EAE. 2013. ............................................... 92

4. taula.17. Desgaitasuna duten pertsonentzako egoitza eta eguneko

zentroetako erabiltzaileak (%), sexuaren arabera. EAE. 2013. ........................... 93

4. taula.18. Sarrera Bermatzeko Errenta (DBE) jasotzen dutenen kopurua.

EAE. 2014. ......................................................................................................... 93

4. taula.19. Etxebizitzarako Prestazio Osagarria (EPO) jasotzen dutenen

kopurua. EAE. 2014. .......................................................................................... 94

4.3. GIZARTERATZEA ETA POBREZIA. ....................................................................... 94

4. taula.20. Benetako pobrezia- eta prekarietate-egoeren bilakaera, familiaburuaren

sexuaren arabera. EAE. 2008 - 2014. Biztanleak familia-etxebizitzetan. Intzidentzia

%-tan .................................................................................................................. 95

4. taula.21. Benetako pobrezia- eta prekarietate-egoeren banaketa, familiaburuaren

sexuaren arabera. EAE. 2008 - 2014. Biztanleak familia-etxebizitzetan.

%horizontalak ...................................................................................................... 96

4. taula.22. Benetako pobrezia eta prekarietatearen bilakaera, etxekoen

unitatearen mota soziodemografikoaren edo pertsona nagusiaren arabera.

EAE. 2012-2014 urteen alderaketa. ................................................................... 97

4. taula.23. Benetako pobrezia- eta prekarietate-egoeren bilakaera, sexuaren

arabera, familiaburua kontuan hartu gabe. EAE. 2008-2014. Biztanleak

familia-etxebizitzetan. Intzidentzia %-tan. ........................................................... 97

4. taula.24. Benetako pobrezia- eta prekarietate-egoeren banaketa, sexuaren

arabera. EAE. 2008-2014. Biztanleak familia-etxebizitzetan. % horizontalak. .... 98


12

4. taula.25. Etxerik gabeko pertsonak, sexuaren arabera. EAE. 2012. ............... 99

5. OSASUNA. ....................................................................................................... 100

5.1. OSASUN-EGOERA ETA AUTOPERTZEPZIOA. ...................................................... 100

5. taula.1. Biztanleria, osasunaren pertzepzioaren eta sexuaren arabera. EAE.

2013. ................................................................................................................ 100

5. taula.2. Osasun onaren prebalentzia, talde sozioekonomikoaren eta

sexuaren arabera. EAE. 2013. ......................................................................... 101

5.2. OSASUN-ARRISKUAK ETA OHITURA OSASUNGARRIAK. ...................................... 101

5. taula.3. Tabakoaren kontsumoan prebalentzia, adinaren eta sexuaren

arabera. 2012 – 2013 urteetako alderaketa. ..................................................... 102

5. taula.4. Epe luzera, alkohol kontsumoarekin erlazionatutako osasun

arazoak izateko arrisku handia duten pertsonen prebalentzia, adinaren eta

sexuaren arabera. 2002 – 2013 urteetako alderaketa. ..................................... 102

5. taula.5. Alta hartutako gaixoak eta 1.000 biztanleko tasa, behin betiko

diagnostikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2013. ......................................... 103

5. taula.6. Biztanleria, gorputz-masaren indizearen eta sexuaren arabera. 2013. .. 104

5.3. LANEKO OSASUNA. ........................................................................................ 104

5. taula.7. EAEn erregistratutako bajadun lan-istripu berriak. Sektorearen eta

sexuaren arabera, lanaldia eta in itinere bereizita. 2014. .................................. 105

5. taula.8. EAEn erregistratutako baja gabeko lan-istripuak. Sexua. 2014. ....... 106

5. taula.9. EAEn jakinarazitako lanbide-gaixotasunen parteak. Sexua eta

sektorea, 2014. ................................................................................................ 106

5.4. UGALKETA-OSASUNA ETA ERABAKIAK HARTZEA. .............................................. 106

5. taula.10. EAEko Erregistroan jasotako HBE kopurua eta EAEn bizi diren

emakumeei egindakoak. 2013. ......................................................................... 107

5. taula.11. HBE egin zuten EAEko emakumeen ezaugarriak. EAE. 2013. ...... 107

5. taula.12. EAEn bizi eta HBEa egin duten emakumeen ezaugarriak,

jaioterriaren arabera. 2013. .............................................................................. 109

5. taula.13. HBE egin duten atzerriko emakumeen jaioterria. EAE. 2013. ........ 110

5. taula.14. HBE-tasa eta kopuruaren bilakaera. EAE. 1993- 2013 .................. 110

6. PARTE-HARTZEA. .......................................................................................... 111

6.1. PARTE-HARTZEA ERAKUNDE PUBLIKOETAN. ..................................................... 111

6. taula.1. Europar Parlamenturako aukeratutako aulkiak, sexuaren arabera.

2014 ................................................................................................................. 111

6. taula.2. Eusko Legebiltzarrean emakumeen eta gizonen ehunekoak izan

duen bilakaera, legegintzaldika. 1980 – 2012 ................................................... 112

6. taula.3. Legebiltzarkideak, sexuaren arabera. 2012ko urria ......................... 112

6. taula.4. Eusko Jaurlaritzako goi-kargudunak, sexuaren arabera. 2015. ........ 113


13

6. taula.5. Eusko Jaurlaritzako organismo autonomoetako eta zuzenbide

pribatuko erakunde publikoko goi-karguak. 2015. ............................................ 113

6. taula.6. 2015eko maiatzeko hauteskundeetan Batzar Nagusietarako

batzarkideak. EAE. ........................................................................................... 114

6. taula.7. Batzar Nagusien osaera. 2015. ....................................................... 114

6. taula.8. Foru-gobernuen osaera, sexuaren arabera. 2015. ........................... 115

6. taula.9. Emakumezko alkateak buru dituzten udalerriak eta biztanleak. EAE.

2015 ................................................................................................................. 115

6.2. PARTE-HARTZEA BESTE ERABAKI-ORGANO BATZUETAN .................................... 116

6. taula.10. Sindikatu nagusietako idazkaritza nagusiak eta batzorde eragileak

sexuaren arabera. 2015. .................................................................................. 116

6. taula.11. EAEn egoitza duten finantza-erakundeetako lehendakaritzak eta

administrazio-kontseilu nagusiak, sexuaren arabera. 2015 . ............................ 116

6. taula.12. EAEn egoitza duten IBEX35eko enpresetako lehendakaritzak eta

administrazio-kontseiluak, sexuaren arabera. 2015. ......................................... 117

6.3. GIZARTEAN PARTE HARTZEA .......................................................................... 117

6.3.1. Elkarteetan parte hartzea ......................................................................... 117

6. taula.13. Sozietate edo elkarteetakoa den 6 urteko edo gehiagoko

biztanleria, sexuaren arabera, EAE, 2014 ........................................................ 118

6. taula.14. Borondatezko laguntza eskaintzen duen 6 urteko edo gehiagoko

biztanleria, sozietateen, elkarteen eta sexuaren arabera, EAE. 2014 ............... 119

6.3.2. Aisialdiko denbora .................................................................................... 119

6.15. taula. Batez besteko gizarte denbora, taldeka, jarduerarekin duten

harremanaren eta sexuaren arabera (oo,mm). EAE. 2013 ............................... 120

6.16. taula. 6 urteko edo gehiagoko biztanleria, eguneroko aisialdiaren eta

sexuaren arabera, EAE. 2014 .......................................................................... 120

6.17. taula. Partaide bakoitzaren batez besteko denbora, aisialdi aktibo

motaren eta sexuaren arabera. EAE. 2013. ..................................................... 121

6.18. taula. Partaide bakoitzaren batez besteko denbora, aisialdi pasibo

motaren eta sexuaren arabera. EAE. 2013. ..................................................... 121

6.3.3. Partaidetza eskola kirolean ....................................................................... 121

6.19. taula. Eskola kirolean partaidetza, sexuaren arabera. EAE. 2015. .......... 122

6.20. taula. Eskola kirolean partaidetzaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE.

2015. ................................................................................................................ 122

6.21. taula. Eskola kiroleko parte-hartzaileak kirol-diziplinaren eta sexuaren

arabera. EAE. 2015. ......................................................................................... 123


14

7. EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIA ........................................................ 124

7. taula.1. Emakumeen aurkako indarkeriaren biktima izan diren emakumeen

bilakaera, indarkeria-motaren arabera. EAE. 2002 – 2014 ............................... 124

7. taula.2. Genero-indarkeriaren biktima izan direnen bilakaera, indarkeria-

motaren arabera EAE. 2002 – 2014 ................................................................. 125

7. taula.3. Emakumeen aurkako indarkeriaren biktima izan diren emakumeak,

adinaren arabera. EAE. 2014. .......................................................................... 126


jaioterriaren arabera. EAE. 2014. ..................................................................... 126


jaioterriaren arabera. EAE. 2014. ..................................................................... 127

7. taula.6. Emakumeen aurkako indarkeria, erasotzailearekin duten

harremanaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2014. .......................... 128

7. taula.7. Genero indarkeriak hildako emakume kopuruaren bilakaera. EAEn

eta estatuan guztira. 2003 – 2014 .................................................................... 128


kalte mailaren arabera, EAE. 2014. .................................................................. 129


arau-hauste motaren arabera. EAE. 2014. ....................................................... 129

7. taula.10. Emakumeen aurkako indarkeria erabiltzen duten erasotzaileak,

adinaren eta biktimizazio-motaren arabera. EAE. 2014. ................................... 130

7. taula.11. Babes-aginduen bilakaera. EAE. 2007 – 2014 ............................... 131

7. taula.12. Genero-indarkeriaren biktima izateagatik Gizarteratzeko Errenta Aktiboa

(GEA) jasotzen duten emakume kopuruaren bilakaera. EAE. 2006 – 2013 .............. 131

7. taula.13. Genero indarkeriagatik egindako salaketen bilakaera eta uko-

egitearen adierazleak. EAE. 2007 – 2014 ........................................................ 132

INFORMAZIO ITURRIEN ZERRENDA ................................................................. 133


15

AURKEZPENA

Zifrak 2015, Euskadiko emakumeen eta gizonen egoerari buruzko txostenak

emakume eta gizonen egoera eta gizartean duten kokapenaren ikuspegi orokorra eta

eguneratua ematen digu euskal gizarteko atal sozial, ekonomiko, eta politikoan.

Txosten hau Emakumearen Euskal Erakundea sortzeko otsailaren 5eko 2/1988

Legearen 4. artikuluan ezarritako legezko xedapenetan eta Emakume eta Gizonen

Berdintasunerako otsailaren 18ko 4/2005 Legean jasotakoari jarraituz egiten da.

Txosten honen xede nagusia da emakume eta gizonen EAEko egoerari buruzko

adierazleak bildu eta Herri Administrazioen esku jartzea da. Honela, gaur egun oraindik

ere gure gizartean dauden ezkutuko genero-ezberdintasunak hobeto ezagutu eta

informazio horretan oinarritutako programak diseinatu eta planifikatzeko.

Txosten honetan biltzen den informazioaren jatorria bigarren mailako iturri

kuantitatiboak dira. Iturri horiek informazio estrapolagarria ematen dute emakumeek eta

gizonek EAEko errealitate sozioekonomikoko esparru batzuetan eta besteetan duten

egoerari buruz. Bereziki, estatistikak egiten espezializatuta dauden erakundeetara jo

da, adibidez euskal Estatistika Erakundera (aurrerantzean EUSTAT) edo Estatistikako

Institutu Nazionalera (aurrerantzean EIN), bai eta gobernuko sailek gai zehatz batzuei

buruz egindako azterlanetara. Orobat, esan behar da txostena deskribatzailea dela;

alegia, bildutako datuak aurkeztu egiten ditu, emakumeen eta gizonen egoeren

arrazoiak testuinguruan jarri edo azaldu gabe.

Txostena zazpi ataletan antolatzen da. Atal bakoitzean adierazle jakin batzuk bildu eta

datuen analisi orokorra egiten da: Demografia-azterketa, Hezkuntza, Lana, Baliabide

ekonomikoak eta Gizarte Baliabideak, Parte-hartzea eta, azkenik, Emakumeen aurkako

indarkeria. Txosten honen egiturak aurreko Zifrak txostenetako oinarrizko adierazle

gehienak mantendu ditu Euskadiko emakume eta gizonen egoeraren bilakaerazko eta

konparaziozko ikuspegia izatearen garrantzia kontuan hartuz.

Dena den, adierazi beharra dago, atal batzuetan ezin izan dela jarraitu bilakaeraren

ildo hau, ez baita adierazle eguneraturik egon. Esaterako Laneko bizitza, bizitza

pertsonala eta familiakoa uztartzeko 2014ko estatistikaren kasuan: zalantzarik gabe

garrantzi handikoa txosten honetan.

Eguneraketa-erritmoan muga horiek badaude ere, atal eta adierazle berriak gehitu

dira txosten hau aberasteko. Halaber, txostena egituratzerakoan, Zifrak 2015

aztertzeko oinarrizko bi alderdi hartu dira kontuan: batetik, zainketa eta ugalketaren

ikuspegia erantzunkidetasun-lanaren zati eta emakume zein gizonek burutzen duten

aberastasun sortzaile, etxetik kanpo egindako lana bezalaxe; eta bestetik, emakumeen

artean, genero-barneko desberdintasunaren ikuspegitik egindako azterketa, hainbat

aldagai kontuan hartuz.

Azkenik, txostenaren amaieran txostena egiteko erabilitako iturrien zerrenda

agertzen da, kapitulu bakoitzaren arabera banakatuta.


16

1. DEMOGRAFIA-AZTERKETA

EAEko emakume eta gizonen zifrei buruzko txostena hasteko, biztanleriaren datu

orokorrak aurkeztuko ditugu, eta baita jaiotza-tasa, heriotza-tasa eta ezkontza-tasari

buruzko datuak ere.

1.1. Biztanleriaren datu orokorrak

2014ko urtarrilaren 1eko udal-erroldaren datuak oinarri hartuta, Euskal Autonomi

Erkidegoan 2.188.985 biztanle daude. Biztanle gehien dituen Lurralde Historikoa

Bizkaia da, bertan biztanleriaren erdia baino zertxobait gehiago bizi da (%52,6).

Biztanleria osoaren %51,3 emakumeak dira, gizonena baino ehuneko pixka bat

handiagoa (%48,7). Alde horretatik, ia ez dago desberdintasunik hiru lurralde

historikoen artean.

1. taula.1. Biztanleria, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014.

Azken 10 urteotan EAEko biztanleriak izan duen bilakaerak emakume eta gizonen

garrantzi demografikoa beti antzekoa izan dela erakusten du.

EAEko biztanlerian 2.697 pertsona gutxiago daude 2014. urtean, 2013. urtearekin

alderatuta. Beherakada nabarmenena gizonen artean gertatu da, 2.377 gizon gutxiago

daude zehazki. Hala ere, 15 urtean bigarrenez bakarrik, emakumeek behera egin dute,

2013. urtean baino 320 emakume gutxiago daude. Aldi honetan emakumeen artean

egon zen lehenengo beherakada 2000. urtekoa izan zen. Urte horretan, 2.160 pertsona

gutxiago erregistratu ziren aurreko urtearekin alderatuta, pertsona horietatik 350

emakumeak izan ziren. Beraz, 2014an gertatu da biztanleria-kopuruaren hirugarren

murrizketa, 2013ko joerarekin jarraituz.

(Abs.) (% b) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Araba 321.932 14,7 159.587 50,4 162.349 49,6

Bizkaia 1.151.905 52,6 595.133 51,6 556.772 48,4

Gipuzkoa 715.148 32,7 365.134 51,0 350.014 49,0

EAE 2.188.985 100,0 1.122.616 51,3 1.066.369 48,7

Iturria: EIN. Udal-erro lda

GIZONAKGUZTIRA EMAKUMEAK


17

1. taula.2. Biztanleriaren bilakaera sexuaren arabera. EAE. 1998 – 2014.

Gainerako aldietan, goranzko joera ikusten da, eta urtetik urtera 3.000 eta 9.000

biztanle arteko hazkundeak gertatu dira (2007-2008 eta 2008-2009 urte bitartean

15.000 pertsona gehiago daude). Bilakaera honetan, emakumeen proportzioa gizonena

baino pixka bat handiagoa izan da beti biztanleria osoan eta urteetan zehar pisu

demografiko nahiko egonkorra izan du.

Sexuaren araberako pisu demografikoa adinaren arabera aldatzen da. Honela, ikus

daitekeenez, gizonen proportzioa apur bat handiagoa da 45 urtetik beherakoetan, eta

egoera alderantzizkoa da urte horietatik aurrera. 50 urtetik aurrera, emakumeen

ehunekoak gora egiten du eta aldea bereziki nabarmena da 80 urtetik gora.

GUZTIRA

(Abs.) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

1998 2.098.628 1.071.713 51,1 1.026.915 48,9

1999 2.100.441 1.072.295 51,1 1.028.146 48,9

2000 2.098.596 1.071.945 51,1 1.026.651 48,9

2001 2.101.478 1.073.086 51,1 1.028.392 48,9

2002 2.108.281 1.076.072 51,0 1.032.209 49,0

2003 2.112.204 1.077.878 51,0 1.034.326 49,0

2004 2.115.279 1.079.416 51,0 1.035.863 49,0

2005 2.124.846 1.084.321 51,0 1.040.525 49,0

2006 2.133.684 1.089.835 51,1 1.043.849 48,9

2007 2.141.860 1.095.065 51,1 1.046.795 48,9

2008 2.157.112 1.101.962 51,1 1.055.150 48,9

2009 2.172.175 1.109.763 51,1 1.062.412 48,9

2010 2.178.339 1.113.631 51,1 1.064.708 48,9

2011 2.184.606 1.117.734 51,2 1.066.872 48,8

2012 2.193.093 1.122.655 51,2 1.070.438 48,8

2013 2.191.682 1.122.936 51,2 1.068.746 48,8

2014 2.188.985 1.122.616 51,3 1.066.369 48,7


EMAKUMEAK GIZONAKURTEAK


18

1. taula.3. Biztanleria, adinaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014.

1. taula.4. Biztanleria, adin-taldearen, sexuaren eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2014.

(Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Guztira 2.188.985 1.122.616 51,3 1.066.369 48,70-4 urte 103.729 50.330 48,5 53.399 51,55-9 urte 105.174 51.154 48,6 54.020 51,410-14 urte 95.963 46.697 48,7 49.266 51,315-19 urte 87.028 42.008 48,3 45.020 51,720-24 urte 91.829 44.917 48,9 46.912 51,125-29 urte 113.816 56.333 49,5 57.483 50,530-34 urte 148.120 72.784 49,1 75.336 50,935-39 urte 183.291 89.502 48,8 93.789 51,240-44 urte 178.321 87.225 48,9 91.096 51,145-49 urte 175.102 87.093 49,7 88.009 50,350-54 urte 167.381 85.366 51,0 82.015 49,055-59 urte 150.941 77.328 51,2 73.613 48,860-64 urte 134.158 69.212 51,6 64.946 48,465-69 urte 126.066 66.332 52,6 59.734 47,470-74 urte 94.268 51.052 54,2 43.216 45,875-79 urte 87.827 50.201 57,2 37.626 42,880-84 urte 77.405 46.923 60,6 30.482 39,485-89 urte 46.109 31.037 67,3 15.072 32,790-94 urte 17.887 13.358 74,7 4.529 25,395-99 urte 4.019 3.297 82,0 722 18,0100 urte eta gehiago 551 467 84,8 84 15,2


GIZONAKEMAKUMEAKGUZTIRA

Guztira (Abs.) (% E) (% G) Guztira (Abs.) (% E) (% G) Guztira (Abs.) (% E) (% G)

Guztira 321.932 50,4 49,6 1.151.905 51,7 48,3 715.148 51,1 48,9

0-4 urte 16.712 47,9 52,1 51.799 48,8 51,2 35.218 48,4 51,6

5-9 urte 15.882 48,7 51,3 52.847 48,6 51,4 36.445 48,6 51,4

10-14 urte 14.194 49,0 51,0 48.506 48,5 51,5 33.263 48,7 51,3

15-19 urte 12.784 48,5 51,5 44.156 48,3 51,7 30.088 48,2 51,8

20-24 urte 13.664 48,8 51,2 47.436 48,9 51,1 30.729 49,1 50,9

25-29 urte 17.663 50,0 50,0 60.036 49,6 50,4 36.117 49,1 50,9

30-34 urte 23.489 49,0 51,0 77.903 49,1 50,9 46.728 49,4 50,6

35-39 urte 28.328 47,8 52,2 95.627 49,2 50,8 59.336 48,7 51,3

40-44 urte 26.995 48,5 51,5 93.432 49,3 50,7 57.894 48,5 51,5

45-49 urte 25.945 49,0 51,0 92.869 50,1 49,9 56.288 49,4 50,6

50-54 urte 24.067 50,8 49,2 90.013 51,3 48,7 53.301 50,5 49,5

55-59 urte 21.541 51,1 48,9 81.204 51,6 48,4 48.196 50,7 49,3

60-64 urte 19.279 51,0 49,0 70.904 52,0 48,0 43.975 51,2 48,8

65-69 urte 18.021 50,8 49,2 65.837 53,4 46,6 42.208 52,2 47,8

70-74 urte 13.188 51,9 48,1 50.269 54,9 45,1 30.811 54,0 46,0

75-79 urte 11.547 54,1 45,9 48.051 58,0 42,0 28.229 57,0 43,0

80-84 urte 9.800 58,2 41,8 43.241 61,0 39,0 24.364 61,0 39,0

85-89 urte 5.775 65,6 34,4 25.696 67,3 32,7 14.638 68,0 32,0

90-94 urte 2.376 73,9 26,1 9.718 74,8 25,2 5.793 74,8 25,2

95-99 urte 604 79,8 20,2 2.052 82,6 17,4 1.363 82,2 17,8

100 urte eta

gehiago78 83,3 16,7 309 85,8 14,2 164 83,5 16,5


URTEAKARABA BIZKAIA GIPUZKOA


19

Dagoeneko adierazi den bezala, biztanleriaren banaketak sexua eta Lurralde

Historikoa kontuan hartuta, EAE osoko biztanleriaren antzeko joera du. Aldeak oso

txikiak badira ere, nabarmena da Araban 60 urtetik gorako gizon eta emakumeen

arteko tartea Bizkaia eta Gipuzkoan baino zertxobait txikiagoa dela.

Emakume eta gizonen arteko aldea erakusten duen beste adierazle bat bizi-

itxaropena da. EAEn, batez besteko bizi-itxaropena 83,4 urtekoa da, 86,1 emakumeena

eta 80,4 gizonena.

1991. urtetik izan den bilakaeraren azterketak aurrerapen handia egon dela

erakusten du EAEko pertsonen bizi-itxaropenean, bai emakumeen artean, bai gizonen

artean, eta bien arteko aldea gutxitu egin da.

1. taula.5. Bizi-itxaropenaren bilakaera (urteak) jaiotzean, sexuaren arabera. EAE. 1991- 2014.

Euskadin erroldatutako biztanleriaren %71,8 bertan jaiotakoa da. Aldiz, %19,9 beste

autonomia erkidego batean jaio da eta %8,3 atzerrian. Nabarmentzekoa da beste

autonomia erkidego batean jaiotako emakumeen ehuneko handiagoa.

1. taula.6. EAEn erroldatutako pertsonak, jaiolekuaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014.

URTEAK GUZTIRAEMAKUME

AKGIZONAK Aldea G-E

1991 77,2 81,5 72,9 -8,6

1996 78,2 82,2 74,2 -8,0

2001 80,2 84,0 76,4 -7,6

2005 80,9 84,5 77,2 -7,4

2009 82,0 85,3 78,6 -6,7

2011 82,4 85,5 79,1 -6,4

2013 83,2 86,4 79,9 -6,5

2014 83,4 86,1 80,4 -5,7

Iturria: EIN. Oinarrizko adierazle demografikoak

(Abs.) (% b) (Abs.) (% b) (% h) (Abs.) (% b) (% h)

Guztira 2.188.985 100,0 1.122.616 100,0 51,3 1.066.369 100,0 48,7

EAE 1.570.900 71,8 791.617 70,5 50,4 779.283 73,1 49,6

Beste autonomia-erkidego

bat436.368 19,9 237.468 21,2 54,4 198.900 18,6 45,6

Estatutik kanpo 181.717 8,3 93.531 8,3 51,5 88.186 8,3 48,5


GUZTIRA GIZONAKEMAKUMEAK


20

Udal-erroldaren datuen arabera, Euskadin erroldatutako atzerriko biztanleria

141.316 pertsonek osatzen dute (biztanleria osoaren %6,5). Hauetatik erdiak (%48,2)

Bizkaian daude erroldatuta. Gizonen kopurua emakumeena baino apur bat handiagoa

da (%50,7 eta %49,3 hurrenez hurren), baina Arabako Lurralde Historikoan gizonen

kopurua pixka bat handiagoa da.

1. taula.7. Atzerriko biztanleria, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014.

Azken 10 urteetan, atzerriko biztanleriaren bilakaera orokorraren ikuspegiak,

kopuruak gorantz egin duela adierazten du 2013. urtera arte. Urte horretatik aurrera

atzerritarren kopuruak behera egin du lehenengo aldiz.

1. taula.8. Atzerriko biztanleriaren bilakaera, sexuaren arabera. 2003 – 2014.

2014ko datuek, 2013an hasi zen beheranzko joera hori baieztatzen dute, 7.561

pertsona gutxiago baitaude, hau da atzerriko biztanleria %5 murriztu da, beherakada

handiena 2003. urtetik. 2012-2013 aldian gertatu zen beherakada baino nabarmenagoa

(Abs.) (% b) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Araba 26.693 18,9 12.443 46,6 14.250 53,4

Bizkaia 68.159 48,2 34.284 50,3 33.875 49,7

Gipuzkoa 46.464 32,9 22.965 49,4 23.499 50,6

EAE 141.316 100,0 69.692 49,3 71.624 50,7


EMAKUMEAKGUZTIRA GIZONAK

GUZTIRA

(Abs.) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

2003 49.231 23.917 48,6 25.314 51,4

2004 59.166 28.787 48,7 30.379 51,3

2005 72.894 35.511 48,7 37.383 51,3

2006 85.542 42.048 49,2 43.494 50,8

2007 98.524 48.708 49,4 49.816 50,6

2008 117.337 56.978 48,6 60.359 51,4

2009 132.865 63.974 48,1 68.891 51,9

2010 139.369 67.469 48,4 71.900 51,6

2011 145.256 70.567 48,6 74.689 51,4

2012 151.894 73.746 48,6 78.148 51,4

2013 148.877 72.912 49,0 75.965 51,0

2014 141.316 69.692 49,3 71.624 50,7


EMAKUMEAK GIZONAK


21

da, eta are gehiago gizonen artean (4.341 gizon eta 3.220 emakume). Adierazi beharra

dago, EAEn, gizonen kopuru erlatiboa beti egon dela emakumeena baino zertxobait

gorago.

Jatorria kontuan hartuz, EAEn erroldatutako atzerritarren gehiengoa hiru

herrialdetatik datorrela ikus daiteke: %30,4 Europar Batasuneko herrialdeetatik; %27,2

Hego Amerikatik eta %22,5 Afrikako herrialdeetatik.

Datuen arabera, EAEn, gizonen kopurua emakumeena baino pixka bat handiagoa

da Afrika, Asia eta Ozeaniatik datozen pertsonen artean (%65 baino gehiago gizonak

dira). Amerikako Kontinentetik (Erdialdeko Amerika eta Karibe, Ipar Amerika eta Hego

Amerika) datozen pertsonen artean, aldiz, emakume-kopurua nabarmen handiagoa da

(%72,6), batez ere Erdialdeko Amerika eta Karibeko herrialdeetatik datozenen kasuan

(%70 baino gehiago emakumeak dira). Era berean, emakumeen kopurua gizonena

baino handiagoa da erkidegokoak ez diren Europako herrialdeetatik datozen pertsonen

artean.

1. taula.9. EAEn erroldatutako atzerriko pertsonak, jaiolekuaren eta sexuaren arabera. 2014.

EAEn erroldatutako sei atzerritarretatik batek 20 eta 44 urte bitartean ditu. Sexuaren

araberako banaketari dagokionez, aldatu egiten da adinaren arabera. 49 urte arte, adin-

tarte batzuetan gizonen proportzioa handiagoa da (25etik 29 urte bitarteko taldean izan

ezik) eta beste adin-tarteetan oreka dago. 60 urtetik aurrera, ordea, emakumeen

proportzioa gero eta handiagoa da.

(Abs.) (% b) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Atzerritarrak guztira 141.316 100,0 69.692 49,3 71.624 50,7 1,4

Europar Batasuna 43.009 30,4 20.058 46,6 22.951 53,4 6,7

Erkidegoan ez dauden Europako

herrialdeak 4.313 3,1 2.523 58,5 1.790 41,5 -17,0

Afrikako herrialdeak 31.764 22,5 10.893 34,3 20.871 65,7 31,4

Erdialdeko Amerika eta Karibea 11.171 7,9 8.115 72,6 3.056 27,4 -45,3

Ipar Amerika 1.607 1,1 987 61,4 620 38,6 -22,8

Hego Amerika 38.502 27,2 23.104 60,0 15.398 40,0 -20,0

Asiako herrialdeak 10.795 7,6 3.960 36,7 6.835 63,3 26,6

Ozeaniako herrialdeak 155 0,1 52 33,5 103 66,5 32,9


GUZTIRA EMAKUMEAK GIZONAKG-E aldea


22

1. taula.10. Atzerritar biztanleria, adin-taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2014.

EINen Migrazioen Estatistikaren arabera, 2015 eta 2026 urte bitartean, 90.000

biztanle baino gehiago galduko ditu EAEk. Beraz, EAEk 2.077.900 biztanle izango ditu

2026ko urtarrilaren 1ean, eta horietatik %51,6 (1.073.200) emakumeak izango dira.

1. taula.11. Biztanleriaren proiekzioa, sexuaren arabera. EAE. 2015 – 2026.

(Abs.) (% b) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Guztira 141.316 100,0 69.692 49,3 71.624 50,7

0-4 9.430 6,7 4.519 47,9 4.911 52,1

5-9 6.222 4,4 3.108 50,0 3.114 50,0

10-14 6.323 4,5 3.046 48,2 3.277 51,8

15-19 7.591 5,4 3.474 45,8 4.117 54,2

20-24 11.081 7,8 5.482 49,5 5.599 50,5

25-29 18.721 13,2 9.973 53,3 8.748 46,7

30-34 22.405 15,9 11.146 49,7 11.259 50,3

35-39 19.980 14,1 9.375 46,9 10.605 53,1

40-44 14.244 10,1 6.610 46,4 7.634 53,6

45-49 9.964 7,1 4.656 46,7 5.308 53,3

50-54 6.260 4,4 3.297 52,7 2.963 47,3

55-59 4.078 2,9 2.108 51,7 1.970 48,3

60-64 2.187 1,5 1.239 56,7 948 43,3

65-69 1.183 0,8 694 58,7 489 41,3

70-74 705 0,5 385 54,6 320 45,4

75-79 465 0,3 284 61,1 181 38,9

80-84 268 0,2 153 57,1 115 42,9

85-89 131 0,1 82 62,6 49 37,4

90-94 53 0,0 42 79,2 11 20,8

95-99 24 0,0 18 75,0 6 25,0

100 urte eta 1 0,0 1 100,0 0 0,0


GUZTIRA EMAKUMEAK GIZONAKURTEAK

GUZTIRA

(Abs.) (Abs.) (%) (Abs.) (%)

2015 2.170.300 1.114.000 51,3 1.056.300 48,7

2016 2.161.800 1.110.000 51,3 1.051.800 48,7

2017 2.151.700 1.105.700 51,4 1.046.000 48,6

2018 2.142.200 1.101.600 51,4 1.040.600 48,6

2019 2.132.900 1.097.500 51,5 1.035.400 48,5

2020 2.124.000 1.093.700 51,5 1.030.300 48,5

2021 2.114.600 1.089.600 51,5 1.025.000 48,5

2022 2.106.200 1.085.600 51,5 1.020.600 48,5

2023 2.097.900 1.082.100 51,6 1.015.800 48,4

2024 2.090.100 1.078.300 51,6 1.011.800 48,4

2025 2.082.500 1.075.000 51,6 1.007.500 48,4

2026 2.077.900 1.073.200 51,6 1.004.700 48,4


EMAKUMEAK GIZONAK


23

1.2. Ezkontzak

Ezkontza-kopurua eta sexu ezberdineko pertsonen arteko ezkontza-tasak denboran

zehar izandako bilakaera ikusita, 1985etik beheranzko joera dagoela ikus daiteke,

ezkontza-kopuruan, zein tasan. 2013an 3,3 ezkontza egon ziren 1.000 biztanleko eta

1975 urtean, aldiz 8,4 ezkontza egon ziren 1.000 biztanleko.

1. taula.12. Ezkontza-kopuruaren eta ezkontza-tasaren bilakaera. EAE. 1975 – 2013.

2013. urtean, 7.209 ezkontza egon ziren, 2012an baino %6,7 gutxiago, eta 1975ean

baino %58,4 gutxiago.

Aldaketa horien adierazgarri da ezkontzeko modua, ezkontza guztien %75 ezkontza

zibilak baitira EAEn. Kopuru horrek azken 38 urteotan gertatzen ari den etengabeko

beherakada erakusten du, gure testuinguruetan aldaketa sakonak islatuz. Ehunekoak

kontuan hartuz, Gipuzkoako Lurralde Historikoan egiten dira ezkontza zibil gehienak.

Ezkontza katolikoen portzentaje altuenak, aldiz, Arabakoak dira.

URTEAK EZKONTZAK (Abs.)TASA

(‰)

1975 17.336 8,4

1980 12.314 5,8

1985 9.436 4,4

1990 9.729 4,6

1995 9.587 4,6

2000 10.510 5,1

2005 9.575 4,5

2010 8.377 3,9

2011 8.081 3,7

2012 7.729 3,5

2013* 7.209 3,3

Iturria: EUSTAT. EAEko ezkontzen estatistika

Oharra: (*) Behin-behineko tasak. Homosexualen arteko ezkontzak ez dira zenbatu


24

1. taula.13. Ezkontzak, ezkontza lekuaren, egoitzaren eta ezkontzeko eraren arabera. EAE. 2013*

Ezkontzen diren pertsonen adinari dagokionez, 2013ko datuen arabera, emakumeak

batez beste 34,8 urte dituzte ezkontzerakoan, gizonek, aldiz, 37,1 urte. Batez besteko

adina igotzen joan da 1996 urtetik, orduan baino 6 urte gehiagorekin ezkontzen baitira,

bai emakumeak, bai gizonak. Emakumeen eta gizonen arteko adin-tartea ezkontzeko

garaian gutxi gora behera berdin mantendu zen 2013an zehar, eta emakumeak gizonak

baino 2,3 urte gazteago dira batez beste.

1. taula.14. Ezkondutako pertsonen batez besteko adinaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1996 – 2013.

GUZTIRA

(Abs.) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Ezkontzaren tokia 7.675 1.900 24,8 5.760 75,0 15 0,2

EAE 6.989 1.637 23,4 5.341 76,4 11 0,2

Araba 1.067 292 27,4 773 72,4 2 0,2Bizkaia 3.485 804 23,1 2.674 76,7 7 0,2Gipuzkoa 2.437 541 22,2 1.894 77,7 2 0,1

EAEtik kanpo 686 263 38,3 419 61,1 4 0,6

Bizilekua 7.675 1.900 24,8 5.760 75,0 15 0,2

EAE 7.209 1.730 24,0 5.468 75,8 11 0,2

Araba 1.085 289 26,6 794 73,2 2 0,2Bizkaia 3.649 887 24,3 2.755 75,5 7 0,2Gipuzkoa 2.475 554 22,4 1.919 77,5 2 0,1

EAEtik kanpo 466 170 36,5 292 62,7 4 0,9


Oharra: (*) Behin behineko datuak. Homosexualen arteko ezkontzak ez dira zenbatu

KATOLIKOA ZIBILA BESTE ERLIJIO BAT

URTEAK EMAKUMEAK GIZONAK Aldea G-E

1996 28,7 31,1 2,4

1997 28,9 31,2 2,3

1998 29,2 31,6 2,4

1999 29,3 31,7 2,4

2000 29,6 31,9 2,3

2001 29,9 32,1 2,2

2002 30,2 32,5 2,3

2003 30,4 32,6 2,2

2004 30,9 33,0 2,1

2005 31,1 33,4 2,3

2006 31,5 33,7 2,2

2007 31,9 34,1 2,2

2008 32,1 34,4 2,3

2009 32,8 35,1 2,3

2010 33,2 35,5 2,32011 33,7 36,0 2,3

2012 34,0 36,3 2,3

2013* 34,8 37,1 2,3


Oharra: (*) Behin behineko datuak. Homosexualen arteko ezkontzak ez dira zenbatu


25

Sexu bereko pertsonen arteko ezkontzei dagokienez, 2013an 126 ospatu ziren,

horietatik gehienak Bizkaian eta Gipuzkoan. Sexu bereko pertsonen arteko ezkontzetan

oszilazioak egon dira, 2013an %15 egin dute behera, 2012ko datuekin alderatuta.

Azpimarratu behar da, beherakada batez ere Gipuzkoan gertatzen dela. Gipuzkoan

24 ezkontza gutxiago egon dira, eta Araban, aldiz 5 gehiago.

1. taula.15. EAEko sexu bereko pertsonen arteko ezkontzen bilakaera, lurralde historikoaren arabera. 2005 – 2013.

Ezkontza-hausturei dagokienez (deuseztasunak, dibortzioak eta banantzeak)

Euskadin, 2006ko bilakaera-testuinguru bera antzematen da, deuseztasun-, dibortzio-

eta banantze-epaiek beheranzko joera izaten jarraitzen dute, eta joera hori krisialdi

ekonomikoaren ondorio zuzentzat hartzen da.

1. taula.16. Deuseztasun-, dibortzio- eta banantze-epaien bilakaera. EAE. 2006 – 2013.

URTEAK ARABA BIZKAIA GIPUZKOAEAE-TIK

KANPOGUZTIRA

2005 9 34 26 5 74

2006 13 84 63 9 169

2007 13 43 38 7 101

2008 10 66 37 6 119

2009 12 60 46 10 128

2010 18 68 46 10 142

2011 23 69 44 14 150

2012 12 70 60 6 148

2013 17 62 36 11 126


URTEAKGUZTIRA

(Abs.)

DEUSEZTASUNAK

(%)

BANANTZEAK

(%)

DIBORTZIOAK

(%)

2006 5.742 0,1 10,9 89,0

2007 5.333 0,1 7,1 92,9

2008 4.531 0,1 6,7 93,2

2009 4.156 0,0 6,3 93,7

2010 4.224 0,1 6,1 93,8

2011 4.348 0,0 5,4 94,6

2012 4.100 0,2 5,9 93,9

2013 3.757 0,0 4,8 95,2

Iturria: EIN. Ezkontza-deuseztasunen, banantzeen eta dibortzioen estatistika


26

2013ko datuak kontuan hartuta, %8,4ko murrizketa izan dute 2012ko datuekin

alderatuta, eta %34,6koa 2006ko datuekin alderatuta. Gainera, dibortzioek gora egin

dute. Aldian horretan nabaritzen den desberdintasun bakarra da, 2006 eta 2007

urteetan banaketen kopurua nabarmenagoa zela, azken urteotan, aldiz, dibortzioek

gora egin dute.

Banantze- eta dibortzio-epaiek ezkontzan jaiotako seme-alabentzat mantenu-

pentsioa ordaintzeko beharra jasotzen dute. Mantenu-pentsioa ordaindu behar denean

(%52,5) 2013an aitek ordaindu behar dute pentsioa banaketen %39,9an eta dibortzioen

%45,8an. Ezkontide biek ordaindu behar duten kasuak %10 baino gutxiago dira eta

amek bakarrik ordaindu behar duten kasuak %3 inguru dira.

1. taula.17. Banantze eta dibortzioak, mantenu pentsioa ordaintzen duen ezkontidearen eta lurralde historikoaren arabera. EAE. 2013.

EAEko hausturen %51,4a kontuan hartuta, hots, seme-alaba adingabeen zaintza eta

jagoletza esleitu behar denetan, amari esleitu zitzaion banantze-epaietako %38,3an eta

dibortzio- epaietako %40,8an. Dibortzioen %2,6an aitari esleitu zitzaion eta zifra hau

pixka bat handiagoa da banantze-kasuetan (%3,8).

Bestalde, seme-alaben jagoletza eta zaintza partekatua, gutxi erabiltzen da oraindik,

aukera hau hautatzen dute %8,7k banaketetan eta %9,2k dibortzioetan. Dibortzio- eta

banantze-epaien ehuneko txiki batean zaintza eta jagoletza beste erakunde edo familia

bati esleitu zitzaion.

GUZTIRA

(Abs.) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Banantzeak

EAE 183 5 2,7 73 39,9 17 9,3 87 47,5Araba 27 1 3,7 9 33,3 2 7,4 15 55,6Bizkaia 98 3 3,1 41 41,8 7 7,1 47 48,0Gipuzkoa 57 1 1,8 23 40,4 8 14,0 25 43,9

Dibortzioak

EAE 3.553 107 3,0 1.626 45,8 317 8,9 1.504 42,3Araba 557 28 5,0 235 42,2 61 11,0 233 41,8Bizkaia 1.861 39 2,1 870 46,7 119 6,4 833 44,8Gipuzkoa 1.135 40 3,5 520 45,8 137 12,1 438 38,6


*Oharra: Ez da egokia/Ez dago jasota

AMAK AITAK BIAK EZ DA EGOKIA*


27

1. taula.18. Banantze eta dibortzioak, jagoletza esleituta duen ezkontidearen arabera. EAE. 2013.

1.3. Jaiotza-tasa

EAEn, jaiotza-tasa mila biztanleko 8,8koa zen 2013an, 2008tik ikus daitekeen

beheranzko joera finkatuz. Bilakaera alderatuz gero ikus daiteke, 1975ean tasa

19,1ekoa zela. 1980an, zifren beherakada hasi eta harrezkero ez da 1000 biztanleko

%10eko jaiotza-tasa gainditu. Baina zifrarik baxuenak 1990 eta 1995 urteetan

erregistratu ziren. Euskadiko tasak Espainiaren batez bestekoa (9,11) eta batez

besteko europarra (10,0) baino baxuagoak dira.

1. taula.19. Jaiotza-tasaren bilakaera 1.000 biztanleko. EAE, Espainia eta Europarekin alderaketa. 1975 – 2013.

GUZTIRA

(Abs.) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Banantzeak

EAE 183 70 38,3 7 3,8 16 8,7 89 48,6 0 Araba 27 10 37,0 1 3,7 1 3,7 15 55,6 0 Bizkaia 98 37 37,8 4 4,1 8 8,2 48 49,0 0 Gipuzkoa 57 23 40,4 2 3,5 7 12,3 25 43,9 0

Dibortzioak

EAE 3.553 1.451 40,8 92 2,6 327 9,2 1.677 47,2 5 Araba 557 216 38,8 25 4,5 57 10,2 255 45,8 3 Bizkaia 1.861 756 40,6 39 2,1 137 7,4 928 49,9 1 Gipuzkoa 1.135 479 42,2 28 2,5 133 11,7 494 43,5 1


*Oharra: Ez da egokia/Ez dago jasota

BIAK EZ DA EGOKIAAMAK AITAK BESTE

BATZUK

URTEAK EAE ESTATUA EUROPA (EU28)

1975 19,1 -- --1980 13,5 -- --1985 9,8 -- --1990 7,8 -- --1995 7,3 -- --2000 8,3 -- --2001 8,5 -- --2002 8,7 -- --2003 9,2 12,8 10,32004 9,3 12,8 10,42005 9,3 12,8 10,42006 9,4 13,1 10,62007 9,6 12,8 10,72008 9,9 12,9 10,92009 9,7 12,8 10,82010 9,7 12,9 10,72011 9,7 12,7 10,42012 9,3 12,6 10,42013 8,8 9,11 10,0

Iturria: EUSTAT. EAEko jaiotzeei buruzko estatistika eta EUROSTAT


28

Biztanleriaren Mugimendu Naturalaren estatistika operatiboak -EAEn bizi diren amen

jaiotzen bilakaera aztertzen duenak- 2010etik jaiotza-tasan beheranzko joera egon dela

adierazten du, eta 2013an 19.116 jaiotza egon ziren.

Bestalde, adin-taldearen araberako analisiak ezartzen du 30 eta 34 urte bitarteko

amen taldeak gero eta pisu handiagoa duela kopuru osoarekiko. Era berean, 35 eta 39

urte bitarteko taldean ere hazkunde nabarmena antzeman daiteke, 2010. urtetik hona

izan diren hiru jaiotzatatik bat adin-tarte honetan gertatu baita. Ondoriozta daiteke,

2012an ama izan direnen ia 3/4a hogeita hamar urte ingurukoak direla (30 eta 39 urte

bitartean).

1. taula.20. EAEn bizi diren amen jaiotzen bilakaera, amaren adinaren arabera. 1975 – 2013.

Euskadin emakumeak 2013an 32,7 urterekin izan dira ama batez beste. Zifra hau

Espainiako batez bestekoaren (31,7) gainetik dago. 1975 urtez geroztik batez besteko

adina ia hiru urtetan atzeratu da beraz.

ADINA / URTEAK 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2011 2012 2013

GUZTIRA (Absolutuak)39.646 28.812 20.970 16.456 15.345 17.316 19.698 21.170 21.155 20.533 19.116< 14 urte 9 6 4 2 1 3 2 3 1 6 315-19 urte 1.294 1.480 825 408 213 175 224 263 240 246 23620-24 urte 9.601 7.322 3.968 2.130 1.006 842 851 1.035 963 896 78625-29 urte 15.060 10.203 8.697 6.384 4.483 3.618 3.528 3.194 3.112 2.894 258930-34 urte 8.451 6.467 5.109 5.768 7.085 8.218 8.982 8.998 8.814 8.211 744235-39 urte 3.718 2.603 1.889 1.515 2.357 4.010 5.292 6.424 6.786 6.894 661040-44 urte 1.399 657 434 237 194 443 791 1.152 1.180 1.318 137645-49 urte 107 70 41 12 6 4 28 97 51 63 71>50 urte 7 4 3 - - 3 - 7 8 5 3

% bertikalak< 14 urte 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,015-19 urte 3,3 5,1 3,9 2,5 1,4 1,0 1,1 1,2 1,1 1,2 1,220-24 urte 24,2 25,4 18,9 12,9 6,6 4,9 4,3 4,9 4,6 4,4 4,125-29 urte 38,0 35,4 41,5 38,8 29,2 20,9 17,9 15,1 14,7 14,1 13,530-34 urte 21,3 22,5 24,4 35,1 46,2 47,5 45,6 42,5 41,7 40,0 39,035-39 urte 9,4 9,0 9,0 9,2 15,4 23,2 26,9 30,3 32,1 33,6 34,640-44 urte 3,5 2,3 2,1 1,4 1,3 2,6 4,0 5,4 5,6 6,4 7,245-49 urte 0,3 0,2 0,2 0,1 0,0 0,0 0,1 0,5 0,2 0,3 0,4>50 urte 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Iturria: EIN. Biztanleriaren mugimendu naturala


29

1. taula.21. Amatasunaren batez besteko adinaren bilakaera, EAEn eta Estatuan. 1975 – 2013.

2010ean, Euskadin bizi ziren emakumeen %65 ezkonduta zeuden erditzean. Dena

den, gero eta emakume gehiago daude ezkongabe erditzerakoan eta ehuneko hau

handituz doa urtez urte. Eta 2013an ere gorantz doa, ia amen %38 baitira erditzean

ezkongabe daudenak.

1. taula.22. EAEn bizi diren amen jaiotzak, amaren egoera zibilaren arabera. EAE. 1975 – 2013.

Nazionalitatearen ikuspegitik 2013an izandako jaiotzen analisiak aditzera ematen

duenez, jaiotzen %80,3an bi gurasoek nazionalitate espainiarra dute. Bi gurasoak

atzerritarrak dira kasuen %18,1ean, eta Arabako Lurralde Historikoan, aldiz, ehunekoa

handiagoa da, kasuen %23,5ean baitira biak atzerritarrak.

URTEAK 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2011 2012 2013

Estatuan guztira 28,8 28,2 28,5 28,9 30,0 30,7 30,9 31,2 31,5 31,6 31,7

Euskadi 28,8 28,5 29,0 29,7 31,1 32,1 32,4 32,4 32,5 32,5 32,7


GUZTIRA EZKONDUAK EZKONDUAK EZKONDU

GABEAK*

EZKONDU

GABEAK

(Abs.) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

1975 39.646 39.085 98,6 561 1,4

1980 28.812 27.916 96,9 896 3,1

1985 20.970 19.549 93,2 1.421 6,8

1990 16.456 15.176 92,2 1.280 7,8

1995 15.345 13.806 90,0 1.539 10,0

2000 17.316 14.679 84,8 2.637 15,2

2005 19.698 15.126 76,8 4.572 23,2

2010 21.170 14.230 67,2 6.940 32,8

2011 21.155 13.894 65,7 7.261 34,3

2012 20.533 13.163 64,1 7.370 35,9

2013 19.116 11.862 62,1 7.254 37,9


* Oharra: ezkongabea, alarguna edo dibortziatua.

URTEAK


30

1. taula.23. EAEn bizi diren amen jaiotzak, amaren eta aitaren nazionalitatearen arabera. 2013.

Jaiotzen proiekzioari buruz, EUSTATen balioespenak honako hau erakusten digu:

alde batetik, amek lehen seme-alaba edukiko duten batez besteko adina gorantz

joango da pixkanaka EAEn hemendik hamar urtera (32,70tik 32,85era 2014 eta 2025

urte bitartean); eta bestalde, emakume batek ugalkortasun-bizitzaren amaieran edukiko

lituzkeen seme-alaben kopurua neurtzeko Ugalkortasun Indize Sintetikoa (UIS) 1,38tik

1,54ra igoko da.

1.24. taula. Jaiotza- eta ugalkortasun-adierazleen proiekzioa, lurralde historikoaren eta urtearen arabera. EAE, 2014-2025

(Abs.) (% b) (Abs.) (% b) (Abs.) (% b) (Abs.) (% b)

Nazionalitate guztiak 19.116 100,0 3.099 100,0 9.730 100,0 6.287 100,0

Ama eta aita espainiarrak 15.356 80,3 2.325 75,0 7.893 81,1 5.138 81,7

Ama espainiarra eta aita ez da agertzen 306 1,6 45 1,5 186 1,9 75 1,2

Ama eta/edo aita atzerritarra, guztira 3.454 18,1 729 23,5 1.651 17,0 1.074 17,1

Ama eta aita atzerritarrak 1.853 53,6 453 62,1 854 51,7 546 50,8

Ama atzerritarra eta aita espainiarra 777 22,5 128 17,6 381 23,1 268 25,0

Ama espainiarra eta aita atzerritarra 597 17,3 112 15,4 287 17,4 198 18,4

Ama atzerritarra eta aita ez da agertzen 227 6,6 36 4,9 129 7,8 62 5,8


EAE ARABA BIZKAIA GIPUZKOA

Jaiot. UIS Adina Jaiot. UIS Adina Jaiot. UIS Adina Jaiot. UIS Adina

2014 19,7 1,4 32,7 3,2 1,5 32,3 9,9 1,3 32,7 6,6 1,5 32,7

2015 19,1 1,4 32,7 3,1 1,5 32,3 9,6 1,3 32,7 6,4 1,5 32,7

2016 18,5 1,4 32,7 3,0 1,5 32,3 9,3 1,3 32,7 6,2 1,5 32,7

2017 17,9 1,4 32,8 2,9 1,5 32,4 9,0 1,4 32,8 6,0 1,5 32,7

2018 17,3 1,4 32,8 2,8 1,5 32,4 8,7 1,4 32,8 5,8 1,5 32,7

2019 16,8 1,5 32,8 2,8 1,6 32,4 8,4 1,4 32,8 5,6 1,6 32,7

2020 16,3 1,5 32,8 2,7 1,6 32,4 8,2 1,4 32,8 5,4 1,6 32,8

2021 15,9 1,5 32,8 2,6 1,6 32,4 8,0 1,4 32,8 5,3 1,6 32,8

2022 15,6 1,5 32,8 2,6 1,6 32,4 7,8 1,4 32,8 5,2 1,6 32,8

2023 15,2 1,5 32,8 2,5 1,6 32,4 7,6 1,4 32,8 5,1 1,6 32,8

2024 15,0 1,5 32,8 2,5 1,7 32,4 7,5 1,5 32,8 5,0 1,6 32,8

2025 14,9 1,5 32,9 2,5 1,7 32,4 7,4 1,5 32,9 5,0 1,6 32,8

Iturria: EUSTAT. Biztanleriaren pro iekzioak

Oharra: Jaiot (Jaiotzak), UIS (Ugalkortasun Indize Sintetikoa)

ARABAEAE BIZKAIA GIPUZKOAURTEAK


31

Jaiotzei buruzko atala bukatzeko, Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun

Ministerioak familia ugariei emandako titulu-kopuruei buruz argitaratu duen azken datua

aztertuko dugu. Iturri honen arabera, 2014an Euskadin ofizialki 23.425 titulu daude

indarrean. 2.203 titulu berri eman dira eta 5.401 titulu berritu dira.

1. taula.24. Familia ugariei emandako tituluak, autonomia-erkidegoaren eta titulu-motaren arabera. EAE. 2014.

1.4. Heriotza-tasa

2014an 19.565 pertsona hil dira Euskadin. Emakumeen heriotza kopurua gizonena

baino apur bat txikiagoa da (%49,5 eta %50,5).

1. taula.25. Heriotzak, lurralde historikoaren eta sexuaren arabera. EAE. 2014.

Adinaren aldagaiak desberdintasun batzuk erakusten ditu heriotzen joeran sexuaren

arabera. Horrela, ia adin-talde guztietan heriotza gehiago gertatzen da gizonen artean

emakumeen artean baino. 81 urtetik aurrera, ordea, emakume gehiago hiltzen dira

gizonak baino, adin-tarte honetan emakume-kopurua handiagoa baita.

INDARREKO TITULUAK TITULU BERRIAK TITULU BERRITUAK

(Abs.) (Abs.) (Abs.)

EAE 23.425 2.203 5.401

Araba 3.767 456 1.018

Bizkaia 10.647 962 2.559

Gipuzkoa 9.011 785 1.824

Iturria: Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun M inisterioa. Familia ugarien tituluen estatistika

GUZTIRA

(Abs.) (Abs.) (%) (Abs.) (%)

EAE 19.565 9.686 49,5 9.879 50,5

Araba 2.367 1.154 48,8 1.213 51,2

Bizkaia 10.837 5.402 49,8 5.435 50,2

Gipuzkoa 6.361 3.130 49,2 3.231 50,8

Iturria: EUSTAT. EAEko heriotzen estatistika.

Oharra: Behin-behineko datua

EMAKUMEAK GIZONAK


32

1. taula.26. Heriotzak, adin-taldearen eta sexuaren arabera. EAE. 2013.

2014ko heriotza-tasa 9,3koa da 1000 biztanleko. Gizonen artean emakumeen artean

baino handiagoa da (9,6 eta 8,9). 1975-2014 bilakaera-aldiko zifrak aztertzen baditugu,

tasak pixkanaka igo direla ikus daiteke, eta gizonen artean zifrak beti emakumeen

artean baino handiagoak izan direla ere bai.

1. taula.27. Heriotza-tasaren bilakaera, sexuaren arabera. EAE. 1975 – 2014.

2013ko heriotza-kausak kontuan hartzen baditugu, emakumeen artean lehenengo

heriotza-kausa zirkulazio-sistemako gaixotasunak dira eta gizonen artean tumoreak.

GUZTIRA EMAKUMEAK GIZONAK

(Abs.) (%) (%)

1 urtetik beherakoak 37 64,9 35,1

1-10 urte 25 40,0 60,0

11-20 urte 26 26,9 73,1

21-30 urte 63 23,8 76,2

31-40 urte 164 36,0 64,0

41-50 urte 542 34,9 65,1

51-60 urte 1.301 32,7 67,3

61-70 urte 2.143 29,3 70,7

71-80 urte 3.901 35,7 64,3

81-90 urte 7.669 52,2 47,8

91-100 urte 3.651 71,6 28,4

100 baino gehiago 170 86,5 13,5

Iturria: EUSTAT. EAEko heriotzen estatistika.

URTEAK

URTEAK GUZTIRA EMAKUMEAK GIZONAK Aldea G-E

1975 7,4 6,6 8,2 1,6

1980 6,7 5,8 7,6 1,8

1985 7,2 6,4 8,0 1,6

1990 7,8 6,9 8,6 1,71995 8,4 7,5 9,3 1,8

2000 8,8 8,0 9,7 1,7

2005 9,2 8,4 9,9 1,52010 8,9 8,4 9,4 1,0

2011 9,1 8,5 9,6 1,12012 9,3 8,9 9,7 0,82013 9,1 8,5 9,7 1,2

2014 9,3 8,9 9,6 0,7



33

1. taula.28. Heriotzak, heriotza-kausaren eta sexuaren arabera. EAE. 2013.

Datorren hamarkadarako bizi-itxaropenaren luzapena aurreikusten da EAEko

emakumeentzat zein gizonentzat. Proiekzio hauen arabera, emakumeek bizi-itxaropena

2 urte luzatuko da. Gizonena, aldiz, 2,6 urte. Dena den, aldeak emakumeen aldekoa

izaten jarraituko du.

1. taula.29. Heriotza-adierazleen proiekzioa. EAE. 2014 – 2025.

Zenbait infekziok eta parasitok eragindako gaixotasunak 312 145 167

Tumoreak [neoplasiak] 6.143 3.814 2.329

Odoleko eta organo hematopoietikoetako gaixotasunak eta immunitate-

mekanismoari eragiten dioten zenbait asaldura 74 35 39

Gaixotasun endokrinoak, nutrizionalak eta metabolikoak - - -

Buru-nahasmenduak eta portaera-nahasmenduak. Nerbio-sistemako

nahasmenduak

1.096 397 699

Begien eta begi-inguruen gaixotasunak. Belarriko gaixotasunak eta apofisi

mastoideko gaixotasunak. - - -

Zirkulazio-aparatuko gaixotasunak 5.408 2.591 2.817

Arnas aparatuko gaixotasunak 1.869 1.004 865

Digestio-aparatuko gaixotasunak 942 483 459

Larruazaleko eta larruazalpeko ehunetako gaixotasunak 58 24 34

Sistema osteomuskularreko eta ehun konjuntiboko gaixotasunak 220 73 147

Aparatu genitourinarioko gaixotasunak 401 187 214

Haurdunaldia, erditzea eta erditze ondoko aroa - - -

Jaiotza inguruko aldian sortutako zenbait gaixotasun 24 16 8

Sortzetiko malformazioak, forma-anormaltasunak eta anomalia kromosomikoak 44 20 24

Klinikako zein laborategiko sintoma, zeinu eta aurkikuntza anormalak 498 167 331

Hilkortasunaren kanpo-faktoreak 740 484 256

Iturria: EUSTAT. Heriotzen estatistika.

GUZTIRA GIZONAK EMAKUMEAK

URTEAK HERIOTZAKEMAKUMEEN

BIZI-ITXAROPENA

GIZONEN

BIZI-ITXAROPENAAldea G-E

2014 20,4 86,3 80,0 -6,4

2015 20,5 86,5 80,2 -6,3

2016 20,6 86,7 80,5 -6,2

2017 20,9 86,9 80,7 -6,2

2018 21,0 87,1 81,0 -6,1

2019 21,0 87,3 81,2 -6,1

2020 21,2 87,5 81,4 -6,0

2021 21,3 87,7 81,7 -6,0

2022 21,3 87,8 81,9 -5,9

2023 21,3 88,0 82,1 -5,9

2024 21,3 88,2 82,3 -5,8

2025 21,3 88,4 82,6 -5,8

Iturria: EUSTAT. Biztanleriaren pro iekzioak


34

2. HEZKUNTZA

Atal honetan hezkuntza-sistemako mailetan, Helduen Hezkuntzan eta Araubide

Berezian eta bizitza osoko ikasketa-ekintzetan emakumeek eta gizonek daukaten

partaidetza aztertuko dugu.

Datuak jasotzeko iturriak Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saileko Eskola

Jardueraren Estatistika eta EUSTATeko Unibertsitateko Irakaskuntzaren Estatistika

dira.

2.1. Araututako hezkuntza

Ondoren, araututako hezkuntza aztertzen da, hiru ataletan banakatuta: Lehenengoa,

adierazle orokorrekin, beste bat derrigorrezko bigarren hezkuntzaren ondorengoa

(Batxilergoa eta Erdi Mailako Lanbide Hezkuntza) eta azkenik, hirugarrena,

derrigorrezkoaren ondorengo goi-mailako hezkuntza (Goi Mailako Lanbide Hezkuntza

eta goi-mailako unibertsitate-ikasketak)1.

2.1.1 Datu orokorrak

Oro har, 2013-2014 ikasturteko matrikulazio-adierazleen sexuaren araberako

banaketa, nahiko orekatua da Haur Hezkuntzan, Lehen Hezkuntzan eta Derrigorrezko

Bigarren Hezkuntzan.

Emakumeek partaidetza pixka bat handiagoa dute Batxilergoan eta Unibertsitatean,

eta gizonek, aldiz partaidetza handiagoa dute hasierako lanbide prestakuntzako

programetan (%70a baino pixka bat handiagoa) eta erdi- eta goi-mailako lanbide-

heziketan, proportzio txikiagoan bada ere (%60a baino pixka bat handiagoa).

1 Ikasturte teoriko egokiak. 7 urte: Lehen Hezkuntzako 2. maila, 9 urte: Lehen Hezkuntzako 4. maila, 11 urte: Lehen Hezkuntzako 6.

maila, 12 urte: Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 1. maila, 13 urte: Derrigorrezko Bigarren ,ailako 2. maila, 14 urte: Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 3. maila, 15 urte: Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 4. maila, 16 urte: Batxilergoko eta erdi-mailako Lanbide Heziketako 1. maila, 17 urte: Batxilergoko eta erdi-mailako Lanbide Heziketako 2. maila, 18 urte: Goi-mailako Lanbide Heziketa eta Goi-mailako Unibertsitate Ikasketak.


35

2. taula.1. Araututako irakaskuntzako ikasleak, mailaren eta sexuaren arabera. EAE. 2013/2014 ikasturtea.

Eskolatze-tasa gordinak, heziketa-maila bakoitzeko ikasle kopuruaren eta adin-

taldearen arabera teorikoki maila horretan aritu beharko lukeen biztanle-kopuruaren

arteko harremana neurtzen du, eta logikoa den moduan, txikiagoa da derrigorrezkoak

ez diren hezkuntza mailetan (Haur Hezkuntza, Lanbide Heziketa eta goi mailako

ikasketetan). Eta handiagoa da derrigorrezko hezkuntza-mailetan (Lehen Hezkuntza

eta DBH), ikasleen tasa %100ekoa baita.

1998/1999 ikasturtetik 2013/2014 ikasturtera bitarteko datuen bilakaera aztertuz

gero, Batxilergoan eta Lanbide Heziketan areagotu da gehien generoen arteko aldea:

Batxilergoan emakumeen mesedetan (%8,9tik %14,3ra) eta Lanbide Heziketan gizonen

mesedetan (%6,9tik %19,8ra).

2. taula.2. Eskolatze-tasa gordina, sexuaren arabera. EAE. 1998/1999 - 2013/2014 alderaketa.

GUZTIRA

(Abs.) (Abs.) (% h) (Abs.) (% h)

Haur Hezkuntza 95.483 46.143 48,3 49.340 51,7

Lehen Hezkuntza 124.276 60.425 48,6 63.851 51,4

DBH 75.161 36.415 48,4 38.746 51,6

Hasierako Lanbide Prestakuntzako Programak 4.076 1.143 28,0 2.933 72,0

Helduen Hezkuntza. 31.715 18.025 56,8 13.690 43,2

Batxilergoa 29.607 15.575 52,6 14.032 47,4

Erdi-mailako lanbide-heziketa 13.442 4.806 35,8 8.636 64,2

Goi-mailako lanbide-heziketa 19.957 7.700 38,6 12.257 61,4

Goi mailako unibertsitate-ikasketak 68.193 35.907 52,7 32.286 47,3

Iturria: Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saila. Eskola-jardueraren estatistika eta unibertsitate-jarduera

GIZONAKEMAKUMEAK

E GG-E

a ldeaE G

G-E

a ldeaE G

Haur Hezkuntza 57,9 59,0 1,1 76,0 77,1 1,1 18,1 18,1

Lehen hezkuntza 101,4 103,4 2,0 101,5 102,5 1,0 0,1 -0,9

DBH 106,8 111,8 5,0 102,9 102,7 -0,2 -3,9 -9,1

Batxilergoa 96,8 87,9 -8,9 91,7 77,4 -14,3 -5,1 -10,5

Lanbide-heziketa 24,7 31,6 6,9 29,4 49,2 19,8 4,7 17,6

Goi mailako ikasketak 44,0 37,4 -6,6 71,5 69,5 -2,0 27,5 32,1

Iturria: Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saila. Eskola-jardueraren estatistika eta unibertsitate-estatistika

1998/1999 2013/2014

1998/1999

–2013/2014

aldea


36

Datuen arabera, errepikatze-tasarik handiena honako mailetan ematen da:

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan, Batxilergoko bigarren mailan eta erdi-mailako

Lanbide Heziketan. Errepikatzaileen artean emakume gutxiago dago gizonak baino

hezkuntza maila guztietan, eta generoen arteko alderik nabarmenenak DBHko

lehenengo mailan eta Lanbide Heziketako prestakuntza-zikloetan daude.

2. taula.3. Ikasle errepikatzaileen portzentajea, mailaren eta sexuaren arabera. EAE. 2013/2014 ikasturtea.

Beharrezkotzat jo da, 2013. urteko Ebaluazio Diagnostikoaren adierazleetako bat

erakustea, eskola-errendimenduari buruzko informazioa osatzeko (2014an

argitaratutako emaitzak). Emaitzetatik ondorioztatzen denez, Lehen Hezkuntzako 4.

mailan, neskek mutilek baino errendimendu handiagoa lortzen duten gaitasunetan ikus

daiteke alderik handiena, hau da, Gizarte eta Herritartasun Gaitasunean (13 puntu)

Euskarazko Hizkuntza Komunikazioaren Gaitasunean (12 puntu) eta Kultura Zientifiko,

Teknologiko eta Osasunaren Arloko Kulturaren gaitasunean (10 puntu). Mutilek, berriz,

errendimendu handiagoa dute Matematika Gaitasunean (2 puntu), eta lehenengo aldiz

errendimendu handiagoa dute Diagnostikoaren Ebaluazioko Gaztelaniazko Hizkuntza

Komunikazioaren Gaitasunean (3 puntu).

DBHko 2. mailan, alde horiek mantendu egiten dira, Gaztelaniazko hizkuntza-

gaitasunean izan ezik, neskak lortzen baitute puntuazio hobea 3 puntuko aldearekin.

Zifrak 2015. Emakumeak eta gizonak Euskadin · 2017. 1. 31. · 2015eko Zifrak – Emakumeak eta...

Documents

Transcript of Zifrak 2015. Emakumeak eta gizonak Euskadin · 2017. 1. 31. · 2015eko Zifrak – Emakumeak eta...