Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with...

9
ความ Thailand 4.0 : Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine 1 st March 2017

Transcript of Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with...

Page 1: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

ความ

Thailand 4.0 : Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business

Department of Thai Traditional

and Alternative Medicine 1st March 2017

Page 2: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

Thailand 4.0 : Herbal Products Roadmap

-Working Standardization/R&D

- Working Database

- Building confident

- Health Service System

- Regulation & Identified Product

- Innovative

- Factory Standard

- Marketing/Cultural Story

- Marketing

- Quality & Standard

-Center Of Excellent Research -Organic -World Quality -World Standard

Leading of ASEAN

Top 5 of Asia

Top 3 of Asia

Stage 1 (5 ปี) พ.ศ.2560-2564

Stage 2 (5 ปี) พ.ศ.2565-2569

Stage 4 (5 ปี) พ.ศ.2575-2579

Stage 3 (5 ปี) พ.ศ.2570-2574

มลูคา่ผลติภณัฑส์มนุไพร 1.21 - 2.95 ลา้น ลบ.

(อตัราโต 10 – 15%)

20 ปี

Boosting Domestic Market

มลูคา่ 2.90 – 3.62 แสน ลบ.

มลูคา่ 4.67 – 7.28 แสน ลบ.

มลูคา่ 1.21 - 2.95 ลา้น ลบ.

มลูคา่ 7.52 - 14.64 แสน ลบ.

Page 3: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

Action - Demand - Raw Materials - R&D and Technology

(Process and Business Innovation)

- Manufacturing - Regulation - Marketability

(Roadshow in AEC) ● เชือ่มโยงเมอืงสมุนไพรตน้แบบและเมืองสมุนไพรสว่นขยายร่วมกบัเครอืขา่ยเมอืงสมุนไพรท ัว่ประเทศ

Action ● บรหิารการขบัเคลือ่นสมุนไพรไทยเพือ่เศรษฐกจิ - Demand - Raw Materials (Smart

Farmers) - R&D and Technology

(Product Innovation) - Manufacturing

(Startup, SMEs, OTOP) - Regulation - Marketability

(Cultural story) ● ขบัเคลือ่นสมุนไพรไทยครบวงจรระดบัจงัหวดั ● ขยายตน้แบบ Business Model สู ่Herbal City 12 เขต

Action plan 5 ปี • Engine : Productive growth engine ; Herbal City Thailand • Final Goal : Herbal City 12 Regions Linkage of Thailand

2017 2018 2019 2020 2021 2022 Action

● Policy สมุนไพรไทย ● บรหิารการขบัเคลือ่นสมุนไพรไทยเพือ่เศรษฐกจิ - Demand (ขอ้มลูการตลาด) - Raw Materials - R&D and Technology - Manufacturing (Standard) - Regulation (ระเบยีบทีต่อ้ง

ผอ่นปรน) - Marketability (Promote &

Distribute outlet ในสนามบนินานาชาต/ิ แหลง่ทอ่งเทีย่ว/รพ.)

● สรา้งตน้แบบ Abhaibhubejhr Business Model ● ขบัเคลือ่นสมุนไพรไทยครบวงจรระดบัจงัหวดั

Action ● บรหิารการขบัเคลือ่นสมุนไพรไทยเพือ่เศรษฐกจิ - Demand - Raw Materials (Smart

Farmers) - R&D and Technology

(ตอ่ยอดต ารายาแผนไทยแหง่ชาต)ิ

- Manufacturing (Quality & Standard)

- Regulation - Marketability (Boosting Domestic Market) ● เชือ่มโยงเมอืงสมุนไพรตน้แบบและเมืองสมุนไพรสว่นขยายร่วมกบัเครอืขา่ยเมอืงสมุนไพรท ัว่ประเทศ

Action ● บรหิารการขบัเคลือ่นสมุนไพรไทยเพือ่เศรษฐกจิ - Demand - Raw Materials - R&D and Technology for

World Quality & Standard - Manufacturing - Regulation - Marketability to Asia ● เชือ่มโยงเมอืงสมุนไพรตน้แบบและเมืองสมุนไพรสว่นขยายร่วมกบัเครอืขา่ยเมอืงสมุนไพรท ัว่ประเทศ

Current มลูคา่ผลติภัณฑ์

สมนุไพร 1.8 แสน ลบ. Herbal city ตน้แบบ

4 เขต (1,6,8,11)

Final Goal Herbal City 12 Regions Linkage of Thailand มลูคา่ผลติภัณฑ์

สมนุไพร 2.90 - 3.62 แสน ลบ.

Goal มลูคา่ผลติภัณฑส์มนุไพร

1.98 - 2.07 แสน ลบ. Herbal city

12 เขต (ตน้แบบ 4 + สว่นขยาย 9)

Goal มลูคา่ผลติภัณฑ์

สมนุไพร 2.39 – 2.73 แสน ลบ. Herbal city

network linkage of Thailand

Goal มลูคา่ผลติภัณฑ์

สมนุไพร 2.39 – 2.73 แสน ลบ. Herbal city

network linkage of Thailand

Goal มลูคา่ผลติภัณฑ์

สมนุไพร 2.39 – 2.73 แสน ลบ. Herbal city

network linkage of Thailand

Page 4: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

Action plan 1 ปี Engine : Productive growth engine ; Herbal city Final Goal : Herbal city 4 เขตสขุภาพ

2017 2018

-ย ก ร ะ ดั บ SMEs สมุนไพรไทย ,โรงงานสมุนไพรภาคเอกชน GMP/PICs -ย ก ร ะ ดั บ โ ร ง ง า นสมุนไพรโรงพยาบาลรัฐ WHO GMP

Demand Raw Materials R&D and

Technology Manufacturing Regulation Marketability

35 ลบ. 117.58 ลบ. 288.96 ลบ. 189.00 ลบ. 41.5 ลบ. 232.21 ลบ.

- พัฒนาฐานขอ้มูลการตลาดผลิตภัณฑ์สมนุไพร - บริหารการขับเคลื่อนสมุนไพรไทยเพื่อเศรษฐกจิ

-พัฒนาสายพันธุ์สมนุไพร -เ พิ่ ม พื้ น ที่ ป ลู กสมนุไพร -พั ฒ น า ต ล า ดกลาง/แหลง่รับซือ้

- พัฒนาสารสกดั - พัฒนาผลติภณัฑ ์ - พัฒนามาตรฐานสารสกดั/วัตถดุบิ - เพิม่การวจัิยทางคลนิกิ - ขยาย toxicity testing

- ระเบยีบที่ตอ้งผอ่นปรน

-Promote & Distribute outlet ใ น ส น า ม บิ นน า น า ช า ติ / แ ห ล่ งทอ่งเทีย่ว/รพ.) - ส่งเสรมิผูป้ระกอบการเพื่อทะลวงตลาดสูส่ากล

- พัฒนานวัตกรรมสมนุไพรเชงิวจัิย จังหวัดละ 8 รายการ

- ยกระดับ SMEs , OTOP, Startup (พัฒนา

Packaging, Product) สู่

มาตรฐานสากล - จัดซือ้วัตถดุบิจากเกษตรกร

เพือ่ใชใ้นโรงงาน GMP

- เสริมสรา้งศักยภาพหน่วยงานเพื่อรองรับผูป้ระกอบการในการ

ขึน้ทะเบยีนผลติภัณฑ์สมนุไพร

-เพิม่ชอ่งทางการตลาดสมนุไพรในพืน้ที ่(Outlet/ การทอ่งเทีย่วเชงิสขุภาพ)

2. เมอืงสมนุไพร (Herbal City) (สสจ. Herbal city เป็นเจา้ภาพหลกั)

1. การบรูณาการขบัเคลือ่นสมนุไพรไทยเพือ่สรา้งมลูคา่เพิม่ทางเศรษฐกจิของไทย (กรมการแพทยแ์ผนไทย เป็นเจา้ภาพหลกั)

Demand Raw Materials R&D and

Technology Manufacturing Regulation Marketability

- พัฒนาฐานขอ้มลูการตลาดผลติภณัฑ์สมนุไพรในจังหวัด - Business Plan ระดับจังหวัด

- เพิม่พืน้ทีป่ลกูสมนุไพร -พัฒนาตลาดกลาง/แหลง่รับซือ้

Action

owner resource

พณ. ,สธ. กษ. , วท. วท. , อก., ศก. , สธ. อก., กษ. , สธ. อย. พณ. , สธ.

owner

resource

สสจ. กษจ. มหาวทิยาลยั อกจ. สสจ. สสจ. พณจ. , สสจ.

Action

Current มลูคา่ผลติภณัฑ์

สมนุไพร 1.8 แสน ลบ. Herbal city ตน้แบบ

4 เขต (1,6,8,11)

Goal มลูคา่ผลติภณัฑ์สมนุไพร 1.98 - 2.07 แสน ลบ. Herbal city 12 เขต

รอการพจิารณา งบกลางประเทศ

งบประมาณ 4 เขต รวม 844.66 ลบ. รอพจิารณาจากงบ Big rock ปี 60

Page 5: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

จงัหวดัตน้แบบ 4 จงัหวดั ประกอบดว้ย

เชยีงราย (เขตสขุภาพที ่1) ปราจนีบรุ ี(เขตสขุภาพที ่6) สกลนคร (เขตสขุภาพที ่8) สรุาษฎรธ์าน ี(เขตสขุภาพที ่11)

จงัหวดัสว่นขยาย 9 จงัหวดั ประกอบดว้ย

พษิณุโลก (เขตสขุภาพที ่2) อทุยัธาน ี(เขตสขุภาพที ่3) สระบรุ ี(เขตสขุภาพที ่4) นครปฐม (เขตสขุภาพที ่5) มหาสารคาม (เขตสขุภาพที ่7) สรุนิทร ์(เขตสขุภาพที ่9) อ านาจเจรญิ (เขตสขุภาพที ่10) สงขลา (เขตสขุภาพที ่12)

จนัทบรุ(ีเขตสขุภาพที ่6)

จงัหวดั เขตสขุภาพ 12

เป้าหมาย ปี 2561

สมนุไพรเป้าหมาย

ไพล ขมิน้ชนั กระชายด า บวับก

Page 6: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

Action 1. พัฒนาหน่วยบริการการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือกใหไ้ด ้คณุภาพมาตรฐานเพิม่ขึน้ 50% 2. ขยาย Excellence & Special hospital จ านวน 1 แห่งในสว่นภมูภิาค 3.สง่เสรมิการใชส้มนุไพรในสถานบริการและ First Line Drug อยา่งนอ้ย 6 รายการ 4. มรีายการยาสมนุไพรทดแทนยาแผนปัจจบุนั 1 รายการ 5. สรา้งชุมชนเขม้แข็งในการสรา้งเสรมิสขุภาพดา้นการแพทย์แผนไทย อย่ างน ้อย 14,510 หมูบ่า้น

Action plan 5 ปี • Engine : Inclusive growth engine ; Health service system by service

plan

• Final Goal : ผูป่้วยนอกไดรั้บบรกิารการแพทยแ์ผนไทยและการแพทยท์างเลอืกทีม่คีณุภาพรอ้ยละ 20

2017 2018 2019 2020 2021 2022

Action 1. พัฒนาหน่วยบริการการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือกใหไ้ด ้คณุภาพมาตรฐาน 20 % - รพสต. อ าเภอละ 2 แหง่ - รพช. จังหวดัละ 2 แหง่ - รพศ/รพท เขตละ 2 แหง่ 2. พัฒนาบรกิารการแพทยแ์ผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน (ยศเส) สู ่Excellence & Special hospital 3.สง่เสรมิการใชส้มุนไพรในสถานบรกิารและ First Line Drug อยา่งนอ้ย 2 รายการ 4. สรา้งชมุชนเขม้แข็งในการสรา้งเสรมิสขุภาพดา้นการแพทยแ์ผนไทย อยา่งนอ้ย 1,000 ต าบล

Action 1. พัฒนาหน่วยบริการการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือกใหไ้ด ้คณุภาพมาตรฐานเพิม่ขึน้ 80% 2. ขยาย Excellence & Special hospital จ านวน 4 แหง่ครบทกุภมูภิาค 3.ส่งเสริมการใชส้มุนไพรในสถานบรกิารและ First Line Drug อยา่งนอ้ย 10 รายการ 4. มรีายการยาสมุนไพรทดแทนยาแผนปัจจบุนั 3 รายการ 5. สรา้งชุมชนเขม้แข็งในการสรา้งเสรมิสขุภาพดา้นการแพทย์แผนไทย ทกุหมูบ่า้นในประเทศ

Goal คนไทยเขา้ถงึ

บรกิารการแพทยแ์ผนไทยคณุภาพรอ้ยละ 19 มลูคา่การใช ้

สมนุไพรในสถานบรกิาร เพิม่ขึน้ 10-15% (1,909 – 2,087 ลบ.)

Goal คนไทยเขา้ถงึ

บรกิารการแพทยแ์ผนไทยคณุภาพรอ้ยละ 19.5 มลูคา่การใช ้

สมนุไพรในสถานบรกิาร เพิม่ขึน้ 10-15% (2,100 – 2,400 ลบ.)

Goal คนไทยเขา้ถงึ

บรกิารการแพทยแ์ผนไทยคณุภาพรอ้ยละ 20 มลูคา่การใช ้

สมนุไพรในสถานบรกิาร เพิม่ขึน้ 10-15% (2,310 – 2,760 ลบ.)

Current คนไทยเขา้ถงึบรกิารการแพทยแ์ผนไทยคณุภาพรอ้ยละ 17 มลูคา่การใชส้มนุไพรในสถานบรกิาร 1,578 ลบ.

Goal คนไทยเขา้ถงึ

บรกิารการแพทยแ์ผนไทยคณุภาพรอ้ยละ 18.5 มลูคา่การใช ้

สมนุไพรในสถานบรกิาร เพิม่ขึน้ 10-15% (1,736 – 1,815 ลบ.)

Final Goal คนไทยเขา้ถงึบรกิารการแพทยแ์ผนไทยคณุภาพรอ้ยละ 20 มลูคา่การใชส้มนุไพรในสถานบรกิาร 2,542 – 3,174 ลบ.

Action 1. พัฒนาหน่วยบริการการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือกใหไ้ด ้คณุภาพมาตรฐานเพิม่ขึน้ 30 % 2. ยกระดับโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทยผ์สมผสานสู่ศู นย์บริการครบวงจรด า้นสมนุไพร 3.สง่เสรมิการใชส้มุนไพรในสถานบรกิารและ First Line Drug อยา่งนอ้ย 4 รายการ 4. สรา้งชมุชนเขม้แข็งในการสรา้งเสริมสุขภาพดา้นการแพทย์แผนไทย อยา่งนอ้ย 7,255 หมูบ่า้น

Action 1. พัฒนาหน่วยบริการการแพทย์แผนไทย และการแพทย์ทางเลือกใหไ้ด ้คณุภาพมาตรฐานเพิม่ขึน้ 70% 2. ขยาย Excellence & Special hospital จ านวน 2 แห่งในสว่นภมูภิาค 3.ส่งเสริมการใชส้มุนไพรในสถานบรกิารและ First Line Drug อยา่งนอ้ย 8 รายการ 4. มรีายการยาสมุนไพรทดแทนยาแผนปัจจบุนั 2 รายการ 5. สรา้งชุมชนเขม้แข็งในการสรา้งเสรมิสขุภาพดา้นการแพทย์แผนไทย อย่างนอ้ย 30,000 หมูบ่า้น

Page 7: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

Action plan 1 ปี Engine : Inclusive growth engine ; Health service system by service plan

Final Goal : ผูป่้วยนอกไดร้บับรกิารการแพทยแ์ผนไทยและการแพทย ์

ทางเลอืกทีม่คีณุภาพ รอ้ยละ 18.5

2017 2018

3.8 ลบ.

และ UC 11.61 บ. ตอ่ประชากร

Action

owner

resource

1. พัฒนาหน่วยบรกิารการแพทย์แผ น ไทย แล ะก า ร แพทย์ท า ง เ ลื อ ก ใ ห ้ไ ด ้คุ ณ ภ า พมาตรฐาน - รพสต. อ าเภอละ 2 แหง่ - รพช. จังหวัดละ 2 แหง่ - รพศ/รพท เขตละ 2 แหง่ เขา้สูก่ระบวนการรับรองคณุภาพ

กรมการแพทยแ์ผนไทยฯ

0.9 ลบ.

Current คนไทยเขา้ถงึบรกิารการแพทยแ์ผนไทยคณุภาพรอ้ยละ 17 มลูคา่การใชส้มนุไพรในสถานบรกิาร 1,578 ลบ.

Final Goal คนไทยเขา้ถงึบรกิารการแพทยแ์ผนไทยคณุภาพรอ้ยละ 18.5 มลูคา่การใชส้มนุไพรในสถานบรกิาร 1,736 – 1,815 ลบ.

4. สรา้งชุมชนเขม้แข็งในการสรา้งเสริมสุขภาพดา้นการแพทย์แผนไทย อยา่งนอ้ย 1,000 ต าบล - พัฒนาแกนน าสุขภาพใหม้ีความรูด้า้นการแพทย์แผนไทยเพื่อสรา้งเสรมิสขุภาพในชมุชนตามกลุม่วยั - สรา้งการรับรูแ้ละปรับเปลีย่นพฤติกรรมสุขภาพดว้ยศาสตร์การแพทยแ์ผนไทย (HL & HB )

2. พัฒนาบรกิารการแพทยแ์ผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน (ยศเส) สู ่Excellence & Special hospital - เขา้สูก้ระบวนการรับรอง

คณุภาพ (HA) - พัฒนาความเชี่ยวชาญ

เฉพาะโรค - ยกระดั บศู นย์ ฝึ กทั กษะ

ทางการแพทยแ์ผนไทย

3.ส่งเสริมการใชส้มุนไพรในสถานบรกิาร 3.1 First Line Drug อย่างนอ้ย 2 รายการ (ฟ้าทะลายโจร , ขมิน้ชนั) 3.2 ก าหนดรายการยาสมุนไพรในสถานบรกิาร - รพสต. 10 รายการ - รพช. 30 รายการ - รพศ/รพท 30 รายการ

รพ.สต. , รพช. , รพท และ รพศ. สงักดั สธ.

และกรมการแพทยแ์ผนไทยฯ

รพ.สต. , รพช. , รพท และ รพศ. สงักดั สธ.

และกรมการแพทยแ์ผนไทยฯ

รพ.สต. , รพช. , รพท และ รพศ. สงักดั สธ.

และกรมการแพทยแ์ผนไทยฯ

0.29 ลบ. 6 ลบ.

งบประมาณจดัสรรใหเ้ขตละ 100,000 บาท

จงัหวดัละ 160,000 บาท

งบจา้งบคุลากร จ านวน 1 คน/จงัหวดั

Page 8: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

-ย ก ร ะ ดั บ SMEs สมุนไพรไทย,โรงงานสมุนไพรภาคเอกชน GMP/PICs -ยกระดับโรงงานสมนุไพรโรงพยาบาลรัฐ WHO GMP

Demand Raw Materials R&D and

Technology Manufacturing Regulation Marketability

35 ลบ. 117.58 ลบ. 288.96 ลบ. 189.00 ลบ. 41.5 ลบ. 232.21 ลบ.

- พัฒนาฐานขอ้มูลการตลาดผลิตภัณฑ์สมนุไพร - บริหารการขับเคลื่อนสมุนไพรไทยเพื่อเศรษฐกจิ

-พัฒน าส ายพั น ธุ์สมนุไพร -เ พิ่ ม พื้ น ที่ ป ลู กสมนุไพร -พัฒนาตลาดกลาง/แหลง่รับซือ้

- พัฒนาสารสกดั - พัฒนาผลติภณัฑ ์ - พัฒนามาตรฐานสารสกดั/วัตถดุบิ - เพิม่การวจิัยทางคลนิกิ - ขยาย toxicity testing

- พัฒนาหลักเกณฑ์การประเมนิสมนุไพรเพือ่การขึน้ทะเบยีน - พัฒนาศนูยว์เิคราะห์คณุภาพผลติภณัฑ์สมนุไพรไทย

- สง่เสรมิการใช ้

สมนุไพรในประเทศ - สง่เสรมิสมนุไพรสู่

สากล

มลูคา่

1.98 –

2.07

แสน ลบ.

Thailand 4.0 : Herbal Products Roadmap 1 ปี

- พัฒนาฐานขอ้มลูการตลาดผลติภณัฑ์สมนุไพรในจังหวัด - บรหิารการขบัเคลือ่นสมนุไพรไทยเพือ่เศรษฐกจิ

- พัฒนาสายพันธุสมนุไพร -เพิม่พืน้ทีป่ลกูสมนุไพร -พัฒนาตลาดกลาง/แหลง่รับซือ้

- พัฒนานวัตกรรมสมนุไพรเชงิวจัิย จังหวัดละ 8 รายการ

เพิม่ศักยภาพ SMEs , OTOP, Startup (พัฒนา Packaging, Product)

- ยกระดับสถานประกอบการสูม่าตรฐานสากล - จัดซือ้วัตถดุบิจากเกษตรกร

เพือ่ใชใ้นโรงงาน GMP

- ตดิตามการใชผ้ลติภัณฑ์สมุนไพร FLD (ขมิ้นชัน ฟ้าทะลายโจร ไพล) -พั ฒ น า ศั ก ย ภ า พกลุ่มเป้าหมายในการขึน้

ทะเบยีนผลติภณัฑ ์

-จัดตัง้ศนูยใ์ห ้ค าปรกึษาดา้นธรุกจิเกีย่วกบัผลติภณัฑ์สมนุไพร

- ชมุชนแข็งแข็ง ดา้นการแพทยแ์ผนไทยและการแพทยผ์สมผสาน อยา่งนอ้ย 1,000 ต าบล

- พัฒนาคณุภาพและมาตรฐานบรกิาร (รพศ./รพท. จังหวดัละ 2 แหง่ รพช. จังหวดัละ 2 แหง่ รพ.สต.อ าเภอละ 2 แหง่)

2. เมอืงสมนุไพร (Herbal City) ; กลุม่ภาค/จงัหวดั

3. Health service system by Service plan ; เขตสขุภาพ/สสจ.

เพิม่การเขา้ถงึบรกิารการแพทยแ์ผนไทยและการแพทยท์างเลอืกและสมนุไพรทีไ่ดค้ณุภาพมาตรฐาน

ประชาชนทกุกลุม่วยัมสีขุภาพดดีว้ยการแพทยแ์ผนไทยและการแพทยท์างเลอืก

มลูคา่ ต ัง้ตน้

1.8

แสน ลบ.

1. การบรูณาการขบัเคลือ่นสมนุไพรไทยเพือ่การสรา้งมลูคา่เพิม่ทางเศรษฐกจิของไทย กสธ. (พท. , อย. กว.) , พณ. , อก. , กษ. และ วท.

Demand Raw Materials R&D and

Technology Manufacturing Regulation Marketability

Page 9: Thailand 4.0bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/3.2.1... · Boosting Thai Economy with Herbal Products and Business Department of Thai Traditional and Alternative Medicine