TMMOB YKSEK ONUR KURULU VE

ODA ONUR KURULLARI ORTAK TOPLANTISI

13 Ekim 2012

ISBN:978-605-01-0462-2

BASKIMattek Basn Yayn Tantm Tic. San. Ltd. ti

Aa leri Sanayi Sitesi 1354. Cadde 1362 SokakNo:35 vedik/ANKARA

Tel: (312) 433 23 10 Faks: (312) 434 03 56

BASKI TARH03.05.2013

Trk Mhendis ve Mimar Odalar BirliiSelanik Cad. No:19/1 Yeniehir 06650 ANKARA

Tel: (312) 418 12 75 Faks: (312) 417 48 24web:http://www.tmmob.org.tr e-posta:tmmob@tmmob.org.tr

3

HSEYN YEL (TMMOB Yksek Onur Kurulu yesi)-

Ho geldiniz arkadalar.

Aslnda bundan nceki yllarda da, mesela 2006da ve 2011de de bu tr toplantlar yaptk, btn oda onur kurullar ve yksek onur kurullar ortak toplantlarn yaptk. Art, eitli uzmanlar da ararak, bir tartma ortam yrtmtk. Ama bu dnemde, sadece kendi iimizde bir tartma srdrelim, olan biteni kendi aramzda grelim diye byle bir toplanty Ynetim Kuruluna nerdik, Ynetim Kurulu da bu karar verdi ve bugn toplandk.

Hepiniz ho geldiniz. Hepinize yeni dnemdeki grevlerinizde baarlar diliyorum.

Programmz gerei, al konumas yaplacak. TMMOB Bakan Mehmet Soancy konumasn yapmak zere krsye aryorum.

MEHMET SOANCI (TMMOB Ynetim Kurulu Bakan)-

Deerli Arkadalar,

TMMOB Yksek Onur Kurulu ve Oda Onur Kurullar ortak toplantsna ho geldiniz.

Yksek Onur Kurulumuzun talebi ile yaptmz bu toplantda; Yksek Onur Kurulu yelerimiz, oda onur kurulu yelerimiz, oda onur kurulu raportrleri, soruturmaclar ve oda bnyesinde onur kurullarna ilikin sekreteryada alan arkadalarmz, TMMOB ve odalarmzn hukuk danman avukat arkadalarmz ve TMMOB Ynetim Kurulu yelerimiz ile birlikteyiz.

Bu toplantlar, rgtmzn gelimesi, uygulamalarda ortaklama ve kurumsallama asndan ok nemsiyoruz.

Toplantnn leden nceki blmnde; TMMOB Yksek Onuru Kurulu yemiz Nevzat Uurel Yksek Onur Kurulu'na gelen dosyalara ilikin bir sunum, TMMOB Hukuk Danman Arkadamz Nurten alar Yak da TMMOB Yksek Onur Kurulu kararlarna kar alan davalarla ilgili bilgilendirme ve karar analizleri zerine bir sunum yapacak. leden sonra ise hepinizin sorularyla, nerileriyle katlaca bir forum eklinde geecek.

4

Deerli Arkadalar,Eitim seminerimizin banda bu almamzn girii olmas anlamnda,

size rgtmzle ve ilgili mevzuatla ilgili birka hatrlatmada bulunmak istiyorum.

Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii 6235 sayl Yasayla 1954 ylnda kurulmutur. Kuruluunda 10 Odas ve 8.000 yesi bulunan TMMOB, bugn 24 oda ve 400 bini akn yesi ile yola devam etmektedir.

Yasamzda da belirtildii gibi "Mhendislik ve mimarlk meslei mensuplarnn ortak gereksinmelerini karlamak, mesleki etkinlikleri kolaylatrmak, meslein genel yararlara uygun olarak gelimesini salamak, meslek mensuplarnn birbirleriyle ve halkla olan ilikilerinde drstl ve gveni hakim klmak zere, meslek disiplinini ve ahlakn korumak; kamunun ve lkenin karlarnn korunmasnda, yurdun doal kaynaklarnn bulunmasnda, korunmasnda ve iletilmesinde, evre ve tarihi deerlerin ve kltrel mirasn korunmasnda, tarmsal ve snai retimin artrlmasnda, lkenin sanatsal ve teknik kalknmasnda gerekli grd tm giriim ve etkinliklerde bulunmak" Birliimizin amalar arasndadr.

Birliimizin amalar arasnda saylan meslek disiplini ve ahlaknn korunmas ile hizmetlerin kamu ve lke karlarnn korunmas ynnde yrtlmesi iin elbette kurallara ihtiya vardr ve bu kurallarn dndaki faaliyet ve davranlara ynelik olarak da Disiplin Ynetmeliimiz oluturulmutur. Disiplin Ynetmeliimizin salkl iletilebilmesi iin onur kurullarmza nemli grev dmektedir.

Disiplin Ynetmeliimiz; Trkiye snrlar iinde mesleki etkinlikte bulunan mhendis ve

mimarlar kapsar. Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birliine bal Odalara ye olup da yurtdnda mesleki etkinlik gsteren ve Trkiyede bulunan yabanc uyruklu yeler de bu Ynetmelik kapsamndadrlar.

6235 sayl Kanunun 33nc maddesi uyarnca Oda yesi olmak zorunda olmayan meslek mensuplar da Odaya kaytl meslek mensuplarnn devleriyle ykml olduklarndan, bir olay nedeniyle bal bulunduklar kamu kurumlarnca disiplin soruturmas alp almamas ya da disiplin cezas alp almamas bu Ynetmelie gre ilem yaplmasn engellemez.

5

Disiplin cezalar, meslek mensuplarnn Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii Kanununa, Tzne ya da Ana Ynetmeliine, Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii Genel Kurul kararlarna, ilgili Odann Tzne ya da Ana Ynetmeliine, Genel Kurul kararlarna ya da Ynetmeliklerine aykr hareketleri grlenlere, meslekle ilgili ilerde gerek kasten gerekse ihmal gstermek suretiyle maddi ya da manevi zarara neden olan, akdettii szlemelere uymayan, meslek eref ve haysiyetiyle badamayan hareketleri saptananlara verilir.

Sularn ve cezalarn ak olmas esastr. Hi kimse ayn olaydan tr ikinci kez cezalandrlamaz.

Hakknda kovuturma alm kii, yneltilen sutan dolay karar kesinleene kadar Onur Kuruluna sevk edilmi olmaktan tr sulanamaz ve mesleini uygulama konusunda herhangi bir kstlamaya tabi tutulamaz.

Deerli Arkadalar,

Disiplin sular ve cezalar, soruturmann nasl yrtlecei, onur kurullarnn alma yntemi Disiplin Ynetmeliimizde detayl olarak tanmlanmtr. Bugn burada bunlar daha detayl bir ekilde ele alacaksnz. Uygulamalar arasndaki farkllklar, yeterince ak olmadn dndnz noktalar tartacaksnz. Daha demokratik, daha ilevsel, daha etkin bir TMMOB rgtlln bu beraber alma, beraber retme anlayyla hep beraber yaratacaz.

Siz Yksek Onur Kurulu ve Oda Onur Kurulu yelerimize bu etkinlikte Ynetim Kurulumuz ile birlikte olduunuz iin, TMMOBnin ve Odalarmzn hukuk danmanlarna, rgtmzn avukatlarna da katklarndan dolay ayrca teekkr ediyor, toplantmzn baarl gemesini diliyorum.

HSEYN YEL- Teekkr ederiz Sayn Bakanm.

Deerli arkadalar; aslnda gemi yllarda Yksek Onur Kurulu'na gelen dosya says yzler civarndayken, geen dnem 400, daha nceki dnem 300, bu dnem 4 ayda 100 dosya geldi. Yani Yap Denetim Yasas ktktan sonra, bu uygulama baladktan sonra Onur Kuruluna gelen dosya says giderek artyor. Bu youn dosya saysnda salkl bir karar verebilmek iin, onur kurullarnn gerekten ok dzenli, sistemli ve

6

Disiplin Ynetmelii'ne uygun hareket etmeleri gerekmektedir ki, yapyorlar; ama yine de zaman zaman birtakm aksaklklar, birtakm usul hatalar da grlebiliyor. Onun iin, btn bunlar bugn konuacaz. Burada ne kadar salkl bir tartma yaparsak, bu kararlar verirken de salkl kararlar veririz, i ykn de azaltrz diye dnyorum. Onun iin, sz ok uzatmadan, programmz size aktarmak istiyorum.

lk bata, uzun zamandr onur kurullarnda grev alan mit Nevzat Uurel arkadamz, Yksek Onur Kuruluna gelen dosyalarla ilgili bir sunu yapacak, sonra onun zerine bir deerlendirme yapacaz sizlerle birlikte. kinci oturumda, TMMOB Hukuk Maviri Nurten alar Yak, Yksek Onur Kurulunda verdiimiz kararlara kar alan davalarla ilgili bir deerlendirme yapacak ve onun zerine sizlerle bir grme yapacaz. Yemek aras vereceiz, sonra da genel bir grme yapacaz; yani sizin karlatnz sorunlar, bizim karlatmz sorunlar karlkl birbirimize anlatacaz ve bundan sonraki dnemi salkl bir ekilde, rahat bir ekilde kapatmak iin birlikte alacaz.

MT NEVZAT UUREL (TMMOB Yksek Onur Kurulu yesi)- Hepinize merhaba. Aslnda sevgili arkadam Mehmet Soanc, benim konumamn ba tarafn yapt. O yzden, ben biraz ksa keseceim. Yani genelde TMMOBnin amalar, ilkeleriyle ilgili, TMMOB Disiplin Ynetmelii'nin ieriiyle ilgili ksmlar hatrlatmak istiyordum konumamn ilk banda; ama bu ierie Bakanmz deindii iin, tekrarlamak istemiyorum. Ancak, nemli grdm baz konular vurgulayarak sze balamak istiyorum.

Bunlardan bir tanesi, TMMOB, iki kesime ynelik olarak kendi yeleri arasndaki disiplini salamaya alyor; bir tanesi, eit alma koullar, haksz rekabeti nlemek, yelerin birbirleriyle ilikilerini gzetmek; ikincisi de, kamuya kar yaplan ilerde, nc kiilere kar yaplan ilerde adaleti salamak, mimar ve mhendislerin toplumda doru temsil edilmelerini salamak. Bu iki temel balktan, son 4-5 yla kadar arlkl olarak birincisiyle ilgili dosyalar Yksek Onur Kurulu'na geliyordu. Genelde Yksek Onur Kurulu'na TMMOBnin serbest alma ilkeleriyle ilgili ynetmeliine aykr davranlar ya da odada alrken yelerimizin eksikliklerinden kaynaklanan birtakm konular geliyordu ve bunlar deerlendiriliyordu; ama son 4-5 yldr Yap Denetim Yasasnn daha youn olarak lke apnda uygulanmaya balanmasndan sonra, zellikle meslein ifasndan

7

kaynaklanan, mesleki denetim grevini, yap denetim grevini doru yapp yapmamaktan kaynaklanan dosyalarn saysnda son derece art gzlendi. Az nce Hseyin Yeil arkadamzn vurgulad saylardaki artn temel nedeni de bu. Yani biz, mesleimizi uygularken, yasa ve ynetmeliklerle tanmlanan grevlerimizi yeteri kadar hassas, titiz bir ekilde yerine getirmiyoruz.

Tabii, sre byle olunca, onur kurullarnn alma biimlerinde de birtakm deiiklikler olmak zorunda; ama bu, bugne kadar ok gzlenmedi. O nedenle biz, Yksek Onur Kurulu yeleri olarak dosyalar deerlendirirken, Ynetimden byle bir toplanty talep ettik. nk oda onur kurulu yelerinin bugne kadarki alma sistematiinin daha stnde almalar gstermesi gerektiine inanyoruz. O da u: bugne kadar sadece ynetmelikler baznda olduu iin, zellikle raportr, soruturmac dediimiz arkadalarn uzun uzun detayl aratrma yapmasna gerek kalmyordu. Aykr davran, zaten bizim kendi i ynetmeliimize aykr davranlard ve bunlar tespit etmesi ok kolayd, ayr bir soruturmacya bile ou zaman gerek yoktu; onur kurulu yeleri bir araya geldikleri zaman, o kiiyle ilgili somut durumu deerlendirip karar verebiliyorlard. Yksek Onur Kuruluna geldii zaman da ok fazla problem olmuyordu, biz de ayn deerlendirmeyle sonulandryorduk. Ama imdi, konular nc kiileri ilgilendirdii ve dier resmi kurumlar, zellikle belediyeler ve bakanlklar nezdindeki yasa ve ynetmeliklerin uygulanmasndan kaynaklanan eksiklikleri ierdii iin, ok titiz alma gerekiyor. Burada temel olarak onur kurulu raportrnn ya da soruturmacsnn aslnda bir savclk gibi almaya balamas gerekiyor. zellikle bavurulan konuyla ilgili, gerekirse yerine giderek, gerekirse ilgili kurumlara, belediyelere, bakanlklara giderek, gerekirse dier oda alanlarndan ya da ikayeti ahslardan birebir bilgi alp, dosyasn yle oluturmas, delillerini yle sunmas gerekiyor. ikayetlerin nemli bir ksm bakanlktan geliyor, evre ve ehircilik Bakanlnn Tefti Kurulundan geliyor. Onlar belirli bir ikayeti inceliyorlar, kendi birikimleri ya da deneyimleriyle tespit ettikleri konular iletiyorlar. ou zaman bu mfettilerin deneyim ve birikimleri meslek alanndan kaynaklanmyor. O nedenle de onlarn yaptklar deerlendirmeler ne kadar salklysa, onun zerinden oda onur kurullar karar vermek zorunda kalyor. Halbuki, raportr ya da soruturmac bir savc gibi, raportr ya da soruturmac

8

diyorum; nk baz odalarda soruturmac, baz odalarda soruturma uzlatrma kurulu gibi adlar var veya baz odalarda hi bu yntemler kullanlmadan, sadece onur kurulu ierisinden seilen bir raportrle bu iler yrtlyor. Aslnda dorusu, TMMOB Disiplin Ynetmeliine gre, mutlaka bir soruturmacnn atanmas gerekiyor. Galiba bir tek Mimarlar Odas yapyor bunu; tek kiiye brakmyor ii, soruturma uzlatrma kurulu ad altnda bir kurula veriyor. Geri, onda da onur kurulunun bir alt kurulu gibi alp, bata sylediim gibi, olayn gerekletii birimler nezdinde bir soruturmann gerekletirildii konusunda belirsizlikler var.

Eer bu sre salkl kurulur, salkl iletilirse, o zaman, oda onur kurullarna gelen dosya zerinde oda onur kurullarnn karar vermesi kolaylaacaktr, sadece ikayet edilen konuya dayanarak karar verme zorunluluundan kurtulacaklardr.

Bu bir. kincisi, bizim verdiimiz kararlarn birounun yargdan dnmesinin nedeni, cezann belgelerinin nitelikli olmamas. Sonuta, eer soruturmac bu ii demin sylediim anlamda, bir savc titizliinde dosyay oluturarak, her trl bilgi ve belgesiyle onur kuruluna sunar ve onur kurulu da o belge zerinden, o belgeyi delil sayarak karara varrsa, yargya varrsa, daha sonraki yarglama srelerinde de oda onur kurulu kararlarnn, Yksek Onur Kurulu kararlarnn yargdan dnmesinin nne geilmi olur diye dnyorum.

Genel olarak sre bu. Bu sreci aslnda tekrar aktrleriyle saymak istiyorum. ikayet edilen bir konu odaya geldii zaman, ncelikle oda ynetim kurulu ya da ubelere geldiyse ube ynetim kurulu bu konunun soruturmaya deer olup olmadna karar veriyor. evre ve ehircilik Bakanlndan gelen konular zaten dorudan ynetim kuruluna gelip, ynetim kurulunun soruturmac atamasyla sre sryor.

Burada bir parantez ap, soruturmacnn nitelii konusuna deinmek istiyorum. Soruturmac, odalarn birounda hep ayn kii ve ayn bak asyla deerlendirme yapyor. Aslnda biz Yksek Onur Kurulu olarak bunun da sakncal olduunu dnyoruz. nk zellikle onur kurulunun karar verebilmesine ynelik ayn tr kalplam yaklamlar, ayn tr deerlendirme biimleri, aslnda daha farkl bak alarnn, daha farkl deerlendirme olanaklarnn da ortadan kalkmasna neden oluyor. Birden ok soruturmacyla alan ya da soruturma uzlatrma

9

kuruluyla alan odalardan gelen dosyalarda bu fark grebiliyoruz. Bylece, aslnda odalar, oda ynetimleri, oda onur kurullar, belki o soruturmac arkadalarn da kendilerini gelitirmelerine, daha farkl bak alaryla olaya yaklamalarna destek olur diye dnyoruz. O nedenle, bu eitlendirilmeli, hep ayn kiiler sanki bu iin profesyonel elemanlarym gibi yapmamallar. Zaten bunun olanaklar da ortadan kalkyor, nk artk dosya says bir tek soruturmacnn altndan kalkabilecei saynn ok ok stnde.

Tekrar konumuza dnersek, ilk bata sylediim anlamda soruturmac dosyalar incelemek durumunda. Eer byle bir durumdaysa da, bu, olduka vakit alc bir alma. ok titiz karar retmek durumundayz; nk bizim konularmz artk sadece kendi i ileyiimizle ilgili deil, toplumdaki mimar ve mhendisin saygnlyla ilgili. O nedenle btn bunlarn titiz bir soruturma, belgeli bir soruturmayla oda onur kurullarna aktarlmas gerekiyor. Soruturmacnn nemi burada.

ncs, sekreteryann nemi. Oda sekreteryalar dosyalar olutururken, Disiplin Ynetmelii'nde tanml; Disiplin Ynetmeliinin eki olarak TMMOB sekreteryasnn odalara sirkle etmi olduu dosyann hazrlan biimine gre kontrol etmeli. indekileri listeye gre kontrol etmeli, rnek soruturmac raporlarn dikkate almal, belki ube ve raportrler iin birtakm ynergeler yaynlanmal, sonu olarak dosya ieriinin kontrol edilmesi anlamnda sekreteryann nemi ok fazla. Gelen dosyalarla ilgili oda onur kurullar bazen nasl karar veriyor, biz ayoruz; nk o kadar i ie gemi dosyalar ki, mesela, ayn onur kurulu kararnda birden ok yenin ismi var. Hatta bazen, ayn olaydan dolay soruturulan iki ye birden ayn konuda, ayn kararda deerlendirmeye alnyor. Bunlar bizim iinden seip ayrtrmamz ok zorlayor.

yle olmas lazm: Hem onur kurullarnn karar almas asndan, hem de soruturmaclarn bunlar hazrlamas asndan, her ye iin ayr bir karar retilmeli, ayr sayfalara yazlmal, ayr karar numaralar verilmeli, ayr tarihler olmal. Oda onur kurulu kararlarn inceliyorsunuz, -bir ikisi istisna, birok odada bu var- balamlar toplantya, 15 kiinin birden deerlendirmesini yapmlar, btn kararlar alt alta yazlm, hangi kiiyle ilgili deerlendirmenin sayfasn neresinde balayp neresinde bittii belli deil, olay deerlendirme, gereke, hepsi birbirinin iine gemi vaziyette. Bir kere, dzenlenmesi

10

asndan sekreteryann bu konuda uyarlmas gerekiyor. Tekrar ediyorum: Her yeyle ilgili ayr sayfalarda, ayr kararlar, ayr gerekeler dzenlenmeli ve dosyalar Yksek Onur Kuruluna gnderilirken de, o dosya hangi yemize aitse, sadece o yemizle ilgili konular o dosya ierisine yer almal, dier hibir yeyle ilgili baka bir olayn iinde yer almamas gerekiyor.

Daha nceki toplant lar mzda, Yksek Onur Kurulu deerlendirmelerimizde bunu yine sylemitik, fakat bunu u ekilde uygulamaya baladlar: Yine 15-20 kiilik deerlendirme ayn toplantda yaplyor, ayn karar numaras ve tarihle yaplyor, sadece ilgili blmn fotokopisi ekilerek dosyaya konuluyor. O da yine banda ve sonunda balad iin, bazen toplantnn tarihinin olmad dosyalar geliyor, bazen oda onur kurullarnn imzalarnn olmad sayfalar geliyor; nk genellikle onlar son sayfada atlyor. Sadece bize gnderilen ara sayfalarn fotokopileri olduu iin, oralarda paraflar grebiliyoruz. Bazen o paraflar i ie geiyor, ka tane olduu belli deil. Biliyorsunuz, oda onur kurullar hibir zaman ounlukla karar veremiyorlar, mutlaka 5 kiinin katlmyla karar vermesi gerekiyor. stelik, bu 5 kiinin de o dosyay incelemeye balad andaki 5 kiiyle ayn olmas gerekiyor. Yani ilk toplantda karar verilmediyse, dosya incelemeye balandysa eer, o 5 kii daha sonraki toplantda yine olmak zorunda, yerine bir bakas olamyor. Bunlar gzlenmeli. Son aamada da onur kurulu btn bunlar, hem soruturmacnn, hem sekreteryann almalarn deerlendirerek, kendi ierisindeki bir raportrle karar verecektir. Bu nedenle sekretaryann, dosyay onur kurulunun karar vermesini kolaylatrc bir ekilde onur kuruluna aktarmas lazm.

Onur kurulu iindeki raportrn de o toplant annda deil; toplantdan nce raporunu oluturup, belki de dier onur kurulu yelerine sirkle edip, onlarn deerlendirmelerine frsat vermesi gerekiyor.

Bu genel sre aslnda ok nemli. Tartmalar srasnda bununla ilgili sorularnz olursa, tekrar ap deerlendirmeye alrz. Ama onun dnda, btn bu yntemler uygulansa da, dosyalarn ieriinde karlatmz baz sorunlar var. Onlar da hatrlatmak istiyorum. Bir tanesi, cezalarn eitlii konusu. Hem farkl odalardan gelen dosyalarda, eylemin nitelii ayn olmasna karn farkl srelerde cezalar var; hem de ayn oda ierisinde bile Yap Denetim Yasas'na aykr, yap denetiminin zamannda yerine getirmedii konularda

11

farkl cezalar var. Bunlardan en nemlisi ve en ok karlatmz da, yapdaki aksaklklarn 3 ign ierisinde ilgili kuruma bildirilmemesi. Dosyalarn byk bir ounluu bu sulamayla geliyor. lgili odalarn verdii cezalar 15 gnle 6 ay arasnda deiiyor; ama neden 15 gn veya neden 6 ay olduu konusunda aklama yaplmyor.

Onur kurulu kararlar genellikle btn gerekeler aklandktan sonra, ceza yazlrken, sadece TMMOB Disiplin Ynetmeliinin 9b maddesine gre cezalandrlmtr gibi, Disiplin Ynetmelii maddesinin tekrar yazlmasndan teye gemiyor. Halbuki, 9b maddesine gre bile olsa, bu maddenin ngrd cezalar 15 gnden 6 aya kadarsa, hangi gerekeyle 15 gn, hangi gerekeyle 2 ay, hangi gerekeyle 6 ay verildiinin net ekilde yazlmas gerekiyor ki, oda onur kurullar da bu konularda kendi ilerinde bir itihat oluturabilsinler ve yelere verilen cezalarda eitlik salanabilsin diye dnyorum.

O nedenle cezalar net ve ak olarak tanmlanmal, belirtilmeli, cezalarn miktar da ayn bu aklk ve netlikte gerekeleriyle yazlmal diye zetliyorum.

Bir dier balk, oda onur kuruluna gelen dosyalar, bazen ayn ye hakknda ayn toplantlarda birden ok karar verildii durumlar da bize gsterdi son dnemlerde. Bir yeyle ilgili 3 farkl olaydan dolay ikayet olmu ve oda onur kurulu da bu 3 ayr olay srecini ayr ayr deerlendirmi. Belki ayr ayr toplantlarda grm; ama tarihleri birbirine ok yakn. Hibir yeye tebli edilmeden, kendi ierisinde cezann tekrar gerekesiyle arttrlarak uyguland durumlar da var hatta ya da tam tersi, arttrlmas gerekirken arttrlmad durumlar da var. Bizim Disiplin Ynetmeliimizin ana kurallarndan biri, ceza konusu olan su bir mddet sonra tekrar ilendiyse ve tekrar soruturuluyorsa, ilk incelemede 15 gn ceza verdiysek, ikincide belki 1 ay ceza vereceiz; ama birbirine yakn tarihlerde olduu iin, 3 dosya da 15 gn olarak tecelli edebiliyor mesela. O zaman, cezalardaki eitlik ilkesini ya da tekrar halinde arttrlarak uygulanmas gereini yerine getirmemi oluyoruz. Ama buna itiraz ettiimiz durumlarda ok ilgin eylerle de karlatk son zamanlarda. Bu 3 dosyay birlikte deerlendirin. Bu arkada 3 defa su ilemi. Birine 15 gn, birine 1 ay, birine 2 ay verin demiyoruz; ama 3 dosya da ksa srede ilenmi. Biliyorsunuz, cezalarn temel amac caydrclktr. ye o suu iledikten sonra, bu uyardan, ald cezadan sonra suu bir daha ileyemeyecektir;

12

ama birbirine ok yakn olduu iin, illa da arttrarak uygulayn demiyoruz. Birlikte deerlendirip, ceza belki 15 gn deil de, 1 ay yaplabilir, belki ona ramen farkl karar verebilir; ama bunun birlikte deerlendirilmesi gerekiyor.

Odamzn bir tanesine 3 dosyay geri gnderdik. ncelikle caydrclk geerli olsun; sadece birincisinde karar verilip, dier ikisi bizde dursun gibi bir yaklam da yapabiliyor ya da Biz, nde de srar ediyoruz. n de ilemitir, nde de srar ediyoruz. Bu durumlarda biz karar vermek durumunda kalyoruz bu sefer, nk ikinci defa iade etme yetkimiz yok. Biliyorsunuz, Yksek Onur Kurulu sadece bir defa uyar niteliinde oda onur kurullarna dosyay iade edebiliyor. Oda eer srar ederse, Yksek Onur Kurulu verilecek cezay kendisi belirliyor ve tebli ediyor.

Bir de tebligat konusu var. Hem Tebligat Yasasndan kaynaklanan, hem de bizim kendi itihadmzndan kaynaklanan, soruturma aamasnda ve cezann teblii aamasnda yeye tebligat yaplmas gerekiyor. Soruturma aamasnda birinci tebligat eline gemedii zaman ikinci tebligat, yine cezann teblii aamasnda da birincisi eline gemedii zaman ikincisini yapmak gerekiyor. Birok oda, elinde bir tane adres var; bu 4 aamada da tebligat ayn adrese yapyor, 4nde de ulaamyor yeye ve karar veriyor. Bir adan bakarsanz, oda hakl. Neden hakl; nk ye, yine bizim kendi tzemiz gerei, 1 ay ierisinde adres ve benzeri bilgilerdeki deiiklikleri odaya bildirmek zorunda. Ama dier adan bakarsanz, siz bir adil yarglama sreci iletmeye alyorsunuz; bir kere, ye Bakanlka ikayet edilmi, ou zaman ikayet edilen metnin arkasnda ayn zamanda yap denetim firmasnn 1 yl meslekten men olmasna ilikin de kararlar var. Yap denetimin ad belli. Zaten Bakanln internet sayfasna girdiiniz zaman oradan da adres elde edebiliyorsunuz ya da bu adrese dayal nfus bilgi sisteminden baz odalar nfus mdrlyle protokol yapp adres bilgilerine ulaabiliyor. Btn bunlar denenmiyor. Bizce denenmesi gerekiyor. zellikle bir oda -ismini vermeyeceim- bu konuda ok eksik. Odadan gelen dosyalarn neredeyse yzde 60-70i, 4 tebligatn da adrese yaplamadna ilikin. Buna dikkat edilmesi, hem odann, hem TMMOBnin saygnl asndan iyi olur diye dnyorum.

Notlarmn hepsini aktarm oldum. Belki atladklarm, unuttuklarm vardr; ama bunlar, karlatmz sorunlarn nemli bir ksm. Belki

13

sizin katklarnzla da, farkl sorunlar varsa onlar zerinde, onlarn zm zerinde de birbirimize yararl oluruz diye dnyorum.

HSEYN YEL- Bir kez daha altn izerek, bizim karlatmz sorunlara ilikin vurgu yapt arkadamz. Soruturmac atanmas, soruturmacnn nitelii konusunda, tebligat meselesinde byk sorunlar yayoruz Tabii, siz de imdi sorunlarnz aktaracaksnz. Bir dosyada ayn kiiye ilikin fotokopi ekiliyor. 5 kiiyse, o dosya , kaln bir ekilde, 5 kii iin ayr ayr geliyor bize. Bunun biraz daha zenle, kii iin dzenlenmesini istiyoruz.

Mesela ayn kararda, bir kiiye 15 gn, bir kiiye 2 ay gibi cezalar veriliyor. Bunlar geri gnderip, Bu dosyalar ayrtrn diyoruz, Kii iin ayr bir karar yazn. 15 gnse niin 15 gn, 2 aysa niin 2 ay olduunu yazn. Sadece 9b Maddesi yetmiyor. Bu kararlarn biraz almasn istiyoruz.

Yine sylendii gibi, diyelim ki, bir kii 2 ay arayla su ilemi, odaya gelmi; oda, birincisine 1 ay veriyor, ikincisine 2 ay veriyor tekrarlad diye. Bu bize geldiinde, aslnda birincisinin bize gelip onaylanmas, tebli edilmesi, ondan sonra ikinci dosyann iki misli arttrlarak verilmesi gerekir. Bu tr eyleri geri gnderdiimizde, Birlikte deerlendirin dediimizde de, yine dosya olduu gibi bize geri geliyor, biz ceza vermek zorunda kalyoruz ya da dzenlemek zorunda kalyoruz.

Bir baka ey de, bizim odalarmzn, bu yap denetimden gelen, yani Bakanlktan gelen dosyalara ilikin tavr, genel tavr izlediimde, mesela, baz odalarmz bu konuda yesini koruyucu davranyor. rnein, Bu, bizi ilgilendirmez, bizim iimiz deil, yemizin ii deil biiminde. Baz odalarmzda, yap denetimden gelen, Bakanln ikayeti zerine gelen olaylarda ar cezalar veriliyor.

Burada kk bir istatistik vermek istiyorum. Mesela, bu dnemki gelenlerin yzde 50sine yakn naat Mhendisleri Odas'ndan; yani Bakanln ikayetini deerlendiriyorlar ve cezalar veriyorlar. 45 gn, 2 ay, 3 ay, 6 ay, neyse. Hemen arkasndan Mimarlar Odas geliyor. Makina ve Elektrik Mhendisleri Odas'nnki daha az, dier odalardan hi yok gibi. Mesela dn, Jeoloji Mhendisleri Odas'ndan geldi. O da yap denetimden deil, baka bir eyden gelen bir dosyayd. Onun

14

iin, bu yap denetimiyle ilgili gelen dosyalar artk giderek bize gelen dosyalarn yzde 90na ulat. Bu konuda, hazrlanndan tutun da karar veri srecine kadar titiz davranlmas gerekir; nk Bakanlk tekrar ikayet ediyor ya da yargya gidiyor. Yargda bunlarn dnmesi de bizim amzdan, TMMOB asndan da hi iyi bir ey olmaz diye dnyorum. Dolaysyla, Nevzatn syledikleri balklarn altn bir kez daha izerek tekrarlamak istedim.

imdi sz size vereceim. Karlatnz sorunlar, bu sylediklerimize ilikin grleriniz, bunlarn her birini tartalm ve bu blm bu ekilde kapatalm diye dnyorum.

MUSTAFA SELMANPAKOLU (MO Onur Kurulu yesi)- Ben, sadece soru sormak istiyorum. Yalnz, bize sunulan programa gre, sorunlarn tartlmas leden sonra olacak denilmi. leden sonraki yapacamz tartmalar sakl tutarak, iki soru sormak istiyorum.

Sizlerin de syledii gibi, Yap Denetim Yasas ktktan sonra ciddi ekilde bir dosya art var ve bu dosya artyla beraber soruturmaclara ok ciddi grevler dmekte. Kaln dosyalar, bir klasr halinde dosyalar var. Dolaysyla, soruturmacnn grevi olduka ar. Nevzat bey dedi ki, Soruturmaclar artk bir savc gibi almal, gerektiinde olay yerine gitmeli. Yani olayla ilgili kiilerle grmeli, birtakm detaylarla ilgili dorudan alma yapmas gerektiini syledi. Bizler ynetim kurullar ve onur kurullarndaki kiiler, yani TMMOBye bal odalardaki yneticiler olarak gnlllk esasna gre alan insanlarz, yani herhangi bir karl yok. Biz kendi gnlmzle bu ilere talip olmuuz ve alyoruz. Ancak, sizlerin de syledii gibi, soruturmaclar atanyor ve olduka ar i ykleri var. rnein bizim MOda, soruturmaclara dosya bana bir cret deniyor. Benim genel kurullardan takip ettiim kadaryla, bu denen cretlerin, yaplan almalarla ilgili verilen emekle orantl olmadn dnyorum. Dolaysyla, Yksek Onur Kurulu veya TMMOBnin, bu soruturmaclarn emeinin karlnn verilmesiyle ilgili bir dncesi var m? Byle olmas gerektiini dnerek bunu soruyorum.

kincisi, Nevzat bey dedi ki, Dosya kiminle baladysa onunla bitmeli; yani soruturma baladnda onur kurulu yelerinden 5 kii kimse, onunla bitmeli. Ancak gryoruz ki, bugne kadar ok uygulanabilir bir ey deil bu. Baz kararlar Yksek Onur Kurulundan

15

geri dnyor ve aradan birka sene gemi olabiliyor, o geen seneler ierisinde onur kurulu deiiyor. Yani yle bir ey olabilir ki, deien onur kurulundan o arkada bu dnyadan gm de olabilir. Bu nasl temin edilecek, yani kiminle baladysa onunla bitmesini nasl temin edebileceiz? Belki de bunu yanl anladm. Onu sormak istiyorum.

SALONDAN (Maden M. O. Onur Kurulu yesi)- Nevzat bey konumasnda, soruturmac ya da uzlama kurulu kullanlmasnda, gerek terminoloji, gerek uygulama asndan farkllklar olduunu syledi ve yle bir ibaresi var: Bu konuda belirsizlikler var. Benim sorum, bu belirsizliklerin neler olduunun aklanmasdr. Bu belirsizliklerin giderilmesi iin bir alma yaplabilir mi?

Bir sorum var. Soruturmacnn ii gerekten ar. Baz odalar mesela cret veriyor, baz odalar vermiyor. Maden Mhendisleri Odas'nda byle bir ey olduunu sanmyorum rnein. Bir standart uygulama olabilir mi?

AHMET DRTDEMR (MMO Onur Kurulu yesi)- Merhaba arkadalar. Nevzat aabeyin sunumu srasnda aldm notlar oldu. Sizinle kendi deneyimimizi paylamak istiyorum. Bahsettii gibi, zellikle yap denetim sreciyle ilgili ok dosya geliyor. lk balarda gelen dosyalar ok yetersizdi, Bakanlktan gelen dosyalar da yetersizdi ve bizi ok zorladlar. Yeni arkadalar ansl; u anda artk biraz daha detayl dosyalar geliyor, hatta meslek gruplarna gre neden sulandklar bile net ve ak. lk zamanlar byle ok detayl deildi. Sre ierisinde bahsettik, siz de biliyorsunuz; Bakanln yapt bildirim nemli. Yani oradaki detaylar ou zaman yetersiz kalyor, biz tekrar inceleme raporunun tamamn istemek zorunda kalyoruz. Bu bildirim eer yeterli olursa, srecin ikinci aya soruturmac. Bu da nemli. Soruturmac arkadalarmzn mutlaka onur kurulundaki arkadalarla bir araya gelip, toplant yapp, nasl hazrlamalar gerektiini renmeleri gerekiyor. Bu sreci de en iyi onur kurulundaki arkadalar onlara iletebilir.

Bizim Odada genellikle ube mdrleri uyguluyor soruturma srecini. Birka dnemdir konutuumuz bir ey vard; belki bu dnem uygulayacaz. Bir soruturmac havuzu oluturuyoruz. Burada da srekli ayn soruturmacnn grev yapmasnn yarataca skntlar da ksmen ortadan kaldracaz.

16

Bir de soruturmac dosyay hazrlarken, dosyayla ilgili tm bilgi ve belgeleri toparlamasnn dnda, olaya bak da deerlendirme yapacak yeterlilikte olmal. nk soruturma raporuna gre oda ynetim kurulu o dosyay onur kuruluna gnderiyor ya da gndermiyor. Bu noktada bu nemli. Eer dosya onur kuruluna gelmise, bu srete de onur kurulundaki arkadalara i dyor. Dosyalar ok olduu iin, dosyalar paylayoruz biz, her arkadamz raportr oluyor. Bu noktada da raportr raporu ok nemli. O raporun, toplantda dier arkadalarn okuyarak deerlendirme yapabilecei kadar detayl olmas gerekiyor. Sonuta, her dosyay teker teker inceleme ansmz yok. Burada raportr arkadalara da grev dyor. Bizim raportr raporu yle. Bir dosya zeti yapyoruz; ama burada olaylar net olarak yazyor olmamz lazm ki, dier arkadalarmz o raportr raporunu okuyarak karar verebilsinler.

Nevzat aabeyin de bahsettii gibi, karar da ok nemli. lk zamanlar biz, kararlar ok gereke yazmadan yazyorduk; sonra bir-iki dosyamz dnd, konutuk, sohbet ettik ki, hakllar. Karara gerekeyi tam yazyoruz ki, Yksek Onur Kurulu da o kararn tamamn okuyarak, dosyay incelemeye gerek duymadan bile o dosya hakknda karar vermeye yetecek kadar bilgiye sahip olmal.

Yaptmz i ok nemli arkadalar. Ceza veriyoruz. Yani kendinizi yelerin yerinize koyun. Siz, onur kurulundan ceza almak ister misiniz, istemez misiniz, dnn. Biraz nce Nevzat aabey syledi; 15 gn, 2 ay, 3 ay, 6 ay meslekten menler varm. Ben garipsedim akas. Biz, itihat gibi bir ey oluturduk. Bir kere, ilk hatasnda yazl uyar veriyoruz arkadalarmza. Bu, belki meslekle de ilgili bir ey. Bir inaat mhendisinin yapt kusurun oluturaca sonular farkldr tabii ki, ama birdenbire 2-3 ay meslekten men vermek de bana ok mantkl gelmiyor akas. Sunumda sylendii gibi, cezann caydrc zellii olmal nce.

Soruturmacya cret verilmesini ok tasvip etmiyorum. Biz de cret almyoruz. Sonuta, soruturmac arkadalar da bizim gibi, odasn seven ve odas iin bir eyler retmek isteyen arkadalar olmal. Buna katlmyorum.

YAA NUR KAYA (EMO Onur Kurulu yesi)- Merhaba. Sayn Bakan, Sayn Divan Bakan, deerli arkadalar; EMO Onur Kurulu yesiyim, ayn zamanda PTT Genel Mdrl'nde alyorum.

17

Benim bu Onur Kurulundaki grevim sresinde arkadalarmla da paylatm birka konu vard; burada aslnda neri niteliinde, belki de tartmaya amak anlamnda. Bunlardan nemli grdm bir tanesi, biraz nce de Nevzat beyin syledii gibi, genelde dosyalarn birou yap denetim firmalaryla alkal. Dosyalar incelerken genelde grdmz sknt, zellikle bizim Odaya mensup arkadalar diyor ki rnein, naatla ilgili bir problem var; ancak, ben elektrik mhendisiyim, bu problemden dolay ben de ayn kategoride soruturuluyorum ya da yarglanyorum. Bunun byle olmamas gerektiini sylyor. Ancak, Yasada diyor ki, Orada denetimciler olarak siz bir btnsnz. Diyelim ki, depo olarak gsterilen bir yere siz gidip normal konut aydnlatmas tesis etmisiniz, onu ekmisiniz. Makineci arkadaa diyor ki, Sen, oraya lavabo koymusun, pis su gideri, temiz su tesisat ekmisin. Buras depo. Mteahhit, oray daireye dntrm bir ekilde, yani projeye aykrlk var ya da projede olmayan bir yere aydnlatma tesisat ekmisin vesaire. Bu Yasa, herkesi eit deerlendiriyor. Bu farkll grdnde, Sayn Nevzat aabeyin de dedii gibi, 3 gn iinde neden bildirmedin? Sen de sorumlusun. Orada bir aykr uygulama var diyor. Doru. Bunun yannda, bir meslektamz da demi ki, Geim derdi ekiyorum, ok skntdaym. Orada onu bildirdiim takdirde iimden olacam. ocuklarm okuyor, yle oluyor, byle oluyor.

Meslek etii asndan baktnda, tabii ki bildirmesi lazm, olayn o ksmn dnmemesi lazm; ama iin bir de ayrca realitesi var. nerim tam bu noktada. Ben diyorum ki, bir yolunu bulup, yolunu derken, illegal deil tabii, yasal erevelerde, unu yapabilir miyiz: Yap denetim firmalarnda alan tm mhendisler cretlerini alt firmadan almasnlar, bamsz bir havuzda biriken paradan onlara cret dense, bylece, alt denetim firmasna bal kalmayacak, daha etik ve daha bamsz hareket edecek, bu tr korkular olmayacak. Bunu tartmaya amak istiyorum. Tm odalar, u anda buradaki arkadalar, hukuku arkadalarmz, tecrbeli byklerimiz, bu konuyu bir dnelim. Bu nasl hayata geirilir? nann, o zaman dosya saylarnda da belli azalmalar olacaktr, onur kurullar kararlarn daha bir rahat verecektir. Bu, geniletilebilir. Bunu bir dnmenizi istiyorum.

Yine dikkatimi eken bir konu daha var. rnein, bir dosya geliyor, dosyay incelediimizde bakyoruz, ayn olayla alkal, elektrik

18

mhendisi, makine mhendisi, inaat mhendisi. Genelde oradaki eylem ya da ey ayn, eit. Diyelim ki, bunun karl olarak bizim verdiimiz bir ceza vardr; uyardr, hafif paradr ya da meslekten belli bir sre mendir ki, bunun gerekelerini de yazyoruz. Ayn sula alkal olarak dier oda ne veriyor kendi yesine, br odalar ne veriyor? Burada ok asenkron ya da eit olmayan bir tavr m oluyor? Yani birisi uyar verebilir. Tamam, ynetmelikte vardr baz eyler; ama biraz nce Nevzat beyin de dedii gibi, eit ceza ya da cezada eitlik ilkesi ne? Oda ierisinde uyuluyor olabilir, ama odalar arasnda buna ne kadar uyuyoruz? Bununla alkal, o dosyayla ilgili, eminim, Makine ya da naata da gitmitir. Oradaki arkadalar kendi yelerine onun edeerinde ne ceza veriyor? Bunu hakikaten merak ettim. Burada bir eitlik, bir senkronizasyon salanmas anlamnda, baz dosyalarda, bir ekilde bir iletiim kurup, o dosyayla alkal belki ortak bir toplant yapp, karar daha haka vermeleri mmkn m diye dnyorum. Bunu da o ekilde tartmaya ayorum.

Dosyas gelen her yeye ayr bir tutanak ya da deerlendirme ve ceza varsa ya da yoksa, herkese ayr ayr yaplsn diye bir ey vard. Dorudur, katlyorum; ancak, bizim bir dosyamzda, ayn sutu, ayn olayla alkalyd, birletirip yazma gerei duyduk. Belki de biraz kat tasarrufu edelim diye dnmtk. Sanrm, o dosya geri geldi dedi hukuku arkada. Tekrar bakacaz tabii ki, ama oradaki niyetimiz de uydu aslnda: Hakikaten her ey aynyd, siciller vesaire yazld, birletirilmiti; herhangi bir kolaycla kalmad, herkes ayn sayfada gzksn anlamndayd, yani baklnca Yksek Onur Kurulunca deerlendirmesi daha bir rahat olsun diye yaplmt.

Bu tebligat olayn da syleyeceim PTTci olmamdan dolay. Biliyorsunuz, evinizi bir semtten dier semte tarken, adresinizi 15 gn ierisinde bildirmek durumundasnz. nceden muhtarlklara gidip form dolduruyordunuz ki, ben yle yapmtm. Tm aile bireylerinin resimlerini de yaptrp vermitik. Salamcyz. PTTciyiz diye. Sonradan dediler ki, bal bulunduunuz nfus mdrlnden de yapabilirsiniz bu ilemi, yani illa da muhtarlktan deil. Yani burada amalanan uydu: Yeni tandnz adres ya da yaadnz adresi resmiletirmek. Nfus Vatandalk leri Genel Mdrlnn bu konuda bir veritaban var. Bizim kurum onlarla yakn alyor birok konuda. Tebligatlar ok nemli, hakikaten hukuki bir deer tayor.

19

Eer oradaki adrese, zellikle Nfus Vatandalk lerinden alnan bu adres veritabanndaki adrese yaplan tebligatlar kanunen geerli saylyor. Aksi halde, Ben, o adreste deildim, filan adresteydim dediinde, hukuken tebligatn gnderildii kii sulu durumda; nk adresini gncellemek zorunluluu var.

SALONDAN (PO)- Az nce konuan arkadamz bahsetti, Biz bir itihat gibi bir ey oluturduk, ilk hatada uyaryla balyoruz caydrc olmak iin dedi, ama her meslek grubu iin aslnda bu ok da geerli olmayabilir. Her suu ilk seferinde ayn ekilde deerlendirmeyebiliyoruz, yani ilk seferde birinci derece doal siti yaplamaya am bir yemiz ile mesleki denetimini ge yaptrm yeyi ayn deerlendirmemiz zor. O yzden de ilk seferinde uyaryla balayamayabiliyoruz. Yani meslek dallarna gre biraz deiebiliyor bu. Bunu bir hatrlatmak istedim.

AL PER (MMO Onur Kurulu yesi)- TMMOBnin u anki Onur Kurulunu getirip, yap denetimine baladk. Ben, yap denetimini ok farkl gryorum. Yap denetimine dosya veren arkadalarmz, mimarlarmz, mhendislerimiz, ehir planclarmzn tamam, tpk gda mhendislerinin, veterinerlerin veya eczaclarn oraya diplomasn asmas iin veriyorlar. Kald ki, yap denetimiyle ilgili belgeyi TMMOB vermiyor, Bakanlk veriyor. Yap denetimde grev alan arkadalarmzn eitimiyle ilgili TMMOBnin bir yetkisi yoktur. Byle olunca, sanki Onur Kurulunun grevi yap denetim gibi, Onur Kurulunu getirip yap denetiminin iine oturttuk. Ben ahsen yap denetim konusunda dosyalara bakmaya bile taraftar deilim. Yap denetiminde grev alan arkadalarmzn hibiri de oray i olarak grmyor. Hi kimse alnmasn, ama byk ounluk genelde emekli arkadalarmzn ek gelir olarak grd bir alan. Byle bir konuda, alp da srf yap denetimini ilememiz ne derece doru? Yap denetimiyle ilgili ya Bakanlk bize tam yetki verir, Odalar kendi yap denetim belgesini verir der, eitimini veririz, arkadalarmzn da o sorumluluun bilinciyle grev almalarn salarz. u aamada sadece arkadalarmz emekli olduktan sonra formalite icab diplomalarn veriyor. Onun iin, bu konunun burada bu kadar ne karlmasn doru bulmuyorum. Makina Mhendisleri Odas olarak arkadamn sylemek istedii sadece yap denetimiyle ilgiliydi. nk yap denetimde grev alan

20

arkadalarmzn birou, yaptklarnn su olduunu bilmiyorlar. Piyasaya baktmz zaman, bunu engelleyemiyoruz. Sorun da bu zaten, sylemek istediimiz de bu. Arkadalarmza, Vermeyin diplomanz diyoruz, ama orada bir ek gelir var diye veriyor. Bunu nlemenin yolu bizden gemiyor. O belgeyi onlara Bakanlk veriyor. Ne zaman ki bu belgeyi biz verecek konuma gelirsek, yap denetimleriyle ilgili daha ok syleyecek szlerimiz var diyorum.

ERDAL YAVA- Bir dosya var elimde. Adresine gnderiliyor, bir de firmasna, ikisi de geri geliyor. Elektrik Mhendisleri Odas, sanyorum nfus mdrlnden kaytlar alyor; ancak, TMMOB olarak, tm odalar iin Nfus daresi Bakanlyla grmeli, kaytlara girebilmeliyiz. nk orada gncel kaytlar adrese dayal nfus kayt sisteminden alabiliriz. Bunu nermek istiyorum.

kinci olarak da, 7201 sayl Tebligat Yasas var. Genel hkmleri uygulayabilirsiniz. Yani gazeteye ilan verdiinizde, otomatikman yasal sreci tamamlam oluyorsunuz.

kinci konu, yap denetim maalesef en byk yaramz. Yasal olarak dzenlenmedii srece, bununla ilgili sorunlar artacaktr ve dosyalar da hzla gelecektir. Zira 6306 sayl Afet Riski Altndaki Alanlarn Dntrlmesi Hakkndaki Yasa'dan sonra, imdi mavir firmalar lisans alacaktr evre ve ehircilik Bakanl'ndan. Bu, yzlerle, binlerle ifade edilecek rakamlardr. Burada birok meslektamz onur kurullarna sevk edilmek zorunda kalacaktr. Zira bu yasann birok yanl yn vardr, uygulandnda byk sorunlar kacaktr ve muhatab da mhendis, mimarlar ve planclar olacaktr. Bunun zellikle yasal boyutta, yani onur kurullarnn mevzuat, TMMOBnin mevzuat ierisinde ve Bakanlkla yaplacak olan grmelerde dikkate alnmasn nemli gryorum.

HSEYN YEL- Teknik sorulara cevap verelim, tartmay leden sonraya brakalm. rnein, Selman beyin syledii, Ayn kiiyle balayan, ayn kiiyle biten nasl olacak konusuna deineyim. Bu, bir dnem iin sz konusudur; ama rnein, kii vefat etti diyelim, mutlaka yedekten birisi gelecek. Buna diyecek bir eyimiz yoktur. Aslnda srecin uzamamas gerektir. rnein, Yksek Onur Kurulu bu dnem 21 gnde bir toplanyor, yani odalardan gelen kararlar

21

ok uzamayacak aslnda. Eskiden yle eyler var myd, yok muydu, onu bilmiyorum. Ynetmeliimizin 25. Maddesi, Kurul, kendisine bir ya da birka konu verildiinde, yapaca ilk toplantda konular sonulandrncaya kadar grev yapmak zere, aralarndan bir bakan ve raportr seer diyor. Bu, ak ve net, ama istisnai durumlar vardr. Yani dnem bitti, olmad diyelim, yeni dnemdeki kiiler olacak ya da vefat etti kurul yesi ya da istifa etti diyelim, elbette bu durumlar istisnadr.

MT NEVZAT UUREL- Orada farkl bir ey var. stisnai birka durum dnda, zaten onur kurulu sylendii biimde oluuyor ve karar da oluturuyor. O dosya eer Yksek Onur Kurulu'ndan geri dnerse, baka bir 5 kii girebilir. nk zaten sonulanm, karar verilmi. Yksek Onur Kurulu bozarsa, tekrar onur kurulu oluturulur, o 5 kiiyle de karar alnr. Burada sadece istisnai durum uradan kaynaklanyor: Oda onur kurulu toplanyor, fakat szl savunma almaya karar veriyor, szl savunma iin yeye sre tanyorlar, geliyor, onur kurulunda savunma yapyor. lk toplantdaki 5 kiiyle birlikte szl savunma alnmas lazm. Ahmet arkadam, Biz, Bakanlktan bilgi ve belge istiyoruz dedi. Onur kurulu toplanyor, bakyor ki elindeki belgeler yeterli deil; Bakanla yazyor, ek aklama, ek dosya, soruturma dosyasnn orijinalini istiyor. O zaman, aradan geen srede farkl onur kurullar olmamas lazm, o dosyay isteyen onur kurulunun sonulandrmas lazm. Bunu demek istedim. Yoksa, dier dosyalar zaten balyor, onur kurulu bakann ve raportrn seiyor, sonulandryor.

Ksa ksa cevap vereyim ben. sterseniz, leden sonra bu konuyu tekrar konuabiliriz.

Soruturmaclarn emeinin karl meselesini ben yle gryorum: TMMOBnin seilen kurullar zaten gnlldr; Onur Kurulu, Denetleme Kurulu, Ynetim Kurulu. Ama tm bu kurullar ilerini hayata geirebilmek iin kadrolar kurarlar. Soruturma bence byle bir eydir. Az nce bir arkadamz syledi; odann mdr yapyormu baz yerlerde bu tr ileri. Bazlar soruturmacya cret veriyor. Bence, eer bir emek harcanyorsa, seimle gelmeyen gnll kiilerin dnda bir emek harcanyorsa, karl denmeli diyorum.

22

Ahmet arkadamza ok teekkr ediyorum. Benim aktardm birka konuda destek yapt. Yani bu soruturmac havuzu meselesi nemli bence. Soruturmacnn nitelii aslnda tanmlanmamtr ynetmeliklerimizde, ama onur kurulunun nitelii bellidir. Daha nce ynetim tecrbesi olan, ynetim kurullarnda yer alm kiiler ancak denetleme kuruluna seilebilirler, yer almam kiiler seilemezler. Soruturmaclarn da mmknse byle, gemi ynetimlerde, onur kurullarndaki deneyimli arkadalardan havuz oluturulmasnda yarar var diyorum.

Uyar cezalar zaten temel cezamz olmal, en alttan balamalyz diye dnyorum. Belki leden sonra konuacamz yap denetim konusuna aslnda yap denetim diye bakmyorum; bugne kadar yaplan mimarlk ve mhendislik hizmetlerinin bir yasa nedeniyle artk daha denetlenebilir hale gelmesi sz konusu. Aslnda tm mimarlk, mhendislik, ehir plancl faaliyetlerinin, zaten kamu nezdinde yaplan iler olduu iin, kamu hizmeti niteliinde iler olduu iin doru yaplmas gerekiyor ve buna aykr yaplanlarla ilgili de ilem yaplmas gerekiyor. Hatta biz yllardan beri, kamuda alan memurlarn da ayn ynetmeliklerle, ayn yaptrmlarla soruturulmas, cezalandrlmas gerektiini iddia ediyoruz. O da bu dnem balad. Bir odamzn belediyede alan iki tane yesi ceza ald yapt eylemlerden dolay, orada imzalad projelerden dolay.

Yap denetimdeki eitim konusu, bir de emeklilerin bu ii yapyor olmas konusu, yasay bilmeme konusunu belki biraz sonra tartacaz yine. Bence hibiri gereke deil. Yksekokul mezunu adam, yani her eyi bilmek zorunda, yasa ve ynetmelii bilmek zorunda ve ona gre davranmak zorunda. Ben diplomam verdim diye bakarsanz olaya, mimarlk, mhendisliin saygnlna zarar verirsiniz. Olaya byle bakmamak lazm. Bir mesleki faaliyetse, gereklerini yerine getirmek lazm diye dnyorum.

Belirsizlik var! dediim de u: Soruturmac atanr diyor. Soruturmacnn bir ya da birden ok olmas ya da soruturma uzlatrma kurulu diye bir kurul oluturulmas gibi konular bizim Disiplin Ynetmeliimizde tanmlanmamtr. Belirsizlii o anlamda syledim. O yzden de kimi oda soruturma uzlatrma kurulu ad altnda 5 kiiden oluan bir kurul araclyla soruturmay yrtyor, kimi yelerimiz bir kii atayp onun zerinden yrtyor.

23

HSEYN YEL- Nurten arkadamza sz vereceim. Daha sonra bir yemek aras, leden sonra da yapabildiimiz kadar genel grme yapacaz.

Av. NURTEN ALAR YAKI (TMMOB Hukuk Danman)- Hepinizi saygyla selamlyorum.

Genel bir ilkeyle balayalm. TMMOB ve odalar kamu kurumu niteliine sahip anayasal meslek kurululardr. Bu kurulular genel idare ierisinde yer almakta olup, ilem ve kararlar idari yarg denetimine tabidir. Birlik ve odalarn ynetim ve onur kurullarnn tesis etmi olduu ilem ve kararlar bu nedenle yarg denetimine tabidir. Bu nedenle de sizin vermi olduunuz kararlara kar iptal davalar alabilmektedir.

Bir aratrma yaptk. 34. Dnemden 41. Dneme kadar Yksek Onur Kuruluna ka dosya gelmi, bu dosyalar hangi odalardan gelmi ve bunlara kar alan dava saysnn bir dkmn yapmaya altk. 34. Dnemde yalnz 61 dosya gelmi, 35. Dnemde 53, 36da 118, 37de 82, 38de 80, 39. Dnemde 116, 40. Dnemde 280, 41. Dnemde ise 423 dosya gelmi. Son iki dnemde dosyalarn oalmasnn nedenin ise, yap denetim kurulularndan dolay olduunu gryoruz. Fotorafa btn olarak baktmzda -Bakan da al konumasnda syledi-, TMMOBye bal meslek odalarna kaytl ye says toplam 410 bin, toplam sayyla kyasladmzda, aslnda disiplin soruturmas alan meslek mensubunun says ok az. Yani evre ve ehircilik Bakanl'na yaplan ikayetlerin ve baz yayn organlarnda yer alan kar siyasi gruba ceza veriliyor gibi polemiklerin bir anlam olmadn bu rakamlar sylyor aslnda. Saylarn vermi olduu sonu, ya meslek mensuplar hi disiplin suu ilemiyorlar ya da odalaryla ok balantlar yok. Yani mimar ve mhendislik hizmetinin denetim dnda kaldn syleyebiliriz. Alan davalara baktmzda, 38. Dnemde 25, 39. Dnemde 10, 40. Dnemde 25, 41. Dnemde 26. Yani verilen cezalarla alan davalar arasnda da ok byk bir paralellik yok; 1/3, 1/4 dava ayor, hatta daha da aznn dava atn gryoruz. Dava ama saylarnn dk olmas, disiplin cezalarnn byk bir ksmnn hakl bir nedenle verildiini de ortaya koyuyor.

Alan davalarda kaybetme oranmza gelince, yzde 50-yzde 50. 25 dosyada karar verilmise, 13nde kazanmz, 12sinde kaybetmiiz.

24

Kaybetme nedenlerimizin gerekelerini tek tek irdeleyelim. Konu balklarn, alanlar tasnif etmeye altk. Bu tabloda, ikayetin nasl yapld ve geirecei aamalar karmaya altk ematik olarak. Bu tabloda yaplacak bir hata, usul ynnden iptali gerektiriyor. ikayet oda ynetim kuruluna yaplyor. Olayda, bir ikayet eden var, bir de ikayet edilen var. Oda ynetim kurulu dosyay alyor, soruturmaya deer grmezse reddediyor, soruturmaya deer grrse kabul ediyor. Soruturmaya deer grmezse, reddettii ksmda, ikayet eden burada itiraz hakkn kullanabiliyor. Bu itiraz hakkn nce oda onur kuruluna yapyor. Oda onur kurulu eer kabul ederse, soruturma ve kovuturma dediimiz iki blm de kendisi yaparak, dosyay karara balyor. Kabul etmesi, bu bir idari ilem artk. Bu ret kararna kar iptal davas aabiliyor. Buna bir rnek vereyim. Elmada Asliye Hukuk Mahkemesi'nde grlen bir davada, kefe gidiliyor. Keifte, bir inaat mhendisi, ikayet edenin yapsna metruk yap diyerek, hibir deer atfetmiyor. Bunun zerine ikayeti, oda ynetim kuruluna, Senin yen herhangi bir inceleme yapmadan, bir deer atfetmedi. Bu, haksz bir deerlendirme. Meslek etiine uygun olarak davranmad iin, yanl davrand iin Taraf da bir imento fabrikas ve evre kirlii ile ilgili. Onun da kafasnda bir soru iareti olmal ki, odaya ikayet ediyor, tarafl bir rapor hazrlad diye ikayet ediyor. Oda ynetim kurulu da, Bilirkiidir, o kendi kanaatini bildirmi. Bu bir meslek suu deildir diye ikayeti reddediyor. ikayeti de oda onur kuruluna itiraz ediyor, oda onur kurulu da bunu reddediyor ve bu ret kararn ikayeti iptal davas konusu yapyor. Mahkeme, Sen hibir inceleme yapmadn, gidip yerinde grmedin binay, hakikaten metruk yap mdr, bunun hibir mali deeri yok mudur, buna bakmadan byle bir karar vermen yanl diye iptal ediyor.

Oda ynetim kurulu ikayeti soruturmaya deer grrse, soruturmay ayor ve bu soruturmann yrtlmesi iin de bir soruturmac atyor. Burada soruturmac atandktan sonra, soruturmacnn raporunu hazrlayana kadar olan ksm soruturma ksm, onur kuruluna devredildikten sonraki blm ise kovuturma ksm. Bizim yarglamamzn ksmlar bu.

Mahkemeler usul ynnden ok titiz davranyorlar. Soruturmac, ikayet edilenden savunmasn isteyecek, aleyhine ve lehine olan btn delilleri toplayacak; yani herhangi bir soru iaretine yer verilmeksizin

25

bu dosyay tamamlayacak ve kanaatini oluturacak, bu kanaatini de oda ynetim kuruluna bildirecek. Oda ynetim kurulu bu soruturma raporundan bu kiinin hakknda kovuturma almasna yer olduuna dair kararn verirse, oda onur kuruluna dosyay gnderiyor. Oda onur kurulu, dosya geldiinde, bu uyumazlk konusunda ya ceza verecek ya da ceza verilmesine yer olmadna karar verecek. Buna kar itirazlar da, eer ikayetinin lehine olmu ise, onun bir itiraz olmayacaktr, ikayet edilen buna kar itiraz hakkn Yksek Onur Kurulu'na yapacaktr. Eer ceza verilmesine yer olmadna karar verilmise, ikayeti kendisi Yksek Onur Kurulu'na, ceza verilmediinden dolay itiraz edebilir.

Usule ilikin karar rneklerine baktmzda, Nevzat beyin de anlatt gibi, soruturmac ve soruturma raporlarnn nemli olduunu gryoruz ve kaybedilen davalarn daha ok bu alana dair olduunu gryoruz.

Dantay dare Dava Daireleri Kurulu'nun vermi olduu bir karar size sunmaya alacam; nk bu, en st merciin vermi olduu bir karar. Yerel mahkemenin direnme karar zerine, bir idari yaptrm olan disiplin cezasnn verilebilmesi iin, cezann dayana olan fiilin hibir pheye yer vermeyecek ekilde saptanmas gerektii; bu belirlemeyi yapabilmek iin, tarafsz ve usulne uygun olarak yaplacak olan bir soruturma sonucunda dzenlenen disiplin soruturma raporunun bulunmas gerektii ve disiplin cezasna esas fiilin kii tarafndan gerekletirilip gerekletirilmedii, ancak bir soruturma raporunda deerlendirilerek, disiplin kurullarnn bu deerlendirmeyi yapabilecekleri ve bu rapora dayal olarak ceza tayinine gidebileceklerini belirterek, Daire kararnn hukuka uygun olduunu belirtmilerdir. Yani soruturma raporuyla balyor aslnda i, onunla bitiyor.

Bir de savunma almadan karar vermek durumu var; bu da usule ilikin. Anayasal kural u: Memurlar ve dier kamu grevlileriyle kamu kurumu niteliindeki meslek kurulular ve bunlarn st kurulular mensuplarna savunma hakk tannmadka disiplin cezas verilemez. nmzdeki dosyalardan birinde, 3 ay meslekten men cezas verilmi, Yksek Onur Kurulu da bu karar onaylam. Disiplin cezas alan meslek mensubu dava am. Mahkemenin kararndan alnan ksm okuyorum size: Yap denetim irketinde yardmc kontrol eleman olarak alan davacnn, ina edilen yapdaki aykrlklar

26

sresi iinde idareye bildirmedii, soruturma sonucunda durumun sabit olduu gerekesiyle, meslek mensubuna 9/b bendi uyarnca -bu, Disiplin Ynetmeliinin maddesi; nk en ok ceza buradan veriliyor- 3 ay meslekten men cezas verilmitir. Davac, savunma istemli yazy askerde olmas nedeniyle almamtr. Tebligat, eski alt iyerine yaplmtr. Tebligat Yasasnn 17. Maddesine, askere nasl tebligat yaplaca dzenlendii iin, bu Kanuna aykr olarak yaplan tebligat yasal olarak kabul etmemi ve mahkeme, davacnn savunmasn yapmak iin sre verilmeden, 3 ay meslek uygulamasndan yasaklanmasna ilikin karar iptal etmitir.

Hizmet d eylem, bu da daha ok kamu kurumunda alan devlet memurlar iin geerli. Bu konuda yarg, uzun sre kamu kurumunda alan devlet memurlarna ceza vermedi; nk 657 sayl Devlet Memurlar Yasasna tabi olarak alan bir meslek mensubunun kendi tabi olduu hukuk rejiminin Devlet Memurlar Yasas olduu, kurum amirince disiplin soruturmas yrtlecei ve meslek odalarnn bu konuda ceza tesis edemeyecei yolunda, 2006ya kadar srarla bunu srdrmt Dantay 8. Dairesinin bununla ilikili birok karar var. Bunun meslekle mi ilgili, yoksa meslein dndaki bir grevle mi ilgili yapldna ilikin bir tasnif yaparak karar oluturuluyor; ama hl devlet memurlarna kar bir hassasln olduunu gryoruz mahkemelerde. Bir devlet memurunun meslek etik ve ilkelerine aykr davranndan dolay ceza aldn grmek ok olas deil. Kamu kurumunda alan bir mhendisin oda yneticilerine elektronik posta yoluyla hakaret etmesi sonucu verilen 3 ay meslekten men cezas hakknda mahkeme, hizmet dnda, devlet memurunun itibar ve gven duygusunu sarsc davrantan dolay soruturma amaya ve disiplin cezas vermeye ancak disiplin amirinin yetkili olduu, kabul gren bir idare hukuku ilkesidir. Yaplmas gereken, kiinin alt kuruma haber vererek, sonucuna grev davranmas gerektii aktr denilerek, ceza iptal edilmitir. Karar Dantay tarafndan da onanmtr. Yani bu bir hakaret suu olduu iin, meslekle ilgili grmemi.

Bir de oda etkinliini engellemek gibi bir fiilden dolay ceza verilen dosyalar var. Bunlara da rnek sunuyorum size. Bir odann danma kurulu toplantsnda gndem d konuma, kan tartma ve grlerini zel bir grupla elektronik ortamda paylama, eletiri snrlar iinde kaldndan, Disiplin Ynetmeliinin 9/c maddesinde

27

belirtilen fiil kapsamnda deerlendirilemeyeceine karar verilmitir. Bu da eletiri snrlar ierisinde kalm.

Baka bir rnek daha vereyim. Bir odann danma kurulunda toplantnn dzenini bozarak darp etmeye kadar varan olaydan dolay verilen meslekten men cezalarnn iptali iin alan davalar mahkemeler reddetmitir. Bunda birden fazla ye ceza almtr, bunlarn hepsi mahkemece reddedilmitir.

Kamu grevlisine ilikin bizde bir karar yok, ama bir hekim hakknda verilen dari Dava Daireleri Kurulu karar var. O karar okumak istiyorum; nk sizin de devlet memuruna bir ceza verdiinizde, onun meslekle ilikilendirilmesi konusundaki o noktalara dikkatinizi ekmek istediim iin bu karar okuyacam. Anayasa'nn 135. maddesi gerei, kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularna mensup meslek mensuplarnn 657 sayl Yasa gereince kamu grevlisi olmalar durumunda hangi disiplin hkmlerinin uygulanaca konusunda yarg kararlaryla meslek rgtlerinin grleri uzun sre rtmemitir. Dantay, yakn zamana kadar, kamu grevi ifasnda mevzuata aykr davranndan dolay soruturma amaya ve disiplin cezas vermeye ancak disiplin amirinin yetkili olduunu kabul etmi ve meslek odalarn bu konuda yetkili grmemitir. Dantay 8. Dairesi'nin, devlet memuru olan meslek mensuplar hakknda disiplin soruturmas amaya ve disiplin cezas vermeye disiplin amirinin yetkili olduu, genel kabul gren bir idare hukuku ilkesi olduuna ilikin karar, Dantay dari Dava Daireleri Kurulunun itiraz dosyasnda vermi olduu kararla, meslek odalarnn yetkisini daraltan ve nceki kararlar aan bir yaklamn kabul grdn syleyebiliriz.

Bu kararda, disiplin hukuku bakmndan, meslek mensubu olup kamu grevlisi statsnde olanlarla mesleini serbest olarak icra edenler arasnda kesin bir yetki alan ayrm yoktur. Baka bir deyile, meslek mensubu olup kamu grevlisi olanlarn bal olduu kamu tzelkiiliine kar, mesleini serbest olarak ina edenlerinse meslek kurulularna kar disiplin hukuku asndan sorumlu olduu eklinde kesin bir sonuca ulalmas mmkn deildir. Disiplin hukuku bakmndan nemli olan, disiplin cezasna konu eylemin arlkl olarak hangi grevden kaynaklandnn tespitidir. Bu adan, eylemin hangi grevden kaynaklandnn ncelikle tespiti gerekir. Baklan olayda, Adli Tp Kurumu 3. Adli htisas Kurulu yesi olan

28

davacnn bir hkml hakknda elikili, gerei yanstmayan raporlar dzenledii gerekesiyle, Trk Tabipleri Birlii Disiplin Ynetmeliince cezalandrld anlalmakta olup, davacnn cezaya konu eyleminin bir hasta hkml hakknda hekimlik bilgi ve becerisi sonucu rapor dzenlemesinden kaynaklanmas nedeniyle, daval Birlik tarafndan soruturulup, sonucuna gre ceza verilebilecei tabii olup, ilemin yetki ynnden yrtlmesinin durdurulmasnda hukuki isabet grlmemitir gerekesiyle Birliin itirazn kabul etmi, Dantay 8. Dairesi'nin kararn iptal etmitir. Alnan karar, meslek odalarnca belirlenen mesleki davran ilkelerinin, meslek mensubunun sfatna baklmakszn, tm meslek mensuplarnca balayc olacann bilinmesi ynnde olumlu bir karardr. Karar, meslek mensubunun meslek mensubu olmas nedeniyle meslek kurallarna uyma zorunluluunun, kamu grevlisi olmas nedeniyle bir muafiyet tannamayacann kabul anlamnda olup, meslek disiplini ynnden bir boluu doldurmu grlmektedir. Bu karar da dari Dava Daireleri Kurulu'nun bir karar olup; ama dediim gibi, hl devlet memurlarna kar bir hassasiyet srdrlmektedir.

Baka bir kamu grevlisi hakknda verilen bir karardan alnt yapyorum. Buna 1 ay meslekten men cezas verilmi. Kamuda alan denetleme kurulu yelerine verilen ceza, burada, bir odann denetleme kurulu yesi iki kii de kamu grevlisi. Biri Trkiye Byk Millet Meclisi'nde bir milletvekiline danmanlk yapyor, ama kadrosu Bakanlkta; dieri de halihazrda Bakanlkta alan kiiler. Bunlar hazrladklar denetleme kurulu raporunu ynetimin aleyhine dzenliyorlar ve grup arasnda paylayorlar. Bu paylama zerine, oda ynetim kurulu, ube ve temsilcilikler ayaa kalkyor ve olaanst genel kurul karar alyorlar; ama olaanst genel kurul yaplmadan, bu iki denetleme kurulu yesi istifa ediyor. Yaplan onur kurulu yarglamasnda, bu iki denetleme kurulu yesine birer ay meslekten men cezas veriliyor. Bunlara verilen cezaya kar alan davada imdi okuyacam karar veriliyor. Bu, dari Dava Daireleri Kurulu'nun kararndan sonra verilen bir ceza. Kamuda alan bu denetleme kurulu yelerine verilen ceza, yasa ve ynetmeliklerde kamuda alan meslek mensuplarn kapsamadndan, kanunun bir btn olarak deerlendirilmesinden, TMMOB Yasas'nn 28. maddesinin ilgililerin serbest meslek icrasnda bulunmasnn engellenmesini

29

kapsad aktr denilerek, ilem iptal edilmi. Karar Dantay tarafndan da onanmtr. Bu kararda usul ynnden bir de saptamada bulunulmutur. Bu, sizler asndan nemli olduu iin buraya aldm. Bu denetleme kurulu yelerine kar bir bildiri hazrlanm oda ynetim kurulu, ube ve temsilciliklerle birlikte. Bu bildirinin altna onur kurulu yelerinin 5 asil yesi de imza koymu ve yedeklerden bir kii daha imza koymu. Bunlar hakknda verilen ceza da, yedekte kalan 4 onur kurulu yesinin oyuyla verilmi. Disiplin Ynetmelii'nde, Oda onur kurullar ve Yksek Onur Kurulu tam ye saysyla toplanr diyor. Tam ye saysn tamamlamak iin, yedek 5 ye katlyor bu toplantya; ama gr bildiren dier ye karara katlmyor. Usul ynnden itirazlar oluyor. Disiplin Ynetmelii'nde belirtilen ekliyle toplanlmadan karar verildii iin, bu kararn da iptalini istiyorlar; ama mahkeme, Oyokluuyla karar alnmasnda usule aykrlk grlmemi olup, aksi dnldnde, onur kurulu oluamayacandan, bu durum, davacya disiplin hkmlerinin uygulanamayaca sonucunu dourur ki, bunun kabul mmkn deildir eklinde bir saptama yapm. Bunu da bilgilerinize sunmak istedim.

Yine kamu grevlisine meslekten men cezas. Bir ile belediye bakan hakknda verilen 9/b maddesi gereince 15 gnlk meslekten men cezasnda mahkeme, olayda, bir tanmaz zerindeki yaplarla ilgili olarak, mevzuata aykr olarak yap ruhsat verildii ve mimari projenin onaylandna ilikin basn-yayn organlarnda kan haberler zerine, bykehir belediyesi tefti kurulu bakanlnca yaplan aratrma ve bu aratrma kapsamnda yardmna bavurulan teknik bilirkii incelemesi sonucu, mimari projeyle yap ruhsatnn bykehir imar ynetmeliinin artlarna aykr olarak imar durum belgesi dzenlenmeden onayland ve dzenlendii; ruhsat harlarnn da ruhsat verildikten sonra gecikmeli tahsis edildiinden bahisle, belediye bakan hakknda n inceleme yaptrlmas gerektii ynnde gr bildirildii, alnan bu nlemlerden dolay meslek odasnca ceza verilemeyecei ynnde karar oluturulmutur. Kabul edilen eylem, mesleki etkinlik kapsamnda serbest mhendislik faaliyetiyle ilgili olmayp, belediye bakanl grevi esnasnda iledii iddia olunan ve bu grevinden kaynaklanan i ve eylemlerden dolay, 6235 sayl Kanun ve Disiplin Ynetmelii'ne dayanlarak, disiplin yaptrm uygulamas hakknda yetkileri bulunmayan daval idareler tarafndan verilen

30

disiplin cezasnda hukuka uygunluk grlmemitir denilerek, karar iptal edilmitir. Yani bu, belediye bakanl grevini ktye kullanm. Meslek mensubu yetkisi ya da alanyla ilgili deil, bakan olmann getirmi olduu o grevi ktye kullanmasndan dolay disiplin cezas verilmemi.

Bilirkiilik hizmetiyle ilikili kararlar, bu konuda da ok fazlaca onur kurulu ve Yksek Onur Kurulu kararlar var; ama yarg, alan davalar reddetmiyor, genellikle kabul ediyor. Oysa, bilirkiilik konusunda yine Dantayn ve dari Dava Daireleri Kurulu'nun karar olmasna karn, bilirkiilik messesesinde de u kriterlere bakyorlar aslnda: Eer dosyada meslek mensubunun raporunu onaylayan niversiteden gelmi bir rapor varsa, hemen meslek mensubunun mesleki davran kurallarna, bilim ve teknie aykr bir dzenleme yapmadna kafadan karar veriyorlar. Yani yargdaki kamunun gr ok ar basyor. Bunu devlet memurlarnda da gryoruz, bilirkiilik messesesinde de gryoruz. Zamanla dzelir umarz.

Meslek odalarnn meslek mensubu tarafndan dzenlenen bilirkii raporlar hakknda yaplan ikayetleri disiplin soruturmas aarak incelemesi grevi gereidir. Dantayn bu ynde vermi olduu kararlar, ayn zamanda bilirkii olarak stlenilen grevin ifasnn meslein icraat olarak kabuldr. Dantay 8. Dairesi tarafndan verilen kararlarda, bilirkii raporlarnn disiplin kovuturmas konusu yaplacana karar verilmitir. Bu da bu tarihe kadar genellikle reddediliyordu. Anlan karar, 2006 tarihinden sonra verilmitir. Dantay 8. Dairesince, kamu kurumu niteliindeki meslek kurulularnn rgtlenme amacnn, meslek mensuplarnn ve bu mesleki faaliyetten yararlananlarn karlkl hak ve menfaatlerini koruyarak, belli bir meslek disiplini salamaya ynelik olduu belirlenmi, bu ama dorultusunda, meslek mensubu kimliiyle disipline aykr harekette bulunanlar meslek kuruluunun denetimine tabi klnmtr. Davacnn ikayet konusunun, meslek mensubunun bilirkii olarak hazrlad rapor dolaysyla grevini gerei gibi yapmamasndan kaynaklanyor olmas nedeniyle, bu hususun Hukuk Usul Muhakemeleri Yasas uyarnca, ilgili mahkeme nezdinde deerlendirilebilecei yolundaki yaklam da kabul edilebilir deildir. yle ki: Yukarda da akland zere, meslek mensuplar, disiplin hukuk kurallar kapsamnda meslek kurulularnn denetimine tabi klnmtr. Hukuk Usul Muhakemeleri

31

Yasas uyarnca deerlendirmeye tabi tutacaklar ise disiplin kurallaryla bir balants olmad ak biimindeki karar, meslek odalarnn asl ilevlerine iaret etmesi ve bilirkiilik kurumunun disipline olmasna hizmet etmesi asndan olumlu bir karar olmutur. Bu karar da bir inaat mhendisi hakknda verilmitir. Bayndrlk Bakanl'nn 99 depreminde ar hasarl olarak tespit ettii bir binaya orta hasarl bir rapor vermi, daha sonra ilgili belediye odaya ikayet etmi ve daha bu ikayet sonulanmadan, yap kendiliinden yklm; yani ar hasarl bir binaya orta hasarl rapor dzenlemesi nedeniyle oluturulmu bir karardr. Bizim iin rnek bir karar olmutur.

Yalnz, bir de una dikkat etmek gerekiyor: Soruturmac raporu ve usul demitik, Gereke ok nemli demiti Nevzat bey anlatmnda. Bu bilirkiilerle ilgili verilen kararlarda, aslnda o bilirkiinin retmi olduu raporun doru olup olmadnn yerinde tespitiyle mmkn. Yani dosya zerinden bir inceleme yapan ya da ikayet dilekesiyle sunulan belgelerle bir sonuca ulalan kararlar hep yargdan dnyor. Yani bu tespiti yaparken, hakikaten odann grevlendirdii bilirkii marifetiyle mi durum tespit edilir, soruturmac yeterli dzeye sahipse kendisi mi yapar, o bilirkii raporu hakikaten bilim ve teknie aykr m, kiisel kar m elde etmi, bunun ok ak bir biimde ifade edilmesi ve kantlanmas gerekiyor. nk sunulan bilirkii raporu, Kiisel kar salamak, kamuya ve halka zarar vermek gibi ibarelerle ifade ediliyor. Burada eer kiisel kar salamsa, nasl salamtr? nk orada iki taraf var; biri ikayet edilen, biri yap sahibi, biri de yklenici. Bunun ikisi arasnda yaplan bir szlemenin ihlali kamu karna aykr mdr? Yani genel ibarelerle deil, burada suun vasflandrlmas ok nemli. Yani su nedir, bu su nasl ilenmitir ve bu suun ilendiine ilikin bilgi, belge var mdr?

Alan bir davada, dzenlenen bilirkii raporuna itiraz edilmesi zerine ikinci bilirkii heyeti seilmi ve bu bilirkii heyeti iinde yer alan davacnn da hesaplamay dier bilirkii raporundaki veriler esas alnarak hesaplanmas sonucu, yklenicinin daha fazla alacakl olduuna ilikin gr bildirilmitir. Davacyla dier bilirkiiler tarafndan hazrlanan bilirkii raporunda yer alan verilerin nceki bilirkii raporundan alnd ak olmakla birlikte, 9/bde ngrlen, kiisel ya da bir grup adna kar salamak iin, mesleini ve grevini TMMOB

32

mevzuatna, bilim ve teknie aykr biimde uygulayarak, kamuya, halka, nc ahslara zarar vermek olarak deerlendirilemeyecei sonucuna varldndan, tesis edilen cezann iptaline karar verilmitir. Demin sylediim gibi, TMMOB mevzuatna, bilime, teknie, kamuya, halka, nc ahslara Okuduum karardaki olay, bir kooperatifle bir yklenici firma arasnda. Halka nasl zarar verilmi? Byle bir gereke yazlyorsa, bunu hakikaten objektif bir biimde bir gerekeye ve delile dayandrmak gerekiyor.

1999 Marmara depreminde yklan bir binann yklmasndaki kusur orannn tespitine ilikin grevlendirilen bilirkiinin hazrlad raporun teknik deerlendirme blmnde, binada iilik hatas, imalat hatas ve projesine uygun olarak yaplmamasnn neden olduuna ilikin kesin ifadeler kullanld; TUS sorumlusuna 1/8, belediyeye 3/8, ykleniciye 4/8 kusur atfedildii; oysa, 99 ylnda ykld ve keif tarihinde enkazn dahi kalmad, bu nedenle bilimsel incelemeye k tutacak ekilde bir numune alma, malzeme rnei test etme olasl olmayan binada bilimsel verilere dayal olmadan, ayrntl ve ynlendirici deerlendirme yaplamayaca gerekesiyle bilirkiiye 3 ay meslekten men cezas verilmitir. Mahkeme, davaya konu bilirkii raporuna itiraz edilmesi zerine, niversite retim yelerinden oluturulan farkl bilirkii heyetinin dosya zerinden yapt inceleme sonucu hazrlanan raporda da ayn kusur oranlarnn belirlendii, mahkemece rapor dorultusunda karar verildii ve Yargtayca onand, olayda enkazn kalmad hususu gzetildiinde, olayda ilgili bilirkii heyetinin kanaatini yansttn; bilimsel adan kesinlik tamad, davacnn savunmasnda da bu durumun belirtildii, bu bakmdan da davacnn meslek ilke ve kurallaryla TMMOB mevzuatna aykr bir fiilde bulunmadndan, cezann iptaline karar verilmitir. Bu, enteresan bir karar. Burada mahkeme, byk bir olaslkla niversitenin de ayn dorultuda bilirkii raporu dzenlemesi ve kararn Yargtay tarafndan onanp kesinlemesine ilikin saikler ar basm olmal ki, bu karar iptal edilmitir. Bu enteresan. Oda hakl bir rapor dzenlemi, ama mahkeme farkl bir karar vermi.

Meslek kurallarna aykr hareket etmek: Davacnn mellifi olduu plann ehircilik ilke ve esaslarna aykr olmas nedeniyle 1 ay meslekten men cezasnn iptali istemiyle alan davada mahkeme, mellifin hazrlad planlarn iptal davasna konu olduu ve bu

33

planlarn iptal edildii, blgeye ilikin hazrlanan Ankara nazm plan ve koruma slah plann Bykehir Belediye Bakanlnn hazrlad, projeye ilikin ODT ve Gazi niversitesi'nden gr istendii, bu niversitelerce olumsuz gr verildii, uyumazlk konusu plandaki planlama esaslarna aykrlklarn ve aykrlklar hususundaki gr birlikteliklerinin okluu karsnda, davacnn mesleini ve grevini bilime ve meslek tekniine aykr biimde kulland sonu ve kanaatine varldndan, davann reddine karar vermitir. Davac hakknda 4 ay meslekten men cezas verilmitir. Alan davada mahkeme, davacnn, dava konusu yaplarn 3194 sayl Yasann 18. Maddesine gre imar uygulamas iinde gerekli zeni gstermedii; sz konusu uygulamada ky kenar izgisiyle ky izgisi arasnda kalan alanlarn dzenleme alanna dahil edilmesi ve dzenleme sahasna dahil edilmesinde saknca bulunmayan parsellerin dzenleme sahas dnda tutulmas suretiyle, mesleki ilke ve kurallara aykr hareket ettii ve kiisel veya bir grup adna meslein ve grevin ktye kullanld sonucuna ulaldndan, verilen cezada hukuka aykrlk grlmedii ynnde karar vermitir. Burada verilen kararda, Tapu Kadastro mfetti raporlar da olduu iin, dosya biraz daha glendirilmitir.

Bir kooperatifin Bayndrlk ve skan Bakanl'na bavurarak, bir mimarn yapm olduu projeler iin, bedelinin denmesine karn, daha sonra yaplan tadilat projelerinden haksz olarak cret talep ettii ve ilgili meslek mensubundan ikayeti olunduunun bildirilmesi zerine Bakanlk, dosyay incelenmek zere TMMOBye gndermitir; TMMOB da ilgili odaya gndererek, konu hakknda soruturma yaplmasn istemitir. lgili odann yapm olduu inceleme sonucu, meslek mensubunun Tip mar Ynetmeliine aykr davrand; davacnn kiisel kar salamak iin mesleini ve grevini yasa ve ynetmeliklere, meslek tekniine aykr bir biimde kullanarak, nc kiilere zarar vermekten, 9/b Maddesi uyarnca, ayn olayda birden fazla etkinin bulunmas durumu da nazara alnarak, 3 ay meslekten men cezas verilmitir. Bu cezann iptali istemiyle alan davada mahkeme, yasa ve ynetmeliklerle belirlenen ilkelere aykr davranld sonucuna ulaarak, davacnn istemini reddetmitir.

Burada kamu yetkisinin ktye kullanlmasna ilikin rnekler sunacam. Davac hakknda, yine 9/b Maddesini ihlal ettii gerekesiyle 3 ay meslekten men cezas verilmitir. Alan iptal

34

davasnda mahkeme, Serbest mhendislik mesleini icra eden, ayn zamanda belediye meclis yelii yrten davacnn belediyedeki grevinin devam ettii dnemde, meslek odasndan alnmas gereken sicil durum belgesi ve fenni mesuliyet belgesi almadan ilgili projelere yap ruhsat almas nedeniyle, ynetmelik hkmlerini ihlal ederek disiplin suu iledii anlalan ilgili hakknda tesis olunan ilemde hukuka aykrlk grlmedii ynnde karar vermitir. Biraz nce, bir belediye bakannn yapm olduu bir ihlali sylemitik. Onunla bu rtmyor. Yani nceki grevini ktye kullanarak baka bir ey yapyor; bu ise odadan da sicil durum belgesi almyor.

Oda, ube ynetim kurulu ve temsilciler hakknda verilen cezalarda da mahkeme ok hassas. Verdiiniz cezalar affetmiyor, tamamen onuyor, yani alan davalar iptal etmiyor. Bunlardan rnek vereceim. Bir ube bakanna, serbest olarak yrtt mesleki faaliyetlerine ilikin ilerini kendi lehine kullanmaktan dolay verilen 1 ay meslekten men cezas mahkeme tarafndan hukuka uygun bulunmutur.

Temsilcilikteki denetim grevlisinin yapm olduu bir ihlale ilikin verilen kararda, temsilcilikteki mesleki denetim grevlisi hakknda, TUS belgelerinin usulne aykr dzenlenmesi nedeniyle verilen cezada yine hukuka aykrlk grlmemitir.

ube ynetim kurulu yesinin TUS kaytlarn usulne aykr bir biimde sildii, belediye kaytlaryla ube nezdinde tutulan baz kaytlarn farkllk ierdii ve inaat alannn daha az gsterilmesi nedeniyle ynetim kurulu yesine verilen 3 ay meslekten men cezasnda yine hukuka aykrlk grlmemitir.

Vereceimiz bu rnekte ise, yine suun vasflandrlmas ve gereke nemli olduundan, bu davay kaybetmitir oda. Temsilcilik yesine verilen bir kararda, temsilcilik yesi hakknda, sigortasz ii altrma, kaytlarda gstermeme, ube ve oda merkezine bilgi vermeme, bilimsellikten uzak rapor dzenlenmesi isnatlaryla 3 ay meslekten men cezas verilmitir. Burada iki isnat yklenmi; bir, grevi gerei bunu denetleme ykmll varken ihmal etmi bahsedilen ahs ube ynetim kurulu yesi deil, oda ynetim kurulu yesi deil; temsilcilik yesi bu. Bir de bilimsellikten uzak rapor dzenlenmesi. kisinin ayn soruturma dosyasnda karara balanmas usule aykr olmu. Mahkeme, davacnn kendisine mevzuatla yklenen grev ve

35

sorumluluklar asndan, sadece sigortasz ii altrmasna mdahale etmemesi nedeniyle sorumlu tutulabilecei, kiinin sigortasz olarak ie alnmasnda herhangi bir sorumluluunun olmayaca; ikinci iddia olan bilimsellikten uzak rapor dzenlenmi olduu kabul edilmekle birlikte, Disiplin Ynetmelii'nin 9/b maddesinde belirtilen fiilin kast unsuruyla hareket ederek zarar vermek eklinde ilendiinin sbuta ermedii ve bu madde kapsamnda deerlendirilemeyecei gerekesiyle ilemi iptal etmitir. Burada, suun vasflandrlmasn yanl grm.

Burada baka bir sorun daha var. Bu temsilcilikte eskiden beri sigortasz ii altrlm, yani uzun bir dnem. Bu, son sigortasz altran kiinin ikayeti zerine ortaya km. Zaten bir uygulama haline gelmi bir ey, yani bunun ok fazlaca kast yok diyor.

Bu da dier ye hakknda verilen ceza. Temsilcilikte sigortasz ii altrlmas ve raporun bilimsellikten uzak oluu nedeniyle verilen 3 ay meslekten men cezas hakknda alan davada mahkeme, davacnn cezalandrlmasna dayanak olan ilk iddiada, davacnn temsilcilik yesi olduu gz nne alndnda, sigortasz ii altrlmasna mdahale etmemesi nedeniyle sorumlu tutulabilecei kabul edilmekle birlikte, cezaya gereke olan hukuka aykr rapor dzenlenmesiyle ilgili olarak, davacnn altnda imzas olmayan hibir olumsuz davrannn bulunmad ve suun sbuta ermedii bir olaydan dolay da cezalandrlamayaca sonucuna varlmtr. Bu bilimsellikten uzak raporun altnda bu kiinin imzas yokmu, ama ceza verilmi.

Bir de soruturma amaya ilikin zamanam sorunu var. Eylemin ilendii tarihten itibaren 2 yl ierisinde soruturma almas gerekiyordu. Son Genel Kurulda yaplan ynetmelik deiikliiyle bu deitirildi. Soruturma aldktan sonra, disiplin yarglamasn da 2 yl ierisinde tamamlamak zorunda onur kurullar. Burada eer su, ayn zamanda ceza hukuku anlamnda bir cezay gerektiriyorsa, bir adli yarglama varsa, o eylemin tabi olduu zamanamna tabi. Bu durumda 2 ylla snrl deil. Davac hakknda 6 ay meslekten men cezas verilmitir. Bu olay da Beykoz villalaryla ilgili. nemli bir davayd bu; ama disiplin soruturmas alan bu kiilerin en son fiili iledikleri yl 2006 yl olduu iin, zamanam nedeniyle cezalar iptal edildi. Davac hakknda 6 ay meslekten men cezas verilmitir. Cezann iptali istemiyle alan davada, mar Yasasnn 18 ve 19. maddelerine

36

aykr davrand; yrrlkteki imar planlarna aykr ekilde, hukuki geerlilii olmayan imar uygulamalar yapmak, haksz gelir elde etmek ynnde davacnn kusurlu olduu kansna varlm ise de, 2 yllk zamanamnn yol aan kararn iptaline karar verilmitir.

Bir de uyar, knama ve hafif para cezalarnda itiraz konusu var. Buradaki herkes biliyordur, ama yine de bunu bir rnek olarak aldm sunuya. Oda onur kurulunca verilen uyar, knama ve hafif para cezalarna kar itiraz yolu kapal. ikayet edilenler ancak buna dava yoluyla itiraz edebilirler. Yksek Onur Kurulu'na itiraz kapal. Verilen karar ksaca size okumaya alaym.

Oda onur kurulu tarafndan uyar cezas verilen yenin am olduu dava sream nedeniyle reddedilmitir. Davacya yazl uyar cezas 15.05.2001 tarihinde tebli edildii, kiinin 23 Mays 2001 tarihinde Yksek Onur Kuruluna itiraz ettii, itirazn Yksek Onur Kurulunca reddedildii; davann, uyar cezasyla dayanak ynetmeliklerin iptali istemiyle ald; TMMOB Yasas'nn 27. maddesinde, uyar, knama ve hafif para cezalarnn kesin olup, itiraz yolunun kapal olduu; itirazda geen sreler dava ama sresini kesmeyeceinden, oda onur kurulu karar tebli edildikten sonra 60 gn iinde almayan davann sream nedeniyle iptaline karar verilmitir.

Yap denetim eleman meslek mensuplarna ynelik verilen cezalarn hibiri yarg tarafndan dnmemitir. Bu dosyalarn ortak zellii, ikayetinin evre ve ehircilik Bakanl olmas ve Bakanlk tarafndan gnderilen dosyalar hakknda verilen disiplin cezalarnn yarg tarafndan iptal edilmediidir. ikayet dosyalar iinde mfetti ve tefti kurulu raporlarnn bulunmuyor olmas, 9/b Maddesini tartma d brakmaktadr.

Benim imdilik syleyeceklerim bu kadar.

HSEYN YEL- Toplantmzn ikinci blmne balyoruz arkadalar. Bu blmde iki tur yapmay dnyorum. Birinci turda, konuacak olan arkadalarn isimlerini alacam, onlar konusun. Sonra, ikinci turda, konumak isteyen baka arkadalar olursa, onlara sz vereceim. Bylelikle herkese birer kere sz verme olanana sahip olacaz.

37

MUSTAFA SELMANPAKOLU- Sayn Bakan, deerli arkadalar; hepinizi saygyla selamlyorum.

Ben, bir dnem nce de Onur Kurulunda grev yapmtm; dolaysyla bir dnem nce, yani naat Mhendisleri Odas 42. Dnemiyle ilgili bizim Odadaki bize yardmc olan grevli arkadalarmzn hazrlad tablodan baz bilgiler vererek balamak istiyorum.

Onur Kurulumuza gelen dosyalarn ok byk bir ounluu, leden nceki oturumda da ifade edilmiti, evre ve ehircilik Bakanl'ndan gelen dosyalar. 58 dosya ve bunlarn tamam yap denetimiyle ilgili. Yap denetim d gelen dosya adedi 6. Toplam 64. Bu dosyalarla ilgili uyguladmz cezalar 7, 8 ve 9. maddeler uyarnca uygulanan cezalar. Biliyorsunuz, cezalar, 7, 8 ve 9. Maddede tasnif edilmi. 7. Madde, uyar, yazl uyar cezalar. Toplam 85 yazl uyar cezas vermiiz, bunlarn 71i evre ve ehircilik Bakanl'ndan gelen dosyalara. Para cezas toplam 16; 3 evre ve ehircilik Bakanl'ndan gelen dosyalara, 13 dier konularla ilgili. Mesleki uygulamadan yasaklama cezalar toplam 104; bunun 95i evre ve ehircilik Bakanl'ndan gelen dosyalar, 9u dierleriyle ilgili ve bu dosyalar ierisinde 23 tanesinde de yarg srecinin beklenilmesi karar verilmi. Neticede, 250 dosya evre ve ehircilik Bakanlndan, 42si bunun dndan olmak zere, toplam 292 dosya. Bu verdiimiz mesleki uygulamadan yasaklama cezalaryla ilgili burada bir hesaplama yaplmam, ama ben daha nce Odann Genel Kurulunda ok kabaca bir hesap yapmtm; kiilere verilen cezalar topladnzda, 10 yla yakn bir ceza tutuyordu. 10 yl ceza vermiiz 2 yl ierisinde, mesleki uygulamadan yasaklama cezas.

Odamza gelen dosyalarn ve verilen cezalarn fazlalyla ilgili bir bilgi olsun diye bunu sundum.

Bu dosyalarda, dediimiz gibi, Bayndrlk Bakanl'ndan, yeni adyla evre ve ehircilik Bakanl'ndan gelen dosyalarn miktar ok fazla.

Daha nceki seminerde yine dile getirmitim; bizim ynetmeliklerimize gre, Ynetim Kurulu tarafndan soruturmacya havale ediliyor dosya ve soruturmac arkadamz, bu dosyalar, ierisindeki bilgi ve belgelerle deerlendiriyor, sonra da bir yazyla savunmalarn istiyor. Bugne kadarki yaplan uygulamalar hep bu ekilde olmutur; hem soruturmac, hem biz. Ayrca bir aratrma ok nadiren olmutur. Genellikle de Bakanlktan gelen dosyalarn dndaki dosyalarla ilgili

38

ek bilgi ve belge talebi yapmzdr, onun dndakilerle ilgili sadece Bakanlktan belki birka dosyaya ek bilgi istedik. Yani netice olarak, soruturmac da, biz de Bakanlktan gelen bilgi ve belgelere bal kalmak durumunda kaldk.

Biraz nce Nevzat beye sorduum soruda meramm tam anlatamadm. nk Nevzat bey yle bir ey demiti: Soruturmac bundan sonra savc gibi hareket etmeli, dorudan bu bilgi ve belgeleri aratrmal, gerekiyorsa yerinde inceleme yapmal. Bu grevler bizim iin gnlllk esasna dayal, soruturmacnn grevi de ticari bir grev olmamal, yani bu iin ticari hibir yn olmamal; ama dnn, Ankarada oturan bir arkadaa diyoruz ki, Sana 5 tane, 10 tane dosya verdik, bunlarla ilgili soruturma yap. Bir kere, yaz yazacak, yazy yazdracak. Haydi bu konuda Odadan faydaland diyelim. naat Mhendisleri Odas'na gelen dosyalarn ou stanbul ve Antalyadan geliyor. Kalkp stanbula gitmesi gerekti diyelim; stanbula gidecek, otel paras, yol paras, yemek paras Yani, kendi cebinden de harcama yapmak durumunda. Dolaysyla, ben bu iin biraz imkanszln dile getirmeye altm. Yani soruturmac arkadalarmza eer nmzdeki eylerde gerekten bu detayda grevler verilecekse, yani byle bir beklentimiz olacaksa, o zaman, onlarn bu giderlerini karlamak ynnde de hazrlkl olmalyz anlamnda o soruyu sormutum.

Dediim gibi, ben bu soruyu daha nceki seminerde de sorduumda, Dantaydan gelen hakim miydi, yoksa dari Mahkemeden gelen hakim miydi, birisi cevaplamt; O bilgi ve belgeleri doru kabul etmek durumunda deilsiniz, dorudan kendinizin aratrmas gerekir demiti. Ama ondan sonraki dnemde de bizim byle bir imkanmz olmad iin, biz o bilgi ve belgeleri doru kabul ederek kanaat oluturmak durumunda kaldk.

Peki, bu bilgi ve belgeler yeterli mi, yeterli oluyor mu?

Bir kere, zaman zaman onlarn da yapt hatalar oluyor. Kiilerle ilgili, yapya ilikin bilgi formunda ad olduu iin, Bu arkada sorumludur, dolaysyla cezalandrlmaldr diye yazyorlar. Dayanak olarak da, Yap denetim kuruluunun kapatlmasna neden olan meslek mensuplar hakknda ilgili odalara su duyurusunda bulunulur diyen kanundaki hkme dayanarak byle bir ey yapyorlar. Dolaysyla, bizim meslektamz byle bir eylemde bulunmusa, yani alt

39

yap denetim kuruluunun kapatlmasna neden olmusa, onunla ilgili su duyurusunda bulunuyor. rnein, bir arkadamzla ilgili yanl bir bildirimde bulunulmu, yazmlar orada, aka yazyor, biz de bu arkadaa uyar cezas verdik. Aradan 1 sene getikten sonra, arkada, yargda kendini aklatm, Bakanlk da bize yaz yazd: Yahu, biz yanl yazmz; soruturulmas veya kovuturulmas gereken bu arkada deil, baka bir arkada. Cezay verdik. Biliyorsunuz, onlar Yksek Onur Kuruluna gitmiyor, dorudan kayda geiyor. Bir de bizim ynetmeliklerimizde cezalarn silinmesi veya kaldrlmasyla ilgili kurullarn yetkisi yok. Yahu, biz cezay verdik, ama nasl kaldracaz bunu geri; bir yanllk yapmz dedik. Peki, yle mi kalacak? Kalmayacak. Beraber karar verdik; Bir yanllk varsa, kalkmas lazm; dolaysyla, biz bu cezay kaldryoruz dedik.

Yani byle hatalar olabiliyor. Ama benim daha ok nemsediim hata u: Bakanlkla ilgili gelen ikayetlerde, Bakanlk nce ilgili il mdrlnde teknik bir soruturma yaptryor. Teknik elemanlar gidiyor, orada bir rapor hazrlyorlar. Ama konunun tmyle ilgili hazrlyorlar; yani imar planlarndan tutun da, sna var m, yok mu, hangi amala kullanlyor, camekan yapm m, kapatm m vesaire, ta oralara kadar gidiyor. Daha sonra mfettiler gidip tekrar bir rapor hazrlyorlar. Onlar bunlarn raporlarn kullanyorlar. Derken, dosyalar acayip kabaryor. Yani yle dosyalar geliyor ki; Kurulda raportr olarak da altm iin biliyorum, bir gn sabahtan akama kadar bir dosyay okuyup bitiremediim oluyor, bitiremiyorum. Bu kadar youn bir eyle karlayoruz. Neticede bitirdiin zaman bir de bakyorsun ki, dosyadaki eylerin yzde 90nn okunmamas gerekir, yani bouna okumu oluyorsunuz. Bu gerekten ok ciddi bir sknt.

Burada takldm en nemli husus, bir inaat mhendisi olarak bunu sylyorum, yapdaki hatayla ilgili inaat mhendisliinin sorumluluu. Bizim nem verdiimiz konu nedir; yapnn gvenliidir. Yani yap salam m, deil mi; gvenli mi, deil mi; gvenli yapm m, yapmam m; biz buna bakyoruz. Ruhsat gereklerine uygun mu, deil mi; nce bunu aryoruz. Daha sonra can gvenliini aryoruz. Yazlan raporlarda bununla ilgili can alc eyler bulamyorsunuz. Yani o sadece yazyor ite, grd baz eyleri yazyor; belgeleri de oraya ounlukla koymuyor. lgili belediyeye gitmi, belgeleri grm; ama belgeleri oraya koymuyor; diyor ki, Grdm, byle belgeler var.

40

Biz de bunu doru kabul ediyoruz. Daha sonra, diyelim ki bu binada byle aklkl bir salon yaplm, bunun ortasnda kolon varsa, diyor ki, Falanca yerde kolonu koymam. Sonra birtakm eyler, yap tatil tutana dzenlenmi, ikayetler olmu; tadilat projesiyle tadilat ruhsat alnm, daha sonra da i bitirilmi, i bitirme tutana dzenlenmi. Biz bu eyi yeterli bulmuyoruz, kafamz karyor.

Bu, ok rastladmz bir olay olduu iin zellikle sylyorum; bu, ok nemli bir ey. Tadilat yaplm, bina bitmi, betonu dklm, geriye dn yok, bunun hesaplar bir yke gre yapld; nasl oluyor da bir tadilat projesi verilip sonradan tadilat ruhsat alnyor, i temizleniyor bitiyor? Bu, ok nemli bir konu. Aslnda byle bir durumda derhal mdahale edilip, o binann boaltlp, o binann yklmas lazm. nk ortadan bir ey kaldrlm. Yine mesela zaman zaman, Bina bytlm; 22 metre eninde olan bir binay adam 25 metre yapm diyor. Yahu, nasl yapm bunu? Uzattn zaman, bu kolonlarn, zellikle kirilerin tama gc deiir. Tama gc deimi bir eye tadilat projesi vererek tadilat ruhsat nasl verilir?! Dzeltilebilir mi, giderilebilir mi byle bir ey; giderilemez. Bunlar gremiyoruz, bilemiyoruz, bulamyoruz. Zaman zaman bir kanaat oluuyor, o kanaate gre insanlarn cann yakyoruz, cezalar veriyoruz.

Dolaysyla, nerim udur, ki bunu Sayn Kurul Bakanmzla ve dier arkadalarmzla da paylatm: Birilerimizin gidip, Bayndrlk Bakanl'ndaki, yani yeni adyla evre ve ehircilik Bakanl'ndaki bu raporlar hazrlayan, bizlere gnderen kiilere bunlar anlatmas lazm. ok nemli hatalar yaplyor olabilir. Bunu sizlerle paylamak iin syledim.

Bu dosyalarla ilgili ikinci bir ey; birok ey var da, ok nemli grdm bir dier nokta u: Dosyay inceliyorsunuz, baz belgeler konulmu; ruhsatlar konulmu, birtakm tutanaklar, yap denetim tutanaklar, i bitirme tutana, ylsonu tespit tutana falan gibi tutanaklar konulmu; ama zerlerinde bir kae, bir imza gryorsunuz. imdi, deerlendireceksiniz; bir sulama var, kim imzalam onu, kim yapm, hangi tarihte yapm -kronolojisi de nemli- bunlar var; fakat isim yok orada. nann, imzalarn yzde 50sinden fazlasnda isim yok; adam bir kae basyor, bir imza veyahut da plak bir imza. Yahu, kim bu? Bilemiyorsunuz. Dolaysyla, gerek belediyelerle, gerek Bakanlkla paylalmas gereken ve anlatlmas gereken husus bu. Kesinlikle eliyle

41

yazmad ve imza atmad bir belgeyle ilem yaplmamal. Yoksa biz faili bulamayz. Adam diyor ki, Benim imzam deil o. Ne oluyor; adliyeye gidiyor, emniyette tespitler yaplyor, yani i tamamen karyor. Oysaki kii grevi kabul ediyorsa, her belgede, verdii taahhtnamede eliyle adn yazacak, altna imza atacak ki, biz de bilelim, bu arkada imzasn atm oraya, onun imzas bu. Bu da ok nemli bir eksiklik dosyalarda.

ok vaktinizi almadan, son bir ey daha syleyip bitireyim; o da 9b Maddesiyle ilgili. 9b Maddesi, biliyorsunuz, nceden uzun bir cmleydi, sonra o uzun cmle kaldrld, veya eklenerek nemli bir ey kurtarld. O da u: Bilim ve teknie uygun hareket etmemek; art, halka ve kamuya zarar vermek gibi bir btn cmleydi. O konuda zorluk ekiliyordu, blnerek kolaylatrld. Ancak, biz, kararlarmzda bu 9b Maddesinin tmn yazyoruz. Yazmak zorunda myz? Ben onu sormak istiyorum.

Bunu undan dolay soruyorum: ok deer verdiimiz, hakikaten ciddi alan bir arkadamza, yapt bir ihmal sonucu ceza vermek durumunda kaldk. Tandm da birisi. O arkada geldi, bana dedi ki, Yahu, anladk, ceza vermisiniz; ama halka ve kamuya zarar vermek diye ceza vermeniz benim ok arma gitti. Yani her eyi kabul ediyorum, ama bunu kabul edemem ben. Ben bu soruyu o nedenle soruyorum; acaba o ksmn yazmasak olur mu? Sizden bu konuda cevap bekliyorum.

ERDAL YAVA (MMO Onur Kurulu yesi)- Benim zellikle dile getirmek istediim konulardan biri u: Daha nce 19 tane pilot il vard, yap denetim firmalarnn olduu; imdi bu 81 ile kt. Bu dnem bize gelen dosyalarn yzde 80e yakn yap denetim firmalarndan geliyor. Tabii, bunlar Bakanlk gnderiyor, Bakanlk mfettileri soruturma yapyor, bizim soruturmaclarmz dosyay hazrlyor. evre ve ehircilik Bakanl'nn bu konuda ok dzgn hareket etmediini dnyorum. Bunun sebebi de u: Sizin soruturduunuz ya da ceza ngrdnz bir dosyay gnderiyorsunuz; evre ve ehircilik Bakanl, neden ceza verilmedi vesaire gerekelerle yeniden size iade ediyor.

zellikle mekanik konusunda yle bir durum var: Yap balad zaman, projelerine aykr bir durum olutu diyelim, daha statik imalat aamasndayken, konsollar uzatld, girii deitirildi ya da mahalleri

42

deitirildi. Bu, o anda mdahale edilmesi gereken bir konu. Yani inaat mhendisinin ya da mimarn, o anda tespitini yapp, ilgili idareye bilgi vermesi gerekiyor. Ama yap yzde 80 aamasna geliyor, ondan sonra evre ve ehircilik Bakanl geliyor, Efendim, burada konsol km, buras kapal alana dntrlm, buras da mutfak haline getirilmi; makine mhendisi de bundan sorumludur, elektrik mhendisi de bundan sorumludur diye, toptanc bir yaklamla btn mhendisleri cezalandrma yoluna gidiyor.

Yine yap denetim konusunda unu da syleyeyim: Yap denetimde alan mhendis arkadalar konusunda yle bir durum da var; leden nceki oturumda Ali bey deindi, adam emekli oluyor, diyelim evre ve ehircilik Bakanlndan ya da herhangi bir kurumdan emekli oluyor, gtryor belgesini birine veriyor, bir ekilde kullandryor. Fiili durum bu. Su ya da deil. Sutur elbette. Belgesini veriyor, bir ekilde kullandryor. Mesela, bize, Onur Kuruluna savunmaya geliyor; diyor ki, Efendim, benim haberim yoktu, ben gitmedim ki; kimse bana grevlendirme de yazmad, git, kontrol et diye. Yapmlar, firma kapannca bana da ceza yazmlar. Sahaya giden kontrol mhendisleri de gen arkadalar, yeni mezun olmu adam, mekanik tesisat da bilmiyor; gidiyor, bakyor, zaten uygulamay bilmedii iin, gzle bir muayene yapyor, acaba projeye uygun yaplm m, yaplmam m; bunu ciddi manada denetleyemiyor. Emekli arkada da zaten gitmiyor, sadece proje zerinde imzalyor. Proje aamasnda yanl olan bir ey, uygulamada da, projeye gre yaplsa dahi yanl bir sonu douruyor. Sonuta oray kullanan insanlar bu konuda madur oluyor.

kinci bir ey daha syleyeyim. Onur Kuruluna mesela Bakanlk srarla yaz yazyor, lla ceza verin, illa ceza verin diye. Ben bunu ok doru bulmuyorum; dosyalar deerlendirilirken de byle deerlendirilmesi gerektiini dnyorum.

Yine ilk oturumda Ahmet bey deindi, bu soruturmac havuzunun oluturulmas lazm, ciddi bir soruturma yaplmas lazm. Bizim soruturmac arkadalar genelde dosya zerinden soruturma yapyor; yani sahada fazla deil, dosya zerinden soruturma yapyor. Bayndrlk Bakanl ya da imdiki ismiyle evre ve ehircilik Bakanl'nn tespitlerine gre kendi soruturmasn tamamlyor, kanaatini yazyor, Onur Kuruluna gnderiyor. ou zaman bunlar

43

Kurulda deerlendirildii zaman aykr eyler de kabiliyor. O yzden, soruturmaclarn hem eitime tabi tutulmas gerekiyor, hem de saysnn oaltlmas gerekiyor. Onur Kurulundaki arkadalar zaten gnll erevede bu ii yapyor, onlarn en azndan yknn bir nebze olsun azaltlmas gerekiyor.

Yine Bakanlkla ilgili olarak bir konuya daha deineyim. Mesela yle bir ey yapyorlar: Kendisi belgeyi veriyor, diyor ki, Sen denetisin, bu firmada alabilirsin. Ondan sonra dnyor, firmaya da ceza veriyor, mhendise de ceza veriyor; odaya da yazyor, diyor ki, Siz de buna ceza verin. Ama o belgeyi verdii zaman, bu adamn bu ii yapmakta ehil olup olmadn soruturmuyor. Ben, bu konuda odalarn da Bakanlk nezdinde birtakm giriimlerde bulunarak, deneti belgesi verilirken, o denetinin o ii yapp yapamayacann en azndan Odadan sorulmas ya da uzmanlk belgesine tabi tutulmas gerektiini dnyorum.

Emekli ve yeni mezunlarla ilgili de unu syleyeyim: Odalarn, cretli veya cretsiz, belgeli veya belgesiz, onlar bir ekilde meslek ii eitime tabi tutmas gerekir.

ou zaman insanlar buna yanamyor, ama odalarn bu konuda duyarl davranmas gerekir. Neticede kamu yararna bir i yaplyor ya da biz de kamu kurumu niteliinde kurulularz.

ikayet olmad srece odalarn herhangi bir denetim grevi yok. Diyelim ki ben mekanik tesisatla ilgili bir i yapyorum, yanl yapmm; ama onu ne evre ve ehircilik Bakanl denetliyor, ne il zel idareleri denetliyor, herhangi bir denetime tabi deil. Ama yanl yapmm. Normalde odalar bnyesinde deneti komisyonlarnn olmas lazm. Bu tr olaylar, ikayet olmasa dahi, bu komisyonlarn denetlemesi lazm. Bize gelen btn dosyalar ikayet zerine geliyor. Ama birtakm yanllklar yaadmz blgede fiili olarak gryoruz biz. Bunlara odalarn md