MODULI 1 - Zhvillimi i Shoqërive TregtareMarrë parasysh të gjitha transformimet dhe ngjarjet e lartcekura, praktika e kaluar nëushtrimin e afarizmit ishte problematike. Problemet kryesore të cilat u shfaqën në këtëpraktikë të kaluar ishin:Shumica e veprimtarive afariste ushtroheshin përmes shoqërive të paregjistruara tregtare.Pjesa e mbetur e veprimtarisë afariste ushtrohej në forma të thjeshta, siç janë biznesetindividuale ose shoqëritë kolektive (ortakëritë e përgjithshme), duke mos përfituar kështunga përparësitë të cilat ofrohen nga format më të sofistikuara të organizimit.Komuniteti afarist nuk i kuptonte qartë format ekzistuese të organizimit.Shumica e veprimtarisë afariste nuk ushtrohej si pjesë e ekonomisë legjitime.Palët të cilët shprehnin dëshirën për të ushtruar afarizëm në Kosovë ballafaqoheshin menjë ambient të panjohur ligjor dhe afarist.Afaristët hezitonin t’i pranonin ndryshimet në kornizën ligjore, dhe vazhdonin mepraktikat e vjetra.

Zhvillimi i Shoqërive Tregtare në EvropëQë nga koha e Romës së Lashtë dhe deri me mbarimin e Shekullit XIX, format dominuese tëorganizimit afarist ishin pronësia individuale dhe shoqëria kolektive (ortakëria epërgjithshme). Pronari individual dhe ortakët, individualisht ose bashkërisht, kishin nëpronësi dhe e kontrollonin tërë atë që e konsideronin si biznes të tyre. Secili prej tyre bartteme vete përgjegjësi të pakufizuara për detyrimet e kontraktuara të firmës. Kjo gjë përbënte bazën që firma të konsiderohet meritore për kredi.Në Shekullin XV në Evropë u paraqit shoqëria komandite (ortakëria e kufizuar) që kishtepër qëllim plotësimin e kritereve që investitorëve aksionarë t’u jepej përgjegjësi e kufizuar nëshoqëritë tregtare të cilat konsideroheshin meritore për kredi. Shoqëria komandite arriti të fitojë kredi duke e ndarë përgjegjësinë tek ata investitorë të cilën nuk ushtronin fare kontroll mbi shoqërinë tregtare.Nga mesi i Shekullit XIX në Evropë lindi korporata afariste si formë alternative eorganizimit e cila përfshinte njëkohësisht përgjegjësinë e kufizuar dhe kontrollin mbi firmën.Korporatat afariste ishin në gjendje të tërhiqnin më shumë investime pasi që aksionarëve ujepej përgjegjësi e kufizuar dhe detyrimet e këtyre shoqërive ndërlidheshin vetëm me pasuritëtë cilat ishin në emër të shoqërisë.Në vitin 2001 BE-ja miratoj Rregulloren e Këshillit për Statutin e një Shoqërie Evropiane. Ky statut përmban rregulla për Shoqëritë

MODULI 2- Ligji për Shoqëritë Tregtare i ka këto qëllime:t’i përcaktojë llojet e shoqërive tregtare përmes së cilave mund të zhvillohen veprimtaritëafaristet’i caktojë kushtet e regjistrimitt’i përcaktojë dispozitat ligjore për kapacitetin dhe strukturën juridike të shoqërivetregtare si dhe të drejtat dhe detyrimet e pronarëve, menaxherëve, drejtorëve,përfaqësuesve juridik dhe palëve të tretat’i përcaktojë dispozitat ligjore të cilat nxisin dhe lehtësojnë themelimin, funksionimindhe shpërbërjen e rregullt të shoqërive tregtareta inkurajojë ndërmarrësinë përmes kufizimit të detyrimeve të investitorëveta tërheqë kapitalin e huaj dhe atë vendorëËshtë me rëndësi të theksohet se Ligji për Shoqëritë Tregtare ka një fushëveprim të kufizuar.

Ligji nuk i:themelon rregullat dhe nuk i rregullon çështjet që janë në fushëveprimin e ligjeve tjerapërfshinë rregullat të cilat trajtojnë licencimin dhe rregullimin e veprimtarive të njëshoqërierregullon praktikat e kontabilitetit, të raportimit financiar, të punës dhe të punësimit nëkuadër organizatësKompani gjithmonë do të thotë një shoqëri aksionare ose shoqëri me përgjegjësi të kufizuar në Kosovë.Ministria/Ministri do të thotë Ministria/Ministri i Tregtisë dhe Industrisë.Kontributi (Pjesëmarrja) do të thotë një shumë ose vlerë që personi ose shoqëria I paguan një ortakërie ose një personi juridik, në këmbim për një interes në ortakëri, një interes pronësor ose një aksion.Ortakëri do të thotë një shoqëri komandite ose kolektive.Person Juridik është shprehje e përgjithshme që nënkupton një shoqëri, duke përfshirë shoqërinë tregtare, që ka një identitet juridik të veçantë dhe të ndarë nga ai i anëtarëve ose aksionarëve të saj.Autoriteti Publik do të thotë (i) çdo autoritet ekzekutiv qeveritar, organ publik, ministri, departament, agjenci, komunë ose autoritete të tjera që ushtrojnë kompetenca ekzekutive, legjislative, rregullative, administrative ose gjyqësore në Kosovë; (ii) çdo ndërmarrje, organizatë ose ent që ushtron cilëndo nga kompetencat e lartpërmendura konform një akti normativ ose nën-ligjor ose delegimit të kompetencave në fjalë nga një autoritet tjetër publik; dhe (iii) çdo zyrtar, shërbyes civil, punonjësose agjent i ndonjërës nga të lartë përmendurat.Regjistri do të thotë Regjistrin e Shoqërive Tregtare dhe Emrave Tregtarë të Kosovës.

1. Kushti për t’u RegjistruarÇdo person ose organizatë mund të ushtrojë çdo lloj veprimtarie afariste e cila ka qëllime tëligjshme. Megjithatë, në bazë të Ligjit për Shoqëritë Tregtare, veprimtaria e tillë afariste mund të ushtrohet vetëm përmes një shoqërie tregtare të regjistruar ose përmes një shoqërie tregtare të huaj e cila është regjistruar në Regjistër. Një përjashtim ndaj këtij rregulli ekziston në rastet kur një ligj tjetër ose akt i veçantë normativ shprehimisht i lejojnë palët ose shoqëritë tjera të ushtojnë veprimtari afariste pa u regjistruar.2. GjobatPersonat të cilët ushtrojnë veprimtari afariste pa regjistrimin e një shoqërite tregtare, bëjnëshkeljen e këtij ligji dhe duhet të paguajnë gjoba administrative monetare. Ministri është përgjegjës për hartimin dhe shpalljen e akteve nën-ligjore që përcaktojnë gjobatadministrative monetare për shkeljet e lartcekura. Ministri, gjithashtu është i autorizuar dheështë përgjegjës që të caktojë një ose më shumë autoritete përkatëse publike për zbatimin eakteve nën-ligjore dhe gjobave të lartpërmendura.Personi ose shoqëria ndaj të cilit është shqiptuar gjoba administrative, ka të drejtë tëparashtrojë ankesë para organit administrativ ose gjyqësor sipas Ligjit për ProcedurënAdministrative.

Llojet e Shoqërive Tregtare në KosovëLigji për Shoqëritë Tregtare në Kosovë parasheh themelimin e shoqërive tregtare të cilat janëtë njohura mirë nga investitorët e huaj. Ligji shprehimisht përcakton se veprimtaria afaristeduhet të ushtrohet përmes njërës nga shoqëritë në vijim:Ndërmarrje IndividualeShoqëri Kolektive

Shoqëri KomanditeShoqëri me Përgjegjësi të KufizuarShoqëri AksionareShoqëritë në vijim mund të krijohen vetëm pas përfundimit të procedurës së regjistrimit nëZyrën për Regjistrim:Shoqëria KomanditeShoqëria me Përgjegjësi të KufizuarShoqëria AksionareShoqëritë në vijim mund të krijohen ose: (i) pas përfundimit të procedurës së regjistrimit nëZyrën e Regjistrimit në përputhje me kushtet e parapara në këtë ligj, ose (ii) pas ushtrimit tëveprimtarive tregtare në Kosovë pa u regjistruar:Ndërmarrja IndividualeShoqëria KolektiveNëse dy ose më shumë palë ose shoqëri ushtrojnë veprimtari afariste në Kosovë pa eregjistruar shoqërinë e tyre, atëherë konsiderohen se kanë themeluar një shoqëri kolektive.Përkundër faktit që shoqëria nuk është regjistruar, ajo megjithatë i nënshtrohet të gjithakushteve të aplikueshme dhe dispozitave të këtij Ligji dhe të ligjeve tjera të cilat i trajtojnëose i rregullojnë shoqëritë kolektive. Sidoqoftë, një marrëveshje për bashkëpunim ndërmjetdy ose më shumë shoqërive tregtare të cilat veçse janë të regjistruara nuk krijon detyrime përregjistrim të ri.

Veprimtaritë dhe Qëllimet e Lejuara për Themelimin e Shoqërisë TregtareNë Kosovë, çdo person, organizatë, ose grup mund të themelojë dhe të regjistrojë një shoqëritregtare për çfarëdo qëllimi të ligjshëm si dhe të angazhohen në çfarëdo veprimtarie të ligjshme. Megjithatë, shoqëritë të cilat organizohen në bazë të këtij ligji duhet:t’i përmbahen të gjitha kushteve të imponuara me një akt tjetër primar ligjor; dhet’i sigurojnë të gjitha lejet e domosdoshme (pasi që regjistrimi nuk i përjashton detyrimetpër marrjen e lejeve të nevojshme për veprimtari të caktuara)Sa i përket lejes, ajo mund të lëshohet vetëm nëse shoqëria:i ka plotësuar të gjitha kushtet ligjore për t’u pajisur me lejenështë regjistruar në Regjistër

1. Cili është qëllimi i Ligjit për Shoqëritë Tregtare?Qëllimi i i Ligjit për Shoqëritë Tregtare është t’i përcaktojë ndëshkimet penale për ata të cilët ushtrojnë afarizmin në Kosovë pa e regjistruar shoqërinë e tyre në Regjistër.2. Nëse një person ushtron një veprimtari afariste në Kosovë pa e regjistruar shoqërinë e tij, Ministri është i autorizuar dhe ka përgjegjësinë të ndërmarrë çka?Nëse një person ushtron një veprimtari afariste në Kosovë pa e regjistruar shoqërinë, i njëjti mund të ndëshkohet me gjobë administrative monetare për shkelje të kushteve të Regjistrimit.3. Nëse një person është duke ushtruar një veprimtari afariste në Kosovë pa u regjistruar, atëherë ai konsiderohet se ushtron cilin lloj të shoqërisë tregtare?Nëse një person është duke ushtruar një veprimtari afariste në Kosovë pa e regjistruar atë, ai konsiderohet se ushtron veprimtarinë si ndërmarrje individuale.4. Nëse dy shoqëri tregtare të regjistruara lidhin marrëveshje bashkëpunimi mes tyre, a kanë nevojë ato ta regjistrojnë një shoqëri të re tregtare?

Nëse dy shoqëri tregtare të regjistruara lidhin marrëveshje bashkëpunimi mes tyre, atëherë ato nuk kanë nevojë të regjistrojnë një shoqëri të re tregtare.5. A mundet që një shoqëri tregtare ta themelojë dhe regjistrojë një shoqëri tjetër tregtare?Një shoqëri tregtare mund ta themelojë ose ta regjistrojë një shoqëri tjetër tregtare.

Moduli 3 - Funksionet e Zyrës për RegjistrimZyra e Regjistrimit të Shoqërive Tregtare dhe Emrave Tregtar të Kosovës (Zyra eRegjistrimit) është agjenci, e cila ekziston brenda fushë veprimit të Ministrisë së Tregtisë dheIndustrisë. Qëllimi kryesor i saj është regjistrimi i shoqërive tregtare dhe shoqërive të huajatregtare në Kosovë. Kjo agjenci nuk është në asnjë mënyrë agjenci për kontrollimin esaktësisë së informacionit të dhënë nga paraqitësi i dokumenteve apo ndonjë organ licencues.Detyrimi për ofrimin e informacionit të saktë në formularët e regjistrimit dhe për marrjen e tëgjitha licencave që kërkohen për veprimtari tregtare mbetet përgjegjësi e paraqitësit tëdokumenteve.Në bazë të këtij ligji, Zyra e Regjistrimit ka kompetencat dhe përgjegjësinë për të përgatiturdhe miratuar formularët dhe procedurat për qëllim të lehtësimit të punës së saj, në përputhjeme këtë Ligj. Të gjithë këta formularë janë të publikuar dhe mund të shkarkohen nga internetipa pagesë (shih www.arbk.org) si dhe në Zyrën e Regjistrimit.Zyra e Regjistrimit udhëhiqet nga Drejtori i Zyrës për Regjistrimin e Shoqërive Tregtare dheEmrave Tregtarë (Drejtori). Është e rëndësishme të përmendet se të gjithë personave jundalohet të ushtrojnë çfarëdo ndikimi të paligjshëm në Drejtorin ose punonjësit e Zyrës sëRegjistrimit si dhe atyre ju ndalohet të kërkojnë dhe/ose pranojnë atë.Zyra e Regjistrimit mund të përcaktojë një taksë minimale për shfrytëzimin e pajisjeve tëkopjimit nga publiku për të kopjuar dokumentet. Nëse Zyra e Regjistrimit nuk e plotëson këtëkërkesë, atëherë pala e dëmtuar mund të parashtroj ankesë tek Drejtori ose Ministri. Nëse kjoshkelje nuk përmirësohet brenda 60 ditësh, atëherë ai mund të parashtrojë ankesë në Gjykatë.

Taksat për regjistrimNë pajtim me këtë Ligj, ekziston lista e taksave të regjistrimit të shoqërive tregtare dheshërbimeve tjera të ofruara nga Zyra e Regjistrimit:Një person i cili dëshiron të regjistrojë Ndërmarrje Individuale duhet të paguajë taksë tëregjistrimit prej 5 euro.Një person i cili dëshiron të regjistrojë një shoqëri tregtare duhet të paguajë taksë tëregjistrimit prej 20 euro.

Kërkesat për RegjistrimZyra e Regjistrimit është rreptësisht e detyruar që formalisht dhe zyrtarisht ta bëjë regjistrimin e një dokumenti të dorëzuar në atë zyrë, nëse ky dokument i plotëson kushtet e përcaktuara me Ligjin për Shoqëritë Tregtare. Thënë më ndryshe, Zyra e Regjistrimit nuk bënë asnjë vlerësim për regjistrimin e shoqërisë tregtare, me kusht që kërkesat e përcaktuara në ligj të plotësohen. Gjithashtu, asnjë anëtar i Zyrës së Regjistrimit nuk është i autorizuar që t’i ndryshojë këto kërkesa.Kërkesat e përcaktuara me ligj janë si vijon:Një person i cili kërkon të regjistroj një shoqëri mund të ofroj më shumë informacion sesa kërkohet me këtë Ligj.Çdo shoqëri është nën detyrimin e vazhdueshëm që të sigurojë se të dhënat e paraqituranë dokumentin e regjistruar janë të sakta dhe në pajtim me kërkesat e këtij ligji.Regjistrimi mund të bëhet në gjuhën Shqipe, Serbe ose Angleze.

Emri i një shoqërie tregtare ose emri tregtar duhet të jetë në pajtim me Ligjin mbiPërdorimin e Gjuhëve (Nr. 2006/L02-37, shpallur përmes Rregullores së UNMIK-ut Nr.2006/51).Të gjitha dokumentet e dorëzuara duhet të jenë të nënshkruara nga personi i autorizuar, icili është:_ Për kompanitë: njëri nga themeluesit (kur kompania regjistrohet për herë të parë) osenga një zyrtar i kompanisë, ose Bordi i Drejtorëve;_ Për ortakëritë: cilido nga ortakët e përgjithshëm;_ për ndërmarrjen individuale: pronari i ndërmarrjes në fjalë;_ për shoqëritë e huaja tregtare: personi i autorizuar sipas dokumenteve për qeverisje tebrendshme dhe sipas ligjit (p.sh. rregulloret) si dhe me Ligjin e vendit ku është themeluar ajo.Për kompanitë të cilat janë në falimentim ose likuidim, personi i vetëm i autorizuar ështëadministratori apo likuiduesi.

Detyrat e Zyrës së RegjistrimitTë gjitha dokumentet të cilat dorëzohen në Zyrën e Regjistrimit duhet të regjistrohen. Në këtë aspekt, Zyra e Regjistrimit ka një numër të kërkesave të cilave duhet t’i përmbahet. Këto kërkesa përfshijnë:Të gjitha dokumentet e dorëzuara për regjistrim duhet të vulosen, duke treguar datën dhekohën dhe Zyra e Regjistrimit duhet të jep prova mbi pranimin e dokumentit nëse kërkohet.Zyra e Regjistrimit duhet të shkruaj datën e saktë të regjistrimit të secilit dokument (dhet’i jap parashtruesit te kërkesës kopjen së bashku me vërtetimin me shkrim te datës dhekohës se regjistrimit) dhe nëse kërkohet, te lëshojë Certifikatën e Regjistrimit të nënshkruar nga Drejtori.Nëse dokumenti i dorëzuar për regjistrim nuk i plotëson kushtet e përcaktuara në këtë ligj,atëherë Zyra e Regjistrimit duhet t’i ktheje dokumentin paraqitësit te dokumentit brendadhjete (10) ditëve kalendarike se bashku me një sqarim me shkrim për arsyen e kthimit tedokumentit.Nëse Zyra e Regjistrimit nuk e regjistron një dokument të rregullt ose nuk e kthen njëdokument të mangët te paraqitësi i dokumentit brenda dhjete (10) ditëve kalendarike,atëherë dokumenti në fjalë do të konsiderohet formalisht dhe zyrtarisht i Regjistruar neZyrën e Regjistrimit.Natyra Administrative e RegjistrimitRoli i Zyrës se Regjistrimit është vetëm formal, informues dhe administrativ. Thënë mendryshe, ata thjeshte e regjistrojnë dokumentin ashtu siç është dorëzuar, në përputhje mekushtet e përcaktuara në këtë Ligj. Është shumë e rëndësishme të kuptohet se Zyra eRegjistrimit nuk bën verifikimin e vërtetësisë së informacionit të dhënë në dokumentet eregjistrimit. Përgjegjësia për vërtetësinë dhe saktësinë e informacionit të dhënë nëdokumentet e regjistrimit të dorëzuara në Zyrën e Regjistrimit i takon personit i cili inënshkruan ato dokumente.Një dokument i regjistruar nga Regjistri asnjëherë nuk duhet të konsiderohet si konstatim:Se dokumenti është i vlefshëm apo i pavlefshëm; oseSe çfarëdo informacioni në të, është i saktë apo i pasaktë.Për shembull, në rast të shfaqjes së një kontesti ndërmjet dy korporatave dhe kontestipërfundon në gjykatë, dokumentet e Zyrës se Regjistrimit nuk mund të përdoren si prova përtë treguar se informacioni në to është i vërtetë apo i rrejshëm. Por në vend të saj, qëllimi ivetëm për të cilin do të shërbente ai dokument është të vërtetojë se pala nënshkruese e atijdokumenti e ka dorëzuar atë dokument në Zyrën e Regjistrimit për regjistrim.

3.4.7. Korrigjimi i gabimeveZyra e Regjistrimit ka të drejtë të korrigjoj gabimet e saj, me kusht që në dosjes t’ibashkëngjitet një shënim (i cili tregon natyrën, datën, kohën dhe arsyet për atë korrigjim) dhetë njëjtin ia dorëzon shoqërisë tregtare.Procesi i vetëkorrigjimit të gabimeve do të dukej kështu:Zyra e Regjistrimit e vëren një gabim të bërë në ndonjë formularZyra e Regjistrimit e korrigjon gabiminZyra e Regjistrimit e harton një dokument i cili sqaron natyrën e gabimit, datën dhe kohene korrigjimit dhe arsyet për atë korrigjim.Zyra e Regjistrimit e vendos dokumentin, i cili e korrigjon gabimin në dosjen në të cilënka ekzistuar dokumenti me gabimZyra e Regjistrimit i dorëzon shoqërisë tregtare dokumentin i cili bënë korrigjimin eformularëve në të cilat janë gjetur gabimetNë anën tjetër, shoqëritë tregtare mund të korrigjojnë gabimet e tyre në çdo kohë, thjeshtëduke dorëzuar formularin e duhur në Zyrën e Regjistrimit.Shqyrtimi i Çështjeve KontestueseShqyrtimi i çështjeve kontestuese bëhet me procedurë tipike administrative. Ka mjete juridike që janë në dispozicion të personave ose shoqërive të prekura, të cilat në mirëbesim besojnë seZyra e Regjistrimit ka bërë shkelje të këtij Ligji. Megjithatë, për të fituar këto mjete juridike, personat e prekur duhet të ndjekin udhëzimet procedurale të caktuara me këtë Ligj.Kush është personi i prekur? Personi i prekur është personi, të drejtat e të cilit janëprekur nga vendimi i Drejtorit dhe/ose Zyrës së Regjistrimit.Brenda njëzet (20) ditëve pas pranimit të kërkesës së tillë, Drejtori: (i) shqyrton çështjen nëfjalë; (ii) merr të gjitha masat e domosdoshme për të korrigjuar këtë çështje; dhe (iii) i jeppersonit ose shoqërisë tregtare në fjalë vendimin me shkrim.Nëse personi i prekur (i) merr vendim negativ nga Drejtori brenda njëzet (20) ditëvekalendarike ose (ii) nuk merr vendim nga Drejtori Brenda njëzet (20) ditëve kalendarike,atëherë personi mund të parashtrojë ankesë në Zyrën për Ankesa Administrative brendaMinistrisë. Kjo zyrë duhet t’i dorëzojë personit të prekur vendimin me shkrim brenda njëzet(20) ditëve kalendarike pas pranimit të ankesës.Nëse personi i prekur (i) pranon vendim negativ nga Zyra për Ankesa Administrative brendanjëzet (20) ditëve kalendarike, ose (ii) nuk pranon asnjë vendim nga Zyra për AnkesaAdministrative brenda njëzet (20) ditëve kalendarike, atëherë personi mund të parashtrojëankesë në Gjykatë, duke kërkuar shqyrtimin e Çështjes në fjalë. Në mënyrë që Gjykata të shqyrtojë lëndën ne fjalë të dorëzuar nga personi, ky person duhet t’i shtjerrë të gjitha mjetet tjera juridike të përshkruara më lartë.Gjykata ka kompetenca të gjëra sa i përket vendimeve të marra nga Drejtori dhe/ose Zyra eRegjistrimit. Gjykata mund ta zhvleftësojë ose vërtetojë në plotësisht ose pjesërisht,vendimin, veprimin ose kërkesën e Drejtorit ose Zyrës së Regjistrimit. Gjykata po ashtu ështëe autorizuar të lëshojë urdhra që kërkojnë nga Drejtori dhe/ose Zyra e Regjistrimit të zbatojnëçfarëdo veprimi që gjykata e konsideron të domosdoshëm dhe të përshtatshëm për zgjidhjen erastit. Nëse Drejtori nuk e përmbaron urdhrin e Gjykatës, Gjykata është e autorizuar të (i)lëshojë urdhër për shkarkimin e Drejtorit; (ii) përcaktojë çfarëdo dënimi tjetër të paraparë nëndonjë akt tjetër themelor ligjor për mos-përmbarimin e urdhrave gjyqësorë.

Emri i shoqërisëSecili që ka shpenzuar disa ditë duke u munduar të gjejë një emër për shoqërinë e tij tregtare

e kupton se ky aktivitet, në dukje i thjeshtë, mund të jetë njëri prej aspekteve më sfiduese përfillimin e një biznesi të ri. Emri i shoqërisë tregtare është emër me të cilin identifikohetshoqëria tregtare. Ai bëhet pjesë e vullnetit të mirë dhe personalitetit të shoqërisë tregtare.Për tu regjistruar në Zyrën e Regjistrimit, shoqëria tregtare duhet të ketë emrin e saj.Megjithatë, ju lutem të keni parasysh se regjistrimi i emrit të shoqërisë tregtare në Zyrën eRegjistrimit nuk ofron mbrojtje të pronës intelektuale për emrin e biznesit. Nëse emri ipërzgjedhur bie në kundërshtim me ndonjë markë tregtare ekzistuese, atëherë mund tëballafaqoheni me padi dhe humbje të mundshme të emrit tuaj tregtar.

Duhet të përmbajë këto shkurtesa në fund (në gjuhën Shqipe, Serbe ose Angleze):_ Ndërmarrje Individuale – “NI”_ Shoqëri Kolektive – “SHKL”_ Shoqëri Komandite – “SHKM”_ Shoqëri me Përgjegjësi të Kufizuar – “SHPK”_ Shoqëri Aksionare – “SH.A.”Mund të jetë emër i regjistruar paraprakisht me kusht që paraqitësi i ri i dokumentitdorëzon dokumentin se (i) ai është bashkuar me shoqërinë tjetër tregtare, (ii) ështëthemeluar pas riorganizimit të shoqërisë tjetër tregtare; ose (iii) ka fituar me marrëveshjeose sipas ligjit të drejtën për shfrytëzimin e emrit.Nuk mund të jetë:_ I paligjshëm ose ngatërrues_ Në pronësi të një personi ose shoqërie tregtare (përveç nëse ai person ose shoqëritregtare e ka dhënë pëlqimin me shkrim).

Rëndësia e Zyrës së Regjistruar dhe AgjentitNë bazë të Ligjit për Shoqëritë Tregtare, çdo shoqëri tregtare duhet të theksojë në dokumentete regjistrimit (i) vendin e zyrës së saj të regjistruar brenda Kosovës dhe (ii) emrin e personit icili punon ose jeton në zyrën e regjistruar, ose shoqërinë tregtare që ushtron veprimtarinëkryesore tregtare në zyrën e regjistruar.Dokumentet e regjistrimit duhet te përmbajnë gjithashtu edhe adresën e zyrës së regjistruardhe emrin e agjentit të regjistruar. Nëse ka ndryshime në lidhje me zyrën e regjistruar apoagjentin, shoqëria tregtare ka përgjegjësi të azhurnojë dokumentet e regjistrimit meinformacionin e ri brenda dhjetë (10) ditëve kalendarike.Agjenti i regjistruar i shoqërisë tregtare është shoqëri ose individ, që pranon padinë kundërshoqërisë tregtare si dhe njoftimet ose kërkesat tjera kur shoqëria tregtare në fjalë është palënë një proces gjyqësor. Kur njoftimi për ngritjen e padisë i dorëzohet agjentit, atëherë aikonsiderohet se i është dorëzuar shoqërisë tregtare.Zyra e Regjistruar e shoqërisë tregtare është adresa e regjistruar në Zyrën e Regjistrimit siadresa zyrtare e shoqërisë tregtare. Zyra e Regjistruar nuk është e thënë të jetë vendi kukompania ushtron veprimtarinë e saj afariste kryesore ose selia e saj.

Ndryshimi i Agjentit ose Zyrës së Regjistruar. Ndonjëherë, është e domosdoshme që shoqëria tregtare të ndryshojë emrin e personit të caktuar si agjent i regjistruar. Në këtë rast,shoqëria tregtare i dorëzon Zyrës së Regjistrimit:Një njoftim, i nënshkruar nga person i autorizuar, i cili përcakton (i) emrin e shoqërisëtregtare dhe numrin e saj të regjistrimit dhe (ii) emrin e agjentit të regjistruar të ri; dheNjë dokument të nënshkruar nga agjenti i ri i regjistruar në të cilin shprehet pëlqimi i

tij/saj për të shërbyer në atë cilësi.Në mënyrë të ngjashme, për të ndryshuar zyrën e regjistruar, shoqëria tregtare dorëzon nëZyrën e Regjistrimit një shënim, të nënshkruar nga person i autorizuar, i cili përmban (i)emrin e shoqërisë tregtare dhe numrin e saj të regjistrimit, dhe (ii) adresën e zyrës së saj të retë regjistruar në Kosovë.Agjenti i regjistruar jep dorëheqjen. Në rastet kur agjenti i regjistruar jep dorëheqjen, aiduhet të bëjë këtë duke:Dorëzuar “njoftimin për qëllimin e dorëheqjes” një personi të autorizuar të shoqërisëtregtare me të cilën e njofton shoqërinë tregtare (i) mbi qëllimin e dorëheqjes së agjentit,(ii) nëse dhe sa do të ndikojë dorëheqja në zyrën e regjistruar të shoqërisë tregtare, (iii) seshoqëria tregtare duhet të caktojë një agjent të ri – dhe nëse është e nevojshme – një zyrëtë re të regjistruar, dhe (iv) se shoqëria tregtare duhet t’ia dërgojë Zyrës së Regjistrimitnjoftimin për ndryshimin e agjentit të regjistruar.

Moduli 4. Regjistrimi i Ndërmarrjes IndividualeNdërmarrja Individuale (“NI”) është lloj i shoqërisë tregtare e cila ligjërisht nuk është e ndarënga pronari i saj. NI nuk është person juridik. Prandaj, përgjegjësia e kufizuar , të cilën e gëzon korporata dhe shoqëria kolektive nuk vlen për NI. Në thelb, NI nënkupton një person I cili ushtron afarizëm në emër të tij/saj dhe ekziston vetëm një pronar.Në realitet, NI është njëra prej dy shoqërive kryesore tregtare që përdoren në Kosovë për tëushtruar afarizëm. Kjo ndodh për shkak të mungesës së sofistikimit nga ana e komunitetit tëbiznesit të organizojë veprimtarinë e tyre të afarizmit në organizata të cilat janë më tëpërshtatshme për nevojat e tyre. Për më tepër, pasi që një shoqëri tregtare e paregjistruar, ecila ka vetëm një pronar, automatikisht konsiderohet të jetë NI, numri i NI rritet në mënyrëeksponenciale kur kihet parasysh fakti se shumica dërrmuese e veprimtarisë afariste nëKosovë ushtrohet përmes subjekteve të paregjistruara.Regjistrimi: NI duhet të regjistrohet! Për të regjistruar NI, pronari duhet të nënshkruaj dhedorëzojë në Zyrën e Regjistrimit, formularin i cili përmban informacionin e poshtëshënuar¨ Emrin zyrtar të NI, i cili duhet të: Jetë ose përshijë mbiemrin e ligjshëm të pronarit Përmbajë shkurtesën “NI” në fund¨ Adresën në Kosovë në të cilën NI do të ushtroje veprimtarinë kryesore afariste¨ Emrin dhe mbiemrin dhe adresën e banimit në Kosovë të pronarit¨ Qëllimin e afarizmit të NI, i cili mund të përshkruhet si “çdo qëllim i Ligjshëm përafarizëm”¨ Datën kur do të shpërbëhet NI (mund të mos ketë asnjë datë)¨ Çdo informacion shtesë¨ Deklaratën e cila vërteton se person i cili e dorëzon dhe nënshkruan atë formular ështëpronari i ndërmarrjes individualeNëse agjenti i regjistruar nuk është pronari, atëherë pronari duhet t’ia bashkëngjisë formularitpëlqimin me shkrim, tw nënshkruar nga i agjenti i regjistruar i cili tregon miratimin e agjentittë regjistruar për të shërbyer në këtë cilësi.

Ndryshimi dhe plotësimi i të dhënave të Regjistrimit të NI: Për të ndryshimin e tëdhënave të dorëzuara në Zyrën e Regjistrimit, pronari i NI duhet të dorëzojë në Zyrën eRegjistrimit “Njoftimin për Ndryshimin dhe Plotësimin “, i cili duhet të:¨ Theksoj emrin zyrtar të NI dhe numrin e saj të regjistrimit¨ Të përmbajë tekstin e secilit ndryshim dhe plotësim ose të bashkëngjis versionin endryshuar dhe plotësuar të formularit të regjistrimit

¨ Të përfshijë një deklaratë e cila vërteton se person i cili e nënshkruan këtë njoftim ështëpronari i NINëse ndryshimi ka të bëjë me ndërrimin e agjentit të regjistruar, atëherë pronari duhet tëdorëzojë edhe pëlqimin me shkrim, të nënshkruar nga agjenti i ri i regjistruar, i cili do tëshërbejë në atë cilësi.Ndryshimet dhe plotësimet hyjnë në fuqi menjëherë pas dorëzimit të tyre në Zyrën eRegjistrimit.

Regjistrimi i Shoqërisë KolektiveNë gjuhën juridike dhe ekonomike të shumicës së shteteve, shoqëria kolektive (“SH.K.L”)ose thjeshtë ortakëria, nënkupton lidhjen e personave ose të një kompanie të pakorporatizuar,e cila ka këto veti kryesore (i) themelohet nga dy apo më shumë persona; (ii) pronarët janëpersonalisht përgjegjës për të gjitha paditë dhe borxhet me të cilat ortakëria mund tëballafaqohet; dhe (iii) është krijuar me marrëveshje, provë të ekzistencës dhe angazhim(parapërfshirje). I njëjti lloj i shoqërive tregtare ekziston në Kosovë në bazë të Ligjit ekzistues për Shoqëritë Tregtare. Në bazë të ligjit ekzistues, SHKL nuk është person juridik! Megjithatë, ajo mund të ketë persona juridik (p.sh. SH.P.K. ose Sh.A.) si ortak të përgjithshëm.Regjistrimi: Për regjistrimin e shoqërisë kolektive, njëri nga ortakuët – ose një personi iautorizuar nga një ortak i përgjithshëm – duhet të nënshkruajë dhe dorëzojë në Zyrën eRegjistrimit, “memorandumin e shoqërisë kolektive” që përmban këtë informacion:¨ Emrin zyrtar të SHKL të përfshijë emrin e së paku njërit nga ortakët e përgjithshëm; me kusht që– nëse ortaku i përgjithshëm është person fizik dhe shfrytëzohet emri i tij/saj atëherë do të shfrytëzohet edhe mbiemri i ligjshëm i tij/sajShembull: Nëse ortaku i përgjithshëm është Luan Berisha, emri i SHKL duhet të mbaj shkrimin “Berisha”në emrin e saj. p.sh. Berisha & Djemtë, SHKL– nëse shfrytëzohet emri i një ortaku që është shoqëri tregtare, do të shfrytëzohet emri i plotë zyrtarShembull: Nëse ortaku i përgjithshëm është Feliko, SH.P.K, emri i SHKLduhet të përmbajë fjalën“Feliko” në emrin e saj, p.sh. Feliko & Ortakët, SHKL. Nëse emri i cilitdo nga ortakët e përgjithshëm nuk është/janë pjesë e emrit zyrtar, të përfshihet një referencë (si p.sh “dhe ortaku” ose “dhe ortakët”) për të dëshmuar ekzistimin e këtyre ortakëveShembull: SHKL ka 10 ortakë të përgjithshëm, por vetëm dy (Hys Basha dhe Lulzim Bakia) do të përfshihen në emrin zyrtar. Emri zyrtar duhet të jetë “Basha Bakia & Ortakët,SHKL.”në mënyrë që të tregohet se ka më shumë ortakë se sa këta të dy që përmenden në emrin zyrtar. të përfshihet në fund, shkurtesa “SHKL”¨ Adresën në Kosovë ku shoqëria kolektive ushtron veprimtarinë kryesore afariste¨ Adresën e zyrës së regjistruar të shoqërisë kolektive në Kosovë si dhe emrin e agjentit tëregjistruar të shoqërisë në atë adresë¨ Qëllimin afarist të SHKL, i cili mund të përshkruhet si “qëllim i ligjshëm afarist”¨ Emrin dhe adresën e secilit ortak të përgjithshëm Nëse ortaku i përgjithshëm është person fizik, duhet të ofrohet emri i tij të plotë si dheadresa e banimit të përhershëm, (brenda ose jashtë Kosovës); Nëse ortaku i përgjithshëm është shoqëri tregtare e Kosovës, duhet të ofrohet emri i tijzyrtar si dhe adresa e zyrës së regjistruar në Kosovë Nëse ortaku i përgjithshëm është shoqëri e huaj tregtare, duhet të ofrohet emri dheadresa e vendit kryesor ku ushtron veprimtarinë jashtë KosovësNjë deklaratë me shkrim, të nënshkruar nga secili ortak i përgjithshëm (ortakët epërgjithshëm që janë shoqëri tregtare nënshkruajnë përmes një personi të autorizuar), kukonfirmohet pajtimi i tyre për t’u emëruar në memorandum si ortak të përgjithshëm

Shembull: Duke nënshkruar, unë pajtohem të emërohem si ortak i përgjithshëm në këtë memorandum, i cili e themelon Shoqërinë Kolektive të përmendur më lartë.¨ Datën e shpërbërjes (mund të mos ketë)¨ Deklaratën e cila vërteton se personi që e nënshkruan dhe dorëzon memorandumin është ortak i përgjithshëm ose person i autorizuar ka autorizimin për nënshkrimin dhe dorëzimin e memorandumit në Zyrën e RegjistrimitOrtaku i përgjithshëm ose (personi i autorizuar) që nënshkruan dhe dorëzon memorandumin,duhet t’ia bashkëngjis pëlqimin me shkrim të agjentit të regjistruar, me të cilin dëshmohetpëlqimi i agjentit të regjistruar për të shërbyer në atë cilësi.

Ndryshimi dhe Plotësimi i të Dhënave të Regjistrimit të SHKL: Për ndryshimin e tëdhënave të dorëzuara në Zyrën e Regjistrimit në lidhje me regjistrimin e SHKL, ortakët epërgjithshëm duhet (i) të miratojnë një vendim sipas të cilit e autorizojnë ndryshimin dheplotësimin e memorandumit; dhe (ii) udhëzojë një person të autorizuar që menjëherë tënënshkruajë dhe dorëzoj në Zyrën e Regjistrimit “njoftimin për ndryshim dhe plotësim”, icili duhet të:¨ Të theksojë emrin zyrtar të shoqërisë kolektive dhe numrin e regjistrimit¨ Të përmbajë tekstin e secilit ndryshim dhe plotësim¨ Të përcaktojë datën e miratimit të secilit ndryshim dhe plotësim nga ortakët e përgjithshëm¨ Të përfshijë një deklaratë që dëshmon se ndryshimi ose plotësimi është miratuar ngaortakët e përgjithshëm në atë mënyrë që është në pajtim me (i) këtë ligj, dhe (ii)marrëveshjen e shoqërisë kolektive, nëse ka një të këtillë¨ Deklaratë me të cilën vërtetohet se personi i cili e ka nënshkruar dhe dorëzuar këtë memorandum Është ortak i përgjithshëm ose “person i autorizuar” nga një ortak i përgjithshëm Personi në fjalë është ligjërisht i autorizuar për ta nënshkruar dhe dorëzuar njoftimin në Zyrën e Regjistrimit.Edhe këto dokumentet duhet t’i bashkëngjiten njoftimit për ndryshim dhe plotësim:¨ Një kopje të vendimit¨ Tekstin e plotë të memorandumit të shoqërisë kolektive, me ndryshime.Nëse ndryshimi dhe plotësimi ka të bëjë me ndërrimin e emrit të agjentit të regjistruar tëSHKL, personi i cili e ka nënshkruar dhe dërguar njoftimin për ndryshimin dhe plotësimin,duhet t’ia bashkëngjis këtij njoftimi edhe pëlqimin me shkrim të agjentit të ri të regjistruar,për të shërbyer në këtë cilësi.Ndryshimet dhe plotësimet hyjnë në fuqi menjëherë pas dorëzimit në Zyrën e Regjistrimit.

Regjistrimi dhe Themelimi i një Shoqërie KomanditeShoqëria komandite (SHKM) është formë e ortakërisë, e ngjashme me shoqërinë kolektive,me përjashtim të asaj se përveç një ose më shumë ortakëve të përgjithshëm, shoqëriakomandime poashtu ka një ose më shume ortakë të kufizuar. Ortakët e përgjithshëm janë në të gjitha aspektet kryesore në pozitë të njëjtë juridike sikurse ortakët në shoqërinë kolektive.Megjithatë, sikurse edhe aksionarët në një korporatë, ortakët e kufizuar kanë përgjegjësi tëkufizuar dhe nuk kanë autoritet për menaxhim. Në bazë të Ligjit për Shoqëritë Tregtare, nëKosovë ekzistojn ky lloj shoqërive tregtare. Në pajtim me këtë ligj, SHKM nuk është person juridik! Megjithatë, ajo mund të ketë persona juridik (p.sh. SH.P.K., ose Sh.A si ortakë të përgjithshëm ose të kufizuar.Regjistrimi: Për të regjistruar një shoqëri të tillë tregtare, njëri prej ortakëve – ose një personi autorizuar nga një ortak i përgjithshëm – nënshkruan dhe dorëzon në Zyrën e regjistrimit“memorandumin e shoqërisë komandite”, duke dhënë informatat e poshtëshënuara¨ Emrin zyrtar të SHKM

Përfshijë emrin e ortakut të përgjithshëm, me kush që– Nëse ortaku i përgjithshëm është person fizik dhe përdoret emri i tij/saj, duhet tëpërdoret mbiemri i ligjshëm i atij personiShembull: Nëse ortaku i përgjithshëm është Luan Berisha, emri i SHKMduhet të përmbajë fjalën “Berisha”në emrin e saj. P.sh.Berisha & Djemtë, SHKM– Nëse shfrytëzohet emri i një ortaku të përgjithshëm që është shoqëri tregtare, tëshfrytëzohet emri i plotë zyrtarShembull: Nëse ortaku i përgjithshëm është Feliko, SH.P.K, emri i SHKM duhet të përmbajë fjalën“Feliko”në emrin e saj. P.sh. Feliko & Ortaket, SHKM Të përfshihet një referencë (si p.sh “dhe ortaku” ose “dhe ortakët”) për të dëshmuarekzistimin e këtij(yre) ortaku(ëve), emrat e të cilëve duken në emrin zyrtarShembull: SHKM ka 4 ortakë të përgjithshëm, por vetëm dy prej tyre (HysBasha dhe Lulzim Bakia) do të shkruhen në emrin zyrtar. Emrizyrtar duhet të jetë “Basha Bakia & Ortakët, SH.K.M.” për tëtreguar se ka më shumë ortakë se sa këta të dy që përmendennë emrin zyrtar. Të përfshihet në fund, shkurtesa “SHKL”¨ Adresën në Kosovë ku SHKM shoqëria kolektive ushtron veprimtarinë kryesore afariste¨ Adresën e zyrës së regjistruar të shoqërisë komandite në Kosovë si dhe emrin e agjentit tëregjistruar të shoqërisë në atë adresë¨ Qëllimin afarist të SH.K.M, i cili mund të përshkruhet si “qëllim i ligjshëm afarist”¨ Emrin dhe adresën e secilit ortak të përgjithshëm Nëse ortaku i përgjithshëm është person fizik, duhet të tregohet emri i tij i plotë si dheadresën e banimit të përhershëm, (brenda ose jashtë Kosovës) Nëse ortaku i përgjithshëm është shoqëri tregtare e Kosovës, duhet të tregohet emri isaj zyrtar si dhe adresa e zyrës së regjistruar në Kosovë Nëse ortaku i përgjithshëm është shoqëri e huaj tregtare, duhet të tregohet emri dheadresa e vendit kryesor ku ushtron veprimtarinë jashtë Kosovës

Një deklaratë me shkrim, të nënshkruar nga secili ortak i përgjithshëm (ortakët epërgjithshëm, të cilët janë shoqëri tregtare, nënshkruajnë përmes personit të autorizuar),ku konfirmohet pajtimi i tyre për t’u emëruar në memorandum si ortak të përgjithshëmShembull: Me nënshkrimin e kësaj deklarate, unë pajtohem të quhem ortak i përgjithshëm në këtë memorandum i cili e themelon Shoqërinë Komandite të lartpërmendur.¨ Datën e shpërbërjes (mund të mos ketë të tillë)¨ Një deklaratë që dëshmon se personi që e nënshkruan dhe dorëzon memorandumin Është ortak i përgjithshëm ose person i autorizuar Ka autorizimin për nënshkrimin dhe dorëzimin e memorandumit në Zyrën e Regjistrimit.Ortaku i përgjithshëm (ose person i autorizuar) i cili nënshkruan dhe dorëzon memorandumin, duhet t’i bashkëngjis memorandumit:¨ Pëlqimin me shkrim të agjentit të regjistruar, me të cilin dëshmohet pëlqimi i agjentit të regjistruar për të shërbyer në atë cilësi¨ Një kopje e Marrëveshjes se SH.K.M. e nënshkruar na të gjithë ortakët fillestar (tëpërgjithshëm ose të kufizuar). Kjo marrëveshje e SH.K.M. dorëzohet për qëllim të informimit dhe Zyra e Regjistrimit nuk ka autorizim të vendos për mangësitë e saj ligjore ose ta refuzojë atë.Ndryshimi dhe Plotësimi i të Dhënave të Regjistrimit për një SH.K.M: Për ndryshimin etë dhënave të dorëzuara në Zyrën e Regjistrimit, në lidhje me regjistrimin e SH.K.M., ortakëtmarrin vendim (i) për autorizimin e ndryshimit dhe plotësimit të memorandumit; dhe (ii)udhëzojnë personin e autorizuar të nënshkruajë dhe dorëzojë menjëherë në Zyrën eRegjistrimit një njoftim, i cili përmban:¨ Emrin zyrtar i SH.K.M. dhe numri i regjistrimit

¨ Tekstin e secilit ndryshim dhe plotësim¨ Datën e miratimit të secilit ndryshim dhe plotësim nga ortakët¨ Deklaratën e cila konfirmon se ndryshimet janë miratuar në mënyrë të rregullt nga ortakëtdhe në pajtim me (i) këtë ligj, dhe (ii) memorandumin e SH.K.M. dhe (iii) marrëveshjen e SH.K.M.¨ Deklaratën me të cilën vërtetohet se personi i cili e ka nënshkruar dhe dorëzuar këtëmemorandum Është person i autorizuar Është person legalisht i autorizuar për nënshkrimin dhe dorëzimin e njoftimit në Zyrën e RegjistrimitNjoftimit për ndryshimin dhe plotësimin duhet t’i bashkëngjiten edhe këto dokumente:- Kopja e vendimit- Teksti i plotë i dokumentit i ndryshuar dhe plotësuar, i cili nuk është i domosdoshëm të nënshkruhet nga ortakët- Ndryshimet dhe plotësimet hyjnë në fuqi pas dorëzimit të njoftimit dhe dokumenteve të bashkangjitura.

Ushtrimi 1: Pyetje dhe PërgjigjeKy është ushtrim individual. Ju lutem lexoni pyetjet e poshtëshënuara dhe zgjidhni përgjigjene cila është më e afërt me përgjigjen e duhur. Pasi të përfundoni, përgjigjet do të diskutohenme tërë grupin.1. Kur bëhet regjistrimi i Ndërmarrjes Individuale (“NI”), pronari duhet të dorëzojë nëZyrën e Regjistrimit:E. Formularin i cili mban emrin e NI, adresën e vendit kryesor të afarizmit, emrindhe adresën e pronarit, qëllimin e afarizmit, datën e shpërbërjes dhe njëkonfirmimi se personi, i cili e dorëzon formularin është pronar i NI2. Për ndryshimin e të dhënave të dorëzuara në Zyrën e Regjistrimit në lidhje meregjistrimin e Shoqërisë Kolektive (“SHKL”), ortakët e përgjithshëm duhet të:1. Dorëzojnë memorandumin e ri të azhurnuar2. Miratojnë vendimin i cili e autorizon ndryshimin dhe plotësimin ememorandumit dhe udhëzon personin e autorizuar të nënshkruajë dhe dorëzojëmenjëherë njoftimin për ndryshim dhe plotësim në Zyrën e Regjistrimit3. Memorandum për shoqëri komandite, i cili e themelon Shoqërinë Komandite(SH.K.M), duhet të përmbajë:3. Ndër të tjera, emrin zyrtar të SH.K.M, adresën e vendit kryesor të afarizmit,dhe emrin e secilit ortak të përgjithshëmD. Emrin, mbiemrin dhe adresën e secilit ortak të përgjithshëm

Regjistrimi i Shoqërisë me Përgjegjësi të KufizuarNë ligjet e shumë shteteve, Shoqëria me Përgjegjësi të Kufizuar është formë ligjore eshoqërisë tregtare, e cila i jep pronarëve përgjegjësi të kufizuar. Është e ngjashme mekorporatën dhe shpesh është formë me fleksibile e pronësisë, veçanërisht për kompanitë më tëvogla me numër të kufizuar të pronarëve.Regjistrimi: Për regjistrimin dhe themelimin e një SH.P.K., themeluesi duhet të nënshkruajëdhe të dorëzojë në Zyrën e Regjistrimit Statutin e SH.P.K., i cili duhet të përmbajë:Emrin zyrtar të SH.P.K., në fund të të cilit duhet të përfshihet shkurtesa “SHPK”Adresën në Kosovë në të cilën shoqëria ushtron veprimtarinë e saj kryesore afariste në KosovëAdresën e zyrës së regjistruar të shoqërisë dhe emri i agjentit të saj të regjistruar në këtë adresëQëllimin afarist të shoqërisë, i cili mund të përshkruhet si “qëllim i ligjshëm afarist”Emrin dhe adresën e secilit themelues të shoqërisë:_ Nëse themeluesi është person fizik, atëherë duhet të sigurohet emri i plotë i tij dhe adresa e vendbanimit të përhershëm (brenda ose jashtë Kosovës)

_ Nëse themeluesi është shoqëri tregtare e Kosovës, duhet të ofrohet emri dhe adresa zyrtare e zyrës së regjistruar në Kosovë_ Nëse themeluesi është shoqëri e huaj tregtare, duhet të sigurohet emri dhe adresa zyrtare e vendit kryesor ku ushtrohet veprimtaria e saj jashtë KosovësNumri i personave që do të shërbejnë si drejtorë të kompanisë si dhe emri dhe adresa e të gjithë personave që do të shërbejnë si drejtorë fillestarë të kompanisë_ Për drejtorët me vendbanim në Kosovë, atëherë duhet të sigurohet adresa e vendbanimit të tyre në Kosovë;_ Nëse një drejtor nuk është me vendbanim në Kosovë, atëherë duhet të sigurohet adresa e vendbanimit të tij/saj jashtë KosovësData e shpërbërjes, nëse ekzistonShuma e kapitalit themeltar të shoqërisë, e cili duhet të jetë më së paku €1.000,00;Shuma e kapitalit themeltar të shoqërisë e cila është zotuar në kohën e regjistrimit të shoqërisë, por nuk është paguar;Emrat dhe adresat e pronarëve dhe interesat e tyre përkatëse pronësore; dheNjë deklaratë me të cilën vërtetohet se personi i cili e nënshkruan dhe dorëzon këtë statut_ Është person i autorizuar; dhe_ Personi është i autorizuar për nënshkrimin dhe dorëzimin e statutit në Zyrën eRegjistrimitPersoni i cili nënshkruan dhe dorëzon statutin, duhet ti bashkëngjis atij:Pëlqimin me shkrim, të nënshkruar nga agjenti i regjistruar, i cili tregon pajtimin eagjentit për të shërbyer në këtë cilësiNjë kopje të marrëveshjes së shoqërisë me përgjegjësi të kufizuar, të nënshkruar nga tëgjithë pronarët e përcaktuar në statutin burimor. Marrëveshja e SH.P.K. dorëzohet përqëllime të informimit dhe Zyra e Regjistrimit nuk është e autorizuar që t’i shqyrtojëmangësitë ligjore ose formale të marrëveshjes së shoqërisë ose ta refuzojë atë. Regjistrimi i saj nuk do të thotë dhe nuk nënkupton se marrëveshja e tillë është në pajtim me statutinose kërkesat e këtij ligji.

Ndryshimi dhe plotësimi i të Dhënave të Regjistrimit të një SH.P.K.: Për ndryshimin enjë statuti ose marrëveshje të regjistruar të shoqërisë, pronarët me të drejtë vote do të (i)miratojnë një vendim që e autorizon ndryshimin dhe plotësimin e statutit dhe/osemarrëveshjes në fjalë; (ii) ta udhëzojë një person të autorizuar për ta nënshkruar dhe dorëzuarnë Zyrën e Regjistrimit një njoftim i cili parashtron:Emrin zyrtar të SH.P.K dhe numrin e saj të regjistrimitTekstin e secilit ndryshim dhe plotësim të miratuar;Datën e miratimit të secilit ndryshim dhe plotësim nga pronarët;Përfshijë një deklaratë me të cilën vërtetohet se ndryshimet dhe plotësimet janë miratuarnë mënyrë të rregullt nga pronarët dhe në pajtim me (i) këtë Ligj dhe (ii) statutin, dhe (iii)rregulloret;Një deklaratë me të cilën vërtetohet se personi i cili e ka nënshkruar dhe dorëzuar këtënjoftim_ Është person i autorizuar; dhe_ Personi është i autorizuar të nënshkruaj dhe dorëzojë njoftimin në Zyrën eRegjistrimit.Gjithashtu edhe këto duhet t’i bashkëngjiten njoftimit për plotësimin dhe ndryshimin:Kopja e vendimitTeksti i plotë i dokumentit të ndryshuar dhe plotësuar (teksti i spastruar), i cili nuk është edomosdoshme që të nënshkruhet nga pronarët.

Ndryshimet dhe plotësimet hyjnë në fuqi menjëherë pas dorëzimit të njoftimit dhedokumenteve të bashkangjitura në Zyrën ë Regjistrimit.

Regjistrimi i një Shoqërie AksionareShoqëria Aksionare (“SHA”) është lloj i shoqërive tregtare. Certifikatat e pronësisë ose asksionet lëshohen nga shoqëria aksionare në shkëmbim të secilit kontribut, dhe aksionarët janë të lirë të bartin interesin e tyre të pronësisë në çdo kohë duke shitur aksionet e tyre tek të tjerët. SH.A. menaxhohet në emër të aksionarëve nga një Bord i zgjedhur i Drejtorëve. Në Kosovë, kjo është forma më e sofistikuar e shoqërive tregtare.Regjistrimi: Për regjistrimin dhe themelimin e një SHA, themeluesi duhet të nënshkruajëdhe dorëzojë në Zyrën e Regjistrimit Statutin e shoqërisë aksionare, i cili duhet të përmbajë:Emrin zyrtar të SH.A., në fund të të cilit duhet të përfshihet shkurtesa “SHA”Adresën në të cilën shoqëria ushtron veprimtarinë e saj kryesore afaristeAdresa e zyrës së regjistruar të shoqërisë dhe emri i agjentit të saj të regjistruarQëllimi afarist i shoqërisë, i cili mund të përshkruhet si “qëllim i ligjshëm afarist”Emri dhe adresa e secilit themelues të shoqërisë:_ Nëse themeluesi është person fizik, atëherë duhet të sigurohet emri i plotë i tij dheadresa e vendbanimit të përhershëm (brenda ose jashtë Kosovës)_ Nëse themeluesi është shoqëri tregtare e Kosovës, duhet të ofrohet emri dhe adresazyrtare e zyrës së regjistruar në Kosovë_ Nëse themeluesi është shoqëri e huaj tregtare, duhet të sigurohet emri dhe adresazyrtare e vendit kryesor ku ushtrohet veprimtaria e saj jashtë KosovësNumrin e personave që do të shërbejnë në Bordin e drejtorëve të shoqërisë, dhe emrindhe adresën e secilit person që shërben si drejtor fillestar i shoqërisë_ Për drejtorët me vendbanim në Kosovë, duhet të sigurohet adresa e vendbanimit tëtyre në Kosovë_ Për drejtorët që nuk janë me vendbanim në Kosovë, duhet të sigurohet adresa evendbanimit të tyre jashtë KosovësInformatat për aksionet e thjeshta të shoqërisë;_ Vlerën nominale sipas secilit aksion për aksionet e thjeshta të shoqërisëSqarim: Vlera nominale është vlera minimale e aksionit. Zakonisht, aksionet kanë më shumë vlerë se vlera minimale, megjithatë, ne statut përcaktohet vlera e tyre nominale._ Numrin e aksioneve nga aksionet e thjeshta të cilat do të emetohen në kohën eregjistrimit të shoqërisë_ Numrin maksimal të aksioneve nga aksionet e thjeshta të cilat shoqëria është eautorizuar t’i emetojë;Sqarim: Aksionet e thjeshta janë lloji i rregullt i aksioneve të lëshuara nga korporata, që pasqyrojnë pronësinë e një pjese të korporatës.Nëse janë autorizuar një ose më shumë kategori të aksioneve të privilegjuara, atëherë njëpërshkrim për secilën kategori, i cili paraqet:_ Vlerën nominale sipas aksionit të secilës kategori_ Dividentet, likuidimin, të drejtën e votimit dhe të drejtat e tjera që ndërlidhen me atëkategoriSqarim: Dividenta është pagesë që i bëhet aksionarit nga kapitali I shoqërisë. Në përgjithësi, dividendat paguhen vetëm kur shoqëria ka fitim.

Statuti i SH.A. gjithashtu duhet të përmbajë një apo më shumë dispozita të cilat:

U sigurojnë aksionarëve të drejtën ekskluzive për të përgatitur, ndryshuar dhe/oseshfuqizuar rregulloret e SH.A.I sigurojnë bordit të drejtorëve të drejtën për të vendosur në qoftë se, dhe kur do tëemetojë shoqëria, aksionet e lejuara por të pa-emetuaraI sigurojnë bordit të drejtorëve, të drejtën për të deklaruar dhe paguar dividentetZhvleftësojnë kërkesën e këtij ligji, që kërkon miratimin e një çështje me dy të tretat (2/3)e shumicës së aksioneve me të drejtë vote, nëse dispozita përkatëse e statutit parasheh seçështja duhet të vendoset me një përqindje më të madhe se pesëdhjetë (50%) të aksioneveme të drejtë vote.Ndonjë kërkesë tjetër të veçantë të votimitVendosë kushte ose kërkesa në lidhje me përmbajtjen e rregulloreve të shoqërisë

Personi i cili nënshkruan dhe dorëzon statutin, duhet ti bashkëngjis atij:Pëlqimin me shkrim, të nënshkruar nga agjenti i regjistruar, i cili tregon pajtimin eagjentit për të shërbyer në këtë cilësi.Një kopje të rregulloreve të shoqërisë. Këto rregullore dorëzohen për qëllime tëinformimit dhe Zyra e Regjistrimit nuk është e autorizuar që t’i shqyrtojë mangësitëligjore ose formale të këtyre rregulloreve. Regjistrimi i saj nuk do të thotë dhe nuknënkupton se këto rregullore janë në pajtim me statutin ose kërkesat e këtij ligji..Ndryshimet dhe plotësimet e të Dhënave të Regjistrimit të një SH.A: Për ndryshimin estatutit të regjistruar ose rregulloreve të shoqërisë, aksionarët me të drejtë vote në këtë çështjeduhet (i) të miratojnë një vendime të cilin do të autorizojë ndryshimin dhe plotësimin estatutit dhe/ose marrëveshjes; dhe (ii) të udhëzojnë një person të autorizuar për të nënshkruardhe dorëzuar menjëherë në Zyrën e Regjistrimit një njoftim,i cili përmban:Emrin zyrtar SH.A. dhe numrin e saj të regjistrimitTekstin e secilit ndryshim dhe plotësim të miratuarDatën e miratimit të secilit plotësim dhe ndryshimPërfshijë një deklaratë me të cilën vërtetohet se ndryshimet dhe plotësimet janë miratuarnë mënyrë legale nga aksionarët dhe/ose drejtorët, në mënyrë që është në pajtim me (i)këtë Ligj dhe (ii) statutin, dhe (iii) rregulloretNjë deklaratë me të cilën vërtetohet se personi i cili e ka nënshkruar dhe dorëzuar këtë njoftim_ Është person i autorizuar; dhe_ Personi është i autorizuar të nënshkruaj dhe dorëzojë njoftimin në Zyrën e RegjistrimitGjithashtu edhe këto duhet t’i bashkëngjiten njoftimit për plotësimin dhe ndryshimin:Kopjen e vendimitTekstin e plotë të dokumentit të ndryshuar dhe plotësuar (tekstit të spastruar).Ndryshimet dhe plotësimet hyjnë në fuqi menjëherë pas dorëzimit të njoftimit dhedokumenteve të bashkangjitura në Zyrën ë Regjistrimit.

Regjistrimi i një Shoqërie të Huaj TregtareShoqëria e Huaj Tregtare (“SHHT”) lejohet të angazhohet në veprimtari afariste në Kosovënë masë të njëjtë sikurse shoqëritë tregtare të Kosovës. Për ta fituar këtë satutus të barabartë,SHHT duhet të regjistrohet në Zyrën e Regjistrimit të Shoqërive Tregtare. Nëse SHHT, osepunonjësit e saj ose agjentet angazhohen ne çfarëdo lloji të veprimtarisë afariste në Kosovë,atëherë SHHT duhet të regjistrohet dhe t’i zbatojë të gjitha kërkesat që dalin nga ky Ligj.Nuk konsiderohet si veprimtari afariste, kështu që nuk kërkohet regjistrimi në Zyrën eRegjistrit, nëse SHHT angazhohet në:¨ Eksportin në Kosovë nga një territor jashtë Kosovës, të mallrave që importohen nga një

banor i Kosovës dhe/ose¨ Dorëzimin – nga një territor jashtë Kosovës – një blerësi ose konsumatori potencial nëKosovë të një oferte për shitjen, sigurimin ose prodhimin e mallrave, shërbimeve osepunëve.

Shpërbërja vullnetare ose BashkimiNë drejtësi, shpërbërja ka disa kuptime. Megjithatë, ne kontekst të korporatave, shpërbërjaështë faza e fundit e likuidimit, një proces përmes të cilit një shoqëri (ose pjesë e shoqërisë) ivije fundi, dhe asetet dhe prona e kësaj shoqërie rishpërndahet.Shpërbërja dhe Revokimi i Shpërbërjes: Për të realizuar shpërbërjen vullnetare tëkompanisë, “Njoftimi i Shpërbërjes Vullnetare” duhet të dorëzohet në Zyrën e Regjistrimit,në përputhje me paragrafin 2 të nenit 118 ose paragrafin 2 të nenit 227 të këtij ligjiPersoni i autorizuar mund ta revokojë Njoftimin e Shpërbërjes Vullnetare brenda afatit prejnjëqindenjëzet (120) ditësh nga dita e dorëzimit të njoftimit. Për ta bërë këtë, personi iautorizuar duhet të nënshkruajë dhe dorëzojë Njoftimin për Revokim në Zyrën eRegjistrimit, i cila përmban:Emrin e kompanisë dhe numrin e saj të regjistrimitDatën e shpërbërjes, e cila tani po revokohetDatën kur është autorizuar revokimiDeklaratën:_ E cila identifikon personin ose personat që e kanë autorizuar revokimin dhe (ii)_ E cila parashtron autorizimin dhe bazën juridike për ndërmarrjen e veprimeve ngakëta personaDeklaratën që dëshmon se personi i cili e ka nënshkruar këtë njoftim është_ person i autorizuar_ person i autorizuar në mënyrë të rregullt për nënshkrimin dhe dorëzimin e njoftimit nëZyrën e RegjistrimitNjoftimi për revokim hyn në fuqi në datën e dorëzimit në Zyrën e Regjistrimit

Raportet vjetoreÇdo shoqëri tregtare e regjistruar duhet të dorëzojë përmes personit të autorizuar raportinvjetor në Zyrën e Regjistrimit ndërmjet datës 1 janar deri me 30 prill të secilit vitkalendarike. Ky raport duhet të përmbajë:Emrin e shoqërisë tregtare dhe të gjithë emrat tregtar me të cilat zhvillon veprimtarinëtregtare në KosovëNumrin e regjistrimit të shoqërisë tregtareAdresën e zyrës së regjistruarEmrin dhe adresën e agjentit të regjistruar (së bashku me pëlqimin me shkrim të agjentittë ri, nëse nuk është në dosjen në Zyrën e Regjistrimit)Adresën e vendit ku shoqëria tregtare ushtron veprimtarinë e saj kryesorePër NIs, emrin dhe adresën e pronaritPër SHKL, emrin dhe adresën e të gjithë ortakëve të përgjithshëmPër SHKM, emrin dhe adresën e të gjithë ortakëve të përgjithshëm dhe të kufizuarPër SH.P.K. emrat dhe adresat e (i) bordit të drejtorëve, dhe (ii) të gjithë aksionarëve; dhe(iii) personave të autorizuarPër SHA, emrat dhe adresat e (i) të gjithë anëtarëve të bordit të drejtorëve, (ii) të gjithëaksionarëve, dhe (iii) personave të autorizuarSHHT,

_ Emrat dhe adresat e drejtuesve,(duke përfshirë (A) ndonjë ose të gjithë ortakët epërgjithshëm, menaxherët e lartë dhe drejtorët, dhe (B) pronarët, aksionarët oseortakët e kufizuar që kanë pesë perqind (5%) ose më shumë interesa të drejtpërdrejtaose të votimit në SHHT_ Vendin e themelimit; si dhe një deklaratë që dëshmon se shoqëria është themeluar dhevazhdon ekzistimin sipas ligjeve të atij juridiksioniNumrin e punonjësveDatën e raportit dhe një deklaratë se të gjitha të dhënat e paraqitura aty janë të sakta, derinë këtë datëNjë deklaratë e cila vërteton se personi i cili e ka nënshkruar dhe dorëzuar këtë njoftim

Regjistrimi i Emrave TregtarShoqëritë tregtare duhet të ushtrojnë veprimtare afariste vetëm nën emrin zyrtar tëpërcaktuara në Zyrën e Regjistrimit.Emrat Tjerë Tregtar: Me përjashtim të NI-, shoqëritë e tjera tregtare ose shoqëritë e huajatregtare mund të shfrytëzojnë emrat tjerë tregtar nëse (i) është autorizuar paraprakisht ngaZyra e Regjistrimit dhe (ii) emri i tillë është i regjistruar në Zyrën e Regjistrimit. Shoqëriamund të bëjë këtë, duke dorëzuar formularin për regjistrim të emrit tregtar, i cili duhet tëpërfshijë:Emrin e saj zyrtar dhe numrin e saj të regjistrimitEmri tregtar që duhet të përdoretPërfshijë një deklaratë që vërteton se plotësimi dhe ndryshimi është miratuar në mënyrë tëduhur nga të gjithë ortakët e përgjithshëm në atë mënyrë që është në pajtim me (i) këtëLigj dhe (ii) çdo dokument të qeverisjes së brendshmeNjë deklaratë e cila vërteton se person i cili ka nënshkruar dhe dorëzuar memorandumin_ Është ortak i përgjithshëm ose person_ Se personi është i autorizuar për nënshkrimin dhe dorëzimin e kërkesës në Zyrën e Regjistrimit

Certifikata e Regjistrimit të Emrit Tregtar: Pas regjistrimit të emrit tjetër tregtar, Zyra eRegjistrimit lëshon Certifikatën e Regjistrimit të Emrit Tregtar dhe ia dorëzon atë paraqitësittë kërkesës, e cila i jep atij të drejtën ekskluzive për atë emër tregtar.Ky regjistrim nuk ofron të drejta për marka tregtare sa i përket atij emri tregtar.Nëse Gjykata vendos se regjistrimi i këtij emri tregtar shkel të drejtat e pronës intelektuale të dikujt tjetër, Zyra e Regjistrimit tërheq Certifikatën e Regjistrimit të Emrit Tregtar.Regjistrimi i emrave tregtar i ofron shoqërisë tregtare prioritetin ligjor për shfrytëzimin eemrit e përdoruesve tjerë të cilët nuk kanë qenë të regjistruar ose janë regjistruar më vonë përpërdorimin e atij emri.Kohëzgjatja: Regjistrimi për emra tregtar vlen për tre (3) vite me të drejtën e vazhdimitedhe për 5 vite tjera. Kërkesa për vazhdimin e tillë nuk duhet të dorëzohet më vonë senëntëdhjetë (90) ditë pas skadimit të regjistrimit ekzistues.Zyrës së Regjistrimit i kërkohet të njoftoj me shkrim se shoqërinë tregtare në fjalë se:Regjistrimi i emrit të tyre tregtar do të skadojë Brenda nëntëdhjetë (90) ditëveShoqëria ka të drejtë për zgjatje.

PërmbledhjeNë përfundim, ky modul përshkruan procesin e regjistrimit të të gjitha shoqërive tregtare nëKosovë. Për më tepër, ky modul trajton edhe çështje tjera sa i përket ndryshimeve të mëdhanë shoqëritë tregtare dhe kërkesave për raportim vjetor dhe regjistrim të emrave tregtar.

Në këtë modul, keni mësuar të:Regjistroni Ndërmarrje IndividualeRegjistroni Shoqëri KolektiveRegjistroni dhe themeloni Shoqëri KomanditeRegjistroni dhe themeloni Shoqëri me Përgjegjësi të KufizuarRegjistroni dhe themeloni Shoqëri AksionareRegjistroni Shoqëri te Huaj TregtareSqaroni s’i merret Zyra e Regjistrimit me Përfundimin, Shpërbërjen Vullnetare dheBashkiminNjihni kërkesat për dorëzimin e raportit vjetorRegjistroni emrat tregtar

MODULI 5Hyrje e ShkurtëNdërmarrja Individuale (NI) është një lloj i shoqërisë tregtare e cila juridikisht nuk ekzistonndaras nga pronari i saj. NI-a nuk është person juridik! Si rrjedhojë, përgjegjësia ekufizuar të cilën e gëzojnë korporatat dhe shoqëritë komandite nuk vlen për NI. NdërmarrjeIndividuale thjeshtë do të thotë që një person që ushtron veprimtari afariste në emrin e vetdhe për të ekziston vetëm një pronar.Në realitet, NI-të janë një prej dy shoqërive kryesore tregtare të cilat shfrytëzohen në Kosovëpër ushtrimin e veprimtarisë afariste. Kjo ndodhë për shkak të mungesës së nivelit tësofistikimit në komunitetin afarist për t’i organizuar veprimtaritë e tyre në forma më tëpërshtatshme të organizimit. Përveç kësaj, pasi që shoqëria tregtare e paregjistruarautomatikisht konsiderohet si NI, numri i tyre është rritur eksponencialisht, kur dihet fakti qënjë masë tejet e madhe e veprimtarisë afariste në Kosovë zhvillohet nga subjekte tëparegjistruara.

Detyrimet e Pronarit të NI-sëPersoni i cili ushtron një veprimtari afariste, de jure ose de facto, përmes një NdërmarrjeIndividuale ka përgjegjësi të pakufizuara personale për të gjitha borxhet dhe detyrimettjera që të NI-së, ose të cilat i imponohen me Ligj ose me kontratë. Një person i cili ushtronnjë veprimtari afariste pa u regjistruar konsiderohet se është pronar i një NI-e, kështu që ai defacto ka në pronësi NI-në dhe është përgjegjës për të gjitha borxhet dhe detyrimet tjera të cilatrezultojnë nga veprimtaria e tij afariste e paregjistruarSiç mund të vërehet nga shembujt e mësipërm, përgjegjësia është e pakufizuar dhe përfshinëedhe pronën dhe pasuritë të çfarëdo lloji të cilat në mënyrë të drejtpërdrejt ose tërthorazi janënë pronësi të pronarit të ndërmarrjes, pa marrë parasysh se a shfrytëzohet prona ose pasuritënë fjalë për qëllime afariste, personale, apo familjare. Për më tepër, kjo përgjegjësi e plotënuk mund të kufizohet në asnjë mënyrë nga ndonjë gjykatë ose ndonjë tribunal tjetër.

Kufizimi i Përgjegjësisë: ekziston një përjashtim sa i përket rregullës së përgjegjësisë sëpakufizuar. Një gjykatë ose një organ i arbitrazhit mund ta mbrojë pronën ose pasuritë ngadetyrimet e tilla, vetëm:Nëse kontrata, e cila është objekt i gjykimit, veçanërisht dhe shprehimisht i përjashtonpasuritë ose pronën në fjalë nga përgjegjësitë e tilla

Natyra e Pronës Pasurore në Ndërmarrjet IndividualeSiç është cekur më lartë, përgjegjësia e pronarit është e pakufizuar dhe përfshinë të gjitha

pronat dhe pasuritë të çfarëdo lloji të cilat drejtpërdrejtë ose tërthorazi janë në pronësi tëpronarit të ndërmarrjes, pa marrë parasysh se a shfrytëzohet prona ose pasuritë në fjalë përqëllime afariste, personale, apo familjare.Shtrirja e Përgjegjësive: rregulli i përgjegjësive të pakufizuara përfshinë edhe pasuritëqë janë në pronësi jo të drejtpërdrejt të pronari të ndërmarrjes individuale. Pronari i NI-së konsiderohet t’i ketë pasuritë në pronësi jo të drejtpërdrejt:Nëse personi në fjalë ka mundësi të madhe që ta kontrollojë shfrytëzimin ose disponueshmërinë e pronës ose të pasurive;

Mungesa e Personalitetit Juridik të NI-sëNdërmarrja Individuale nuk është person juridik! Pavarësisht nga kjo, Ligji përShoqëritë Tregtare parasheh që ajo mund të lidhë kontratë, të posedojë pronë, të ngre padi dhe të paditet, në emrin e saj apo të pronarit (ose të dyve). Meqenëse NI juridikisht nuk mund të ekzistojë ndaras nga pronari i saj, pala e vërtetë në këto procedura dhe gjykime mbetetpronari.Shembull: Lum Bardhi është pronari i N.I. “Havi”. Kjo ndërmarrje e shkelë një kontratë për furnizim të cilën e ka lidhur me Sh.P.K. “Nota”. Sh.P.K. “Nota” ngre padi kundër N.I. “Havi”. Për shkak se N.I. nuk është person juridik, pala që në të vërtetë është paditur është pronari i N.I.“Havi”, pra Lum Bardhi, edhe pse ai nuk është përmendur si i paditurinë padi.

Ushtrim: Pyetje dhe Përgjigje lidhur me NI-tëUdhëzime:Luteni ta plotësoni ushtrimin në vijim duke punuar individualisht. Luteni t’i plotësonihapësirat ose të rrumbullakoni përgjigjen e saktë në mënyrë që ta kompletoni fjalinë. Pasi tëkeni përfunduar, përgjigjet do të diskutohen bashkërisht me pjesëmarrësit tjerë.1. Një shoqëri _paregjistruar_ në bazë të aplikimit të ligjit konsiderohet të jetë NI.2. NI nuk është person juridik.3. Pronari i NI-së ka përgjegjësi të pakufizuar për _borgjet_ dhe_detyrimet_ të cilat i ka ndërmarrë NI-a.4. Përgjegjësia e pakufizuar nuk mund të kufizohet nga Gjykata.5. Përgjegjësia e pakufizuar mund të kufizohet nëse: (i) pasuritë personale veçanërishtdhe specifikisht janë përjashtuar me marrëveshje, paditësi pajtohet që pronanuk është objekt i padisë; dhe akt lixhor mbi përmbarimin e vendimeve gjyqësore dhe mbi falimentimin personal shprehimisht lejon kufizimet.6. Përgjegjësia e pakufizuar i përfshinë edhe pasuritë _Jo te drejperdeejta në pronësi tëpronarit të ndërmarrjes individuale.