L/O/G/O

www.themegallery.com

Palliative care in Gynae’s Phrae

Palliative care• ดแลผปวยโรคทรกษาไมหาย โดยใหการปองกนและบรรเทาอาการ ความทกขทรมานดานตางๆทอาจเกดขน เปนการดแลเปนแบบองครวม ครอบคลมทกมต

• เพอลดความทรมานของผปวย เพมคณภาพชวตผปวยและครอบครว ใหผปวยเสยชวตอยางสงบ

Palliative care

• ปองกนและบรรเทาความทกขทรมานตางๆทเกดขนกบผปวยและครอบครว ดวยการดแลปญหาสขภาพ ตงแตระยะแรกๆของโรค ประเมนปญหาสขภาพ แบบองครวม

กลมเปาหมาย

ระยะสดทาย >> ทกระยะของโรค

ปญหาผปวยมะเรงนรเวช

• จตใจ กลว (กลวเจบ กลวตาย กลวไมมตงค กลวไมมคนดแล) ไมเชอ หมอตรวจผด ยอมรบไมได ซมเศรา อยากตาย อาย

• รางกาย ซด ตกเลอด เจบปวด มน าไหลทางชองคลอด มแผลทอวยวะเพศ มกลนเหมนทางชองคลอด อดแนนทอง

• ผดแล ญาตไมอยากบอกผปวยกลวรบไมได ไมมใคร ไมมเวลา ไมวาง ท าไมได ไมเปน ไมกลา

เปาหมายการดแล

• ดแลดานจตใจ สนบสนนใหมความเขมแขง

• ดแลดานรางกาย ปองกน บรรเทาอาการรบกวน

• ดแลผดแลผปวยใหสามารถดแลผปวย และสนบสนนทางจตใจตนเองและผปวย

แนวทางการดแลผปวยมะเรงนรเวช• จตใจ ใหค าปรกษา ใหเวลา สนบสนนใหมความเขมแขง

• การรบรขาวราย– ตกใจหรอปฏเสธ (denial)

– สบสน กงวล โกรธ (confuse, anxiety, anger)

– ตอรอง (bargaining)

– ซมเศรา หมดหวง (depression)

– ยอมรบความจรง (acceptance)

แนวทางการดแลผปวยมะเรงนรเวช• รางกาย ปองกน บรรเทาอาการรบกวน ดแลตามอาการ เนนการเตรยมพรอมทกดานเพอใหสามารถไดรบการรกษาตอไดทนท

รางกาย

อาการรบกวน (symptom) รสกไมสขสบาย เชน

• อาการปวด หายใจล าบาก นอนไมหลบ ซมเศรา วตกกงวล เครยด เหนอยลา

• คลนไสอาเจยน ทองผก ทองเสย เปนตน

ปญหาโภชนาการ

• เบออาหาร

• ไมอยากทาน

• อดแนนทอง

• ทานไดนอย

• เจบปาก/คอ

• คลนไสอาเจยน

• ไมใหน าหนกลดลงกวาทควรจะเปน

• รบการรกษาไดตอเนอง

• มคณภาพชวตทด

รางกายรบพลงงานลดลง > 40 %

• จะมการสลายโปรตนเพอน ามาใชเปนพลงงานใหรางกาย >> ผอมแหง ซม ไมมแรง

การสงเสรมภาวะโภชนาการ

ระยะแรก-กอนรบการรกษา

• กนของมประโยชน หลากหลาย

• เนน โปรตนผก ผลไม เพอเตรยมรบการรกษา

• กนใหครบทกมอ

การสงเสรมภาวะโภชนาการ

ระยะตอมา-ระหวางการรกษา

• แกไข/ปรบสมดลสวนทมปญหา เชน เบออาหาร กนไดนอย ซด อดแนนทอง คลนไสอาเจยน บวม ไตวาย ฯลฯ

• เสรมสรางรางกายตามสภาพ

การสงเสรมภาวะโภชนาการ

ระยะสดทาย

• กนทอยากกน และพอกนได

• ไมจ ากดวาตองมประโยชน

• ถากนไมคอยได/ไดนอย : เนน High protein High energy

อาหารส าหรบผปวยระหวางการรกษา

• ผาตด เนนโปรตนสง ผลไม ผกใบเขยว

• รงสรกษา งดอาหารหมกดอง หรออาหารทระคายเคองล าไส

• เคมบ าบด ดมน าเพมขน เนนอาหารสะอาด ปรงสกใหม

BMI<16, กนไมได

• ลดพลงงานลง 50%

• clear liquid>> liquid>> soft>>regular

• ปองกน re feeding syndrome (ถายเหลว)

WBC ต า

• High protein เนอสตวเปนแหลงโปรตนสมบรณ อก/สนใน (ชวยการแบงตวของ WBC)

• เหดเขมทอง เหดสด ½ ถวยตวง ลกส ารอง (กระตน WBC แบงตว)

• WBC ลดลง <4000 เพมเหด 1 ถวยตอวน

RBC ต า

• กากใยนอย ลดธญพช ขาวขาว

• โปรตน

• อาหารทมธาต เหลก บ 6,12 โฟเลต วตามน ซ ทองแดงและสงกะส

ภมคมกนต า

• Neutropenic diet อาหารผานความรอนปรงสกใหม ผลไมปอกเปลอกได อาหารกระปอง น าตม/กลน น าขวดบรรจมอย. เครองดมผงพรอมชงในน ารอน นมพาสเจอรไรท อาหารทางการแพทยแบบผง

ทองเสย• งดอาหารรสจด

• งดนมทกชนด

• งดกากใย

ทองผก• เพมกาก ถว แอปเปล เมลดงา ถวเขยว ขาวซอมมอ แครอท เปนตน

• ดมน ามากขน

ล าไส

มงสวรต

• ใชโปรตนจากพชใหหลากหลาย

• มถวเหลองยนพน และใชธญพชอน ประกอบสลบไปแตละวน

• เสรมวตามนบ

• การกนน าตาลเยอะ >>กระตนสรางอนซลนเพมขน >> น าน าตาลเขาเซลลมากขน >> เปนอาหารใหมะเรงมากขน >> มะเรงขยายตวมากขน

• เนนอาหารทม GI ต า

กนหวานเพมมะเรง ??

Glycemic index: GI คาดชนน าตาล• คา GI แบงออกเปน 3 ประเภท คอ สง มคาตงแต 70 – 100 ปานกลางมคาเทากบ 50 – 69 และ <50 เปนประเภทคาดชนน าตาลต า

• การรบประทานอาหารทมคา GI ต า จะมการปลดปลอยของน าตาลเขาสกระแสเลอดอยางชาๆและสม าเสมอ ท าใหรางกายสามารถ

ควบคมปรมาณน าตาลในเลอด

ใหอยในระดบปกตไดงาย

• NON GIไดแก กลมเนอสตวทกชนด ไข และถวตางๆ

• Low GI ประเภทผกไดแก บรอกโคล หนอไมฝรง กะหล าดอก กะหล าปล ผกช แตงกวา ผกสลด หวไชเทา ผกขม ถวตางๆ ผกคะนา หวหอม ฟกทอง มนเทศสมวง พรกไทย เหด ผลกระเจยบGIไดแก กลมเนอสตวทกชนด ไข และถวตางๆ

• LOWGI ประเภทผลไม ไดแกฝรง สม กลวย แอปเปล องน เชอรร กว มะละกอ ลกพช สตรอเบอร ราสเบอร

• LOW GI ประเภทแปง และน าตาล ไดแก วนเสน เสนหม ขาวซอมมอ สปาเกตต โฮลวต ขาวโอต น าตาลฟลกโตส เครองเทศ

• LOW GI ประเภทผลตภณฑอนไดแก น าผง แยม นมถวเหลอง และผลตภณฑทเกยวกบถวเหลอง

การใหอาหารเสรม

• กนนอยกวาเดม1/4 ของทเคยทานมากกวา 5 วน

• น าหนกตวลดลง

• BMI ต า

แนวทางการดแลผปวยมะเรงนรเวชปองกน บรรเทาอาการรบกวน ดแลตามอาการ

• ตกเลอด

• กลนเหมนทางชองคลอด

• Ascitis

• ปวด

แนวทางการดแลผปวยมะเรงนรเวช• ผดแล สามารถดแลผปวย และสนบสนนทางจตใจตนเองและผปวย การรองขอความชวยเหลอจากสถานพยาบาลใกลบาน

แบบประเมน

• แบบประเมนอาการรบกวน

• แบบประเมนความตองการการดแลแบบประคบประคอง

• แบบประเมนความเจบปวด

การเชอมตอประเดนการดแลแบบประคบประคอง

• การใหค าปรกษา โรค การดแลรกษา การพยากรณโรค

• การแกไขปญหาทพบ บรรเทา/จดการอาการรบกวน (อาการปวด อาการทางระบบทางเดนปสสาวะ/ทางเดนอาหาร อาการทางจตใจ )

การเชอมตอประเดนการดแลแบบประคบประคอง

• การดแลผปวยระยะสดทาย

– ดแลความสขสบาย จดสภาพแวดลอม

– ปองกนภาวะแทรกซอนในโรงพยาบาล (แผลกดทบ ภาวะน าเกน)

– สงเสรมภาวะโภชนาการผปวยตามสภาพ

– เตรยมความพรอมญาตยอมรบอาการผปวย

– สนบสนนการดแลดานจตใจ จตวญญาณ

ทางเลอกของผปวยมะเรง

• การรกษาแผนปจจบน ผาตด รงสรกษา เคมบ าบด หลายวธรวมกน

• การรกษาทางเลอก รกษาสมนไพร น ามนต ธรรมชาตบ าบด วถพทธ

• การเลอกอยกบปจจบน ยอมรบความเจบปวย ไมเลอกรกษาวธใด/ทดลองทกวธรวมกน

การด าเนนการดแลผปวยมะเรงนรเวชแบบประคบประคอง

• อดต รพ.เปนทตง

• ปจจบน ผปวยเปนทตง ใหผปวยมพลงอ านาจในการดแลตนเองกอนอนดบแรก สงเสรมความสามารถญาต/ผดแล

Living will หนงสอแสดงเจตจ านง

การสรางเสรมสขภาพนน คณหมอท าใหไมได เปนเรองตวใครตวทาน ...

... คณหมอเปนไดเพยง ...

"เพอน พงพา ยามยาก" เทานน

(หมอชาวบาน http://www.doctor.or.th/node/10287)