Lyù thuyeát Tieâu duøngBaøi 2

I.Lyù thuyeát Höõu duïng veà tieâu duøng

1.Khaùi nieäm caùc thuaät ngöõ

-Höõu duïng-Höõu duïng bieân-Toång höõu duïng

Höõu duïng (U, Utility) Laø khaû naêng thoaû maõn nhu caàu thoâng qua vieäc tieâu duøng haøng hoùa, dòch vuï.

Höõu duïng bieân (MU, Marginal Utility) Laø höõu duïng thay ñoåi khi thay ñoåi moät ñôn vò haøng hoùa, dòch vuï tieâu duøng.

Toång höõu duïng (TU,toltal Utility)

Laø toång thoûa maõn hay haøi loøng do vieäc tieâu duøng toaøn boä haøng hoùa, dòch vuï ñoù.

Ví duïNgöôøi tieâu duøng A coù bieåu höõu duïng khi tieâu duøng haøng X nhö sau:

Qx MUx TUx1 30 30

2 28 58

3 24 82

4 18 100

5 10 110

6 0 110

7 -20 90

8 -50 40

…. ….. …..

MUx = TU / QxHay MUx = dTU/ dX

Ta thaáy raèng thoâng thöôøng khi taêng löôïng tieâu duøng trong cuøng moät ñôn vò thôøi gian thì höõu duïng bieân coù khuynh höôùng giaûm daàn. Caùc nhaø kinh teá goò ñoù laø qui luaät höõu duïng bieân giaûm daàn.

Trong ñieàu kieän tieâu duøng mieãn phí, ñeå toång höõu duïng laø cöïc ñaïi thì ta tieâu duøng cho ñeán khi höõu duïng bieân MU baèng khoâng.

II.Tieâu duøng toái öu Trong ñieàu kieän tieâu duøng nhieàu haøng hoùa coù giaù caû. Ñeå toång höõu duïng laø cöïc ñaïi (TUmax) thì ta phaûi thoûa maõn 2 ñieàu kieän sau:

+MUx/Px=MUy/Py=…=MUz/Pz(>=0)

+B = Px*X + Py*Y + ……+Pz*Z

MUx/Px laø höõu duïng mang veà töø moät ñôn vò tieàn chi tieâu cho haøng hoùa X

MUy/Py laø…….Y.MUx/Px = MUy/Py= Caân baèng tieâu duøng.

B laø ngaân saùch chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng (Budget).

Px laø giaù caû haøng hoùa X.X laø soá löôïng haøng hoùa X hay Qx.

…….

Ví duï OÂng A coù haøm höõu duïng sauTUx = (X-2)*Y, vôùiPx =2 (ñvt/ñvq)Py = 5 (ñvt/ñvq)B = 1000 ñvtHaõy tìm X vaø Y toái öu ñeå TUmax

vaø TUmax=?

MUx= dTU/dX=d[(X-2)*Y]/dX=Y

MUy= dTU/dY=d{(X-2)*Y]/dY=X-2

Ta coù heä phöông trình+ MUx/Px = MUy/Py+ B=Px*X + Py*Y=>Y/2 = (X-2)/5 vaø 1000=2X+5Y

Giaûi ra ta ñöôïc X=?Y=? vaø TUmax=?

Tröôøng hôïp gaëp haøm höõu duïng coù daïng TU=A*Xα*Yβ

Vôùi Px,Py vaø B cho tröôùc ñeå TUmax thì

X = [α /(α+β)]*(B/Px)

Y = [β /(α+β)]*(B/Py)

Ví duï OÂng A coù haøm höõu duïng TU= X0.6*Y0.8

Vôùi Px=2,Py=3 vaø B= 2000 Haõy tìm X=?,Y=? ñeå TUmax=?

ÖÙng duïng ta coù:X=[(0.6)/(0.6+0.8)]*(2000/2)=?

Y=[(0.8)/(0.6 +0.8)]*(2000/3)=?

TUmax=?

Tröôøng hôïp gaëp haøm höõu duïng coù daïng TU=A*Xα*Yβ

Vôùi Px,Py vaø TU cho tröôùc ñeå Bmin thì :

X= (TU/A) [(1/(α+β)] * (α/β) [(β /(α+ β)] *

*(Px/Py) [(- β /(α+ β)]

Y=(TU/A) [(1/(α+β)] * (β/α) [(α /(α+ β)] *

*(Py/Px) [(- α /(α+ β)]

Ví duï OÂng A coù haøm höõu duïng TU= X0.6*Y0.8

Vôùi Px=2,Py=3 vaø TU= 5000 Haõy tìm X=?,Y=? ñeå Bmin=?

II.Lyù thuyeát baøng quan vaø ngaân saùch veà tieâu duøng

(Indifferences curve and budget line theory)

1.Baøng quan*Bieåu baøng quan(Indifferences schedule)

Laø baûng theå hieän taát caû caùc tình huoáng keát hôïp giöõa 2 haøng hoùa maø mang ñeán cho ngöôøi tieâu duøng cuøng moät möùc höõu duïng.

Höõu duïng:U

Tình huoáng

X Y

A 1 16

B 2 10

C 3 6

D 4 4

E 5 3

*Ñöôøng baøng quan (Indifferences curve)

Theå hieän bieåu baøng quan leân ñoà thò coù 2 truïc X vaø Y nhö hình veû, ta coù ñöôøng baøng quan.

X

Y

A

B

C

Ya

Xa Xb

Yb

Yc

Xc

Ta thaáy ñeå taêng cuøng 1 ñôn vò haøng hoùa X thì soá löôïng haøng hoùa Y bò töø boû ngaøy caøng giaûm daàn. Caùc nhaø kinh teá goò ñoù laø Qui luaät tyû leä thay theá bieân cuûa X cho Y ngaøy caøng giaûm daàn.

Tyû leä thay theá bieân cuûa X cho Y (MRSxy) chính laø soá löôïng haøng hoùa Y phaûi töø boû khi taêng theâm 1 ñôn vò haøng hoùa X.

Hay MRSxy= - Y/ X Hay MRSxy= - dY/dX

-Ngöôøi tieâu duøng ñöùng tröôùc nhieàu ñöôøng baøng quan khaùc nhau, ta goïi ñoù laø baûn ñoà baøng quan.

-Ñöôøng baøng quan caøng cao veà phía phaûi theå hieän höõu duïng caøng lôùn vaø ngöôïc laïi.

2.Ñöôøng ngaân saùch (Budget line)

Theå hieän ngaân saùch chi tieâu cuûa ngöôøi tieâu duøng (B) vaø giaù caû 2 haøng hoùa Px,Py.

Phöông trình ñöôøng ngaân saùch coù daïngB=Px*X + Py*Y hayY= B/Py –(Px/Py)*X

X

Y

Nhìn vaøo phöông trình ñöôøng ngaân saùch ta ruùt ra caùc tröôøng hôïp:

-Ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån song song khi?Ra ngoaøi?Vaøo trong?

-Ñöôøng ngaân saùch dòch chuyeån khoâng song song khi?Ra ngoaøi?Vaøo trong?

3.Keát hôïp tieâu duøng toái öu:Khi ñöôøng baøng quan tieáp xuùc vôùi ñöôøng ngaân saùch thì thoaû maõn 2 ñieàu kieän:

+ MRSxy=Px/Py vaø+ B=Px*X + Py*Y

Tieâu duøng toái öu ñöôïc hieåu laø vôùi haøm höõu duïng, ngaân saùch chi tieâu, vaø giaù caû haøng hoùa cho tröôùc, ngöôøi tieâu duøng phaûi bieát keát hôïp toái öu caùc haøng hoùa sau cho toång höõu duïng laø cöïc ñaïi, hoaëc vôùi toång höõu duïng bieát tröôùc thì ngaân saùch chi tieâu laø cöïc tieåu (Bmin).

A

X

Y

YA

XA