SÔÛ GIAÙO DUÏC ÑAØO TAÏO TP. HOÀ CHÍ MINH

TRÖÔØNG THPT ÑOÂNG AÙ

BAØI GIAÛNG ÑIEÄN TÖÛ VAÄT LYÙ 10

Bieân Soaïn :GV.BUØI LÖÔNG HUAÂN

CAÂU 1 CAÂU 2

CAÂU 3 CAÂU 4

CAÂU 1

CAÂU 2

CAÂU 3

BAØI 5:

CHUYEÅN ÑOÄNG TROØN ÑEÀU

3. Chuyeån ñoäng troøn ñeàu- Chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø ch/ñ coù quõi ñaïo laø moät . . . . vaø toác ñoä trung bình treân moïi cung laø . . . .

C1

2. Toác ñoä trung bình

I- ÑÒNH NGHÓA1. Chuyeån ñoäng troøn- Chuyeån ñoäng troøn laø ch/ñ coù quõi ñaïo laø moät . . . . .

Toác ñoä trung bình

Thôøi gian chuyeån ñoäng

Ñoä daøi cung troøn maø vaät ñi ñöôïc =

o

M M’

ñöôøng troøn

nhö nhau

ñöôøng troøn

C22. Vectô vaän toác trong ch/ñ troøn ñeàu

- Vectô vaän toác trong ch/ñ troøn ñeàu luoân . . . . vôùi ñöôøng troøn quõi ñaïo.

tsv

- Goïi laø ñoä daøi cung troøn raát nhoû maø vaät ñi ñöôïc töø ñieåm M ñeán M’ trong khoaûng thôøi gian raát ngaén . Ñoä lôùn vaän toác daøi taïi ñieåm M laø:

s

t

o

v

M

M’

II- TOÁC ÑOÄ DAØI VAØ TOÁC ÑOÄ GOÙC1. Toác ñoä daøi

tsv

M’

tieáp tuyeán

(5.1)

3 .Toác ñoä goùc - Chu kyø - Taàn soá a) Ñònh nghóa:- Toác ñoä goùc cuûa ch/ñ troøn laø ñaïi löôïng khoâng ñoåi ñöôïc ño baèng goùc maø baùn kính OM queùt ñöôïc trong moät ñôn vò thôøi gian.

t v

v

M1

M2

oRb) Ñôn vò toác ñoä goùc : laø goùc quay ( rañian )t: laø thôøi gian chuyeån ñoäng ( s): toác ñoä goùc coù ñôn vi rañian treân giaây ( rad/s ).

C3

(5.2)

c) Chu kì - Chu kì T cuûa vaät ch/ñ troøn ñeàu laø . . . vaät ñi ñöôïc . . voøng.

- Ñôn vò ( s )d) Taàn soá- Taàn soá f cuûa vaät ch/ñ troøn ñeàu laø . . . vaät ñi trong . . giaây.- Ta coù : - Ñôn vò ( voøng /s ) hoaëc ( Hz ).

thôøi gian

moät

soá voøng

moät

C5

C4

Tf 1

2T (5.3

)

(5.4)

C6

e) Coâng thöùc lieân heä giöõa toác ñoä daøi, toác ñoä goùc - Ta coù ñoä

daøi cung:

RfRv TR ..2. .2

t

Rs

- Maø:

tsv

-

Vaäy:

Rv

- Chia hai veá cho t:

tts R

Chuù yù:

T 2 Tf 1

;

;

- Neân:

vv

M1

M2

oR(5.5)

III- GIA TOÁC HÖÔÙNG TAÂM 1. Höôùng cuûa vectô gia toác trong ch/ñ troøn ñeàu

2. Ñoä lôùn gia toác höôùng taâm

2.2 Ra Rv

- Trong ch/ñ troøn ñeàu, tuy vaän toác coù ñoä lôùn . . . . . , nhöng coù höôùng luoân . . . , neân .ch/ñ naøy coù . . . . Gia toác trong ch/ñ troøn ñeàu luoân höôùng vaøo . . cuûa quõy ñaïo neân goïi laø gia toác . . . . .

v2

M2

oR

v

C7

gia toác

khoâng ñoåi

thay ñoåi

taâm

höôùng taâm

M1

v1

v2

v1I

vM

oR

aht

v2

M2

oR

vM1

v1

v2

v1I

(5.6)

CAÂU 1 CAÂU 2

CAÂU 3 CAÂU 4

Yeáu toá naøo aûnh höôûng ñeán söï rôi nhanh, chaäm cuûa caùc vaät trong khoâng khí ? Neáu boû qua söùc caûn khoâng khí thì vaät rôi theá naøo?

Chuyeån ñoäng rôi töï do coù ñaëc ñieåm.A

B

C

D

Phöông thaúng ñöùng, chieàu töø treân xuoáng döôùi.

Laø moät chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. Coù ñoä lôùn vaän toác khoâng ñoåi. Caû A vaø B.

Söï rôi töï do laø gì ? Neâu ñaëc ñieåm cuûa rôi töï do.

Chuyeån ñoäng rôi töï do coù. Ñoà thò vaän toác coù daïng Parapol.

Vectô gia toác thay ñoåi theo thôøi gian.

Gia toác theo phöông thaúng ñöùng vaø luoân höôùng xuoáng.

Caû A vaø C ñeàu ñuùng.

A

B

D

C

Trong caùc tröôøng hôïp naøo caùc vaät rôi töï do vôùi cuøng gia toác.

Hai vaät rôi töï do ôû hai nôi cuøng ñoä cao vaø cuøng vó ñoä.

Vaät naëng rôi nhanh baèng vaät nheï.

Vaät naëng rôi xuoáng tröôùc.

Ô hai nôi coù g khaùc nhau.

ÔÛ moïi nôi coù g = 9,8 m/s2.

D

B

C

A

Vieát coâng thöùc vaän toác vaø quaõng ñöôøng ñi cuûa rôi töï do.

Moät vaät rôi töï do töø ñoä cao 20m khoâng vaän toác ñaàu ( g = 10m/s2 ) thì thôøi gian vaø vaän toác khi vaät baét ñaàu chaïm ñaát laø:

2s vaø 10m/s

2s vaø 20m/s

4s vaø 20m/s

4s vaø 40m/s

A

DC

B

C1: Neâu moät vaøi ví duï cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.

TRAÛ LÔØI

- Khi xe ñaïp chuyeån ñoäng thaúng ñeàu thì ñaàu van xe ñaïp chuyeån ñoäng troøn ñeàu coù taâm laø . . . ñaïp.

- Ñieåm ñaàu caùnh quaït chuyeån ñoäng troøn ñeàu coù taâm laø . . maùy quaït.

truïc xe

truïc

C2: Moät chieác xe ñaïp chuyeån ñoäng troøn ñeàu treân moät ñöôøng troøn baùn kính 100m. Xe chaïy moät voøng heát 2 phuùt. Tính toác ñoä daøi cuûa xe.

GIAÛI

- Ta coù: R = 100 m ; T = 2phuùt = 120s.

- Quaõng ñöôøng xe ñi ñöôïc moät voøng :

s = 2R = 2.3,14.100 = 628 m

- Vaän toác daøi cuûa xe:

smv ts /23,5120

628

C3: Coù loaïi ñoàng hoà treo töôøng maø kim giaây quay ñeàu lieân tuïc. Haõy tính toác ñoä goùc cuûa kim giaây trong ñoàng hoà naøy.GIAÛI

- Khi kim giaây quay ñöôïc moät voøng

- Ta coù: = 2 = 6,28 rad ; t = 1 phuùt = 60s.

- Toác ñoä goùc cuûa kim giaây:)/(105,060

28,6srad

t

C4: Chöùng minh coâng thöùc

CHÖÙNG MINH

- Toác ñoä goùc cuûa vaät:

- Khi vaät quay ñöôïc moät voøng thì

- Ta coù: t = T ; = 2

- Neân

t

2

T

T

2

2

T

RO

C5: Chöùng minh coâng thöùc

CHÖÙNG MINH

- Theo ñònh nghóa chu kì:

- Cöù 1T vaät quay ñöôïc 1 voøng.

- Trong 1s vaät quay ñöôïc f voøng.

- Vaäy

f laø soá voøng quay trong moät giaây goïi laø taàn soá.

Tf

1

Tf

1.1

Tf

1

RO

C6: Moät chieác xe ñaïp chuyeån ñoäng troøn ñeàu treân moät ñöôøng troøn baùn kính 100m. Xe chaïy moät voøng heát 2 phuùt. Tính vaän toác goùc cuûa xe.

- Caùch 1: Ta coù T = 2phuùt = 120s.

- Caùch 2: Ta coù r = 100m; t = 2phuùt = 120s.

s = 2r = 2.3,14.100 = 628 m

- Vaän toác daøi cuûa xe:

- Vaän toác goùc: v = R

= v/r = 5,23/100 = 0,052 (rad/s)

)/(052,0120

28,6

120

14,3.22srad

T

smv ts /23,5120

628

CHÖÙNG MINH

- Ta coù:

- Maø:

- Suy ra:

- Vaäy

Rv

C7: Chöùng minh coâng thöùc 2.Ra

Rva2

RRa

2)( 2.Ra

Baøi 8 sgk/34: Chuyeån ñoäng cuûa vaät naøo döôùi ñaây laø chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Chuyeån ñoäng con laéc ñoàng

hoà.

Chuyeån ñoäng cuûa moät maét xích xe ñaïp. Chuyeån ñoäng cuûa caùi ñaàu van ñoái voái ngöôøi ngoài treân xe. Xe chaïy ñeàu. Chuyeån ñoäng cuûa caùi ñaàu van ñoái voái maët ñöôøng. Xe chaïy ñeàu.

A

B

D

C

Baøi 9 sgk/34: Caâu naøo ñuùng?

Toác ñoä daøi cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu phuï thuoäc baùn kính quõy ñaïo.

Vôùi v vaø cho tröôùc, gia toác höôùng taâm phuï thuoäc baùn kính quõy ñaïo. Caû ba ñaïi löôïng treân ñeàu khoâng phuï thuoäc baùn kính quõy ñaïo.

Toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu phuï thuoäc baùn kính quõy ñaïo.

A

B

D

C

Baøi 10 sgk /tr34: Chæ caâu sai.

Chuyeån ñoäng troøn ñeàu coù ñaëc ñieåm sau. Quõy ñaïo laø ñöôøng troøn ;

Vectô vaän toác khoâng ñoåi ;

Toác ñoä goùc khoâng ñoåi ;

Vectô gia toác luoân höôùng vaøo taâm.

A

D

C

B

Baøi 11 sgk/tr34:

Ta coù:

f = 400(voøng/ph)

= 20/3(voøng /s)

R = 0,8m

v = ?

= ?

- Chu kyø:

- Toác ñoä goùc:

- Toác ñoä daøi:

sTT

f f 203

3/20111

)/(9,412

20/314,3.2 srad

T

)/(4,339,41.8,0 smRv

Baøi12 sgk/tr34:

Ta coù:

v = 12km/h

= 3,33m/s

d = 0,66m

v = ?

= ?

- Toác ñoä cuûa xe so maët ñöôøng cuõng chính laø toác ñoä daøi cuûa ñieåm naèm treân vaønh xe so vôùi ngöôøi ngoài treân xe.

v = 3,33(m/s)

- Toác ñoä goùc:

- Ta coù: R = d/2 = 0,66/2 = 0,33m

Rv

)/(1,1033,033,3 sradR

v

Baøi13 sgk/tr34:

Ta coù:

Rph =10cm

= 0,1m

Rh = 8 cm = 0,08m

ph = ? ; vph = ?

h = ? ; vh = ?

- Ta coù chu kyø cuûa kim phuùt, giôø:

Tph= 1h = 3600s;Th= 12h =43200s

- Toác ñoä goùc vaø daøi cuûa kim phuùt:

- Toác ñoä goùc vaø daøi cuûa kim giôø:

)/(0017,0360014,3.22 srad

phTph

)/(00017,00017,0.1,0 sm

Rv phphph

)/(10.4,1 44320014,3.22 srad

hTh

)/(10.11,010.4,1.08,0 44 smRv hhh

Baøi14 sgk/tr34:

Ta coù:

R = 30cm

= 0,3m

s = 1km = 1000m

n = ?

-Quaõng ñöôøng ñi ñöôïc cuûa xe, khi baùnh xe quay ñöôïc 1 voøng, chính laø chu vi cuûa vaønh baùnh xe.

- Soá voøng quay cuûa baùnh xe, khi xe ñi ñöôïc 1km.

( voøng )

mRl 884,13,0.14,3.22

530884,11000 l

sn

Baøi15 sgk/tr34:

Ta coù:

R = 6400km

= 6400000m

T = 24h

= 86400s

= ? ; v = ?

- Toác ñoä goùc cuûa taøu.

- Toác ñoä daøi cuûa taøu.

)/(10.73,0 48640014,3.22 sradT

45 10.73,0.10.64

v

Rv

)/(467 smv

NOÙI KHOÂNG SUY NGHÓ KHAÙC NAØO BAÉN MAØ KHOÂNG

NHAÉMSpanish

Proverb

Veà Nhaø : Ñoïc baøi 6, hoïc baøi vaø laøm baøi taäp töø 1 ñeán 15 sgk/tr34.