LAO HEÄ THOÁNG TIEÂU HOAÙ
-
Upload
colleen-liddane -
Category
Documents
-
view
33 -
download
0
description
Transcript of LAO HEÄ THOÁNG TIEÂU HOAÙ
LAO HEÄ THOÁNG TIEÂU HOAÙ
ÑAÏI CÖÔNG
– Taêng theo ñaïi dòch HIV/ AIDS
– Lao tieâu hoùa/HIV gaáp 30-40 laàn
– Taïi Myõ: Tæ leä maéc beänh: da ñen > 2 laàn da traéng
Lao maøng buïng (1975-1990): 3,6%
– Taïi Anh Da ñen/ da traéng: 24/30
ÑAÏI CÖÔNG – Taïi VN (1986)
Lao ruoät vaø lao maøng buïng: 1,4%
Ñöùng thöù 6 sau Lao phoåi, maøng phoåi, xöông khôùp, naõo vaø haïch
– Thöôøng gaëp Ngöôøi treû
Nghieän röôïu
Suy dinh döôõng
AIDS
ÑÒNH NGHÓA
Laø tình traïng vieâm nhieãm laøm toån
thöông heä tieâu hoaù do tröïc khuaån
lao xaâm nhaäp vaø gaây neân lao
maøng buïng-hoài manh traøng-gan-
laùch
YEÁU TOÁ THUAÄN LÔÏI
– AÛnh höôûng dòch nhieãm HIV/ AIDS
– Voâ gia cö, khoâng ngheà nghieäp
– Di daân töø nôi coù ñoä nhieãm cao
– Nhieãm HIV deã maéc beänh hôn
SINH LYÙ BEÄNH
– Do MT hay MAC (luoân keøm beänh
AIDS)
– Thöôøng thöù phaùt sau lao phoåi
SINH LYÙ BEÄNH
– Lao maøng buïng: töø oå lao nguyeân phaùt BK
lan truyeàn theo ñöôøng baïch huyeát vaø maùu
ñeán haïch maïc treo taïo noát lao gaây hoaïi
töû vaø phoùng thích vi truøng lao vaøo maøng
– Lao ruoät: do nuoát ñaøm coù MT gaây toån
thöông khu truù hoài manh traøng. Lao ruoät
nguyeân phaùt khi TAÊ, nöôùc uoáng bò nhieãm
BK, vi truøng xaâm nhaäp vaøo ruoät gaây
beänh
GIAÛI PHAÃU BEÄNH– Ñaïi theå:
Maøng buïng vieâm ñoû, phuø neà xuaát tieát dòch
Cuû hay noát lao maøu traéng ñuïc raûi raùc trong nieâm maïc ruoät hay maøng buïng, coù theå laø haït keâ vaø hoaïi töû baõ ñaäu, daûi xô gaây dính, co keùo MB.
– Vi theå Nang lao laø toån thöông ñaëc hieäu cuûa lao MB,
2R: 0,5-1mm, hình troøn, maøu xaùm, trung taâm laø hoaïi töû baõ ñaäu, xq laø caùc TB baùn lieân, ngoaøi cuøng vaønh ñai laø lympho baøo, xen keõ sôïi vaø xô.
TRIEÄU CHÖÙNG– Lao ñaïi traøng
Raát ña daïng tuyø thuoäc cô ñòa beänh nhaân
Ñau buïng hoá chaäu phaûi, aâm æ, khoâng lan
Phaân loûng coù ñaøm nhôùt hay laãn maùu
Soát nheï veà chieàu, suy suïp nhanh
Hoá chaäu phaûi
Kernig (+), khoái u chaéc di ñoäng, khoâng ñau
TRIEÄU CHÖÙNG– Lao maøng buïng, 3 theå chính:
Coå tröôùng töï do: Treû- nöõ tuoåi daäy thì, dieãn bieán töø töø
Soát, meät moûi, chaùn aên, RLTH, RLKN
Buïng ngaøy caøng lôùn daàn, buïng baùngKhoâng coù TH baøng heä, gan laùch khoâng lôùn
TDMP, TDMT
Laø theå nheï, dieãn bieán vaø tieân löôïng toát
TRIEÄU CHÖÙNG
– Lao maøng buïng, 3 theå chính: Loeùt baõ ñaäu:
Lôùn tuoåi, dieãn bieán raàm roä
Soát cao, maïch nhanh, suy suïp nhanh
Ñau buïng, RLTH, RLKN, phaân maùu
Buïng chöôùng khoâng ñoái xöùng
Coï maøng buïng, laïo xaïo (+)
Laø theå naëng, TV do suy moøn vaø bieán
chöùng
TRIEÄU CHÖÙNG– Lao maøng buïng, 3 theå chính:
Xô dính: Ngöôøi lôùn, hieám gaëp NT-NÑ maïn tính Ñau buïng khu truù, taùo boùn, xoaén ruoät,
baùn taéc, taéc ruoät Buïng loõm loøng thuyeàn, tö theá coø suùng Daáu hieäu thöøng phuùc maïc
– Lao/ HIV Tieâu chaûy maïn khoù ñieàu trò vaø keùo daøi
+ suy suïp
CAÄN LAÂM SAØNG– CTM
BC taêng nheï 10000-15000/ mm3, chuû yeáu lympho baøo
– IDR: (+) 80%
– XQ phoåi coù söûa soaïn 1/3 lao tieán trieån, 1/3 di chöùng, 1/3 bình
thöôøng + TDMP-TDMB
– CT scan buïng, phaân bieät giöõa MT hay MAC MT: haïch maïc treo hoaïi töû, toån thöông noäi
taïng MAC: phì ñaïi nhieàu haïch, gan laùch to
CAÄN LAÂM SAØNG
– Lao ruoät
XQ ñaïi traøng coù söûa soaïn: hoài manh
traøng teo heïp
Noäi soi ñaïi traøng: giuùp sinh thieát toån
thöông
Nhuoäm- caáy phaân: neáu (+) coù giaù trò
chaån ñoaùn cao
Mieãn dòch hoïc, ELISA: 0,01-0,001 mcg/ml:
(+)/ HIV lao
CAÄN LAÂM SAØNG
– Lao maøng buïng DMB:
Vaøng chanh, dòch tieát, Rivalta (+)
Tæ troïng vaø protein taêng cao
Glucose DMB < glucose maùu: 0,96
Teá baøo: 200-2000 TB/ microL; caáy (+) thaáp
CAÄN LAÂM SAØNG
– Lao maøng buïng
Soi oå buïng- sinh thieát MB: haït lao, noát lao,
nang lao
SAÂ buïng: khi caàn phaân bieät vôùi u trong oå
buïng
Ñònh löôïng ADA (Adenosine Deaminase) ñoä
nhaäy vaø ñaëc hieäu cao trong chaån ñoaùn pb
lao MB vôùi xô gan coå tröôùng hay TDMB aùc tính
CHAÅN ÑOAÙN– Chaån ñoaùn xaùc ñònh
Nguoàn laây: quan troïng ñoái vôùi TE Tìm oå vi truøng nguyeân phaùt: XQ phoåi, xöông
khôùp, TN-SD, haïch, khung ñaïi traøng Noäi soi khung ÑT vaø sinh thieát: raát coù giaù trò Trieäu chöùng LS CLS: CT scan, SA, choïc doø, sinh thieát MB Phaûn öùng MDH ñeå xaùc ñònh HIV
– Chaån ñoaùn phaân bieät Theå lao ruoät: Vieâm ÑT maïn, K ÑT Theå lao MB: xô gan, TDMB aùc tính, u buoàng
tröùng
BIEÁN CHÖÙNG
– Taéc ruoät
– Thuûng manh traøng
– Doø tieâu hoaù
ÑIEÀU TRÒ
– Chuû yeáu ñieàu trò noäi khoa
Dinh döôõng: nghæ ngôi tuyeät ñoái, aên ñuû
chaát dd
Thuoác khaùng lao: phoái hôïp 4 nhoùm chính
Rifampicine: 10mg/kg/ngaøy
Isoniazide: 5-10mg/kg/ngaøy
Ethambutol: 25mg/kg/ngaøy
Pyrazinamide: 30mg/kg/ngaøy
Thöôøng duøng phaùc ñoà: 2SHRZ/ 4RH
ÑIEÀU TRÒ
– Thuoác khaùng vieâm
Traùnh daày dính vaø taïo xô
KV + Khaùng lao: 6 tuaàn
Prednisolone: 30-40mg/ ngaøy * 10-15 ngaøy
ñaàu sau ñoù giaûm lieàu vaø ngöng haún
CCÑ: loeùt baõ ñaäu nguy cô doø, thuûng, boäi
nhieãm
ÑIEÀU TRÒ
– Ñieàu trò trieäu chöùng
Giaûm kích thích nieâm maïc ruoät
Ñieàu chænh ñi caàu, choáng taùo boùn
Tieát cheá aên uoáng, giaûm môõ beùo
Ñieàu trò tieâu chaûy: neân sd thuoác ít t/d
phuï
– Ñieàu trò ngoaïi khoa:
thuûng ruoät, loàng ruoät, taéc ruoät
TOÙM TAÉT– Lao heä thoáng tieâu hoaù taêng theo dòch HIV/
AIDS
– Thöôøng thöù phaùt sau lao phoåi
– Thöôøng gaëp ôû ngöôøi treû tuoåi
– Lan truyeàn chuû yeáu theo ñöôøng maùu
– Hieän nay nhôø caùc thuoác choáng lao ñaëc
hieäu, caùc kyõ thuaät môùi veà thaêm doø vaø
XN, Lao TH ñaõ coù nhöõng thay ñoåi veà dieãn
bieán, LS, chaån ñoaùn, KQ ñieàu trò vaø tieân
löôïng