TP TH TC GI

1. PGS.TS. Trn Vn

- Ph Chnh n Ta n nhn dn ti cao, Chnh n Ta n Qun s trung ng

Bi 3, Bi 14, Bi 17

2. TS. Nguyn Tr Tu

- Trng khoa Khoa Thm phn Trng Cn b Ta n - Chnh n Ta n nhn dn tnh Bc Ninh

Bi 1, Bi 4, Bi 5

3. TS. Phm Minh Tuyn

- Ph Chnh n Ta n nhn dn tnh

Bc Ninh

Bi 2, Bi 6, Bi 8,

Bi 15, Bi 16,

Bi 18, Bi 19

4. Ths. Nguyn Thanh Mn

- Ph Hiu trng Trng Cn b Ta n

Bi 10, Bi 20

5. Nguyn Xun Khi

- Thm phn Ta n nhn dn ti cao

Bi 11, Bi 13

6. V Th on

- Ph Chnh ta Ta Phc thm Ta n nhn dn ti cao ti H Ni

Bi 12

7. Hong Don c

- Ph Chnh ta Ta Hnh s Ta n nhn dn ti cao

Bi 21

8. ng Bo Vnh

- Thm phn Ta n nhn dn ti cao

Bi 7, Bi 9

DANH MC T VIT TT

STT

VIT Y

VIT TT

1

B lut Hnh s

BLHS

2

B lut T tng hnh s

BLTTHS

3

B lut Dn s

BLDS

4

Ta n nhn dn

TAND

5

Ta n nhn dn ti cao

TAND ti cao

6

Vn bn quy phm php lut

VBQPPL

7

y ban nhn dn

UBND

8

X hi ch ngha

XHCN

9

Trch nhim hnh s

TNHS

PHN I: K NNG CHUNG V GII QUYT

CC V N HNH S

----------------

BI1:

K NNG TH L V NGHIN CU H S

V N HNH S

gii quyt mt v n hnh s th ty tng giai on t tng, cn b Ta n ni chung v Thm phn ni ring cc Ta n u phi thc hin nhiu cng vic nh: nhn v th l h s, nghin cu h s, cc cng vic cn lm trong thi hn chun b, chun b cc cng vic m phin ta hnh s s thm, cc cng vic cn lm sau khi kt thc phin ta s thm mi giai on t tng u c nhng quy nh, c im v tm quan trng ring. C th nh trong giai on nhn v th l h s v n hnh s c vai tr rt quan trng trong qu trnh gii quyt v n hnh s. Bi l qu trnh nhn v th l v n hnh s c y , chnh xc, m bo tun th cc iu kin m php lut quy nh s l tin thc hin tt cc hot ng t tng giai on tip theo trong qu trnh gii quyt v n hnh s. Bn cnh , mt yu t tc ng khng nh vo kt qu xt x c chnh xc, th hin c s nghim minh ca php lut l vic nghin cu h s ca Thm phn - ch ta phin ta v cc v Hi thm nhn dn. Bi v ch thng qua vic nghin cu h s mi bit c h s v n y cc ti liu hay cha, nu phm ti th phm ti g c quy nh trong B lut hnh s, bn n hoc quyt nh ca Ta n cc cp c ng php lut hay khng, trn c s nghin cu mi c cn c c quyt nh a v n ra xt x hay khng, tr li n khiu ni, t co hng dn Ta n cp di p dng php lut, khng ngh hoc trnh y ban Thm phn hoc Hi ng Thm phn v khng ngh gim c thm hoc ti thm

I. TH L V N HNH S

1. Nhn h s v n

VBQPPL:

- BLTTHS (khon 1 v 3 iu 166)

- Ngh quyt s 04/2004/NQ-HTP (tiu mc 1.1 mc 1 Phn I)

- Khi Vin kim st chuyn h s v n n Ta n, Th k cn kim tra s bt lc c trong h s v n, i chiu bn k ti liu so vi cc ti liu c trong h s xem y hay cha. Nu cha y th khng nhn h s v n.

- Kim tra bn co trng c giao cho b can theo ng quy nh ti on 3 khon 1 iu 166 ca BLTTHS hay cha. Nu bn co trng cha c giao cho b can th khng nhn h s v n.

- Trng hp cc ti liu c trong h s v n y so vi bn k ti liu v bn co trng c giao cho b can th cn c vo hng dn ti im A tiu mc 1.1 mc 1 Phn I Ngh quyt s 04/2004/NQ-HTP quy nh:

1.1. Nhn h s v n v th l v n.

Khi nhn h s v n do Vin kim st chuyn n, ngi nhn h s phi i chiu bn k ti liu v cc ti liu c trong h s v n xem y hay cha; kim tra bn co trng c giao cho b can theo ng quy nh ti on 3 khon 1 iu 166 BLTTHS hay cha v x l nh sau:

A. Nu cc ti liu c trong h s v n cha y so vi bn k ti liu hoc bn co trng cha c giao cho b can, th khng nhn h s v n v cha ng quy nh ca BLTTHS.

Theo , Th k tin hnh nhn h s v n, lp bin bn giao nhn h s v n v lu vo h s. Bin bn giao nhn h s v n cn c cc ni dung chnh sau: Thi gian giao nhn h s, a im giao nhn, nhng ngi tin hnh giao nhn, thc hin vic tin hnh giao nhn h s v n: tn b can - loi h s v n (nu c ng phm th ghi thm v ng phm sau tn ca b can u v), s bt lc c trong h s, l do giao nhn h s, ngy gi kt thc vic giao nhn...

Lu , khi kim tra cc ti liu c trong h s, Th k cn ch trong bn k ti liu th hin c cc bn ti liu gc hay ch l cc bn sao ti liu khi lp bin bn giao nhn h s v n cn ghi ch bn gc cho chnh xc.

V d: Trong h s v n tai nn giao thng thng c bn chnh giy php li xe ca b can hoc c khi ch l bn sao chp giy php li xe, th k cn lu kim tra nu l bn chnh th phi ghi r trong bin bn giao nhn h s v n l bn chnh giy php li xe ca b can.

Sau khi nhn c h s v n hnh s t Vin kim st chuyn sang, th b phn nhn h s v th l v n cp huyn v cp tnh l th k thng trc Ta hnh s, cn kim tra danh mc ti liu c trong h s, i chiu vi cc ti liu c trong h s, xem c y cc bt lc nh c lit k hay khng. Cc lnh tm giam c cn hay ht thi hn tm giam, cc th tc t tng nh bin bn giao nhn Kt lun iu tra, bin bn giao nhn Co trng c hay cha? C bin bn giao nhn vt chng hay khng?

2. Th l v n hnh s

VBQPPL:

-BLTTHS (khon 1 iu 38)

-Ngh quyt s 04/2004/NQ-HTP (tiu mc 1.1 mc 1 Phn I)

Ti im B tiu mc 1.1 mc 1 Phn I Ngh quyt s 04/2004/NQ-HTP quy nh:

1.1. Nhn h s v n v th l v n.

Khi nhn h s v n do Vin kim st chuyn n, ngi nhn h s phi i chiu bn k ti liu v cc ti liu c trong h s v n xem y hay cha; kim tra bn co trng c giao cho b can theo ng quy nh ti on 3 khon 1 iu 166 BLTTHS hay cha v x l nh sau:

B. Nu cc ti liu c trong h s v n y so vi bn k ti liu v bn co trng c giao cho b can, th nhn v vo ngay s th l h s v n. Sau khi h s v n c th l, Chnh n Ta n phn cng ngay Thm phn lm ch ta phin ta.

- Theo , ngay sau khi nhn h s v n, Th k phi ghi vo s th l h s gm s th l, ngy, thng, nm th l... theo mu s th l h s do Ta n nhn dn ti cao ban hnh.

Tin hnh lp ba h s theo mu quy nh sau chuyn h s cho Chnh n hoc Ph Chnh n c Chnh n y quyn phn cng Thm phn lm ch ta phin ta.

Nu cc th tc ny c thc hin y th vo s th l, ghi y s th l, ngy th l, tn cc b co, s k hiu, ngy ca Co trng truy t. Sau khi th l h s th bo co chuyn h s cho Chnh n hoc Ph chnh n c Chnh n y quyn phn cng Thm phn lm ch ta phin ta[1].

3. Gii quyt nhng tnh hung pht sinh khi th l h s v n hnh s

Theo quy nh ti khon 1 iu 166 BLTTHS th trong thi hn ba ngy k t ngy ban hnh Co trng, Vin kim st phi thng bo v giao cho b can, ngi bo cha bn Co trng truy t b can ra trc Ta n... do vy, khi h s v n hnh s do Vin kim st chuyn sang, nu cha c bin bn giao nhn Co trng th khng nhn h s v n. Tuy nhin, thc t hin nay c rt nhiu trng hp khi h s v n chuyn sang cho Ta n nhng cha c bin bn giao nhn Co trng, bin bn giao nhn vt chng. Trong trng hp ny, Ta n vn nhn h s v n nhng cha vo s th l m ch vo s theo di v cn thng bo cho Vin kim st bit trong thi hn bao nhiu ngy th Vin kim st phi hon thnh vic giao bn Co trng cho b can, nu ht thi hn nh m Vin kim st vn cha chuyn bin bn giao nhn Co trng th tr li h s[2]. Nu khi chuyn h s sang Ta n m lnh tm giam ca Vin kim st ht v bin bn giao nhn Co trng cha c th kin quyt khng nhn m yu cu Vin kim st phi ra lnh tm giam tip theo.

i vi vic giao nhn vt chng hin cng cha c hng dn c th, ti im khon 2 iu 75 BLTTHS cng ch quy nh ...i vi vt chng a v c quan tin hnh t tng bo qun th c quan Cng an c trch nhim bo qun vt chng trong giai on iu tra, truy t; c quan Thi hnh n c trch nhim bo qun vt chng trong giai on xt x v thi hnh n.

Tuy nhin, thc t khi h s v n hnh s c chuyn sang Ta n th thng cha c bin bn giao, nhn vt chng. Bi l, ti im a mc 3 Thng t s 06/2003/TT-BCA ngy 12/3/2003 ca B trng B Cng an hng dn l: Sau khi v n c quyt nh a v n ra xt x th vt chng, vt, ti liu khc ca v n ang c bo qun ti kho vt chng ca c quan Cng an phi c chuyn sang kho vt chng ca c quan Thi hnh n.... Do vy, ch khi c quyt nh a v n ra xt x ca Ta n th c quan Cng an mi chuyn vt chng ca v n sang c quan Thi hnh n theo nh quy nh ca BLTTHS. Hng dn nh vy l khng hp l v Thng t 06/2003/TT-BCA ch c gi tr trong ngnh Cng an ch khng th buc Vin kim st v Ta n phi tun th theo, song hin cng cha c hng dn no khc. y l tnh trng chung ca Ta n cc tnh trong c nc v vn giao nhn vt chng gia cc c quan tin hnh t tng hin nay m cha c cch gii quyt thng nht. V d nh ti tnh Bc Ninh c s thng nht tm thi gia C quan iu tra, Vin kim st, Ta n tnh Bc Ninh l: khi c quyt nh a v n hnh s ra xt x th Vin kim st s c Cng vn yu cu c quan iu tra chuyn vt chng sang c quan Thi hnh n v s giao li cho Ta n bin bn giao, nhn vt chng. Tuy nhin, y ch l bin php x l tm thi, v nguyn tc phi kin quyt yu cu Vin kim st khi chuyn h s phi c y c bin bn giao, nhn vt chng. V thc t qu trnh nghin cu h s c nhng trng hp phi xem xt c vt chng m khng c bin bn giao, nhn th khng th xem xt c, khng bo m quy nh khi phi tr h s iu tra b sung. Bi l, nu i c quyt nh a v n ra xt x mi chuyn bin bn giao, nhn vt chng, th li phi khai mc phin ta ri lm th tc hon phin ta, tr h s iu tra b sung, nh vy rt mt thi gian v khng ng trnh t t tng.

Nu khi nhn h s v n m trong h s thiu mt hoc nhiu bt lc hoc bt lc nh s nhy cc m trong bn thng k ti liu lu trong h s v n khng th hin iu ny, th cn phi thng bo cho Vin kim st bit Vin kim st yu cu c quan iu tra lm cng vn gii trnh v vic thiu bt lc hoc bt lc nh nhy cc.

II. K NNG NGHIN CU H S V N HNH S

1. Nghin cu h s v n hnh s

1.1. Mc ch, yu cu, ni dung nghin cu h s v n hnh s

- Mc ch:Vic nghin cu h s v n hnh s nhm gip cho Thm phn ch ta phin ta nm vng c ni dung v n, t c hng gii quyt v n hnh s mt cch ng n v chnh xc nht, trong ngi Thm phn phi xc nh c:

+ V n iu kin a ra xt x hay cha;

+ C ng thm quyn xt x khng;

+ C cn phi tr h s iu tra b sung hay khng;

+ C cn c p dng, thay i bin php ngn chn hay khng;

+ C cn c ra quyt nh tm nh ch, nh ch v n hay khng?

Vic nghin cu h s v n hnh s cng l c s Thm phn ln k hoch xt hi mt cch ch ng nht, ch ng gii quyt cc tnh hung c th xy ra ti phin ta, nh hnh c ni dung ca bn n cng nh lm cc cng vic khc cn thit cho vic m phin ta.

- Yu cu:Trong hot ng t tng hnh s th cc tnh tit trong v n lun c mi quan h mt thit vi nhau. V vy, nm c ni dung v n mt cch chc chn cng nh ch ng trong qu trnh xt x i hi ngi Thm phn ch ta phin ta phi nghin cu mt cch k lng, c h thng v khoa hc nht ton b cc ti liu, chng c c thu thp trong qu trnh iu tra c trong h s. Trc ht, Thm phn cn nghin cu tng ti liu ring l kt hp so snh chng vi cc ti liu, chng c khc tm ra mi lin h gia chng. T , tng hp li pht hin s hp l hoc nhng im mu thun gia cc ti liu, chng c nhm nh gi s tin cy ca cc ti liu, chng c c thu thp. y chnh l c s Thm phn ch ta phin ta c th ra mt trong cc quyt nh c quy nh ti iu 176 BLTTHS nh: a v n ra xt x; tr h s iu tra b sung; nh ch hoc tm nh ch v n.

- Ni dung nghin cu h s v n hnh s:Vic nghin cu h s v n hnh s phi lm sng t nhng vn sau:

+ V n c thuc thm quyn ca Ta n cp mnh xt x hay khng?

+ Cc th tc trong iu tra, truy t m bo ng v y theo quy nh ca php lut hay khng?

+ C cn thit p dng, thay i, hoc hy b bin php ngn chn i vi b co (cc b co) hay khng?

+ Hnh vi ca b co (cc b co) c du hiu cu thnh ti phm khng; ti danh v iu khon m Vin kim st truy t c ph hp khng?

+ C cn x l vt chng hoc p dng bin php bo m vic bi thng thit hi trc khi xt x khng?

+ C cn c a v n ra xt x; tr h s iu tra b sung; tm nh ch hoc nh ch v n khng?

1.2. Phng php nghin cu h s v n hnh s

C nhiu phng php nghin cu h s v n hnh s. Vic la chn phng php nghin cu no ph thuc vo tng v n c th v kinh nghim thc tin ca tng Thm phn. Thng thng hin c hai phng php nghin cu h s v n hnh s ph bin nht l:

Phng php th nht: Nghin cu h s v n theo trnh t t tng tc l bt u nghin cu t cc ti liu t tng gm:

+ Quyt nh khi t v n;

+ Quyt nh khi t b can;

+ Cc quyt nh ph chun ca Vin kim st;

+ Cc quyt nh p dng bin php ngn chn;

+ Kt lun iu tra;

+ Bn Co trng...

Nghin cu theo phng php ny c u im l Thm phn ch ta phin ta c thi khch quan hn, khng b chi phi v ph thuc vo quan im ca c quan iu tra v Co trng ca Vin kim st, song li c nhc im mt nhiu thi gian mi nm vng c cc tnh tit ca v n cng nh quan im ca c quan iu tra v Vin kim st.

Phng php th hai: L nghin cu h s khng theo trnh t t tng, bt u t bn Co trng ri n cc ti liu khc c thu thp c trong h s v n theo trnh t ngc li v mt thi gian kim tra tnh xc thc v ng n ca quyt nh truy t. Phng php ny c u im v mt thi gian song cng c nhc im l nu khng cn thn Thm phn d b nh hng bi quan im ca c quan iu tra cng nh quan im truy t ca Vin kim st dn n c nh kin v hay p t thc ch quan vo vic gii quyt v n, k c vic nh ti danh v quyt nh hnh pht.

2. K nng nghin cu h s v n hnh s

Sau khi nhn h s v n hnh s, Thm phn c phn cng xt x v n hnh s v cc Hi thm nhn dn tham gia Hi ng xt x cn phi kim tra xem h s m bo v th tc t tng v s lng bt lc theo danh mc thng k ti liu c trong h s khng, nu pht hin thiu ti liu no th phi kim tra gii quyt ngay.

Khi nghin cu bt c ti liu, chng c no c trong h s cng phi kim tra nh gi v tnh hp php, tnh khch quan v tnh lin quan ca chng. Vic nh gi tng hp cc chng c v v n ch c tin hnh sau khi nghin cu ton b cc ti liu, chng c c trong h s. Thng thng khi nghin cu h s v n hnh s theo phng php nghin cu th hai cn tin hnh theo trnh t cc nhm ti liu sau:

2.1. Nghin cu Co trng

Nh chng ta bit Co trng l c s php l Ta n xt x v n. V vy, Thm phn ch ta phin ta v cc Hi thm nhn dn cn nghin cu k bn Co trng nm vng ni dung v n v xc nh r gii hn xt x c th l:

+ Cc hnh vi phm ti c th ca tng b co m Vin kim st xc nh trong Co trng (k c hnh vi khng truy t).

+ Cc chng c m Vin kim st dng lm cn c xc nh ti phm v ngi phm ti.

+ Ti danh v iu khon m Vin kim st truy t cc b can.

+ Nhng tnh tit nh khung hnh pht, tnh tit gim nh, tng nng trch nhim hnh s i vi b can.

+ Mc thit hi v yu cu c th v bi thng thit hi (nu c).

2.2.Nghin cu kt lun iu tra

Sau khi nghin cu co trng, cn nghin cu kt lun iu tra. Vic nghin cu kt lun iu tra v i chiu, so snh vi Co trng gip Thm phn nm c din bin ca hnh vi phm ti, cc chng c m C quan iu tra s dng chng minh ti phm v ngi phm ti, kt lun v ngh ca c quan iu tra v hng gii quyt v n. Cn so snh nhng im khc nhau gia Kt lun iu tra v bn Co trng (v cc hnh vi phm ti, din truy t, cc ti danh, iu khon p dng ca B lut hnh s, cc tnh tit tng nng, gim nh trch nhim hnh s ngh p dng i vi tng b can v l do ca s khc nhau trong cc v n c ng phm) c hng gii quyt cc mu thun khi nghin cu cc chng c, ti liu khc.

2.3. Nghin cu cc ti liu v li khai ca nhng ngi tham gia t tng

Sau khi nghin cu Co trng v Kt lun iu tra, chng ta nghin cu n cc ti liu v li khai ca nhng ngi tham gia t tng nh: Bin bn ghi li khai ca ngi b tm gi, b can, ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s, ngi c quyn li ngha v lin quan, ngi lm chng, ngi i din hp php ca b can, ngi b hi (nu c), bin bn i cht v cc ti liu khc.

Lu , khi nghin cu h s v n hnh s i vi cc chng c chng minh hnh vi phm ti ca mt ngi no , chng ta cn phi chng minh r nhng vn quy nh ti iu 63 BLTTHS l:

Mt l: C hnh vi phm ti xy ra hay khng, thi gian a im v nhng tnh tit khc ca hnh vi phm ti;

Hai l: Ai l ngi thc hin hnh vi phm ti; c li hay khng c li, do c hay v ; c nng lc trch nhim hnh s hay khng; mc ch, ng c phm ti;

Ba l: Nhng tnh tit tng nng, tnh tit gim nh trch nhim hnh s ca b can, b co v nhng c im v nhn thn ca b can, b co;

Bn l: Tnh cht v mc thit hi do hnh vi phm ti gy ra.

Theo quy nh ti iu 64 BLTTHS th: chng c l nhng g c tht, c thu thp theo mt trnh t, th tc do B lut ny quy nh m c quan iu tra, Vin kim st, Ta n dng lm cn c xc nh c hay khng c hnh vi phm ti, ngi thc hin hnh vi phm ti cng nh nhng tnh tit khc cn thit cho vic gii quyt ng n v n. Chng c c xc nh bng vt chng; li khai ca nhng ngi lm chng, ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s, ngi c quyn li, ngha v lin quan n v n, ngi b bt, b can, b co; kt lun gim nh; bin bn v hot ng iu tra, xt x v cc ti liu, vt khc.

Chnh v vy khi nghin cu cc chng c ny chng ta cn phi nghin cu ht sc cn thn, theo mt trnh t nht nh nh sau:

Cn xc nh li khai ca b can l mt trong nhng chng c trc tip xc nh s tht v v n. Vic nghin cu li khai, bn tng trnh ca cc b can cn tin hnh theo trnh t thi gian ly li khai v cn xc nh r nhng hnh vi phm ti no nu trong Co trng m b can tha nhn, hnh vi no m b can khng tha nhn v l do ca vic tha nhn hay khng tha nhn hoc thay i li khai l g; ng c, mc ch thc hin hnh vi phm ti; mc n nn hi hn v thi khai bo ca b can trong qu trnh iu tra. Cc l l, chng c m b can a ra bo cha cho mnh cng nh nhng im mu thun trong cc li khai ca b can.

2.4. V gii thch quyn v ngha v ca b can

Trong qu trnh nghin cu li khai ca b can, cn kim tra vic tun th t tng ca c quan iu tra khi ly li khai bo m tnh hp php ca chng c nh: B can c c gii thch y v quyn v ngha v theo quy nh ti iu 49 BLTTHS hay khng (c bit l quyn bo cha ca b can trong trng hp ngi cha thnh nin phm ti hoc ngi phm ti b truy t theo khung hnh pht cao nht l t hnh theo quy nh ti khon 2 iu 57 BLTTHS)? Vic k xc nhn ca b can c ng quy nh khng? Vic sa cha, ty xa bin bn hi cung b can c ch k xc nhn ca b can hay khng?

V d:Nghin cu v tham kho lut ca M th thy theo quy nh ti Tu chnh n th 5 trong Hin php M khng nh: Khng ngi no b bt buc phi lm nhn chng chng li chnh mnh trong bt c v n hnh s no.Ngi ta gi ni dung trn l quy tc Miranda. Theo quy tc ny th trc khi thm vn, nhn vin iu tra Cnh st phi c v gii thch cho b can bit quyn li ca h bng nhng cu sau:

1. Anh c quyn gi im lng v t chi tr li. Anh c hiu khng?

2. Bt c nhng g anh ni u c th c s dng chng li anh trc ta. Anh c hiu khng?

3. Anh c quyn trao i vi Lut s trc khi tr li cho cnh st v c quyn c Lut s hin din trong qu trnh thm vn ngay t by gi v sau ny. Anh c hiu khng?

4. Nu anh khng c kh nng thu Lut s th anh s c quyn yu cu ta ch nh Lut s cho mnh trc khi thm vn. Anh c hiu khng?

5. Nu anh quyt nh tr li by gi m khng cn c Lut s hin din th anh c quyn ngng tr li vo bt c lc no cho ti lc anh c ni chuyn vi Lut s. Anh c hiu khng?

6. By gi anh bit v hiu c quyn li ca anh nh ti gii thch cho anh, anh c sn sng tr li cu hi ca ti m khng c Lut s hin din khng?

Nu iu tra vin khng t ra nhng cu hi nu trn v khng c bin bn ghi li c ch k ca ngi b xt hi, l vi phm v nhng li khai ca b can cho d l li khai t nguyn cng b Ta n bc b.

So snh vi quyn ca b can, b co c quy nh ti iu 49, 50 BLTTHS th thy:

Qua thc tin xt x nhn thy, trong cc bin bn ghi li khai, c ghi vic gii thch quyn cho b can bit theo iu 49, nhng thc cht vic gii thch ca iu tra vin nh th no, c y , cho b can hiu v thc hin quyn ca mnh hay khng th khng thy c vn bn no th hin. Vy vic ghi vi dng ti bin bn ghi li khai nh vy c bo m tnh khch quan hay khng? Do , bo m quyn ca ngi b tm gi, b can, b co, BLTTHS cn phi c quy nh rng vic gii thch quyn v ngha v ca h phi c lp thnh bin bn v nu y ni dung quyn v ngha v.

2.5. Nghin cu li khai ca ngi lm chng

Cn tin hnh nghin cu theo trnh t thi gian xc nh:

- tin cy, tnh chnh xc trong li khai ca ngi lm chng v cn xc nh h khai v nhng tnh tit c th no trong v n v ti sao h bit;

- H trc tip chng kin s vic hay gin tip bit v v vic thng qua ngun tin no khc;

- Mi quan h gia ngi lm chng vi ngi phm ti v ngi b hi;

- iu kin khch quan (khng gian, thi gian, a im) v iu kin ch quan(tinh thn, tui tc, ngh nghip, kh nng tip thu thng tin v nhn thc...) ca ngi lm chng khi tip nhn thng tin. Cc im mu thun gia cc li khai trc v li khai sau ca ngi lm chng ( i chiu vi cc chng c khc c trong v n). Nu cn thit, phi cho i cht gia ngi lm chng v b can, b co hoc thc nghim iu tra.

V d: Trong thc tin c nhiu v tai nn giao thng, khi khm nghim hin trng ch k trong bin bn khng phi l ca ngi c mt t u khi xy ra tai nn m ch l nhng ngi ra sau, nhn thy hin trng nh vy ch khng phi l ngi chng kin vic va chm dn n tai nn, do vy vic trnh by ca h vi c quan iu tra ch l theo cm tnh.

2.6. Nghin cu bin bn i cht

Bin bn i cht gia cc b can vi nhau, gia b can v ngi b hi, gia b can v ngi lm chng, gia ngi b hi v ngi lm chng cng ht sc quan trng, gip cho Thm phn c thm c s nh gi tin cy trong cc li khai cn mu thun t xc nh c chng c no l khch quan, chng c no l khng khch quan. Trn c s rt ra c nhng im thng nht gia nhng ngi i cht v nhng im cn mu thun cn tip tc khc phc bng cc chng c ti liu khc.

2.7. Nghin cu li khai ca ngi b hi

Trong cc v n hnh s, a s ngi b hi l ngi trc tip chng kin hnh vi phm ti. Do vy, vic nghin cu li khai ca h s gip cho Thm phn nm vng c din bin ca v n cng nh cc hnh vi phm ti m b can thc hin, mc thit hi do hnh vi phm ti gy ra v yu cu bi thng ca h. Khi nghin cu li khai ca ngi b hi, Thm phn cn nghin cu theo trnh t thi gian m h trnh by, xem c s mu thun hay khng, thi tm l, mi quan h ca h i vi ngi phm ti nh th no c hng gii quyt ng n v n, trnh lt ti phm hoc gy oan sai.

2.8. Nghin cu li khai ca nguyn n dn s, b n dn s, ngi c quyn li ngha v lin quan, ngi i din hp php ca b can, b hi.

Vic nghin cu li khai ca nhng ngi tham gia t tng ny cng tng t nh nghin cu li khai ca ngi b hi, song Thm phn cn xc nh r quyn li v trch nhim ca h trong v n, cc chng c xc nh ng t cch tham gia t tng ca h, c c s gii quyt cc vn lin quan n vic bi thng trch nhim dn s trong v n.

2.9. Nghin cu v ti liu v nhn thn b can

- L lch b can;

- Thng bo kt qu tra cu (tng th);

- Cc ti liu v tin n, tin s, giy ra tri (nu c);

- Bn sao giy khai sinh hoc ti liu xc minh tui nu b can l ngi cha thnh nin;

- Giy khai sinh ca a tr hoc giy chng nhn tnh trng thai nghn do c quan y t cp (nu b can l ph n ang trong thi k c thai hoc nui con di 36 thng tui).

Nhn thn ca b can, ngi b hi l mt trong nhng cn c xc nh khung hnh pht v quyt nh hnh pht. Do vy, trong tng v n c th, nu trong h s khng c cc ti liu ny hoc khng c ti liu phn nh kt qu xc minh ca c quan iu tra v nhng c im nhn thn ca b can, b hi th cn yu cu c quan iu tra lm r.

V d1:B can l ngi cha thnh nin, Lut hnh s nc no cng u c quy nh v tui chu trch nhim hnh s, nhng khng phi nc no cng ging nhau m phi ty thuc vo s pht trin v sinh hc ca con ngi mi quc gia khc nhau nh Anh Quc l 08 tui, Hoa K l 07 tui, Thy in l 15 tui, Nga l 14 tui, Cng ha Php 13 tui,... Vit Nam l t 14 tui (iu 12 BLHS). Vic xc nh tui ca b can, b co l ht sc quan trng v lin quan n vic truy cu trch nhim hnh s, do vy khi tnh tui phi tnh theo tui trn.

V d2:Mt ngi sinh ngy 1/1/1990 th ti ngy 1/1/2004 mi 14 tui v ti 1/1/2006 mi 16 tui. Trong trng hp, khng c iu kin xc nh chnh xc ngy sinh th tnh ngy sinh theo ngy cui cng ca thng sinh. V d ch bit sinh thng 5/1990 m khng bit ngy th ly ngy 31/5/1990. Nu khng xc nh c chnh xc thng sinh th ly ngy cui cng ca thng cui cng lm ngy, thng, nm sinh. V d ch bit sinh nm 1990 th ly ngy 31/12/1990.

2.10. Nghin cu cc ti liu v nhn thn ngi b hi

- Giy khai sinh hoc ti liu chng minh v tui ca ngi b hi cha thnh nin;

- Giy chng nhn ca c quan y t v tnh trng thai nghn nu ngi b hi l ph n c thai.

V d:Xc nh tui ngi b hi trong v n hip dm, cng phi tnh trn nh cch tnh tui ca b co, nu trng hp khng xc nh c chnh xc ngy sinh ca h th phi ly ngy u tin ca thng tnh. Nu xc nh thng 2/1990 th ly ngy 1/2/1990 tnh, nu khng xc nh c c thng sinh m ch xc nh c nm sinh th ly ngy u tin ca thng u tin ca nm. V d ch xc nh c nm 1990 th ly ngy 1/1/1990 tnh tui.

2.11. Nghin cu cc ti liu v khi t v n, khi t b can

- Ti liu ngun tin v ti phm (t gic ca cng dn, tin bo ca c quan nh nc, t chc x hi). Bin bn t th ca ngi c hnh vi phm ti, cc bin bn xc minh ca c quan iu tra;

- Quyt nh khi t v n hnh s, quyt nh khi t b can;

- Quyt nh thay i, b sung quyt nh khi t b can (nu c) cc quyt nh ph chun ca Vin kim st;

- Quyt nh tch, nhp v n (nu c).

2.12. Nghin cu cc vn bn v vic p dng, thay i, hy b bin php ngn chn nh:

Bin bn bt ngi phm ti qu tang; lnh tm gi, gia hn tm gi, lnh tm giam, gia hn tm giam, cc quyt nh ph chun ca Vin kim st, quyt nh truy n, quyt nh nh n, cng vn ngh hy b bin php tm giam,...

2.13. Nghin cu cc ti liu v kt qu iu tra nh

- Lnh khm xt; cc bin bn khm xt, thu gi vt chng, bn giao vt chng, khm nghim hin trng, nhn dng, thc nghim iu tra;

- S hin trng;

- Lnh k bin v cc bin bn k bin ti sn, nim phong v m nim phong ly mu gim nh;

- Bin bn bn giao mu gim nh, quyt nh trng cu gim nh;

- Kt lun gim nh;

- Quyt nh tr li ti sn;

- Bin bn giao nhn ti sn;

- Bn nh hin trng;

- S hin trng.

i vi cc ti liu ny, trc ht cn phi kim tra vic tun th cc quy nh ca BLTTHS v trnh t, th tc lp bin bn v tin hnh cc hot ng t tng ny ca c quan iu tra nh: thi gian, a im, thnh phn tham gia, vic k xc nhn vo bin bn.

V d1:Khm nghim hin trng v n tai nn giao thng th nhng ngi chng kin k vo bin bn c phi l nhng ngi c mt chng kin t u v tai nn hay khng? Nhng ngi, nh hoc vt c a ra nhn dng, b thu gi, nim phong.... i vi cc vt chng c thu gi th cn ch ni v cch thc tm ra vt chng (do khm xt, khm nghim hin trng, b can khai ra ni ct gi hay do ngi no mang n np). Cc c im ring ca vt chng: cn so snh vt chng vi cc chng c khc xc nh s tht ca v n.

V d2:Ti hin trng thu c mt chic gy bng g lim v theo kt lun ca c quan iu tra th b can dng chic gy ny p nhiu nht vo mt nn nhn, nhng du vt trn mt nn nhn theo kt lun gim nh th ch l sy st mt do va chm nh, rng vn cn nguyn vn...v nh vy r rng chic gy khng th l hung kh gy n nh kt lun ca c quan iu tra c.

2.14.Nghin cu kt lun gim nh

- Trc ht cn kim tra cc ti liu, vt (s lng, cht lng cc vt, ti liu C quan iu tra gi i) m c quan gim nh xem xt a ra kt lun gim nh;

- Thm quyn ca t chc (Hi ng) gim nh v tnh hp php ca kt lun gim nh. Cn so snh kt lun gim nh vi cc ni dung yu cu gim nh v chng c, ti liu khc ca v n xc nh chnh xc, khch quan ca kt lun gim nh. Trong trng hp cn thit phi quyt nh gim nh b sung hoc gim nh li.

Trong cc v n gy thng tch th phi xem chng thng ca bnh vin m t thng tch ca ngi b hi khi vo vin nh th no xc nh c c ch hnh thnh vt thng c ph hp vi hung kh gy n khng? Kt lun gim nh gim nh y cc vt thng trn ngi nn nhn cha.

Bn cnh vic nghin cu nhng ti liu chnh lin quan n vic gii quyt v n hnh s, Thm phn cng cn phi nghin cu mt cch nghim tc cc nhm ti liu khc nh:

+ Cc ti liu v nh ch, tm nh ch iu tra;

+ Quyt nh trng cu gim nh php y, php y tm thn;

+ Quyt nh truy n;

+ Ti liu v vic iu tr ca b can;

+ Quyt nh tm nh ch v n (trng hp b can trn hoc b bt buc cha bnh);

+ Quyt nh tch v n (trng hp b can b trn trong qu trnh iu tra);

+ Quyt nh nh ch iu tra hoc nh ch v n (i vi b can trong v n c ng phm);

+ Quyt nh p dng bin php bt buc cha bnh;

+ Quyt nh phc hi iu tra (trong trng hp hy b quyt nh nh ch hoc tm nh ch iu tra).

Cng cc ti liu kt thc iu tra nh:

+ Kt lun iu tra v n;

+ Bin bn giao nhn kt lun iu tra cho b can;

+ Thng bo kt qu iu tra cho ng s; thng k ti liu c trong h s v bin bn giao nhn h s gia c quan iu tra v Vin kim st.

Cc ti liu v truy t nh:

+ Cc ti liu b sung ca Vin kim st (cc bin bn phc cung...);

+ Quyt nh thay i, b sung khi t v n, khi t b can (nu c);

+ Co trng, bin bn giao nhn Co trng;

+ Bin bn giao nhn h s gia Vin kim st v Ta n.

Ngoi ra, trong trng hp Ta n cp trn hy bn n iu tra li hoc xt x li th h s v n bao gm ton b h s v n xt x ln 1; cc ti liu pht sinh sau khi xt x s thm (nh khng co, khng ngh, khiu ni, bn n, bin bn phin ta ca cp phc thm, gim c thm).

3. Nhng tnh hung thng gp khi nghin cu h s v n hnh s

3.1.V thm quyn gii quyt

Trong qu trnh nghin cu h s v n hnh s, Thm phn - ch ta phin ta c giao nhim v xt x v n xt thy v n khng thuc thm quyn xt x th phi bo co Chnh n chuyn v n cho Ta n c thm quyn xt x theo quy nh ti iu 174 BLTTHS:

Khi thy v n khng thuc thm quyn ca mnh th Ta n chuyn v n cho Ta n c thm quyn xt x. Vic chuyn v n cho Ta n ngoi phm vi tnh, thnh ph trc thuc trung ng hoc ngoi phm vi qun khu do Ta n nhn dn cp tnh, Ta n qun s cp qun khu quyt nh. Ch c chuyn v n cho Ta n khc khi v n cha c xt x. Trong trng hp ny, vic chuyn v n do Chnh n Ta n quyt nh. Nu v n thuc thm quyn ca Ta n qun s hoc Ta n cp trn th v n c a ra xt x vn phi chuyn cho Ta n c thm quyn. Trong trng hp ny, vic chuyn v n do Hi ng xt x quyt nh. Trong thi hn hai ngy, k t ngy ra quyt nh chuyn v n, Ta n phi thng bo cho Vin kim st cng cp, bo cho b co v nhng ngi c lin quan trong v n.

Cn li cc trng hp xc nh thm quyn khc u phi cn c vo quy nh ti cc iu t 170 n 173 ca BLTTHS.

3.2. V vn tr h s iu tra b sung

Thc t hin nay c rt nhiu trng hp Vin kim st khng h mun Ta n tr h s iu tra b sung k c trng hp Ta n tr h s l hon ton ng v c cn c. khc phc vn ny, theo quan im ca ti khi tr h s iu tra b sung, Thm phn cn tun th cc trng hp quy nh ti iu 179 BLTTHS tr h s, trnh trng hp chuyn h s i, chuyn h s li m kt qu l khng iu tra thm c g, thm ch cn gy cng thng trong mi quan h gia hai c quan tin hnh t tng. Tuy nhin, trong mi trng hp khi pht hin ra nhng vi phm theo iu 179 BLTTHS quy nh th nht thit phi tr h s v nu r nhng ni dung cn iu tra b sung, nu Vin kim st khng lm theo nhng ni dung m Ta n yu cu th chng ta vn a ra xt x. Trong trng hp ny nu cp phc thm c hy n yu cu iu tra li th cng khng phi l li ca Thm phn, nu v l do khc m chng ta khng tr h s yu cu iu tra b sung m bn n b hy th l li ch quan ca Thm phn. Do gii hn ca vic xt x theo quy nh ti iu 196 BLTTHS c nhng trng hp Thm phn vn phi x theo Co trng truy t ca Vin kim st, ri sau li phi kin ngh ngay trong bn n ngh cp phc thm hy chnh bn n ca mnh. y chnh l nhng bt cp, ang c nhiu kin ngh sa i iu 196 BLTTHS.

3.3. Trch tiu h s v lp k hoch xt hi

Lp k hoch xt hi l ht sc cn thit, c bit i vi nhng v n ng phm ln, c nhiu b co hoc nhng v n kinh t ln phi xt x nhiu ngy. Vic Thm phn - ch ta phin ta v cc v Hi thm nhn dn c ch ng c trong vic iu hnh phin ta v gii quyt tt cc tnh hung pht sinh ti phin ta hay khng ph thuc rt nhiu vo vic nghin cu h s, trch tiu h s v lp k hoch xt hi. Do vy, sau khi nghin cu h s xong, Thm phn - ch ta phin ta cng nh cc v Hi thm nhn dn cn trch mt tiu h s phc v cho cng tc thm vn ti phin ta. Trong tiu h s cn th hin r:

- Tm tt ni dung v n, ti danh v iu lut m Co trng truy t, nhng mu thun trong li khai vi co trng ca Vin kim st.

- Tm tt li khai ca tng b co ph hp vi ni dung ca Co trng v din bin ca v n, c s dng nh l nhng chng c buc ti c cc bt lc c th, dng u tranh kp thi vi b co ti phin ta, c th dng ngay li khai ca b co ny u tranh vi cc b co khc, nu v l do no m b co li chi b li khai ca mnh nh trnh by ti c quan iu tra.

- Tm tt cc bt lc cha ng cc chng c buc ti nh bin bn gim nh, giy chng thng, s sch, chng t

- Tm tt cc bt lc ghi li khai ca ngi b hi, nhn chng, ngi c quyn li v ngha v lin quan bao gm c chng c buc ti v chng c g ti.

Khi lp k hoch xt hi, Thm phn - ch ta phin ta v cc v Hi thm nhn dn thng qua qu trnh nghin cu h s, phi phn loi cc b co v cn lu cc tnh hung c th xy ra, k c trong trng hp h s th hin cc b co khai rt thnh khn, cn xc nh cc tnh hung nh:

- Cc b co c th s phn cung, ti c quan iu tra cc b co khai bo thnh khn nhng ra ti phin ta khi nhn thy tn cm u ca bn chng li chi b li khai ca mnh nn cc b co khc cng theo m chi b li khai ca mnh.

- Cn phn loi v nh gi xem b co no khi ra Ta s khai thnh khn th hi trc, i khi khng nn hi b co u v m c k hoch hi tt c cc b co c vai tr th yu trc ri mi c k hoch xt hi b co u v sau.

- Cn phi c nhng cu hi trng tm, gi m b co t khai ra nhng hnh vi phm ti ca mnh.

- Khi t cu hi cng cn c k hoch a ra cc ti liu, chng c ra chng minh hnh vi phm ti ca b co nu b co c tnh ngoan c khng chu khai bo thnh khn.

Tm li hon thin hn cc k nng trong vic nhn, th l, nghin cu h s v n hnh s th i hi mi cn b Ta n, Thm phn mt mt phi khng ngng hc tp, nng cao trnh nghip v chuyn mn p dng trit vo cng vic v nhim v c giao nh nhn, th l, nghin cu v tin ti nhm mc ch xt x, gii quyt v n c chnh xc v tun th theo quy nh ca php lut. Mt khc yu cu mi cn b Ta n, Thm phn phi lun lun ci tin phong cch lm vic, khng nhng hc tp kinh nghim ca nhng ngi i trc cng vi vic nm r ni dung quy nh ca cc vn bn quy phm php lut, cc Ngh quyt ca Hi ng thm phn TAND ti cao.

Bn cnh cc Ta n cn thng xuyn t chc nhng bui trao i kinh nghim v vic nhn, th l, nghin cu v n hnh s; trnh vic hiu v p dng khc nhau ca mi a phng, ca Ta n cc cp trong tnh nn cn kin ngh ln Ta n nhn dn ti cao m nhng lp tun hun nng cao nghip v v ni dung ny to nn s thng nht trn phm vi ton quc v k nng nhn, th l v nghin cu h s v n hnh s c ng n, chnh xc, m bo tun theo nhng quy nh ca php lut hin hnh, tin ti p ng vi tinh thn ca Ngh quyt s 08-NQ/TW ngy 02/01/2002 v Ngh quyt s 49-NQ/TW ngy 02/06/2005 ca B Chnh tr v Chin lc ci cch t php n nm 2020 t ra trong giai on hin nay.

BI 2:

K NNG XT X S THM V N HNH S

Trong l trnh ca ci cch t php theo tinh thn ca Ngh quyt s 08/TW ngy 02/01/2002 v Ngh quyt s 49/TW ngy 02/6/2005 ca B Chnh tr, th Ta n c xc nh l trung tm ca ci cch t php, hot ng xt x l trng tm. nng cao cht lng tranh tng ti cc phin ta hnh s th cnbo m tranh tng dn ch vi Lut s, ngi bo cha v nhng ngi tham gia t tng khc Vic phn quyt ca Ta n phi cn c ch yu vo kt qu tranh tng ti phin ta.Hot ng ca Ta n ti phin ta l xem xt cc chng c v cn c vo php lut, x l v n bng vic ra bn n v cc quyt nh ca Ta n. Xt x l mt dng c bit ca hot ng thc hin quyn lc Nh nc, do Ta n, m c th l Hi ng xt x tin hnh cng khai.

Chnh v vy, mt phin ta hnh s c bo m tnh cht tranh tng hay khng ph thuc nhiu vo yu t, trong vai tr ca ch ta phin ta c th ni l quan trng nht. Kt qu caphin ta nh th no hon ton ph thuc vo vai tr ca ch ta phin ta. Tuy nhin, thc tin xt x hin nay, mt s Thm phn vn cha thc hin ng tinh thn ca Ngh quyt s 08, nn c khng t phin ta cha th hin tinh thn tranh tng, phn quyt ca Ta n cha cn c ch yu vo kt qu tranh tng ti phin ta.

Vic vn cn nhng tnh trng ny cng c nhiu nguyn nhn, trong c nguyn nhn thuc v cc Thm phn c phn cng ch ta phin ta cha nm vng cc quy nh ca B lut t tng hnh s v tinh thn ca Ngh quyt s 08 ca B Chnh tr. Theo quy nh ca B lut t tng hnh s hin hnh, th Ch ta phin ta va l ngi tin hnh t tng, va l ngi iu khin ton b hot ng t tng ti phin ta ca nhng ngi tin hnh t tng v ngi tham gia t tng khc ti phin ta. Chnh v vy, vic t chc v iu khin tt phin ta theo ng tinh thn ca ci cch t php v cc quy nh ca B lut t tng hnh s th ch ta phi thc hin nhiu vic ngoi nhng cng vic trong giai on chun b xt x th Thm phn ch ta phin ta cn ch , thc hin tt nhng cng vic c th nh:

1. Nhng cng vic chun b Hi ng xt x vo phng x n

- i vi cc v n phc tp, ng b co Thm phn ch to cn c s trao i thng nht ni dung thm vn vi Hi thm v k hoch thm vn. Thm phn c th phn cng tng Hi thm ph trch mt phn thm vn c th hoc ngi tham gia t tng c th trnh vic cu hi lp i lp li, khng ng trng tm gia Thm phn ch ta phin ta v cc Hi thm nhn dn.

- Yu cu Th k kim tra s c mt ca Kim st vin, b co, nhng ngi tham gia t tng c triu tp, ph bin ni quy phin to ri mi Hi ng xt x vo phng x n.

2. Th tc bt u u phin to

2.1. Khai mc phin to

- Khi Hi ng xt x vo phng x n, Th k yu cu tt c mi ngi c mt trong phng x n ng dy. Lu , v tc phong Thm phn ch ta phin to nn c ng tc quan st ton b phng x n ri mi khai mc phin ta, sau mi mi ngi ngi xung. Trnh trng hp Thm phn ch ta vo cha nhn ai c khai mc ri mi mi ngi ngi xung, nh vy mt i tnh uy nghim ca phin to.

- Thay mt Hi ng xt x Thm phn ch ta phin ta cng b Quyt nh a v n hnh s ra xt x. Khi c quyt nh a v n hnh s ra xt x Ch to nn c to, dng dc, chm ri tng tnh trang nghim ca phin to.

Lu ,khi cng b quyt nh a v n ra xt x Ch ta phin to nn yu cu b co ng vo vnh mng nga v nhng ngi tham gia t tng c giy triu tp ca To n phi ng dy nghe quyt nh a v n hnh s ra xt x, khng nn nh hin nay nhiu phin ta khi cng b quyt nh a v n hnh s ra xt x Ch ta vn tt c mi ngi ngi nghe l khng bo m tnh uy nghim ca phin ta.

Sau khi cng b quyt nh a v n hnh s ra xt x, Ch ta phin ta yu cu Th k phin ta bo co s c mt, vng mt ca nhng ngi tham gia t tng c triu tp n phin ta. Ch ta phin ta cn cn c vo cng iu khin phin ta thc hin cc th tc cn thit. Cn lu , phn m u phin ta l rt quan trng, nu din ra sun s th cc phn sau s rt thun li v gip cho Thm phn ch to phin ta t tin v ch ng hn trong vic iu khin phin ta.

2.2. Kim tra cn cc nhng ngi c triu tp n phin to

a. i vi b co

Ch ta phin ta cn hi k v tn, tui, thnh phn x hi, ngh nghip, ni sinh, ni c tr, ni lm vic, trnh hc vn, h tn cha, m, hon cnh gia nh. Kim tra nhn thn ca b co b kt n ln no cha? Nu c th b kt n v ti g, Ta n no x, thi gian x, t giam hay n treo, chp hnh hnh pht xong cha, trong v n ny c b tm giam, tm gi khng, thi gian bao lu hoc c b x l hnh chnh khng, nu c th b x l v hnh vi g, thi gian x l? c c s xc nh v tin n, tin s lm c s cho vic nh ti, nh khung hnh pht hoc tng hp hnh pht. Khi hi, Ch ta cn i chiu vi cc ti liu c trong h s v n xem c ging nhau khng, nu khc nhau th phi lm r v sao khc nhau.

Lu , nu trc b co c hng n treo, th cn hi xem ti bn n trc b co c b tm giam, tm gi ngy no khng v thi gian bao lu tr cho b co nu v n phi tng hp hnh pht ca hai bn n. y l trng hp rt d qun v nhm ln.

Hi b co nhn c bn Co trng v Quyt nh a v n ra xt x cha. Nu b co cha nhn c hoc nhn c nhng di 10 ngy v yu cu hon x th Hi ng xt x phi hon phin to, tr trng hp b co ng xt x th mi c xt x v cn phi c bin bn ghi li s t nguyn .

b. i vi ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s, ngi i din hp php ca b co, b hi, ngi c quyn, ngha v lin quan n v n

Ch to ch cn hi v tn tui, ngh nghip v ni ca h.

Lu ,i vi ngi i din hp php ca ngi b hi, khi nghin cu h s thy, i vi ngi b hi b cht m c th c nhiu ngi c t cch l ngi i din hp php, nh phn tch phn trn, th ti phin ta ch ta cn hi xem h c c nhng ngi khc u quyn hay khng? Nu khng, m ti phin to nhng ngi khc c n th cn hi lun ti phin to xem h c ng ngi lm ngi i din hp php hay khng? c bit l cc v n ngi b hi cht th thng c s tranh chp v t cch tham gia t tng c th l cha, m, v, anh ch em rut

2.3. Gii thch quyn v ngha v ca b co v nhng ngi tham gia t tng khc

V vn ny, hin cng c nhng quan im khc nhau.

Quan im th nht cho rng khi ph bin quyn v ngha v th Ch ta phi ph bin quyn v ngha v cho tng ngi tham gia t tng mt.

Quan im th hai cho rng nn ph bin gp theo nhm nhng ngi tham gia t tng c chung quyn v ngha v khi tham gia phin to.

Hin ti, vn ny c quy nh ca B lut t tng hnh s do vy, khi ph bin quyn v ngha v th nn cn c vo quy nh ti cc iu 50, 51, 52, 53, 54, 55, 58, 59, 60, 61 ph bin y cc quyn v ngha v ca nhng ngi tham gia t tng. Song vic iu hnh phin ta c khoa hc, ngn gn, d hiu, Thm phn nn ph bin theo nhm quyn hoc ngha v m nhng ngi tham gia t tng c hng hoc phi chp hnh.

V d:Ngoi nhng quyn v ngha v ring th nhng ngi tham gia t tng c nhng quyn chung nh quyn a ra ti liu, vt, yu cu bao gm b co; ngi b hi; nguyn n dn s; b n dn s; ngi i din hp php ca b co, b hi; ngi bo cha; ngi c quyn lin quan.Quyn thay i ngi tin hnh t tng th ch c ngi c quyn, ngha v lin quan, ngi lm chng, ngi gim nh, phin dch l khng c quyn ny, cn li u c quyn xin thay i ngi tin hnh t tng

Khi ph bin, phi gii thch cc quyn v ngha v cho nhng ngi tham gia t tng hiu. i vi mt s quyn, khi ph bin c th hi ngay vic thc hin quyn . V d: Quyn c t bo cha hoc nh ngi khc bo cha, nu b co nh ngi bo cha th phi hi xem ti phin to b co c ng Lut s b co mi bo cha cho mnh khng, nu b co khng mi ngi bo cha th gii thch cho b co quyn t bo cha, hoc nu To n ch nh ngi bo cha trong nhng trng hp bt buc th cng hi xem b co c ng khng

2.4. Gii quyt vic ngh thay i Thm phn, Hi thm, Kim st vin, ngi gim nh, ngi phin dch, Th k Ta n

y l tnh hung hay xy ra, i hi Ch to phin ta phi ht sc bnh tnh x l. C th, sau khi Thm phn ch ta phin ta cng b cc thnh vin ca Hi ng xt x, Kim st vin, Th k, nu c ngi gim nh, phin dch th ch ta cng cn gii thiu tn, chc v ca nhng ngi v phi hi Kim st vin v nhng ngi tham gia t tng c quyn xin thay i ngi tin hnh t tng, xem c ai xin thay i ngi tin hnh t tng hay khng? Nu c ngi xin thay i th yu cu h ni r l do h xin thay i. Sau khi nghe h nu l do xin thay i, c th l h xin thay i chnh ch ta phin ta v cho rng ch ta phin ta s khng khch quan, v t khi xt x, nhng khng a ra c l do, th cng khng v th m ch ta phin ta ni nng, c nhng li l gay gt, hay li l mang tnh gio dc, rn e m phi bnh tnh, nh nhng, phn tch nhng cn c ca vic xin thay i ngi tin hnh t tng ti phin ta. Trong mi trng hp nu c ngi tham gia t tng xin thay i ngi tin hnh t tng ti phin ta th Hi ng xt x cng phi tuyn b tm dng phin to vo phng ngh n tho lun. Gii quyt vn ny, c th xy ra hai trng hp l:

- Trng hp th nht, sau khi ngi b yu cu thay i l thnh vin ca Hi ng xt x trnh by kin v vic b xin thay i, sau Hi ng xt x biu quyt v quyt nh theo a s. Nu quyt nh khng chp nhn ngh thay i th Hi ng xt x tr li phng xt x v tuyn b khng c cn c chp nhn yu cu xin thay i thnh phn Hi ng xt x ca ngi tham gia t tng.

- Trng hp th hai: Nu quyt nh chp nhn ngh thay i thnh vin ca Hi ng xt x theo yu cu ca ngi tham gia t tng, th phi xem xt xem c ngi thay th khng. Nu khng c ngi thay th th phi hon phin ta.

Lu :Nu ngi b thay i l Ch ta, Hi thm, Kim st vin m khng c ngi thay th th phi hon, nu c Ch ta, Hi thm, Kim st vin d khuyt th nhng ngi ny phi c nghin cu h s v n ri v c mt t u ti phin ta thmi c thay th. Nu l Th k Ta n th Chnh n hoc Ph chnh n Ta n s c ngi khc thay th v phin ta s xt x bnh thng. Nu ngi b yu cu thay th l ngi gim nh, phin dch th ngoi vic yu cu ngi ngh thay th phi trnh by l do xin thay th v ngi b ngh thay i phi trnh by kin ca mnh v vic b xin thay i, sau Hi ng xt x s vo phng ngh n tho lun v quyt nh.

2.5. Gii quyt nhng yu cu v xem xt chng c v hon phin to khi c ngi vng mt

Ti phin ta sau khi gii thch quyn v ngha v cho nhng ngi tham gia t tng xong, Ch ta phin ta phi hi Kim st vin v nhng ngi tham gia t tng xem c ai yu cu triu tp thm ngi lm chng, a thm ti liu, vt chng ra xem xt ti phin ta hay khng?

Nu c ngi yu cu triu tp thm ngi lm chng, a thm vt chng ra xem xt th Hi ng xt x xem xt v quyt nh ti phng x n. Nu c ngi tham gia t tng vng mt th Hi ng xt x ch ng hoc theo yu cu ca Kim st vin v yu cu ca nhng ngi tham gia t tng quyt nh c hon phin ta hay khng. Tu theo trng hp Hi ng xt x xem xt v quyt nh nh sau:

- Nu vng mt b co m c l do chnh ng th phi hon phin ta, nu b co vng mt theo quy nh ti khon 2 iu 187 B lut t tng hnh s l:

B co trn trnh v vic truy n khng c kt qu;

B co ang nc ngoi v khng th triu tp n phin to;

Nu s vng mt ca b co khng tr ngi cho vic xt x v h c giao giy triu tp hp l.

Lu :Trong trng hp th nht cn p dng ng theo thng t lin ngnh s 03/TT/BNV (C11) ngy 11/4/1997 ca B Ni v hng dn vic truy n ngi b pht t v b co ang c ti ngoi b trn. l nu b co trn trnh Ta n hoc Hi ng xt x phi ra quyt nh bt tm giam gi cho C quan Cng an v yu cu phi bo li cho Ta n kt qu bt tm giam. Nu khng bt c b co th Ta n phi lm Cng vn yu cu C quan Cng an ra lnh truy n i vi b co ng thi tm nh ch nu thi hn chun b xt x ht. Sau mt thng, k t khi c lnh truy n m vn cha bt c, c quan Cng an phi bo co li v Ta n s xt x vng mt b co.

Trng hp vng mt ngi i din hp php ca b co trong trng hp b co l ngi cha thnh nin hoc c nhc im v th cht, tm thn th phi hon phin ta. Nu ngi cha thnh nin khng khai bo v a ch, C quan iu tra xc minh lm ht trch nhim, nhng b co c tnh giu a ch, khng xc minh c ngi i din hp php hoc cc t chc tham gia phin ta th khng cn phi c ngi i din hp php theo hng dn ti Thng t lin ngnh s 03 ngy 20/06/1992 ca Ta n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao, B Ni v (nay l B Cng an).

- Vng mt ngi bo cha: Trong nhng trng hp bt buc phi c ngi bo cha theo khon 2 iu 57 th phi hon phin ta. Tuy nhin, trong trng hp b co, ngi i din hp php ca b co khng nh ngi bo cha v u t chi vic on lut s c ngi bo cha th vn xt x. Cn ch thc hin theo ng hng dn ti iu 2 mc II Ngh quyt s 03/2004/NQ-HTP ngy 02/10/2004 ca Hi ng Thm phn Ta n nhn dn ti cao v hng dn thi hnh mt s quy nh trong phn th nhtNhng quy nh chung ca B lut t tng hnh s nm 2003 l:

a. i vi b can, b co l ngi cha thnh nin, ngi c nhc im v tm thn hoc th cht th h hoc ngi i din hp php ca h u c quyn c la chn ngi bo cha;

b. i vi b can, b co l ngi t 18 tui tr ln khng c nhc im v th cht hoc tm thn, th ch h mi c quyn la chn ngi bo cha; do , trong trng hp ngi thn thch ca h hoc ngi khc la chn (mi) ngi bo cha cho h th cn phn bit nh sau:

b1. Nu vic la chn (mi) ngi bo cha c s ng (hoc c s y quyn ca b can, b co th Ta n cp giy chng nhn bo cha h thc hin bo cha;

b2. Nu vic la chn (mi) ngi bo cha cha c s ng (hoc cha c s y quyn) ca b can, b co th Ta n yu cu ngi thn thch ca b can, b co hoc ngi khc thc hin vic la chn ngi bo cha phi hi kin ca b can, b co ang b tm giam bit vic ngi thn thch ca h hoc ngi khc la chn (nh) ngi bo cha cho h v hi h c ng hay khng. Nu h ng th cp giy chng nhn cho ngi bo cha ngi bo cha thc hin vic bo cha.

Ti iu 3 c quy nh nh sau:

a.Trng hp khi phm ti, ngi phm ti l ngi cha thnh nin, nhng khi khi t, truy t, xt x h 18 tui th h khng thuc trng hp quy nh ti im b khon 2 iu 57 B lut T tng hnh s.

d2. Trng hp yu cu t chi ngi bo cha (k c trng hp c yu cu t chi ngi bo cha trc khi m phin ta), th Hi ng xt x cn phi gii thch cho h bit ngi bo cha s gip cho b co v mt php l nhm bo v quyn, li ch hp php cho b co v chi ph cho ngi bo cha do Ta n thanh ton.

Trong trng hp b co l ngi cha thnh nin, ngi c nhc im v tm thn v th cht m c b co v ngi i din hp php ca b co vn gi nguyn kin t chi ngi bo cha th cn phi ghi vo bin bn phin ta v tin hnh xt x theo th tc chung m khng c s tham gia ca ngi bo cha c c. Nu ch c b co t chi ngi bo cha, cn ngi i din hp php ca b co khng t chi ngi bo cha hoc ch c ngi i din hp php ca b co t chi ngi bo cha cn b co khng t chi ngi bo cha, th tin hnh xt x v n theo th tc chung, c s tham gia ca ngi bo cha c c.

Cn nu vng mt ngi bo cha trong cc trng hp khc th tu trng hp c th Ta n c th vn xt x hoc hon phin ta, tuy nhin cc Thm phn cn nghin cu v nm chc cc quy nh ti cc iu 56, 57, 58 v 190 B lut t tng hnh s. c bit, cn lu quy nh b sung ti iu 190 B lut T tng hnh s v vic nu ngi bo cha vng mt th Ta n vn m phin ta xt x, tr trng hp bt buc phi c ngi bo cha theo quy nh ti khon 2 iu 57 B lut t tng hnh s. Thng thng trong cc trng hp v n nghim trng, c nhiu tnh tit phc tp; h s v n c nhng im cha tht r rng; vic buc ti b co c nhng kin khc nhau v b co yu cu m ngi bo cha vng mt c l do chnh ng th To n hon phin to.

Lu ,vic bo cha ca lut s do b co hoc ngi i din hp php ca b can, b co mi th ngha v ca lut s phi c mt ti phin ta, song Thm phn ch ta phin ta cng cn ch ti vic gi quyt nh a v n ra xt x cho ngi bo cha chm nht l mi ngy trc khi m phin ta theo ng quy nh ti iu 182 B lut t tng hnh s, trnh trng hp ngi bo cha ly l do khng nhn c quyt nh a v n ra xt x xin hon phin ta.

- Trng hp vng mt ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s, ngi c quyn li, ngha v lin quan n v n hoc nhng ngi i din hp php ca h.

Trong trng hp, cn phi c li khai ca nhng ngi ny ti phin to mi gii quyt ng n v n hnh s th Hi ng xt x cn phi hon phin to.

Nu ngi b hi, nguyn n n s, b n dn s, ngi c quyn li, ngha v lin quan n v n hoc ngi i din hp php ca h c li khai ti C quan iu tra v cc chng c ca v n r rng, y , s vng mt ca h khng tr ngi g cho vic xt x th Hi ng xt x vn tin hnh xt x.

Nu thy s vng mt ca ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s ch tr ngi cho vic gii quyt vn bi thng th Hi ng xt x c th tch vic bi thng xt x sau theo th tc t tng dn s (khon 2 iu 191 B lut t tng hnh s).

- Trng hp vng mt ngi lm chng:

Trong nhng v n mang tnh iu tra truy xt m cn phi c nhng li khai ca ngi lm chng ti phin ta, mi lm sng t c nhng tnh tit quan trng ca v n m ngi lm chng vng mt th phi hon phin ta.

Lu , nhng trng hp mun p dng bin php dn gii ngi lm chng theo quy nh ti iu 192 B lut t tng hnh s th cn phi c cc cn c sau:

+Ngi lm chng c triu tp hp l c giy giao giy triu tp lu trong h s;

+Trong giy triu tp thng bo r l nu c khng c mt theo giy triu tp m khng c l do chnh ng th c th b dn gii, m h vn c tnh khng n phin to theo giy triu tp;

+Phi thuc trng hp nu vng mt ngi lm chng s gy tr ngi cho vic xt x hoc phi hon phin to.

- Trng hp vng mt ngi gim nh: Nu trong trng hp kt lun gim nh r rng, khng c mu thun vi cc chng c khc th Hi ng xt x vn tin hnh xt x vng mt ngi gim nh.

Nu v n c tnh cht phc tp, kt lun gim nh cn c nhng im cha r, cn phi hi thm ngi gim nh ti phin to th phi hon phin to.

3. Xt hi ti phin to hnh s s thm

Xt hi ti phin ta, hay nh nhiu ngi thng gi l thm vn, chnh l mt phn ca qu trnh xt x, trong Hi ng xt x, Kim st vin, ngi bo cha, ngi bo v quyn li ca ng s phi kim tra cc chng c, kt lun iu tra, bn Co trng mt cch cng khai v nhng tnh tit ca v n, cng nh phi trc tip xt hi b co, ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s, ngi c quyn li, ngha v lin quan n v n, ngi lm chng, nghe kt lun ca ngi gim nh, xem xt cc vt chng, c bin bn, cng b li khai, cng b cc ti liu, xem xt ti ch Xt hi l giai on trung tm ca hot ng xt x v cng l giai on quan trng nht xc nh s tht ca v n, cng nh l nhng cn c xc nh ti danh v quyt nh hnh pht. Tuy nhng cu hi v tr li ti phin ta, khng khc nhiu so vi nhng cu hi v tr li trong qu trnh iu tra, nhng n li c ngha quan trng v vic hi v tr li ti phin ta c din ra mt cch cng khai, l hnh thc kim nghim kt qu iu tra ca c quan iu tra.

Xt hi ti phin ta l mt hot ng t tng rt quan trng, c quy nh t iu 206 n iu 216 B lut t tng hnh s. y l th tc c ngha quan trng, quyt nh i vi vic chng minh v n v th tc ny mi chng c u c xem xt, thm tra cng khai, nhng mu thun gia cc li khai, gia li khai vi vt chng c lm sng t khng nh gi tr chng minh ca tng chng c. y cng chnh l c s ca hot ng tranh tng nh tinh thn ca Ngh quyt s 08 ca B Chnh tr. Vit Nam, tranh tng ti phin ta ch l mt trong nhng hot ng t tng ch khng bao trm ln ton b hot ng t tng hnh s. y l iu hon ton khc vit tng tranh tngca nhiu nc trn th gii. Tranh tng ti phin ta nhng vn gi c bn cht ca t tng xt hi, trn c s kt qu iu tra v cc ti liu c trong h s v n.

Tuy l T tng xt hi, nhng tnh cht tranh tng ti phin ta vn l s tranh lun gia nhng ngi c quyn v li ch i lp nhau nh Kim st vin vi b co v ngi bo cha, gia ngi b hi vi b co v ngi bo cha, trong mt s trng hp cn c gia Kim st vin vi ngi b hi, gia nhng ngi tham gia t tng khc vi nhau. Hi ng xt xkhng phi l nhng ngi tham gia tranh tng, nhng li gi vai tr v cng quan trng l vai tr t chc, iu khin vic tranh tng ti phin ta gia nhng ngi c quyn v li ch i lp nhau. Vi vai tr quan trng ca Hi ng xt x trong hot ng xt hi v t chc, iu khin tranh tng ti phin ta, v phin ta ng vi yu cu ca ci cch t php th cn phi ch nhng vn sau:

3.1. Th tc xt hi chung

Sau khi Ch ta phin ta lm xong phn th tc, Ch to phin to tuyn b kt thc phn th tc phin to, chuyn sang phn xt hi, yu cu i din Vin kim st cng b bn Co trng. Theo quy nh ti iu 206 BLTTHS th trc khi tin hnh xt hi, kim st vin c bn co trng v trnh by nhng kin b sung nu c. Khi kim st vin trnh by kin b sung vo bn co trng, v nguyn tc, kim st vin phi c nguyn vn bn co trng c giao cho b co. Tuy nhin, iu 206 BLTTHS li quy nh kim st vin sau khi c bn co trng c th trnh by kin b sung, nu c. n nay, cc c quan c thm quyn cha c hng dn c th no v quy nh ny nn dn ti nhng cch hiu khc nhau. C kin cho rng iu 206 BLTTHS quy nh Kim st vin c quyn trnh by kin b sung sau khi c bn co trng l khng ph hp. V bt k s b sung no vo bn co trng trc khi bt u phin ta u phi c giao cho b co v nu Vin kim st khng giao cho b co th nht thit phi hon phin ta.

Quan im khc li cho rng iu lut ni n kin b sung v bn co trng, ch khng phi l b sung co trng. V vy, kin b sung ca vin kim st l nhm lm r hn ni dung co trng ch khng thay i, b sung co trng.

Lu ,nh quan im trn th trong khi trnh by bn Co trng, Kim st vin c th trnh by kin b sung v bn Co trng, nu c trng hp ny th phi hiu Kim st vin ch trnh by kin b sung v bn Co trng, ch khng phi b sung Co trng. Tc l, Kim st vin ch trnh by lm r thm ni dung ca bn Co trng ch khng phi thm hoc bt ni dung ca bn Co trng (nu c vic thm hoc bt ni dung ca bn Co trng l vi phm, nht l trong trng hp gy bt li cho b co). Vic rt quyt nh truy t ti phin to ch c thc hin trong li lun ti ca Kim st vin theo ng quy nh ti khon 1 iu 217 B lut t tng hnh s.

- vic xt hi t kt qu tt, Hi ng xt x phi xc nh y cc tnh tit v tng s vic v v tng ti ca b co bng cch t cu hi v nghe kin trnh by ca b co, ngi b hi v nhng ngi tham gia t tng khc, c bit l kin ca ngi lm chng trong cc v n c tnh iu tra truy xt, kin ca ngi gim nh i vi v n hnh s m kt lun gim nh c ch cha r rng hoc c s thc mc ca nhng ngi tham gia t tng.

Nu cn thit cn phi xem xt vt chng v cc ti liu khc v phi xem xt ti ch. Mi chng c lm c s cho Hi ng xt x kt lun u phi c xem xt ti phin ta theo nguyn tcBn n ch c cn c vo nhng chng c c xem xt ti phin tatheo ng quy nh ti iu 184 B lut t tng hnh s.

- Vic xem xt vt chng hoc cng b cc ti liu c trong h s c th s dng bt c lc no trong qu trnh xt hi, chng minh cc tnh tit ca v n mt cch ng n nht.V d: i vi cc v n C gy thng tch, khi xt hi v hnh vi v hu qu xy ra, nu c mu thun th Hi ng xt x c th cng b ngy kt lun gim nh php y, chng thng ca Bnh vin v nguyn nhn v c ch hnh thnh vt thng, t l thng tch m b co gy ra cho ngi b hi.

i vi vt chng cn xem xt ti ch, cn yu cu ngi c lin quan n vt chng, b co phi trnh by, m t vt chng trc ri mi a vt chng ra.V d: Yu cu b co m t con dao dng gy n nh kch thc, hnh dng, mu sc sau a vt chng ra v t cu hi lm r cc c tnh khch quan v hp php ca vt chng, lm r nhng vn lin quan n vt chng, i vi nhng vt chng khng th a ra phin ta c th cn cng b nh ca vt chng v bin bn thu gi.

- Xem xt ti ch: Trng hp cn xem xt a im xy ra ti phm cng nh cc a im khc c lin quan n v n hoc cn xem xt vt chng cng knh khng th a n phin ta c th Hi ng xt x quyt nh xem xt ti ch. Ty thuc vo a im cn xem xt, Ch ta quyt nh thnh phn nhng ngi tham gia xem xt ti ch. Thng thng thnh phn gm: Hi ng xt x, Kim st vin, ngi bo cha v ngi c lin quan n vt chng hoc a im cn xem xt. Qu trnh xem xt Hi ng xt x c th t cu hi lm r nhng thc mc lin quan n vt chng, a im cn xem xt.

Trong thc t xt x, trng hp ny t xy ra ti phin to v trong giai on chun b xt x nu thy cn thit phi xem xt ti ch hin trng ni xy ra ti phm th Hi ng xt x cng vi Kim st vin tin hnh xem xt. Tuy vy, cng c trng hp ti phin to sau khi cng b bin bn v hin trng, bin bn thu gi vt chng, b co, ngi b hi, ngi lm chng hoc ngi c lin quan mi pht hin ra nhng im m t trong bin bn khng ng vi thc t th Hi ng xt x vn cn phi quyt nh xem xt ti ch.V d: nh v Dm ti T Sn, Hi ng xt x cng phi xung tn hin trng xem xt ti ch.

3.2. V trnh t xt hi i vi tng ngi

B lut t tng hnh s khng quy nh phi hi ai trc, ai sau. Tu thuc vo v n hnh s c th, khi nghin cu h s Ch ta phin ta c k hoch xt hi sao cho hp l. Th t xt hi hp lkhng phi l th t bt bin, ph hp vi tt c cc v n m l th t c xc nh mt cch hp ltrn c s ni dung tng v n c th cng nh thi khai bo ca nhng ngi tham gia t tng trong v n . Xc nh th t xt hi hp lthc s l cng vic khng n gin, ph thuc nhiu vo kinh nghim, k nng ca ngi xt hi. V nguyn tc chung, theo chng ti, vic xc nh th t xt hi phi xut pht t ni dung xt hi (cc vn cn c lm r) trong tng v n, t c im ca nhng ngi tham gia t tng v phi m bo nguyn tc xc nh s tht v n. V ni dung xt hi, trn c s nghin cu h s v n, Thm phn c phn cng lm ch ta phin ta cn lp k hoch xt hi trong nu r nhng vn cn lm sng t bao gm cc tnh tit nh ti; cc tnh tit nh khung hnh pht; cc tnh tit c ngha i vi vic quyt nh hnh pht nh tnh tit tng nng, tnh tit gim nh trch nhim hnh s, cc c im v nhn thn ca b co; cc tnh tit lin quan n vic gii quyt vn dn s, x lvt chng, xc nh nguyn nhn v iu kin phm ti. Trn c s nhng vn c bn , ty tng v n c th, thm phn cn xc nh c mt cch chnh xc nhng im mu cht cn lm r ti phin ta s thm. T ni dung cc vn cn xt hi, thm phn xc nh th t xt hi i vi tng vn mt. Cch thc xt hi theo vn nh vy s gip qu trnh xt hi c mch lc, r rng, trnh s trng lp, hi i hi li v cng mt vn .

Khi hi b co, i vi v n ng phm th cn phi hi ring tng b co, nu thy li khai ca b co ny c th nh hng n li khai ca b co khc th cn cch ly cc b co.B co b cch ly, c thng bo li ni dung li khai ca b co trc. i vi v n c ng phm,Hi ng xt x thng chn b co chnh hi trc, b co khc hi sau hoc hi b co khai nhn ti r rng trc vi hi vng b co ny s cung cp nhng ti liu, chng c quan trng lm sng t ngay t u hnh vi phm ti ca b co chnh. Th t xt hi ny khng vi phm quy nh ca BLTTHS v trn thc t pht huy tc dng, gip vic xt hi khng b ko di m vn lm r c ni dung v n. Tuy nhin, cng c quan im cho rng, vic xt hi b co trc (nht l b co nhn ti) d to cm gic khng khch quan, khin ngi tham gia t tng v nhng ngi tham d phin ta cho rng mi vic xt hi sau ch nhm cng c li nhn ti ca b co; bn thn hi ng xt x cng kh trnh khi nh kin l b co c ti v ch cn cng c chng c kt ti.

V d:Trong v n ng phm, nu b co c vai tr u v m thi khai bo thnh khn th hi trc, nu b co u v c thi khai bo thiu thnh khn hoc c kh nng s phn cung trc phin ta th khng nn hi trc m hi cc b co c vai tr th yu, qu trnh hi nn dng ngay li khai ca cc b co ny u tranh vi b co u v lm sng t ngay t u hnh vi phm ti ca b co chnh.

Theo quy nh ti khon 2 iu 209 B lut t tng hnh s, th trc khi hi b co, phi b co trnh by kin ca h v bn Co trng v nhng tnh tit ca v n, sau mi hi thm v nhng im m b co trnh by cha y hoc cn mu thun.

Theo quy nh ti khon 3 iu 209 B lut t tng hnh s, th Kim st vin hi v nhng tnh tit ca v n c lin quan n vic buc ti v g ti i vi b co. y l quy nh mi v rt quan trng i vi Kim st vin tham gia phin ta, do ti phin ta nu c nhng li khai mu thun hoc cc b co khng tha nhn bn Co trng th Kim st vin phi c trch nhim chng minh bo v bn Co trng ca mnh, trong bn lun ti ca Kim st vin khng phi ch nu cc tnh tit, chng c buc ti b co m cn phi nu y c cc tnh tit, chng c g ti cho b co (nu c). Nu thng qua phn xt hi m chng minh b co khng phm ti th Kim st vin cn phi rt quyt nh truy t v ngh Hi ng xt x nh ch v n.

Trong v n c nhiu hnh vi phm ti hay c nhiu ti b truy t, Ch ta phin ta nn la chn nhng hnh vi c th r rng hi trc. Ty theo tng trng hp c th Hi ng xt x quyt nh trnh t xt hi i vi tng ngi, i vi tng hnh vi hoc tng ti. i vi hnh vi hoc ti phm ny th hi b co l ngi thc hnh trc; nhng i vi hnh vi hoc ti phm khc th c th hi ngi t chc, ngi gip sc, ngi xi gic trc

Tuy iu 207 B lut t tng hnh s quy nh v trnh t xt hi. Song thc t, vic xt hi a phn do Thm phn Ch ta phin ta hi l chnh v xc nh s tht khch quan ca v n c th phi xt hi nhiu ln, cng mt lc c th xt hi nhiu ngi kim tra tnh xc thc ca v n.

V d:Trong khi xt hi b co, ch ta c th yu cu ngi lm chng, ngi b hi hoc cc b co khc trong cng v n, khai bo kim tra, i chng ngay tnh khch quan, ng n trong cc cu tr li ca b co. iu ny, gip cho ngi xt hi xc nh s tht khch quan ca v n ton din hn.

Lu ,ch c cng b li khai ca ngi b xt hi ti c quan iu tra, trong cc trng hp sau:

+Li khai ca ngi c xt hi ti phin ta c mu thun vi li khai ca h ti c quan iu tra.

+Ngi c xt hi khng khai ti phin ta (t chi khai bo ti ta).

+Ngi c xt hi vng mt hoc cht.

Khi cng b li khai ca h, Ch ta phin ta cn hi xem h c cn nh li khai ca h ti c quan iu tra hay khng, ri mi cng b li khai, sau khi cng b li khai cn yu cu h khng nh li khai ca h. Nu h chi b cn cho h xem v xc nhn ch k ca h ti bin bn hi cung b can hoc bin bn ghi li khai.

* Mc ch, ngha v yu cu ca vic t cu hi.

Vic t cu hi, c vai tr rt quan trng trong qu trnh xt hi, xc nh s tht ca v n. Cu hi c a ra phi p ng c cc yu cu sau:

- Th nht:Cu hi phi ngn gn, r rng v ni dung v xc nh c i tng cn c lm r. Trnh trng hp t cu hi di dng, vng vo lm cho ngi c xt hi kh nm bt tr li. Trong qu trnh t cu hi, c th t ra cc cu hi khng trc tip lin quan n i tng nhm kim tra cc chng c, li khai. Tuyt i khng c a ra cc cu hi mang tnh nh hoc mm cho ngi c xt hitr li theo hng nh sn.

Th hai:Khng nn t cu hi v yu cu ngi c xt hi ch tr li c hoc khng. Vi tm l s hi, mt bnh tnh ca ngi c xt hi ti phin to, nht l cc b co th vic t cu hi nh vy rt thiu khch quan.

V d:C v n v ti git ngi xy ra vo hi 21h ngy 25/9/2009 ti nh ngh A v b co b truy t v ti git ngi vi vai tr l ngi thc hnh. kim tra xem b co c chng c ngoi phm khng th khng c t cu hi vo 21h ngy 25/9/2009 b co c mt nh ngh A phi khng? b co tr li c hoc khng; m phi t cu hi vo 21h ngy 25/9/2009, b co ang u v lm g?. Hi nh vy b co nh li v tr li khi b co ang u v lm g. Cu tr li ca b co i vi cu hi s bo m tnh khch quan hn v huy ng c t duy khch quan ca b co.

Trong qu trnh xt hi trnh trng hp i co vi ngi c xt hi. Trong v n c ng phm, cn xc nh hi b co no trc, b co no sau, lm sao cho vic xt hi c thun li nht v lm sng t c s tht khch quan ca v n. i khi khng nht thit phi buc cc b co u phi trnh by li cc tnh tit ca v n, khi hi b co u tin v cc tnh tit ca v n, nn kt hp vic dng cc b co khc, xc nh li khai ca b co ang c xt hi, khng nh v cc tnh tit ca v n. Nu c s mu thun gia li khai ca cc b co, cn tin hnh i cht ngay ti phin to.

Lu mt s tnh hung thng gp khi xt hi:

- i vi trng hp b co l ngi cha thnh nin, m c kh khn trong vic khai bo th ch ta phin ta yu cu cha m, ngi gim h ca h gip hi b co. Nu thy c mt ca nhng ngi ny lm cho b co khng dm khai, th mi h tm ri khi phng x n. Sau khi b co khai th li mi h vo phng x n v nhc li ni dung m b co va khai bo h c bit.

- i vi nhng trng hp b co nhn ti:

Trong trng hp b co nhn ti thnh khn, th Ch ta phin ta cng khng c ch quan tin vo li khai ca b co ngay, m cn cho b co trnh by y cc hnh vi phm ti v tnh tit ca v n. Cc tnh tit ny phi th hin r cc yu t cu thnh ti phm, cn dng cc chng c khc kim tra, chng minh li nhn ti ca b co l ng. Cn xc nh ng c nhn ti ca b co c phng n gii quyt v n thch hp. ng c nhn ti ca b co c th bao gm:

Nhn ti do thc s thnh khn;

Nhn ti nh che giu mt ti khc nng hn;

Nhn ti thay ngi khc;

Nhn ti do bc xc hay bt cn v qu mt mi trong qu trnh iu tra v b giam gi lu ngy nn nhn ba cho xong;

Ti c quan iu tra b co khng nhn ti, nhng ti phin to li nhn ti mong c gim nh.

V vic nhn ti ca b co c th do nhiu ng c khc nhau, do vy ch c th kt lun b co phm ti khi li nhn ti ca h ph hp vi cc chng c khc c trong v n. Khng c dng li nhn ti ca b co l chng c duy nht kt ti (iu 72 BLTTHS).

- i vi trng hp b co li cho ngi khc, ch nhn mt phn v mnh.

Trong trng hp ny, Ch ta phin ta phi hi nhng ngi tham gia t tng khc, kt hp xem xt vt chng, ti liu khc c trong h s, kt hp vi xt hi cc b co khc, ngi lm chng, b hi, tin hnh i cht, yu cu b co gii thch xc nh s tht khch quan ca v n, tm nhng mu thun trong li khai ca b co v trong li khai ca b co vi nhng li khai ca nhng ngi tham gia t tng khc. c bit l i vi ngi m b co li sang cho h. Nu b co khai c ngi khc cng phm ti vi b co m cha b truy t, Hi ng xt x cn xem xt k lng nu li khai ca b co c c s th tu theo tng trng hp c th hon phin to tr h s yu cu iu tra b sung hoc vn xt x v kin ngh Vin kim st ra quyt nh khi t v n mi.

- Trng hp b co khng nhn ti hoc khng khai bo: B co khng nhn ti, do nhiu nguyn nhn, ng c khc nhau. Trong mi trng hp th Hi ng xt x vn phi xt hi y , khch quan, ton din v v n. Khi gp trng hp ny, Thm phn ch ta phin ta phi ht sc bnh tnh, song vn phi cng rn th hin s uy nghim ca php lut, khng b co li dng s dn ch phin ta li cho c quan iu tra. ng thi, ngi xt hi cng khng c d cung, bc cung hoc li dng s hiu bit php lut hn ch ca b co buc b co khai bo khng ph hp vi s tht khch quan ca v n.

Trong trng hp ny Hi ng xt x, phi s dng phng php xt hi hp l xc nh s tht ca v n nh xt hi xen k, xem xt vt chng, cng b ti liu, i cht. c bit, cn tp trung lm sng t l do m b co khng nhn ti. Hi ng xt x cn ch , khai bo khng phi l ngha v ca b co, v vy khng nn c thi kh chu, bc xc nng ny khi b co khng khai bo.

- Trng hp b co phn cung:

Trng hp b co phn cung l trng hp b co khai ngc hn li vi ni dung khai bo ti c quan iu tra. Hi ng xt x phi tu trng hp (phn cung nhn ti hay chi ti) thc hin vic xt hi cho hp l. Trong trng hp ny, Hi ng xt x cn lm r ng c phn cung ca b co, t tin hnh xt hi. Trong mi trng hp, Hi ng xt x vn phi ch trng n vic xt hi b co v ngi tham gia t tng khc, cng b li khai ca b co ti c quan iu tra, yu cu b co tr li l do ti sao li khai bo khc vi li khai ti c quan iu tra.Trnh trng hp khi b co phn cung theo hng nhn ti ti phin to th Hi ng xt x cho rng nh vy l b co tht th khai bo m khng xt hi g thm; cn phn cung chi ti th cho rng b co ngoan c, khng tht th khai bo truy bc, p cung. Bi v nh vy, nguy c xt x oan ngi v ti l rt cao. Trong mi trng hp, c bit khi b co chi ti, khng khai bo hay phn cung chi ti th Ch ta phin ta cn yu cu i din Vin kim st thc hin vic xt hi bo v bn Co trng, bi v Ta n, khng phi l c quan c chc nng buc ti m ch lm sng t cc tnh tit ca v n ti phin ta. Vic buc ti l chc nng ca Vin kim st. Cho nn, trong trng hp b co khng khai bo, khng nhn ti b truy t, phn cung khai bo khc vi ni dung nu th i din Vin kim st thc hnh quyn cng t ti phin ta c trch nhim xt hi bo v Co trng.

Sau khi xt hi b co xong, Hi ng xt x tip tc xt hi nhng ngi tham gia t tng khc nh: ngi lm chng, ngi b hi, ngi gim nh tu theo tng v n v din bin ca phin to m t cu hi cho hp l.

Nhng tnh hung cn x l khi xt hi nhng ngi tham gia t tng:

- C nhng trng hp v qu bc tc, xc ng, ngi b hi yu cu mu phi tr bng mu (cc v n git ngi), m khng khai v bi thng thit hi. Hoc c trng hp h x v, mng nhic b co, trch mc gia nh b co gy nn khng kh cng thng phin ta. Trong nhng trng hp ny Ch ta phin ta cn gii thch php lut cho ngi b hi hiu v nhc nh h tn trng ni quy phin ta vi thi mm mng, khng nn nng ny ct li khai ca ngi b hi hoc i din hp php ca ngi b hi. Trng hp ngi b hi khai khng ng v mc thit hi c bi thng nhiu, Ch ta phin ta cn hi k ngi b hi v s thit hi v vic chi ph nhm ch r nhng im khng hp l trong li khai v yu cu ca h.

- Trong khi xt hi cc nguyn n dn s, b n dn s, ngi b hi. C th cc ng s tho thun vic bi thng thit hi trc khi m phin ta; cng c th cc ng s th hin mong mun tho thun bi thng ti phin ta Trong cc trng hp Ch ta phin ta cn chp nhn cho h t tho thun vi nhau v cng b kt qu tho thun ca cc ng s h xc nhn cng khai. Trng hp cc ng s t tho thun bi thng trc khi m phin to th cn cng b bn tho thun h xc nhn v th hin ch ti phin to.

3.3. Kt thc xt hi

Sau khi Hi ng xt x, Kim st vin, lut s xt hi xong v n theo trnh t lut nh, nu thy cn thit phi lm sng t thm mt s tnh tit ca v n lm c s cho vic quyt nh ca Hi ng xt x, Ch ta phin ta c th tip tc xt hi thm. Bi v, thng qua vic xt hi c th mang tnh buc ti hoc g ti ca Kim st vin, xt hi mang tnh buc ti hoc g ti ca ngi bo cha c th xut hin thm cc tnh tit c ngha i vi v n m Hi ng xt x cha lng ht c trong phn xt hi ca mnh.

Trng hp v n c khi t theo yu cu ca ngi b hi th Ch ta phin to yu cu ngi b hi hoc ngi i din hp php ca h trnh by li buc ti. Chng ta phi hiu l ngi b hi ch trnh by li buc ti ch khng phi l lun ti. Do vy, khi pht biu h ch ngh Hi ng xt x kt ti b co hoc khng kt ti b co, nu kt ti th l ti g v hnh pht nh th no l , m khng yu cu h phi phn tch chng c, php lut p dng nh trong li lun ti ca Kim st vin c.

Nu nhn thy cc tnh tit ca v n c xt hi y v khng ai ngh xt hi thm Ch ta phin ta tuyn b kt thc th tc xt hi ti phin ta chuyn sang phn tranh lun.

4. K nng iu khin phn tranh lun ti phin ta

4.1. K nng iu khin trnh t pht biu khi tranh lun

- Kim st vin trnh by li lun ti.

Sau khi kt thc phn xt hi, Ch ta phin ta yu cu Kim st vin trnh by li lun ti.

Trong phn ny cn lu :

Ch ta phin ta khng hn ch thi gian lun ti ca Kim st vin. Trong qu trnh Kim st vin lun ti, Hi ng xt x phi ch lng nghe v ghi chp nm c ni dung lun ti th hin quan im gii quyt v n ca Vin kim st lm c s cho vic iu khin tranh lun tip theo v tho lun khi ngh n.

Nu Kim st vin, ngh kt ti b co theo ni dung bn Co trng hoc kt lun v ti danh nh hn th Hi ng xt x cn nm c cc cn c xc nh b co c ti, cc tnh tit tng nng gim nh Trch nhim hnh s ca b co v cc ngh ca Kim st vin v hnh pht, gii quyt bi thng, x l vt chng ca v n.

Nu Kim st vin rt ton b quyt nh truy t th trc khi ngh n, Hi ng xt x yu cu nhng ngi tham gia t tng ti phin ta trnh by kin ca h v vic rt truy t (khon 2 iu 221 BLTTHS). Nu c cn c xc nh b co khng c ti th Thm phn phi ghi li cc cn c m Kim st vin xc nh b co khng phm ti, Hi ng xt x tuyn b b co khng phm ti; nu thy vic rt truy t khng c cn c th ra quyt nh tm nh ch v n v kin ngh vi Vin kim st cp trn trc tip (khon 2 iu 222 BLTTHS).

Trng hp Ta n quyt nh xt x b co theo khung hnh pht nng hn khung hnh pht Vin kim st truy t v trong li lun ti Kim st vin cha cp n khung hnh pht nng hn , th Ch ta phin ta cn ngh Kim st vin t thi v vic x l b co theo khung hnh pht nng hn hay khng.

Nu qu trnh Kim st vin lun ti, Hi ng xt x khng tp trung lng nghe s khng nm c y chnh xc ni dung li lun ti, s kh c th ra mt bn n ng n. Thm ch, khng xc nh c nhng tnh tit quan trng ca v n m Kim st vin cha cp n trong phn lun ti yu cu Kim st vin b sung nhng im thiu trong phn lun ti.

- Nhng ngi tham gia t tng pht biu khi tranh lun.

Sau khi phn lun ti ca Kim st vin xong, Ch ta phin ta yu cu b co trnh by li bo cha nu b co khng c Lut s, nu b co c lut s th yu cu Lut s ca b co trnh by bi bo cha trc, b co b sung sau.

Lu ,trong v n ng phm c nhiu b co, nhiu Lut s th Ch ta phin ta nn yu cu ngi bo cha cho b co c vai tr chnh bo cha trc, sau n nhng ngi bo cha cho cc b co ng phm khc theo th t vai tr ca cc b co trong v n.

Tuy nhin, tu thuc vo ni dung tng v n, c th c mt s v n, mt s b co cng thc hin mt hnh vi phm ti, th Ch ta nhng ngi bo cha cho cc b co cng thc hin mt ti phm bo cha xong mi yu cu ngi bo cha cho b co thc hin hnh vi phm ti khc bo cha. V d: Trong v n ma tu c nhng b co lm nhim v vn chuyn, c nhng b co lm nhim v mua bn

Ch ta phin ta nn hng ngi bo cha, bo cha ng trng tm m h nhn bo cha, nu h bo cha c nhng vn khng lin quan n b co m mnh nhn bo cha th Ch ta phin ta c quyn ct kin ca ngi bo cha.

Hi ng xt x cn lu nhng vn ngi bo cha a ra nh:

Ngi bo cha khng nh, ph nh nhng vn g;

Ngi bo cha ngh nhng vn g;

Cc chng c v cn c php l m ngi bo cha a ra bo cha cho b co.

Trong trng hp b co khng c ngi bo cha v t bo cha, nhng do p lc v tm l, do nhn thc php lut hn ch m khng xc nh c ni dung bo cha th Ch ta phin ta cn gi cho b co th hin quan im v ti danh, v hnh pht m Vin kim st ngh.

Sau phn bo cha ca b co th Ch ta yu cu ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s, ngi c quyn li ngha v lin quan, trnh by kin bo v quyn li cho h. Ch ta lu h ch trnh by nhng chnh, trnh h trnh by lan man, khng lin quan n v n hoc quyn li ca h.

4.2.iu khin trong phn i p

Ch ta phin ta iu khin phn i p theo trnh t yu cu Kim st vin p li kin ca ngi bo cha, v nhng ngi tham gia t tng khc v phi a ra nhng lp lun ca mnh i vi tng kin, phi c quan im chp nhn hay khng chp nhn cc quan im ca ngi bo cha v nhng ngi tham gia t tng khc. Nu Kim st vin, khng tr li hoc tr li khng y th Ch ta phin ta cn nhc Kim st vin phi tr li y nhng kin ca nhng ngi tham gia t tng. Sau khi Kim st vin, i p xong th Ch ta phin to, yu cu ngi bo cha v nhng ngi tham gia t tng khc trnh by nhng kin p li.

Lu , tt c nhng ngi tham gia tranh lun u c quyn p li kin ca ngi khc v Ch ta phin ta khng c hn ch thi gian tranh lun.

4.3. Gii quyt vic tr li xt hi

Qua tranh lun, nu thy c nhng vn cha r, cn phi xem xt thm mi c th kt lun c th Hi ng xt x quyt nh tr li phn xt hi, khi hi r nhng vn cn hi thm, Ch ta phin ta tip tc cho tranh lun theo trnh t chung.

4.4. B co ni li sau cng

Sau khi kt thc phn tranh lun, Ch ta hi xem c ai c kin g thm khng. Nu khng c ai cn trnh by thm, Ch ta phin ta tuyn b kt thc phn tranh lun, chuyn sang phn Ngh n. Ch ta phin ta cho b co ni li sau cng.

Hi ng xt x khng c hn ch thi gian trnh by ca b co khi ni li sau cng. Hi ng xt x cn ch lng nghe nm bt c nhng im quan trng nht, khng c t cu hi yu cu b co tr li.

Nu trong li ni sau cng, b co trnh by thm nhngtnh tit c ngha quan trng i vi v n m cha c lm sng t th Hi ng xt x quyt nh tr li xt hi xc nh cho r.

Sau khi b co trnh by xong li ni sau cng, Ch ta phin ta tuyn b ngh ngh n. Nu d kin vic ngh n ko di sang ngy khc th Ch ta cn tuyn b r thi gian tuyn n.

Lu ,trong thc tin c v n trong bin bn phin ta khng th hin phn b co c ni li sau cng do vy Lut s cho rng l vi phm nghim trng t tng v v n b hu.V d nh v Nguyn ng Khoa C gy thng tch.

5. Ngh n v tuyn n:

5.1. Ngh n

Khng ai c vo phng ngh n khi Hi ng xt x ang ngh n. Khi bt u, Ch ta phin ta, phi ph bin ni dung ngh n vi y cc ni dung cn ngh n thng qua din bin ca phin ta. Khi ngh n, ch ta phin ta cn nu r tng vn ngh n nh:

- Ti danh;

- iu khon p dng;

- Cc tnh tit tng nng gim nh trch nhim hnh s c p dng;

- Hnh pht, vn bi thng thit hi;

- X l vt chng ca v n;

- n ph v quyn khng co bn n.

Lu ,i vi mi vn , Ch ta nu ni dung cn tho lun. iu 222 B lut t tng hnh s ch quy nh Thm phn biu quyt sau cng, ch khng quy nh Ch ta phin ta pht biu tho lun sau cng. V vy, Ch ta phin ta c th nu quan im ca mnh trc hoc sau khi Hi thm c kin. Khi c vn tho lun cha thng nht, th cn thng thn trao i, Ch ta phi c trch nhim gii thch cc quy nh ca php lut i vi cc hi thm.

Cng vi vic chun b ni dung v chng trnh ngh n, Ch ta cn chun b cc vn bn php lut cn thit c lin quan n ni dung v n, nu cn thit th c th tra cu ngay phc v cho vic ngh n.

Mt s tnh hung c th gp khi ngh n:

- Nu qua xt x ti phin ta m pht hin c ti phm hoc ngi phm ti mi cn phi iu tra, th Hi ng xt x phi tho lun v vic ra quyt nh khi t v n hnh s (nu cn c khi t r) hoc yu cu Vin kim st khi t v n (nu cn c khi t v n cha r, cn xc minh thm). Nu ra quyt nh khi t v n, v hnh thc phi ghi l quyt nh khi t v n, nhng trong quyt nh c th ghi l iu tra v hnh vi phm ti c th ca mt ngi no .

- Gii quyt vic Vin kim st rt quyt nh truy t ti phin ta: Sau khi xt hi, Kim st vin c th rt mt phn quyt nh truy t hoc kt lun v ti danh nh hn, Hi ng xt x vn tho lun ton b v n c th chp nhn hoc khng chp nhn mt phn vic rt truy t . Vin kim st rt quyt nh truy t hoc quyt nh truy t v ti danh nh hn thng th hin mt s trng hp sau:

+V n c mt b co v mt hnh vi phm ti, ti phin ta Vin kim st kt lun v ti danh nh hn;

+Mt b co c nhiu hnh vi phm mt ti, Vin kim st rt bt cc hnh vi b truy t;

+Mt b co phm nhiu ti, Vin kim st rt truy t v mt ti;

+V n c nhiu b co, Vin kim st rt quyt nh truy t i vi mt vi b co;

+Vin kim st rt ton b quyt nh truy t, tc l rt ton b Co trng trc khi ngh n.

Trong nhng trng hp trn, c bit l trong trng hp Kim st vin rt ton b quyt nh truy t th Hi ng xt x yu cu nhng ngi tham gia t tng (ngi bo cha, ngi b hi, nguyn n dn s, b n dn s) trnh by kin ca mnh v vic rt quyt nh truy t ca i din Vin kim st. Khi ngh n Hi ng xt x vn phi gii quyt tt c nhng vn ca v n. Nu vic rt mt phn bn Co trng ca i din Vin kim st l c c s th Hi ng xt x chp nhn kin ca i din Vin kim st. Nu vic rt ton b quyt nh truy t l c c s th Hi ng xt x tuyn b b co khng phm ti. Nu vic rt mt phn hoc ton b quyt nh truy t l khng c c s th Hi ng xt x cn quyt nh tm nh ch v n v kin ngh vi Vin kim st cp trn xem xt vic rt quyt nh truy t ca Vin kim st cp di. Nu Vin kim st cp trn vn ng vi vic rt quyt nh truy t ca Vin kim st cp di th Vin kim st cp trn s ra quyt nh nh ch v n. Nu Vin kim stcp trn ng vi kin ngh ca To n th s ra quyt nh hu b quyt nh rt mt phn hay ton b quyt nh truy t ca Vin kim stcp di v chuyn li h s cho To n tm nh ch v n. To n th l v xt x trong thi hn 30 ngy theo th tc chung.

-Gii quyt trng hp hon phin ta tr h s yu cu iu tra b sung.

+Khi cn xem xt nhng chng c quan trng m khng th b sung ti phin to c. V d: Ti phin ta, ngi bo cha hoc ngi bo v quyn li cho ngi b hi xut trnh cc chng c, ti liu cha c c quan iu tra thu thp, cc chng c ny c th lm thay i ni dung c bn ca v n nhng Vin kim st khng chp nhn, Hi ng xt x phi tho lun v quyt nh hon phin ta yu cu iu tra b sung.

+Khi c cn c cho rng b co phm mt ti khc nng hn hoc c ng phm khc:

Theo iu 196 B lut hnh s, th Ta n khng c xt x v ti nng hn ti danh m Vin kim sttruy t v Ta n quyt nh a v n ra xt x. Cho nn, thng qua vic xt hi ti phin to, c cn c cho rng b co phm mt ti khc nng hn hoc pht hin ng phm khc trong mt s trng hp cn phi truy t trong cng mt v n th Hi ng xt x phi hon phin ta v yu cu iu tra b sung.

+Khi c vi phm nghim trng th tc t tng:

y l nhng vi phm nghim trng v th tc t tng trong qu trnh iu tra, truy t. V d: Sau khi kt thc iu tra, h s v n c chuyn sang Vin kim st truy t, Vin kim st khi t thm ti v truy t lun. Trong trng hp ny l ra Vin kim st phi chuyn h s li c quan iu tra iu tra v kt lun iu tra b sung v hnh vi b khi t thm sau h s mi c chuyn li Vin kim st lm Co trng truy t. y l nhng vn bt buc m cc c quan tin hnh t tng khng thc hin th coi l vi phm nghim trng th tc t tng.

Trong cc trng hp nu trn, Hi ng xt x quyt nh yu cu iu tra b sung. H s c chuyn cho Vin kim st quyt nh vic iu tra b sung. Vic yu cu iu tra b sung phi c lp bin bn ti phng ngh n nh bin bn ngh n. Nu thy v n khng thuc thm quyn xt x ca Ta n mnh m thuc thm quyn xt x ca Ta n qun s hoc Ta n cp trn th Hi ng xt x tho lun ti phng ngh n, quyt nh chuyn v n cho Ta n c thm quyn gii quyt.

- Cc tnh tit lin quan n vic quyt nh hnh pht:

Hi ng xt x cn tho lun xem xt trong v n cc b co c nhng tnh tit tng nng ngoi cc tnh tit nh khung hnh pht hay khng v gm nhng tnh tit no? Cn lu theo quy nh ti khon 2 iu 48 BLHS thnhng tnh tit l yu t nh ti hoc nh khung hnh pht th khng c coi l tnh tit tng nng khi quyt nh hnh pht.

i vi cc tnh tit gim nh, Hi ng xt x cng cn xem xt k cng bo m nguyn tcc li cho b co,ngoi nhng tnh tit gim nh quy nh ti khon 1 iu 46 th cng cn xem xt n cc tnh tit gim nh khc nh quy nh ti khon 2 iu 46 BLHS, nhng phi c ghi nhn c th trong bn n. Cng cn lu theo quy nh ti khon 3 iu 46Nhng tnh tit gim nh c BLHS quy nh l du hiu nh ti hoc nh khung hnh pht th khng c coi l tnh tit gim nh khi quyt nh hnh pht.

- Vic quyt nh hnh pht:

Vic quyt nh hnh pht, cn phi cn c vo cc quy nh ti iu 45 B lut hnh s l: cn c vo cc quy nh ca B lut hnh s; tnh cht v mc nguy him cho x hi ca hnh vi phm ti, nhn thn v co, tnh tit tng nng, gim nh trch nhim hnh s.

Nu b co phm nhiu ti hoc ngoi ti phm b xt x i vi b co cn c bn n khc c hiu lc php lut th Hi ng xt x tho lun v biu quyt hnh pht ca tng ti, sau tng hp hnh pht ca nhiu ti hoc nhiu bn n theo quy nh chung. Nu v n c nhiu b co, Hi ng xt x phi tho lun v biu quyt hnh pht c th i vi tng b co.

Cn ch quy nh ti iu 53Quyt nh hnh pht trong trng hp ng phml:

Khi quyt nh hnh pht i vi nhng ngi ng phm, Ta n phi xt n tnh cht ca ng phm, tnh cht v mc tham gia phm ti ca tng ngi ng phm.

Cc tnh tit gim nh, tng nng hoc loi tr trch nhim hnh s thuc ngi ng phm no, th ch p dng i vi ngi .

Vic quyt nh hnh pht nh hn quy nh ca B lut hnh s, phi c iu kin theo quy nh ti iu 47 B lut hnh s. Nu cho b co hng n treo, cng cn xem xt tho mn cc quy nh ti iu 60 B lut hnh s.

Sau khi quyt nh hnh pht t, Hi ng xt x phi tnh thi hn chp hnh hnh pht t. Nu b co ang b tm giam th quyt nh tip tc giam bo m thi hnh n. Nu b co phm ti trong thi gian th thch, khi tng hp hnh pht cn lu xem b co c b tm giam v n trc hay khng tr thi gian tm giam v n trc cho b co. Nu b co c hng n treo cn lu tnh thi gian th thch i vi b co b tm giam th phi p dng nh hng dn ti im b tiu mc 6.4 mc 6 Ngh quyt s 01/2009/NQ-HTP ngy 02 thng 10 nm 2007 ca Hi ng Thm phn TAND ti cao v cng vn s 99 ngy 01/07/2009 ca TAND ti cao. V d: B co b tm giam su thng. Ta n x pht b co hai nm t v xt thy c cc iu kin quy nh ti khon 1 iu 60 BLHS cho hng n treo. Khi n nh thi gian th thch trong trng hp ny l ba nm [(02 nm - 06 thng) x 2]. Khi quyt nh, Ta n ghi: x pht b co hai nm t, cho hng n treo; thi gian th thch l ba nm, k t ngy. Nu b co ang ti ngoi m cn phi bt giam b co th Hi ng xt x quyt nh bt tm giam b co theo quy nh ti iu 228 B lut t tng hnh s v c ghi trong bin bn ngh n v thc hin bng mt quyt nh ring. Nu tr t do cho b co cn tun th ng cc quy nh ti iu 227 B lut t tng hnh s.

Ngoi ra Hi ng xt x cn xem xt cc vn bi thng thit hi, x l vt chng, n ph, tuyn quyn khng co theo ng cc quy nh ca php lut.

- Lp bin bn ngh n:

Sau khi tho lun Hi ng xt x quyt nh bng cch biu quyt tng vn nh:

+Ti danh;

+iu lut p dng;

+Cc tnh tit tng nng, gim nh Trch nhim hnh s;

+Hnh pht;

+Vn bi thng thit hi;

+X l vt chng, n ph

V nguyn tc khi biu quyt Hi thm biu quyt trc, Thm phn biu quyt sau cng v cc vn c quyt nh theo a s. Nu thnh vin no c kin thiu s th kin c a ghi vo bin bn ngh n hoc ngi c th trnh by bng vn bn lu trong h s.

Bin bn ngh n phi ghi r:

+Tn v n, ti danh Vin kim st truy t, theo iu khon, iu no ca B lut hnh s;

+Ghi r h tn ca thnh phn Hi ng xt x theo th t Ch ta, Hi thm. Phi ghi r y kt qu biu quyt v tng vn nh:

+Ti danh, im, khon, iu lut p dng;

+Cc tnh tit tng nng, gim nh trch nhim hnh s;

+Nu b co khng phm ti th ghi r kin tho lun v chng c xc nh b co khng phm ti v khi phc danh d, quyn v li ch hp php cho b co;

+Hnh pht p dng, cch tnh thi hn t, vic bt giam hay tr t do cho b co ngay sau khi tuyn n;

+Vn bi thng thit hi;

+X l vt chng, n ph, quyn khng co ca b co v cc ng s. Cc thnh vin ca Hi ng xt x phi k y vo bin bn ngh n.

Lu ,vic ghi y ni dung trong bin bn ngh n c ngha ht sc quan trng, v cc quyt nh trong bn n thc cht l sao chp li ca quyt nh ngh n. Do vy, nu trong Bin bn ngh n khng ghi y m phn quyt nh ca bn n c sai st th khng th khc phc sa cha c. Nu thiu mt trong cc ch k ca thnh vin Hi ng xt x th b coi l vi phm nghim trng th tc t tng. Trong trng hp thng qua ngh n, Hi ng xt x phi ra bn n theo kin a s ca Hing xt x, nu Thm phn Ch ta phin ta lm ht trch nhim m a s Hi thm vn quyt nh m Thm phn cho l khng ng php lut khng thuyt phc c th cng phi ghi r trong bin bn ngh n hoc bng vn bn ring a vo h s v n. Ngay sau khi tuyn n xong, phi bo co ngay vi Chnh n trao i vi Vin kim st khng ngh. Nu Vin kim st cng cp khng khng ngh th To n hoc Thm phn x v n phi bo co ln Ta n cp trn, Vin kim st cp trn khng ngh theo trnh t gim c thm khc phc sai lm .

5.2. Tuyn n

Vic tuyn n l nhm cng b bn n v cc quyt nh khc ca Hi ng xt x mt cch cng khai trc phin to. Qua b co v nhng ngi tham gia t tng khc bit c bn n hoc nhng quyt nh khc ca Hi ng xt x v nhng vn c lin quan n quyn v li ch hp php ca mnh, trn c s h c th thc hin cc quyn v ngha v ca mnh. Khi tuyn n Ch ta hoc c th mt thnh vin ca Hi ng xt x tuyn c nguyn vn bn n. Nu bn n di c th cc thnh vin Hi ng xt x thay nhau c. V nguyn tc mi ngi c mt trong phng x n phi ng dy nghe tuyn c bn n, nu bn n di th sau phn m u Hi ng xt x c th cho mi ngi ngi nghe bn n, ring cc b co vn phi ng nghe tuyn ton b bn n.

Lu ,khi tuyn n, ngi c bn n phi th hin s ng hong, trang nghim, c bn n cn dng dc, dt khot, phn nh chnh xc ni dung ca bn n v cc quyt nh ca Hi ng xt x. Sau khi tuyn n xong, Ch ta phin ta nn gii thch cho b co v nhng ngi tham gia t tng bit quyn khng co, th thc khng co, vic chp hnh bn n, gii thch v ch nh n treo, ngha v ca ngi c hng n treo trong thi gian th thch Nu Hi ng xt x ra quyt nh bt giam b co hay tr t do cho b co ngay sau khi tuyn n, Ch ta phin ta cng phi cng b v cho thi hnh ngay nhng quyt nh i vi b co.

Ch ta phin ta tuyn b kt thc phin ta, yu cu Cng an dn gii cc b co v tri giam nu b co b tm giam hoc b bt tm giam ti phin ta. Nu b co c tr t do ngay th cn gii thch h phi quay li tri giam lm cc th tc cn thit v nhn li ti sn lu k nu c.

thng nht trong qu trnh iu khin phin ta, cng nh cch vit bn n hnh s s thm, qua nghin cu cc quy nh ca B lut t tng hnh s cng nh tham kho kin ca mt s tc gi c kinh nghim trong cng tc xt x, chng ti nu ni dung cng iu khin phin ta nh sau:

V cng iu khin phin ta:

1- Phn th tc bt u xt x

- Th k bm chung hoc mi Hi ng xt x vo phng x n.

- Hi ng xt x vo phng x n (nn nhc Kim st vin phi vo trc ch khng vo cng Hi ng xt x).

- Th k phin ta yu cu mi ngi trong phng x n ng dy.

- Ch ta phin ta khai mc phin ta v mi mi ngi trong hi trng xt x ngi xung.

- Ch ta phin ta c quyt nh a v n ra xt x (khi c quyt nh a v n ra xt x, yu cu cc b co ng dy). Nu v n c cc phng vin, bo i n d v a tin phin ta th Ch ta phin ta phi yu cu phng vin xut trnh th nh bo, giy gii thiu c i cng tc v phi hot ng theo Lut bo ch, Hi ng xt x to iu kin cho cc phng vin tc nghip nhng phi tn trng ni quy ca phin ta.

- Ch ta phin ta yu cu Th k phin ta, bo co danh sch nhng ngi c triu tp n phin ta, cng s vng mt v c mt ca h, l do ca s vng mt.

- Ch ta phin ta kim tra cn cc, l lch ca b co cng nhng ngi tham gia t tng khc c triu tp n phin ta.

*Gii thch quyn v ngha v ca b co v nhng ngi tham gia t tng.

+ i vi b co, theo iu 50 v 188 BLTTHS th b co c quyn v ngha v sau:

V quyn bao gm cc quyn:

- c nhn bn kt lun iu tra, bn Co trng, quyt nh a v n ra xt x v giy triu tp ca Ta n. (Cc quyn ny, cc b co phi c nhn trong giai on iu tra, truy t v chun b xt x). Khi gii thiu phn ny cn hi lun b co xem h nhn c cc vn bn, quyt nh trn hay cha?;

- c tham gia phin ta;

- c ngh thay i ngi tin hnh t tng, ngi gim nh, ngi phin dch theo quy nh ca B lut t tng hnh s;

- c a ra cc ti liu, vt, yu cu lin quan n v n bo v quyn li ca chnh mnh;

- T bo cha, hoc nh ngi bo cha (Trong trng hp c ngi bo cha th b co (cc b co) vnc quyn b sung hoc t chi ni dung mngi bo cha bo cha cho mnh);

- Gii thiu ngi bo cha cho b co bit v hi b co xem c tip tc nh ngi bo cha cho mnh do Ta n ch nh hoc do b co hay gia nh b co mi;

- Trnh by kin tranh lun ti phin ta;

- c ni li sau cng trc khi Hi ng xt x vo ngh n;

- Khng co bn n s thm theo quy nh ca php lut;

- c khiu ni quyt nh, hnh vi t tng ca c quan, ngi c thm quyn tin hnh t tng.

V ngha v ca b co ti phin ta xt x:

- Phi c mt theo giy triu tp ca Ta n;

- B co ang b tm giam khi ra phin ta ch c tip xc vi ngi bo cha. Vic tip xc vi nhng ngi khc phi c s ng ca Ch ta phin ta;

- B co khng b tm giam phi c mt ti phin ta trong sut thi gian xt x v n;

- B co phi tn trng ni quy ca phin ta;

- B co phi chu n ph theo quy nh ca php lut.

* i vi nhng ngi tham gia t tng khc:

- Cn c vo quyt nh a v n ra xt x v danh sch nhng ngi c triu tp n phin ta, ch ta phin ta ln lt gii thch quyn v ngha v ca h theo cc quy nh ca B lut t tng hnh s nh: Ngi b hi (iu 51); Nguyn n dn s (iu 52); B n dn s (iu 53); Ngi c quyn li, ngha v lin quan n v n (iu 54); Ngi lm chng (iu 55) (Lu i vi ngi lm chng bao gi cng yu cu h c li cam oan trc phin ta v li khai ca mnh); Ngi gim nh (iu 60); Ngi phin dch (iu 61).

* Ht phn gii thch quyn v ngha v, Ch ta phin tagii thiu thnh phn ca Hi ng xt x (nu c Thm phn v Hi thm d khuyt th gii thiu v quy nh ch ngi ca h v h cn phi c mt trong sut thi gian xt x);

- Gii thiu Kim st vin tham gia phin ta (nu c Kim st vin d khuyt th gii thiu v quy nh ch ngi ca h, v h cng cn phi c mt trong sut thi gian xt x);

- Gii thiu Th k Ta n;

- Sau khi gii thiu xong cn hi cc b co, v nhng ngi tham gia phin ta c triu tp, xem c ai xin thay i Hi ng xt x, Kim st vin, Th k phin ta hay khng? Nu c th hi r l do xin thay i (Lu khng phi ngi tham gia t tng no cng c quyn xin thay i thnh phn Hi ng xt x, Kim st vin, Th k phin ta. Theo quy nh ca BLTTHS ch c Ngi b hi; Nguyn n dn s; B n dn s; Ngi bo cha; Ngi bo v quyn li ca ng s);

- Hi Kim st vin, ngi bo cha c ngh thay i ai trong nhng ngi tin hnh t tng khng?

- Hi Kim st vin v nhng ngi tham gia t tng xem ai c yu cu triu tp thm ngi lm chng hoc yu cu a thm vt chng, ti liu ra xem xt hay khng?

- Nu c ngi tham gia t tng vng mt, th Ch ta phin ta cng phi hi xem c ai yu cu hon phin ta hay khng. Nu c ngi yu cu th Hi ng xt x xem xt v quyt nh.

Nu trng hp c ngi xin thay i thnh vin ca Hi ng xt x, Kim st vin, Th k hoc xin hon phin ta, th Hi ng phi vo hi , yu cu ngi b xin thay i trnh by quan im ca mnh v vic b ngh thay i, nu thy l do xin thay i v xin hon phin ta khng c cn cth Hi ng xt x vo cng b vic khng chp nhn l do xin thay i ngi tin hnh t tng hay vic xin hon phin ta, v phin ta vn tip tc th Ch ta phin ta tuyn b chuyn sang phn xt hi. Nu chp nhn yu cu xin thay i ngi tin hnh t tng hoc yu cu xin hon phin ta th phi tuyn b hon phin ta. Thi gian hon phin ta theo quy nh ti iu 194 BLTTHS l khng qu 30 ngy.

2- Phn xt hi ti phin ta

- ngh Kim st vin c bn Co trng;

- Tin hnh xt hi (theo cng xt hi chun b);

- Nu vic xt hi y th Ch ta phin ta vn cn phi hi Kim st vin, b co, ngi bo cha v nhng ngi tham gia t tng khc xem h c cn hi thm vn g na khng. Nu c ngi ngh m Hi ng xt x thy vic xt hi thm l cn thit th Ch ta phin ta cho xt hi tip. Nu khng c ai ngh xt hi thm th Ch ta phin ta tuyn b chuyn sang phn tranh lun.

3- Tranh lun ti phin ta

- ngh Kim st vin trnh by li lun ti;

- ngh ngi bo cha trnh by li bo cha. Nu c nhiu lut s cng bo cha cho mt b co th thng h c s phn cng ai bo cha trc, ai bo cha sau, Hi ng xt x nn chp nhn s phn cng ca h. Nu v n c nhiu b co, c nhiu lut s th vic yu cu ai bo cha trc, ai bo cha sau, do Ch ta phin ta quyt nh. Nn cho tt c ngi bo cha trnh by ht li bo cha cho tt c cc b co, sau Ch ta phin ta hi tng b co xem h c b sung g thm khng.

- B co khng c ngi bo cha th t mnh trnh by li bo cha;

- Nhng ngi tham gia t tng khc c triu tp n phin ta, nu c ngi bo v quyn li ca cho h th ngi ny c trnh by kin bo v quyn v li ch cho h, cn h c quyn trnh by, b sung kin.

* i p:

- ngh Kim st vin p li kin bo cha ca ngi bo cha, ca b co. Nu Kim st vin t chi p li kin bo cha th Ch ta phin ta phi nhc v yu cu Kim st vin thc hin theo ng quy nh ti iu 218 BLHS v theo tinh thn tranh tng nh Ngh quyt s 08 ca B Chnh tr yu cu, khng c hn ch thi gian tranh tng.

- Ngi bo cha p li kin ca Kim st vin;

- Nhng ngi tham gia t tng khc c triu tp n phin ta hoc ngi i din hp php ca h p li kin ca Kim st vin v nhng vn c lin quan n quyn v li ch ca mnh.

- Sau khi Kim st vin, ngi bo cha v nhng ngi tham gia tranh lun khng trnh by g thm, th Ch ta phin ta tuyn b kt thc phn tranh lun.

Tuy nhin, trong trng hp qua tranh lun, m thy cn xem xt thm chng c th Hi ng xt x c th quyt nh tr li vic xt hi. Xt hi xong phi tip tc tranh lun.

* B co ni li sau cng. Ch ta khng hn ch thi gian, nhng cn nhc b co ni ngn gn, ng trng tm. Nu trong li ni sau cng, b co trnh by thm tnh tit mi c ngha quan trng trong vic xt x v n th Hi ng xt x phi quyt nh tr li phn xt hi.

4- Ngh n

Hi ng xt x phi tuyn b thi gian ngh n, ngy gi tuyn n nhng ngi tham gia phin ta bit (Ni dung ca ngh n c phn tch ti phn trn).

5- Tuyn n

Cn thc hin theo ng quy nh ti iu 226 B lut t tng hnh s l:

Khi tuyn n mi ngi trong phng x n phi ng dy.Ch ta phin ta hoc mt thnh vin khc ca Hi ng xt x c bn n v sau khi c xong c th gii thch thm v vic chp hnh bn n v quyn khng co.

Nu b co khng bit ting Vit th sau khi tuyn n, ngi phin dch c li cho b co nghe ton b bn n sang th ting m b co bit.

BI3:

K NNG NH TI DANH V QUYT NH HNH PHT

I. NH TI DANH

1.1. Khi nim nh ti danh