МСС 2 - Залихи

Ненад Ранѓеловиќ, FССА

1

Одвојување на залихите од другите средства

Одредување на набавната вреднст на заихите

Трошочни формули кои може да се користат за алокација на

трошоците на залихите во случаеви кога специфичната

идентификација не е соодветна

Кога залихите треба да бидат признаени како расход

Услови кои индицираат, како и сметководствен третман на

сведувањето на залихите до пониската од набавната и нето

реализационата вредност

Вообичаени ревизорски постапки за залихите

ЦЕЛИ

2

МСС 2

Делокруг

3

МСС 2 – Залхи

• Делокруг

МСС 2 се приманува за сите залихи освен за:

• Производство во тек, како резултат на договори за изградба (МСС 11);

• Финансиски инструменти (МСС 32, МСС 39 и МСФИ 9);

• Биолошки средства (МСС 41);

• Залихи на земјоделски и шумски производи, руда и минерали, до

степенот до кој тие се мерат по нето реализациона вредност во

согласност со добро воспоставените практики во тие индустрии (нема

специфичен стандард);

• Брокери – трговци со стоки, кои ги мерат нивните залихи по објективна

вредност намалена за трошоци за продажба.

На 12 мај 2011 година беше објавен МСФИ 13, кој што претставува

единствен извор на упатства за одредувањето на објективната вредност под

МСФИ. МСФИ 13 не се применува на нето реализационата вредност во

делокругот на МСС 2.

4

МСС 2

Дефинирање на залихите

5

Дефинирање на залихите

Дефиниција според МСС 2

Залихите се средства:

• Кои се чуваат за продажба во редовниот тек на работењето;

• Во процесот на производство наменето за продажба;

• Во форма на суровини или помошни материјали, кои ќе бидат

употребени во процесот на производство или во давањето на

услуги.

6

Форми на залихи

• Материјалите и суровините се средства кои што се користат во процесот на производство

Материјали и суровини

• Производството во тек ги вклучува залихите за кои производствениот процес се уште не е завршен

Производство во тек (WIP)

• Готовите производи се залихи за кои процесот на производство е завршен, и исите се спремни за продажба

Готови производи

• Трговските стоки се добра кои што се набавени и се наменети за продажба

Трговски стоки

• Износите алоцирани на залихите вклучуваат плати и останати трошоци на вработените кои што се директно врзани со процесот на производство

Износи алоцирани на залихите

7

Залихи на даватели на услуги

• Давателите на услуги примарно остваруваат приходи од

пружање на услуги, спротивно на продавањето на

производи и стоки.

• Во овој случај залихите ги вклучуваат трошоците за

услугите, за кои што ентитетот сеуште нема признаено

приходи поврзани со овие услуги (МСС 18 – Приходи).

8

Трошоци кои можат да се капитализираат како залихи на даватели на услуги

Се признаваат како залихи

• Плати на вработени директно

врзани во давањето на

услугата;

• Општи трошоци поврзани со

услугата:

o Потрошени материјали;

o Директни услуги од

надворешни лица

(консултанти, подизведувачи)

Не се признаваат како залихи

• Плати на административни

работници;

• Општи трошоци кои што не се

повразни со услугата;

• Профитни маржи.

Се признаваат како расходи за периодот во

кој што се настанати

9

Real Estate Trade, Скопје

Real Estate Trade, Скопје е Друштво чија примарна активност е купување и

продажба на станови во Скопје. Дополнително Real Estate Trade има и

неколку проекти поврзани со изградба на згради за докување. Дел од

становите, во овие згради, Real Estate Trade ги изнајмува, а дел ги продава.

Како би требало Real Estate Trade да ги класификува становите кои што ги

купува, со цел нивна продажба.

• Како недвижности, постројки и опрема согласно МСС,

• Како залихи согласно МСС 2 – Залхи,

• Како вложувања во недвижности согласно МСС 40

10

Давател на услуги

Недвижност Залиха Расход

Плати на вработени кои се директно вклучени во проектот

Дневници на службени патувања за консултанти вклучени во

проектот

Плати на вработените во администрацијата на даавателот на услуги

Наемнина на возила користени за проектот

Плати на вработени во департманот за проджби

Амортизација на компјутерите користени од страна на консултантите

Кои од следниве издатоци можат да се квалификуваат како залихи за

одредени проект на давател на услуги, а кои претставуваат расход за

периодот

11

МСС 2

Мерење на залихите

12

Набавна вредност на залихите

• Трошоците кои што се

капитализираат како залихи ги

вклучуваат сите трошоци, директни и

индиректни, а кои се направени за

залихите да се доведат до нивната

сегашна локација и состојба,

вклучувајќи:

– Трошоци за набавка;

– Трошоци за конверзија;

– Останати трошоци.

13

Трошоци за набавка

• Трошоците кои што се

капитализираат како залихи ги

вклучуваат сите трошоци, директни и

индиректни, а кои се направени за

залихите да се доведат до нивната

сегашна локација и состојба,

вклучувајќи:

– Трошоци за набавка;

– Трошоци за конверзија;

– Останати трошоци.

• Трошоците за набавка ги опфаќаат:

набавната цена, увозни давачки и други

даноци (освен оние кои друштвото може

последователно да ги поврати), трошоци

за превоз, манипулација и останати

трошоци директно поврзани со

стекнувањето на залихите.

• Доколку постојат последователни

корекции на трошокот на набавка, како

што се рабатите и готовинските попусти,

тие треба да се одземат при

утврдувањето на набавната вредност на

залихите.

14

Трошоци за конверзија

• Трошоците кои што се

капитализираат како залихи ги

вклучуваат сите трошоци, директни и

индиректни, а кои се направени за

залихите да се доведат до нивната

сегашна локација и состојба,

вклучувајќи:

– Трошоци за набавка;

– Трошоци за конверзија;

– Останати трошоци.

• Трошоците за конверзија на залихите ги

вклучуваат сите трошоци кои се

директно врзани со единиците на

производство, како и системска алокација

на фиксните и варијабилните општи

трошоци кои што се настанати во

процесот на конверзија од материјали во

готови производи.

• Фиксните трошоци се генерално

независни од обемот на производство,

додека варијабилните трошоци се

базираат на производството.

• Фиксните трошоци вклучуваат

амортизација, наемнина, одржување,

осигурување и слично, како и индиректни

трошоци (управување и адмнинистрација)

• Варијабилните трошоци вклучуваат

искористени материјали, услуги,

комуналии (вода, струја) .

15

Други трошоци

• Трошоци за транспорт на готови производи од фабриката до продавниците за малопродажба;

• Дел од платата на директорот на фабриката, доколку е настанат за донесување на залихата на нивната сегашна локација и состојба;

• Трошоци за позајмување (МСС 23): Пример производител на виски (должината на периодот на производство, е директно поврзан со доведување на залихите до нивната сегашна локација и состојба).

Трошоци кои се признаваат во набавната вредност

• Абнормални износи на растур на материјали, труд и други трошоци;

• Трошоци за складирање (освен доколку не се неопходни во производствениот процес пред понатамошната фаза на производство);

• Административни општи трошоци кои не се однесуваат на доведување на залихите на нивната сегашна локација и состојба;

Трошоци кои не се признаваат во набавната вредност

16

„Моја гума“ - пример

• „Моја гума“ е друштво кое што врши увоз и продажба на автомобилски гуми.

Одредете кои од следниве трошоци можат да се вклучат во набавната вредност на

залихите, при една набавка на автомобилски гуми од Јапонија:

– Фактурна вредност од добавувачот – 60.000 МКД;

– Трошоци за испорака (утовар) – 400 МКД;

– Царина – 1.000 МКД;

– ДДВ – 900 МКД;

– Транспортни трошоци до главниотмагацин – 300 МКД;

– Попуст од добавувачот од 2% за навремено плаќање.

17

МСС 2

Мерење на залихите

18

„Автомобили ЛТД“

Да/Не

Трошоци за реклама

Транспортни трошоци од еден салон во друг

Материјал искористен за заштита на возилата при пренос од еден

салон во друг

Трошоци за наем на изложбените салони

Сите претходно наведени

Ниту еден од претходно наведените

Автомобили ЛТД е трговец на мало со нови и користени автомбили. Во

изминатиот период имале голема маркетинг кампања (со високи трошоци)

со цел промовирње на автомобилите кои се продаваат. Наведете кое од

следниве е точно (само еден одговор

19

Мерење на залихи

Мерењето на залихите зависи од

Користената техника Трошочната формула

20

Техники за мерење на набавната вредност

Метода на малопродажба

се користи во секторот на

малопродажба за мерење на залихи

на голем број на ставки, кои брзо се

менуваат и имаат слични маржи за

кои не е практично да се користат

други методи за определување на

трошоците.

Набавната вредност на залихите се

одредува со намалување на

продажната цена за соодветната

маржа

Набавната вредност може да се мери

со користење на следниве техники

Метода на стандарни трошоци

Стандардните трошоци ги земаат во

предвид нормалните нивоа на

суровини и помошни материјали,

труд, ефикасност и коритење на

капацитетот. Тие редовно се

проверуваат и, доколку е неопходно,

се ревидираат соодветно на

тековните услови.

21

Трошочни формули

• Кога еднаш ќе се избере,

трошочната формула треба да се

применува конзистентно за сите

залихи кои имаат слична природа и

употреба.

– Специфична идентификација;

– Пондериран просек;

– FIFO (прва влезна, прва излезна).

• Специфичната идентификација на

трошоците значи дека специфични

трошоци се припишуваат на

идентификувани ставки од залихите.

• Пример: накит, производи израбитени по

нарачка.

• Не е соодветно да се применува за

залихи во масовно производство, или

залихи кои може да се разменуваат меѓу

себе.

LIFO (последна влезна, прва излезна)

22

Трошочни формули

• Кога еднаш ќе се избере,

трошочната формула треба да се

применува конзистентно за сите

залихи кои имаат слична природа и

употреба.

– Специфична идентификација;

– Пондериран просек;

– FIFO (прва влезна, прва излезна).

• Набавната вредност на секоја ставка е е

определена од пондерираниот просек на

набавната вредност на ставките на

почетокот на годината и набавната

вредност на ставките набавени или

произведени во текот на годината.

23

Трошочни формули

• Кога еднаш ќе се избере,

трошочната формула треба да се

применува конзистентно за сите

залихи кои имаат слична природа и

употреба.

– Специфична идентификација;

– Пондериран просек;

– FIFO (прва влезна, прва излезна).

• Претпоставка: залихите кои се први

набавени или први произведени се

продадени, па следствено, ставките кои

остануваат на залиха на крајот на

периодот се оние кои се последо

набавени или произведени.

24

МСС 2

Нето реализациона вредност

25

Нето реализациона вредност

Согласно МСС 2 залихите се

мерат според пониската од

Набавната вредностНето реализационата

вредност

Проценетата продажна цена воредовниот тек на работење,

намалена за проценетите трошоци за довршување и

проценетите трошоци неопходни за да се изврши

продажбата (не претставува објективна вредност)

26

Проценување на нето реализационата вредност

• Проценка на нето реализациоата

вредност се врши на крајот на секој

период на известување, како би се

утврдило дали е потребно да се

евидентира намалување на

вредноста на залихите, или

искнижување на претходно

евидентираното намалување.

– Надоместивост;

– Анулирање;

– Продажби над или под нето

реализационата вредност.

• Доколку постојат фактори кои укажуваат

дека набавната вредност на залихите не е

надместива (пример оштетување или

застареност), вредноста на залихите се

намалува до нивната нето реализациона

вредност.

27

Проценување на нето реализационата вредност

• Проценка на нето реализациоата

вредност се врши на крајот на секој

период на известување, како би се

утврдило дали е потребно да се

евидентира намалување на

вредноста на залихите, или

искнижување на претходно

евидентираното намалување.

– Надоместивост;

– Анулирање;

– Продажби над или под нето

реализационата вредност.

• Доколку условите кои предизвикале

намалување на набавната вредност до

нето реализационата вредност, повеќе не

постојат, тогаш претходно

евидентираното намалување треба да се

анлира.

28

Проценување на нето реализационата вредност

• Проценка на нето реализациоата

вредност се врши на крајот на секој

период на известување, како би се

утврдило дали е потребно да се

евидентира намалување на

вредноста на залихите, или

искнижување на претходно

евидентираното намалување.

– Надоместивост;

– Анулирање;

– Продажби над или под нето

реализационата вредност.

• Доколку специфична компонента на

залихите се продава по пониска вредност

од набавната, не е потребно да се врши

сведување до нето реализационата

вредност во случај кога завршниот продут

(готовите производи), во кои тие ќе бидат

вклучени се очекува да бидат продадени

по или над набавната вредност.

29

„ММИ“

Да/Не

Набавнта вредност на LCD екраните треба да се сведе до нето

реализационата вредност, бидејќи нивната продажна вредност е

пониска од нивната набавна вредност

LCD екраните не треба да се сведат на нивната нето реализациона

вредност, бидејќи продажната цена на мониторите ја покрива

набавната вредност на мониторите

LCD екраните треба во целост да се отпишат, бидејќи нивната

вредност не може да се надомести

ММИ е производител на монитори за компјутери. LCD екраните кои што се

користат при производството на мониторите (една од главните компоненти)

имаат набавна вредност од 5.000 денари, додека нивната продажна цена е

6.000 денари. Мониторите кои што ММИ ги продава имаат набавна

вредност од 10.000 денари, а се продаваат по цена од 12.000 денари. Кој би

бил вашиот заклучок (еден од понудените одговори)

30

„MacChop 1“

MacChop е ентитет од автомобилската индустрија. MacChop набавува

автомобили од високата класа, кои што дополнително ги подобрува, со

посилни мотори, ентериер и измени во каросеријата, и врши продажба на

познати артисти, глумци, бизнисмени и слично. Моментно, MacChop на

залиха има 5 автомобили, кои што се во процесот на производство.

Набавната цена на автомобилите е 30.000 евра (по автомобил).

Проценетите трошоци да се заврши производството за секој автомобил е

20.000 евра. Нивната продажна цена изнесува 70.000 евра. Во текот на

годината на истиот пазар се појави уште еден ентитет (ChackChop), што

влијаеше да продажната цена на автомобилите кои што ги произведува

MacChop. Поради поголемета понуда рководството на MacChop, верува

дека новата продажна цена на автомобилите сега изнесува 45.000 евра.

31

„MacChop 2“

Да/Не

30.000 евра

50.000 евра

25.000 евра

45.000 евра

Врз основа на претходните информации, пресметјте ја нето реализационата

вредност на залихите на MacChop (по автомобил).

32

„MacChop 3“

Поради проблеми со квалитетот на испорачаните мотори од добавувачот од

Азија, ChackChop мора да ги откаже испораките на автомобили. Новата

ситуација значи дека MacChop може својот краен продукт да го продаде за

цена од 60.000 евра. Колкава би требало да биде новата сметководствена

вредност на набавените автомобили.

Да/Не

30.000 евра

50.000 евра

60.000 евра

25.000 евра

33

МСС 2

Ревизорски процедури

34

Ревизорски процедури

Кои ревизорски процедури ги спроведувате во врска со

залихите

• Дали во секоја ревизија спроведувате ревизорски постапки во

врска со залихите?

• Кои значајни ризици, вообичаено ги асоцирате со залихите?

• Кои ревизорски постапки ги спроведувате во врска со залихите?