GIÁO TRÌNH - WordPress.com › 2015 › 07 › gt-an_toan_dien.pdf · - GIAÙO TRÌNH AN TOAØN...

GIÁO TRÌNH

AN TOÀN ĐIỆN

Ñaïi hoïc Toân Ñöùc Thaéng Phoøng THCN – DN

TOÙM TAÉT MOÂN HOÏC AN TOAØN ÑIEÄN

1. Teân moân hoïc: An toaøn ñieän

2. Vò trí moân hoïc: Moân cô sôû

3. Ñieàu kieän moân hoïc:

4. Muïc ñích

- Hoïc sinh coù caùi nhìn toång quaùt veà söï nguy hieåm khi thao taùc vôùi löôùi ñieän töø ñoù coù haønh ñoäng

phuø hôïp ñeå traùch nguy hieåm cho baûn thaân ñoàng thôøi bieát caùch cöùu ngöôøi khaùc bò tai naïn ñieän.

- Hoïc sinh phaân tích ñöôïc caùc bieän phaùp baûo veä nhö noái trung tính, noái ñaát

- Ngoaøi ra moân hoïc coøn giuùp hoïc sinh bieát ñöôïc taùc haïi cuûa tröôøng ñieän töø, tónh ñieän, seùt . . . vaø

caùc bieän phaùp ñeà phoøng.

5. Soá ñôn vò hoïc trình: 2 ( 30 tieát)

6. Ñaùnh giaù ÑTBMH = [Ñieåm trung bình kieåm tra + Ñieåm Thi] : 2

7. Giaùo trình, taøi lieäu:

Taøi lieäu tham khaûo chính :

- GIAÙO TRÌNH AN TOAØN ÑIEÄN – vuï THCN – NXB giaùo duïc

Taøi lieäu tham khaûo :

- Baøi giaûng an toaøn ñieän – TS Quyeàn Huy AÙnh – tröôøng ÑH SPKT


MUÏC LUÏC

Trang

Baøi 1 : Toång quan veà tai naïn ñieän ..............................................................................................4

1.1 Tai naïn ñieän ........................................................................................................................4

1.2 Taùc duïng cuûa doøng ñieän ñoái vôùi cô theå ngöôøi ...................................................................4

1.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán tai naïn ñieän giaät......................................................................5

Baøi 2 : Sô cöùu ngöôøi bò ñieän giaät ................................................................................................7

2.1 Phöông phaùp taùch ngöôøi bò naïn ra khoûi maïng ñieän ...........................................................7

2.2 Phöông phaùp sô cöùu ngay ngöôøi bò naïn..............................................................................8

2.3 Phöông phaùp hoâ haáp nhaân taïo ............................................................................................9

Baøi 3 : Hieän töôïng doøng ñieän ñi vaøo ñaát ...................................................................................11

3.1 Doøng ñieän taûn trong ñaát ......................................................................................................12

3.2 Ñieän aùp böôùc .......................................................................................................................13

3.3 Ñieän aùp tieáp xuùc..................................................................................................................13

Baøi 4 : Phaân tích an toaøn trong maïng ñieän .................................................................................14

4.1 Maïng moät pha ñôn giaûn .....................................................................................................14

4.2 Maïng ñieän 3 pha 3 daây .......................................................................................................15

4.3 Ñieän tích taøn dö .................................................................................................................17

Baøi 5 : Baûo veä noái daát .................................................................................................................18

5.1 YÙ nghóa cuûa vieäc noái ñaát.....................................................................................................18

5.2 Phaïm vi öùng duïng ...............................................................................................................19

5.3 Boä phaän noái ñaát ...................................................................................................................19

5.4 Ñieän trôû noái ñaát ...................................................................................................................21

5.5 Ñieän trôû xuaát cuûa ñaát ..........................................................................................................22

Baøi 6 : Baûo veä noái daây trung tính ...............................................................................................23

6.1 Baûo veä noái daây trung tính trong caùc maïng ñieän.................................................................23


6.2 Noái ñaát laëp laïi daây trung tính ............................................................................................24

6.3 Phaïm vi öùng duïng ...............................................................................................................25

Baøi 7 : Baûo veä choáng ñieän aùp cao xaâm nhaäp ñieän aùp thaáp .......................................................26

7.1 Söï nguy hieåm khi coù söï xaâm nhaäp cuûa ñieän aùp cao sang ñieän aùp thaáp ..........................26

7.2 Caùc bieän phaùp baûo veä khi ñieän aùp cao xaâm nhaäp ñieän aùp thaáp .....................................27

Baøi 8 : Caùc bieän phaùp thu seùt ......................................................................................................30

8.1 Söï hình thaønh seùt ..............................................................................................................30

8.2 Caùc tham soá cuûa seùt ..........................................................................................................30

8.3 Caùc bieän phaùp thu seùt .......................................................................................................31

Baøi 9 : Tröôøng ñieän töø taàn soá cao – tónh ñieän ............................................................................35

9.1 Söï hình thaønh tröôøng ñieän töø taàn soá cao ...........................................................................35

9.2 Tónh ñieän..............................................................................................................................36

Baøi 10 : Bieän phaùp kyõ thuaät an toaøn ñieän................................................................................... 37

10.1 Caùc loaïi coâng cuï baûo veä .................................................................................................. 37

10.2 An toaøn khi söû duïng vaø vaän haønh caùc thieát bò duøng ñieän ............................................... 38

10.3 Toå chöùc vaän haønh ............................................................................................................. 39

Phuï luïc : Caùc töø vieát taét ............................................................................................................... 42


Trang 4

Baøi 1 : TOÅNG QUAN VEÀ TAI NAÏN ÑIEÄN

A. Muïc tieäu :

- Hoïc sinh lieät keâ ñöôïc caùc daïng tai naïn ñieän.

- Toùm taét ñöôïc taùc haïi cuûa doøng ñieän khi ñi qua cô theå

- Neâu roõ caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ngöôøi bò ñieän giaät.

B. Noäi dung :

1.1 Tai naïn ñieän

Tai naïn ñieän coù theå phaân laøm 3 loaïi nhö sau :

1.1.1 Ñieän giaät

Ñieän giaät laø do tieáp xuùc tröïc tieáp cuûa cô theå con ngöôøi vôùi caùc phaàn töû mang ñieän nhö:

daây daãn hoûng caùch ñieän, maùy ñieän, thieát bò ñieän bò chaïm voû … hoaëc do tieáp xuùc giaùn tieáp khi

cô theå ngöôøi tieáp xuùc vôùi 2 ñieåm coù söï cheânh leäch ñieän aùp.

1.1.2 Boûng ñieän hoaëc ñoát chaùy ñieän

Khi ngöôøi ñoùng môû ñieän hoaëc khi ñeán gaàn vaät mang ñieän coù ñieän aùp cao thì seõ phaùt

sinh hoà quang ñoát chaùy da thòt, gaây boûng saâu, neáu naëng coù theå daãn ñeán töû vong.

1.1.3 Chaùy noå

Khi doøng ñieän ñi qua daây daãn lôùn hôn giaù trò cho pheùp, caùch ñieän bò noùng chaûy daãn ñeán

ngaén maïch, hoà quang ñieän phaùt sinh trong quaù trình ngaén maïch seõ ñoát chaùy nhöïa caùch ñieän,

caùc vaät deã chaùy khaùc tieáp xuùc vôùi noù gaây neân hoûa hoaïn. Hoaû hoaïn thöôøng ñeå laïi nhieàu haäu

quaû thöông taâm.

1.2 Taùc duïng cuûa doøng ñieän ñoái vôùi cô theå ngöôøi

- Doøng ñieän khi ñi vaøo cô theå ngöôøi seõ gaây neân hieän töôïng co cô. Ñaàu tieân caùc ngoùn tay

teâ, neáu doøng ñieän lôùn hôn, cô tay chaân seõ co laïi. Neáu thôøi gian tieáp xuùc taêng leân, cô

ngöïc co ruùt laøm ngöøng hoâ haáp. Neáu doøng ñieän lôùn hôn cô tim seõ co boùp hoãn loaïn, quaù

trình tuaàn hoaøn roái loaïn vaø tim seõ ngöøng ñaäp


Trang 5

- Doøng ñieän ñi vaøo cô theå seõ gaây kích thích heä thaàn kinh trung öông. Luùc ñaàu cô theå

phaûn öùng raát maïnh sau ñoù caûm giaùc daàn daàn bò teâ lieät, naïn nhaân chuyeån sang traïng thaùi

meâ man roài cheát.

1.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán tai naïn ñieän giaät

Ngöôøi bò tai naïn naëng hay nheï tuøy thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau :

1.3.1 Giaù trò doøng ñieän qua ngöôøi.

Giaù trò doøng ñieän qua ngöôøi laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh möùc ñoä taùc haïi cuûa

ngöôøi bò ñieän giaät. Giaù trò doøng ñieän caøng cao thì taùc haïi caøng taêng. Ta coù baûng trò soá doøng

ñieän vaø möùc ñoä taùc haïi nhö sau :

Baûng 1.1 trò soá doøng ñieän taùc haïi ñeán con ngöôøi.

Doøng ñieän

[mA]

TAÙC HAÏI ÑOÁI VÔÙI CÔ THEÅ NGÖÔØI

Doøng ñieän xoay chieàu Doøng ñieän moät chieàu

0.6÷1.5 Baét ñaàu thaáy teâ ngoùn tay Khoâng coù caûm giaùc

2÷3 Ngoùn tay teâ raát maïnh Khoâng coù caûm giaùc

6÷7 Baép thòc co laïi vaø rung Ñaâu nhö kim ñaâm vaø thaáy noùng

8÷10 Tay khoù rôøi vaät mang ñieän nhöng

coù theå rôøi ñöôïc, ngoùn tay, khôùp

tay, baøn tay caûm thaáy ñaâu

Noùng taêng leân raát maïnh

20÷25 Tay khoâng rôøi ñöôïc vaät mang

ñieän, ñaâu taêng leân, khoù thôû

Noùng taêng leân vaø coù hieän töôïng co

quaép

50÷80 Hoâ haáp teâ lieät, tim ñaäp maïnh Raát noùng, caùc baép thòt co quaép, khoù

thôû

90÷100 Hoâ haáp teâ lieát, keùo daøi 3giaây thì

tim ngöôøng ñaäp

Hoâ haáp teâ lieät.

1.3.2 Thôøi gian bò ñieän giaät

Thôøi gian bò ñieän giaät caøng laâu thì nguy hieåm caøng lôùn. Thôøi gian bò ñieän giaät nhoû töø

0.1 ñeán 0.2 giaây thì khoâng gaây nguy hieåm. Thôøi gian caøng taêng do aûnh höôûng phaùt noùng, lôùp

söøng treân da bò choïc thuûng, ñieän trôû ngöôøi giaûm xuoáng nhanh, doøng ñieän seõ taêng voït vaø caøng

nguy hieåm hôn.

1.3.3 Ñieän trôû ngöôøi

Cô theå con ngöôøi coù theå xem nhö moät ñieän trôû coù giaù trò khoaûng vaøi chuïc Ω vaøi traêm

KΩ. Ñieän trôû ngöôøi khoâng ñieàu, lôùp söøng treân da coù ñieän trôû lôùn nhaát, tieáp theo laø da. Neáu lôùp

söøng treân da bò aåm thì ñieän trôû cuûa ngöôøi chæ coøn 80 -1.000Ω


Trang 6

Ñieän trôû ngöôøi khoâng phaûi coá ñònh maø thay ñoåi phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá nhö : tình

traïng lôùp söøng, ñoä aåm cuûa da, dieän tích tieáp xuùc, aùp löïc tieáp xuùc, giaù trò doøng ñieän, traïng thaùi

beänh lyù, taâm lyù, söùc khoeû cuûa ngöôøi tieáp xuùc.

1.3.4 Ñöôøng ñi cuûa doøng ñieän qua ngöôøi

Doøng ñieän khi qua tim seõ laøm teâ lieät heä tuaàn hoaøn daãn ñeán cheát ngöôøi

- Doøng ñieän töø chaân sang chaân thì 0.4% doøng ñieän qua tim ( keùm nguy hieåm)

- Doøng ñieän töø tay qua tay thì 3.3% doøng ñieän qua tim ( nguy hieåm)

- Doøng ñieän ñi töø tay traùi qua chaân 3.7% doøng ñieän qua tim(nguy hieåm)

- Doøng ñieän töø tay phaûi qua chaân 6.7% doøng ñieän qua tim ( nguy hieåm nhaát)

1.3.5 Taàn soá doøng ñieän.

- Doøng ñieän moät chieàu ñöôïc xem laø ít nguy hieåm hôn doøng ñieän xoay chieàu taàn soá 50Hz-

60Hz. Doøng ñieän taàn soá caøng cao caøng ít nguy hieåm.

1.3.6 Ñieän aùp ñaët vaøo ngöôøi

Ñieän aùp ñaët vaøo ngöôøi caøng lôùn thì caøng nguy hieåm. Ñieän aùp cho pheùp laø ñieän aùp taïi

ñoù con ngöôøi tieáp xuùc seõ khoâng nguy hieåm. Ñieän aùp cho pheùp phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng xung

quanh.

- Moâi tröôøng bình thöôøng laø moâi tröôøng nhieät ñoä nhoû hôn 35oC, ñoä aåm trung bình <75%,

khoâng coù buïi daãn ñieän. Khi ñoù ñieän aùp cho pheùp khoaûng 65V

- Moâi tröôøng nguy hieåm laø moâi tröôøng coù moät trong caùc yeáu toá treân. Khi ñoù ñieän aùp cho

pheùp laø 36V

- Moâi tröôøng ñaët bieät nguy hieåm laø moâi tröôøng coù 2 hay nhieàu yeáu toá noùi treân. Khi ñoù

ñieän aùp cho pheùp laø 12V-24V

Ñieän aùp cho pheùp naøy laáy theo chuaån cuûa Nga.

Caâu hoûi oân taäp :

1. Doøng ñieän coù taùc duïng nhö theá naøo ñoái vôùi cô theå ngöôøi ?

2. Trình baøy caùc loaïi tai naïn ñieän ?

3. Trình baøy caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ngöôøi bò ñieän giaät ?


Trang 7

Baøi 2 : SÔ CÖÙU NGÖÔØI BÒ ÑIEÄN GIAÄT

A. Muïc tieäu:

- Hoïc sinh naém roõ caùch taùch naïn nhaân ra khoûi löôùi ñieän

- Hoïc sinh nhaän daïng ñöôïc tình traïng naïn nhaân bò ñieän giaät vaø sô cöu phuø hôïp.

- Hoïc sinh trình baøy ñöôïc caùc phöông phaùp hoâ haáp nhaân taïo.

B. Noäi dung :

2.1 Phöông phaùp taùch ngöôøi bò naïn ra khoûi maïng ñieän

- Ngöôøi bò ñieän giaät thöôøng bò teâ lieät khoâng töï döùt ra khoûi löôùi ñieän, do ñoù, vieäc ñaàu tieân

laø phaûi nhanh choùng taùch naïn nhaân ra khoûi löôùi ñieän.

- Ngöôøi cöùu phaûi thöïc hieän caùc böôùc sau ñeå ñaûm baûo an toaøn cho baûn thaân traùnh vieäc

tieáp xuùc vaøo löôùi ñieän seõ trôû thaønh naïn nhaân thöù 2

2.1.1 Tröôøng hôïp caét ñöôïc maïch ñieän

Phöông phaùp toát nhaát laø töùc khaéc caét ñieän baèng caùch caét caàu

dao, CB, ruùt daây khoûi oå caém … nôi gaàn naïn nhaân nhaát.

Caàn löu yù :

- Nguoàn döï phoøng khi caét ñieän vaøo ban ñeâm.

- Neáu naïn nhaân ôû treân cao thì phaûi coù phöông tieän höùng ñôõ naïn nhaân rôi xuoáng.

2.1.2 Tröôøng hôïp khoâng caét ñöôïc maïch ñieän

Ñoái vôùi maïng haï aùp (220/380V). Ngöôøi cöùu chöõa phaûi coù bieän phaùp an toaøn caù nhaân

thaät toát nhö ñi deùp cao su hoaëc ñi uûng caùch ñieän, mang gaêng tay caùch ñieän… Duøng tay ñeo

gaêng cao su keùo naïn nhaân ra khoûi löôùi ñieän, hoaëc duøng caây khoâ gaït daây ñieän ra khoûi naïn

nhaân, hoaët tuùm aùo quaàn (khoâ) cuûa naïn nhaân keùo ra. Ngoaøi ra cuõng coù theå duøng buùa rìu caùn

baèng goã ñeå chaët ñöùt daây ñieän.

Ñoái vôùi maïng cao aùp (thöôøng ít xaûy ra) toát nhaát thoâng tin cho ñieän löïc gaàn nhaát ñeå caét

ñieän. Ngöôøi cöùu phaûi ñöôïc trang bò ñaàu ñuû gaêng tay, uûng caùch ñieän … nhö ñoái vôùi maïng haï

aùp.

H2.1 Caét caàu dao ñieän


Trang 8

2.2 Phöông phaùp sô cöùu ngöôøi bò naïn

Ngay sau khi taùch naïn nhaân ra khoûi löôùi ñieän caên cöù vaøo tình traïng cuûa naïn nhaân maø

xöû lyù sô cöùu, ñoàng thôøi baùo cho y teá ñeå hoã trôï caáp cöùu.

2.2.1 Naïn nhaân chöa maát tri giaùc

Khi naïn nhaân chöa maát tri giaùc, chæ bò meâ trong choùc laùt, coøn thôû yeáu… thì phaûi ñeå naïn

nhaân nôi thoaùng khí, yeân tónh vaø töùc khaéc ñi môøi y, baùc só. Neáu khoâng môøi ñöôïc thì phaûi

chuyeån naïn nhaân ñeán cô quan y teá gaàn nhaát.

2.2.2 Naïn nhaân maát tri giaùc

Khi naïn nhaân ñaõ maát tri giaùc nhöng vaãn coøn thôû nheï, tim ñaäp yeáu thì ñaët naïn nhaân ôû

nôi thoaùng khí, yeân tónh, nôùi roäng quaàn aùo, thaét löng, laáy vaät laï trong mieäng neáu coù, cho naïn

nhaân ngöõi Amoniac hoaëc nöôùc tieåu, xoa boùp toaøn thaân cho aám leân, ñoàng thôøi cho ngöôøi ñi môøi

ngaây y, baùc só. Tuyeät ñoái khoâng vaåy nöôùc laïnh leân naïn nhaân vì nhö theá naïn nhaân coù theå seõ

H 2.2 Moät soá caùch taùch ngöôøi bò naïn ra khoûi löôùi ñieän


Trang 9

mau tónh nhöng deã bò xung huyeát (cô theå ñang noùng gaëp laïnh ñoät ngoät) ñeå laïi nhieàu bieán

chöùng veà sau.

2.2.3 Naïn nhaân ñaõ taét thôû

Khi naïn nhaân taét thôû caàn ñöa naïn nhaân ra choã thoaùng khí, nôùi roäng quaàn aùo, thaét löng,

moi vaät laï trong mieäng naïn nhaân, roài nhanh choùng laøm hoâ haáp nhaân taïo, keát hôïp xoa boùp tim

cho ñeán khi coù y, baùc só ñeán vaø coù quyeát ñònh môùi thoâi.

2.3 Phöông phaùp hoâ haáp nhaân taïo

2.3.1 Phöông phaùp hoâ haáp nhaân taïo kieåu naèm saáp

Ñaët naïn nhaân naèm saáp, moät tay goái vaøo ñaàu, moät tay duoãi thaúng, maët nghieân veà phía tay

duoãi thaúng, moi nhôùt trong mieäng vaø keùo löôõi naïn nhaân ra neáu löôõi bò thuït vaøo.

Ngöôøi cöùu ngoài treân moâng naïn nhaân, hai ñaàu goái eùp vaøo 2 beân söôøn naïn nhaân, xoøe 2 baøn

tay ñaët leân löng phía döôùi söông söôøn cuït. Duøng söùc naëng toaøn thaân ñöa ngöôøi veà phaùi tröôùc,

aán hai baøn tay xuoáng theo nhòp ñeám 1,2,3… ñeàu ñaën, roài laïi töø töø thaúng ngöôøi leân, tay vaãn ñeå

ôû löng vaø laøm laïi nhö laàn ñaàu vôùi nhòp 12 laàn treân phuùt. Ngöôøi cöùu phaûi bình tónh kieân trì laøm

lieân tuïc cho ñeán khi naøo thaáy naïn nhaân töï thôû ñöôïc hoaëc cho ñeán khi coù quyeát ñònh cuûa y, baùc

só môùi thoâi.

2.3.2 Phöông phaùp hoâ haáp nhaân taïo kieåu naèm ngöõa

Ñaët naïn nhaân maèm ngöõa, laáy quaàn aùo keâ döôùi löng ñeå cho ñaàu hôi ngöûa. Moät ngöôøi laáy

tay keùo löôõi vaø giöõ cho löôõi khoûi thuït vaøo. Ngöôøi cöùu quyø hai ñaàu goái caùch xa ñaàu naïn nhaân

khoaûng 20-30cm, caèm caúng tay cuûa naïn nhaân töø töø ñöa leân ñaàu sao cho 2 tay gaàn chaïm vaøo

nhau, giöõ khoaûng 2-3 giaây roài ñöa caùnh tay naïn nhaân xuoáng, laáy söùc ñeø 2 tay naïn nhaân vaøo

H 2.3 Hoâ haáp nhaân taïo kieåu naèm saáp


Trang 10

loàng ngöïc cuûa hoï. Caàn laøm cho thaät ñeàu vaø mieäng ñeám 1,2,3… cho luùc ñöa tay leân vaø ñeám

1,2,3… cho luùc ñöa tay xuoáng. Coá gaéng laøm 16-18 laàn trong moät phuùt, lieân tuïc cho ñeán khi coù

yù khieán cuûa y, baùc só.

2.3.3 Phöông phaùp haø hôi thoåi ngaït

Ñaët naïn nhaân naèm ngöõa, nôùi roäng quaàn aùo, moi nhôùt vaø caùc vaät trong mieäng ra neáu coù,

ñeå ñaàu naïn nhaân hôi ngöõa veà phía sau, hai tay duoãi thaúng. Ñaët moät mieáng gaït saïch leân mieäng

naïn nhaân. Ngöôøi cöùu moät tay bòt muõi, moät tay giöõ mieäng naïn nhaân, hít khoâng khí ñaày loàng

ngöïc roài thoåi maïnh vaøo mieäng naïn nhaân. Thöïc hieän ñoäng taùc naøy töø 14-16 laàn trong moät phuùt.

Trong khi ñoù, moät ngöôøi ñöùng beân caïnh laøm ñoäng taùc xoa tim. Laáy hai baøn tay choàng

leân nhau vaø ñaët leân loàng ngöïc beân traùi cuûa naïn nhaân, vöøa aán vöøa daây nhòp nhaøng khoaûng 60-

80 laàn trong moät phuùt. Phoái hôïp vôùi vieäc thoåi gaït, cöù aán 5-6 laàn thì thoåi gaït moät laàn. Ngöôøi cöùu

phaûi laøm lieân tuïc cho ñeán khi coù daáu hieäu soáng hoaëc coù daáu hieäu cheát haún.

H 2.4 Hoâ haáp nhaân taïo kieåu naèm ngöõa

H 2.5 Hoâ haáp nhaân taïo kieåu naèm ngöõa keát hôïp xoa boùp tim


Trang 11

Caâu hoûi oân taäp

1. Anh chò phaûi laøm gì khi thaáy ngöôøi bò ñieän giaät ?

2. Trình baøy caùc phöông phaùp hoâ haáp nhaân taïo ?

H 2.6 Hoâ haáp nhaân taïo kieåu haø hôi thoåi ngaït

H 2.7 Hoâ haáp nhaân taïo kieåu haø hôi thoåi ngaït keát hôïp xoa boùp tim


Trang 12

Baøi 3 : HIEÄN TÖÔÏNG DOØNG ÑIEÄN ÑI VAØO ÑAÁT

A. Muïc tieäu:

- Hoïc sinh giaûi thích ñöôïc hieän töôïng doøng ñieän ñi vaøo ñaát.

- Trình baøy ñöôïc ñieän aùp böôùc vaø lieät keâ ñöôïc caùc yeáu toá cuûa ñieän aùp böôùc

B. Noäi Dung

3.1 Doøng ñieän taûn trong ñaát

Khi coù daây daãn ñieän bò ñöùt chaïm ñaát hoaëc khi thieát bò ñieän coù noái ñaát hoûng caùch ñieän

thì xuaát hieän hieän töôïng doøng ñieän ñi vaøo ñaát.

Taïi vò trí chaïm ñaát seõ hình thaønh nhöõng voøng troøn ñaúng aùp coù giaù trò lôùn nhaát taïi taâm laø

vò trí chaïm ñaát vaø giaûm daàn khi xa ñieåm chaïm ñaát.

3.2 Ñieän aùp böôùc

Khi coù ngöôøi ñöùng trong khu vöïc coù ñoøng

ñieän ñi vaøo ñaát thì giöõa 2 chaân ngöôøi ñoù hình

thaønh moät ñieän aùp ngöôøi ta goïi laø ñieän aùp

böôùc.

Ñieän aùp böôùc lôùn hay nhoû tuyø thuoäc vaøo

caùc yeáu toá sau :

- Trò soá ñieän aùp löôùi

- Khoaûng caùch ngöôøi ñöùng ñeán ñieåm

chaïm ñaát

Rd

Rd

>20m

Ub=0

Ub

Ub

H 3.1 Hieän töôïng doøng ñieän ñi vaøo ñaát

H 3.2 Ñieän aùp böôùc


Trang 13

- Chieàu daøi böôùc chaân

- Ñieän trôû suaát cuûa ñaát

Khi coù hieän töôïng doøng ñieän ñi vaøo ñaát ta phaûi chuïm hai chaân laïi vaø di chuyeån ra khoûi

khu vöïc nguy hieåm baèng caùch böôùc chaân sao cho nhoû nhaát. Ra khoûi khu vöïc nguy hieåm töø 4-

5m vôùi ñieän trong nhaø, töø 8-10m vôùi ñieän ngoaøi trôøi.

3.3 Ñieän aùp tieáp xuùc

Khi coù 2 hay nhieàu thieát bò voû boïc kim loaïi ñöôïc noái chung moät heä thoáng noái ñaát thì khi

coù 1 thieát bò chaïm voû caùc thieát bò khaùc xem nhö cuõng bò chaïm voû. Khi coù ngöôøi chaïm vaøo caùc

thieát bò treân ngöôøi ñoù seõ chòu moät ñieän aùp tieáp xuùc nhö sau UTX = Ud - UX

Trong ñoù : Ud laø ñieän aùp ñi vaøo ñaát ( coù theå baèng ñieän aùp löôùi)

Ux laø ñieän aùp taûn trong ñaát coù ñoä lôùn phuï thuoäc vaøo xa hay gaàn ñieåm chaïm ñaát.

Do ñoù, neáu ngöôøi tieáp xuùc vôùi thieát bò gaàn ñieåm chaïm ñaát thì UTX = 0, neáu ngöôøi tieáp

xuùc vôùi thieát bò ôû xa ñieåm noái ñaát thì UTX = Ud (gaèn baèng ñieän aùp nguoàn)


1. Trình baøy hieän töôïng doøng ñieän ñi vaøo ñaát ?

2. Trình baøy söï hình thaønh ñieän aùp böôùc vaø yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñieän aùp böôùc ?


Trang 14

Baøi 4 : PHAÂN TÍCH AN TOAØN TRONG MAÏNG ÑIEÄN

A. Muïc tieâu :

- Hoïc sinh nhaän daïng ñöôïc caùc loaïi maïng ñieän

- Neâu roõ taùc haïi trong töøng tröôøng hôïp tieáp xuùc vaøo löôùi ñieän cho töøng loaïi maïng ñieän

B. Noäi dung :

4.1 Maïng moät pha ñôn giaûn

Laø maïng moät chieàu hoaëc maïng 1 pha. Ñöôïc chia laøm 2 daïng laø trung tích caùch ly vaø

trung tính tröïc tieáp noái ñaát.

4.1.1 Maïng trung tính noái ñaát

Ngöôøi ta laáy moät ñaàu cuûa maùy phaùt hoaëc moät ñaàu cuoän sô caáp maùy bieán aùp noái ñaát ta coù

maïng trung tính tröïc tieáp noái ñaát (noái ñaát laøm vieäc).

Ta coù caùc tröôøng hôïp tieáp xuùc ñieän nhö sau :

Chaïm vaøo daây trung tính (daây noái ñaát) (1)

Ngöôøi ñöùng treân ñaát chaïm vaøo daây trung tính seõ khoâng nguy hieåm cho ngöôøi.

Chaïm vaøo daây pha (daây khoâng noái ñaát) (2)

Ngöôøi ñöùng treân ñaát chaïm vaøo daây pha, doøng ñieän qua ngöôøi seõ laø I=

ngR

U

L

N

Rd

1 2 3

H 3.1 Caùc tröôøng hôïp tieáp xuùc ñieän, maïng trung tính noái ñaát

1. Chaïm daây trung tính, chaân tieáp ñaát

2. Chaïm daây pha, chaân tieáp ñaát

3. Chaïm caû 2 daây


Trang 15

Doøng ñieän naøy laø raát nguy hieåm, trong thöïc teá ñaây laø tai naïn ñieän thöôøng gaëp. Do ñoù,

ngöôøi ta yeâu caàu khi thao taùc vôùi löôùi ñieän caàn mang giaày caùch ñieän.

Chaïm vaøo caû daây pha vaø daây trung tính (3).

Ñaây laø tröôøng hôïp nguy hieåm nhaát vì toaøn boä ñieän aùp löôùi ñaët leân ngöôøi bò naïn.

4.1.2 Maïng trung tính caùch ly

Ta coù caùc tröôøng hôïp tieáp xuùc ñieän nhö sau :

Chaïm vaøo moät trong 2 daây (1)(2).

Chaïm vaøo 1 trong 2 daây pha ñieàu ít nguy hieåm.

Chaïm vaøo caû daây pha vaø daây trung tính(3).

Ñaây laø tröôøng hôïp nguy hieåm nhaát gioáng nhö maïng trung tính noái ñaát.

4.2 Maïng ñieän 3 pha 3 daây

4.2.1 Maïng trung tính caùch ly

Doøng ñieän ñi vaøo ngöôøi ñöôïc tính theo coâng thöùc sau :

Ing=222

22

)3+2+1(+)+3+2+1(

)]3+2(3+)32(3[+)]23(3+)2+3(3[.

2

1

CCCωgggg

CCGGCCωgggU

ng

ng

ω

Trong ñoù : g laø ñieän daãn, C laø ñieän dung cuûa caùc pha vôùi ñaát.

fπω 2= , f laø taàn soá.

Tröôøng hôïp maïng ñieän coù ñöôøng daây ngaén, ñieän aùp thaáp döôùi 1KV.

L

N

1

R2 R1

2 3

H 3.2 Caùc tröôøng hôïp tieáp xuùc ñieän, maïng trung tính caùch ly

1. Chaïm daây trung tính, chaân tieáp ñaát

2. Chaïm daây pha, chaân tieáp ñaát

3. Chaïm caû 2 daây


Trang 16

Khi ñoù C1=C2=C3=0

g1=g2=g3=1/Rcd

Suy ra

cdng

ng

RR

UI

+3

3=

Nhö vaäy, doøng ñieän ñi qua ngöôøi phuï thuoäc vaøo ñieän trôû caùch ñieän. Thoâng thöôøng thì

ñieän trôû caùch ñieän khaù toát neân Ing coù theå giaûm ñeán möùc an toaøn.

Tröôøng hôïp maïng ñieän coù ñöôøng daây daøi caùch ñieän toát, ñieän aùp cao treân 1KV.

Maïng ñieän lôùn hôn 1KV thöôøng ñi treân khoâng neân caùch ñieän raát toát g1=g2=g3=0, ñieän

dung raát cao C1=C2=C3=C. Khi ñoù Ing ñöôïc tính nhö sau :

22

)1

(+9

3=

ωC

R

UI

ng

ng

Ing baây giôø phuï thuoäc vaøo ñieän dung C neáu ñieän dung C lôùn thì raát nguy hieåm cho ngöôøi.

4.2.2 Maïng trung tính tröïc tieáp noái ñaát

Nhö ñaõ trình baøy ôû 2 phaàn tröôùc, maïng ñieän 3 pha coù trung tính noái ñaát raát nguy hieåm

khi chaïm vaøo daây pha.

g1 g2 g3

L1

L2ø

L3

C1 C2 C3

H 3.3 Tieáp xuùc ñieän, maïng ba pha trung tính caùch ly


Trang 17

4.3 Söï hình thaønh ñieän tích taøn dö

Ñöôøng daây ñieän khi ñaõ caét ñieän nhöng treân noù vaãn coøn moät ñieän dung khaù lôùn goïi laø

ñieän tích taøn dö.

Ñieän tích taøn dö seõ phoùng qua ngöôøi theo coâng thöùc sau: 120 CR

t

ng

ngnge

R

UI

Trong ñoù : U0 laø ñieän aùp taøn dö cuûa ñöôøng daây

C12 laø ñieän dung giöõa caùc daây daãn cuûa ñöôûng daây bò caét

Ñieän tích taøn dö phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá sau :

- Thôøi gian sau khi caét ñieän.

- Ñieän aùp löôùi

- Ñieän dung ( chieàu daøi daây)

Ñeå khaùc phuïc ñieän aùp taøn dö ngöôøi ta phaûi tieáp ñaát caùc daây tröôùc khi thao taùc.


1. Haõy phaân tích an toaøn trong maïng ñieän moät pha coù trung tính noái ñaát ?

2. Haõy phaân tích an toaøn trong maïng ñieän moät pha coù trung tính caùch ly ?

3. Haõy phaân tích an toaøn trong maïng ñieän ba pha ?

4. Trình baøy ñieän aùp taøn ñö vaø caùch trieät tieâu noù ?

g1 g2 g3

L1

L2ø

L3

C1 C2 C3

Rd

H 3.4 Tieáp xuùc ñieän, maïng ba pha trung tính noái ñaát


Trang 18

Baøi 5 : BAÛO VEÄ NOÁI ÑAÁT

A. Muïc tieâu :

- Neâu roõ yù nghóa vieäc noái ñaát

- Trình baøy caùch noái ñaát

- Lieät keâ caùc yeâu caàu cuûa vieäc noái ñaát

B. Noäi dung :

Voû thieát bò ñieän baèng kim loaïi bình thöôøng khoâng mang ñieän. Khi noù bò chaïm voû thì

mang ñieän, ngöôøi chaïm vaøo seõ bieän ñieän giaät. Baèng caùch noái phaàn voû baèng kim loaïi cuûa thieát

vaøo heä thoáng noái ñaát, ta seõ traùnh ñöôïc tai naïn ñieän do doøng ñieän roø ra voû maùy.

5.1 YÙ nghóa cuûa vieäc noái ñaát

Xeùt maïch ñieän hình :

Khi voû thieát bò chaïm daây pha maø coù ngöôøi chaïm vaøo noù thì coù ñieän aùp ñaët vaøo ngöôøi ñöôïc

tính theo bieåu thöùc sau :

)////(+

////

=

12

1

RRRR

RRR

UU

ngd

ngd

ng

)1

+1

+1

(+1

=

1

2

RRR

R

UU

ngd

ng

Thieát bò

ñieän

L

N

Rd

R2 R1

H5.1 baûo veä noái ñaát trong maïng moät pha


Trang 19

Vì R1,R2, Rng coù trò soá lôùn hôn nhieàu so vôùi Rd neân Ung ñöôïc tính gaàn ñuùng theo coâng thöùc

sau : Ung = IdRd (ñieän trôû ñaát thöôøng töø 4Ω-20 Ω). Nhö vaäy vieäc noái ñaát seõ laøm giaûm ñieän aùp

ñaët leân ngöôøi khi coù hieän töôïng chaïm voû.

5.2 Phaïm vi öùng duïng

5.4.1 Thieát bò ñieän coù ñieän aùp thaáp U ≤ 1000V

Vieäc baûo veä noái ñaát trong caùc thieát bò ñieän coù ñieän aùp thaáp U ≤ 1000V do cheá ñoä laøm

vieäc cuûa daây trung tính quyeát ñònh. Baûo veä noái ñaát chæ thuaän lôïi khi ñieåm trung tính caùch ly.

Maïng ñieän 380/220V vaø 220/127 V coù trung tính tröïc tieáp noái ñaát phaûi duøng baûo veä noái daây

trung tính thaây cho baûo veä noái ñaát.

- Vôùi ñieän aùp thaáp hôn 220/380V, vieäc noái ñaát chæ thöïc hieän cho caùc tröôøng hôïp sau :

o Caùc phoøng deã chaùy, deã noå.

o Caùc trang thieát bò ñaët ngoaøi trôøi.

- Ñieän aùp thaáp hôn 65V khoâng caàn phaûi noái ñaát.

- Caùc thieát bò ñaët ôû treân cao khoâng vôùi tôùi cuõng khoâng thöïc hieän noái ñaát.

- Caùc trang thieát bò coù ñieän aùp töø 220V trôû xuoáng ñaët trong nhaø ôû, vaên phoøng, cöûa haøng

coù neàn khoâ (goã, nhöïa ñöôøng …) cuõng khoâng caàn noái ñaát.

5.4.2 Thieát bò ñieän coù ñieän aùp cao U ≥ 1000V

Vôùi ñieän aùp naøy, phaûi thöïc hieän noái ñaát cho caû 2 maïng coù trung tính caùch ly vaø trung tính

tröïc tieáp noái ñaát. Vieäc noái ñaát phaûi ñöôïc thöïc hieän ôû :

- Beä vaø voû maùy ñieän, maùy bieán aùp, maùy caét ñieän vaø caùc khí cuï ñieän khaùc.

- Boä phaän truyeàn ñoäng cuûa caùc khí cuï ñieän.

- Khung cuûa caùc tuû ñieàu khieån, tuû phaân phoái.

- Cô caáu baèng kim loaïi cuûa traïm bieán aùp.

- Caùc raøo chaén vaø löôùi chaén baèng kim loaïi …

5.3 Boä phaän noái ñaát

Coù 2 loaïi noái ñaát laø noái ñaát töï nhieân vaø noái ñaát nhaân taïo.

5.4.1 Noái ñaát töï nhieân


Trang 20

Caùc oáng daãn nöôùc baèng kim loaïi choân ngaàm trong ñaát, caùc keát caáu baèng kim loaïi cuûa

coâng trình nhaø cöûa …ñöôïc coi laø noái ñaát töï nhieân.

Khi xaây döïng heä thoáng noái ñaát caàn taän duïng heä thoáng naøy. Tuy nhieân, ñeå ñaûm baûo ñoä

an toaøn, heä thoáng noái ñaát töï nhieân chæ ñöôïc xem laø phaàn boå xung chöù khoâng phaûi laø noái ñaát

chính.

5.4.2 Noái ñaát nhaân taïo

Noái ñaát nhaân taïo thöôøng ñöôïc thöïc hieän baèng coïc theáp, thanh theùp deïp hình chöõ nhaät

hoaëc truï troøn daøi 2-3m ñoùng saâu xuoáng ñaát.

5.4.3 Caùc kieåu noái ñaát

Tuøy theo caùch boá trí coïc noái ñaát maø phaân laøm 2 kieåu noái ñaát taäp trung hay noái ñaát

maïch voøng.

Noái ñaát taäp trung

Thöôøng duøng nhieàu coïc ñoùng xuoáng ñaát vaø noái vôùi nhau baèng caùp ñoàng traàn. Khoaûng

caùch caùc coïc thöôøng baèng hai laàn chieàu daøi coïc ñeå loaïi tröø hieäu öùng maøn che. Trong tröôøng

hôïp khoù khaên veà maët baèng thi coâng thì khoaûng caùch naøy khoâng neân nhoû hôn chieàu daøi coïc.

Noái ñaát taäp trung neân choïn nôi ñaát aåm, ñieän trôû suaát lôùn vaø ôû xa coâng trình.

Noái ñaát maïch voøng

Caùc coïc noái ñaát ñöôïc ñöôïc ñaët theo chu vi coâng trình caàn baûo veä (caùnh meùp ngoaøi 1-

1.5m) khi phaïm vi coâng trình roäng. Noái ñaát maïch voøng neân duøng ôû caùc thieát bò coù ñieän aùp treân

1000V, doøng ñieän chaïm ñaát lôùn.

Ñieåm noái ñaát

taäp trung Caùp lieân

keát chính

Caùp noái

voû maùy

Thieát bò

Coïc vaø caùp noái

ñaát

H 5.2 Noái ñaát taäp trung H 5.2 Noái ñaát maïch voøng


Trang 21

Moät soá chuù yù :

- Coïc noái ñaát phaûi saïch gæ, khoâng sôn. ÔÛ nôi coù aên moøn kim loaïi neân choïn coïc traùng keõm

hoaëc coïc theùp boïc ñoàng.

- Ñöôøng daây noái ñaát ngoaøi trôøi phaûi choân sau 0.5-0.6m, ôû trong nhaø phaûi ñaët trong raõnh,

maùng sao cho vieäc kieåm tra ñöôïc thuaän tieän.

5.4 Ñieän trôû noái ñaát

Ñieän trôû cuûa ñaát phuï thuoäc vaøo ñieän trôû suaát cuûa ñaát, hình daïng kính thöôùc ñieän cöïc,

ñoä choân sau vaø ñoä aåm cuûa ñaát.

Boä phaän noái ñaát caàn coù trò soá ñieän trôû caøng nhoû caøng an toaøn cho ngöôøi.

5.5.1 Trò soá cho pheùp cuûa ñieän trôû ñaát

- Tröôøng hôïp toång Rd ≤ 10Ω

- Tröôøng hôïp maïng haï aùp 3 pha trung tính caùch ñieän Rd ≤ 4Ω

- Tröôøng hôïp maïng haï aùp 3 pha trung tính noái ñaát Rd ≤ 8Ω

- Maïng tieâu thuï doøng ñieän lôùn hôn 500A, aùp nhoû hôn 1000V Rd ≤ 0.5Ω

5.5.2 Caùch tính ñieän trôû cuûa heä thoáng noái ñaát

Heä thoáng goàm nhieàu coïc thaúng ñöùng chieàu daøi L choân sau caùch maët ñaát moät khoaûng h

thì

Moät coïc )

+4

+2*

*36.1

4ln(=

Lh

Lh

hd

L

Lπ

ρr

c

Nhieàu coïc

c

c

c

ηn

rR =

H 5.4 caùch boá trí coäc noái ñaát


Trang 22

Heä thoáng goàm thanh naèm ngang noái caùc coïc choân thaúng ñöùng.

Moät coïc )

*217.0

ln(=

2

hd

L

L

rt

2π

ρ

Nhieàu coïc

tth

t

tth

rR

η=

5.5 Ñieän trôû xuaát cuûa ñaát

Ñieän trôû suaát cuûa ñaát phuï thuoäc vaøo loaïi ñaát (than buøn, ñaát seùt, ñaát pha seùt, ñaát ñen,

ñaát pha caùt, caùt, ñaát voâi, ñaù voâi,soûi, ñaù)

Ñeå giaûm ñieän trôû suaát, tröôùc ñaây, ngöôøi ta thöôøng duøng muoái, than … ñoå vaøo caùc raõnh

ñaët coïc noái ñaát. Tuy nhieân, sau thôøi gian nöôùc seõ röõa troâi daãn ñeán trò soá ñieän trôû khoâng oå ñònh.

Ngaøy nay, coâng ty Erico Lingting Technologies cung caáp caùc loaïi hoaù chaát giaûm ñieän

trôû ñaát nhö EEC, GEM. Chuùng ñöôïc hoaø vôùi nöôùc vaø töôùi leân raõnh heä thoáng noái ñaát. Khi ñoù,

ñaát xung quanh seõ trôû thaønh khoái seàn seät vaø ñieän trôû suaát giaûm ñi 50-90% vaø khoâng ñoåi theo

thôøi gian.

Caùc vuøng coù ñieän trôû suaát quaù cao, dieän tích laép ñaët haïn cheá

(ñænh nuùi, coâng trình xaây döïng töø tröôùc …) thì coù theå duøng coïc hoùa

chaát ñeå thöïc hieän heä thoáng noái ñaát.


1. Trình baøy muïc ñích, yù nghóa vaø phaïm vi baûo veä cuûa noái ñaát baûo veä ?

2. Neâu caùc hình thöùc noái ñaát ?

3. caùch tính toaùn noái ñaât ?

Baøi 6 : BAÛO VEÄ NOÁI DAÂY TRUNG TÍNH

A. Muïc tieâu :

H 5.5 Hoaù chaát giaûm ñieän trôû ñaát


Trang 23

- Neâu roõ yù nghóa vieäc noái trung tính, trình baøy caùch noái trung tính

- Lieät keâ caùc yeâu caàu cuûa vieäc noái trung tính, neâu phaïm vi öùng duïng cuûa noái trung tính

B. Noäi dung :

6.1 Baûo veä noái daây trung tính trong caùc maïng ñieän

Baûo veä noái daây trung tính laø laáy phaàn voû baèng kim loaïi cuûa thieát bò ñieän noái vaøo daây

trung tính.

6.1.1 Maïng haï aùp 3 pha 4 daây, trung tính tröïc tieáp noái ñaát

Vôùi maïng ñieän 3 pha 4 daây trung tính tröïc tieáp noái ñaát 380/220 bieän phaùp noái ñaát baûo

veä seõ khoâng an toaøn. Ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích nhö sau :

Khi chaïm voû doøng

ngaén maïch ñöôïc xaùc ñònh

theo bieåu thöùc sau

od

d

RR

UI

+

=

Trong ñoù : Rd laø ñieän trôû noái ñaát voû thieát bò vaø Ro ñieän trôû noái ñaát laøm vieäc. U laø ñieän

aùp chaïm voû.

Vì nhieàu lyù do, ñieän aùp U khoâng baèng ñieän aùp ñònh möùc cuûa löôùi neân doøng ñieän ngaén

maïch khoâng ñuû lôùn ñeå taùc ñoäng thieát bò baûo veä ngaén maïch. Ñieàu naøy laøm tình traïng chaïm voû

keùo daøi gaây nguy hieåm cho ngöôøi khi tieáp xuùc vaøo noù.

Nhö vaäy, ngöôøi ta thöïc hieän noái trung tính baûo veä ñeå taêng doøng ngaén maïch khi chaïm

voû, taùc ñoäng caùc thieát bò baûo veä ngaén maïch.

Thieát bò ñieän

L1

L2ø

L3

N

Ro Rd

H 6.1 Noái ñaát baûo veä


Trang 24

6.1.2 Maïng ñieän 3 pha 5 daây

Tröôøng hôïp maïng ñieän 3 pha 4 daây taûi khoâng caân baèng seõ coù ñieän treân daây trung tính.

Khi ñoù chaïm vaøo voû seõ gaây nguy hieåm. Ñeå khaéc phuïc ta coù theå aùp duïng maïng ñieän 3 pha 5

daây nhö sau :

Daây trung tính N laøm nhieäm vuï daãn ñieän, coøn daây PE laø daây baûo veä, noù chæ daãn ñieän

khi bò chaïm voû.

6.2 Noái ñaát laäp laïi

Khi söû duïng nôùi daây trung tính, nhaát thieát khoâng ñeå bò ñöùt daây trung tính. Vì khi thieát bò

chaïm voû ñoàng thôøi ñöùt daây trung tính thì daây trung tính trôû thaønh daây pha. Vì vaäy, daây trung

tính khoâng chæ ñöôïc noái ñaát laøm vieäc ôû nguoàn cung caáp (Ro=4Ω) maø coøn ñöôïc noái ñaát laëp laïi

taïi caùc nôi khaùc trong maïng ñieän. Vieäc noái ñaát laëp laïi naøy nhaèm giaûm trò soá ñieän aùp treân daây

trung tính khi ñöùt daây trung tính.

Khi thöïc hieän noái ñaát laëp laïi daây trung tính caàn chuù yù :

- Choã noái ñaát laëp laïi caàn thöïc hieän ôû cuoái ñöôøng daây treân khoâng, caùc choã reõ nhaùnh, caùc

ñoaïn khoâng reõ nhaùnh (khoaûng caùnh töø 1-2km).

Thieát bò ñieän

L1

L2ø

L3

N

Ro

Thieát bò ñieän

L1

L2ø

L3

N

PE

Ro

H 6.2 Noái trung tính baûo veä

H 6.3 Noái trung tính baûo veä trong maïng 3 pha 5 daây


Trang 25

- Ñieän trôû choã noái ñaát laäp laïi khoâng ñöôïc vöôït quaù 10Ω.

Khi söû duïng noái daây trung tính baûo veä caàn chuù yù caùc ñieåm sau :

- Daây trung tính phaûi ñöôïc noái chaéc chaén.

- Khoâng ñöôïc ñaët caàu chì treân daây trung tính

- Daây ñi treân khoâng phaûi ñi daây trung tính ôû phía döôùi.

6.3 Phaïm vi öùng duïng

Trong maïng ñieän 3 pha boán daây 380/220V coù trung tính tröïc tieáp noái ñaát caàn thöïc hieän

noái trung tính phaàn voû baèng kim loaïi nhö : Maùy ñieän, tuû phaân phoái, voû kim loaïi cuûa caùc thieát

bò chieáu saùng.


1. Neâu yù nghóa vaø phaïm vi aùp duïng cuûa noái trung tính baûo veä ?

2. Vì sao phaûi noái ñaát laäp laïi ? Trình baøy caùc yeâu caàu cuûa noái ñaát laäp laïi ?

L1

L2ø

L3

N

Ro

Ñöùt

L1

L2ø

L3

N

Ro Noái ñaát laäp laïi Ro1

H 6.4 Ñöùt daây trung tính vaø chaïm voû trong noái trung tính baûo veä

H 6.5 Noái ñaát laäp laïi trong noái trung tính baûo veä


Trang 26

Baøi 7 : BAÛO VEÄ CHOÁNG ÑIEÄN AÙP CAO XAÂM NHAÄP SANG ÑIEÄN AÙP THAÁP

A. Muïc tieâu :

- Neâu roõ yù nghóa vieäc noái trung tính

- Trình baøy caùch noái trung tính

- Lieät keâ caùc yeâu caàu cuûa vieäc noái trung tính

B. Noäi dung :

7.1 Söï nguy hieåm khi coù söï xaâm nhaäp cuûa ñieän aùp cao sang ñieän aùp thaáp

7.1.1 Tröôøng hôïp trung tính cuûa maïng haï aùp vaø cao aùp ñieàu caùch ñieän vôùi ñaát

Trong tröôøng hôïp naøy, daây trung tính phía aùp thaáp coù trò soá ñieän aùp gaèn baèng ñieän aùp pha

phía cao aùp, gaây neân hieän töôïng quùa aùp, phaù huyû, gaây hö hoûng thieát bò ñieän.

7.1.2 Tröôøng hôïp trung tính haï aùp noái ñaát, cao aùp khoâng noái ñaát

Trong tröôøng hôïp naøy, daây trung tính phía aùp thaáp coù trò soá ñieän aùp :

U>1000V U<1000V

L1

L2ø

L3

N

U>1000V U<1000V

L1

L2ø

L3

N

Ro

H 7.1 Söï xaâm nhaäp cuûa ñieän aùp cao,trung tính cuûa 2 maïng caùch ñieän vôùi ñaát

H 7.2 Söï xaâm nhaäp cuûa ñieän aùp cao sang maïng coù trung tính noái ñaát


Trang 27

19

3

222+

=.=

CωR

CRωURIU

o

odo

Trong ñoù : Ro ñieän trôû noái ñaát, C ñieän dung, Id doøng ñieän söï coá hay doøng ñieän vaøo ñaát

Uo coù trò soá lôùn ñuû gaây nguy hieåm cho ngöôøi khi chaïm vaøo voû thieát bò ñieän, neáu voû

thieát bò noái trung tính baûo veä.

7.2 Caùc bieän phaùp baûo veä khi ñieän aùp cao xaâm nhaäp ñieän aùp thaáp

7.2.1 Bieän phaùp baûo veä trong maïng ñieän coù trung tính noái ñaát

- Ñoái vôùi tröôøng hôïp phía haï aùp trung tính noái ñaát, bieän phaùp baûo veä laø phía cao aùp cuõng

caàn noái ñaát. Khi coù ñieän aùp cao xaâm nhaäp ñieän aùp thaáp thì söï xaâm nhaäp naøy ñöôïc xem

nhö chaïm ñaát moät pha, caùc thieát bò baûo veä phía cao aùp taùc ñoäng, caét ñieän phía cao aùp.

- Neáu trung tính phía cao aùp khoâng thöïc hieän noái ñaát ñöôïc. Ñeå ñaûm baûo an toaøn caàn

choïn ñieän trôû noái ñaát phía haï aùp Ro ≤ 4Ω. Khi ñoù ñieän aùp treân daây trung tính laø :

ntho

ntho

do

RR

RRIU

+

= (Rnth+ laø ñieän trôû ñaúng trò cuûa noái ñaát laäp laïi)

7.2.2 Bieän phaùp baûo veä trong maïng ñieän coù trung tính caùch ly vôùi ñaát

Ñeå khaùc phuïc ngöôøi ta duøng khe hôû phoøng ñieän. Khe hôû phoùng ñieän bình thöôøng caùnh

ñieän cuoän sô caáp vôùi ñaát. Khi xaûy ra söï coá caùc ñieän cöïc cuûa khe hôû bò choïc thuûng, khi ñoù

maïng haï aùp ñöôïc xem nhö noái ñaát. Neáu phía cao aùp ñieän aùp nhoû hôn 3000V thì khe hôû khoâng

phoùng ñieän. Ngaøy nay ngöôøi ta duøng ñieän trôû phi tuyeán thaây cho khe phoùng ñieän. Ñieän trôû phi

U>1000V U<1000V

L1

L2ø

L3

N

Ro

H 7.3 Noái ñaát laäp laïi ñeå baûo veä ñieän aùp cao xaâm nhaäp


Trang 28

tuyeán hoaït ñoäng theo nguyeân lyù sau : khi ñieän aùp vöôït quaù ñieän aùp cho pheùp thì ñieän trôû treân

noù baèng khoâng, neáu chöa vöôït giaù trò cho pheùp thì ñieän trôû voâ cuøng lôùn

7.2.3 Bieän phaùp baûo veä cho maùy bieán aùp coù ñieän aùp thöù caáp nhoû hôn 1000V

Vôùi loaïi maùy bieán aùp coù ñieän aùp cao nhoû hôn 1000V, ñieän aùp thaáp nhoû hôn 100V söû

duïng 2 phöông phaùp treân khoâng coøn phuï hôïp nöõa.

Maïng ñieän naøy töông öùng vôùi ñieän 380/220, maø maïng ñieän naøy ñaõ ñöôïc noái trung tính

laøm vieäc. Do ñoù, ta chæ caàn noái trung tính moät ñaàu cuûa cuoän thöù caáp maùy bieán aùp.

Khi coù söï xaâm nhaäp ñieän aùp caùc thieát bò baûo veä seõ taùc ñoäng caét thieát bò ra khoûi löôùi

ñieän.

Tuy nhieân, trong moät soá tröôøng hôïp doøng ngaén maïch khoâng ñuû lôùn ñeå caét ñieän. Ñeå

khaéc phuïc ngöôøi ta duøng noái trung tính cuoän daây chaén. Neáu xaûy ra noái ñieän baát ngôø thì chæ xaûy

ra ngöõa cuoän chaén vaø cao aùp.

U>1000V U<1000V

L1

L2ø

L3

Khe hôû phoùng ñieän

Ro

Bieán aùp

L1

L2ø

L3

N

Ro

H 7.4 Duøng khe hôû phoùng ñieän ñeå baûo veä ñieän aùp cao xaâm nhaäp

H 7.5 Noái trung tính moät ñaàu maùy bieán aùp


Trang 29


1. Phaân tích söï nguy hieåm khi ñieän aùp cao xaâm nhaäp ñieän aùp thaáp ?

2. Neâu caùc bieän phaùp baûo veä choáng söï xaâm nhaäp cuûa ñieän aùp cao sang ñieän aùp thaáp ?

Bieán aùp

L1

L2

L3

N

N

Ro

Cuoän chaén

H 7.6 Duøng cuoän chaén


Trang 30

Baøi 8 : SEÙT VAØ BIEÄN PHAÙP THU SEÙT

A. Muïc tieâu :

- Giaûi thích söï hình thaønh seùt

- Trình baøy taùc haïi cuûa seùt

- Trình baøy kyõ thuaät thu seùt

B. Noäi dung :

8.1 Söï hình thaønh seùt

Khi caùc ñaùm maây tích moät ñieän aùp ñaùng keå khoaûng 25-35kV/cm, thì xaûy ra hieän töôïng

phoùng ñieän giöõa ñaùm maây vaø maët ñaát.

Quùa trình phoøng ñieän seùt dieãn ra khaù phöùc taïp. Ban ñaàu laø hình thaønh tia tieân ñaïo

höôùng veà phía maët ñaát nôi coù nhieàu ñieän tích döông nhaát. Neáu moâi tröôøng ñaát coù ñieän daãn laø

nhö nhau thì thi tieân ñaïo ñi vuoâng goùc vôùi maët ñaát, neáu khaùc nhau thì höôùng veà nôi coù ñieän

daãn cao nhö : vuøng quaëng kim loaïi, vuøng ñaát aåm, soâng hoà, vuøng nöôùc ngaàm, keát caáu kim loaïi,

caùc nhaø cao taàng, coät ñieän, caây cao bò öôùt trong möa … Khi tia tieân ñaïo tieán gaàn ñeán maët ñaát

thì töø phía maët ñaát, ñieän tích traùi daáu cuõng taäp trung laïi taïo neân tia tieân ñaïo phaùt trieån ngöôïc

leân ñaùm maây. Chieàu daøi tia tieân ñaïo höôùng töø döôùi leân phuï thuoäc vaøo chieàu cao cuûa vaät daãn

cuõng nhö löôïng ñieän tích maø noù coù.

Khi 2 tia gaëp nhau thì ñieän tích treân ñaùm may ñöôïc phoùng xuoáng ñaát. Phaân ra laøm

nhieàu ñôït phoùng ñieän khaùc nhau tuyø vaøo tính chaát ñaùm maây. Vì maät ñoä ñieän tích cao ñoát noùng

maõnh lieät neân tia phoùng ñieän saùng choùi, ñoàng thôøi söï giaõn nôû ñoät ngoät cuûa khoâng khí taïo neân

nhöõng tieáng noå chaùt chuùa.

8.2 Caùc thoâng soá cuûa seùt

Söï lan truyeàn soùng ñieän töø taïo neân bôûi seùt gaây

neân quaù ñieän aùp trong heä thoáng ñieän. Do ñoù, caàn bieát

nhöõng tham soá chính cuûa noù.

- Bieân ñoä doøng ñieän seùt laø giaù trò lôùn nhaát cuûa

doøng ñieän seùt. Noù khoâng vöôït quaù 200-300kA

Imax

Imax/2

τ1

τ2

H 8.1 Ñoà thò doøng ñieän seùt


Trang 31

- Thôøi gian ñaàu soùng τ1 : laø thôøi gian seùt taêng töø 0 ñeán giaù trò cöïc ñaïi. Thôøi gian naøy

thöôøng 1-100μs.

- Ñoä daøi doøng ñieän seùt τ2 laø thôøi gian töø khi xuaát hieän seùt ñeán khi seùt giaûm coøn ½ bieân

ñoä seùt. Thöôøng trong khoaûng 20-350 μs

- Toác ñoä taêng doøng di/dt coù theå ñaït tôùi 70kA/ μs

- Toác ñoä taêng aùp du/dt coù theå ñaït tôùi 12kV/ μs

8.3 Taùc haïi cuûa seùt

- Seùt ñaùnh tröïc tieáp vaøo ngöôøi thì ngöôøi cheát ngaây laäp töùc.

- Seùt ñaùnh giaùn tieáp cuõng hình thaønh ñieän aùp böôùc vaø ñeå laïi nhieàu haäu quaû.

- Seùt ñaùnh vaøo coâng trình gaây chaùy noå, hö hoûng, giaûm tuoåi thoï coâng trình

- Seùt ñaùnh vaøo ñöôøng daây ñieän gaây hö hoûng caùc traïm bieán aùp …

- Seùt ñaùnh vaøo ñöôøng daây tín hieäu gaây nhieãu vaø hö hoûng caùc traïm thu nhaän tín hieäu.

Toùm laïi taùc haïi cuûa seùt raát lôùn vaø haàu nhö khoâng theå döï baùo ñöôïc neân vieäc phoøng

choáng seùt luoân laø moái quan taâm cuûa con ngöôøi. Caàn löu yù raèng, vieäc thu seùt khoâng theå ñaït

ñöôïc möùc an toaøn tuyeät ñoái maø chæ laøm giaûm thieät haïi do seùt ôû möùc thaáp nhaát.

8.4 Kyõ thuaät thu seùt

Heä thoáng thu seùt bao goàm 3 boä phaän sau :

- Ñaàu thu seùt : duøng ñeå höôùng tia tieân ñaïo seùt veà höôùng noù.

- Daây daãn seùt duøng ñeå daãn seùt xuoáng ñaát.

- Heä thoáng noái ñaát : duøng ñeå taûn nhanh doøng seùt.

8.4.1 Ñaàu thu seùt

Ñaàu thu seùt coå ñieån :

Coøn goïi laø kim Franklin goàm moät muõi kim loaïi nhoïn ñaàu ñaët leân moät thanh kim loaïi.

Ngaøy nay, caùc nhaø khoa hoïc cho raèng ñaàu kim nhoïn khoâng huùt seùt toát hôn ñaàu kim taø.

Phaïm vi baûo veä cuûa kim Franklin ñöôïc tính theo bieåu thöùc sau :


Trang 32

Neáu hhx

3

2< thì p

h

hhr x

x )8,0

1(5,1

Neáu hhx

3

2> thì p

h

hhr x

x )-1(75,0

Trong ñoù : hx laø chieàu cao coâng trình caàn baûo veä.

h laø chieàu cao coâng trình + kim thu seùt

p laø heä soá ñieàu chænh, p=1 khi h≤30m, hp 55,= khi 30m<h<100m

Kim phoùng ñieän sôùm ESE (Early Streamer Emission)

Nguyeân lyù laø taïo ra tia phoùng ñieän ñi leân sôùm hôn baát kyø ñieåm naøo trong khu vöïc baûo veä.

Töø ñoù, taïo ra ñieåm chuaån ñeå seùt ñaùnh vaøo noù.

H 8.2 Phaïm vi baûo veä cuûa coät thu seùt

0.8h

rx

h

0.7 h 1.5 h

hx

0.8h

rx

h

0.7 h 1.5 h

hx


Trang 33

Hieän coù nhieàu haõng cheá taïo kim phoùng ñieän sôùm. Baùn kính baûo veä tuyø thuoäc vaøo töøng

haõng ñi keøm vôùi taøi lieäu laép ñaët.

Kim phoùng xaï

Laø kim thu seùt phoùng ñieän sôùm nhöng söû duïng nguoàn naêng löôïng laø nguoàn phoøng xaï nhaèm

taïo tin tieân ñaïo seùt ñi leân. Vì lyù do an toaøn moät soá nöôùc caám söû duïng kim naøy.

Kyõ thuaät giaûi tröø seùt DAS ( Dissipation Array Systerm)

Caùc ñieän tích taäp trung ôû khu vöïc caàn baûo veä seõ ñöôïc ñöa leân boä taïo ion hoùa vaø böùc xaï ra

xung quanh nhaèm muïc ñích trung hoaø vôùi ñieän tích ñaùm maây doâng.

8.4.2 Daây daãn seùt xuoáng ñaát

Ñeå daãn seùt xuoáng ñaát coù theå duøng caùp ñoàng traàn, thanh ñoàng hay caùp thoaùt seùt choáng

nhieãu.

Caùp ñoàng traàn

Daây ñoàng traàn phaûi ñaûm baûo :

- Ñaët ngoaøi coâng trình

- Tieát dieän khoâng nhoû hôn 50mm2

- Duøng 2 daây daãn seùt khi coâng trình cao treân 28m

- Khoâng ñöôïc ñi doïc theo daây ñieän löïc

- Khi tieáp ñaát phaûi boïc voû chòu nhieät khoaûng 2m keå töø maët ñaát.

- Coá ñònh daây chaén chaén.

Caùp thoaùt seùt choáng nhieãu Ericore

H8. 3 Hình daùng moät soá kim phoùng ñieän sôùm


Trang 34

Khi caàn baûo veä seùt caùc anten vieãn thoâng, phaùt thanh truyeàn hình … caùp traàn seõ gaây quaù aùp

cho thieát bò vieãn thoâng, gaây nhieãu cho ñöôøng tín hieäu. Vì vaäy, ta phaûi duøng caùp thoaùt seùt

choáng nhieãu Ericore

8.4.3 Heä thoáng noái ñaát

Yeâu caàu chung cuûa heä thoáng noái ñaát

- Taûn nhanh vaø an toaøn naêng löôïng seùt vaøo ñaát

- Taûn an toaøn xung quaù aùp vaø xung ñoät bieán vaøo ñaát

- Baûo veä an toaøn cho ngöôøi vaø thieát bò khoûi ñieän aùp böôùc

- Tuoåi thoï cao

Toång trôû noái ñaát phaûi nhoû hôn 10 .


1. Trình baøy söï hình thaønh vaø taùc haïi cuûa seùt ?

2. Trình baøy caùc thoâng soá cuûa seùt ?

3. Trình baøy kyõ thuaät thu seùt vaø caùch tính phaïm vi baûo veä cuûa kim thu seùt coå ñieån ?


Trang 35

Baøi 9 : TRÖÔØNG ÑIEÄN TÖØ TAÀN SOÁ CAO – TÓNH ÑIEÄN

A. Muïc tieâu :

- Neâu roõ taùc haïi cuûa tröôøng ñieän töø taàn soá cao

- Trình baøy bieän phaùp phoøng traùnh

- Neâu roõ söï hình thaønh tónh ñieän vaø bieän phaùp ñeà phoøng

B. Noâi dung :

9.1 Tröôøng ñieän töø taàn soá cao

9.1.1 Söï hình thaønh tröôøng ñieän töø taàn soá cao trong moät soá thieát bò coâng nghieäp

Khi coù doøng ñieän bieán thieân theo thôøi gian thì xung quanh noù seõ xuaát hieän töø tröôøng

bieán thieân, xung quanh töø tröôøng bieán thieân laïi xuaát hieän ñieän tröôøng bieán thieân. Chuùng lan

toûa trong khoâng gian khoâng caàn daây daãn vôùi vaän toác aùnh saùng.

Caùc loø cao taàn duøng ñeå nung noùng caùc vaät lieäu, phoâi, chi tieát coù caáu taïo laø caùc cuoän

daây caûm öùng. Khi ñaët moät vaät baèng kim loaïi trong töø tröôøng thaây ñoåi lieân tuïc thì vaät bò caûm

öùng vaø phaùt sinh doøng ñieän xoaùy (doøng Fuco) laøm vaät noùng leân.

9.1.2 Taùc duïng cuûa ñieän töø ñeán cô theå con ngöôøi

Taùc duïng cuûa tröôøng ñieän töø leân cô theå con ngöôøi phuï thuoäc vaøo ñoä daøi böôùc soùng, tính

chaát coâng vieäc cuûa nguoàn, cöôøng ñoä böùc xaï, thôøi gian taùc duïng, khoaûng caùch töø nguoàn ñeán cô

theå vaø söï caûm thuï rieâng cuûa töøng ngöôøi.

Naêng löôïng ñieän töø ñöôïc haáp thuï gaây ra phaù huyû söï ñònh höôùng khoâng gian cuûa dòch

theå phaân töû löôõng cöïc chöùa trong cô theå. Naêng löôïng ñoù bieán thaønh nhieät nung noùng caùc boä

phaän ñöôïc caáp ít maùu (nhaân maét, oáng daãn tinh) caùc cô quan baûo hoøa nöôùc (gan, tuî, thaän …)

Do söï thaám sau cuûa tia böùc xaï, cô theå bò boûng ôû saâu trong cô quan noäi taïng. Neáu cöôøng ñoä böùc

xaï lôùn, thôøi gian keùo daøi seõ daãn ñeán roái loaïn heä thaàn kinh, roái loaïn heä thoáng tim maïch gaây

khoù nguû, nhöùc ñaàu, giaûm aùp löïc maùu, ñau tim, khoù thôû vaø nhieàu trieäu chöùng khaùc.

9.1.3 Caùc bieän phaùp an toaøn

- Ñaët caùc thieát bò cao taàn ñuùng yeâu caàu theo TCVN 3718-82, che chaén, thoâng gioù

- Cheá ñoä laøm vieäc nghó ngôi hôïp lyù.


Trang 36

9.2 Tónh ñieän

Tónh ñieän laø do söï ma saùt giöõa caùc vaät caùch ñieän vôùi nhau hoaëc do ma saùt giöõa vaät

caùch ñieän vaø vaät daãn ñieän. Khi noù tích ñeán moät giôùi haïn cho pheùp, gaëp ñieàu kieän thuaän lôïi thì

phoùng ñieän vaø phaùt sinh tia löa ñieän gaây chaùy noå.

Tónh ñieän coøn coù theå tích luõy treân cô theå con ngöôøi. Tónh ñieän treân cô theå con ngöôøi seõ

laøm hö hoûng caùc linh kieän ñieän töû

Ñeå ñeà phoøng taùc haïi cuûa tónh ñieän ta thöïc hieän caùc bieän phaùp sau :

- Noái ñaát caùc thieát bò nhö beå chöùa oáng daãn …

- Taêng ñoä aåm moâi tröôøng, taêng cao ñoä daãn ñieän cuûa khoâng khí

- Vôùi con ngöôøi : Khi laøm vieäc trong caùc xí nghieäp ñieän töû caàn maët aùo, mang giaày, ñeo

voøng khöû tónh ñieän.


1. Trình baøy aûnh höôûng cuûa tröôøng ñieän töø taàn soá cao ñeán cô theå con ngöôøi vaø caùc bieän

phaùp an toaøn ?

2. Trình baøy söï hình thaønh tónh ñieän, taùc haïi vaø caùc bieän phaùp an toaøn ?


Trang 37

Baøi 10 : BIEÄN PHAÙP KYÕ THUAÄT AN TOAØN ÑIEÄN

A. Muïc tieâu :

- Phaân bieät vaø neâu taùc duïng cuûa caùc loaïi coâng cuï baûo veä

- Trình baøy caùc yeâu caàu khi söû duïng vaø vaän haønh thieát bò ñieän

B. Noâi dung :

10.1 Caùc loaïi coâng cuï baûo veä

10.1.1 Phaân loaïi

Theo chöùc naêng coâng cuï baûo veä goàm :

- Caùc coâng cuï caùch ly con ngöôøi khoûi phaàn daãn ñieän vaø ñaát : saøo caùch ñieän, kìm caùch

ñieän, uûng cao sau, gaêng tay …

- Caùc coâng cuï ño löôøng : saøo chæ ñieän aùp di ñoäng, Ampe keïp ño doøng ñieän

- Caùc coâng cuï baûo veä choáng hoà quang ñieän : kính baûo veä, maët naï …

- Caùc coâng cuï duøng laøm vieäc treân cao : daây ñeo an toaøn, thang xeáp, thang naêng…

10.1.2 Boä noái ñaát taïm thôøi

Boä noái ñaát taïm thôøi di ñoäng duøng ñeå loaïi tröø söï xuaát hieän ñieän aùp baát ngôø ôû caùc phaàn ñaõ

caét ñieän. Goàm caùc boä phaän sau :

- Daây daãn ñeå noái taét caùc pha

- Daây daãn ñeå noái ñaát

- Caùc cöïc noái daây vôùi cöïc noái ñaát

10.1.3 Caùc bieån baùo phoøng ngöøa

Tuyø theo muïc ñích nhaéc nhôû, caûnh baùo hay phoøng ngöøa, coù theå coù caùc bieån baùo khaùc nhau

nhö sau :

- Bieån baùo phoøng ngöøa : “ Ñieän aùp nguy hieåm cheát ngöôøi”, “Coù ñieän nguy hieåm cheát

ngöôøi”, “Döøng laïi, ñieän aùp cao”

- Bieån caám : “Caám ñoùng ñieän, coù ngöôøi laøm vieäc”, “Caám vaøo, ñieän theá nguy hieåm cheát

ngöôøi”, “caám treøo, nguy hieåm cheát ngöôøi”

- Bieån cho pheùp : “Cho pheùp laøm vieäc taïi ñaây”


Trang 38

- Bieån nhaéc nhôû : “noái ñaát”

10.1.4 Söû duïng vaø baûo quaûn caùc coâng cuï :

Tröôùc khi söû duïng phaûi kieåm tra tính töông thích cuûa caùc coâng cuï baûo veä. Noù coù phuø hôïp

vôùi ñieän aùp cuûa caùc trang thieát bò.


Trang 39

Khi duøng saøo caùnh ñieän ñeå ñoùng caét caùc caàu dao phaûi ñi uûng caùch ñieän, mang gaêng tay

caùnh ñieän, ñeo kính baûo veä maét.

Khi söû duïng kìm caùch ñieän, neân ñeo gaêng tay, ñi giaày caùch ñieän hoaëc ñöùng treân giaù caùch

ñieän. Ngöôøi thao taùc phaûi ñeo kính vaø phaûi coù ngöôøi thöù 2 giaùm saùt.

Vieäc laép ñaët boä noái ñaát di ñoäng seõ tieán haønh sau khi ñaõ kieåm tra khoâng coù ñieän. Noái daây

noái ñaát vôùi thanh noái ñaát sau cuøng duøng saøo caùnh ñieän noái daây noái ñaát vaøo caùc cöïc.

10.2 An toaøn khi söû duïng vaø vaän haønh caùc thieát bò duøng ñieän

10.2.1 Yeâu caàu veà an toaøn khi söû duïng caùc duïng cuï ñieän

Veà caáu taïo, caùc thieát bò ñieän caàm tay caàn phaûi baûo ñaûm an toaøn tuyeät ñoái cho nguôøi söû

duïng vaø phaûi thoaû maõn caùc yeâu caàu sau :

- Caùc phaàn daãn ñieän phaûi coù che chaén ñeå khoâng cho ngöôøi baát ngôø va chaïm phaûi

- Möùc ñoä caùch ñieän phaûi toát ôû taát caû caùc boä phaän, choã daây daãn ñieän ñi vaøo duïng cuï phaûi

coù caùc oáng ñeäm

- Thieát bò ñieän caàm tay ñieän aùp treân 36V phaûi noái ñaát. Vieäc noái ñaát thöïc hieän baèng moät

ruoät rieâng cuûa daây daãn caáp ñieän. Ruoät naøy phaûi noái chaéc chaén vôùi voû duïng cuï ñieän ôû

phía trong nhôø moät cöïc noái ñaát ñaët bieät. Thöôøng cöïc naøy ñöôïc ñaùnh daáu “ 3”

- Tröôùc khi ñoùng ñieän vaøo thieát bò caàm tay phaûi kieåm tra tình traïng daây cung caáp ñieän

10.2.2 Yeâu caàu veà an toaøn khi söû duïng caùc thieát bò chieáu saùng

- Boùng ñeøn nung saùng treo thaáp hôn 2,5m phaûi duøng loaïi coù chuïp coù caáu taïo kín ñeå

ngöôøi ñôõ chaïm vaøo hoaëc duøng nguoàn ñieän aùp 36V

- Daây daãn ñeán ñeøn khoâng ñöôïc chòu löïc, khoâng ñöôïc duøng daây daãn ñeå treo ñeøn.

- Khi laép thieát bò chieáu saùng phaûi chuù yù ñeán cheá ñoä laøm vieäc cuûa daây trung tính. Neáu

trung tính noái ñaát daây trung tính noái vaøo oáng ren, daây pha noái vaøo ñuoâi ñeøn qua coâng

taéc.

- Caùc ñeøn laép ñaët treân cao khoâng ñöôïc rung theo gioù.

10.2.3 Yeâu caàu veà an toaøn ñieän khi thao taùc treân cao

- Neáu laø truï goã phaûi kieåm tra thaân vaø chaân truï ñeå coù bieän phaùp an toaøn

- Neáu laø truï saét phaûi kieåm tra roø ñieän


Trang 40

- Phaûi mang giaày, ñoäi muõ an toaøn, ñeo daây baûo hoä. Khi söû duïng daây phaûi thöû laïi daây, khi

moùc khoùa phaûi ghìm vaøo khoùa ñeå kieåm tra ñoä chaéc chaén cuûa moùc khoùa

- Khi laøm vieäc ôû treân cao phaûi coù ít nhaát 2 ngöôøi. Khoâng ñöôïc neùm leân hay laøm rôi baét

cöù vaät gì coù theå gaây nguy hieåm cho ngöôøi phía döôùi. Muoán ñöa ñoà leân, xuoáng ta phaûi

duøng daây keùo leân vaø thaû xuoáng.

- Ngöôøi ôû döôùi phaûi ñoäi muõ an toaøn, traùnh xa taàm rôi cuûa caùc ñoà vaät.

- Neáu laøm vieäc ôû nôi ñoâng ngöôøi phaûi coù bieån baùo, raøo chaén ñeå ñeà phoøng tai naïn cho

ngöôøi qua laïi.

10.3 Toå chöùc vaän haønh an toaøn

10.3.1 Keá hoaïch kieåm tra vaø tu söûa

Muoán thieát bò ñöôïc an toaøn vôùi ngöôøi laøm vieäc caàn tu söûa chuùng theo keá hoaïch ñaõ ñònh.

10.3.2 Choïn caùn boä

Ngöôøi caùn boä caàn coù thaùi ñoä caàn cuø, coù kieán thöùc veà chuyeân moân, coù söùc khoûe.

10.3.3 Huaán luyeän

Coâng nhaân, caùn boä ñieän phaûi qua qua thôøi kyø huaán luyeän veà an toaøn ñieän môùi ñöôïc nhaän

vieäc. Phaàn ñaàu khoùa hoïc laø kieåm tra caùch caáp cöùu ngöôøi bò tai naïn ñieän, sau ñoù ñeán caùc kieán

thöùc khaùc veà an toaøn ñieän. Taát caû nhöõng ngöôøi phuïc vuï vôùi thieát bò ñieän cao aùp keå töø baät II trôû

leân ñeàu phaûi ñöôïc kieåm tra veà an toaøn vaø caáp cöùu moãi naêm moät laàn.

10.3.4 Thao taùc thieát bò

Ngöôøi tröïc ban phaûi coù sô ñoà noái daây cuûa caùc ñöôøng daây. Ngöôøi tröïc ban phaûi thao taùc

theo meänh leänh, tröø tröôøng hôïp tai naïn môùi ñöôïc thao taùc tröôùc baùo caùo sau.

Sau khi nhaän leänh thao taùc, tröïc ban phaûi ghi vaøo soå vaø laøm phieáu thao taùc. Caàn chuù yù ñeán

trình töï thao taùc.


Trang 41


1. Coù nhöõng phöông tieän vaø duïng cuï caàn thieát naøo cho an toaøn ñieän ?

2. Trình baøy caùch toå chöùc an toaøn ñieän ?

PHIÕU THAO T¸C

Sè........

Ngµy................ Thêi gian b¾t ®Çu.......................... Thêi gian kÕt thóc.........................

NhiÖm vô: C¾t ®iÖn vµ nèi ®Êt ®êng d©y sè 2-110kV. Tr×nh tù thao t¸c:

1. C¾t m¸y sè :................

2. KiÓm tra tr¹ng th¸i c¾t cña m¸y c¾t ®iÖn.

3. KiÓm tra çch ®iÖn cña dao çch ly ®êng d©y.

4. C¾t dao çch ly ®êng d©y.

5. §ãng dao nèi ®Êt cña ®êng d©y.

6. C¾t dao çch ly thanh gãp cña hÖ thèng thanh gãp.... Ngêi thao t¸c Ngêi duyÖt

KÝ KÝ


Trang 42

PHUÏ LUÏC

Chuù thích caùc töø vieát taét :

- L1, L2, L3 line 1, line 2, line 3 taïm dòch laø pha 1, pha 2, pha 3

- N Neutron ( trung tính)

- PE Protect Earth ( noái ñaát baûo veä)

- ESE Early Streamer Emission ( kim phoùng ñieän sôùm)

- DAS Dissipation Array Systerm (heä thoáng giaûi tröø seùt)

GIÁO TRÌNH - WordPress.com › 2015 › 07 › gt-an_toan_dien.pdf · - GIAÙO TRÌNH AN TOAØN...

Documents

Transcript of GIÁO TRÌNH - WordPress.com › 2015 › 07 › gt-an_toan_dien.pdf · - GIAÙO TRÌNH AN TOAØN...