Esat A. DURGUTI Viti akademik 2015/2016 Ligjëratat e autorizuara: Esat A. DURGUTI Literatura bazë: Menaxhimi Financiar- Prof.dr. Isa MUSTAFA

Menaxhimi Financiar i Korporatave

Ligjërata nr.9: Politika e Dividendit

Përmbajtja e ligjëratës nr.9: Politika e Dividendit

Planifikimi Financiar - Përmbajtja e ligjëratës së nëntë: (Menaxhimi

Financiar Prof. Isa Mustafa: - f.q: 277 deri në 290)

• Politika e Dividentës • Teoria e dividëndës • Teoria reziduale e dividëndës • Modeli Modigliani dhe Miller mbi dividendin • Faktorët të cilët ndikojnë në dividend

o Kostoja e emetimit o Kostoja e transaksionit o Tatimet dhe kostoja e agjencisë

• Faktorët tjerë praktikë të vendimit mbi dividend • Pagimi i dividendit – në të holla • Dividenta në aksione • Riinvestimi i dividendit

1. Teoria e dividendit

Pasi që një korporatë të krijojë fitim. Pronarët e saj duhet të vendosin se çfarë do të bëjnë me fitimin e krijuar:

Disa nga alternativat do të ishin:

Të riinvestojnë për blerje të tokës, pajisjeve Të zgjerojë rezervat dhe të shtojë numrin e punëtorëve Të investojë në një biznes tjetër Të blejë një biznes tjetër etj.

Alternativa tjetër: Tërheqja e fondeve nga biznesi dhe investimi diku tjetër Investime në blerjen e aksioneve ose obligacioneve Të çojë dëm në lojëra të fatit ????

Korporatat dhe aksionarët ballafaqohen me nevojën e marrjes së vendimeve mbi përdorimin e fitimit dhe atë: Të mbajnë fitimin, fondet e fituara në kuadër të biznesit apo Të paguajnë aksionarëve në formë të dividentës.

1.1 Teoria reziduale e dividendit

Teoria reziduale e dividendentit funksionon sipas parimit margjinal

të fitimit të pashpërndarë:

Sipas këtij parimi, norma e kthimit që do të arrijë nga fitimet e

pashpërndara duhet të krahasohet me përfitimet që do t’i kishte aksionari

nëse atij i paguhen ato në formë të dividendit.

Norma e kthimit duhet të jetë me e lartë se norma të cilën do ta përfitonte

aksionari nëse do të investonte këto mjete diku tjetër.

Politika e dividentës sipas kësaj teorie konsiderohen si politika pasive.

Sipas kësaj teorie korporatat paguajnë dividend vetëm nëse atyre u mbetet

fitimi pas financimit të investimeve profitabile

1.1 Teoria reziduale e dividendit …(1)

Nëse korporata do të paguante dividendin pas financimit të projekteve

investive profitabile, atëherë kjo do të ndikon në:

Në maksimizimin e të ardhurave kapitale për aksion-mbajtësit dhe

Minimizonte koston e emetimit të aksioneve të reja.

Sipas teorisë reziduale ( e mbetur):

Në qoftëse korporata identifikon një projekt me NPV pozitive, ajo duhet të investojë

në këtë projekt;

Dividendi shpërndahet vetëm atëherë nëse korporata nuk mund të realizoj

investimet

1.2. Modeli Modigiliani dhe Milleri për Dividendit

Argumentet e këtyre studiuesve janë:

Sipas themeluesit të këtij modeli (Modigiliani & Milleri, 1961), kanë

argumentuar se shpërndarja e dividentës është e parëndësishme,

Mirëpo e rëndësishme për një korporatë është fuqia e mjeteve të

firmës për të krijuar fitim ose nga politika investive e saj dhe se mënyra

e shpërndarjes së dividentës nuk ndikon në vlerën e korporatës,

1.2. Modeli Modigiliani dhe Milleri për Dividendit…(1)

Supozimet kryesore të Modigiliani dhe Miller janë:

Tregu perfekt i kapitalit është ai në të cilën të gjithë investitorët janë

racionalë. (informata janë të pritshme për të gjithë, pa kosto,

transaksione te menjëhershme etj)

Nuk ka shpenzime të emetimit të letrave me vlerë të emetuara nga

korporata,

Nuk ka tatime

Politika investuese e korporatës nuk ndryshon dhe

Ekziston siguria e plotë e çdo investimi sa i përket investimeve të

ardhshme dhe fitimit të korporatës

1.3 Argumentët për rëndësinë e dividendit

Argumentet në favor të dividendit janë:

1. Eliminimi i pasigurisë së investimeve,(të gjitha investimet kanë një pasiguri të kthimit në dividend)

2. Efekti informues i dividendit, (rritja e dividendit ka efekt pozitiv te investitorët) dhe

3. Preferenca e aksionarëve, (aksionarët preferojnë që të zbatojnë parimin margjinal mbi shpërndarjen e dividendit)

Nëse e krahasojmë korporatat e mëdha me ato të vogla atëherë: Korporata të mëdhaja paguajnë dividend më të vogël – rritja e tyre është më e

shpejtë

Korporata më të vogla paguajnë dividend më shumë – rritja më e ngadalshme

Kjo na argumenton se pagesa e dividendit nuk është në përputhje me kthimet nga investimet

Gjithashtu mbajtja e një niveli të caktuar të dividendit ka rëndësi për reputacionin e korporatës.

1.4 Faktorët të cilët ndkojnë në dividend

Ndër faktorët të cilët ndikojnë në dividend janë: Kostoja e emetimit: - kjo kostoja në raste të caktuara arrin deri në 20% ,

Kostot e transaksionit: - paraqiten atëherë kur aksionarë nuk janë të

kënaqur me aksione dhe fillojnë t’i shesin aksionet e tyre…

Tatimet: - nuk kanë ndikim në dividend, por fitimi pas tatimi i cili shpërndahet në dividend dhe fitimi i pashpërndarë janë ata të cilët efektohen nga tatimet.

Efektet e klientelës: - aksionarët të cilët dëshirojnë të arrijnë tek mjete likuide preferojnë shitjen e aksioneve, ndërsa ata të cilët nuk preferojnë shpërndarjen e dividentës dëshirojnë të investojnë mjetet e tyre – efekti i klientelës,

Kostoja e agjencisë: - është kostoja që mund të paraqitet si rezultat i konfliktit në mes menaxhmentit – aksionarëve

Teoria e pritjes: - korporata nuk varret vetëm nga faktorët e brendshëm gjatë marrjes së vendimit mbi shpërndarjen e dividëndës. Duhet të analizohet edhe rrethina e vendimarjes.

1.5 Faktorët tjerë të cilët ndikojnë në marrjen e vendimit mbi dividendin

Faktorët tjerë të cilët ndikojnë në marrjen e vendimit mbi dividendin janë: Ligjet: - janë kufizimet ligjore kur nuk mund të paguaj dividend:

o Detyrimet e firmës janë më të mëdha se asete o Shuma e dividendit e tejkalon shumën e fitimit të akumuluar o Në qoftëse dividendi paguhet nga kapitali aksionar i paguar

Pozita e likuiditetit: - korporata duhet të ketë mjete likuide të

mjaftueshme për pagesën e dividendit

Qasja në tregun e kapitalit : - korporata të mëdhaja kanë qasje në tregun financiar: o Mbajnë fitimin për rrinvestime dhe o Paguajnë dividend dhe emetojnë letra me vlerë të borxhit

Nevoja për kontroll: - duhet të kenë kujdes me ndikimin e politikave të dividendit

Pozita tatimore e aksion-mbajtësve: - përfituesit e dividentës duhet të paguajnë tatim në dividend… Në Kosovë janë të liruara.

1.6 Pagesa e dividendit me para të gatshme - cash

Dividendi në të holla paraqet pjesën e fitimit që shpërndan korporata.

Data e deklarimit Data e regjistrimit Data e pagesës

5 Maj 15 Maj 10 Qershor

13 Maj data e fundit e dividendit

1.7 Shpërndarja e dividendit në aksione

Dividendë pos që ndahet në para të gatshme, ajo ndahet edhe në aksione.

Dividenta në aksione nuk e rrisin pasurinë e korporatës, por numrin e aksioneve dhe kapitalin e korporatës.

Shembull: Le te supozojmë se korporata “M&E” i ka 10,000 aksione të zakonshme, ku vlera nominale e tyre është 10 EUR/ aksion dhe pret një shpërndarje të dividendit prej 10%. Në qoftëse aksionet shiten në bursë për 10.5 EUR/ aksion do të shtohet vlera e kapitalit si në vijim:

Gjendja e pasurisë para deklarimit te dividendit Gjendja pas deklarimit

Aksionet te zakonshme (10,000 * 10 = 100,000 EUR) 100,000.00 Rritja 10%

110,000.00

Shtesa e kapitalit nga shitja e aksioneve 15 EUR/aksion 5,000.00 Rritja 10%

5,500.00

Fitimi pa shperndare 105,000.00 Zvoglimi 10% 94,500.00

Pasuria neto 210,000.00

210,000.00

1.7 Shpërndarja e dividendit në aksione… (1)

Llogaritja e çmimit për aksione nga shembulli:

Gjendja e pasurisë para deklarimit te dividendit Gjendja pas deklarimit

Aksionet te zakonshme (10,000 * 10 = 100,000 EUR) 100,000.00 Rritja 10%

110,000.00

Shtesa e kapitalit nga shitja e aksioneve 15 EUR/aksion 5,000.00 Rritja 10%

5,500.00

Fitimi pa shpërndarë 105,000.00 Zvoglimi 10% 94,500.00

Pasuria neto 210,000.00

210,000.00

1.8 Riinvestimi i dividendit

Riinvestimi i dividendit kryesisht bëhet nëpërmjet institucioneve financiare, dhe atë nga bankat në dy mënyra:

Riblerja e aksioneve: korporata ka të drejtë një pjesë të aksioneve të shpërndara t’i riblejë ato

përsëri

riblerja bëhet kur çmimi i aksioneve është më i ulët se vlera nominale e aksionit

Fraksionimi i aksionit:

Kur çmimi i aksionit ritet atëherë mund të bëhet fraksioni i aksionit

Ku nga një aksion ndahet në dy, dhe nga një aksion shëndrrohet në dy

aksione

Nuk rritet pasuria, por numri i aksioneve dhe

Fraksionimi bëhet për të rritur tregtueshmërinë e aksioneve

FUNDI I LIGJERATES NR.9

PYETJE

DISKUTIME

KOMENTE

SYGJERIME

I wear two hats. The one is business and increasing my shareholders' value;

the other is social responsibility.