cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. (8)28. GUSHT 2008. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DENARË. 1.5 EURO

ESE

Si e shpalli "personanongrata" U. Econpushteti ynë i djathtëNGA: AGRON TUFA - FAQE 7

KULTURË

Dukuri të letrave tëIbrahim Shytit medibranin Josif Bageri

UNIVERSITETI I DIBRËS,shtëpia e mendimit shqiptar

Disa ide për ngritjen dhe funksionimin e Universitetit të Dibrës

REPORTAZH

Mes emigrantëshshqiptarënë GjenovaNGA: SHAQIR SKARRA - FAQE 5

AKTUALITET

Nga: REXHEP TORTE - Faqe 6

Dibranëtlypininvestime ejo fjalë boshe

PROFILBanjat e Dibrës

KULTURËKënga qytetaredibrane

Nga HYSEN UKA

Prej kohësh, ne një grup entuzi-astësh, kemi rrahur mes nesh

idenë, që edhe në Dibër, duhet tëngrihet një institucioni i lartë arsi-mor, në nivel universiteti. Këtë idee kemi artikuluar e debatuar filli-misht ndër mjediset intelektuale, mekontribute të afirmuara në fushën earsimit dhe të kërkimit shkencor dhetë orientuar nga puna pedagogjike.Mendoj se tashmë është koha e du-hur, apo e fundme, që jo vetëm tëpromovojmë idenë tonë, por edhetë punojmë fort që, fatin për të pa-tur një universitet, që do të ilumi-nojë një profil krejt të veçantë, ekz-istencial për qenien tonë kombëtare,botën e mendimit shqiptarë, ta ketëDibra jonë. Në Dibër, është në ven-din e duhur, është në truallin e vet,të lindë e të nisë të rrezatojë Uni-versiteti i Mendimit Shqiptar,(UMSH- Dibra; UMSH-Skanderbegapo UMSH-Arbëria etj ….). Sigur-isht, idetë duan kohën dhe kushtet eveta tokësore, për të zbritur nga qie-jtë e utopive. Dhe për projektin tonë,të Universitetit të Mendimit Sh-qiptar, tashmë janë të gjitha kushtet.Dibra, për një shekull e ndarë dhe ekryqëzuar në kryqin e kufirit të dybotëve, merr frymë e çliruar, ajo tash-më ka shpërthyer tkurrjen e po ring-jallet çdo ditë. Udhëtarë nga Gjilanie Metvegja, nga Shkupi, Tetova e Gos-tivari që udhëtojnë për në Tiranë,Durrës e Vlorë; e vlonjatë, durrsakë,shkodranë e tiranas që shkojnë përnë Tetovë, Shkup, Prishtinë, e derinë Sofje e Stamboll, përshëndetën përçdo ditë me Dibrën tonë.

(Më shumë lexoni në faqen 3-4)

Universiteti i Mendimit Shqiptar,do të jetë institucion i arsimit tëlartë, që jep dijeni dhe kryenveprimtari kërkimore e studimoredhe siguron arsimim për gjithëjetën. Universiteti i Mendimit kapër qëllim, të jap njohuri tëthelluara për mendimin siprodukt i trurit të njeriut nëshoqëri; kalimin nga perceptimetfillestare përmes shqisave, nënivelet e abstragimit e tëarsyetimit, duke krijuar sistemenjohurish në fusha të ndryshmetë jetës dhe të veprimtarisënjerëzore, të formalizuara,tëshprehura e të transmetuarapërmes gjuhës.

NGA: BERNARD ZOTAJ - FAQE 11

Nga: PËRPARIM TOMÇINI - Faqe 15Faqe 2

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup.com.ale-mail: auroragroup@auroragroup.com.al

koha kalon, cilësia mbetetP R O J E K T I M - Z B A T I M

Olldashi: "Studiotprojektuese tëzgjedhinalternativën më tëshkurtër përRrugën e Arbërit"

Nga: REXHEP TORTE - Faqe 8

STUDIMAuditimi -semantika dheetimologjia

Nga: QERAM CIBAKU - Faqe 10

HISTORIAtaturku,krijuesi i Turqisëmoderne

Nga: SAKIP CAMI - Faqe 13

2 - Gusht 200828nr.

DREJTOR:Rakip Suli

Këshilli Botues:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Redaksia:Në Dibër:Rexhep TorteNë Athinë:Abdurrahim AshikuNë Itali:Selman MziuNë New York:Beqir SinaNë Tiranë:Prof. Dr. Bashkim Lleshi,Naim Plaku

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. (04) 2233 283E-mail: rrugaearberit@gmail.com

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

aktualitetPosta e

Redaksia e gazetës falënderonlexuesit dhe bashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dhe shkrimet e sjellapër botim.

Redaksia u kujton bashkëpunë-torëve të saj, zotërinjve SelmanMziu, Qeram Cibaku, PërparimTomçini, Bernard Zotaj, XhelalRoçi, Kujtim Boriçi, Ymer Keta,Beqir Sina, Sakip Cami, Zabit Lleshi,etj., se shkrimet e tyre, për arsyevendi nuk janë botuar në këtënumër. Ato do të botohen nënumrat e ardhshëm të gazetës“Rruga e Arbërit”.

Gjithashtu, ju kujtojmëbashkëpunëtorëve se shkrimetderi në dy faqe daktilografikekanë përparësi botimi.

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

Ministri i Transportit dhe Telekomunikacionit, Sokol Olldashi, bën një panoramëtë punimeve në Rrugën e Arbërit dhe thekson angazhimin eqeverisë shqiptare për ndërtimin e Rrugës së Arbërit

MINISTRI I TRANSPORTEVE DHE TELEKOMUNIKACIONIT FLET PËR RRUGËN E ARBËRIT

Olldashi: "Studiot projektuese të zgjedhinalternativën më të shkurtër për Rrugën e Arbërit"Ministri i Punëve Publike,

Transportit dhe Telekomuni-kacionit, Sokol Olldashi u shprehnë fillim të Gushtit për mediat sendërtimi i Rrugës së Arbërit shkur-ton distancën aktuale mes Tiranësdhe Shkupit me rreth 100 km, ndajdhe do të procedohet me të gjithëshpejtësinë e mundshme përndërtimin e kësaj arterie kryesore.

Sipas tij, janë instruktuar studi-ot projektuese të zgjedhin alterna-tivën më të shkurtër të Rrugës sëArbërit, pavarësisht kostove finan-ciare që mund të jenë më të larta.

Sipas kreut të MPPTT-së, Oll-dashi, tre lotet kanë ecuri të mirë."Nga Bulqiza deri në Gurin eBardhë projekti është tenderuarvitin që kaloi dhe presim përfun-dimin e tij shumë shpejt, ndërsady lotet e tjera nga Guri i Bardhëderi në Qafë Murriza dhe nga QafëMurriza deri në Tiranë, janë në pro-cedura tenderimi", vlerësoi ai.

Z.Olldashi theksoi se për secil-in lot do të aplikohet e njëjta pro-cedurë. "Me të mbaruar projekti dotë certifikohet nga drejtoria tekni-ke për parametrat e tij, më pas dotë tenderohet në mënyrë që me këtërrugë të ecet sa më shpejt, pasikonsiderohet një arterie e rëndë-sishme për zhvillimin jo vetëm tëinfrastrukturës së vendit dhe lidhjene transportin me zonat veriore tëShqipërisë, por edhe me Maqedon-inë", tha ministri Olldashi.

Sipas tij, mundësitë financiarejanë, por duhet të përfundojnë pro-jektet dhe të zgjidhet alternativa mëe mirë. "Ne kemi instruktuar stu-diot projektuese të zgjedhin alter-nativën më të shkurtër, pavarësisht

kostos financiare që mund të jenëmë të larta", shprehet Olldashi.

Ndërtimi i Rrugës së Arbërit sh-kurton në mënyrë të ndjeshmerrugën e transportit që lidhin Ti-ranën dhe portin e Durrësit meDibrën, Peshkopinë, Matin, Shk-upin.

Rruga e Dibrës, e quajtur Rrugae Arbërit, është e gjatë 75 kilome-tra. Sipas projektit, rruga parashiko-het të përshkohet me shpejtësimesatare 80 kilometra në orë, dukemënjanuar në maksimum ngjitjet

malore edhe se ndërpret vargmaleme lartësi mbi 1500-2000 metra.Kjo rrugë do të kalojë në 10 zona,ku do të shkurtojë 70 kilometrarrugën e sotme nga Burreli. Pra filli-met e saj i ka në Tiranë më pas nëZall Dajt, Guri i Bardhë, Ura eVashës, Plani i Bardhë, Bulqizë,Ura e Çerenecit, Gjoricë, Dibër.Aktualisht rruga ekzistuese shtrihetnë Tiranë, Milot, Burrel, Bulqizë,Shupenzë, Maqellarë, Bllatë,Dibër. Kjo rrugë është e gjatë 173kilometra dhe është në stilin gjar-

përues.Ndërkohë vazhdimi i Rrugës së

Arbërit në territorin e Maqedonisë,pas kalimit të kufirit shqiptar fil-lon në Gjoricë, aty ku lugina eDrinit në Zatarajca, poshtë urës sëvjetër me harqe të Spiles, e cilaështë mbuluar nga diga e hidrocen-tralit të Dibrës së Madhe. Nga Di-bra në drejtim të Gostivarit rrugakalon nëpër grykën e Radikës, dukevazhduar më tej në drejtim të Gos-tivarit, Tetovës, Shkupit e Sofjes.

ATSH

Punime në rrugën e Arbrit

ShkurtPeshkopia pa ujë, shkaku ndërhyrjet në ujësjellës

Rreth 20 mijë banorë në qytetin e Peshkopisë po vuajnë mungesën e ujit tëpijshëm. Banorë pohojnë se prej disa ditësh vazhdojnë të furnizohen me ujëvetëm 90 minuta për çdo ditë. Një gjendje e tillë, thonë ata, nuk mbahet mendtë ketë ndodhur ndonjëherë në këtë qytet, gjë që ka shkaktuar mjaft problemepër këta banorë. Po sipas banorëve, oraret e furnizimit me ujë janë nga ora06:30 deri në orën 07:00 të mëngjesit dhe nga ora 19:00 deri në orën 20:00 tëmbrëmjes. Në ndërmarrjen e ujësjellësit të këtij qyteti, jashtë një prononcimizyrtar, mëson se një situatë e tillë vjen nga shterimi i ujit të burimeve nga ku aimerret. Ndërsa vetë qytetarët, pohojnë se kjo situatë e krizës së ujit të pijshëmvjen nga ndërhyrjet e fshatarëve të zonave përreth këtij qyteti në tubacionin eujësjellësit. Ata marrin ujë në mënyrë të jashtëligjshme për vaditjen e tokave,ndërsa një arsye tjetër është shpërdorimi i ujit nga lavazhet e panumërta tëmakinave, që ka qyteti. Një arsye tjetër e mungesës së ujit është edhe shtimitejet mase i lavazheve të makinave. Situata bëhet edhe më paradoksale po tëkemi parasysh se para dy vitesh, për ndërtimin e një ujësjellësi të ri për këtëqytet u shpenzuan jo pak, por rreth 3,5 milionë euro. Por ky investim rezultoikrejtësisht i dështuar dhe për çudi asnjë nuk ka mbajtur qoftë edhe një grimëpërgjegjësie për këtë dështim. (Shqip)

Turistët nga Maqedonia "ringjallin" BllatënGjatë muajit gusht, numri i turistëve maqedonas, që kanë hyrë në pikën

doganore të Bllatës, për të kaluar pushimet verore në vendin tonë, është dy-fishuar në krahasim me një vit më parë. Sipas burimeve nga policia kufitare e

kësaj dogane bëhet me dije se në gjysmën e parë të gushtit, nga Maqedonia nëShqipëri kanë hyrë 5522 shtetas. Po sipas këtyre burimeve, mësohet se shtetasitmaqedonas, preferojnë për të kaluar pushimet verore në plazhet e Durrësit,Shëngjinit dhe Velipojës, por nuk mungojnë edhe rastet e frekuentimit tëplazheve më në Jug të vendit. Nga autoritete të policisë kufitare mësohet sekohët e fundit, mes dy policive lokale, Dibër-Peshkopi, ekziston një bash-këpunim i shkëlqyer marrëdhëniesh në nivel institucional. Nga 1 janari i këtijviti, deri në gjysmën e parë të gushtit, në territorin shqiptar, nga pika doganoree Bllatës, kanë hyrë 10061 shtetas, nga të cilët 8783 shtetas të Maqedonisë.Ndërsa nga Shqipëria në Maqedoni janë regjistruar të hyjnë 9462 vetë, prej tëcilëve 8239 maqedonas dhe të tjerët shqiptarë. Por ndërsa rritet ndjeshëmfluksi i banorëve që hyjnë dhe dalin në këtë pikë doganore, ai i mallrave nuk kapësuar asnjë ndryshim, pasi nga kjo pikë doganore nuk lejohet ende kalimi imallrave, përjashtuar vetëm ato që përdoren për ndërtim, si tulla dhe tjegulla.

Durrës, bizneset maqedonase "inspektojnë"portin detar

Shqipëria tërheqëse, jo vetëm në turizëm për maqedonasit, por edhe nëbiznes. Përfaqësues të dhjetëra kompanive maqedonase kanë planifikuar njëvizitë në portet e Durrësit dhe Tivarit, me qëllim mbledhjen e informacionevekonkrete mbi realizimin e kontratave për eksport-importe. I vendosur në qendërtë bregdetit shqiptar, Porti Detar i Durrësit shihet si një urë e rëndësishmetranzitimi mes botës dhe Maqedonisë. Mundësia për të zgjedhur Portin Detartë Durrësit I mbetet prespektivës, pasi të vihet në funksion edhe Rruga e Ar-bërit, e cila e afron ndjeshëm Shkupin me Durrësin.

3 - Gusht 200828nr.

ideNjë ide interesante se Dibra mund të ketë një universitet.

Krijimi, emërtimi, funksionimi, financimi, programi dhe plot idetë tjera se si mundet të ngrihet dhe të funksionojë Universiteti i Dibrës

Universiteti i Dibrës,shtëpia e mendimit shqiptar

IDE/ DISA MENDIME MBI UNIVERSITETIN E DIBRES. IDE DHE MENDIME PER NGRITJEN DHE FUNKSIONIMIN E TIJ

Në Dibër, është në vendin e duhur, është në truallin e vet, të lind e të nisë të rrezatojë Universiteti i Mendimit Shqiptar

Nga HYSEN UKA

Prej kohësh, ne një grup entuziastësh, kemi rrahur mes nesh,

idenë që edhe në Dibër, duhet tëngrihet një institucion i lart arsimor,në nivel universiteti. Këtë ide e kemiartikuluar e debatuar fillimisht ndërmjediset intelektuale, me kontrib-ute të afirmuara në fushën e arsimitdhe të kërkimit shkencor dhe të ori-entuar nga puna pedagogjike. Men-doj se tashmë është koha e duhur,apo e fundme, që jo vetëm të pro-movojmë idenë tonë, por edhe tëpunojmë fort që, fatin për të paturnjë universitet, që do të iluminojënjë profil krejt të veçantë, ekzisten-cial për qenien tonë kombëtare,botën e mendimit shqiptarë, ta ketëDibra jonë. Në Dibër, është në ven-din e duhur, është në truallin e vet,të lind e të nisë të rrezatojë Univer-siteti i Mendimit Shqiptar, (UMSH-Dibra; UMSH-Skanderbeg apoUMSH-Arbëria etj ….)

Sigurisht, idetë duan kohën dhekushtet e veta tokësore, për të zbri-tur nga qiejtë e utopive. Dhe përprojektin tonë, të Universitetit tëMendimit Shqiptarë, tashmë janë tëgjitha kushtet. Dibra, për një shek-ull e ndarë dhe e kryqëzuar në kry-qin e kufirit të dy botëve, merr frymëe çliruar, ajo tashmë ka shpërthyertkurrjen e po ringjallet çdo ditë.Udhëtarë nga Gjilani e Metvegja,nga Shkupi, Tetova e Gostivari qëudhëtojnë për në Tiranë, Durrës eVlorë; e vlonjatë, durrsakë, shko-dranë e tiranas që shkojnë për në

Tetovë, Shkup, Prishtinë, e deri nëSofje e Stamboll, përshëndetën përçdo ditë me Dibrën tonë. Rruga eArbërit, e cila ditë pas dite po zg-jatet drejt Adriatikut, është vetëkordoni jetësor, që do t'ju jap jetëtw gjitha ideve e vizioneve tona pro-gresive, është ajo që po thyen e sh-kallmon çdo ditë, kryqin ku bahejmbërthyer, prej një shekulli, kjo anëe shqiptarisë, ky log i mendjes dheburrërisë së shqiptareve. Kjo ështëedhe rruga nga do të vijnë e shkojnëstudentët, pedagogët, studjues e

shkencëtar, për në Dibër, e cila dotë mbajë për to, si në pëllëmbët tëdorës, nën dritë, paqe e qetësi, njëUniversitet, ku do të endet krejt ipastër me dritën e diturisë, pëlhurae mendimit shqiptar, ku me zellindhe përpikmërin e bletës, ato do tambledhin e ndërtojnë, atë ngrehinëme arkitekturë hyjnore, ku do tëhojëzohet mendimi shqiptar. Dhejo vetëm kjo rrugë, por edhe rrugaDurrës-Kukës-Prishtinë, apo korri-dori lindor-qëndror, Kukës-Dibër-Librazhd-Pogradec, e deri në TreUrat e Permetit, do të jenë udhëtku do të qarkullojnë jo vetëm njerëz-it e bizneseve, (mallrave, shërbi-meve, kapitaleve etj,) por edhenjerëzit e arsimit e shkencës, stu-dentë e pedagogë etj, me sytë tekUniverersiteti i Dibrës. Dibra, dukeu gjendur në një pozicion aksi-ometrik, për mbarë hapsirat sh-qiptare, dhe me thellimin e vazh-dueshëm të proceseve eurointe-gruese në rajonin e Ballkanit, do tëshndërrohet shpejtë edhe në qendëre rëndësishme ku do të gravitojnë,një pjesë e madhe e flukseve e di-namikave zhvillimore rajonale, e mëgjërë. Në të kundërt kurrë nuk do tëkemi një funksionalizim të hapsir-ave kombëtare mbarëshqiptare.

Dibrën, e kanë quajtur "grihëri imendjes", "kulla e mendimit sh-qiptar", etj; të diplomuar në Uni-versitetin e Oksfordit që kanë paturrastin të vijnë në Dibër e të njihenme urtësin e saj, e kanë quajtur"Universitet", dhe e kanë vënë në

krahë me universitetin e tyre të Oks-fordit. I përmendëm këto, jo përkreni, apo të madhëk krahinor, tëcilin dibranet nuk e pëlqejnë (bilee quajnë ves), por për të evidentuarnjë argument, një fakt tashmë tënjohur, se procesi mental, artikuli-mi i mendimit në këtë rajon, ka njëtraditë dhe është i njohur e i certi-fikuar si vlerë kombëtare.

Që nga periudha parashkrimore,si mençuri popullore, e deri në ditëttona, ku vlerat mentale universali-zohen e verefikohen në referenca

mbarë njerëzore, kombi shqiptar kakrijuar vazhdimisht produkt tëçmuar të mendimit, i cili për sh-kaqe historike, nuk ka mundur tësistemohet e të strukturohet, porështë mbajtur i fraksionuar, anonim,apo është bjerrur.

Çdo ligjeratë apo formë komu-nikimi në shqip, në Dibër apo kudonë hapsirat mbarë shqiptare,përzgjedh e funksionalizon nuancakonceptuale e kuptimore, që e ngrenligjërimin në nivele filozofimi, qëprodhon mendime e ide, në niveltë lartë dhe që e detyrojnë pritësine mesazhit të jetë i vëmendshëm etë impenjohet, për t'u përgjigjur nëatë nivel.

Nuk preferohet ligjërimi i thjesh-tësuar apo i rëndomt. Kjo mënyrë,komunikimit është një proces nëpërsosje të vazhdueshme nëpërditësin e tij, një proces kërkimie krijimi të vazhdueshëm, që ezbukuron, deri në ornamentalizimgjuhën e mendimin, dhe duke upërdorur gjërësisht e vazhdimishtkrijon edhe traditet dhe kodet e tij.

***Dhe pas entuziazmit, i vjen

radha pyetjes: -Po si do të nisë e do

të funksionoj universiteti ynë? Ataqë i njohin mirë këto punë, do tëmbledhin buzët e do të thonë: -ç'pona thotë ky kokë krisur, pse kaq ethjesht është; si të qerosh patateështë të ngresh një universitet?

Po, duhet kjo e duhet ajo,…paharruar të të lëshojnë si grusht tëfundit se: duhen edhe milona emiliarda, ….dhe të rëndisin një listëtë frikshme, të cilën për hir të sëvërtetës edhe unë, me javë e muaj,në mos më shumë e kam vërtitur nëmokrën time të mendimit, e ndosh-ta edhe më ka trembur ndonjëherë.

Por, në fakt nuk është aq e frik-shme. Mësimi konfucian se edheudhëtimi më i largët, fillon me njëhap… na frymëzon ta hedhim hap-in e parë, pa humbur kohë, që samë shpejt, të shkojmë më larg. PërUniversitetin tonë, nuk nevojitenekstra laboratorë, për të krijuar kush-te, jashtëtokësore, të makrobotëveapo laborator që bëjnë zero forcëntërheqëse të tokës.

Para ka mjaftueshëm për çdopunë e qëllim të mirë, por sigurishtjo për matrapazë e qelepirxhinj.Komuniteti dibran, kudo ku është,në Shqipëri, Amerikë, Europë, e

kudo nëpër botë, ka aq fuqiekonomike, sa të lëshojë satelitin etij në hapsirë, e jo më për gjëra tok-sore. Por, sigurisht, ai jep para, përata që kanë projekte të qarta, dinëmirë çfarë dhe si duhet t'i realizojnëprojektet e tyre.

Edhe mjete punë, edhe lëndë eparë, për Universitetin e Mendimitështë gjuha, gjuha jonë shqipe, qënë fillesat e saja parshkrimore e deritek laboratori i sofistikuar mental ishkrimtarëve, ideologëve, vizionar-ëve, filozofëve e shkencëtarëve nëtë gjitha hapsirat shqiptare.

Në Universitetin e MendimitShqiptar, me të gjithë kuptimet dhevlerat e saj, "e para është fjala". Pra,në ndërtimin strukturor të pro-grameve të Universitetit, do të ketëfakultete që do të përditësojnë eharmonizojnë midis tyre, disiplinashkencore nga Filologjia, dhe nënde-gët e saj Semasiologjia dhe Sociol-inguistika, Historia, Albanologjia,Filozofia, Estetika, Etimologjia etj,të gjitha në funksion të Dianologjisë(Dianoetikës), shkencës për mend-jen dhe të menduarit në përgjithësidhe për të gjykuarin racional nëveçanti, doktrinën për mendjen dhetë menduarit. Dianoetika, sipasHamiltonit - është ajo (shkencë), meanë të së cilës vihet në pah aftësiadiscursive e njeriut për dallim nganjohja në përgjithësi, nga njohja qëështë vetëm neotike.

(Vijon në faqen 4)

Kombi shqiptar ka krijuarvazhdimisht produkt tëçmuar të mendimit, i cilipër shkaqe historike, nukka mundur të sistemohet etë strukturohet, por ështëmbajtur i fraksionuar,anonim, apo është bdjer-rur. Çdo ligjeratë apoformë komunikimi nëshqip, në Dibër apo nëkudo në hapsirat mbarëshqiptare, përzgjedh efunksionalizon nuacakonceptuale e kuptimore,që e ngren ligjërimin nënivele filozofimi, qëprodhon mendime e ide,në nivel të lartë dhe që edetyrojnë pritësin emesazhit të jetë i vëmend-shëm e të impenjohet, përt'u përgjigjur në atë nivel.

Mendimtari. Sculpture nga Rodin”

Universiteti i Mendimit Shqiptar, do të jetë institucion i ar-simit të lartë, që jep dijeni dhe kryen veprimtari kërkimore estudimore dhe siguron arsimim për gjithë jetën. Universiteti iMendimit ka për qëllim, të jap njohuri të thelluara për mendi-min si produkt i trurit të njeriut në shoqëri; kalimin nga per-ceptimet fillestare përmes shqisave, në nivelet e abstragimit etë arsyetimit, duke krijuar sisteme njohurishë në fusha të ndry-shme të jetës dhe të veprimtarisë njerëzore, të formalizuara,të shprehura e të transmetuara përmes gjuhës.

4 - Gusht 200828nr.

Një ide interesante se Dibra mund të ketë një universitet.Krijimi, emërtimi, funksionimi, financimi, programi dhe plot idetë tjera se si mundet të ngrihet dhe të funksionojë Universiteti i Dibrës ide

Në Universitetin e MendimitShqiptar, me të gjithë kuptimetdhe vlerat e saj, "e para ështëfjala". Pra, në ndërtimin struk-turor të programeve të Univer-sitetit, do të ketë fakultete qëdo të përditësojnë e harmoni-zojnë midis tyre, disiplina sh-kencore nga Filologjia, dhenëndegët e saj Semasiologjia dheSociolinguistika, Historia, Al-banologjia, Filozofia, Estetika,Etimologjia etj, të gjitha në funk-sion të Dianologjisë (Dianoet-ikës), shkencës për mendjen dhetë menduarit në përgjithësi dhepër të gjykuarin racional nëveçanti, doktrinën për mendjendhe të menduarit.

(Vijon nga faqja 3)Procesi mësimorë në Universite-

tin e mendimit do të përmbajë ndërtë tjera module si: Hyrje në siste-met e mendimit apo Hyrje në men-dimologji (një hyrje e shkurtër); His-tori e mendimit të lashtësisë, (ndër-disiplinore-botëror dhe shqiptar);Histori e mendimit të mesjetës(ndërdisiplinor, botëror dhe sh-qiptar); Histori e mendimit bash-këkohor ( ndërdisiplinor, botërordhe shqiptar); Futurologji (mendi-mi futuristik); Gjuhësi konceptuale(në nivel konceptesh); Gjuhësi men-dimi (ndërtim i strukturave të men-dimi) apo Gjuhësia dhe mendimi;Semasiologjia si shkenca për kup-timin, (shenjë-koncept-referet (qëështë sendi), më tej kalimi nga kup-timi i fjalës në kutimin e sintagmësose i frazës) kuptim i ligjerim men-dimi); Sociologji mendimi; Sistememendimi: Sistemi i mendimit filo-zofik); Sistemi i mendimit estetik(letrar e artet tjera); Sistemi i men-dimit shkencor (natyror- shoqëror);Sistemi i mendimit fetar (tre kon-feksionet), Universalizmi i Men-dimit (mendimi në epokën e glo-balizimit), Mentaria popullore apoUrtësi popullore, etj.

Universiteti do të trajtojë edhedisiplina si Higjienë Mendimi dheShendeti Mental, si dhe TrajinimMental, etj, (Përshkrime më tëhollësishme të programeve janë nëpërpunim dhe do të bëhen të njo-hura në numrat e ardhshëm tëgazetës, me qëllim për t'ju nënsh-truar pastaj, gjykimit e përmirësimitnga një staf profesionistësh, për tëdhënë një struktur programore tëplotë, të strukturuar mirë e që gë-zon vlerësim dhe besimin e au-

toriteteve të larta shkencore) Pra, struktura programore e

fakulteteve të Universitetit të Men-dimit, do të ketë objekt njohjen dhestudimin e shndërrimeve historike qëka pësuar mendimi në përgjithësidhe mendimin shqiptarë në veçanti.

Sikurse gjuha edhe mendimi, kakarakter historik, pra ka lindur nëformat e tij më të thjeshta dhe ështëzhvilluar deri në stadin e sotëm tëzhvillmit shoqëror, për të shkuar mëtej, në epokën e globalizmit, porduke ruajtur markimin si mendimshqiptarë.

Sigurisht, ta përgatisësh këtëprodukt për botën e konkurencëskërkon të kryhet punë e madhe dhee vështirë nga kapacitetet e larta sh-kencore. Universiteti i Mendimit Sh-qiptar, do të jetë institucion i arsim-it të lartë, që jep dijeni dhe kryenveprimtari kërkimore e studimoredhe siguron arsimim për gjithë jetën.Universiteti i Mendimit ka për

qëllim, të jap njohuri të thelluara përmendimin si produkt i trurit të nje-riut në shoqëri; kalimin nga percep-timet fillestare përmes shqisave, nënivelet e abstragimit e të arsyetimit,duke krijuar sisteme njohurishë nëfusha të ndryshme të jetës dhe tëveprimtarisë njerëzore, të formali-zuara, të shprehura e të transmetu-ara përmes gjuhës. Duke e harmoni-zuar këtë formim arsimor edhe meEdukimin Institucional (përmes njëdege të Fakultetit të AdministratësPublike), dhe aftësimin në për-dorimin praktik tw mjeteve dheresurseve gjuhësore, për të sëndërtu-

ar ide e mendime, nga niveli i esesëe deri në punime të profilit të lartë,në fusha të ndryshme. Kjo do tëzgjidhë njëkohësisht edhe problem-in e tregut të punës, për ato që do tëzgjedhin të studjojnë në Universite-tin e Mendimit. Këta studentë dukemarr këto njohuri do të jenë të prefer-uar për të gjitha nivelet e adminis-tratës publike dhe në sektorin privat.Ato do të realizojnë komunikim tëqartë e të këndshëm si partner nëfusha të ndryshme ku do të zgjedhintë veprojnë, duke kapërcyer kështu,një nga problemet më të mëdha qëka sot funksionimi i jetës sonë, atë

të përdorimit të valencave të ndry-shme kuptimore për probleme tënjëjta, e duke sjellë si rezultat krizakomunikimi e bashkëveprimi. Përato që do të zgjedhin të thellohennë studimin e proceseve dhe fush-ave të mendimit, është përpara njëshesh i madh, me produkt mentalshqiptar, që pret të ndërtohet e tëngrehin me të ngrehina madhësh-tore e mendimit shqiptar. Sigurisht,kjo është një punë për mendje tëndritura që një ditë do të dalin edhenga Universiteti i Mendimit Sh-qiptar- Dibra.

H. UKA

NIGJARE VILÇANI (DIDI) I SHKRUAN ABDURAHIM ASHIKUT

Universiteti i Dibrës, shtëpia e mendimit shqiptar

Jeta ime si mësuese në DibërShoku Abdurahim!

Lexova me vëmendje shkrimintuaj me titull “Mësuesit – më tëpërkushtuarit dhe të harruarit”. Tëthem të drejtën ky shkrim më prekuthellë më zemër, mbasi më ktheunë kujtimet e 44 vjetëve më parë,në moshën time më të re.

Akoma pa mbushur 16vjeç, pas një kursi meto-dik pedagogjik, lash Bera-tin dhe erdha në Peshko-pi, fillimisht në fshatinBrezhdan, i cili më ka lënëmbresa të paharruara nëkujtesë dhe pastaj në kufi,në fshatin malor të Cerjan-it ku e ndjeva veten në sh-tëpinë time. Pra për herëtë parë hyra në jetë, nëpunë si arsimtare për tudhënë njohuritë e para tëgjuhës sonë të bukur sh-qipe vocërrakëve aq të eturpër dije. Në këtë kohë aqtë vështirë për të jetuar kupërveç varfërisë qemë të

detyruar të përballemi edhe mekërcënimet dhe ofendimet e disaskeptikëve apo keqdashësve që eshihnin si luks duke ndikuar qëfëmijët e sidomos vajzat të mosndiqnin shkollën. Pra ne ar-simtarëve të atij brezi na duhej jovetëm të jepnim mësime në sh-kollën fillore etj. por edhe të sh-konim në çdo familje, shtëpi mështëpi për t’u mbushur mendjendisa prindërve që hezitonin të dër-gonin fëmijët në shkollë si dhe përtë grumbulluar të gjithë analfabetëtnë kurset e luftës kundër analfabet-izmit që i zhvillonim mbrëmjevepas pune.

Për mungesë të klasave dhe num-rit të domosdoshëm të arsimtarëvena duhej të jepnim mësim në kla-sa kolektive. Puna kaq e ngarkuarna detyronte të përgatisnim planete punës për dy klasa dhe kurset eanalfabetizmit deri natën vonë. Porkjo punë, megjithëse e lodhshmenuk na demoralizonte, përkundrazindjenim sadisfaksion. Ne e bënimkëtë sepse e quanim për detyrë ndaj

brezave, e quanim të domos-doshme dhe në asnjë mënyrë nukna shkonte mendja se të kesh dhënëapo të japish mësim në fshat ështëofendim apo ke qenë dhe je i per-sekutuar. Një mendim i tillë ështëofezë për çdo patriot, ofezë për ril-indësit që kthenin shtëpitë e tyrenë shkolla dhe nën kërcënimin oto-man apo të shovinistëve grekë, serbapo maqedonas, u jepnin dritë, prau jepnin arsim fëmijëve shqiptarëtë lënë në errësirë duke sakrifikuaredhe jetën. E pra, këta qenë frymë-zimi për ne dhe e quanim për ndertë mësonim fëmijët e malësorëvetë lënë në errësirë e injorancë pashkrim e lexim. Sa kënaqësi ështëpër ne kur shihnim që fëmijët ekëtyre malësorëve të zgjuar, megjithë që në kondita shumë të vësh-tira, mësonin me vëmendje.

E ndjeva veten krenare kur pa-shë nxënës të mi nga Brezhdani eCerjani i Peshkopisë, nga Kukësi nëVeri, nga fshati malor i Bogdanitnë Berat apo nga Saranda në Jug tëShqipërisë, etj. ku unë kam punu-

ar si arsimtare të jenë bërë me ar-sim të lartë e të mesëm pedagogjik,mjekësor, agronomi etj. Pavarësishtnga trajtimi material, i cili edhesot është tepër diskriminues për ar-simtarin dhe le për të dëshiruar,gjithashtu pavarësisht nga mohimiqë iu bë personit tim kur erdha nëTiranë për të vazhduar punën edashur të arsimtares, me gjithë ar-simin pedagogjik që kisha, ndje-hem krenare dhe aspak e penduar,mbasi gëzoj simpatinë e ishnxënësve të mi kudo që janë. Le turëndojë në ndërgjegjen e tyre ajopadrejtësi, atyre që e bënë.

Ju falënderoj për kujtimet që mëzgjuat, kujtime të cilat i ruaj edhenë marrëdhënie me shumë familjetë nxënësve të mi, kudo që kamqenë.

Ju përshëndesNigjare Didi (Velçani)

Tiranë 7.7.1993

Dërgon Nigjare Didi (Velçani)Rruga “Mine Peza”, Pallati 232Shkalla 1, Apartamenti 14 Tiranë.

5 - Gusht 200828nr.

Mes shqiptarëve në Gjenova të Italisë: jeta e tyre epërditshme me hallet dhe problemet

dhe malli për ShqipërinëReportazh

Mes emigrantësh shqiptarë në GjenovaNga: SHAQIR SKARRA

Avioni u ul me vonesë në aeroportin e Gjenovës. Megjithëse

mbrëmja kishte rënë ne nuk na pen-gonte asgjë të vozitnim çdo gjë të mirëdhe të bukur në këtë qytet antik tëItalisë veriore. Mbrëmja dhe avioniqë po ulej ngadalë na lejonte që tëhidhnim vështrimin cep më cep tëqytetit. Fundja dhe qyteti shtrihejbuzë detit dhe me sy shikonimfillimin dhe mbarimin e tij, një dis-tancë kjo jo shumë e vogël. Gjenovashtrihej buzë detit dhe shkonte derirrëzë kodrave të veshura me gjelbërim.Domosdo që dita e nesërme do tëkishte dhe surpriza për ne pasi përherë të parë shkelnim tokën italianedhe në një qytet antik verior të saj siçështë Gjenova. Qëllimi i kësaj vizitenuk ishte takimi me emigrantët, pormeqenëse erdhëm nuk mund të lar-goheshim pa u takuar shqiptarët qëpunojnë dhe jetojnë prej shumëvitesh këtu.

Pak histori

Edhe vetë gjenovezët e dinë his-torinë e qytetit të tyre antik por nëfakt nuk duan që ta pranojnë. Nuk epranojnë atë pjesë të historisë që lid-het drejt për drejtë me Shqipërinë dheshqiptarët. Historia e migrimit të sh-qiptarëve në Gjenova është e vjetër,nuk është e vonë siç mundohen tëshprehen shumë veta, qofshin këto dhevetë shqiptarët të cilët nuk kanë njo-huri mbi historinë e kombit të tyre.Me historinë e këtij migrimi të her-shëm zë fill dhe vetë mbretëria gjen-oveze. Vetë origjina e mbretërisë gjen-oveze është e lidhur me Shqipërinë.Në vitet kur hordhitë turke po tur-reshin jo vetëm në ballkan por dhejashtë tij njerëzit filluan të emigrojnë.Dhe jo vetëm nga pushtuesi por dhenga besimi fetar që po përhapej nëpërShqipëri. Një familje fisnike nga qy-teti i Durrësit nuk mundi që ta pra-nonte besimin e ri ndaj një mëngjezu nis drejt brigjeve të Italisë. Fati epërplasi në Gjenova ku shumë shpejtpësoi fatin e keq që të ktheheshin nëskllevër duke u shitur në një familjetë mirë gjenoveze. Tregtia e më-parshme që kishte bërë kjo familjefisnike durrsake edhe në portet ital-iane shpejt ra në sy tek të huajt. Vetëpronari pas pak i fali lirinë kësajfamilje me qëllim që të kontribontesado pak për qytetin e Gjenovës.Fama që kishte patur andej nga er-dhi, pasuria që kishte vënë metregtinë e ndershme ia rritën mëshumë vlerat familjes durrsake nëqytetin e Gjenovës. Shumë shpejt dotë hidhte bazat e para për të ngriturdhe konsoliduar mbretërinë gjenovezee cila në ato vite ishte më e njohuranë të gjithë Italinë. Pinjollët e kësajfamilje janë sot në Gjenova ku dhekanë bërë një studim lidhur meorigjinën dhe kontributin që kanëdhënë në shekuj me radhë. Për hir tëorigjinës së tyre që vinin nga Durrësiato e mbajtën për vite me radhë mbi-emrin Durrazo. Sot jo vetëm to-ponimet por dhe mjaft godina funk-sionale të kthyera në muze janë tëndërtuar pikërisht nga kjo familje

durrsake si pallati i mbretit, pallati iprincit si dhe mjaft vila e ndërtesa tëtjera pronë e kësaj familje.

Një kujtim i bukur mesdibranëve në Gjenova

Nuk e dinim se pikërisht në qyte-tin e bukur të Gjenovës prej viteshpunojnë e jetojnë mjaft emigrantëshqiptarë. Por ja që dhe në këtë qytetverior dibranët kishin numrin më tëmadh. E një natë më parë kur u ulëmnë aeroportin e Gjenovës kishin dalëmjaft dibranë për të na pritur. Nesërnë mëngjez telefonatën e parë e kishame Shefki Matën. Ai erdhi me mak-inë në vendin ku isha akomoduar.Shefkiu, një djalë i ri e tepër energjikka shumë vite në Gjenova. Ështëmartuar me një vajzë simpatike gjen-oveze, Emanuelën me të cilën ka dhenjë djalë.

-Në fillim kemi vuajtur të gjithë,nis bisedën Shefkiu. Ishim pa letradhe qëndronim të fshehur. Në punëtë fshehur, në qytet rrallë dilnim, flin-im ku të mundnim dhe kryesorepunën e kishim të kufizuar. Sot krejtndryshe. Jo vetëm unë por shumica eemigrantëve dibranë janë tashmë meletra të rregullta. Në punë janë mekontratë dhe sejcili ka shtëpinë e tij.Disa bile dhe kanë blerë shtëpi qoftëdhe nëpërmjet bankave të cilat ofrojnëkushte minimale për kredi. Shefkiuishte vetë sipërmarrës ku kishte nëpunë dhe një grup të vogël special-istësh shqiptar, italianë e të kombë-sive të tjera.

-Ndoshta duke parë seriozitetin nëpunë më ka favorizuar vetë komunae Gjenovës ku shumicën e objektevepër ristrukturim ma jep mua. Takimime Shefkiun më krijoi mundësinë qëtë takoja dhe mjaft dibranë të tjerëqë punonin në Gjenova.

-E shikon sa afër e kemi plazhin,-vazhdoi bisedën Shefkiu. Por pyetnjëherë se sa ditë bëjmë plazh në vit. Jemi kaq të lidhur me punën sa qëharrojmë dhe plazhin, fundja për këtëkemi ardhur këtu, kemi lënë dhe tëafërmit, vendlindjen ku na këput mallipor, eh ky fat u ra shqiptarëve, u der-dhëm si zogjtë e korbit kudo nëpërbotë.

Në darkë ishim mysafirë në sh-tëpinë e Shefkiut ku jo vetëm messhqiptarëve por darka kaloi edhe me

italianë, pse jo dhe një emigrantë ngaTunizia. Pas një darke të bukur mesemigrantëve të përmalluar përvendlindjen mëngjezi na gjeti pagjumë.

Ishte e dielë dhe do të dilnim tëshikonim më mirë qytetin.

-Sot do të takohemi me dibranë tëtjerë, tha Shefkiu pasi të gjithë mblid-hemi bashkë të dielave tek porti an-tik dhe ashtu bashkë nxjerrim mal-lin, na dukej vetja se jemi në Sh-qipëri. E vetmja ditë dhe i vetmi vendqë flitet shqip.

Makina pas pak ndaloi. Një zal-lamahi e madhe njerëzish ectee shkujdesur bregut detit. Kish-te kombësi të ndryshme si ma-roken, kinez, rumun pse jo dheafrikanë etj. Këtu vërtet ishtenjë copë Shqipëri. Mjaft kin-ez, maroken por dhe afrikanëshisnin në rrugë, pa tezgë pornë tokë tamam si në Shqipëri.Shqiptarët dalloheshin nga tëgjithë pasi rrinin bashkë.

Një anije e madhe prej druritërhiqte njerëzit për të bërë fo-tografi. Kjo ishte anije muzeme të cilën kishin xhiruar dhemjaft filma artistik ndaj me tëdrejtë quhej porti antik. Flitejse këtë anije ia kishte falurmbretëresha e Spanjës, mbretit tëGjenovës Durrazos. Dhe Shefkiu nukmë kishte gënjyer. Këtu takuam mjaftdibranë që kishin vite që banonin dhepunonin në Gjenova. I gjetëm tëgjithë bashkë në një lokal të vogëlbuzë detit por dhe duke bërë fotografitek anija e drurit. Të tjerë ishin futurduke vizituar akuariumin, më të ma-dhin në të gjithë Europën.

Albert Rama ishte nga Melani dhekishte më shumë se dhjetë vjet qëpunonte këtu.

-Tashmë do të punoj dhe pak sa tëarsimoi fëmijët pasi i kam në shkollë. Pastaj do të kthehem në vendin tim,me ato pak lek që kam fituar do tëkthem në Shqipëri e do t'i kthehempunës. Ndoshta do të krijoj ndonjëpemtore në fshat pasi gjithë fshatarëti janë kthyer traditës në Dibër dukengritur plantacione me pemtore.

Duke qëndruar kështu bashkë mesemigrantëve dibranë, mbrëmja erdhishpejt. Për darkë ishim tek Urimi,vëllai i Shefkiut, i cili kishte blerë dheshtëpi në Gjenova dhe jetonte njësoi

si italianët që kishin një jetë të tërënë këtë qytet.

-Dikur po, kemi vuajtur majft, -tha Urimi. Edhe në punë dilnim medit pasi kishim frikë nga policia, edhepër të fjetur strehoheshim ku të mund-nim. Sot jo, jemi krejt ndryshe. Një-soj si italianët. Këtu nuk ka racizëmsi në Greqi. Dalim me shokë por dheme familje, hamë ndonjë darkë jash-të, bëjmë plazh kur kemi pushime,bëjmë pazarin, kthejmë vizita tek njëritjetri. Shkurt asgjë nuk na mungon.Vetëm malli për vendlindjen na mu-ngon shumë. Na mungon një copëShqipëri, na mungon aq shumë saqëvetëm kur mblidhemi tok bashkë naduket sikur vërtet çmallemi pak. Ko-muniteti shqiptar këtu në Gjenovaështë shumë i bashkuar. Jemi bashkënë gëzime dhe hidhërime. Kur paradisa vitesh na u vra një dibranë tëgjithë dhamë kontribute për ta nisurkufomën në Shqipëri. Jo vetëm kaqpor në vendin që u vra kemi vendo-sur një pllakat mermeri dhe sa herëkalojmë andej ndalojmë e vendosimlule. Bota e emigrantit është e mad-he nis e flet Urimi, aq e madhe sa pota njohësh mirë atë do të kuptosh semegjithëëse këtu sot nuk na mungonasgjë, malli është i madh, aq i madhsaqë po na zhurit shpirtin.

-Jemi në dhe të huaj bre, futet nëbisedë Shahin Ajazi nga Lura. Vërtetqë jemi të bashkuar këtu por kur rrivetëm dhe kujtoi Lurën time lotët më

tradhëtojnë shpesh herë. Në Milano,Romë, Firence apo dhe në jug të Ital-isë emigrantët janë më të organizuar.Kanë ngritur shoqatë por kanë dhegazetë në gjuhën shqipe, e kjo nukështë pak për emigrantët që jetojnë epunojnë jashtë vendit. Ato po, janëvërtet një zë i bashkuar për të kërkuartë drejtat e tyre, protestojnë nëpërm-jet shtypit dhe mediave të ndryshme.Kurse këtu tek ne ende jemi larg kësajideje. Megjithëse kemi dhe mjaft stu-dentë shqiptarë që studiojnë këtu,kemi emigrantë të arsimuar ende nukkemi mundur të organizohemi mirë.Atëherë po, them me bindje se do tëbëhemi faktor në këtë qytet të bukurqë jetojmë e punojmë prej vitesh.

Një dasëm shqiptare

E diela tjetër i gjeti përsëri dibranëtbashkë por jo më tek porti antik. Nëmëngjez herët kishin dalë të veshurbukur dhe prisnin tek komuna. Pikër-isht këtu do të celebrohej dhe marte-sa e vajzës simpatike dibrane Eliza-

beta me Luca Talaricon një djalëgjenovez. Pas celebrimit të gjithë sëbashku hipur nëpër makina kaluamGjenovën dhe vajtëm në një lokal tëbukur në një zonë mjaft piktoreske.Këtu vetëm guzhina ishte italiane dheme gatime karakteristike gjenoveze.Çdo gjë tjetër ishte shqiptare. Që nganusja e bukur dhe simpatike, fustanii bardhë, të ftuarit e shumtë e deritek tortat të jepnin të kuptoje se pobëhej një dasëm në Shqipëri dhe jonë Itali. Pas banketit që zgjati gjatëerdhi radha e muzikës ku të ftuarit dotë ngjiteshin në katin e dytë që të kër-cenin dhe këndonin. Këtu dasma undez falë këngëve e valleve shqiptare.Ishin vetë të ftuarit dibranë që kishinpregaditur muzikë popullore sh-qiptare e cila jehonte edhe jashtëlokalit. Në valle bashkë me nusen edhëndrin u ngritën të gjithë të ftuaritshqiptarë e italianë kërcyen së bash-ku . Makinat ndaluan në rrugë për njëçast dhe dëgjonin muzikën e bukurshqiptare e cila po jehonte ndoshtapër herë të parë në atë zonë piktoresketë Italisë.

-Të trashëgohesh Elizabeta! Qof-shë e lumtur! Qofsh e bardhë siç je!Na bashkove sonte të gjithëve, na bërebashkë, na nxorre mallin e vendittonë. Kishim kohë që nuk kishim gë-zuar kështu shqip. Të gjithë këto urimeburonin nga zemra e dibranëve tëcilët ishin të pranishëm në këtë gë-zim.

-Kjo është dasma etë gjithve, thoshte Il-jazi pasi dhe Elizabe-ta është motra e tëgjithve. Kështu shpre-het edhe Shahini, Al-berti, Urimi, Albani eShefkiu. Kështu shpre-hen dhe nuset e tyretë cilat ishin më tëndjeshme pasi kishinkohë që nuk kishinmarrë pjesë në një gë-zim të tillë.

-Edhe po të ishimnë Shqipëri besoj senuk do të bëhej mëmirë kjo dasëm, thotë

Lindita, gruaja e Urimit. Për pak çasteu çmallëm vërtet, u çmallëm me njëritjetrin, u çmallëm me muzikë e valleshqiptare. Makinat në rrugë filluantë rrallohen dhe ne atëherë e kuptuamse po gdhinte mëngjezi. U nisëmpërsëri drejt Gjenovës ashtu siçkishim ardhur. Çifti në një makinë tëhapur dhe ne autokolonë me makinanga pas. Erdhi përsëri mbrëmja. Ditëte qëndrimit në Gjenova kaluan shpe-jt. Në aeroport kishin dalë përsëri tëgjithë të afërm e emigrantë dibranë.Një kafe dhe një fotograri të funditbashkë e me çanta në duar u nisëm.Ktheva edhe njëherë kokën pas dhepashë mjaft sy të përlotur. Eh, thashëme vete. Jetë emigrantësh. Sa shumëu mungon vendlindja. Nejse ky ësh-të fati i shqiptarit. Avioni u nis përsërime vonesë. Fundja Tirana vetëm njëorë e tridhjet minuta është larg meGjenovën. U përhumba paksa nëbotën e emigrantëve me të cilët qën-drova plot dy javë por u zgjova shpe-jt. Pasagjerët filuan të marrin çantat.Kishim arritur në Rinas.

Pamje nga Gjenova

6 - Gusht 200828nr.

aktualitetNë vështrim mbi lidhjen e Dibrës dhe bijëve të saj në emigracion.Si funksionon lidhja dhe rrugët e mundësitë për më shumëinvestime, që do ti japin hapsirë zhvillimit të vendlindjes

DIBRA E MADHE - INDIFERENTIZMI I MËRGATËS DIBRANE

Dibranët lypin investime e jo fjalë bosheNGA REXHEP TORTE

Edhe kësaj vere në Dibër të Madhe erdhën mërgimtarët. Kësaj vere

erdhën afër tre mijë mërgimtarë, mëpak se sa viteve tjera.

Ardhja e mërgimtarëve në Dibërtë Madhe ka shumë qëllime sublime.E para është çmallja me prindërit, tëafërmit, miqtë, shokët e shoqet. Edyta synetet, fejesat e dasmat cakto-hen gjatë pushimeve verore për tëkrijuar mundësinë që këto çaste gëz-imi t'i kalojnë sëbashku mërgimtarëtdhe dibranët që jetojnë në vendlind-je. Vendasit dhe mërgimtarët gjatëpushimeve krijojnë mundësi që tërinjtë të njoftohen, të krijojnë lidhjefejesash e martesash, me të vetminqëllim për t'i ikur asimilimit në ven-det e huaja, e që maksimalisht tëkrijohen lidhje e miqësi mes vetëdibranëve, për t'i ruajtur aqë sa kamundësi traditën, doket e mentali-tetin dibran.

Mërgata t'i vë dorënDibrës së Madhe

Sipas treguesve flitet se në SHBAka afër 15 mijë dibranë. Dibranë kaedhe në Kanada, në shtetet e tjera tëEvropës e gjer në Australinë e largët,por numerikisht më pak.

Një pjesë e konsiderueshme emërgatës dibrane ka veprimtari dhebiznese tejet të suksesshme. Flitet sepasuria e tyre vlerësohet në milionae miliona dollarë, ndërkaq sasi tëmëdha parashë janë depozituar edhenë bankat ku jetojnë e punojnë.

Megjithatë investimi i dibranëvenë vendlindje është pothuajse zero.Kjo ndikon që për shkak të papunë-sisë së theksuar dita ditës nga Dibrae Madhe të largohen të rinjtë, të cilëtkëtu nuk shohin asnjë perspektivë përjetën dhe ardhmërinë e tyre. Çdo etreta shtëpi është e mbyllur meçelws dhe hapet vetëm kurmërgimtarët vijnë për pushime.

Nuk ka mërgimtar dibran që nukthotë se e don vendlindjen, se e

don Dibrën, por kjo më shumë bëhetdeklarativisht, sa për t'ia bërë qejfinvetes dhe atyre me të cilët flasin, sesa financiarisht për të ngriturekonomi të vogla apo të mesme dhepër të zgjeruar frontet e punës.

Pasiviteti i mërgatës dibrane utregua edhe gjatë periudhës së priva-tizimit në vendlindjen e tyre dheasnjëri nuk u bë i gjallë që të venwdorë dhe të aktivizojë ndonjërin ngaobjektet ekonomike të falimentuara.Kjo ndodhi edhe me fabrikën e dëg-juar të qilimave, ku dikur punoninafër 1 mijë punëtorë e punëtore,ndërsa sot është rrafshuar për toke,ka ndërruar destinimin dhe nukgjendet asnjë gjurmë e saj.

Dibrën e Madhe e kanë ruajtur dhee ruajnë ata që jetojnë dhe sfidojnëvazhdimisht. Dibranët nuk lypin lë-moshë dhe të gjithë e dijnë serrugëve të Dibrës së Madhe nuk kalypësa dibranë. Lypsat që i takonrrugëve të Dibrës së Madhe janë tëardhur klandestinë.

Dibranët kanë sedrën dhe dinji-tetin e tyre. Ata kërkojnë të kenë kutë punojnë dhe me djersën e ballitta fitojnë kafshatën e bukës dhe tëkrijojnë ardhmërinë e tyre. Mërgatadibrane ka dështuar në investimindhe krijimin e ndërmarrjeve të vog-la, të mesme, apo në ngritjen e plan-tacioneve bujqësore, për të cilat ekz-istojnë kushte dhe mundësi. Kështudo të punësoheshin dibranët dhe mepunën e tyre të vyer do të kishin le-verdi të ndërsjellë edhe pronarët endërmarrjeve edhe punëtorët. Kësh-tu më së miri do të zhvillohej dhembrohej Dibra e Madhe nga bos-hatisja dhe nga kolapsi ekonomik qëe ka kapluar. Këtu duhet përqëndru-ar vëmendja e mërgatës dibrane.

Dibranët poi sfidojnë kohës

Vitaliteti i pamohueshëm i sh-qiptarëve më së miri dëshmohetnëpërmjet dibranëve, që karakterizo-hen përmes tre Dibrave. E para- Di-

bra e Madhe dhe kryeqendra e Kra-hinës së Dibrës deri në vitin 1913,kur me Konferencën e ambasadorëvenë Londër në vitin 1913 dhe meKonferencën e Paqes në Paris 1919-20, iu dhurua Beogradit dhe sotndodhet në Maqedoni. E dyta- Di-bra e Vogël-Peshkopia , e cila mbetinë Shqipëri, dhe e treta një Dibër etërë e mërgimtarëve që tashmë gjen-det në SHBA.

Çdo pëllëmbë toke e Dibrës sëMadhe është e larë me gjakuntrimëror të burrave e grave për tëmbrojtur nderin, veten, fëmijët dhepragun e shtëpisë. Edhe pse e shkatër-ruar, e kafshuar, e tradhëtuar dhe edjegur shumë herë gjatë shekujve,Dibra me njerëzit e saj gjithnjë kanëgjetur mundësinë të sfidojnë e tëhedhin shtat, sikur lisi në pyll tëshkrumuar.

Serbët Krahinën e Dibrës e kanëdjegur tri herë, duke detyruar shpërn-guljen e dhjetëra mijërave dibranë.Ata kanë djegur shtëpitë sëbashku mefëmijët dhe pleqtë brenda, kanë vrarënjerëzit e pafajshëm në oborrin eshtëpisë, kanë përdhunuar, kanë gra-bitur tërë pasurinë dhe gjënë e gjallë,për të mos lënë asnjë kusht për vazh-dimin e jetës. Gjatë vendosjes së ku-firit në Dibër të Made nuk u përfillas konfiguracioni natyror dhe as asvullneti politik i dibranëve. Sh-krimtarja amerikane Rous UajderLein në vitet e 20-ta të shekullit 20-të, në librin e saj "Majat e Shalës",shkruan se "Qyteti i Dibrës iu muarShqipërisë me vijën kufitare të vitit1913, siç nxirret sythi i një patate-je". Ndërkaq Dimitrije Tucoviq nëlibrin " Serbia dhe Shqipëria", dukepërshkruar gjendjen e krijuar në visete aneksuara nga Serbia, thotë se,"aneksimi ndau bujkun prej arës,bagëtinë prej kullotës, tufën prejlugjeve, fshatin prej mullirit, blerësindhe shitësin nga tregu, rrethin prejqytetit dhe tërë viset malore prejqendrës së tyre ekonomike e ham-barët e ushqimit… burimet e jetës u

prenë". Ndarja e Dibrës në dy pjesë,është kobi më i madh që ra mbiDibrën e Madhe dhe që vazhdonedhe sot e kësaj dite.

Pas luftës së Dytë Botërore bijtëmë të mirë dibranë u bënë pre epërndjekjeve, burgosjeve dhe vrasjevemë mizore të UDB-së serbomaqe-donase. Atdhetari Nexhat Agolli-jurist i diplomuar në Romë, zv/kryeministër dhe ministër i Asis-tencës sociale në Qeverinë e parë tëMaqedonisë, u burgos dhe u tortu-rua për vdekje në vitin 1949. XhaferKodra, ministër i Drejtësisë së Maqe-donisë, u arrestua gjithashtu në vitin1949 dhe kthehet i dërmuar psikik-isht dhe fizikisht nga torturat nëGoli Otok, etj.

Në Dibër të Madhe shtetika investuar pak

Gjatë sistemit gjysëmshekullormonist investimet për zhvilliminekonomik të Dibrës së Madhe ishinshumë më të pakta se në vendet etjera. Edhe sot e kësaj dite shteti nuke ka në sy të mirë Dibrën e madhedhe investon shumë pak.

Ndarjet e njëpasnjëshme territo-riale kanë bërë që sot Dibra e Mad-

he të mbetet me sipërfaqe prej 180mijë kilometra katrorë dhe afër 19mijë banorë.

Investuesit që kanëmbetur në histori

Në bëmat historike të Dibrës sëmadhe ka shumë dibranë, të cilëtishin donatorë të shumë ngjarjevedhe që për çështjen kombëtare sh-qiptare shkrinë tërë pasurinë dhejetën e tyre.

Fuad Dibra, patrioti dibran embarëshqiptar, refuzoi tërë ofiqetmashtruese, dhe për çështjen ko-mbëtare shqiptare shkriu tërë pasur-inë dhe jetën e tij. Ai në Konfer-encën e Paqes në Paris më 1919-1920, ku u arrit që Shqipëria të nji-het si shtet i pavarur, harxhoi mëshumë se 500 mijë franga ari, dukefinancuar qëndrimin dhe veprim-tarinë e delegacionit shqiptar në këtëkonferencë vendimarëse.

Ismail Pashë Dibra, ishte dona-tori kryesor i mbajtjes së Kongresittë Manastirit. Hoxhë Maliq Tanusha,ishte donator për hapjen e shkol-lave shqipe në trojet shqiptare etj.

Ata që mirëfilli e duan Dibrën eMadhe duhet edhe të investojnë.

Mirënjohje mërgimtarit Rexhep ErbeliDIBËR E MADHE - SHOQATA QYTETARE "VOTRA DIBRANE"

Shoqata Qytetare "Votra Di-brane"-Dibër e Madhe , më 6 gusht2008, në Qendrën kulturore orga-nizoi një takim mirëseardhës përnder të mërgimtarit aktivist dibranRexhep Erbeli, i cili aktualisht je-ton në SHBA.

Shpëtim Cami, kryetar i SH.Q."Votra Dibrane", para të pran-ishëmve, theksoi se "Rexhep Erbelidhe bashkëshortja e tij Lirije pastridhjetë vite jetë në mërgim kanëardhur këtyre ditëve që në mesintonë t'i ndajnë emocionet e përmal-limit. Me këtë rast përshëndesim tëgjithë mërgimtarët tanë kudo qëndodhen duke uruar mbarësi dherikthim më të shpejtë në vendlind-jen që i pret krahëhapur. Shoqatajonë në veprimtarinë saj ka përcak-tuar edhe aktivitetet rreth vlerave

dhe të arriturave të qytetarëve tanëkëtu dhe në mërgim, në lëmin eekonomisë, shkencës, arsimit, kul-turës dhe artit. Rexhep Erbeli në këtëtakim vjen si triumfues ndaj sfida-ve të shumta në SHBA, atje ku lid-hen e zgjidhen fatet e njerëzve ekombeve, sepse ishte zë i fuqishëmi çështjes sonë kombëtare", thaCami.

Ai tha se Rexhep Erbeli, atje moripjesë dhe u printe protestave tëshumta, kontakteve e lobimeve mefaktorët vendimarrës, për të kërkuartë drejtat shqiptare, lirinë e pavar-ësinë.

"Në të gjitha këto rrjedha dera eshtëpisë së tij nuk u mbyll asn-jëherë. Ajo ishte e hapur edhe përhallexhinjtë dhe kërkesat e bash-këkombasve. Ai i mirpriste dhe i ori-

entonte personat e njohur të poli-tikës, artit e kulturës që arrininatje për të mbrojtur interesat sh-qiptare", tha ai.

Shehat Marku, ish kryetar i Sho-qatës, shtoi se, "Rexhep Erbeli kafituar të drejtën qytetare që mevlerësimin si njeri i dashur dhe ipërkushtuar për bëmirje të di-branëve të mërguar në SHBA.

"Bëmat pozitive të njerëzvebëhen leva bartëse për të shem-bëllyer ndër breza. Rexhep Erbeli nëkëtë kuptim themeloi individuali-tetin përmes urtësisë, njeriut të res-pektuar kolektivisht për vlerat ebamirësisë, duke prodhuar rezul-tate shembullore për shtytjen eproceseve në kohë dhe hapësirë. Aiështë edhe themeluesi i ShoqatësAtdhetare Dibrane në SHBA", tha

Marku.Në emër të Sh.Q.

"Vorta Dibrane" Rex-hep Erbelit iu dorë-zua Mirënjohje përmerita të veçanta nëintegrimin e suk-sesshëm të bash-këqytetarëve tanë nëjetën dhe veprim-tarinë e tyre nëSHBA, lobimin efrytshëm në SHBA tëçështjes aktuale sh-qiptare në tërësi, për vepra bëmirësendaj shqiptarëve në SHBA,vendlindje dhe më gjerë, për kon-tribute të veçanta në themelimindhe afirmimin e aktivistëve të Sho-qatës "Votra Dibrane" në Dibër.

Rexhep Erbeli duke u falenderu-

ar, para të pranishëmve deklaroi se:"Mirënjohjet e këtilla as nuk shitene as nuk blihen, ato janë shprehje enjë vlerësimi njerëzor nga zemra epastër dibrane".

Rexhep TORTE

Rexhep Erbeli

Dibra e Madhe

7 - Gusht 200828nr.

esseNjë lexim ndryshe i Umberto Eco-s.

Udhëtimi i tij në Rusi dhe keqinformimi për Shqipërinë.Reagimi intelektual për të vërtetën

Si e shpalli "persona nongrata"U. Econ pushteti ynë i djathtë

DANJILLA DAVIDOVLEKSIONI I UMBERTO EKOS NË MGU

Ne e pamë, ne erdhëm dhe e gjetëm.O. Mandelshtam

Mjedis i ngrohtë pritjeje për mysafirin e shtrenjtë,më saktë, zagushi. Në "Telegraf" - një intervistë e tijpas RGGU-së. Atje gjithashtu kishte mbajtur një farë leksioni,ku kishin qenë dhe Svjeta e Goni.

Goni mandej na tha se, burrë i rëndomtë qe, barkalec,por simpatik, siç bën vaki jo rrallë. Por, tha Svjeta, përgjigjjet -të zgjuara ama e me peshë. Zumë vend ndanë dritares,sekush prej nesh mbante një ritëm me këmbë, një zot e di pse.

Ambient zagushitës. Gjysëm ore para fillimitmbërriti pikun. Studentë e aspirantë djersijnë,disa u lëshojnë vendet profesorëve të dashur,e ata të prekur ua kthejnë: "Para gjenive të gjithë janë të barabartë".

Njëzet minuta para fillimit largohen disa.Disa deshën të bien pa ndjenja, por, ajme,as gjilpërën s'ke ku e hedh, jo më vashat gjinjmëdha,një metër e tetëdhjetë, nëse nuk zgjaten majë gishtash.

Shpejt mbijnë para sysh Vedenjapini me Prokopjevin. I salutoj.Ka dhe të njohur të tjerë nga të departamentit,Gollovanovi, Lovshini, Veronika Bodje,Vasja kuznjecov dhe nja dy-tre të tjerë.

Pesë minuta para fillimit (vonesa është e pashmangshme).Dikush nxjerr diktofonët, fotoaparatët.Lum kush ka zënë vend në parvaze dritaresh. Ata të Humanitaress'e kanë parë këtë vaki. Gjithkund tabela me sheigjeta: Eco".

Katjes po i merret fryma, bën të largohet,por sheh Koreckin dhe i avitet pranë.Shpejt do të gjëmojë auditori, pështjellime,tik nervor, drithërima, mahni e përgjithshmë: "Eco".

Tashmë mund ta dallosh, teksa zë vend në poltrona(para një minute një koreane e lëshuan gjunjët).Tani më nuk ndjehet ufma. Tani më s'është aq ngushtë.Ai po flet. Italisht dhe anglisht. I mençur e mendjehollë.

Herë flet e herë lexon (më shumë lexon),e përkthen Katja Kostjukoviç që ka përkthyer "Emri i trëndafilit".Duhej të kisha ardhur dy orë përpara,që afër gjeniut të uleshe. Kështu e kanë këto punë.

E ai lexon leksionin. Flet për gjithfarë paragjykimesh.Që gjithmonë na kanë premtuar se fiton ky e fiton ai, por jafalë një farë gjëje të që s'ta pret mendjakompjuteri nuk do ta varrosë librin, madje do ndoshë e kundërta.

Rruga e drejtë nga Gutenbergu deri tek Interneti - asfarë ndryshimimes sosh nuk ka. E gjithësesi ndryshime prapë ekzistion,por, si ndryshimi ndërmjet botëkuptimeve të Robinsonit dhe Premtit,çka nuk përbën asfarë tragjike.

Ka, menjëmend, një rrezik, që imazhet do ta mundin shenjën.Ka mundësi, me gjasë, që njerëzimi të ndahet në dy klasa:ata që do të lexojnë në një mënyrë, dhe të tjerë që do të lexojnëndryshe. Pra, që nuk do të lexojnë fare. Dhe kjo do të jetë masa,

ndërsa te të parët, do jenë intelektualët. Në jetë të jetëve.Hë pra (duke iu kthyer sallës), sigurisht, për ne këtu është fjala.Duartrokitje, të qeshura. Grepi për budallenjtëu largua, të gjithë i dërgojnë të puthura.

Tirani simpatish. Dy-tre shaka.Autografe për ata që e mbërthyen.Në koridor ndesha ?.N.Shçupllovin me një djalosh,dhe më duket, Olja Snjejkën.

Ç'paske dalë, më tha, të dëgjosh Eco-n,po, ia qëllove drejt, po ti, edhe unë,nejse, paçim, paçim. Bleva një lëng molle.Ah, ja dhe Koreckij me Katjen, po vijnë kundruall.

Nga: AGRON TUFA

Ka qenë qershori i vitit 2000 kurUmberto Eco erdhi i ftuar për një

kurs leksionesh mbi semiotikën, në In-stitutin e Kulturave Europiane të Mosk-ës, ku studioja edhe unë asokohe - ivetmi student shqiptar aty. Në fund tëjavës qenë vënë afishet në të gjitha am-bientet e Universitetit të ShkencaveHumanitare se të shtunën, mjeshtri imadh, shkencëtari i famshëm dheprozatori lavdishëm i postmodernizmitdo të jepte një konferencë shtypi. Nëmbarë botën letrare, universitare e sh-kencore të Moskës ky ishte një "peshki madh" për kurreshtjen e elitës, dukepasë parasysh dhe faktin që UmbertoEco ishte gjerësisht i njohur dhe i lex-uar në Rusi. E shtuna e shumëpriturerdhi. Në orën 11.30' salla e madhe ekonferencave të Universitetit qembushur cit dhe rrëketë e njerëzisë qëmësynin dyert e sallës u mpiksën aqkeq, sa mbeten të ngrira e tëpalëvizshme, pa asnjë mundësi tjetërpër qenë të pranishëm brenda, andaju sajua një lidhje me qendër zëri, qëta ndiqnin bisedën nga ambientet ejashtme, pa e prekur, ajme, me sy,aurën e gjallë të idhullit të tyre.

Dikur, më vështirësi të mëdha, irrethuar nga një gardh profesorësh rusëdhe amazonkash që ngjanin mëshumë me gardianë, ia behu edhe Eco.Për një kohë të gjatë i buzëqeshi veshme vesh sallës në delir dhe ovacione,mandej zuri vend në qendër të njëtavoline të gjatë, të mbushur me njërradhë mikrofonash dhe vazo tëmëdha lulesh. Ishte një zagushi emadhe, djersë e ufëm, por edhe qafatë tendosur që zgjateshin të shihninfytyrën më të zgjuar mjekëroshe tëplanetit, që thuajse kishte humbur passhkurreve të lulëzuara në tavolinë.Dukej e zhdukej vetëm vizllimi i re-flekseve prej syzeve të tij tek shpërn-danin mendjemprehtësi dhe in-teligjencë spekulative, çka u sillteadhurueve mahni, respekt e përulje.Dikur edhe Eco u këshillua me dypërkthyeset amazona, të cilat nxitu-an të zhdavarisnin retë e dendura tëluleve. Kësodore u shpalua i qartë torsisimpatik i njeriut të madh. Dhemjeshtri foli. Në sallë ra heshtjapërdëllyese. Isha në rradhët e para dhee ndiqja pa vështirësi ligjërimin e tijgjithë batuta të kripura mbi formal-izmin rus, strukturalizmin dhe semi-otikën, ndërsa në ije, ndjeja herë pashere godidjen e lehtë me bërryl tëpoetit Danjilla Davidov, krejt tëpërpirë nga adhurimi (një ditë më pasai më dha dhe një poezi të shkruarposaçëm me atë rast).

Por nuk dua të ndalem në aftësitëoratorike të mjeshtrit të madh. Ai ihipnotizoi dëgjuesit me erudicion,gjetje origjinale plot xixëllima mençu-rie e sidomos humor të zgjuar para-doksal. Më intereson të kujtoj pjesën

e nxehtë të përgjigjeve të tij për pyet-jet e panumërta që i bëheshin nga sal-la.

Ja, në njërën prej pyetjeve do tëndalem dhe për faktin se atë pyetje eformuloi miku im poet, Danjilla Davi-dovi, që siç e kemi thënë, e kisha për-bri:

- Mjeshtër, siç është gjerësisht enjohur, ju jeni një ndër personalitetetmë ndikuese të inteligjencies europi-ane që, personalisht, i përmbahenipikëpamjeve politike të majta. A juka ndodhur mjeshtër, që pikërisht përshkak të këtyre bindjeve, ose frymëssë këtyre bindjeve, të jeni ndjerë ipadëshirueshëm në ndonjë ambient,lëvizje intelektuale në Itali, apo kundtjetër gjetkë?

Pasoi një heshtje gjersa njëra prejamazonave përkthyese ia përcolli py-etjen të plotë rrëzë veshit, ndërkaq qëEco, me kokë të anuar, nuk ia ndantesytë atij që kishte bërë pyetjen, teksatundte ritmikisht kokën e anuar. Moridrejtqendrimin dhe shpalli:

- Faleminderit për këtë pyetje kaqinteresante... a e dini çfarë, zotëri sim-patik? Jo... jo, më falni më parë t'jupyes: ju vetë, çfarë pikëpamjeshndani?... nëse, sigurisht, nuk përbënndonjë sekret...

- Politike? - kërkoi të sqarohej mikuim.

- O, sigurisht... për atë po flasim...- E qartë. Ju siguroj, i nderuar mjesh-

tër, asnjë sekret s'ka dhe, nëse më le-joni, bindjet e mia të deritashme janëtë djathta, e... në pastë gjë tjetër tërëndësishme, është fakti se këto pikë-pamje, po të shprehemi figurativisht,i kam farkëtuar vetë në kudhrën e re-alitetit tonë.

- Ju kuptova dhe, as që e vë në dy-shim përgjegjësinë e kërkimit tuaj in-telektual, që ju ka sjëllë, me ndërgjgje-je të lirë, në pikëpamjet tuaja të djath-ta. Por që të mos i shmangemi pyetjessuaj në fillim, po ju rrëfej një rast tëdhunshëm arrogance politike që mëka ngjarë në Shqipëri.

Përveç habisë sime, ndjeva edhebërrylin e fortë të Davidovit në ije.

- Ka ngjarë kështu, - vazhdoirrëfimin Umberto Eco. - Në pranverëne vitit 1993, përkthyesja ime dhe njëgrup intelektualësh shqiptarë më ftu-an në Tiranë me rastin e promovimittë romanit tim "Emri i trëndafilit". Porsa zbrita në Durrës, pushteti i atëher-shëm i djathtë, i partisë Demokratikeshqiptare, më ndaloi dhe më ktheumbrapsht si "persona nongrata" përshkak të bindjeve të mia të majta, paarritur të kontaktoj dot me grupin eintelektualëve shqiptarë që, sipas fjalës,kishin dalë të më prisnin.

Ndërsa kishte ndërhyrë pyetja tjetër,ashtu i turbulluar nga ky informacionnegativ, u rreka të kthjellohem në disamospërputhje dhe, sapo mbaroipërgjigjen, unë tashmë e kisha ngriturdorën, derisa m'u dha fjala.

- I nderuar mjeshtër, a jeni i sigurtëse ky incident i papëlqyeshëm me Sh-qipërinë ju ka ndodhur në pranverën evitit 1993?

- Po, po, për këtë ju siguroj... ështënjë fakt i veçantë që nuk mund ta ngatër-roj lehtë.

- Atëherë, mjeshtër, kam përsh-typjen se logjika juaj ka një plasaritjetë fortë dhe nuk përputhet me faktet...

- Continua a raccontare, prego...

- Sepse, mjeshtër, në vitin 1993,me sa di unë, ju keni botuar në Sh-qipëri vetëm një ese me titull"Tregëtarët e apokalipsit", në gazetën"Zëri i Rinisë".

Umberto Eco ngriti të dyja duartlart në shenjë të thellë habie dhe, mëshumë se mua, iu drejtua publikut:

- Si duket, po përballemi me njërekord të skrupulozitetit bibliografik!- tha dhe shtriu dorën me xhentilesëdrejt meje, për të më lënë të vazhdoja.

- Jo, i nderuar mjeshtër, është njënder që s'e kam merituar ndonjëherë...thjesht këtu jam një student shqiptardhe, asokohe, në vjeshtë 1993 kur ështëbotuar eseja juaj, kam qenë redaktor ikësaj gazete. Ndërsa promovimi i ro-manit tuaj, për të cilin thatë se ju ftu-an më 1993, nuk mund të ndodhtepara se të përkthehej. Dhe siç e dimëmirë të dy, "Emri i trëndafilit" ështëbotuar më 1998; atëherë pra, kishtevend t'ju ftonin në promovimin e tij,nëse një ftesë e tillë ju është bërë...Mirëpo, edhe sikur t'jua kishin bërënjë ftesë të tillë në Shqipëri (dhe kjodo të kishte vend vetëm në vitin 1998,jo më parë), prapë na del një mospër-puthje e madhe, tashmë e një natyrethelbësore: atëherë në pushtet nuk kaqenë e djathta, që t'ju kthente mbrap-sht si "persona nongrata", për shkak tëbindjeve tuaja të majta. Përkundrazi,që nga viti 1997 e deri tani që poflasim, Shqipërinë e qeveris pushteti isë majtës. Ata duhet t'ju kishin dëbuarpër shkaqe bindjesh të majta. Po përseta bënin këtë? Për shkak të bindjevetuaja të majta? Kjo do të ishte një oksy-moron! Prandaj ju thashë se logjikajuaj bart një plasaritje të thellë, trashë-sia e së cilës shkon plot pesë vjet dis-tancë. Me çfarë logjike ta mbushimkëtë thellomë, i dashur mjeshtër?

Gjatë gjithë asaj kohe kishte zotëru-ar një bunacë heshtjeje, por me tëmbaruar pyetjen salla u përmbyt ngamërmërima të sikletshme pakënaqësie,që për mua kishin një domethënie tëpadyshimtë: "ja tani dhe ky shqiptarmistrec vjen e na prish festën!".

- Epo, si duket, të nderuar kolegë,- iu drejtua Eko, tashmë sallës, jomua, - qenka dashur të udhëtoj gjernë Moskë për të dyshuar në besni-kërinë e kujtesës sime... eh... njëherëtjetër do t'i japë një përgjigje më tëpërpiktë kolegut tuaj shqiptar... paharruar ta falendoroj për një të dhënëme interes të madh për mua, si bot-imin tim të parë në Shqipëri të esesë"Tregëtarët e apokalipsit"... - deshi tambyllte situatën diskomforte, porndërkohë ishte ngritur në këmbë Dan-jilla Davidovi:

- Mos ndoshta mjeshtri i madh engatërron përvojën nga Shqipëria mendonjë vend tjetër?

- Ndoshta, ndoshta... nuk e përjas-htoj edhe këtë mundësi...

- Ju lutem shumë, - gjëmoi pizgënjë zë nervoz prej femre, - ju vajzavemoderatore! Mos e drejtoni diskursinnë qorrsokaqe të tilla dhe... më falni...në çështje pa pikë interesi për ne...Sepse, më falni, mjeshtrin nuk e kemiftuar t'i japë hesap kujt!

Pas apelit të saj, salla u shkund dhedialogu me Ekon rinisi, i ngrohtë, igjallë, hokatar, me pyetje të rafinuarapër çështje të mëdha e, natyrisht, mepërgjigjie të zgjuara që i shkojnë përshtat klasit të tij.

8 - Gusht 200828nr.

cyan magenta yellow black

profilBanjat e Dibrës, Banjishti dhe Kosovrasti.Si funksionon dhe si rritet çdo ditë biznesi iujrave termale dhe shërbimet për publikun

BANJAT E DIBRËS SË MADHE-CAPA

Aty ku bashkohet mrekullia dhe pasioni njerëzorDibrës së Madhe natyra ia ka

dhuruar ujërat termomin-erale në lokalitetet e Banishtit dhetë Kosovrastit. Përbërja e pasurkimike dhe radioaktive e ujërave,karakteristikat e tyre mjekuese tëshoqëruara me klimën e përshtat-shme dhe ambientin e bukur, jënëbërë joshëse për shumë vizitorë,te cilët vijnë për të shëruarsëmundje të ndryshme, por edhepër të pushuar dhe për tu çlodhurpsikikisht.Sivjet pritet të arrihet re-kordi prej 65 mijë buajtjesh.

Banja me spektër tëgjerë mjekimi

Përbërja termominerale eujërave dhe veprimi shërues i këty-re banjave, i radhit ato në më tënjohura në botë.

Sipas institutit AKAO të Zvicrësqë merret me studimin e banjavetermominerale, ujërat e Banjave tëDibrës së Madhe-Capa kanë një ko-mpleksitet të përbërjes kimike, tësqufurit, radioaktivitetit, të minera-leve të ralla e të gazrave zbërthyese,që i bëjnë të jenë më efektive nëkurimin e shumë sëmundjeve.

Efekti më i sukseshëm i ujit ter-momineral të Banjave të Dibrës sëMadhe-Capa arrihet te sëmundjetreumatike, të aparatit lokomotor,

te sëmundjet e organeve gas-trointestiale, te sëmundjet e organ-eve respiratore, te sëmundjet esistemit kardiovaskular, te sëmund-jet e veshkave dhe të organeveurinare, te sëmundjetgjinekologjike, te sëmundjet en-dokrine (të sheqerit), te sëmundjete sistemit nervor dhe te sëmundjete lëkurës.

Veprimi shërues i ujit termo-mineral në Banjat e Dibrës së Mad-he-Capa, procedurat e terapisë fiz-ikale, baltës mjekuese dhe kushtete tjera optimale në këto objektebashkëkohore, ofrojnë mundësi përkurim, rehabilitim dhe rekreaciontë një niveli të lartë cilësor.

Tre milionë euroinvestime

Mexhit Capa, pronar i Banjavetë Dibrës së Madhe, thotë se:"Privatizimi u krye në tetor të vitit2004, ndërkaq deri në korrik të vitit2008 kemi investuar 3 milionë euronë rikonstruksion e objekteve hote-lierike dhe të pishinave. Në bazëtë një plani operativ fillimishtbëmë mbulimin e 1000 metra ka-trorë të të gjitha pishinave me çati.Në pranverën e vitit 2005 bëmë

rikonstruksionin e 38 dhomave me86 krevatë, të nyjeve sanitare, ban-jove, inventarit, suvatimin e murevetë Bllokut A në Banjën e Banishtit.Në vitin 2006 bëmë rikonstruksio-nin e 72 dhomave me 176 krevatënë Hotelin "Termal" në Banjën eKosovrastit. Në vitin 2007 po nëkëtë banjë u ndërtua edhe një pish-inë. Ndërkaq në Banjën e Banishtitu ndërtuan 2 pishina të reja e 10vaska dhe u instalua tërë rrjeti ele-ktrik dhe aparaturat elektrikë bash-këkohore. Në vitin 2008 u bë rikon-struksioni i kuzhinës dhe aneksitprej 600 metra katrorë në Banjën eBanishtit, dhe ndërtuam 18 dhomatë reja me 54 shtretër. Në Banjën e

Banishtit dhe të Kosovrastit janëndërtuar fitnet sallat e kompletuarame tërë rekuizitat e kohës.

Ai më tek shton se, "Në hotelin"Uraniku" në qendër të qytetit ësh-të ndërtuar dhe pajisur komplet sal-la e restorantit prej 750 metra ka-trorë me kapacitet për 500 persona,salla për mbajtjen e konferencavetë ndryshme me kapacitet për 250persona, një kat për zyrat e të punë-suarve, vendparkimi prej 200 me-tra katrorë, taraca e hotelit prej 150metra katrorë, dhe këndi me lojërapër fëmijë prej 350 metra katrorë.Ndërsa në Banjën e Banishtit nëndërtim e sipër është trim staza dhestadiumi sportiv, ndërsa në atë tëKosovrastit do të ndërtohen poli-gone sportive, ku vizitorët dhe eki-pet sportive do të mund të qën-drojnë për stërvitje, shprehet pr-onari Capa.

Shumë të punësuar dhebursa për profesionistë

Sipas tij, "të gjitha këto inves-time kanë bërë që, për tre sezonenumri i të punësuar nga 134 të ar-rijë ne 176 persona me tendencëgjithnjë në rritje. Hotelet e këtyrebanjave janë të kategorisë super B,me të gjitha kushtet e nevojshmeqë i takon kësaj kategorie".

Në këtë kuadër të kësaj, shpre-het Capa, nuk mungojnë as inves-timet për specializimin e mjekëvenë Universitetin e Shkupit dhe tëkatër studentëve në UniversitetinShtetëror të Tetovës, që arrijnë mëshumë se 100 mijë euro, duke llog-aritur pagat e specialistëve, taksëne shkollimit, bursat e studentëvedhe udhëtimet".

Klientela vendasedhe e huaj

Siç deklaron Capa, "viteve tëmëparshme pjesa dërmuese e viz-itorëve ishte nga Lugina e Pol-logut, pas privatizimit dhe inves-timeve, tashmë 40 për qind e viz-itorëve arrijnë nga Shqipëria, Ko-sova, Lugina e Preshevës, Suedia,Italia dhe Çekia. Është shtuar edhenumri i vizitorëve të kombësisëmaqedonase, i cili arrin 14 përqind i të gjitha kategorive dhe pro-fesioneve".

Bashkëpunim mesubjektet vendase

Deri në vitin 1997, ishte njëringa biznesmenët e fuqishëm."Kisha bizneset e mia dhe depotme miell dhe mazut në Shqipëri.

Dëshira e ime e flaktë për Dibrëne Madhe më kthehu në vendlind-je", tregon pronari Capa, i cili mëpas shton se me Fondin Shëndetë-sor ka nënshkruar kontratë prej 210mijë euro për rehabilitimin e pa-cientëve.

"Për shërbimet tona maksimal-isht i kemi angazhuar subjektetvendase si me shitësit ambulatorë,dyqanet, e taksistët. Furnizimin meartikuj ushqimorë për banjat tonae bëjmë nga tregtarët dibranë,ndërkaq edhe ndërtimin dhe rikon-struksionin e objekteve e bëjmë mefirma dibrane, me të vetmin qëllimqë ta ndihmojmë biznesin dibran",tha në fund pronari i Banjave tëDibrës së Madhe Mexhit Capa.

Rexhep TORTE

Banja e Kosovrastit

Banja e Banjishtit

Mexhit Capa - pronar i Banjave te Dibres

Pishinë në Banjat e Dibrës

9 - Gusht 200828nr.

cyan magenta yellow black

Një libër për Mësuesin e Popullit, Selim Alliu.Fëmijëria, vitet e rinisë, formimi profesional dhe veprimtaria si mësues.

Një vështrim me dashuri për mësuesin dibran nga Sami Shehubotime

Selim Alliu,arkitekti i mendimit

pedagogjik në DibërNga: SAMI SHEHU

Prej kohësh kisha menduar se duhej shkruar diçka për Selim Alli-

un, për këtë personalitet të arsimitdhe të kulturës në Dibër, për këtënjeri të nderuar e të përkushtuar përtë përhapur dritën e diturisë këtyremaleve, për t'i dhënë popullit tëDibrës për një çerek shekulli atë që ikishte munguar prej shekujsh: mësime dituri për fëmijët, për një brez tëtërë djemsh e vajzash që natyra ukishte falur gjithçka.

Për mua dhe shumë të tjerë, Se-lim Alliu ishte një arkitekt i men-dimit e i veprimit pedagogjik, njëportret i rrallë i përhapjes së arsimite kulturës në Dibër dhe mbi gjithç-ka, një njeri me vlera të shumanshmeintelektuale e njerëzore.

Të them të drejtën, kam pritur vitee vite se mos një penë e fuqishmedo të merrte guximin për të skicuarveprën e tij, fytyrën e tij, portretin etij. Më ka shqetësuar dhe një men-dim tjetër, një brengë që buronte joshumë nga nostalgjia për të shkuarën,por një zbrazëtirë që duhej përm-bushur, duke qenë i ndërgjegjshëmse nuk do të arrihej ajo që desha endoshta, ajo që priste lexuesi i

nderuar.I nxitur nga kjo ndjenjë, kam

kapur shpesh penën dhe shpesh faq-ja ka mbetur në mes.

Më dukej se nuk po shkruaja atëqë duhej thënë për të. Të shkruajepër Selim Alliun ishte e vështirë, jose më mungonin njohja, materialee bashkëpunëtorët e tij, por se ishtenjë figurë komplekse në vështrimine rrethanave ku punoi e jetoi, në njëvend delikat e në momente ku çdonjeriu i duhej të orientohej aq mirëe të ecte me aq kujdes, ndryshe bijenë humnerë. Dhe, ndoshta meritamë e madhe e këtij burri qe se aime shumë kujdes eci në një trualltepër delikat e të rrëshqitshëm, uorientua mirë, me guxim e mençurirriti dhe përsosi personalitetin e tij,bëri atë që arsimi dhe kultura nëDibër të ecnin në rrugë të mbarë.Pikërisht në këtë këndvështrim, da-lin në pah vlerat reale të këtij mis-ionari. Unë jam i ndërgjegjshëm seme këto që po them, nuk e jap tëplotë portretin e tij. Sidoqoftë, le tëjetë kjo një nismë e parë, që të tjerënë të ardhmen ta plotësojnë më mirëe ta japin më të plotë veprën e tij nëkuadrin e vlerave kombëtare të ar-simit tonë që nisi nga e parë e mori

ato përmasa që nderojnë të gjithëarmatën e madhe të punëtorëve tëarsimit dhe të kulturës.

Jam munduar ta paraqes këtë fig-urë nëpërmjet jetës së tij, fëmijërisëe rinisë së tij, viteve të formimit tëtij profesional e veçanërisht, punëssë tij në Dibër si shef i arsimit e ikulturës, si pushtetar me autoritet tëpadiskutueshëm, si një kuadër mepërvojë, si mik e shok, si edukator eprojektues i punës mësimore në tërëDibrën për më shumë se dy dekada.

Selim Alliu është nderuar me tit-ullin më të lartë "Mësues i Popul-

lit", por vlerësimin më të madh iadha populli i Dibrës, që e ruan nëkujtesën e tij veprën dhe ndihmesënqë i dha arsimit, një plejadë e tërënxënësish e mësuesish që u eduku-an dhe u frymëzuan nga puna e tij

dhe nga jeta e tij. Le të jetë dhe kylibër një kontribut modest për këtëfigurë të nderuar të arsimit tonë,botimi i të cilit u realizua nga Shtë-pia Botuese “GEER”, nën kujdesin ezotit Nexhmedin Dumani

"Selim Alliu ishte njëarkitekt i mendimit ei veprimit pedagogjik,një portret i rrallë ipërhapjes së arsimit ekulturës në Dibër dhembi gjithçka, një njerime vlera të shuman-shme intelektuale enjerëzore."

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup-r.come-mail: auroragroup@auroragroup.al

koha kalon, cilësia mbetetP R O J E K T I M - Z B A T I M

“Risku” sh.p.k.Market “Ken”

Laprakë, TiranëTel: +355 4 22 50 480

Cel. 068 20 36 394

10 - Gusht 200828nr.

studimThesari i fjalëve që konfigurojnë brendinë e termit "audit" janë: inspektim, vështrimhetues, ekzaminim, dëshmim, çekim, rishikim, investigim dhe verifikim. Cilat janë disaprej përmendjeve përkufizuese, që i rrotullohen kuptimësisë së termit "Audit"?

AUDITIMI - SEMANTIKA DHE ETIMOLOGJIANga QERAM CIBAKU

Etimologia e termit "audit" buronnga shekulli i 15-të. Fjala "audit"

derivon nga latinishtja " audire ", qëka kontekstin anglisht "to hear" dhekuptimin në shqip "të gjykosh, t'uvesh mëndjen gjërave, të dëgjosh(spjegimet), të shqyrtosh". Praktikae "të gjykuarit të llogarive" buron ngakohët kur pak njerëz mund të lexo-nin e proklamonin dhe vazhdoi derinë shekullin e 17-të. Kësisoj gradu-alisht u shëndrruan proceset dëgji-more mbi llogaritë në cikle rigorozeanalize rreth të dhënave të shkruara,madje u stimulua tendenca drejtëaplikimit të testeve mbështetëse.

Thesari i fjalëve që konfigurojnëbrendinë e termit "audit" janë: ins-pektim, vështrim hetues, ekzamin-im, dëshmim, çekim, rishikim, in-vestigim dhe verifikim.

Po kështu, dhe thesari i përkufiz-imeve mbi auditimin është i pafund.Kemi zgjedhur e do t'i sjellim nëvijim, disa prej përmendjeve përkufi-zuese, që i rrotullohen kuptimësisësë termit "Audit", simbas fjalorëve,enciklopedive dhe percepsioneve tëzbritura nga guida profesionale tëkësaj lëmie, pa ndonjë krahasim ade-kuat.

Auditimi midis fjalorëve

Përgjithësisht, fjalorët enciklope-dikë e mistifikojnë auditimin si"pushtet", që merret rëndom mekëqyrjet zyrtare të llogarive të njëorganizate nga teknikë kontabël forttë kualifikuar dhe të çertifikuar. Kë-sisoj, burimi "Investopedia", (viti2000, burimi:investopedia. com),anohet të çmojë auditët si "garantëtë përpikmërisë fiskale dhepërgjegjshmërisë së organizatës", pahezituar të shfaqë një ndjenjë "fo-bie" duke i cilësuar këto profesion-istë se "frika kryesore e çdo tatimpa-guesi. . . "

Është me interes dhe vlen të mer-ret në konsideratë, formulimi tekni-ko-gjuhësor, i fokusuar në "Merriam-Webster's Collegiate Dictionary"(botimi i 11-të, 2003), sepse "audit-imi është një akt shqyrtimi e gjyki-mi mbi rezultatin e ekzaminimit tëllogarive të një organizate apo të njëindividi, kurse audituesi është jove-tem këqyrësi i librave financiarë tëorganizatës, por dhe frekuentuesi ikurseve trainuese jashtë punës meqëllim sigurimin e krediteve të prit-shme (besimit formal). Nga anatjetër, vështrimi shkoqitës i "Merri-am-Webster's Dictionary of Low" (ivitit 1996), ekspozon këto dy kolo-na bazë:

a) verifikimi formal i llogarive fi-nanciare të individëve ose entiteteve,me qëllim që t'u hiqet mbulesamashtruese dhe të nxjerrin në dritëpasaktësitë e gabimet në derdhjen etaksave;

b) këqyrje e rregullt metodike dhe

rishikim audit i vazhdueshëm".Pikëtakime e përafri me shtjelli-

met e mësipërme të funksionit au-dit, ceken dhe në faqen 49 të "Ro-get's Super Thesaurus" (përgatitur ngaMarc McCutcheon, Ohajo 1998),hasen këto katër kategori rrethfor-muese e ndëlidhëse:" ekzaminim,llogaritje, rishikim e hetim", krahasmisioneve kontabilistë, inspektorë,analistë e rregjistrues.

Jack P. Friedman në botimin etretë të "Fjalorit të Termave të Bi-znesit" (Nju York 2000, faqe 42-43)i etiketon auditët "zyrtarë publikë tëngarkuar nga ligjet me funksion përtë shkoqitur e verifikuar shpenzimine fondeve publike" dhe si "kontabi-listë që performojnë funksione ho-mogjene e të ngjashme për palë tëtreta".

"Një kërkesë ligjore për kompan-itë aksionere janë bilancet e llogaritëe fitim-humbjeve dhe sistemi theme-lor i llogarive e shënimeve tëekzaminuara nga auditët e kuali-fikuar, -përcakton C. Pass në "Dic-tionary of Economics" (botimi itretë)-që të mundësojnë kësisoj njëopinion përsa u përket këtyre çësh-tjeve". Megjithëse në Fjalorin Termi-nologjik Bankar ekzaminimi i libravetë llogarive zbërthehet si më sipër,aty cilesisht nënvizohet detyrimi që"një letër opinioni e përgatitur ngaauditët i bashkangjitet raportit vje-tor". (Shiko:Thomas P. Fitch, "Dic-tionary of Banking Terms", botimi i4-rt, Nju York 2000, faqe 30-31).

Veçanësia midis perceptimit tëkëtij profesioni nga "Dictionary ofSmall Business" dhe "Oxford Talk-ing Dictionary", qëndron në kënd-vështrimet e tyre origjinale. Kështu,tek i pari auditimi çmohet si njëekzaminim zhbirilues dhe verifikimprofesional skrutinor (zakonisht ngaekspertë të pavarur, kontabilistë pub-likë të çertifikuar);si një rishikim ngallogaritarë të ndershëm të dokumen-tave dhe letrave te punes së llogarisëme synim pasqyrimin e punëve dhedhënien e një opinioni të drejtë, tëpaanshëm e të pandikuar. Për ndry-she, "Oxford talking dictionary" emvesh misionin e auditimit me atrib-utin e "hetimit të informacionit, tërishikimit të imtësishëm metodikdhe të shqyrtimit ligjor të ekzamini-meve". Gjithashtu parashihen hollësimbi përgjegjësitë e vleresimeve dhevistimeve të rregullta metodike tëposteve të bilancit;ujdisje të hesape-ve të llogarive të pronarit, bujtinar-it, qeradhënësit nga njera anë dhekundërpalës respektive, nga anatjetër.

Një shtrirje tipike e konfigurim tëfunksioneve auditive, gjejmë nëtrashëgiminë e librit "Oxford Ad-vanced Learner's Dictionary of Cur-rent English" (botimi i 5-të, nga A.S. Hornby, viti 1998, faqe 67). Thel-bi i përkufizimit që fikson ky fjalor,koncentrohet te:"Një verifikim zyr-tar i llogarive të një kompanie për të

parë nëse ato janë të vërteta ekorrekte;një ekzaminim i cilësisë,ekzistencës fizike dhe efiçensës".Komenti vijohet me shprehjet "raportvjetor auditimi" dhe "përgatitja ellogarive për auditim". Ky vëllim elidh ngushtë profesionin e auditimitme testime formale të njohurive dheme aksione inspektimi të befasishëmnë qëllim të formulimit të opinion-eve të vërteta e të pandikuara.

Sakaq, tjetër qasje leksikore har-monike, ofrohet prej kompanisë"Haughton Mifflin", nga veçuampasazhin:"Auditimi është 1-këqyrjevjetore, e pavarur e të dhënave dhellogarive financiare, me qëllim që tëgjykohet rreth përpikmërisë së tyre;2-ndreqje, axhustin e korrektim i llog-arive; 3-ekzaminim e verifikim i llog-arive"-(këputur nga "The AmericanHeritage:Dictionary of English Lan-guage", botimi i 4-rt, viti 2004).

Kategoria e fjalorëve Collin'skurojnë një vështrim më të imtë-sishëm mbi semantikën e termit qëpo analizojmë. Cilesuar si "bankaangleze e fjalëve" dhe si një databe-js unik leksikor me 524 milionë fjalë,"Collins English Dictionary" (botimii 6-të, nga Harper Collin, Britani eMadhe, viti 2004, faqe 105),zbërthen auditimin si "inspektim,çekim, korrigjim, verifikim e çerti-fikim të llogarive të biznesit prejkontabilistësh të kualifikuar mirë etë pavarur". Aty nënvizohet gjithash-tu përveç versionit arkaik të kësajshprehje dhe funksioni i Auditit tëPërgjithshëm të Kanadasë, njohursi"zyrtar i lartë federal, përgjegjës përauditimin e departamenteve qeveri-tare dhe bërjen e raporteve vjetore".

Auditimi shikohet si "një këqyrjeprej një pale jashtë organizatës tëllogarive të një individi ose të njëkompanie" në librin "The new dic-tionary of cultural literacy" (botimii 3-të nga J. Hirsch, F. Kett dhe T.James, viti 2002).

Auditimi në rrezatiminenciklopedik

"Auditimi është ekzaminimi iaktiviteteve, të dhënave dhe raportevetë ndërmarrjeve prej specialistëve tëllogarisë, që nuk janë të njëjtët llog-aritarë-përgjegjës për përgatitjen etyre. Auditimi publik nga llogaritarëtë pavarur ka siguruar një status pro-fesional dhe po bëhet gjithnjë e mëshumë unik me rritjen e madhësisësë bisneseve dhe me ndarjen e pr-onarëve nga kontrolli. Auditët pub-likë performojnë teste, përmes sëcilave ato përcaktojnë pozitën endershmërisë aktuale të operacion-eve financiare të firmave dhe rezul-tatet e operacioneve. Këto vlerësimetë pavarura mbi raportet e drejtimitbëjnë pjesë në interesat aktuale dheperspektive të aksionerëve, banki-erëve, shitësve, klientëve dhe agjen-sive qeveritare.

Në vendet anglishtfolëse auditët

publikë zakonisht janë të çertifikuardhe inkurajohen të zbatojnë standartetë larta të organizmave profesionalë.Shumë vende Europiane dhe ko-monuelthi i kombeve Britanike, nd-jekin shembullin e Britanisë së Mad-he ku organizatat e çertifikuara tëkontabilistëve, kanë zhvilluar stan-dartet në gjurmët e tyre. Të tjeravende vijojnë sipas praktikave të SH.B. A-ve, ku parashtrohen kërkesa le-gale për liçensim. Shumë vende kanëngritur agjensi e departamente speci-fike me auditë për vlerësimin e llog-arive, (p. sh Zyra e GAO-s nëAmerike apo Cour des Comptes nëFrancë). Auditimi i brendshëm ësh-të relativisht i ri dhe ai projektohetsi një kërkesë e manaxhimentit, përtë vërtetuar rregullaritetin dhe për tëfiksuar sistemin kolektiv adekuat qëmanaxhimi të zbatojë në vijimësi.Ndoshta tipi më i familjarizuar iauditimit ështe auditimi administra-tiv ose pre-auditi (lexo:auditi para-prak), që nis me faturat, dëftesat,kuponat dhe dokumenta të tjera qëinvestigohen për saktësinë dhe au-torizimin, përpara se ato të kalojnëpër pagesë e rregjistrim në librat fi-nanciarë"-shkruhet në "The New En-cyclopædia Britannica" (botimi i 15-të, 1983, volumi i parë, faqe 643).

Gjithashtu, në vështrimin e "TheWorld Book Encyclopedia" (botim ivitit 1994, emetuar nga kompaniaScott Fetzer, volumi i parë, faqe 884)auditimi plazmohet si "shqyrtim dheekzaminim zyrtar e sistematik të ak-tiviteteve të biznesit. Këto aktivitetemund të jenë të organizatave pub-like ose private. Organizime të tillau besohen auditëve, për të dhënëkëshilla të pavarura dhe ekspertizëpër bizneset. Një person që përcjellnjë auditim quhet auditues. Ekzis-tojnë tre lloje auditimesh:financiar,të pajtueshmërisë dhe operacional.Një auditim financiar çekon sigur-inë e informacionit financiar. Audit-imi i pajtueshmërisë përcakton nësenjë organizatë ka ndjekur politikat ebrendëshme në përputhje me ligjet,rregullat dhe kontratat. Auditimioperacional është i prirur të ndih-mojë organizatën për t'u bërë mëproduktive dhe më fitimprurëse. Fja-la audit rrjedh nga një fjalë latine.Auditimi filloi që në kohët antike,por teknikat moderne të auditimitkanë si origjinë Anglinë e mesviteve1800. Në ditët e sotme, qëllimimagjistral i auditimit është zbulimii mashtrimeve"-kumton Richard P.Brief.

"Encarta/Encyclopedia 2000"(emetuar nga Microsoft Corp. ) fil-tron tre parakushte që vendosin tëmarrurit dhe rekrutimin obligator nënkëtë profesion:niveli i lartë i special-izimit mbi auditimin, taksimin dheorganizatat jashtë bisnesit. Nëvijim:"Auditimi është ekzaminiminga llogaritarë të pavarur i informa-cioneve financiare, i të dhënave tëllogarive, i dokumentave të biznesit

dhe i dokumentacionit tjetër që lid-het më çështjet e një organizate, meqëllim që të dëshmohet përpikmërianë formulimet dhe paraqitjet finan-ciare. Bizneset dhe gjithë nivelet eqeverisjes në SHBA angazhojnë llog-aritarë publikë të çertifikuar (CPA)për të bërë ekzaminimet e auditim-it. Auditët inspektojnë dhe veri-fikojnë saktësinë e të dhënave dheparaqitjeve financiare. Administrimii auditëve bëhet me qëllim që ato tënxjerrin në shesh gabimet e libravetë llogarive dhe gjithashtu të japinviston për ndershmërinë e të punë-suarve".

Në rrafshin psikologjik "CollinsDiscovery Encyclopedia", (Edicionii I-rë, Gllasgou 2005, faqe 41), ngrenjë mizanskenë diskrete lidhjeshmidis fjalës auditim dhe fiziologjisësi "shfaqje e fuqisë së të kuptuaritdhe si percepsion që vjen nga ndëgji-mi i vëmendshëm", (konotacion igjendjes së gatishmërisë për thithjene interceptimit dhe zhbërjen e mis-tifikueses nga një proces kudesi etendosje). . .

Imazhi dhe zbërthimi që shpalos"The Columbia Encyclopedia" (për-gatitur nga Paul Legassé, botimi i 6-të, viti 2003) rreth auditimit, silletpërkrah sentencës se "auditimi ështëekzaminimi dhe ekspozimi i gjend-jeve të llogarive dhe dokumentacion-it të afërt e të lidhur me to, nga per-sona që nuk janë pjesë e përgatitjessë këtyre dokumentave". Trajtimetenciklopedike sqarojnë se sistemi iinspektimeve financiare është për-dorur shumë e shumë kohë më parë,sidomos për llogaritë publike. NëItali epoka e elaboracionizmit treg-tar, konsiderohet si periudha e kon-stituimit të funksioneve auditive.Por, auditimi i subjekteve publikenuk u bë i mundur deri në shekulline 19-të, kohë kur bisneset u rritën nëvijimësi si në numër dhe në madhës-inë e tyre. Kartat e Themelimit tëKorporatave shoqëroheshin me kush-tin që ekspertë të licensuar duhet tëdrejtojnë e kryejnë auditimet vjetore.Në këtë mënyrë, auditët u quajtënvlerë e dobi e posaçme për pronarët(partnerët dhe zotëruesit e aksion-eve); për ekzekutivin (manaxherët,zyrtarët dhe drejtorët); për kreditorëtdhe kredituesit perspektiv të mund-shëm (investitorët, komisionerët,bankierët tregtarë dhe ato të investi-meve), për administratën e pasurisë,për trustet, komitetin e kreditorëvetë bisnesit etj. Auditët sipas Encik-lopedisë, janë çmuar si dobi dhe përshitësit e firmave komerciale, pronar-ët e patentave dhe pjesmarrësit nëpjesët e fitimeve apo royalti-së, përtrupat qeveritare dhe donatorët pers-pektivë të institucioneve publike. Përrrjedhojë auditimi konsiderohet si njëkëqyrje dhe vlerësim i pavarur, qëka tendencë të shtojë asetet dhe tëpakësojë detyrimet.

(Vijon numrin e ardhshëm)

11 - Gusht 200828nr.

kulturë Një letërkëmbim interesant të atdhetarit dhe publicistit dibranJosif Bageri me atdhetarin vlonjat Ibrahim Shyti. Puna dhe

veprimtaria e tyre për cështjen kombëtare.

Dukuri të letrave të Ibrahim Shytitme patriotin dibran Josif Bageri

Nga: Dr. BERNARD ZOTAJ

Josif Bageri ishte një ndër figuratmë të shquara të Rilindjes sonë ko-

mbëtare i lindur në Rekë të Epërmetë Gostivarit. Ishte poet me talent,prozator, gazetar, publicist, si dheatdhetar i flakët, i cili jetën e tij jakushtoi çështjes kombëtare sh-qiptare.

Josif Bageri lindi në vitin 1870në fshatin Nistorvë, që në atë kohëadministrativisht i takonte sanxhakuttë Dibrës dhe sot Gostivarit. Fëm-ijërinë dhe një pjesë të rinisë i kaloinë vendlindje. Për shkak të rretha-nave politike të kohës Josif nuk patimundësi të filloj shkollimin nëmoshën e duhur. Leximin dhe sh-krimin e gjuhës shqipe e përvetësoinë Sofje kur ishte 17 vjeç. Aty jetoisi mërgimtarë.

Josifi në Sofje që nga vitit 1887 uinkuadrua në lëvizjen kombëtare sh-qiptare. Në këtë kohë në Sofja ishtee mbushur me atdhetarë, te cilët indiqte pushteti osman se merreshinme veprimtari patriotike.

Dukuri atdhetaretë Josif Bagerit

Gjat periudhës së viteve 1905-1907 Josifi ndihmoj shumë nëpërhapjen e arsimit shqip ndër ma-sat popullore. Ishte luftëtar i denjëpër gjuhën dhe shkollën shqipe dhesi rezultat i sajë, në shtator të vitit1908 në fshatin e tij të lindjes hapiedhe një shkollë shqipe.

Në maj të vitit 1910, në Sofje fil-lon të botojë gazetën me titull"Shqypeja e Shqypnisë", e cila luajtinjë rol të madh në përhapjen e ar-simit dhe në trajtimin e çështjes ko-mbëtare.

Atdhetari dhe publicisti JosifGageri që drejtonte gazetën "Shqype-ja e Shqypnisë", ka pasur një letërkëmbim të vazhdueshëm me IbrahimShyti prej Vlore. Ai e përgëzonte përpunën atdhetare që bënte në Vlorëdhe i dërgoi dhe librin e tij "KopështiMalësori", më 27 mars 1910.

Këshillat e Josif Bageri patënndikim të madhe te Ibrahim Shyti,ku shpesh xhonturqit i ndalonin tëshiste gazeta shqipe të kolonive sh-qiptare të mërgimit. Josif Bageri nëletrën e ti i shkruan se: "ju na shkru-ani se gazetën tonë e kanë ndaluarnë Vlorë…", duke e këshilluar që tashpërndajë dhe propagandojë kuhapur dhe ku fshehtas.

Në një letër tjetër më 3 korrik1910 e përgëzon "për përpjekjentuaj… për të mirën e kombit, tujpërhap fletën tonë kombëtare…", pordhe e këshillon dhe udhëzon qëmëmëdhetarët e Vlorës të organi-zojnë Komitetin për Lirinë e Sh-qipërisë dhe për organizimin e luftëssë armatosur kundër xhonturqve.

Kushtrim përatdhetarët vlonjatë

Ibrahim Shyti duke u nxitur prejtyre bisedoi me mjaft atdhetarë tënjohur të kohës për organizimin evlonjatëve në një shoqëri atdhetare.

Fjalët e dërguar prej Josif Bagerit,në letër ai bëri kushtrim te atdhetarëtvlonjate, të cilat u bënë nxitje për

një veprimtari më të madhe. Ato ubënë kushtrim për atdhetarizëm dhejehuan gjatë në mendjet dhe zemrate tyre duke jehuar në çdo kohë "…tëlutem o vëlla i dashur… t'imbledhësh gjithë ata shqiptarët eflaktë muhamedanë e të krishterë enë një dhomë (odë) dhe zihi vëllazër-isht dorë për dore dhe të betohi vël-lazërisht në emër të Perëndisë dhetë Shqipërisë dhe puthni kuranin dheungjillin, kështu pra, edhe gjash-toren edhe shpatën. Dhe mbasandajtë rrokni vllazërisht e të përqafonidhe të puthni gojë më gojë dhe tëthoni: "O besa-besë, do të vdesimpër Shqipërinë, si trima shqypëtarëdhe kurrë s'tradhëtojmë njëri-tjetrin…"

Dhe siç shkruan në kujtimet e tij,Beqir Velo-Kanina u mblodhëm dhekuvenduam me njeri-tjetrin "përformimin e një shoqërie", ku më vonëu krijua Komiteti "Shoqëri e zezë përshpëtim".

"…unë mblodha në Vlorë dhe ngagoja e Ibrahim Shytit kujtime të tijpër Josif Bagerin dhe gërmova nëarkivin familjar të tij shkresa të ndry-shme…".

Ibrahim Shyti

Në letrat e Josifit që i drejtohetIbrahim Shytit shkruhen me këtofjalë: "I dashur vëlla gjaku dhe gju-he, Ibrahim Shyti! Letrat e zotnisëtuaj i mora të tria dhe portretin ebukur, të cilin e putha prej malli, aqshumë prej gazmendi, se ju, një djalëi vogël, boni punë të madhe përshndritjen e kombit, të cilin shërbimaskush s'e bon si e boni ju… e nëfund shkruan, ju përqafoj me malltë madh unë, rob i kombit shqiptar:Josif Bagëri".

Fort shum i dashuri atëdhëtarzotëni Ibrahim Vlora gjat-jeto për tëmirën e Shqypënisë! " ...shpresojmë,se do t'a mbushni detyrën sishqypëtar i vërtet dhe dot'na shkrue-ni një për një, që të dim se ç'ka boniatje... ...shkruani pak m'a çkoqiturqë të mundim t'a leçitim ma me le-htësi". ̀

"... jam shum gzuet, se përpiqifort shum për Shqipërin...".

"Tani të lutem, o vëlla i dashurIbrahim, t'i mbledhish gjith ata sh-qiptarët e flakët e muhamedanë e tëkrishterë e në një dhomë (odë) dhetë zihi vëllazërisht dorë për dore dhetë betohi vëllazërisht në emër tëperëndisë dhe të Shqipërisë dhe tëputhni kuranin dhe ungjillin, kështupra dhe gjashtoren dhe shpatën dhepastaj të roki vëllazërisht dhe tëpërqafoi dhe të puthi goja në gojëdhe të thoni: o besa besë do të vdis-ni për Shqypërinë si trima shqyptarëdhe kurr s'tradhëtojmë njani-tjetrin!... O burrani t'ju shoh trimërinë e

juaj"."... vëlla gjaku dhe gjuhe Ibrahim

Shyti, letrat e zotënisë juej i mora tëtria dhe portretin e bukur të cilën eputha prej malli, aq ma shum prejgazmendi, se ju një djalë i vogël,boni pun të madhe për shëndritjen ekombit, të cilën shërbim kurrkush s'ebon ashtu si e boni ju".

"U lutem shumë e shumë, or vël-la i dashur, të na shkruash me rreg-ull të reja dhe të na rrfejsh se sa pri-ja (çeta) kan dalë për lirinë e kombitnëpër malet. Shkruani nëse u goditënm'donjë vend me ushtrinë dhe saushtarë e prijas janë të vrarë".

Ëndrra patriotikepër Shqipëri të lirë dhe

të pavarur

Duke hyrë në marrëdhënie me J.Bagerin, I. Shyti nisi të shkruajë ar-tikuj në gazetën "Shqypeja e Shqyp-nisë". Në faqet e kësaj gazete,copëzat e botuara dhe të përm-

bledhura në librin "Kopështi i Malë-sorit" shprehin qartë motivet e ndry-shme patriotike të autorit, motivet eëndrrës së tij për një Shqipëri të lirëe të përparuar. Ashtu si shkrimtarëte tjerë të Rilindjes Kombëtare, nëradhët e këtyre letrave, në vjershë-rimet e shkrimet e gazetës së tij,shpreh nevojën e kultivimit të ko-mbit shqiptar, sidomos përhapjes sëshkrimit të gjuhës shqipe. Nëpërm-jet këshillave të tij I. Shyti kuptoi

dhe më mirë, në ato kohë të trazuartë jetës shqiptare, detyrën e shenjtëpër zgjimin e ndërgjegjes kombëtare.

Në letrën e 28 gushtit 1910, ai ekëshillon I. Shytin, që të mësojë mirëalfabetin kombëtar që: "fjalët dheshkronjat të jenë të shkoqura...". Nëfaqet e librit "Kopështi i Malësorit"janë pasqyruar edhe disa fjalë ethënie të urta. "Fjalë të mënçura tëJosif Bagërit", u botuan prej Abra-ham Shytit në një broshurë dhe nëvitete 1919-1920, u shërbyen më-suesëve të shkollave të Vlorës përedukimin atdhetar të nxënësve.

Me shpalljen e Pavarësisë ko-mbëtare më 28 Nëntor 1912, JosiBageri i shkruan mikut të tij I. Shyti,me gëzim të madh se dëshironte tëlargohej nga Sofja dhe të vinte nëShqipërinë e lirë e të pavarur. Menota dëshpërimi nga gjendja e rëndëekonomike, ai i lutet mikut të tij: "...unë shumë dua të vi atje, por fatii shkretë s'më hecën..."

Takim me miqtë e zemrës

Josif Bagëri erdhi në Shqipëri, kuqëndroi në Durrës, zuri punë në njështypshkronjë të qytetit. Ngjarjetrodhën të rënda; shtypshkronja umbyll, sëmundja dhe kushtetekonomike bënë që të mos shkojënë Vlorë.

I. Shyti shkoi vet në Durrës dhetakoi mikun e zemrës dhe bisedoigjatë me të. Në korrik 1914 I. Shytiishte në Durrës me I. Qemalin, kutakoi Princ Vidin. Ibrahim Shyti ulumturua kur I. Qemali kuvendoi meJosif Bagërin duke e falënderuar atë:"për atdhetarinë e nxehtë në shërbimtë kombit".

Josif Bagëri vdiq në Prishtinë nëvitin 1915, kjo shkaktoi një dhimb-je të madhe për I. Shytin dhe atd-hetarët e tjerë në Vlorë.

Nga dashuria e madhe për shkrim-tarin Josif Bageri, në fillim të viteve'50, Ibrahim Shyti u drejtoi një letërgazetave e revistave shqiptare: "tëshkruhen pak radhë për këtë atdhetartë përvëluar". Në ato vite Ibrahimi u

MIQTË PËR JOSIFIN

Më 15 korrik 1937 HakiStërmilli u interesua përmbledhjen e materialevetë letërkombimeve të JosifBagërit, prandaj i lutej I.Shytit: "Do t'ju jemmirënjohës dhe këtëmirënjohje do ta shfaqimnë librin që do të bot-ojmë, në asht se ZotniaJuaj do të kini mirësinë mena i dërgue ato letra osekupjet e tyre..."Nga epistolari i I. Shytitmësojmë se krahas letraveai i pati dërguar shkrim-tarit H. Stërmilli edhe disashënime mbi jetën dheveprimtarinë publicistike eatdhetare të J. Bagërit

takua dhe bisedoi me kritikun letrarDrago Siliqi, studiuesin Vehbi Bala,shkrimtarin Petro Marko dhe histo-rianin Petraq Pepo. Ibrahimi i dha

për botim Pepos katër letra origjina-le të Josifit si dhe të dhëna për jetëne tij, të cilat u botuan në shtypin ekohës me titull "Katër letra të shkrim-tarit democrat Josif Bageri".

Josofi Bageri punoi shumë përcështjen shqiptare. Punoi pa ulodhur, duke lënë pas shumë sh-krime të botuara e të pabotuara; poezie prozë, platforma politike, artikuj,komente, reagime, lidhje politike etj.Gjatë veprimtarisë së tij pati njëbashkëpunim te ngushtë dhe shumëatdhetar të tjerë.

Personaliteti dhe veprat e tij poli-tike, letrare e publicistike meritojnërespekt të lartë nga të gjithë vlon-jatët e çdo kohe.

-Letra e Josif Bagerit, 28 gusht 1910,drejtuar Ibrahim Shytit.-Letër e Josif Bagërit nga Sofja dërguar I.Shytit në Vlorë, më 27 të Marsit 1910 m.-Letër e Josif Bagërit dërguar nga SofjaI. Shytit në Vlorë, më 6 qershor 1910.-Letër e Josif Bagërit dërguar nga SofjaI. Shytit në Vlorë, më 3 të korrikut1910.-Letër e Josif Bagërit dërguar nga SofjaI. Shytit në Vlorë, më 28 tëGushtit 1910 m.

Maj 2007

Josif Bageri

12 - Gusht 200828nr.

arsimKontaktet e patriotëve të Zogjes me ato të Dibrës e Kosovës pas hapjessë shkollave shqipe në Korçë dhe Dibër të Madhe i dhanë impulsetë reja punës për mësimin e gjuhës shqipe në Grykën e Vogël.

Arsimi dhe kultura në fshatin ZogjeNga ZABIT LLESHI

Kontaktet e patriotëve të Zogjesme ato të Dibrës e Kosovës pas

hapjes së shkollave shqipe në Korçëdhe Dibër të Madhe i dhanë impulsetë reja punës për mësimin e gjuhësshqipe në Grykën e Vogël. Kuvendii Dibrës i vitit 1899 miratoi një vargkërkesash që çuan në zhvillimin kul-turor të kombit, në ruajtjen dhelëvrimin e gjuhës shqipe, në theme-limin e shkollave shqipe, në sig-urimin e mjeteve të nevojshme përhapjen e këtyre shkollave (KristaqPrifti e Dibra dhe etnokultura e saj,V 1, f. 205. Përfaqësuesit e Grykëssë Vogël në Kongresin e Dibrës ish-in Bajram Markja dhe Tush Lleshinga Zogjet dhe Jashar e Shaban Demanga Homeshi. Këto patriot iupërveshën punës për zbatimin e re-zolutës prej 12 pikash siç ishin:Bashkimi i popullsisë së Sanxhakuttë Dibrës në Lidhjen e Pejës, ndalo-heshin armiqësitë, grindjet, organi-zimin e forcave ushtarake vullnetareqë do të përdoreshin për mbrojtjene kufijve të Shqipërisë nga çdo sulmi mundëshëm sllavo-rus. Në mënyrëtë veçantë u rrit puna për mësimin egjuhës shqipe. Bashkëpunimi meSeid Najdenin në vitet e para të shek-ullit 20 dha frutet e para. Librat sh-qip që morën në Manastir dhe Dibërtë Madhe Bajram Markja dhe TushLleshi i sollën në Grykën e Vogël il-egalisht. Teqja e Bllacës u bë shkol-la e parë dhe baza për mësim shqip.Nën ndikimin e Selim Rusit, SeidNajdenit në vitet e tronditjeve tëmëdha nga lëvizjet patriotike të Pe-jës, Dibrës, Gjakovës, Prizrenit, Sh-kupit kundër Perandorisë osmane përautonomi dhe hapjen e shkollaveshqipe(1899-1900) Jashar Zeneli ubashkua me këtë lëvizje në moshëtë re, mesoi gjuhën shqipe dhe u bëndër mësuesit e parë të gjuhës sh-qipe në Grykën e Vogël. Nga mënyrase si mësohej shkolla në Teqe ajo uquajt tinzare e fshehtë, ilegale.

Nxënësit e parë ishin Seit Tasha,Aqif Lleshi, Osman Xheka në vitet1903-1904. Këto patriot të Grykëssë Vogël si Selim Rusi, Tush Lleshi,Bajram Markja, Shaqir Daci, Sha-

ban Dema, Mersim Dema, JasharZeneli, përgaditën mësues të tjerëduke u bërë propogandues tëzellshëm të çështjes kombëtare qëdo të çonte drejt pavarsisë së Sh-qipërisë por që Dibrës i takoi tëngrihej në luftë për mbrojtjen e saj.Janë të njohur në histori përballjame serbët në fundin e vitit 1912dhe fillimet e 1913, lufta heroike eMersim Demës, Halit Lleshit, Pël-lumb Lleshit, Sheh Sula i Zerqanit,Dan Cami, Aqif Lleshi etj. (M.Murra Lufta e Grykës së Vogël 1912-1913 dhe Dibra dhe et-nokultura e saj v 1 faqe277-289. Meqenëse objek-ti i këtij shkrimi janë prob-lemet e arsimit mund tëthemi se kryengritjet eviteve 1910-1912, lufta eparë botërore dhe atokundër invazioneve bull-gare, austriake e serbe derinë vitin 1920, do të ngad-alësonin e pengonin vrul-lin për hapjen e shkollaveshqipe në Dibër e nëmënyrë të veçantë nëGrykën e Vogël. Në vitet1920-1930 rinis puna përhapjen e shkollave shqipenë Grykën e Vogël. Në xhami më-sohej arabisht e turqisht nga Rust-em Lleshi dhe më vonë Sinan Lleshii cili kishte mbaruar medresenë nëManastir. Në vitin 1929 u hap sh-kolla në Zogje. Gjatë ndërprerjes sëshkollës mjaft nxënës si Demir Leka,Qamil Lleshi shkonin në shkollën eHomeshit. Mjaft të tjerë mësuan siaudidakt siç ishin Man Leka, AliLeka, Pëllumb Lleshi, Iljaz Suti etj

Në vitin 1932-1933 u ndërtuashkolla e re afër xhamisë me kon-tribut të Aqif Lleshit. Shkollën e ndër-toi mjeshtri Nexhmedin Murgu ngaLubaleshi i cili megjithë presionetqë iu bënë nga pjesa konservatore eparisë së Dibrës (atë e plagosën) sh-kollën e ndërtoi. Kjo ishte një ngjar-je me rëndësi për fshatin. Përndërtimin e kësaj shkolle u kujdesëndhe kryepleqtë e fshatrave Stushaj,Zogje dhe Bllacë. Mësuesit që kanë

punuar në Zogje janë Faik Begu metë shoqen e tij, Jonuz Shehu, SabriApulja, Ramiz Alliu, Aqif Pasholli,Kadri Kashari, Shaqir Shaba, OsmanLeka, Bardhul Zeneli, Elez Xheka,Fehmi Xhiveshi, Ibrahim Dervishi,Selim Kamberi, Hamdi Dumani,Violeta Dema, Ali Kaja, DylbereToci, Muharrem Alimani, HaxhiLeka, . Mësuesja e parë femër nëGrykë të Vogël ka qenë Rreme Tashae cila ka punuar në Bllacë në vitet1954-1955.

Kanë mbaruar shkollën për

oficerë Man Leka, Iljaz Markja, Sha-ban Leka, Imer Lleshi, Ramiz eKalosh Daci, , Shahin Leka. Shkollënpedagogjike Osman Leka, Ali Kaja,Violeta Dema, Haxhi Leka, DritaLila, Zabit Lleshi, Trëndafile Lleshi,Fllanza Lleshi, Shqipe Leka. Sh-kollën "Hari Fulltz" Demir Leka. Nëvitin 1959 u hap shkolla 7 vjeçareviti i parë në Kovashicë. Në vitin1960-1961 u ndërtua shkolla e reZogje(Mazhicë, Stushaj, Bllacë,Zogje). Mësues dhe drejtor i parëAbaz Xhafa (normalist, futbollist iekipit të Elbasanit). Në shkollënshtatë vjeçare kanë punuar si më-sues Ali Puca Zerqan, HyqmetTasha, Hamdi Pira Kishavec, Ah-met Tomja, Zabit Shehu, SkënderKuta, Ramiz Leka, Hamdi Dani,Mentor Nasufi, Hamza Manjani,Dyrmish Shehu, Hyqmet Tasha,Mendu Dema, Zabit Lleshi, Avni

Toci, Farie Spahiu, Nexhmije Du-mani, Medi Dema, Latif Manjani,Servete Tomja, Drita Sinani, FileTasha, Skënder Zeneli, Rabie Ali-mani, Xhevat Jella, Shukri Xheleka,Ivzi Muça, Bardhyl Manjani, ZabitKaci, Fisnik Manjani. Në shkollëne re 7 vjeçare në Zogje në vitin 1963mbaruan për herë të parë klasën eshtatë 17 nxënës. Vajzat e para ish-in Vjollca Xhafa, Lume Xhafa, Dri-ta Lila, Myzejen Dumani. Shkolla7 vjeçare Zogje në saj të punës sëmësuesve dhe falë kujdesit arsim-

dashës të popullit ubë ndër shkollat mëtë mira të rrethit tëDibrës. Këtë emër tëmirë ajo e ruajti edhenë saj të punës sëmirë drejtuese tëRamiz Lekës, HyqmetTashës, Avni ToçitBardhyl Manjanit,Gëzim Dumanit Mah-mut Koxhës, ArdianKajës e Agim Xhafës.

Nga shkolla e Zogjekanë mbaruar shkollate mesme dhe të lartadhe punojnë në shumëqytete e rrethe të ven-

dit tonë. Mjaft kudro që mbaruan pasvitit 1963 si oficerë Nazmi Seiti,Sabedin Toçi, Myzejen Dumani,Xhevdet Tasha, Latif Dumani. Më-sues Zabit Lleshi, Kamber Xhafa,Avni Toçi, Drita Lila, NexhmijeDumani, Ferit Dumani, DylbereToçi, Fllanza Lleshi, Rabie Alimani.

Mjek Gani Kola, Nazmi Kaja,Vjollca Lleshi, Resmie Xhafa, Serve-te Daci, Lule Lleshi. Teknik të mesëmsi Bashkim Dumani, Naim Xhafa,Shehat Krusa, Medi Gjeci, QazimXhafa, Njazi Lleshi, Rasim Daci, Li-rim Lleshi etj. Ekonomist XhevrieBalliu, Latif Leka, Nafie Xhafa, Ah-met Jakini. Në vitin 1969 hapet sh-kolla 8 vjeçare në Gjuras dhe në vitin1970 në Topojan. Në vitin 1970 sh-kollë fillore kishte në çdo fshat. Nëshëndetsi kanë punuar si infermierMusa Manjani, Haxhi Xheka, LumeKuka, Refide Toçi, Hysni Lepuri,

Behije Llani, Asime Daci, MimozaDumani ndërsa mjek Sokol Agalliu,Shahin Kaja, dentist Miftar Veshi,.Ndërsa në shërbimet tregtare janëdalluar Lahim Leka, Zemrie Daci, eLume Kaja. Nga Zogjet kanë dalë osekanë origjinën Shahin Leka prof nëfushën e artit ushtarak, Luljeta Lleshiprof në fushën e mjeksisë, BashkimLleshi prof. në fushën e gjeologjisë,Nazmi Kaja doktor i shkencave nëmjeksi, Rushit Lleshi diplomaci,Nazmi Suti inxhinier në aviacion,Gëzim Lleshi avokat. Kanë mbaruarstudimet për inxhinieri mjedisi De-sareta Lleshi, Dilaver Lleshi.

Zogje mund të quhet dhe fshat ideputetëve. Afër një shekull ka pa-tur deputet përfaqësues të popullitnë kuvendin e republikës. Në vitin1920 Ramiz Daci ishte deputet iDrinit, pastaj Aqif Lleshi deputet ishqiptarëve të Maqedonisë, HaxhiLleshi, Kep Lleshi, BukurieLleshi(Kaja), Ismail Lleshi dhe sëfundi dhe Ardit Kaja. Kultura e fs-hatit Zogje pasqyrohet bukur dhe nëndërtimin e shtëpive ku ndoshtajanë karakteristike në zonën. Sh-tëpitë janë të ndërtuara prej muriguri dhe çatitë janë të mbuluara merrasa po prej guri.

Dhomat janë me dritare tëmëdha për ndriçim dhe ajrosje dhedyshemeja e punuar në mënyrë ar-tistike prej dërrase të punuar mirë.Karakteristikë në fshat janë ballko-net e dala para fasadës(disa i qua-jnë çardak, telis) të punuara edhekëto me dru . Mjeshtrat e punimittë drurit si dhe gdhendjes së guritia vlen të përmendim Adem Lleshi,Qamil Kaja, Ismail Kaja, BeqirMarkja, Xhelal Lleshi, VehbiLleshi, Adem Kaja, Lazim Leka,Subi Markja, Kujtim Toçi. Unitetii vetë fshatit ka ndikuar që jo vetëmtë kulturuar brenda për brendabanesës por dhe jashtë saj në rrugëdhe mjedise publike fshati Zogjeështë shquar vazhdimisht. Janë vetëfshatarët që kujdesen në mënyrë tëveçantë edhe për pastërtinë errugëve, karakteristikë kjo dallueseedhe për fshatrat e tjerë.

Rakip Alliu, mësuesi i përkushtuarNga: YMER KETA

Tek Bulqiza dhe bulqizakët, tekçdo cep i Arbërisë gjen dritën e

fisnikërisë.Treva e Dibrës, krahina e Bul-

qizës, çdo vep a fis i saj, sikudo nëatdheun tonë, ka një histori, ka gjur-më diturie e besë, ka gdhendur kar-aret, si dhe shpirtin atdhetar tëbrezave. Bulqiza e qëndresës dhe ebesës, lindi fisnik e prijës popullorsi Fejzë Çanga, trimat që dhanë pro-va si Selman Lika, Zenel Çemeta, AliShkina, Dalip Karaj, Malë Dani,Mehmet Duriçi, Destan Cara dheAhmet Xhaferri. Në mjedise urtësiae traditash të vyera të fiseve të fs-hatit Dushaj, fshat i njohur ky nëkrahina lindi dhe u rrit dhe RakipAlliu, në vitin 1936 në një familjetë varfër. Fëmijëria e tij ishte disi emirë, e filloi shkollën fillore në fs-

hatin e tij të lindjes dhe uniken epedagogjiken i mbaroi në qytetin eTiranës, ku atje u njoh me shokë tëtij si Dilaver Rama e Hasan Duriçi,ku pas mbarimit të pedagogjikes, ucaktuan mësues në ciklin e ulët nëfshatin Dushaj e Fushë. Në vitin1955, në fshatin e tij e filloi punënme mjaft dëshirë edhe pse kishtebërë shkollë të rregullt, Rakipi umbështet tek eksperienca e mësuesvetë vjetër si Xhafer Jangulli si dhe nukharroi porositë e çmuara të profe-sorëve të tij si Shefik Osmani e PetroMarko. Gjithashtu kujtonte me res-pekt të madh mësuesin Osman She-hu. Kavajasi që e kishte mësuar tëshkruajë e të lexojë, e që u jepteporosi nxënësve, duke ju thënë se,ju jeni e ardhmja e këtij vendi.

Pasi kishte bërë 4-5 vjet punë simësues, rakiti u thirr në degën usht-arake të rrethit Dibër, për të kryer

shërbimin e detyruar ushtarak, dukee caktuar në reparte speciale, si Plan-shetist në regjimentin e Marinës nëVlorë. Duke qenë se Rakipi ishteformuar dhe puna e tij si mësues, ikishte dhënë avantazhe dhe në ush-tri, ai, si specialist në shtabin e regji-mentit, përgatiste kështu kushte qëushtarët të lexonin e të studionin lit-eraturë artistike e politike në bib-liotekën e repartit, ku për katër vjetu bë një propagandist i aftë. Për këtëu dekorua me medalje dhe pasimbaroi ushtrinë u kthye në vendin etij të lindjes, tek ajo shkollë ku kish-te qenë dhe vetë nxënës, për të më-suar e dhënë njohuritë e para bash-këfshatarëve të tij. Dekorata më emadhe e tij qe mësimdhënia për gati40 vjet.

Pra që nga viti 1955 e deri nëvitin 1991 kur ai doli në pensionnuk e ndërpreu punën për asnjë ditë.

Rakitit i flet sedra, flasin kolegët etij të punës, eprorët, flasin brezatqë ai mësoi dhe edukoi për rreth 40vjet, i flet shpirti, zemra syri, bë-mat, fjala e urtësisë, i flasin provate tij prej mësuesi e prindi shem-bullor.

Nderimi në kohë është vlerë përkombin, për brezat. Si drejtues emësimdhënës i palodhur nëpër vite,si prind i vyer, Rakipi mban disamedalje e dekorata.

Me ndryshimin e sistemit, Raki-pi dha një kontribut modest nëforcimin e pushtetit demokratik. Dhepse ka vite që është larguar ngavendlindja, ai e kujton me nostal-gji. Ja si e shpjegon bashkëshortja etij Shahija. Edhe pse kemi rreth 10vjet që jemi sistemuar në Sukth tëDurrësit, ku kemi ndërtuar shtëpi tëreja dhe jemi bërë tre fëmijë, Rakip-it i rrin mendja dhe e kujton në çdokohë Bulqizën. Edhe pse është nëpension, s'ka pranuar ta transferojë

librezën e pensionit në vendbanim,duke u shprehur se të paktën një herënë muaj, shkoj në vendlindje, takojtë afërmit e mi dhe bashkëfshatarëtqë aq shumë i desha e më deshën.

S'ka si gjurmët e pashlyera tëpunës, s'ka si krenaria për ç'ka lënëpas, s'ka si nderimi që të bëjnë ishnxënësit që ke mësuar e edukuar.Rakiti sot mban mbi supe mbi 72vjet, ku në kujtesën e tij kanë bërëvend emrat e nderuar të ish profe-sorëve të tij si Shefik Osmani e PetroMarko. Por dhe të ish nxënësve tëtij, që edhe sot s'i thërrasin në emërpor zoti mësues. Ja si e përshkruannjë ish nxënës i tij.

"... Edhe pse kryet ta kanëmbuluar thinjat,

Ndërmend ato sjellinnjë emër nderues,

Emrin e dashtun, por si fëmija,Emrin e thjeshtë, por, të

madh mësues..."

13 - Gusht 200828nr.

historiMustafa Qemal Ataturku, shqiptari nga Stebleva qëu bë reformatori dhe krijuesi i Turqisë moderneNga: SAKIP CAMI

Mustafai ka lindur më 11 marstë vitit 1881. I jati i tij quhej

Riza. Llagapi i tyre ka qenë Conka.Tokat e Conkajve janë edhe sot nëSteblevë. I pari tyre ka qenë PirushConka që ka emigruar në Selanik qënë vitin 1861. Rizai ishte nëpunësme shpirt praktik veprimi dhe memprehtësi e krenari të cilat ja trashë-goi edhe të birit Mustafait.

Mësuesi i matematikës, edhe aiquhej Mustafa, vendosi që ta thër-riste Mustafa Qemal (Mustafai i sh-këlqyer).

Mustafai ishte djalë i zgjuar poredhe disi i veçuar. Vendosmëria etij e heshtur për tu bërë dikushi nëjetë një ditë shpërtheu edhe hapur:"Do të bëhem, do ta shihni së shpe-jti." Pas shkollës së mesme në Sela-nik, në vitin 1895 ai u regjistrua nëLiceun Ushtarak të Manastirit. Ma-nastiri në atë kohë ishte bërë qendërrevoltash kundër Perandorisë Os-mane. Së bashku me Fetiun, një shoknga Ohri mësonin anglisht dhe lex-onin Volterin, Rusoin, Monteskjesnëdhe Robespierin. Lexonte aq shumësa ja tërhoqën vemendjen se kjo ish-te shkollë ushtarake dhe jo për letër-si.

Mbas Liceut ushtarak të Manas-tirit, më 13 mars 1899 mori udhëndrejt Stambollit, ku u regjistrua nëkursin e këmbësorisë të shkollës ush-tarake.

Stambolli ky qytet i madh me kon-traste të mëdha politike dheekonomike i bëri përshtypje të mad-he dhe e forcoi akoma më shumëformimin e tij politik.

Dikur ai i pat thënë një fisniku tëhuaj: "Nuk jam fisnik si ju, por kamdalë nga gjiri i një populli fisnik."(Revista "Bota e Re" Nr 7 Korçë,1937)

Rrënjët e tij ngaStebleva e Dibrës

Pleqtë Vahit Ereqi dhe DestanBala nga Stebleva e Dibrës tregojnëse Mustafa Qemal Ataturku ështëbiri i një nëne prej Sebishti ndërsa ijati i tij ka qenë nga Stebleva.

Ata janë larguar në emigrim nëSelanik. Atje ka lindur Mustafa Qe-mali.

Tokat e tyre në Steblevë janë edhesot, tokat e Conkajve poshtë malittë Osojit. Vetëm për të ndërtuarçezmën në vendin e quajtur Terzicë,Mustafai ka paguar dy qese me flori.Rrënjët e tij shqiptare prej fshatitSteblevë të Dibrës i tregon edhe ng-jarja që po ju tregojmë:

Një steblevas nga Bandajt nëStamboll në një kafe vret Prefektin eqytetit sepse ai shan Shqipërinë. Edënojnë me vdekje. Një grup steble-vas shkojnë te Qemal Ataturku dhei kërkojnë që t'i falë jetën.

Mustafa Qemali ka thënë: "Për tavrarë nuk e vrasim, por jam i detyru-ar ta internoj".

Mustafa QemalAtaturku dhe ShqipëriaMustafa Qemal Ataturkut, sekre-

tari i solli për të firmosur një listëme emrat e disa shqiptarëve, që dotë shpërnguleshin nga Turqia.

Ataturku, pasi lexoi emrat, moristilolapsin dhe në krye të listës vuriemrin e tij.

-Zotëri, nuk e kuptoj, përse e vutëemrin tuaj në krye të listës, pyetisekretari i habitur.

-E vura, sepse i pari që duhet tëshpëngulem nga Turqia, duhet tëjem unë, sepse edhe unë jam sh-qiptar, u përgjegj Ataturku.

Shpërngulja ngaShqipëria

Në vitin 1861 janë larguar ngaStebleva e Dibrës 14 familje për nëSelanik, ndër to edhe familja e Pi-rush Conkos dhe Vesel Kuçukut.Familja Kuçuku pas 40 vjetësh kthe-het në Shqipëri, por jo në Steblevë,por në Tiranë, ku banojnë edhe sot.Kolegu im ushtaraku Halil Kuçukuvazhdon të shërbejë në rradhët eForcave të Armatosura Shqiptare nëMinistrinë e Mbrojtjes.

Ndërsa familja e Pirush Conkoslargohet nga Selaniku dhe vendosetnë Stamboll rreth vitit 1900. Nipi itij Mustafa Qemali u bë ushtarak ilartë, gjeneral dhe më vonë Presi-denti i Turqisë së Re. Në vitin 1936është zhvilluar në Steblevë gjyqi përpronësinë e truallit të Conkajve.Gjyqi me gjyqtarë të ardhur nga Ti-rana dëgjoi deponimet e tre pleqvetë fshatit Vesel Kuçuku, Sadik Avdadhe Jonuz Disha. Vesel Kuçuku qëbanonte në atë kohë (1936) në Ti-ranë , pas kthimit nga Selanikuvërtetoi se trualli ku është sot shtë-pia e Faslli Kuburit (nip tek dera eConkajve) është trualli i Pirush Con-

kos, gjyshit të Qemal Ataturkut.Gjyqi u zhvillua ndërmjet JasharLamës dhe Faslli Kuburit dhe u fituanga ky i fundit, pasi ky ishte nip tekConkajt dhe i vetmi i afërt që kish-te mbetur.

Takimi me QemalAtaturkun dhe pohimi i

tij mbi origjinën e tijNë vitin 1926 Dail Ereqi nga Gji-

noveci dhe Xhel Agushi nga Steble-va, kurbetli dhe specialistë ndërti-mi në Stamboll janë takuar rastë-sisht me Qemal Ataturkun.

Ndërsa po punonin për restau-rimin e një xhamie ata kanë marrëpërgëzimet e kryetarit të shtetit turkQemal Ataturku.

-Punë të mbarë, o ustallarë, i për-shëndet Qemali.

-Mbarësi e mirësi paç, o njeri,ju përgjigjën me respekt, por pa editur se kush ishte por vetëm dukee marrë me mend sepse ishte i sho-qëruar nga njerëz që e ruanin.

-Ju lumshin duart, qenkenimjeshtër të zot e duar artë. E paske-ni bërë më të mirë se ç'ka qenëpara shkatrrimit nga lufta. Nga jukemi ?

-Nga Shqipëria, i përgjigjemi.-Po nga çfarë krahine ? pyeti prapë

ai.-Jemi nga Golloborda, njëri nga

Gjinoveci dhe tjetri nga Sebishti, jupërgjigjëm, pasi u bindëm se ai enjihte mirë Shqipërinë dhe pasikishim marrë komplimentat përpunën e mirë.

Ataturku nxorri nga xhepi një

bllok dhe na tha: "Edhe unë andejjam, nga Stebleva. Gjyshi im më kalënë amanet arën e Conkajve, tëcilën e shprehu në maqedonisht"Conkojca Ograda".

-A keni ndonjë nevojë?Ishte rasti për t'u shprehur. Kish-

te ardhur e mira tek dera.-Mbetëm kurbetçinj, gjithë jetën

pa familje, i thamë.Kaq u desh dhe na u bë men-

jëherë nështetësia turke dhe na u dhabanesë bile edhe më të mirë se vetëturqit.

Ekspozitë në Tiranëkushtuar Ataturkut

Në vitin 1984. në kuadrin e 60vjetorit të formimit të shtetit të riturk, u hap në Pallatin e Kulturësnë Tiranë, një ekspozitë kushtuarTurqisë moderne dhe arkitektit tëkëtij shteti modern Ataturkut. Edhenë pemën e gjenezës së familjes sëQemal Ataturkut vërtetohet origji-na e tij shqiptare dhe vendlindja etijnë Selanik. Ciceroni i ekspozitës sh-tetas turk me origjinë kosovare po-hoi nën zë se Ataturku është meorigjinë nga Dibra e Shqipërisë, tre-gon Ramazan Hoxha, autor i librit:"Stebleva, histori dhe figura"

Shoqëria e babait tëQemal Stafës me Mustafa

Qemalin (Ataturkun)Garip Disha nga Stebleva tregon

edhe për lidhjen e babait të QemalStafës (Hero i Popullit) me MustafaQemalin (Ataturkun).

MUSTAFA QEMAL ATATURKU

Mustafai ka lindur më 11 mars të vitit 1881. I jati itij quhej Ali Rizai.

E ëma e Mustafait ishte Zybejde Hanëmi. Meqenësei jati i Mustafait vdiq shpejt, nëna e Mustafait morifëmijtë dhe shkoi tek i vëllai, i cili kishte emigruar mëparë në një fshat pranë Selanikut të Greqisë.

E jëma megjithse në kushte të vështira ekonomike eregjistroi Mustafain në shkollën e mesme, ku ai sh-këlqeu veçanërisht në matematikë. Mësuesi i matema-tikës, edhe ai quhej Mustafa, vendosi që ta thërristeMustafa Qemal (Mustafai i shkëlqyer).

Në vitin 1895 ai u regjistrua në Liceun Ushtarak tëManastirit. Më 13 mars 1899 mori udhën drejt Stam-bollit, ku u regjistrua në kursin e këmbësorisë të sh-kollës ushtarake.

Më 1902, fill pas përfundimit të shkollës ushtarake,Mustafa Qemali hyri në Akademinë e Luftës. Me 11janar 1905 Mustafa Qemali doli nga Akademia e Luftësme gradën kapiten. Ishte 24 vjeç. Bashkë me disa shokë,themeluan një shoqatë të fshehtë të cilën e pagëzuan:"Atdhe e liri". Mustafain e internuan në Damask meurdhër të Sulltan Avdyl Hamitit. Në shtator 1907 Mus-tafa Qemali u caktua në Shtabin e Armatës së III nëSelanik, ku zgjeroi veprimtarinë e tij me ish shokët e tijtë shkollës. Idetë e tij ishin për Republikën moderne tëTurqisë së vertetë. Fillimi i Luftës së Parë Botërore egjeti Mustafa Qemalin atashe ushtarak në Sofie. Më 2shtator 1914 Perandoria Osmane hyri në luftë si aleatee Gjermanisë dhe Austrisë. Mustafa Qemali në ÇanaKala (Dardanele) mori drejtimin e Divizionit të 19-tënë prill të vitit 1915. Pas luftimesh të pandërprera, më19 dhjetor 1915, forcat e Antantës u larguan përfundi-misht nga Çana Kalaja duke humbur 250 mijë ushtarë.

Heroizmi që treguan forcat e komanduara nga Mus-tafa Qemali, shërbimet e mëdha që ato i sollënmbrojtjes së vendit, u përhapën anë e mbanë Turqisë.Vitet 1918-1920 do ta evidentonin Mustafa Qemalin siluftëtar të madh në mbrojtje të atdheut, të Turqisë.

Më 30 prill 1919, Mustafa Qemali pranoi detyrën einspektorit të Forcave të Armatës së 4-t dhe të qeveri-tarit të vilajeteve të Anadollit, detyrë me të cilën fitoi

Siç dihet babai i Qemal Stafës kaqenë nga fshati Zabzun i Dibrës.Edhe sot egziston fisi Stafa në Zab-zun. Më vonë familja e gjyshit tëQemalit shpërngulet nga Zabzuni përnë Elbasan. Babai i Qemalit pas për-fundimeve të studimeve emërohet nëkohën e Zogut nëpunës në Shkodërku lind edhe Qemali. Mustafa Qe-mali ishte me origjinë nga Steblevae Dibrës. Edhe sot egziston ara eConkajve, pronë e gjyshit të Musta-fait dhe trualli i Faslli Kuburit , nipii Mustafait.

I jati i Qemal Stafës dhe MustafaQemali kanë mbaruar shkollën e lartëushtarake në Stamboll. Në shenjë tëmiqësisë së tyre i jati i Qemal Stafësja vuri emrin djalit të tij Qemalsikurse shoku i tij Mustafa Qemali.Qemal në turqisht do të thotë i sh-këlqyer dhe babai i Qemalit dëshi-ronte që djali i ardhshëm i tij të bëheji shkëlqyer , Qemal.

Simbolet në emrin e tijNga emri i tij i tanishëm Mustafa

Qemal Ataturk, vetëm emri Mustafaështë emri i tij i vjetër. Qemal e kamarrë për mbiemër për faktin se ish-te qemal (kemal) turqisht do të thotëi shkëlqyeshëm dhe me të vërtetë tëgjitha studimet Mustafai i mbaroi sh-këlqyeshëm, por këtë emër ja dhamësuesi i tij i matematikës në sh-kollën e mesme që quhej edhe aiMustafa, por që këtë nxënës e vlerë-sonte kemal (të shkëlqyer). Ataturkështë emri apo pseudonimi që i vuripopulli turk pas revolucionit që kreunë dobi të Turqisë moderne, pra ivunë emrin baba i Turqisë (Ataturk)

Mustafa Qemal Ataturku është ivetmi burrë shteti, emrin e të cilit emban rendi që krijoi, sepse ështëthemeluesi i Turqisë moderne. Aibëri shëndrrimin e Turqisë nga Per-andori (Sulltanat) në Republikë.

Doktrina e filozofike e ideuar dhee zbatuar shkëlqyeshëm nga MustafaQemal Ataturku është doktrinë e sëardhmes.

Për Mustafa Qemalin kategoritë"liri" dhe "pavarësi" qëndrojnë nëthemel të vetëqënies së popujve.Edhe sot në çdo cep të Turqisë do tëshohësh thënien e tij lapidare dheaktuale "Një popull pa liri është idënuar me vdekje ose të zhduket"

Ai vinte drejtësinë mbi forcën,ndërsa i kushtonte rëndësi të dorëssë parë forcës së brendshme të pop-ullit. Ataturku ka qenë mik i madh iShqipërisë dhe i popullit shqiptar.Ai është me origjinë shqiptare (di-brane), lindur në Selanik të Maqe-donisë Greke dhe edukuar në shkol-lat ushtarake Turke të cilat do ta bë-nin gjeneral dhe udhëheqësin e Tur-qisë moderne.

Ai nuk e mohonte këtë fakt,përkundrasi duke qenë i tillë, ai ish-te mik i të gjithë popujve.

KUSH ISHTE MUSTAFA QEMAL ATATURKU?besimin e ushtrisë së mbetur. Mustafai ishte personikryesor që ishte në gjendje të kundërshtonte fuqitë emëdha fituese të Luftës së Parë Botërore dhe të moslejonte dobësimin e Turqisë si shtet. Për këtë ai fitoiedhe një mbështetje mbarë popullore.

Me 23 korrik 1919, pjesa më e madhe e delegatve tëprovincave lindore të Turqisë u mblodhën në Erzurumnë një Kongres të jshtëzakonshëm në kushte ilegale,krijuan një këshill kombëtar të kryesuar nga MustafaQemali. Asnjë urdhër për arrestimin apo dënimin eMustafa Qemalit nuk mundi të zbatohej. Me vendimete Kongresit të Erzurumit u njohën edhe vendet eAntantës, SHBA dhe Anglia. Në favor të veprimeve tëMustafa Qemalit reagoi edhe Shoqata e të Drejtave tëNjeriut. Aleatët u bindën se kishin të bënin me një lëvizjemasive dhe nuk mund të rrinin indiferent ndaj saj. Mevendim të Komitetit Përfaqësues të drejtuar nga Mus-tafa Qemali me 27 dhjetor 1919, Ankaraja u bë qendrae luftës kombëtare dhe më vonë kryeqyteti i Turqisëmoderne. Forcat e Antantës nuk ishin dakord me ven-dimet e Parlamentit të Ri turk të janarit 1920 dhe mePaktin Kombëtar të tij për mbrojtjen e Turqisë dhe tëStambollit dhe e pushtuan atë. Fuqinë dhe drejtimin emori Mustafa Qemali, i cili i përzuri forcat e Antantësdhe shpalli Ansamblenë Kombëtare të Turqisë si i vet-mi pushtet ligjvënës në përputhje me Paktin Kombëtarpër ruajtjen e teritorit të Turqisë.

Më 23 prill 1920 Ansambleja e Parë Kombëtare bërimbledhjen e parë në Ankara. Kjo Ansamble zgjodhikryetar të saj dhe të Komitetit Ekzekutiv (Qeverisë)Mustafa Qemalin. Mustafa Qemali shkatrroi sistemine Sulltanatit dhe Kalifatit dhe formoi republikën. Kjoishte një arritje e madhe, që e lejoi atë të fillonte dhe tëzbatonte reformat e mëdha demokratike në të gjithadrejtimet, në edukim, drejtësi, financa, shëndetësi, kul-turë, ushtri etj. Vitet 1924-1938 ishin vitet e këtyre re-formave që krijuan Turqinë e re moderne që kemi sot.

Lidhja e Kombeve më 1938 e ka quajtur MustafaQemal Ataturkun, shërbëtor gjenial të paqes. Ataturkuështë i vetmi shtetar që kombi e ka quajtur baba tëkombit.

Mustafa Qemal Ataturku dhe lidhjet e tij me Shqipërinë.Një vështrim i shkurtër mbi themeluesin e Turqisë

moderne, me origjinë nga Stebleva.

14 - Gusht 200828nr.

poeziPoetët dibranë, Arjana Tollja dhe Agron Sela botojnëpoezitë e tyre, plot ndjenjë dhe ritëm.

Është një guxim i çartur prejpoeti të vërtetë, të mar-

rësh përsipër të shkruashpoezi në një kohë si kjo ejona, ku letërsia, e sidomosajo shqipe, po mbytet ngafryma e një bote komercialedhe të egër, nga indiferencadhe shpërfillja, që ngan-jëherë, për çudi, shkon gjernë tallje.

Mirëpo, soj i poetëve, iatyre poetëve që e kanë krijim-tarinë dhimbje dheshqetësim, nuk jeton dot pahedhur në letër, një ndjenjë,një mendim pirat, njëshqetësim njerëzor, apo njëfigurë, imazhi i së cilës,mund të të ngelet në mend-je, mbase për gjithë jetën.

Nga një soj i tillë ështëedhe poeti Agron Sela, poez-itë e të cilit, të them tëdrejtën, i mora në dorë menjë lloj skepticizmi, por, qëmë befasuan, që në vargjet epara.

Unë nuk marr përsipër tëbëj këtu komente të gjata,pasi poezia, madje arti nëpërgjithësi, gjykohet mbi ba-zën e eksperiencave individ-uale. Kështu, lexuesi i kual-ifikuar, ai lexuesi individu-al dhe jo kolektiv, që epëlqen artin poetik, që endjen atë me shpirt dhemendje, do të jetë në gjend-je ta kuptojë se poezia e po-etit Agron Sela, është nërrugë të mbarë. Ai do të kup-tojë, që kjo lëndë poetike,nuk është mbrujtur, në njësegment të shkurtër kohor,por është një varg i gjatësprovash e përpjekjesh për tagjetur e thënë fjalën emençur, fjalën që di të prekëtelat e shpirtit, kur "Tina el-egante", edhe pse është njëpunëtore e thjeshtë, kalonpranë poetit duke ecur si njëprinceshë dhe kur ikën, bash-kë me aromën e parfumit tësaj, lë pas edhe poezinë.

Edhe pse ky është volumii parë poetik, që i shkon lex-uesit në dorë, jam i bindur,që autori, ka shkruar ndosh-ta, qysh në rininë e tij të her-shme, kur ka filluar të ndjejëe kuptojë, që jeta nëpërgjithësi, nuk është vetëmnjë nënë e dhembshur, porështë edhe një njerkë e pash-pirt dhe se duhet jetuar dukeia shfletuar me gishta pejzat,duke e prekur me mollëza çdoditë, duke ndjerë gjer nëkockë vuajtjen dhe mungesat,duke provuar vetminë, mërz-inë e thellë, çastet e gëzue-shme dhe ato të hidhurat.Sepse, nuk ke si të mos indjesh në shpirt vargje si

Poezi që prek telat e shpirtitkëto: "Bora e fundit e lodhiqytetin. / Si një fustan i leck-osur, i flakur tej, / Njerëzit eshkelin rrugëve" (Bora e fun-dit). Ose: "Edhe pse nata ësh-të e heshtur / E qetë dhe pazhurmë / S'është paqe / Njëzë vibron tej, pejzave të errë-sirës / Nga ku rreket të shfaqet/ Një agullim mëngjesi".(S'është paqe). Ose: "Ngaguzhinat e fqinjëve / Krim-bat krimbin dheun / Që tëvjellë atdheu".(Krimbat)

Pa marrë përsipër të bëjetiketime në lëndën poetike tëAgronit, e them me plot bind-je, që ka në këtë volum vargjetë krahasueshme me ato tëpoetëve më të mirë. Unë, sin-qerisht e përgëzoj poetin A.Sela për vargjet e tij të bukuradhe shpresoj, që në ditët, qëdo vijnë, të kemi në dorë njëspirale tjetër me poezi të tij,ndoshta edhe më të arrira.

R. Gjini.

POEZI NGA AGRON SELANJË FILXHAN KAFE

Mëngjezi ende fërkon sytë.Aromat e tuaMë hapin dritaren,Që të shoh buzëqeshjen

e ditësDuke çelur si manushaqeVargun tim të mbërdhirëNga cikma e jetës.

TË PRES

Që atë çast që u largoveZemra ime ravgonSi të jemëPlagosur në betejë.

Sytë e mi dritë mbyllurSi dy yje të harruarTë presin për t'i ndritur.

E DASHUR

Si flutur mbështet kokënNë petalet e zemrës sime.Gonxhe e kurorës së bukurisë,Përqafon buzëqeshjetE shpresës simeMe syt' e zjarrtë të dashurisë.

Ashtu, e brishtëSi lulekuqe flakëruese.Puthja ime e kallurSi llava e vullkanitRrjedh trupit tënd,Që të ndezë zjarrin e dëshirësNë shtegun e dashurisë.

PAQE

Edhe pse nata ësht'e heshtun,

E qetë, pa zhurmë,S'është paqe.

VETMI MAGJISTRICË

Kam ftohtë,sa të gjitha zjarret e kësaj botes’do të më ngrohin dot.Nën rrezet e të gjithë diejve,prapë s’do të ndieja ngrohtë.

Kam ftohtë,edhe pse s’dridhem,unë sërish kam shumë ftohtë.Vetmia mblodhi tek unëtërë ajzbergët që ka kjo botë.

Kam ftohtë,i gjithë trupi më dridhet,brenda, thellë në shpirt.Por unë do i vras acaretdhe vetminë magjistricë.

THIRRJE PËR PAQE

Sa orë, sa ditë, sa vjet, sa shekujkemi që thërrasim për paqepor njerëzit e luftërave nuk na dëgjojnë,se ngushticat e errëta të shpirtrave të tyrenuk mund t’i kapin thirrjet në jehonë.

Sa shekuj kemi që thërrasim për paqe,të gjithë ne thërrasim, ata s’na dëgjojnë.janë krismat e armëve,britmat e viktimave,tingëllimat e monedhaveqë s’i lënë të na dëgjojnë...

Sa shekuj kemi që thërrasim për paqe?!Sa shekuj kemi që ata s’na dëgjojnë?!

Poezi nga Arjana Tollja

Një zë vibron tej,pejzave të errësirësNga ku rreket të shfaqetNjë agullim mëngjezi.

FJALA E NËNËS

Eca që në gjenezë,Si buzëqeshja e diellit n'agim;Dijet të gjejn' strehë,Nëpër motet e zbehta,

djal' im.

Mua, që mëkova ungjijtë,Kush ma vodhi perëndinë?

FOTOGRAFIA

Ti iu shmange aparatitfotografik

Nga pësh-pëshet e njerëzve,Por nga albumi i shpirtit imS'mundesh me ik.

Sërish ta shohBuzëqeshjen në buzëSi dielli në perëndimDhe më kujton kohënKur vrapoje drejt meje.

Do ia zbath këpucët kohësQë vrapi i saj të ndaletNë rininë e bukur.Sepse ende më don e të dua.

VJERSHAVE

Sa netë mbeta pa gjumëDhe i lodhur.Desha të rriteni të bukura,Të mira.Lodhjen e mundaMe buzëqeshjen tuaj.

KUR TË SHOH

Kur të shoh,

Zemra ime si deti me tallazPërplas valëtNë gjoksin tim-shkëmb.Sepse ti s'je veç dita me diellPor je dhe stuhia.

PEIZAZH VENDLINDJE

Moti shëndrit qeleshete maleve

Për të ndezur dritën e kohës,Kënga përqaf cicërimat ezogjve,Lumejntë mbledhin rrëket' eborës.

Ret' e zeza largohen dheAcarit të gjatë i këputen këm-bët;Ninullat nëpër djepa rrallëdëgjohen,Në votrën pa rini, jeta

rrudhet.

VAJZËS

Me gjuhën e ambëlQë më përqafoj nëna,Si kristal të pastërtNë votrat tona;Nga fjala e sajEmnin ta zgjodhaBija ime, Bora.

DITA E VERËS

Ejani të kremtojmëDitën e Verës!

Buzëqeshjen e kryemotmotintone,

Festën që i këndon jetësMe bukurinë që s'perëndon.

Mbledhim lulet e paraTë gëzuar, në muajin abibKu motit i çelet dera.E stolisur me çdo pip.

15 - Gusht 200828nr.

traditë Kënga qytetare dibrane dhe zhvillimet e saj. Si lindi dhecilat ishin zhvillimet e saj pas ndarjes së Dibrës?

Kënga qytetare dibraneNga PËRPARIM TOMCINI

Kënga qytetare dibrane e ka zanafillën e saj nga fundi i shek. XIX

dhe fillimit të shek. XX. Si bartëskryesor në fillimet e para të kësajgjinie njihet këngëtari popullor Ab-dyl Bej Sturçe nga qyteti i Dibrës sëMadhe i cili e trashëgoi talentin etij edhe ndër breza të tjerë të famil-jes Sturçe që vijojnë edhe në ditët esotme. Të tillë janë Tofiku (i nipi) icili jetoi deri në vitet 80 të shekullittë kaluar dhe i ndjekur nga fëmijët etij (Tofiku), Abdyli, Nadirja dhe Aliuqë vazhdojnë edhe sot e kësaj ditetë këndojnë me pasion këngënqytetare dibrane.

Me ndarjen e kufijve në vitin1913 shumë qytetarë dibranë emi-gruan në vise të ndryshme të Sh-qipërisë po më së shumti në qytetine Peshkopisë ku sollën me vete dhekultivuan më tej këngën qytetare ecila nuk ekzistonte deri në atë kohëqytet. Të tillë janë (emigrantë) TofikSturçe, Xhilk Vojka, Vasfi Xheladi-ni, Munir Shehu, Muharrem Zajmi,Besim Çutra etj.

Deri në vitit 1944 pati ardhje tëvazhdueshme të familjeve nga Di-bra e Madhe në qytetin e Peshko-pisë, ndër ta ishte dhe kompozitoriMunir Shehu i cili jo vetëm që kri-joi këngë të tilla si: Katundarja nëkatund të ri, Bulqizake etj. por dukeqenë mësues muzike në shkollën emesme pedagogjike të qytetit Pesh-kopi ai e kultivoi këngën qytetareedhe tek brezat e ri të këtij qytetiduke hedhur bazat fillestare të sh-krimit të këngës me nota. Shumë eveçantë në këtë periudhë ka qenëedhe prezenca dhe puna si krijuesdhe pedagog e kompozitorit shkodranTonin Rota i cili gërshetoi talentin,

profesionalizmin dhe traditën shko-drane me këngën qytetare dhe fsha-tare dibrane duke krijuar kështu njëtip të ri këngë qytetare të cilat nji-hen edhe si "Këngët e Toninit". Tëtilla janë "Jepma mollën", "Ma kegishtin për unazë", "Topolake" etj.,që u bënë shumë të njohura nën in-terpretimin e këngëtarëve; HazizNdreu, Skënder Cala, Melita Shehu,Abdyl Sturçe etj.

Të së njëjtës periudhë janë dhekrijimet e kompozitorit MuharremXhediku nga Zall Dardha, i cili nukjetonte në Peshkopi, por gjithsesi nëtitujt e këngëve të tij ndjehen qartëintonacionet e këngës dibrane si tekënga brilante "Cuca e Radomirës".

Pas viteve '70 kënga qytetare morinjë zhvillim shumë të madh falëpunës profesionale të një grupi tëkonsiderueshëm artistësh krijuesishdhe këngëtarë të cilët filluan të or-ganizojnë edhe festivalet e para tëkëngës dibrane, numri i të cilëve ar-riti deri në 19 të tillë. Në këtë peri-udhë shquhet puna e kompozitoritZef Çoba nga Shkodra, Lahim Kola,Ymer Seferi, Përparim Tomçini, Ed-mond Zhulali, Isak Shehu e të tjerësi dhe këngëtarë të tillë si FloraToska, Fatime Bojaxhiu, Zyrka Mati,Lirie Rasha, Sahje Poleshi, Vera Laçi,Niovi Samara, Flora Shabani, RozaPaçuku e shumë e shumë të tjerë tëcilët krijuan një terren eksperiencashedhe për qytete të tjera të Shqipërisëme histori më të hershme në kultiv-imin e këngës qytetare.

Me ndarjen e Dibrave këngaqytetare dibrane mori dy zhvillimetë ndryshme. Në qytetin e Peshko-pisë siç thamë më sipër u gërshetu-an tradita qytetare e Dibrës së Mad-he, eksperienca shkodrane dhe mo-tivet fshatare kryesisht të zonave

perëndimore të Peshkopisë. Ndërsanë Dibrën e Madhe deri para se tëhapeshin kufijtë në vitet '90 (shek-ulli i kaluar) nuk kishim informa-cion të saktë rreth zhvillimit dhe kul-tivimit të kësaj gjinie të këngës.

Pas hapjes së kufijve mësuam seatje vazhdonte të ruhet tradita dhenjëkohësisht vend të veçantë në rep-ertorin e këngës qytetare të Dibrëssë Madhe tashmë zinin edhe këngëtqytetare të Elbasanit (Shkova në El-basan), këngët e Tiranës "Rrem Ti-rana", "Gani beg Toptani" etj., sidhe një sërë serenatash korçare tëcilat janë bërë njësh në repertorin

autentik të Dibrës. Të tilla këngë qëngjajne me serenatat korçare janë"kur hana del", "gurët e Sokakut","Dy lule të bardha" etj., të këndu-ara nga Violeta Turkeshi, meritaMaqellara, Agron Maqellara, SajmirShehu etj.

Me krijimin e shoqërisë kulturore-artistike "Liman Kaba" pas viteve '70(shek. i kaluar) ra në sy edhe punakrijuese e kompozitorit Musa Piperkume këngët "Dasma e malësorit","Barinjtë e Korabit", "Në Prizren nëtë bukurin vend" si dhe kantautoriHaxhi Maqellara me këngët "Qaj mojnane", "Hibe Palikuqi" etj., si dhe

shumë e shumë artistë krijues dhekëngëtarë dibranë të asaj periudhe ubënë flamurtarë të ruajtjes, kultivim-it, krijimit dhe ekspozimit të vler-ave kombëtare shqiptare në mbarëhapësirat e ish Jugosllavisë.

Sot krijimi dhe kultivimi i këngësqytetare në Peshkopi për shkak tëkrizave të ndryshme politike dheekonomike është vështirësuar shumë.Megjithatë organizimi i festivalitkombëtar të këngës qytetare që zh-villohet në qytetin e Elbasanit krijonmundësi që së paku të arrijmë tëshfrytëzojmë dhe të shpëtojmë sa tëmundemi nga ajo që kemi trashëguar.

PËR KOSOVËN TË LOBOJË EDHE LIBRI I LULJETA SELIMIT

Libër që duhet shpërndarë në tërë botënReagimi i këtyre ditëve i opozitës

kosovare dhe i analistëve kosovarëse Qeveria e Kosovës nuk ka bërëaqë sa duhet në drejtim të lobimitpër njohjen sa më numerike Pë pa-varësisë së Kosovës, impononnevojën e kontributit tonë të gjith-anshëm për këtë lobim.

Sot kur nevojitet që sa më shumështete ta njohin Pavarësinë e Kos-ovës. Sot kur shumë shtete ende janëtë pavendosura për njohjen e Pavar-ësisë së Kosovës.

Sot kur kemi lobimin tejet agre-siv të diplomacisë serbo-ruse përpengimin dhe zvarritjen e njohjessë Pavarësisë së Kosovës nëpërmjetformave të ndryshme, kur kemi de-klaratat e lidershipit serb se nuk dota njohin kurrë Pavarësinë e Kos-ovës, kur kemi deklaratat luftënx-itëse të priftërinjve serbë ndaj Pa-varësisë së Kosovës, rritet edhedomosdoshmëria e përkthimit tëlibrit "Rrëfimet e femrave të dhunu-ara gjatë luftës në Kosovë" të au-tores Luljeta Selimi, dhe shpërn-

darjes te tërë burshtetasit e botës siedhe një argument i fuqishëm përnjohjen e Pavarësisë së Kosovës.

E përditshmja "Fakti" që botohetnë Shkup kohë më parë këtë romane botoi në formë fejtoni dhe zgjoiinteresim të jashtëzakonshëm telexuesit. Po kjo e përditshme si

edhe gazeta mujore "Rruga eArbërit" që botohet në Ti-ranë, katër herë radhazinëpëmjet teksteve të botu-ara bënë apelin publik përpërkthimin dhe shpërndarjene këtij libri në tërë botën, porçdo gjë hasi në vesh të shur-dhër.

Sensibilizimin dhe shqetë-simin që ky libër e arrin telexuesi , imponon nevojënqë Qeveria e Kosovës,Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan, Lidhja Shqiptarenë Botë, biznesmenët sh-qiptarë, apo ndonjë shoqatëa institucion tjetër, të an-gazhohen sa më parë ta përk-

thejnë këtë libër në gjuhët e huajadhe tua dërgojnë tërë ambasadorëvenë Kombet e Bashkuara, në Union-in Evropian dhe tërë burshtetasve,për të parë dhe për tu bindur se ser-bët përveç vrasjeve e djegieve nëKosovë, kanë bërë edhe dhunimetnga më makabëre që mund ta

imagjinojë mëndja e njeriut dhe senjë gjë të tillë nuk do ta bënin asshtazët më të egra.

Për të kuptuar se sa shtazarakekanë qenë këto dhunime të femravekosovare nga ushtarët e policët ser-bë, po pasqyroj vetëm disa grimcanga ky libër. " Ma pushkatuan nënëne vëllanë, kurse mua më dhunuandhe trupin tim e masakruan për sëgjalli me cigare".

Një nga mjeket deklaronse,"Vajzës së dhunuar i ishte shqy-er mitra dhe se në organet gjenitalei kishn futur rërë, këmbët i kishtetë gërvishtura dhe mes dy gjinjëveme majën e thikës kishte të vizatu-ar kryqin serb".

Ose rrëfimet e tjera," Fëmijëtvajtonin mbi trupin e përgjakur tëbabait të tyre të vrarë, e mua mëçnderonin vetëm disa metra largtij"," Pasi ma vranë djalin, mua mëçnderuan disa ditë me radhë","Djalit dy vjeçar ia prenë veshin dhetre gishtërinj, e pastaj më dhunu-an", "Më dhunuan para syve të

nënës", "Më dunuan e ma prenë gji-rin", "Cigaren e ndezur e fiki në gjin-jtë e mi", "Me thikë shkruan fjalëmbi trupin tim, "Më detyronin t'ishiqoja femrat që po i dhunonin meradhë", "Pasi më dhunuan, m'i ho-qën thonjtë me dana", "Motrën embytën me kundak të pushkës", "14-vjeçarja u dhunua në borë", "Pasi edhunuan 13-vjeçaren e hudhën nëpus", "Më çnderuan para syve të ba-bait dhe nënës", "Në muajin e tetëtë shtatzanisë më përdhunoi paravjehrës dhe burrit, e pastaj mëgoditi në gjoks e në bark dhe lindafëminë e vdekur", " Më dhunuandhe në krah ma vizatuan kryqinserb", "Pasi i çnderuan tri vajza, uaprenë organet gjenitale"….

Çdo i huaj që do ta lexonte këtëlibër do ta kuptonte më së miri seçfarë krimesh kanë bërë serbët ndajshqiptarëve në Kosovë dhe se shte-ti i ri i Kosovës duhet pranuar pamëdyshje.

REXHEP TORTE

16 - Gusht 200828nr.

cyan magenta yellow black

Grafika: Studio “m&b”. Tel: (04) 2233 283.

vlerësimSkënder Xhilaga dhe sukseset e tij në arkitekturën moderne botërore.Një ndër punët e tij vlerësohet nga revista e njohur amerikane, "Forbes"

PAJTOHUNI NË GAZETËN “RRUGA E ARBËRIT”

Pajtimet në Tiranë mund t’i bëni pranë redaksisë së gazetës nënumrat: Cel: 068 31 19 232 ose në numrin fiks 22 33 283.

Pajtimet në Peshkopi mund t’i bëni pranë librarisë “Fleta XXI”,pranë Gjimnazit “Said Najdeni”, me nr. tel: 0218 4233.

Të interesuarit për abonime duhet të lënë patjetër emrin e saktëdhe adresën ku presin t’ju shkojë gazeta.

- KËRKOHEN KORRESPONDENTË NE RRETHETDIBËR, LEZHË, DURRËS.

- BENI NJOFTIMIN TUAJ TE BIZNESIT

Bëhuni pjesë e gazetës!Numri i radhës së gazetës do të dalë çdo të diel të fundit të muajit.

Tel. (04) 22 33 283. E-mail: rrugaearberit@gmail.com.www.dibra .org

botime & studio grafike

l i b r a - r e v i s t ag a z e t a - f l e t ë p a l o s j e

p o s t e r a - b r o s h u r ak a r t o l i n a - f t e s a

k a r t v i z i t as h ë r b i m f o t o g r a f i k

0 0 3 5 5 4 2 2 3 3 2 8 30 6 9 2 0 6 8 6 0 3

m b b o t i m e @ g m a i l . c o m

mi r ë . . . . b uku r . . . . l i r ë . . . .

ARKITEKTI SKENDER XHILAGA,

Revista e famshme amerikane "Forbes", shpalli 10 stadiumet më të shtrejta në botëBEQIR SINA, New York

NEW YORK CITY : Revista emirënjohur amerikane

"Forbes", në një studim statistikortë publikuar në numërin e fundit tësajë nxorri rezultatet të cilat klas-ifikojnë sipas çmimit që kanë 10 sta-diumet më të shtrejta të Botës. Re-zultati bazohet tekvlera e cila ka kushtu-ar stadiumi.

Në vend të parë, si-pas rezultateve qën-dron legjenda e futbol-lit Anglezë, "WembleyStadium" në kryeqyte-tin e Britanisë së Mad-he, Londor. Ky stadi-um ka kushtuar 1.5miliardë dollar. Ka-paciteti e tij është:90,000 dhe është In-aguruar në vitin 2006.

Në vend të dytëndodhet sipas revistësForbes,"Olympic Sta-dium" në QytetinMontreal, Kanada Kystadium ka kushtuar:1.4 miliardë dollarë, Kapaciteti i tijështë 60,000, i Inaguruar në vitin1976.

I treti është ndërtesa "mit", pal-lati i sporitit siç e quajm ne sh-qiptarët stadiumin e lojrave me dorë"Madison Square Garden" . Ky sta-dium është ndërtuar në zemrën e qy-tetit fantastik, metropoilit të tëbotës, Neë Yorkut, i njohur ndry-she edhe si qyteti i gradaçieleve (sky-scrapers) i "Qiejgërvishtëvesve".Lojrat që luhen në të, janë të shum-ta dhe i përkasin sporteve të sallavetë mbyllura, si: Boksi, Basketbolli,Hokeji, Gjimnastika dhe sporte tëtjera. Ky është stadiumi legjendar iskuadrës së basketbollit të qytetit tëNju Jorkut, skuadrës NY Knicks dheskuadrës se hokeit mbi akull NewYork Rangers. Në këtë stadium janëzhvilluar edhe ndeshjet historike tëboksit nga legjendat botëre të këtijlloj sporti. Këngëtar nga më tëfamëshmit në Amerikë kanë mbaj-tur koncerte në këtë stadium.

Stadiumi i famëshëm "MadisonSquare Garden", është vepër e disaartitekëve. Mes tyre shquhet dhe ar-titekti i njohur shqiptar, në SHBA-së, Skender Xhilaga, i cili së bash-ku me familjen e tij u arratisën ngaDibra, në kohën kur Shqipërinë esundonte rregjimit komunistë. Ataikën për të realizuar ëndrren ameri-kane. Vetëm këtu pinjolli i njërësprej familjeve më në zë në Dibër,familje patriote, trime dhe bujare ,do të bëhej realizues i projekteve të

ndërtesave me shumë famë nëAmerikë, të tilla si: "InternationalDesign Center", "RockfellerCenter","Lincoln Center for the Per-forming Arts", "Madison Square Gar-den" dhe dhjetëra të tjera me shumëfamë nëpër botë. Projektet e tij sh-trihen në të gjithë globin, që ngaAmerika, vendet Arabe, Malajzi,

Japoni etj. Artitekti dibran SkënderXhilaga në SHBA-së, është edheanëtarë i projektit të Universitetittë Rijadit në Arabinë Saudite, mekapacitet 35 mijë studentë, një ndërmë të medhatë në botë.

Në vend të parë, sipas rezultateve qëndron legjenda e futbollit

Anglezë, "Wembley Stadium" në kryeqytetin e Britanisë së Madhe,

Londor. Ky stadium ka kushtuar 1.5 miliardë dollar. Kapaciteti e tij

është: 90,000 dhe është Inaguruar në vitin 2006

Revista e famshme amerikane "Forbes", shpalli 10 stadiumet më të shtrejta në botëdibrani që ndërtoi "Madison Square Garden"dibrani që ndërtoi "Madison Square Garden"