JOURNAL OF PSYCHOLOGY KASEM BUNDIT UNIVERSITYjournal.psy.kbu.ac.th/myfile.pdf ·...

Ψ

Volume 9 Number 1 January - June 2019 ISSN 2286-6663

ความโกรธและแนวทางการจดการความโกรธในวยรน

ผลของกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตในการลดความกลวตอการฉดวคซนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1

ผลของโปรแกรมการบ าบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ตอภาวะซมเศราของวยรนในสถานสงเคราะห

ประสทธผลของการใชโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดโรงพยาบาลล าปาง

ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบความเครยดและวธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย

ผลของการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสทมตอการลดพฤตกรรมซ า ๆ ของเดกออทสตกโรงเรยนพบลประชาสรรค

การเสรมสรางการทรงตวของผสงอาย โดยการใชโปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ

ผลของโปรแกรมการใหค าปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ทมตอระดบความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง

ความหวง

บทวจารณหนงสอ (Book Review) : การคดเชงบรหารและการก ากบตนเองในวยรน

ปท 9 ฉบบท 1 มกราคม – มถนายน 2562

มหาวทยาลยเกษมบณฑต วารสารจตวทยา

JOURNAL OF PSYCHOLOGY KASEM BUNDIT UNIVERSITY

KASEM BUNDIT UNIVERSITY

PSYCHOLOGY

วารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต เจาของ

มหาวทยาลยเกษมบณฑต

ทปรกษา 1. ดร.วลลภ สวรรณด 2. ดร.เสนย สวรรณด 3. รองศาสตราจารย ดร.ประสาร มาลากล ณ อยธยา

กองบรรณาธการบรหาร 1. ศาสตราจารย ดร.ผองพรรณ เกดพทกษ 2. ศาสตราจารยศรยา นยมธรรม 3. รองศาสตราจารย ดร.ประสาร มาลากล ณ อยธยา 4. รองศาสตราจารย ดร.รญจวน ค าวชรพทกษ 5. รองศาสตราจารย ดร.อรจรย ณ ตะกวทง 6. รองศาสตราจารย ดร.อาร พนธมณ 7. รองศาสตราจารยไพบลย เทวรกษ 8. อาจารย ดร.เจษฎา องกาบส

กองบรรณาธการวชาการ 1. ศาสตราจารย ดร.จรรจา สวรรณทต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2. ศาสตราจารย ดร.ผองพรรณ เกดพทกษ มหาวทยาลยเกษมบณฑต 3. ศาสตราจารยศรยา นยมธรรม มหาวทยาลยเกษมบณฑต 4. รองศาสตราจารย ดร.ทศนย นนทะสร มหาวทยาลยมหดล 5. รองศาสตราจารย ดร.นนทา สรกษา สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 6. รองศาสตราจารย ดร.ประสาร มาลากล ณ อยธยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต 7. รองศาสตราจารย ดร.สทธโชค วรานสนตกล มหาวทยาลยธรรมศาสตร 8. รองศาสตราจารย ดร.สมโภชน เอยมสภาษต จฬาลงกรณมหาวทยาลย 9. รองศาสตราจารย ดร.วรนช แหยมแสง มหาวทยาลยรามค าแหง 10. รองศาสตราจารย ดร.รญจวน ค าวชรพทกษ มหาวทยาลยเกษมบณฑต 11. รองศาสตราจารย ดร.อรพนทร ชชม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 12. รองศาสตราจารย ดร.อรญญา ตยคมภร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 13. รองศาสตราจารย ดร.อาร พนธมณ มหาวทยาลยเกษมบณฑต 14. รองศาสตราจารยมกดา ศรยงค มหาวทยาลยรามค าแหง 15. ผชวยศาสตราจารย ดร.เยนใจ เลาหวณช มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต 16. ผชวยศาสตราจารย ดร.วระวฒน ปนนตามย สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 17. ผชวยศาสตราจารย ดร.สรวฒน ศรเครอดง มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

กองบรรณาธการ 1. รองศาสตราจารย ดร.อรจรย ณ ตะกวทง บรรณาธการ 2. นางสาวรศมดารา ดารากร ณ อยธยา ผชวยบรรณาธการ 3. นางสาวจนทมา ขณะรตน ผชวยบรรณาธการ

คณะกรรมการจดท าวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต 1. รองศาสตราจารยไพบลย เทวรกษ ประธานกรรมการ 2. รองศาสตราจารย ดร.อรจรย ณ ตะกวทง กรรมการ 3. นางสาวรศมดารา ดารากร ณ อยธยา กรรมการและเลขานการ 4. นางสาวรณรตน ภดอก กรรมการและผชวยเลขานการ

ผทรงคณวฒพจารณาบทความ 1. ศาสตราจารย ดร.ผองพรรณ เกดพทกษ มหาวทยาลยเกษมบณฑต 2. ศาสตราจารย ดร.อาร สณหฉว นกวชาการอสระ 3. ศาสตราจารยศรยา นยมธรรม มหาวทยาลยเกษมบณฑต 4. รองศาสตราจารย ดร.คคนางค มณศร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 5. รองศาสตราจารย ดร.คมเพชร ฉตรศภกล มหาวทยาลยเกษมบณฑต 6. รองศาสตราจารย ดร.ดารณ อทยรตนกจ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 7. รองศาสตราจารย ดร.นธพฒน เมฆขจร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 8. รองศาสตราจารย ดร.นพพร แหยมแสง มหาวทยาลยรามค าแหง 9. รองศาสตราจารย ดร.นวลจนทร จฑาภกดกล มหาวทยาลยมหดล 10. รองศาสตราจารย ดร.ประสาร มาลากล ณ อยธยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต 11. รองศาสตราจารย ดร.ปรชา วหคโต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 12. รองศาสตราจารย ดร.พศสมย อรทย มหาวทยาลยมหดล 13. รองศาสตราจารย ดร.มกดา ศรยงค มหาวทยาลยรามค าแหง 14. รองศาสตราจารย ดร.รญจวน ค าวชรพทกษ มหาวทยาลยเกษมบณฑต 15. รองศาสตราจารย ดร.ลดดาวรรณ ณ ระนอง มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 16. รองศาสตราจารย ดร.วรนช แหยมแสง มหาวทยาลยรามค าแหง 17. รองศาสตราจารย ดร.สกร รอดโพธทอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย 18. รองศาสตราจารย ดร.สกล วรเจรญศร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 19. รองศาสตราจารย ดร.สมโภชน เอยมสภาษต จฬาลงกรณมหาวทยาลย 20. รองศาสตราจารย ดร.สมสรรญก วงษอยนอย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 21. รองศาสตราจารย ดร.สรมภา รอดมณ วทยาลยพยาบาลต ารวจ 22. รองศาสตราจารย ดร.อรพนทร ชชม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 23. รองศาสตราจารย ดร.อรญญา ตยคมภร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 24. รองศาสตราจารย ดร.อาร พนธมณ มหาวทยาลยเกษมบณฑต 25. รองศาสตราจารยชศร วงศรตนะ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 26. รองศาสตราจารยนภา ศรไพโรจน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

27. ผชวยศาสตราจารย ดร.ธนดา จลวนชยพงษ มหาวทยาลยบรพา 28. ผชวยศาสตราจารย ดร.ปนดดา ธนเศรษฐกร มหาวทยาลยมหดล 29. ผชวยศาสตราจารย ดร.ประศกด หอมสนท จฬาลงกรณมหาวทยาลย 30. ผชวยศาสตราจารย ดร.พาสนา จลรตน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 31. ผชวยศาสตราจารย ดร.มณฑรา จารเพง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 32. ผชวยศาสตราจารย ดร.เรวด วฒทกโกศล จฬาลงกรณมหาวทยาลย 33. ผชวยศาสตราจารย ดร.ศกดนา บญเปยม มหาวทยาลยบรพา 34. ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรพนธ ศรวนยงค มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 35. ผชวยศาสตราจารย ดร.สรวฒน ศรเครอดง มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย 36. ผชวยศาสตราจารย ดร.สนทนา วจตรเนาวรตน มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม 37. ผชวยศาสตราจารย นพ.พนม เกตมาน มหาวทยาลยมหดล

ก าหนดวนออกวารสาร ปละ 2 ฉบบ - ฉบบท 1 เดอนมกราคม – มถนายน ก าหนดออกวารสาร เดอนมถนายน

- ฉบบท 2 เดอนกรกฎาคม – ธนวาคม ก าหนดออกวารสาร เดอนธนวาคม

วตถประสงค 1. เพอสงเสรมและสนบสนนการศกษาคนควา สรางสรรคผลงานทางวชาการดานจตวทยา

ของคณาจารย นกวชาการและนกศกษาระดบบณฑตศกษา 2. เพอเผยแพรความร ผลงานวชาการและผลงานวจยทางจตวทยาสสาธารณชน 3. เพอเสรมสรางเครอขายความรวมมอทางวชาการดานจตวทยา ระหวางสถาบนการศกษา

หนวยงานทางวชาการ หนวยงานปฏบตการและนกวชาการอสระทางดานจตวทยา

พมพท มหาวทยาลยเกษมบณฑต เลขท 1761 ถนนพฒนาการ แขวงสวนหลวง เขตสวนหลวง กรงเทพฯ 10250 โทรศพท 0-2320-2777 โทรสาร 0-2720-4677 ISSN 2286-6663

ส านกงาน หลกสตรสาขาวชาจตวทยา ระดบบณฑตศกษา (ชน 3 อาคารเกษมพฒน) มหาวทยาลยเกษมบณฑต วทยาเขตพฒนาการ โทรศพท/โทรสาร 0-2320-2777 ตอ 1134, 1163 e-mail: [email protected] http://journal.psy.kbu.ac.th

ปทพมพ 2562

ค านยม

วารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑตไดเดนทางมาถงฉบบครบรอบปท 9 แลว นบเปน

ประจกษพยานแหงความมงมนตงใจของคณะบรรณาธการและผจดท าทไดรวมแรงรวมใจกนอยางเขมแขงเพอมงสงเสรมใหศาสตรและวชาชพจตวทยาไดขยายขอบขายของการศกษาวจยและพฒนาองคความรในการวเคราะห อธบาย ท านาย และเสรมสรางความเปนมนษยทแทจรงใหพรอมเผชญกบสภาวะความเปลยนแปลงอยางรวดเรวและหลากหลายทเกดขนในสงคมปจจบน

ในนามของหลกสตรสาขาวชาจตวทยา ระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต ขอแสดงความชนชมและขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.อรจรย ณ ตะกวทง รองศาสตราจารยไพบลย เทวรกษ ผเปนบรรณาธการและประธานคณะกรรมการจดท าวารสาร รวมทงทานผทรงคณวฒพจารณาบทความและทานนกวชาการผกรณาสงบทความทมคณภาพ ขอเปนก าลงใจใหทกทานไดผสานก าลงเปนกลยาณมตรในดานจตวทยาใหมนษยและสงคมไดมพฒนาการอยางยงยนตอไป

ดวยความมงมนตงใจและใฝพฒนา (รองศาสตราจารย ดร.ประสาร มาลากล ณ อยธยา) รองอธการบดฝายวชาการ ผอ านวยการหลกสตรสาขาวชาจตวทยา ระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต

บรรณาธการแถลง

วารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต ปท 9 ฉบบท 1 เดอนมกราคม – มถนายน 2562 ไดตพมพเผยแพรเปนฉบบท 1 ของป ในการน าเสนอบทความทางวชาการและบทความวจยทางดานจตวทยาของอาจารยผทรงคณวฒและนกวชาการในสาขาวชาจตวทยา จากวทยาลยเซนตหลยส มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยรามค าแหง และมหาวทยาลยเกษมบณฑต ซงบทความทกฉบบไดรบการพจารณากลนกรองจากผทรงคณวฒทางดานจตวทยา ดานสถต และการวจย ท าใหเนอหาทกคอลมนของวารสารมคณภาพ เพอทานผอานจะไดรบความรทางวชาการและสามารถน าไปเปนประโยชนในการอางอง และประยกตใชในทางวชาการได

กองบรรณาธการ ขอขอบคณผเขยนบทความทกทานทสงบทความมาใหพจารณาตพมพ รวมทงผทรงคณวฒกลนกรองบทความทกรณาพจารณาใหขอคดเหนในการปรบปรงแกไขบทความใหมความถกตองทนสมยตามหลกเกณฑ และขอขอบคณมหาวทยาลยเกษมบณฑตทใหการสนบสนนในการจดท าวารสารจนส าเรจลลวงดวยด ซงกองบรรณาธการหวงเปนอยางยงวาวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑตฉบบนจะเกดประโยชนตอทานผอานในการน าไปประยกตใชและสรางสรรคผลงานวชาการทางจตวทยาตอไป หากมขอผดพลาดประการใด ขอนอมรบไวเพอการน าไปปรบปรงแกไขตอไป

(รองศาสตราจารย ดร.อรจรย ณ ตะกวทง)

บรรณาธการ

สารบญ หนา

ความโกรธและแนวทางการจดการความโกรธในวยรน อาจารยชนตา แดงอดม

1-15

ผลของกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตในการลดความกลวตอการฉดวคซนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 นางสาวธนวรรณ พทกษกชกร

อาจารย ดร.พชรนทร เสร รองศาสตราจารยสพร อภนนทเวช

16-27

ผลของโปรแกรมการบ าบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ตอภาวะซมเศราของวยรนในสถานสงเคราะห นางสาวพฤกษา พงสข

รองศาสตราจารย ดร.มานกา วเศษสาธร

28-39

ประสทธผลของการใชโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดโรงพยาบาลล าปาง นางสาวชญาภา สนนทชยกล

รองศาสตราจารย ดร.มานกา วเศษสาธร

40-51

ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบความเครยดและวธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย

นายน าชย รตนพงษบณฑต รองศาสตราจารย ดร.อาร พนธมณ

52-66

ผลของการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสทมตอการลดพฤตกรรมซ า ๆ ของเดกออทสตกโรงเรยนพบลประชาสรรค นางสาวนาฎลดดา สงกะส

ศาสตราจารยศรยา นยมธรรม

67-84

การเสรมสรางการทรงตวของผสงอาย โดยการใชโปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ นางสาวเอมอร ค าแกว

รองศาสตราจารย ดร.ประสาร มาลากล ณ อยธยา

85-96

สารบญ (ตอ)

ผลของโปรแกรมการใหค าปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ทมตอระดบความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง

นางสมนกาญจน ลาภกตตเจรญชย

รองศาสตราจารย ดร.อาร พนธมณ

97-109

ความหวง

นายภทรกร มขศรนาค

ศาสตราจารย ดร.ผองพรรณ เกดพทกษ รองศาสตราจารย ดร.ประสาร มาลากล ณ อยธยา

110-117

บทวจารณหนงสอ (Book Review) : การคดเชงบรหารและการก ากบตนเองในวยรน

รองศาสตราจารย ดร.นวลจนทร จฑาภกดกล

118-129

ค าแนะน าส าหรบผสงบทความวชาการและบทความวจยเพอตพมพในวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต

130-133

วารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต ปท 9 (มกราคม-มถนายน 2562) 1

ความโกรธและแนวทางการจดการความโกรธในวยรน Anger and anger management approach in adolescents ชนตา แดงอดม

บทคดยอ

วยรนเปนชวงวยหนงของชวตทมการเปลยนแปลงอยางมากไปจากวยเดก ทงทางดานรางกาย จตใจ และการปรบตวในบรบทสงคมใหม ๆ การเปลยนแปลงดงกลาวสมพนธกบการเกดอารมณทหลากหลายโดยหนงในอารมณเหลานนคอ “ความโกรธ” ความโกรธเปนสภาวะอารมณหนงทมความรนแรงและสามารถกระตนใหบคคลแสดงความกาวราวได การพยายามเกบอารมณโกรธอาจกอใหเกดความเครยดซงนาไปสปญหาสขภาพจต และสขภาพกายตามมา เชน การปวดศรษะ ปวดทองอนเนองมาจากการเกบกดอารมณมากเกนไป การมทกษะการจดการความโกรธอยางเหมาะสมจงเปนวธหนงในการสงเสรมใหบคคลมสขภาพจตทด แตในกลมวยรนอาจยงมวธการในการจดการความโกรธทมประสทธภาพไมมากนก เนองจากการจดการความโกรธเปนทกษะทตองอาศยการเรยนรและประสบการณการแกปญหาของบคคล ดงนน วยรนบางคนจงอาจมปญหาในการควบคมอารมณและพฤตกรรมของตนเอง การทาความเขาใจเกยวกบความโกรธและลกษณะความโกรธในวยรนจงมความสาคญในการหาแนวทางสรางเสรมทกษะการจดการความโกรธในกลมวยรนตอไป ค าส าคญ: ความโกรธ, การจดการความโกรธ, วยรน

Abstract

Adolescence is the phase of life that comes to change dramatically from childhood including body, mind and adaptation in a new social context. These changes are related to the occurrence of various emotions, one of these is "anger". Anger is an intense emotional state and can stimulate people to show aggression. If this emotion is suppressed, it may cause stress which leads to mental health problems and physical illness such as headaches, abdominal pain due to excessive emotional suppression. อาจารยประจาคณะจตวทยา วทยาลยเซนตหลยส

2 วารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต ปท 9 (มกราคม-มถนายน 2562)

Anger management is one of the skills that can promote mental health. Having appropriate anger management skills is one of the ways which can encourage people to have good mental health. However, in adolescents, there may not be a very effective method of managing anger because it is a skill enhanced by individuals’ learning and experience in solving problems. Thus, some people in this age may have problems controlling their emotions and behaviors. Understanding the anger and the nature of anger in adolescents is important in finding ways to enhance the anger management skills among them. Key words: Anger Anger management Adolescence

บทน า

ความโกรธเปนอารมณพนฐานหนงของมนษย ทมความสาคญอยางมากตอสขภาพจตของบคคล เนองจากเปนสภาวะอารมณทมความรนแรงและอาจนาไปสพฤตกรรมกาวราวหรอปญหาในการดาเนนชวตได ความโกรธเกยวของกบการตอบสนองตอความไมพงพอใจ ไมเปนมตร หรอความรสกถกคกคาม โดยมากแลวความโกรธจะถกกระตนจากสถานการณความเครยดตาง ๆ เชน ความกดดนในการเรยน/การทางาน ความยากลาบากในการดาเนนชวต ความทกขยากในครอบครว หรอการประสบกบเหตการณทกอใหเกดความบอบชาทางจตใจ โดยความโกรธมกสงผลกระทบตอการประมวลผลขอมล การคดอยางมเหตผล และการกระทาทขาดการไตรตรอง หากความโกรธไมถกทาใหหายไปหรอบรรเทาลงยอมสงผลในทางลบตอสขภาพกายและสขภาพจต รวมถงสมพนธภาพกบคนรอบขางในระยาว ดงนน ความโกรธจงจาเปนตองไดรบการจดการอยางเหมาะสมเพอใหบคคลมสขภาพกายและสขภาพจตทด ซงจะสงผลตอความเปนอยทดตอไปในอนาคต

ในกลมวยรน ความโกรธเปนสภาวะทางอารมณทควรใหความสาคญเปนอยางมาก เนองจากชวงวยนบคคลตองรบมอกบการเปลยนแปลงในหลาย ๆ ดานทงดานรางกาย อารมณ และบรบทการดาเนนชวตเพอเตรยมความพรอมสการเปนผใหญ ฮอรโมนทเปลยนแปลงไปสงผลตอพฒนาการทางอารมณ อารมณโกรธในวยรนจงมความรนแรง ไมคงท ควบคมไดยาก โดยสวนใหญอารมณทเกดขนจะยงไมหายไปในเวลาอนสน (มการคงคางของอารมณ) ลกษณะพนฐานของอารมณโกรธจะสงผลกระทบตอความคดและการตดสนใจ (Kassinove, et al., 2002) การควบคมและการตอบสนองอยางเหมาะสมตามบรบทสงคมจงเปนสงททาไดยากสาหรบวยรน ในบางรายอาจสามารถปรบตวและตอบสนองอยางเหมาะสมได แตในบางรายอาจมการแสดงความโกรธออกมาอยางเปดเผยทงทางรายกายและวาจาทอาจมความรนแรง หนหนพลนแลน หรอขาดการไตรตรองอยางรอบคอบ เชน การตอบสนองทางวาจาอยางขนเคอง การทาลายสงของ ทะเลาะววาท หรอทารายรางกาย เปนตน (Kassinove, Tafrate, & Dundin, 2002) ซงการกระทาทขาดการยบยงเหลานจะเปนการการทาลายสมพนธภาพระหวางบคคลและสมพนธภาพกบคนรอบขาง (Tafrate & Kassinove, 2002) อยางไรกตาม การแสดงความโกรธทางรางกายอยางรนแรงนจะลดลงในชวงวยรนตอนปลาย ซงชวงวยนมกแสดงความโกรธทางสหนา แววตา เชน หนาบง แววตาเกรยวกราด


ไมยอมพดและไมยอมทาในสงทไดตงใจไว ในบางรายอาจจะเกบความโกรธเอาไวในใจกลายเปนคนเจาคดเจาแคนอยในใจหรอพยายามเกบกดเอาไวไมแสดงออกมา กระทาเหลานอาจสงผลใหเกดความเครยดตามมา และหากปลอยไวในระยาวอาจสงผลเสยตอความเปนอยทดหรอความสขในการดาเนนชวต นอกจากน ความโกรธในวยรนยงสมพนธกบความวตกกงวล ภาวะซมเศรา และการมความนบถอตนเองตา (low self-esteem) (Mahon, et al., 2010) รวมถงปญหาการใชสารเสพตดและแอลกอฮอล (Awalt & Reilly, 1997) แมวาความโกรธจะเปนอารมณทเกดขนตามธรรมชาต แตผลกระทบทเกดจากอารมณดงกลาวสามารถนาไปสการแสดงพฤตกรรมกาวราวและผลกระทบทางลบดานอน ๆ ตามมา เชน ความรนแรงและการเสยชวต (Nasir, & Ghani, 2014) การมทกษะการจดการความโกรธทเหมาะสมจะชวยลดปญหาทจะเกดขนตามทกลาวมา แตการจดการความโกรธเปนวธการตอบสนองรปแบบหนงซงเกดขนผานการเรยนรของบคคล และเนองจากวยรนยงมประสบการเผชญปญหาไมมากประกอบกบวฒภาวะทางอารมณทยงเจรญเตบโตไมเตมท จงอาจตองการคาปรกษาหรอการเสรมสรางทกษะเพอชวยในการหาวธทเหมาะสมในการรบมอกบความโกรธ โดยพบวา การเสรมสรางทกษะในการจดการความโกรธจะชวยลดปญหาความกาวราวในวยรนไดอยางมนยสาคญ (Valizadeh, Davaji, & Nikamal, 2010) ดงนน การจดการความโกรธจงเปนทกษะทมความสาคญสาหรบชวงวยน สภาวะและผลกระทบจากความโกรธ

ความโกรธเปนสภาวะอารมณปกตทสามารถเกดขนไดกบทกคน มกเกดขนเมอบคคลเผชญกบสถานการณทไมพงพอใจหรอสถานการณททาใหเกดความรสกวาเปนอนตรายตอตวเอง เชน ความรสกถกคกคาม การไมไดรบความยตธรรม ความรสกถงการเปนปฏปกษ เปนตน โดยความโกรธเปนกลไกในการอยรอดหนงของมนษย ททาหนาทในการปองกนหรอปกปองความนบถอตนเองของบคคล (self-esteem) และเพมความสามารถในการแกไขความคบของใจ อกทงยงกระตนใหบคคลเกดความมงมนในการเอาชนะอปสรรค ความโกรธจงมความสาคญในการปรบตวรบมอกบความทกขยากในชวต และเปนแรงผลกดนใหเกดความขยนหมนเพยรขนเมอตองเผชญกบความไมพอใจหรอความรสกไมเปนธรรม โดยกระตนใหบคคลรวมรวมทรพยากรเชงบวกทมอยในตวมาใชในการแกปญหา แตการชดเชยหรอการปกปองตนเองจากความคบของใจตาง ๆ ดวยบทบาทของความโกรธ หากเปนไปในทางลบ จะเปนการกระตนใหบคคลเกดพฤตกรรมกาวราว และมสวนทาใหเกดปญหาสขภาพซงเกยวเนองกบความเครยด อกทงความเสยหายทางดานสมพนธภาพทางสงคม และการมอารมณความรสกทไมมความสขอน ๆ เชน ความโศกเศรา ความกลว และความผดหวง เปนตน ซงจะเหนไดวาผลกระทบของอารมณโกรธนนเปนไดทงทางบวกและทางลบ ความโกรธทไมรนแรงอาจมประโยชนตอบคคล แตในบางครงความโกรธทคงอยยาวนานและมความรนแรงอาจสงผลรายอยางมากตอตวบคคลเชนกน (Kassinove and Sukholdosky, 1995:1)

นอกจากความโกรธจะมความเกยวเนองกบความกาวราวและความรนแรงแลว ความโกรธทรนแรงและเรอรงยงมความเกยวของกบปญหาทางพฤตกรรมในเชงลบและปญหาสขภาพระยะยาว เชน โรคหวใจและหลอดเลอด (Williams, et al., 2000) โรคหลอดเลอดสมอง (Everson, et al., 1999) มงานวจยพบวา ความโกรธทเรอรงและการอดกลนความโกรธจะสงผลเสยตอระบบหวใจและหลอดเลอดซงเปนอนตรายถงชวต และโรคมะเรง (Botow, et al., 2000) สวน ทางดานสขภาพจต จะเกยวของกบ


การดาเนนชวตอยางมความสขของบคคล ความโกรธทาใหเกดโรคทางจตเวชไดมากมาย เชน โรคอารมณแปรปรวณ (Bipolar) บคคลกภาพผดปกต (Personality disorder) และโรคจตเภท (schizophrenia) โดยเฉพาะอยางยง โรคจตเภทแบบหวาดระแวง (paranoid schizophrenia) ปจจยทมอทธพลตอการเกดความโกรธในวยรน

1. ปจจยทางชวภาพถาวร เปนปจจยเกยวกบพนธกรรมและอารมณ โดยมงานวจยทใหการสนบสนนวาอทธพลของพนธกรรมมความสมพนธกบการแสดงอารมณโกรธซงเกยวของกบรปแบบในการเผชญปญหาของวยรน (Wang, X., et al.,2005)

2. ปจจยกงถาวร เปนปจจยทเกดขนในชวงอายทแตกตางกน ไดแก 2.1 ระดบฮอรโมนทเปลยนแปลงไปตามชวงวย ในชวงวยรน เปนชวงทมฮอรโมน

มากมายเปลยนแปลงไปจากเดม สงผลตอการเปลยนแปลงทงทางดานรางกายและอารมณ วยรนบางรายเกดความไมมนใจในตนเองเกยวกบสรระรางกายทเปลยนแปลงไป การเปลยนแปลงเหลานสงผลใหเกดความความโกรธและความสบสนขนได (Ramirez, 2003)

2.2 การใหความสาคญกบบางสงบางอยาง ซงจะรวมไปถงการตความหมายของสงเราทเขามากระทบอนเปนผลมาจากความคดและประสบการณของแตละบคคล โดยในสถานการณทคลายคลงกน วยรนอาจเกดความโกรธมากกวาผใหญ เนองจากผใหญอาจไมไดใหความสาคญตอเรองนน ๆ แลว แตในขณะเดยวกนอาจเกดความรสกดงกลาวขนกบผใหญบางคนไดเชนกน ความโกรธทเกดขนในวนรนนนมกเกดจากความรสกถงการถกดหมนเหยยดหยาม การไมไดรบความยตธรรมหรอถกขดขวางสทธทตนควรไดรบ การไมเปนทยอมรบของผอน การถกลอเลยน การถกเปรยบเทยบกบผทเดนกวาตน (Edwards, Mortel, & Stevens, 2018)

3. ปจจยจากสถานการณ เชน 3.1 การใชยาหรอการดมสรา มผลตอการรบรของบคคล บคคลทออนไหวงาย เมอดม

สราหรอใชสารเสพตดอาจมการตความสงเราบดเบอนไปจากความเปนจรง และกระตนใหเกดอารมณโกรธไดงาย (Spigner, Hawkins, & Loren, 1993) นอกจากน ผลกระทบทเกดจากการใชสารเสพตดและสรายงสงสามารถยบยงความคดในเชงตรรกะและเหตผล รวมถงความทรงจาเกยวกบความรสกผด ชอบ ชว ดของบคคล สงผลใหทาสงตาง ๆ โดยไมคานงถงผลกระทบทตามมา และแสดงพฤตกรรมกาวราวได (Miczek, et al., 1994)

3.2 สงแวดลอมและการเรยนรจากประสบการณในอดต รวมถงปจจยทางดานสงคมและวฒนธรรมเปนอกปจจยหนงทสามารถกาหนดรปแบบการแสดงออกของบคคลได (Matsumoto, Yoo, & Chung, 2010) โดยมงานวจยทศกษาในเรองนใหการสนบสนนวา เดกทอาศยอยทามกลางสงคมหรอครอบครวทมกมการแสดงออกทางอารมณในเชงกาวราว มแนวโนมในการแสดงความกาวราวมากกวาเดกทอาศยอยในสงคมทมการชวยเหลอกนดวยอารมณทางบวก นอกจากนพบวา เดกทอยทามกลางผใหญทมอารมณรนแรงและแสดงความกาวราวใหเหน จะเกดการรบรขอมลทไมถกตอง รวมถงขาดการไดรบคาแนะนาในการจดการความคดและอารมณทเหมาะสม มกเกดอารมณโกรธไดงายในสถานการณตาง ๆ (Strayer, & Roberts, 2004)


3.3 การเลยงดในวยเดก รปแบบการเลยงดทแตกตางกนสงผลตอปปฏกรยาความโกรธตางกน การกระตนและกดดนจากผปกครองสงผลตอความโกรธและความรสกตอตานในเดก (Metcalf & Gaier, 1987; Bardina, & Wilson, 1997) โดยพบวา รปแบบการเลยงดแบบเผดจการ (authoritarian parenting style) ซงมความเขมงวดในเรองระเบยบวนยและการลงโทษมผลในการสงเสรมอารมณโกรธในเดก (Muris, et al., 2004)

3.4 ปจจยอน ๆ ในแงของอาการทางคลนกทมผลมาจากการไดรบบาดเจบ เชน โรคจตแตกแยก (Schlumpf, et al., 2013) โรคทเกดขนจากความผดปกตของสมอง (Wood, & Thomas, 2013) โดยเฉพาะอยางยง ความผดปกตทางจตใจภายหลงภยนตราย (Dyer, et al., 2009)

จะเหนวา ความโกรธของบคคลมผลมาจากหลากหลายปจจย ทงปจจยทางชวภาพ ปจจยเกยวกบภมหลงของการเรยนรสวนบคคล วฒนธรรม และสงคม รวมไปถงปจจยทางสถานการณ ดงนน ระดบความโกรธทเกดขนกบแตละบคคลยอมแตกตางกนแมวาจะเผชญกบสถานการณทคลายคลงกนกตาม บคคลในชวงวยเดยวกนไมไดแสดงออกมาในทางเดยวกนทงหมด ขนตอนของการเกดความโกรธ

อารมณเปนสวนหนงของประสบการณ โดยเรมจากการรบรทางประสาทสมผสจากสงเราหรอสถานการณทเขามากระตน (เชน การไดยนเสยง ความรสกเจบจากการถกชน เปนตน) เมอเกดการรบรแลว บคคลจะตความสงเรานนตามประสบการณและการเรยนรในอดตทผานมา เชน สนขกาลงวงมาหา (สงเราทมากระตน) ในตอนเดกเคยถกสนขกด (ประสบการณในอดต) บคคลจงเกดการตความวามอนตรายเกดขน และรสกกลวสนข เปนตน เชนเดยวกนกบความโกรธ ตวอยางเชน การถกเดนชนลมและเกดความเจบปวดขน หากบคคลตความสหนาทาทางของผทเหยยบวาไมไดตงใจใหเกดสถานการณดงกลาวหรอแสดงความรสกผด บคคลมแนวโนมทจะใหอภยหรอมอารมณในทางลบทรนแรงนอยกวาการตความวาผ อนตงใจเดนชนตนเอง วยรนทคนเคยกบการเหนพอแมตอสกนบอยครงมแนวโนมทจะตความผทเดนเขามาหาวากาลงพยายามกระตนอารมณของตนเองใหเกดการตอสอย (Calvete & Orue, 2011) จะเหนวาการทบคคลเกดความโกรธขนไมไดเปนผลมาจากสงทมากระตนในปจจบน แตมาจากการตความสงทเกดขนสงผลตออารมณและพฤตกรรมทตอบสนอง ดงแสดงในภาพท 1 ดงนนจงสรปไดวา ขนตอนของการเกดความโกรธ แบงออกเปน 2 ขนดงน

1. ขนทมเหตการณบางอยางมากระตนและบคคลรบรวาเปนเหตการณในทางลบ เมอประสบกบเหตการณบางอยาง บคคลจะตความจากการรบรของตนเองโดยอางองถงประสบการณในอดตและตดสนวาสงผลดหรอผลเสยตอตนเอง (Butler, et al., 2006) ซงเปนขนตอนทจะกาหนดอารมณของบคคลขณะเผชญกบเหตการณเหลานนวาจะเปนทางบวกหรอลบ (Brown, 2012)

2. ขนตอบสนองตอเหตการณเมอบคคลรบรวาเปนเหตการณในทางลบ โดยเมอเกดความโกรธขนบคคลจะตอบสนองตอเหตการณในทางบวกและทางลบ ขนอยกบประสบการณของแตละบคคล ซงเกดจากการเรยนร การสงเกตจากตวแบบ และการไดรบแรงเสรม (Flanagan, Allen, & Henry, 2010) สงผลใหบคคลมการตอบสนองทแตกตางกนออกไปแมจะประสบกบเหตการณทคลายกน


รปภาพท 1 ขนตอนการเกดความโกรธ

ผลกระทบของการแสดงออกในเชงลบทเกดจากความโกรธในวยรน

1. ทาลายความสมพนธกบผอน (Shahbazi, et al., 2017) เมอเกดอารมณโกรธและไมสามารถควบคมตนเองได และมการแสดงพฤตกรรมกาวราวทงทางวาจาและรางกาย เชน การพดคาหยาบคาย กลาววาผอน หรอแมกระทงการทะเลาะววาทกบคนรอบตว รวมไปถงการทาลายสงของยอมกระทบตอความสมพนธกบบคคลทไดรบผลกระทบจากการกระทาดงกลาว

2. รบกวนการเรยน/ใชชวตประจาวน เนองจากอารมณโกรธสงผลตอกระบวนการคดอยางเปนเหตผล หากเกดอารมณดงกลาวขนและยงไมสามารถจดการไดยอมสงผลตอการคดวเคราะห การตดสนใจ และความสามารถในการทางานทตองใชสมาธ (Hendricks, et al., 2013) เชน การทะเลาะกบเพอนกอนเขาเรยน และยงมอารมณทคกรนอยในจตใจทไมสามารถระบายออกมาได ขณะทเรยนหนงสอบคคลจะไมสามารถจดจอหรอทาความเขาใจในสงทครสอนได

3. สงผลระยะยาวตอสขภาพจต ความโกรธทไม ไดรบการจดการสงผลใหบคคลเกดความเครยดขน ซงกระทบตอการเปนอยทดและความสขในการดาเนนชวต (Diong, & Bishop, 1999) ความเครยดทเรอรงสงผลใหเกดโรคทางจตเวชตามมามากมาย เชน โรคซมเศรา โรควตกกงวล เปนตน (Mahon, et al., 2010)

4. มความเสยงทจะเกดอนตรายถงชวตหรอการไดรบบาดเจบ (McDermott, et al., 2008) เนองจากอารมณโกรธสามารถกระตนพฤตกรรมกาวราวของบคคลและกอใหเกดการกระทาทขาดการยบยง เชน การทะเลาะววาททอาจรนแรงถงขนบาดเจบและเสยชวตได (Blake, & Hamrin, 2007)

5. ทาลายอนาคต นอกจากความโกรธจะสามารถกระตนพฤตกรรมกาวราวทเสยงตอการทาใหตนเองและผอนบาดเจบแลวยงเสยงตอการใชสารเสพตดดวย (Puskar, et al., 2008) โดยวยรน


บางรายมกใชสารเสพตดมาชวยระงบอารมณททาใหรสกไมสบาย (Morrison, 1990) ผลของการใชสารเสพตดและการกระทาทขาดการยบยงอาจกอใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมา เชน การถกพกการเรยน ไลออกจากโรงเรยน หรอถกตารวจจบ เปนตน ซงสงผลเสยตออนาคตของวยรนเหลานน การจดการความโกรธ

ความโกรธเปนอารมณทมความรนแรงและสามารถเกดขนไดในเวลาอนสน ดงนน ในบางสถานการณบคคลอาจแสดงพฤตกรรมทรนแรงตอบสนองไปโดยปราศจากการควบคม การรบรความโกรธจะทาใหบคคลมโอกาสในการควบคมการตอบสนองของตนเองไดเหมาะสมมากขน และแมวาความโกรธจะเปนสภาวะทางอารมณทเกดขนภายในจตใจทสงเกตเหนไดยาก แตผลของอารมณนแสดงออกมาใหเหนไดทางกายภาพเชนกน โดยสมองจะทาหนาทเหมอนเปนระบบเตอนภยภายในรางกาย โดยเมอบคคลเกดสภาวะอารมณทเปลยนแปลงไป สมองจะสงสญญาณไปยงอวยวะอน ๆ ภายในรางกาย กลาวคอ สมองเปนอวยวะทประมวลผลเกยวกบความเครยดและอารมณ และเมอสมผสไดถงสญญาณบางอยาง สมองจะปลอยสารเคม (neurotransmitters) ออกไปทวรางกาย เชน การปลอยอะดรนาลนเพอเพมระดบการรบรและการตอบสนองของบคคล โดยกลโคสจะไหลผานกระแสเลอดและกลามเนอ สงผลใหบคคลมการตอบสนองไดเรวขน (Whishaw, & Kolb, 2010)บคคลทมความโกรธ รางกายจะปลอยฮอรโมนอะดรนาลนและนอรอะดรนาลน ออกมา โดยฮอรโมนเหลานมสวนในการควบคมอตราการเตนของหวใจและความดนโลหต ดงนน เมอเกดความโกรธจงรสกไดวาหวใจเตนเรวขน (Hendricks, et al., 2013) ดงนน เมอบคคลเกดความโกรธ ระบบประสาทอตโนมตจะทางานมากขนทาใหเกดการเปลยนแปลงทางรางกายทสงเกตเหนไดอยางเปนรปธรรม เชน การหายใจถ เหงอออก เกรงกลามเนอ ตาแดง อณภมในรางกายสงขน เปนตน

จากทกลาวมาขางตน จะเหนวา มปจจยหลายอยางทนาไปสอารมณโกรธในวยรน แตละคนมการตอบสนองทแตกตางกน ขนอยกบทกษะการควบคมอารมณ ความสามารถ และวฒภาวะทางอารมณของแตละบคคล หากมการตอบสนองในเชงบวกยอมเปนเรองทด เชน การเปลยนแปลงอารมณทางลบทเกดขนกบตนเองมาเปนพลงในการตอสกบปญหา (เชน เดกเกดความโกรธเนองจากญาตดถกวาผลการเรยนไมดไมสามารถสอบเขามหาวทยาลยด ๆ ได จงเปลยนคาดถกนนมาเปนพลงในการอานหนงสอและตงใจเรยนมากขน) แตในบางคนอาจมการตอบสนองไปในทางลบ เชน การแสดงพฤตกรรมกาวราวและพฤตกรรมเสยงตอการเกดอนตรายกบตนเองและผอน นอกจากน การประสบกบความโกรธทรนแรงอาจนาไปสปญหาสขภาพจต หรอประสบการณทชอกชาในชวตได ดงนน วยรนบางคนอาจตองการความชวยเหลอเพมเตมในการเรยนรจดการอารมณและรบมอกบความเครยด บทความนจงขอเสนอตวอยางวธการในการจดการกบความโกรธดงตอไปน

1. การเปลยนแปลงสงแวดลอมหรอออกมาจากสถานการณทเกดความโกรธ การอยในสภาพแวดลอมเดมทกอใหเกดความโกรธสามารถกระตนเราใหบคคลมอารมณท

รนแรงมากขน และตองใชความพยายามมากขนในการควบคมการแสดงออกทางอารมณ ซงเสยงตอการแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสม และเนองจากความโกรธสงผลกระทบตอตรรกะความคดและการตดสนใจของบคคล การตดตอสอสารกบผอนในระหวางทยงมอารมณโกรธคกรนอยนน มโอกาสทบคคลจะแสดงพฤตกรรมทไมเปนทพงพอใจทงสองฝายและเปนการกระตนอารมณซงกนและกน ทาใหอารมณโกรธนนเพมมากขน การสอสารทเกดขน ณ ชวงเวลานนยอมไมมประสทธภาพหรอบดเบอนไป


จากวตถประสงคเดม กอใหเกดการตดสนใจผดพลาดหรอการแสดงพฤตกรรมทจะสงผลเสยตามมาในภายหลง ดงนน เมอเกดอารมณโกรธขนการพาตวเองออกมาสงบสตอารมณกอนจงเปนวธการทดอกทางหนง ซงวธการนสามารถใชรวมกบทกษะการจดการอารมณอน ๆ ทจะกลาวถงตอไป รวมถงการใชทกษะในการสอสารเขามาชวยหลงจากอารมณสงบลงแลวและกลบเขาไปแกสถานการณเดม

ขอควรระวงของวธการนคอ แมวาการพาตวเองออกมาจากสถานการณทกอใหเกดอารมณโกรธจะชวยลดผลการะทบในแงลบ ทเกดจากการแสดงออกทไมเหมาะสมของบคคลได แตหากปญหาเดมยงไมไดรบการแกไข ยอมสงผลเสยในระยะยาว ซงอาจกระตนใหบคคลเกดอารมณในแงลบอยเรอย ๆ เชน ความรสกโกรธทเพอนแอบแกไขงานกลมโดยไมแจงลวงหนา หากพดกบเพอนในขณะทเกดอารมณโกรธ อาจมการแสดงสหนาทาทาง รวมถงวาจาททาเพอนรสกไมพอใจเชนกน โดยอาจกอใหเกดการโตเถยง ทะเลาะ หรอการแสดงอารมณทรนแรงตามมา (หากมอารมณรวมมากอาจเปนการโตเถยงเพอเอาชนะกนเทานน ซงจะสงผลตอความสมพนธในระยะยาว) เหตการณน วยรนบางคนเมอเกดความโกรธตอเพอน อาจเลอกเกบกดอารมณของตนเองไวแลวเดนออกจากสถานการณดงกลาว เพราะกลววาหากพดหรอแสดงออกไปจะทาใหเสยสมพนธภาพหรอสญเสยการยอมรบจากกลม แตปญหาหรอสถานการณทกอใหเกดความพงพอใจดงกลาวยงไมไดรบการแกไข เนองจากเพอนอาจไมไดใหความสาคญกบเรองดงกลาว จงอาจจะไมทราบวาสงททาอยทาใหเพอนโกรธ การไมพดคยเกยวกบปญหาอาจทาใหเกดพฤตกรรมเดมซา ๆ กอใหเกดความโกรธเรอย ๆ ดงนน เมออารมณโกรธลดลงแลวจงควรกลบหาวธในการแกปญหาดงกลาว ในกรณน อาจทาไดโดยการชแจงหรอสรางขอตกลงกบเพอนในการทางานกลม เพอปองกนการเกดปญหาเดมซาในอนาคต โดยในการแกปญหานนตองอาศยทกษะในการสอสารทด จะเหนวา ทกษะในการสอสารเปนเครองมอทสาคญในการจดการความโกรธของบคคลเชนกน ดงนน บคคลจงควรฝกฝนทกษะการจดการอารมณในรปแบบอน ๆ และทกษะการสอสารเพอการแกปญหาในระยะยาว

2. การนบเลขในใจ (1-10) เนองจากอารมณโกรธเปนสภาวะอารมณทมความรนแรงและเกดขนไดอยางรวดเรว

โดยเฉพาะอยางยงในกลมวยรน สงผลใหเมอเกดความโกรธขน บคคลจะตอบสนองตอสภาวะอารมณนนในทนทโดยไมรตวและขาดการควบคมโดยสนเชง การนบเลขในใจเปนวธการเบยงเบนความสนใจอยางหนง หลกการสาคญของวธการนคอ การทาใหบคคลเปลยนความสนใจจากสงททาใหเกดอารมณโกรธมาจดจอกบการนบเลขเพอลดความเสยงในการแสดงพฤตกรรมตอบสนองท ไมเหมาะสม (Lohr, et al., 2007) โดยสามารถทาไดหลายวธ ดงน

- การนบ 1 – 10 ในใจอยางชา ๆ จากนนสารวจสภาวะอารมณตนเอง หากยงไมรสกดขนสามารถเพมเลขทนบมากขนไปได เชน 1-100

- การนบเลขถอยหลงเพอชวยในการเบยนเบนความสนใจเพมมากขน - การนบเลขประกอบกบการใชวธการผอนคลายลมหายใจ

3. การกาหนดลมหายใจเพอผอนคลายความโกรธ สงสาคญในการจดการความโกรธคอ การมสตรบรอารมณของตนเอง ซงสามารถ

สงเกตเหนไดจากอาการภายนอก เชน เมอเกดอารมณโกรธ บคคลจะมอตราการหายใจถขน ระบบประสาทอตโนมตตาง ๆ ทางานเพมมากขน เปนตน (Gaines, & Barry, 2008) การฝกการผอนคลาย


ลมหายใจจะทาใหบคคลมเวลาในการสารวจตนเองและจดการกบสภาวะอารมณของตนเองได โดยมวธการดงน

- ใหความสนใจไปทจงหวะการหายใจของตนเอง เมอเวลาทโกรธ เรามกจะหายใจเรวขน (ขนนจะชวงใหบคคลตระหนกถงสภาวะอารมณของตนเอง)

- เมอรบรถงจงหวะการหายใจอนมผลมาจากความโกรธแลว ใหคอย ๆ เปลยนแปลงความเรวในการหายใจของตนเองโดยการสดลมหายใจเขา -ออกลก ๆ ในจงหวะทสมาเสมอ (การหายใจทถกตอง--เมอหายใจเขาบรเวณหนาทองจะขยาย และยบลงเมอหายใจออก)

- หายใจดวยจงหวะทสมาเสมออยางตอเนอง โดยใหความสนใจไปทลมเขา -ออกทปลายจมก และการเปลยนแปลงบรเวณหนาทอง

- สารวจการเปลยนแปลงทางรางกายและอารมณตนเองอกครง วธนจะเปนการชวยใหบคคลตระหนกถงสภาวะอารมณของตนเองและควบคมไมให

บคคลแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสม สามารถใชรวมกบวธการอน ๆ ได เชน การนบเลข และการผอนคลายกลามเนอ เปนตน

4. การจดการความโกรธดวยการผอนคลายกลามเนอ รางกายและจตใจสงผลซงกนและกน เมอบคคลเกดความโกรธ กลามเนอในหลาย ๆ สวน

มกมอาการหดเกรง (Novaco, 2016) ทาใหรสกไมสบายตว อาจกอใหเกดความรสกเจบหรอปวดเมอยกลามเนอ การผอนคลายกลามเนอจะชวยใหบคคลรสกสบายขน เมอรางกายมความผอนคลาย สภาวะอารมณโกรธทรนแรงยอมบรรเทาลง (Nickel, et al., 2005)

โดยมวธการดงน - สารวจความรสกทเกดขนกบรางกายของตนเอง เชน บางคนเมอโกรธมกกามอแนน

ขบฟน มอาการเกรงทไหล เปนตน - เมอรบรวากลามเนอในรางกายมการเกรง ใหจดอรยาบถของตวเองใหอยในทาท

สบาย จากนนคอย ๆ คลายกลามเนอทละสวน เชน รบรความรสกเกรงทไหล คอย ๆ ผอนคลายไหลลง จากนนสารวจความรสกไปทมอ คอย ๆ ผอนคลายกลามเนอทมอลง เปนตน

นอกจากน การสารวจความรสกทเปลยนแปลงไปของกลามเนอเปนการเบยงเบนความสนใจอกวธหนง ทจะชวยใหบคคลหยดความคดหรอความสนใจในสถานการณทจะกระตนใหอารมณโกรธมความรนแรงมากขน ทาใหอารมณคอย ๆ รนแรงนอยลงในทสด

5. การจดการกบความคดเมอเกดความโกรธ ความโกรธเปนความรสกทสะทอนถงความไมพงพอใจตอสถานการณหรอสงเราทมา

กระทบ แตสถานการณหรอสงเราไมไดสงผลโดยตรงตออารมณโกรธ อารมณทเกดขนเปนผลมาจากการตความหรอการแปลความหมายสงทเกดขน โดยการเรยนรและประสบการณในอดตจะเปนขอมลพนฐานททาใหบคคลตความวาสถานการณนน ๆ เปนไปในทางบวกหรอลบ (Davidson, et al., 2009) แสดงในภาพท 2


ภาพท 2 แสดงกระบวนการเกดอารมณทเปนผลมาจากความคด

การจดการความคดสามารถทาไดดงน - ทาความเขาใจเกยวกบกระบวนการเกดอารมณของตนเอง (อารมณทเกดขนใน

ปจจบนเกดจากความคดของตนเอง) - สารวจความคดและความรสกทเกดขนในปจจบน (สารวจวากาลงรสกอยางไร อะไร

ททาใหรสกแบบนน/เมอเผชญกบสถานการณดงกลาวเกดความคดอะไรขนมา) - สารวจวาความคดทเกดขนเปนความคดในแงบวกหรอลบ และผลจากความคดนน

กอใหเกดอารมณอยางไร - ปรบเปลยนความคดหรอมองหามมมองใหม ๆ จากเหตการณดงกลาว - สารวจอารมณทเปลยนแปลงไปหลงจากปรบเปลยนความคด

ตวอยางเชน นดเพอนไปเทยวแตเพอนผดนดจงเกดความรสกโกรธ ใหสารวจความคดวาขณะททราบวาเพอนไมสามารถมาตามนดได เกดความคดอะไรขนหลงจากนน เชน เพอนไมใหความสาคญ เพอนตงใจทจะกลนแกลงใหตนตองไปเทยวเพยงลาพง หรอเพอนไมชอบตนจงไมไปเทยวดวย เปนตน จากนนแยกแยะวาความคดทเกดขนเปนไปในทางบวกหรอลบ แลวผลของความคดนนเปนอยางไร เชน คดวาเพอนตองการกลนแกลงใหตนเองตองไปเทยวเพยงลาพง (ความคดในแงลบ) จงรสกโกรธ (อารมณในแงลบ) แลวลองปรบเปลยนความคดโดยการพยายามคดในหลาย ๆ ดาน เชน หรอวาเพอนอาจจะตดธระสาคญจงไมสามารถมาได หรอเพอนคงจะไมตงใจผดนดแตอาจมเหตผลบางททจาเปนจรง ๆ จากนนสารวจวาอารมณขนหลงจากมความคดทเปลยนแปลงไปเปนอยางไรบาง โดยวธการนจะชวยใหบคคลมมมมองในแงด มความไวใจวางใจตอคนรอบขางและมสมพนธภาพทดตอไปในอนาคต (Lee, 2016)

อยางไรกตาม เนองจากความคดเปนกระบวนการทเกดขนอยางรวดเรว บคคลอาจไมรตวเมอเกดความคดเหลานนขนโดยรบรเพยงอารมณของตนเองซงเปนผลทเกดจากความคดดงกลาว ดงนน การสารวจความคดของตนเองเมอเกดอารมณโกรธจงเปนทกษะหนงทตองอาศยการฝกฝนอยางสมาเสมอ

6. การยอมรบและใหอภย เครองมอททรงพลงทสดในการจดการความโกรธของบคคลคอ “การใหอภย” การให

อภยไมไดเปนสงทแสดงถงความออนแอ พายแพ แตเปนการตอบสนองทางอารมณ สตปญญา และศลธรรมในการปฏบตตอผอน (Fitzgibbons, Enright, และ O Brien, 2004) การยอมรบและใหอภยจง


เปนกระบวนการทตองใชเวลาในการพฒนาและฝกฝน โดยเรมจากการเขาใจความแตกตางระหวางบคคล และเคารพในสทธของผอน รวมถงความรสกเหนใจ (empathy) ในการเสรมสรางทกษะนในกลมวยรน ขนแรกตองใหกลมวยรนเขาใจสภาวะอารมณของตนเอง สาเหตททาใหเกดอารมณดงกลาว รวมถงผลกระทบจากอารมณทเกดขนทงตอตนเองและผอน การปลอยใหตวเองอยกบอารมณในแงลบ ผทไดรบผลกระทบมากทสดคอตนเอง ยงอยกบอารมณลบมากเทาไหร ความสขในชวตยอมลดลงตามไปดวย ดงนน บคคลทสามารถอภยตอสถานการณตาง ๆ ทเกดขนได ยอมสามารถดาเนนชวตไดอยางมความสขกวาผทจมอยกบความรสกโกรธแคนหรอไมพอใจ นอกจากน การใหอภยยงสามารถลดความเศราและความวตกกงวลซงเปนผลมมาจากความโกรธได วธการจดการความโกรธในรปแบบนเปนทกษะทตองมการฝกฝนในระยะยาว ในกลมวยรนอาจตองการคาชแนะจากคนในครอบครว บคลากรทเกยวของทางการศกษา และผทเกยวของอน ๆ รวมดวย

อยางไรกตาม ในการจดการความโกรธแตละรปแบบ สงทสาคญทสดคอการมสตรทนอารมณของตนเอง เพราะแมวาจะมทกษะการจดการอารมณทหลากหลาย หากไมรบรถงอารมณเหลานน การจดการกบอารมณดงกลาวยอมไมเกดขน สรปสาระส าคญ

ความโกรธเปนอารมณทมความสาคญและมอทธพลตอการแสดงพฤตกรรมในวยรน ผลทเกดจากความโกรธสามารถเปนไดทงทางบวกและทางลบ หากเปนไปในทางบวกยอมสงผลดตอบคคล แตหากเปนไปในทางลบอาจกอใหเกดปญหาทรายแรงตามมา วยรนบางคนสามารถตระหนกถงความโกรธของตนเอง รวธควบคมและจดการไดอยางเหมาะสม โดยสามารถเปลยนแปลงอารมณเชงลบทเกดขน เปนแรงพลกดนในการประสบความสาเรจในชวต มความพยายามและอดทนตอการจดการกบภาระหนาททยากลาบาก (Neighbors, Vietor, & Knee, 2002) แตในทางตรงกนขาม บางคนไมสามารถรบรความโกรธทเกดขนไดและพบวาตนเองมกรสกอดอดเมอตองเผชญกบสถานการณทไมพงประสงค ซงหากเกดสถานการณขนบอยครงอาจนาไปสความเครยดและปญหาสขภาพจตตามมา การใหความรรวมถงการเสรมสรางทกษะในการจดการอารมณโกรธทเหมาะสมในวยรน จงเปนเรองทควรใหความสาคญ โดยบทความนไดแนะนาเกยวกบวธการจดการความโกรธในหลากหลายรปแบบ วธการเหลานสามารถนามาประยกตใชในรายบคคลหรอเปนแนวทางในการใหคาปรกษา/ฝกอบรมเกยวกบทกษะการจดการความโกรธในกลมวยรน อยางไรกตาม การจดการความโกรธเปนทกษะหนงทตองอาศยประสบการณและการฝกฝน แตละบคคลอาจมรปแบบหรอวธการจดการความโกรธแตกตางกนขนอยกบความถนดหรอความชอบของแตละบคคล ไมมวธการไหนทดทสดในแตละสถานการณ วธการจดการความโกรธทไดกลาวมาขางตนสามารถใชควบคกนได ดงนน เมอเกดอารมณโกรธ บคคลควรมความยดหยน ในการจดการกบอารมณทเกดขนและตอบสนองโดยคานงถงความเหมาะสมในแตละสถานการณ


เอกสารอางอง

Awalt, R. M., & Reilly, P.M. (1997). The anger patient: An intervention for managing anger in substance abuse treatment. Journal of Psychoactive Drugs, 29, 353-358.

Bardina, P., & Wilson, M. (1997). The relationship between parenting style and chilren's anger, aggressive behavior, and perception of intention. Modern Psychological Studies, 5(1), 5.

Blake, C. S., & Hamrin, V. (2007). Current approaches to the assessment and management of anger and aggression in youth: A review. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 20(4), 209-221.

Botow, P. N., Hiller, J. E., Prince, M. A., Thackway, S. V. Kricker, A., & Tennant, C. C. (2000). Epidenmiological evidence for relationship between life events, coping style, and personality factors in the development of breast cancer. Journal of Psychosomatic Research, 49, 169-181.

Brown, J. W. (2012). Love and other emotions: On the process of feeling. Karnac Books. Butler, A. C., Chapman, J. E., Forman, E. M., & Beck, A. T. (2006). The empirical status of

cognitive-behavioral therapy: a review of meta-analyses. Clinical psychology review, 26(1), 17-31.

Calvete, E., Orue, I., & Sampedro, R. (2011). Violencia filio-parental en la adolescencia: características ambientales y personales. Infancia y aprendizaje, 34(3), 349-363.

Davidson, K., Tyrer, P., Tata, P., Cooke, D., Gumley, A., Ford, I., . . . Robertson, H. (2009). Cognitive behaviour therapy for violent men with antisocial personality disorder in the community: an exploratory randomized controlled trial. Psychological medicine, 39(04), 569-577.

Diong, S. M., & Bishop, G. D. (1999). Anger expression, coping styles, and well-being. Journal of Health Psychology, 4(1), 81-96.

Dyer, K. F., Dorahy, M. J., Hamilton, G., Corry, M., Shannon, M., MacSherry, A., ... & McElhill, B. (2009). Anger, aggression, and self‐harm in PTSD and complex PTSD. Journal of clinical psychology, 65(10), 1099-1114.

Edwards, P., van de Mortel, T., & Stevens, J. (2018). Perceptions of anger and aggression in rural adolescent Australian males. International journal of mental health nursing.

Everson, S. A., Kaplan, G. A., Goldberg, D. E., Lakka, T. A., & Sivenius, J. S. (1999). Anger expression and incident stroke. Prospective evidence from the Kuopio Ischemic Heart Study. stroke, 30, 523-528.

Fitzgibbons, R., Enright, R., & O Brien, T. F. (2004). Learning to forgive. American School Board Journal, 191, 24-26.


Flanagan, R., Allen, K., & Henry, D. J. (2010). The impact of anger management treatment and rational emotive behavior therapy in a public school setting on social skills, anger management, and depression. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 28(2), 87-99.

Gaines, T., & Barry, L. M. (2008). The effect of a self-monitored relaxation breathing exercise on male adolescent aggressive behavior. Adolescence, 43(170), 291-303.

Hendricks, L., Bore, S., Aslinia, D., & Morriss, G. (2013). The effects of anger on the brain and body. In National forum journal of counseling and addiction (Vol. 2, No. 1, pp. 2-5).

Kassinove, H., and Sukhodolsky, D. G. (1995). Anger disorders: basis science and practice issues. In H. Kassinove (Ed.), Anger disorders: dedinition, diagnosis, and treatment (pp. 1-26). Washington, DC: Taylor & Francis.

Kassinove, H., & Tafrate, R. C., & Dundin, L. (2002). Anger episodes in high and low trait anger comminity adults. Journal of Clinical Psychology, 58, 1573-1590.

Lee, S. C. (2016). Effect of Cognitive Behavioral Therapy (CBT) Anger Management Module on Anger Expressions Among Adolescents (Doctoral dissertation, Universiti Sains Malaysia).

Lohr, J. M., Olatunji, B. O., Baumeister, R. F., & Bushman, B. J. (2007). The psychology of anger venting and empirically supported alternatives that do no harm. Scientific Review of Mental Health Practice, 5(1).

Mahon, N. E., Yarcheski, A., Yarcheski, T. J., & Hanks, M. M. (2010). A meta-analytic study of predictors of anger in adolescents. Nursing research, 59(3), 178-184.

Matsumoto, D., Yoo, S. H., & Chung, J. (2010). The expression of anger across cultures. In International handbook of anger (pp. 125-137). Springer, New York, NY.

McDermott, B. E., Edens, J. F., Quanbeck, C. D., Busse, D., & Scott, C. L. (2008). Examining the role of static and dynamic risk factors in the prediction of inpatient violence: variable-and person-focused analyses. Law and human behavior, 32(4), 325.

Miczek, K. A., DeBold, J. F., Haney, M., Tidey, J., Vivian, J., & Weerts, E. M. (1994). Alcohol, drugs of abuse, aggression, and violence. Understanding and preventing violence, 3.

Morrison, M. A. (1990). Addiction in adolescents. Western Journal of Medicine, 152(5), 543.

Muris, P., Meesters, C., Morren, M., & Moorman, L. (2004). Anger and hostility in adolescents: Relationships with self-reported attachment style and perceived parental rearing styles. Journal of Psychosomatic Research, 57(3), 257-264.


Nasir, R., & Ghani, N. A. (2014). Behavioral and emotional effects of anger expression and anger management among adolescents. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 140, 565-569.

Neighbors, C., Vietor, N. A., & Knee, C. R. (2002). A motivational model of driving anger and aggression. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(3), 324-335.

Nickel, C., Lahmann, C., Tritt, K., Loew, T. H., Rother, W. K., & Nickel, M. K. (2005). Stressed aggressive adolescents benefit from progressive muscle relaxation: A random, prospective, controlled trial. Stress and health, 21(3), 169-175.

Novaco, R. W. (2016). Anger. In Stress: Concepts, cognition, emotion, and behavior (pp. 285-292). Academic Press.

Puskar, K., Ren, D., Bernardo, L. M., Haley, T., & Stark, K. H. (2008). Anger correlated with psychosocial variables in rural youth. Issues in comprehensive pediatric nursing, 31(2), 71-87.

Ramirez, J. M. (2003). Hormones and aggression in childhood and adolescence. Aggression and violent behavior, 8(6), 621-644.

Shahbazi, M., Ghanbari, F., Jafarinasab, A., Vaziri, S. M., Foji, S., Rahimi, Z., ... & Goudarzian, M. (2017). The effectiveness of anger management’s training on difficulty of adolescent's emotion regulation. Journal of Fundamental and Applied Sciences, 9(1S), 879-888.

Shahsavarani, A. M., Noohi, S., Heyrati, H., Mohammadi, M., Mohammadi, A., & Sattari, K. (2016). Anger Management and Control in Social and Behavioral Sciences: A Systematic Review of Literature on Biopyschosocial Model. International Journal of Medical Reviews, 3(1), 355-364.

Schlumpf, Y. R., Nijenhuis, E. R., Chalavi, S., Weder, E. V., Zimmermann, E., Luechinger, R., ... & Jäncke, L. (2013). Dissociative part-dependent biopsychosocial reactions to backward masked angry and neutral faces: An fMRI study of dissociative identity disorder. NeuroImage: Clinical, 3, 54-64.

Spigner, C., Hawkins, W. E., & Loren, W. (1993). Gender differences in perception of risk associated with alcohol and drug use among college students. Women & health, 20(1), 87-97.

Strayer, J., & Roberts, W. (2004). Children's anger, emotional expressiveness, and empathy: Relations with parents’ empathy, emotional expressiveness, and parenting practices. Social development, 13(2), 229-254.

Tafrate, R. C., & Kassinove, K. (2002). Defining disruptive anger: The anger episode model. In R. DiGiuseppe (Chair). Characteristics and types of disturbed anger: Implications for treatment.


Tafrate, R. C., Kassinove, H., & Dundin, L. (2002). Anger episodes in high‐and low‐trait‐anger community adults. Journal of Clinical Psychology, 58(12), 1573-1590.

Valizadeh, S., Davaji, R. B. O., & Nikamal, M. (2010). The effectiveness of anger management skills training on reduction of aggression in adolescents. Procedia-social and behavioral sciences, 5, 1195-1199.

Wang, X., Trivedi, R., Treiber, F., & Snieder, H. (2005). Genetic and environmental influences on anger expression, John Henryism, and stressful life events: The Georgia Cardiovascular Twin Study. Psychosomatic Medicine, 67(1), 16-23.

Williams, J. E., Paton, C. C., Siegler, I. C., Eigenbrodt, M. L., Nieto, F. J., & Tyroler, H. A. (2000). Anger proneness predicts coronary heart disase risk: Prospective analysis from the atherosclerosis risk in communities (ARIC) study. Circulation, 101, 2034-2039.

Whishaw, I. Q., & Kolb, B. (2010). An introduction to brain and behavior. New York: Worth Publishers.

Wood, R. L., & Thomas, R. H. (2013). Impulsive and episodic disorders of aggressive behaviour following traumatic brain injury. Brain injury, 27(3), 253-261.

……………………………………………………………………


ผลของกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตในการลดความกลวตอการฉดวคซนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 The Effect of Psychological Preparation with Video Media and Role Play to Reduce Fear on First Grade Students Receiving Vaccination ธนวรรณ พทกษกชกร1 พชรนทร เสร2 สพร อภนนทเวช3

บทคดยอ

การวจยในครงนมวตถประสงคเพอ 1) เปรยบเทยบความกลวตอการฉดวคซนในกลมทดลองกอนและหลงไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมต 2) เปรยบเทยบความกลวตอการฉดวคซนของกลมทดลองทไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตกบกลมควบคม 3) เปรยบเทยบพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนของกลมทดลองทไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตกบกลมควบคม การศกษาเปนการวจยกงทดลอง โดยมรปแบบการวจยแบบ Non-Equivalent Pretest-Posttest Control Group Design กลมตวอยางเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทเตรยมรบการฉดวคซน คดเลอกโดยวธการสมอยางงาย ไดกลมทดลอง 30 คน และกลมควบคม 30 คน กลมทดลองไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตทผวจยพฒนาขนเปนเวลา 30 นาท และกลมควบคมไดรบการเตรยมจตใจแบบปกตจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล กลมตวอยางจะไดรบการประเมนกอนและหลงการทดลองดวยแบบประเมนความกลวฉบบตนเองและไดรบการประเมนหลงการทดลองดวยแบบสงเกตพฤตกรรมความกลวฉบบคร วเคราะหขอมลโดยสถต Paired t – test และ Independent t – test ค าส าคญ: นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 / ความกลว / การฉดวคซน / กจกรรมการเตรยมจตใจ สอวดทศน / บทบาทสมมต / หนมอ 1นกศกษาหลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเดก วยรนและครอบครว มหาวทยาลยมหดล 2อาจารย ดร. สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครว มหาวทยาลยมหดล 3รองศาสตราจารย สาขาวชาจตเวชศาสตรเดกและวยรน ภาควชาจตเวชศาสตร มหาวทยาลยมหดล


ผลการศกษาพบวา นกเรยนกลมทดลองมคะแนนคาเฉลยความกลวโดยรวม ดานพฤตกรรม และดานการรบรและเขาใจหลงเขากจกรรมการเตรยมจตใจลดลงกวากอนทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และเมอเปรยบเทยบคะแนนคาเฉลยความกลวและคะแนนคาเฉลยพฤตกรรมความกลวระหวางกลมทดลองและกลมควบคมหลงสนสดการทดลองพบวา คะแนนคาเฉลยความกลวโดยรวมและดานพฤตกรรมลดลงมากกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และคะแนนคาเฉลยพฤตกรรมความกลวโดยรวมและดานการแสดงออกทางใบหนากอนฉดวคซนลดลงมากกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

Abstract

This research aimed 1) to compare the vaccination fear of the experimental group before and after receiving the psychological preparation with video media and role play, 2) to compare the vaccination fear between the experimental group receiving the psychological preparation with video media and role play and the control group, and 3) to compare the vaccination-fear behaviors between the experimental group receiving the psychological preparation with video media and role play and the control group. The research design was a quasi-experimental research with a non-equivalent pretest-posttest control group design. The samples were randomly selected from the first grade students prepared for vaccination those were simple random sampling selected into an experimental group (30 students) and a control group (30 students). The experimental group received 30 min of the psychological preparation with video media and role play that was developed by a researcher while the control group received psychological preparation through a conventional method that was provided by the district health promotion hospital. Moreover, the subjects completed a self-reported fear assessment tool before and after the intervention and a teacher observation of vaccination-fear-associated behaviors tool after intervention. Data were analyzed through Paired t – test and Independent t – test. The results showed that students in the experimental group were significantly decreased in the mean overall fear scores, behavioral component scores, and perception-understanding component scores after psychological preparation (p = 0.05). Comparing the mean fear scores and the mean behavioral feared scores of the experimental and control groups after the experiment showed that the mean overall fear scores and behavioral component scores of the experimental group were significantly lower than those of the control group (p = 0.05). The mean behavioral fear scores and facial expressions component scores of the experimental group were significantly lower than those of the control group (p = 0.05). Key words: First Grade Students/Fear/Vaccination/Psychological Preparation/ Video Media/Role Play/Puppet


บทน า

วคซนตามกาหนดของกระทรวงสาธารณสขลวนเปนวคซนสาคญและจาเปนตอการปองกนโรคทอาจกอใหเกดอนตรายไดมากหรอผลแทรกซอนในระยะยาว (สรยพร กอบเกอชยพงษ, 2553) ดงนนการไปรบวคซนใหครบตามกาหนดจงเปนสงสาคญอยางยง กระทรวงสาธารณสขจงจดใหมบรการวคซนแกเดกแรกเกดตอเนองไปจนถงวยเรยน โดยเดกทกคนสามารถรบวคซนเหลานไดจากสถานพยาบาลของรฐทกแหงรวมถงการใหบรการวคซนเชงรกทโรงเรยน เพออานวยความสะดวกแกผมารบบรการใหเขาถงบรการไดงายขน (กลกญญา โชคไพบลยกจ, 2550) วคซนเกอบทกชนดเขาสรางกายโดยการฉดผานผวหนงชนตาง ๆ ซงการฉดวคซนแมจะเปนหตถการแคชวงเวลาสน ๆ แตคกคามตอความรสกของเดกเปนอยางมาก ประสบการณความไมสขสบายและสถานการณขณะฉดยากอใหเกดความกลวกบเดก จากงานวจยพบวา ในเดกเลกจานวนมากกวารอยละ 90 มความกลวตอการฉดวคซน (Taddio et al., 2012) โดยเฉพาะในชวงเรมเขาสวยเรยนตอนตนทระดบพฒนาการทางสตปญญาอยในขนกอนปฏบตการ (Preoperational Phase) เดกวยนจะรบรสงตาง ๆ รอบตวมากขน แตไมสามารถใชเหตผลไดอยางถกตองสมบรณ ไมเขาใจนามธรรม ยดตนเองเปนศนยกลางของทกสง (Egocentric) และมจนตนาการสง จากลกษณะเฉพาะตามพฒนาการดานสตปญญาของเดกในชวงเขาสวยเรยนตอนตนทาใหเดกวยนมความกลวคอนขางมาก แตความกลวตอการฉดวคซนในเดกวยเรยนตอนตนนเปนความกลวปกตทสามารถเกดขนและฟนคนกลบได หากมกระบวนการในการเตรยมความพรอมดานจตใจเพยงพอ วธการเตรยมจตใจมหลากหลายวธ แตมหลกสาคญของการเตรยมจตใจทงในเดกและผใหญทเหมอนกนคอ การใหขอมล (กาญจนา ศรเจรญวงศ, 2544) การเตรยมจตใจโดยการใหขอมลตองมความเหมาะสมกบพฒนาการและการเรยนรของเดกจงจะเกดประสทธภาพสงสด จากงานวจยทผานมามผศกษาเกยวกบการเตรยมจตใจกอนทาหตถการของเดกวยเรยนตอนตนอยพอสมควร ในบรบทงานวจยตางประเทศและในประเทศไทยการเตรยมจตใจกอนทาหตถการของเดกวยเรยนสวนมากเปนการเกบขอมลกลมตวอยางในโรงพยาบาล แตในสถานการณปจจบนกระทรวงสาธารณสขมการจดบรการเชงรกในโรงเรยนจงมเจาหนาทสาธารณสขลงไปใหบรการฉดวคซนในโรงเรยน และจากงานวจยพบวา เดกชนประถมศกษาปท 1 และ 6 ไดรบวคซนตากวาเกณฑทกาหนดคอ รอยละ 95 หนงในสาเหตททาใหการรบวคซนตากวาเกณฑทกาหนด คอ เดกไมมาโรงเรยนในวนทเจาหนาทไปใหบรการซงอาจเกดจากกลวเขมและกลวหมอ (กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข, 2551) ผวจยจงเหนวาการเตรยมจตใจกอนฉดวคซนในบรบทโรงเรยนมความจาเปนอยางยงและประกอบกบงานวจยในประเทศไทยสวนมากการเตรยมจตใจกอนทาหตถการนยมใชหลกการและแนวคดทางการพยาบาลในการเตรยมจตใจ จากทกลาวมาทงหมดผวจยจงสนใจศกษากจกรรมการเตรยมใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตในการลดความกลวตอการฉดวคซนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 โดยนาหลกการและแนวคดทางจตวทยามาประยกตในการจดกจกรรมการเตรยมจตใจและศกษาในบรบทของโรงเรยน เพอชวยลดความกลวตอการฉดวคซนทอาจสงผลกระทบพฒนาการทางดานรางกายและจตใจ


วตถประสงค 1. เพอเปรยบเทยบความกลวตอการฉดวคซนของกลมกอนและหลงเขากจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตในกลมทดลอง 2. เพอเปรยบเทยบความกลวตอการฉดวคซนของกลมทดลองทเขากจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตกบกลมควบคม 3. เพอเปรยบเทยบพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนของกลมทดลองทเขากจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตกบกลมควบคม สมมตฐานการวจย 1. ภายหลงการไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตกลมทดลองมความกลวตอการฉดวคซนลดลงกวากอนการทดลอง 2. กลมทดลองทไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตมความกลวตอการฉดวคซนลดลงมากกวากลมควบคม 3. กลมทดลองทไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตมพฤตกรรมความกลวตอฉดวคซนลดลงมากกวากลมควบคม นยามศพทเชงปฏบตการ

1. กจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมต หมายถง แนวทางการจดความรและความเขาใจเรองการฉดวคซน โดยวธการใหความรผานกจกรรมทเหมาะสมกบพฒนาการและความสนใจของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ไดแก การใหความรเรองการฉดวคซนผาน สอวดทศนเรอง “เมอหนหนอยไดรบวคซน” รวมกบแสดงบทบาทสมมตโดยมชดของเลนจาลองอปกรณการฉดวคซน 2. การใชสอวดทศน หมายถง การใหความรผานสอการเรยนรทประกอบดวยภาพและเสยงนาเสนอในลกษณะการเลานทานประกอบหนมอ เพอใหความรและความเขาใจเกยวกบการฉดวคซน 3. การแสดงบทบาทสมมต หมายถง วธการสอนทชวยใหเกดการเรยนรโดยการสวมบทบาท 2 บทบาท คอ พยาบาลและเดกในการฉดวคซน 4. ความกลวการฉดวคซน หมายถง คะแนนทไดจากแบบประเมนความกลวฉบบตนเองตอการฉดวคซนทผวจยสรางขนเปนการแสดงออกความรสกตอการฉดวคซนโดยรางกายจะมปฏกรยาตอบสนองตอสงทมาคกคามหรออนตราย แบงปฏกรยาตอบสนองและอาการแสดงออกเปน 2 ดาน ดงน 4.1 ดานพฤตกรรม หมายถง ความกลวการฉดวคซนทแสดงออกทางพฤตกรรม เมอเกดความกลวจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางพฤตกรรม ม 2 พฤตกรรมหลกทตอบสนองตอความกลวคอ พฤตกรรมสหรอหน พฤตกรรมความกลวจะแสดงออกทงทางรางกายและวาจา (โดยประเมนจากแบบประเมนความกลวตอการฉดวคซนฉบบตนเอง) และพฤตกรรมทผอนสามารถสงเกตเหนไดชดเจน ไดแก การแสดงออกทางใบหนา การรองไห การกลาวคาพดทแสดงถงความรสกกลว และพฤตกรรมแสดงถงการไมใหความรวมมอ (โดยประเมนจากแบบสงเกตพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนฉบบคร)


4.2 ดานการรบรและเขาใจ หมายถง ความกลวการฉดวคซนทแสดงออกทางการรบรและเขาใจ โดยเมอเกดความกลวจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางการรบรและเขาใจ ซงเปนการรบรและเขาใจตอเหตการณคกคามทเกดขน ไดแก ความสงสย ความอยากร วธการศกษา การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi-Experimental Research) โดยมรปแบบการวจยแบบ Non-Equivalent Pretest-Posttest Control Group Design ประชากรทใชในศกษา คอ เปนนกเรยนทกาลงศกษาอยในชนประถมศกษาปท 1 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2561 ทเตรยมรบการฉดวคซนจากโรงเรยนสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต 2 อาเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม จานวน 161 คน คานวณขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรคานวณขนาดตวอยางเพอเปรยบเทยบคาเฉลย 2 กลมตวอยางทอสระตอกน (Rosner, 2000) โดยนาผลการศกษาของนฤมล ธระรงสกล (2532) เรอง ผลของการเตรยมเดกวยเรยนตอนตนโดยใชการเลนตอความกลวการฉดยาเปนขอมลในการคานวณไดขนาดตวอยางกลมละ 27 คน ผวจยใชนกเรยนทงหมดทเตรยมรบวคซนมจานวน 60 คน จงใชเปนกลมตวอยางทงหมด โดยแบงเปนกลมทดลอง 30 คนและกลมควบคม 30 คน คดเลอกกลมตวอยางเขาสการทดลองโดยใชวธการสมอยางงายโดยทาการจบสลาก 5 โรงเรยน ไดโรงเรยนบานคลองโยง โรงเรยนบานคลองมหาสวสด และโรงเรยนวดสวรรณารามเปนกลมทดลองซงจะไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตเปนเวลา 30 นาท และโรงเรยนบณยศรสวสดและโรงเรยนวดมะเกลอเปนกลมควบคมไดรบการเตรยมจตใจแบบปกต จากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล การดาเนนการวจยและเกบขอมลหลงจากดาเนนการขอจรยธรรมการวจยกบคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในมนษย สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล โดยไดรบการอนมตรหสวจยในมนษย คอ COA. No. 2018/03-103 ใหดาเนนการวจยได ผวจยตดตอประสานงานกบโรงเรยนทเปนกลมตวอยาง ไดแก โรงเรยนบานคลองโยง โรงเรยนบานคลองมหาสวสด โรงเรยนวดสวรรณาราม โรงเรยนบณยศรสวสด และโรงเรยนวดมะเกลอเพอขอดาเนนการศกษาวจย และประสานงานกบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล ไดแก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลคลองโยง 1 คลองโยง 2 มหาสวสด และวดสวรรณ เพอขอเกบขอมลการฉดวคซนนกเรยน โดยนกเรยนและผปกครองสมครใจเขารวมโครงการวจยและยนดลงนามในหนงสอแสดงเจตนายนยอมเขารวมการวจย เครองมอทใชในงานวจย 1. เครองมอทใชดาเนนการวจย ไดแก กจกรรมการเตรยมจตใจกอนการฉดวคซนโดยการใช สอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทผวจยสรางขนโดยใชแนวคดพนฐานของทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคมของแบนดราเปนหลก (สมโภชน เอยมสภาษต, 2556, สรางค โควตระกล, 2552) ประกอบดวยการใหความรเรองการฉดวคซนผานสอวดทศน โดยเรยนรผานการสงเกตจากนทานหนมอนาเสนอเปนเรองราว เรอง “เมอหนหนอยไดรบวคซน” หลงจากนนจะมการแสดงบทบาทสมมตโดยมชดของเลนจาลองอปกรณการฉดวคซน ใหเดกมโอกาสแสดงเปน 2 บทบาททงพยาบาลและเดกทไดรบวคซนกอนพบกบสถานการณจรง โดยเรยนรผานการแสดง


บทบาทสมมต ซงผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาโดยหาดชนความสอดคลองของกจกรรมและวตถประสงคโดยผทรงคณวฒจานวน 3 ทาน ไดคาดชนความสอดคลอง (IOC) อยระหวาง 0.67 – 1.00 และนาไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 จานวน 10 คน เพอทดสอบความเขาใจภาษาและฝกดาเนนกจกรรม 2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก 1) แบบประเมนความกลวฉบบตนเองตอการฉดวคซนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ซงผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารงานวจยของ Nicastro (1999) และ Rosenhan (1984) จานวน 10 ขอ ลกษณะคาตอบเปนมาตรประมาณคา (Rating Scale) 4 ระดบ ซงผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาโดยผทรงคณวฒจานวน 3 ทาน หาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามและวตถประสงค ไดคาดชนความสอดคลอง ( IOC) อยระหวาง 0.67 – 1.00 จากนนนามาตรวจสอบหาความเชอมนแบบวดความสอดคลองภายในโดยใชสตรสมประสทธแอลฟาครอนบาค ไดคาความเชอมนของแบบประเมนเทากบ 0.92 และ 2) แบบสงเกตพฤตกรรมความกลวฉบบครตอการฉดวคซนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ซงผวจยสรางขนโดยศกษาจากเอกสารงานวจยของ LeBaron (1984), Walco (2005) และรพพร ธรรมสาโรรชต (2542) และจากการสงเกตพฤตกรรมความกลวของเดกขณะฉดวคซน แบบสงเกตพฤตกรรมความกลวฉบบครประกอบดวยพฤตกรรมทแสดงถงความกลวทตองสงเกต 4 พฤตกรรม ลกษณะการตอบเปนแบบสารวจรายการ (Checklist) ซงผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาโดยผทรงคณวฒจานวน 3 ทาน หาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามและวตถประสงค ไดคาดชนความสอดคลอง (IOC) อยระหวาง 0.67 – 1.00 จากนนนาไปทดลองใชกบเดกทมคณสมบตเหมอนกลมตวอยางไดคาความเชอมนของแบบสงเกตเทากบ 0.96 การด าเนนการศกษาและเกบรวบรวมขอมล เรมดาเนนการศกษาและเกบขอมลในกลมทดลองและกลมควบคมตามวนและเวลาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลแตละพนทกาหนด ซงมรายละเอยดการศกษาและเกบขอมลดงน กลมทดลองไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจเปนเวลา 30 นาท โดยกอนการทดลองผวจยจะอธบายวตถประสงคและขนตอนของกจกรรมการเตรยมจตใจใหเดกฟง และใหเดกทาแบบประเมนความกลวฉบบตนเองตอการฉดวคซนโดยผวจยและผชวยผวจยแบงเดกเปนกลม กลมละ 4-5 คน เพออธบายรายละเอยดและอานคาถามในแตละขอใหฟง หลงจากทาแบบประเมนความกลวฉบบตนเองแลว ทาการดาเนนกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใหความรผานสอวดทศนเรอง “เมอหนหนอยไดรบวคซน” หลงจากนนใหเดกแสดงบทบาทสมมตโดยมชดของเลนจาลองอปกรณการฉดวคซน ภายหลงทากจกรรมการเตรยมจตใจใหเดกทาแบบประเมนความกลวฉบบตนเองตอการฉดวคซนอกครงโดยแบงเดกเปนกลมเหมอนกอนทดลอง หลงจากนนทาการบนทกแบบสงเกตพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนตามวนเวลาทกลมตวอยางนดฉดวคซน กลมควบคมไดรบการเตรยมจตใจแบบปกตจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลโดยกอนการเตรยมจตใจ ผวจยอธบายวตถประสงคของการทาแบบประเมนความกลวฉบบตนเองตอการฉดวคซนและใหเดกทาแบบประเมนโดยแบงเดกเปนกลมเชนเดยวกบกลมทดลอง หลงจากทาแบบประเมนความกลวฉบบตนเองแลว พยาบาลดาเนนกจกรรมการเตรยมจตใจตามปกต ภายหลงทา


กจกรรมการเตรยมจตใจใหเดกทาแบบประเมนความกลวฉบบตนเองตอการฉดวคซนอกครงโดยแบงเดกเปนกลมเหมอนกอนทดลอง หลงจากนนทาการบนทกแบบสงเกตพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนตามวนเวลาทกลมตวอยางนดฉดวคซน การวเคราะหขอมล

โดยทาการนาขอมลทเกบรวบรวมไดมาวเคราะหทางสถตโดยใชโปรแกรมสาเรจรป วเคราะหขอมลทวไปและคณลกษณะของกลมตวอยางททาการศกษาโดยใชสถตเชงพรรณนา ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบคะแนนคาเฉลยความกลวตอการฉดวคซนภายในกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชสถต Paired t-test และระหวางกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชสถต Independent t-test ผลการศกษา 1. ขอมลทวไปของกลมตวอยาง กลมตวอยางมจานวน 60 คน อาย 6-7 ป เปนเพศชายจานวน 31 คน (รอยละ 51.67) และเพศหญงจานวน 29 คน (รอยละ 48.33) เปนกลมทดลองจานวน 30 คน และกลมควบคมจานวน 30 คน ระดบความกลวการฉดวคซนกอนเขากจกรรมการเตรยมจตใจ กลมตวอยางไมมความกลวหรอกลวการฉดวคซนเลกนอยจานวน 16 คน แบงเปนกลมทดลองจานวน 7 คน (รอยละ 23.3) และกลมควบคมจานวน 9 คน (รอยละ 30) กลวปานกลางจานวน 29 คน แบงเปนกลมทดลองจานวน 16 คน (รอยละ 53.3) และกลมควบคมจานวน 13 คน (รอยละ 43.3) และกลวมากจานวน 15 คน แบงเปนกลมทดลองจานวน 7 คน (รอยละ 23.3) และกลมควบคมจานวน 8 คน (รอยละ 26.7) 2. ผลการเปรยบเทยบความกลวตอการฉดวคซนของนกเรยนกอนและหลงการทดลองในกลมทดลอง นกเรยนกลมทดลองมความกลวโดยรวม ดานพฤตกรรม และดานการรบรและเขาใจหลงเขากจกรรมการเตรยมจตใจแตกตางจากกอนทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงการทดลองนกเรยนมความกลวโดยรวม ดานพฤตกรรม และดานการรบรและเขาใจลดลงกวากอนการทดลอง (ตารางท 1) ตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนคาเฉลยความกลวตอการฉดวคซนจากแบบประเมนความกลว(ฉบบประเมนตนเอง)กอนและหลงการทดลองในกลมทดลอง

ความกลว กอนทดลอง หลงทดลอง t p – value Mean (SD) Mean (SD)

1. ดานพฤตกรรม 2. ดานการรบรและเขาใจ

1.46 (1.02) 1.83 (1.09)

0.58 (0.55) 1.23 (1.10)

4.83* 1.90*

0.001 0.034

ความกลวโดยรวม 14.80 (8.44) 7.30 (6.15) 4.53* 0.000 * p 0.05


3. ผลการเปรยบเทยบความกลวตอการฉดวคซนหลงการทดลองระหวางกลมทดลองและกลมควบคม หลงการทดลองพบวา นกเรยนกลมทดลองมความกลวโดยรวมและดานพฤตกรรมหลงเขากจกรรมการเตรยมจตใจแตกตางจากกลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงการทดลองนกเรยนกลมทดลองมความกลวโดยรวมและดานพฤตกรรมลดลงมากกวากลมควบคม (ตารางท 2) ตารางท 2 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนคาเฉลยความกลวตอการฉดวคซนจากแบบประเมนความกลว(ฉบบประเมนตนเอง) หลงทดลองของกลมทดลองและกลมควบคม

ความกลว กลมทดลอง กลมควบคม t p – value

Mean (SD) Mean (SD)

1. ดานพฤตกรรม 2. ดานการรบรและเขาใจ

0.58 (0.55) 1.23 (1.10)

1.24 (0.95) 1.10 (1.32)

3.28* 0.42

0.001 0.337

คะแนนความกลวโดยรวม 7.30 (6.15) 10.93 (8.28) 1.93* 0.029 * p 0.05 4. ผลการเปรยบเทยบพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนระหวางกลมทดลองและกลมควบคมหลงการทดลอง หลงการทดลองพบวา นกเรยนกลมทดลองมพฤตกรรมความกลวโดยรวมและดานการแสดงออกทางใบหนาหลงไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจกอนฉดวคซนแตกตางจากกลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยหลงการทดลองนกเรยนกลมทดลองมพฤตกรรมความกลวโดยรวมและดานการแสดงออกทางใบหนาลดลงมากกวากลมควบคม (ตารางท 3) ตารางท 3 ผลการเปรยบเทยบคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนคาเฉลยพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนจากแบบสงเกตพฤตกรรมความกลว(ฉบบคร) พฤตกรรมความกลว กลมทดลอง กลมควบคม t p-value

Mean (SD) Mean (SD)

การแสดงออกทางใบหนา กอนฉดวคซน ขณะฉดวคซน หลงฉดวคซน

1.07 (0.37) 1.70 (0.75) 1.00 (0.00)

1.27 (0.52) 1.47 (0.57) 1.03 (0.18)

1.72* 1.36 1.00

0.046 0.090 0.163

การรองไห กอนฉดวคซน ขณะฉดวคซน

1.03 (0.18) 1.27 (0.58)

1.13 (0.35) 1.33 (0.55)

1.40 0.46

0.084 0.325


พฤตกรรมความกลว กลมทดลอง กลมควบคม t p-value Mean (SD) Mean (SD)

หลงฉดวคซน 1.00 (0.00) 1.00 (0.00) - - ค าพดทแสดงถงความรสกกลว กอนฉดวคซน ขณะฉดวคซน หลงฉดวคซน

1.00 (0.00) 1.17 (0.53) 1.00 (0.00)

1.13 (0.43) 1.17 (0.38) 1.03 (0.18)

1.68 0.00 1.00

0.052 0.500 0.163

พฤตกรรมไมใหความรวมมอ กอนฉดวคซน ขณะฉดวคซน หลงฉดวคซน

1.03 (0.18) 1.13 (0.43) 1.00 (0.00)

1.13 (0.35) 1.23 (0.57) 1.00 (0.00)

1.40 0.77

-

0.084 0.223

-

คะแนนพฤตกรรมความกลวโดยรวม กอนฉดวคซน ขณะฉดวคซน หลงฉดวคซน

4.13 (0.57) 5.27 (1.82) 4.00 (0.00)

4.67 (1.42) 5.20 (1.79) 4.07 (0.25)

1.90* 0.14 1.44

0.032 0.444 0.081

* p 0.05 อภปรายผล จากสมมตฐานขอท 1 และ 2 ภายหลงจากไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตพบวา นกเรยนกลมทดลองมคะแนนคาเฉลยความกลวตอการฉดวคซนลดลงอยางมนยสาคญทางสถตในภาพรวมและความกลวรายดาน ไดแก ดานพฤตกรรม และดานการรบรและเขาใจ นอกจากนกลมทดลองยงมคะแนนคาเฉลยความกลวตอการฉดวคซนลดลงมากกวาเมอเปรยบเทยบกบกลมควบคมทงในภาพรวมและความกลวรายดาน 1 ดาน ไดแก ดานพฤตกรรม อธบายไดวากจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตทพฒนาขนจากแนวคดพนฐานของทฤษฎการเรยนรทางปญญาสงคมของแบนดราเปนหลก (สมโภชน เอยมสภาษต, 2556, สรางค โควตระกล, 2552) รปแบบและเนอหาของกจกรรมการเตรยมจตใจจงนากระบวนการในการเรยนรโดยการสงเกตหรอการเรยนรโดยตวแบบมาปรบใชในกจกรรมซงนกเรยนจะไดเรยนรตามกระบวนการสาคญททาใหเกดการเรยนรม 4 กระบวนการ ไดแก กระบวนการความใสใจ กระบวนการจดจา กระบวนการแสดงพฤตกรรมเหมอนตวอยาง และกระบวนการสรางแรงจงใจ ดงนนความกลวตอการฉดวคซนโดยรวมและรายดานของนกเรยนกลมทดลองลดลงนนเกดจากการเรยนรโดยการสงเกตหรอการเรยนรโดยตวแบบททาใหเกดการรบรและเขาใจทถกตองเกยวกบการฉดวคซน ซงในงานวจยครงนนกเรยนไดเรยนรตามกระบวนการทงหมดจากทฤษฎการเรยนรของแบนดราจากสอวดทศนนทานหนมอรวมกบการแสดงบทบาทสมมตทาใหเมอเจอกบสถานการณจรงสามารถเขาใจและนาสงทไดเรยนรมาประยกตใชในชวตประจาวนได แสดงใหเหนวากจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตสามารถลดความกลวตอการฉดวคซนของ


นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ได และแมวาคะแนนคาเฉลยความกลวดานการรบรและเขาใจในกลมทดลองจะไมแตกตางจากกลมควบคม แตสามารถอธบายไดวาอาจมปจจยบางประการทมอทธพลตอความกลวทยงไมไดรบการควบคม ไดแก 1) ประสบการณการฉดยาในอดตของเดก (Nir, 2003) ซงในการศกษาครงนยงไมมการควบคมปจจยดงกลาว 2) อาชพและรายไดของผปกครอง อางจากงานวจยของ Gullone (2000) กลาววาสถานะทางเศรษฐกจและสงคมทตางกนกจะมสงกระตนททาใหเกดความกลวตางกน และตวแปรแทรกซอนอน ๆ คอ รปแบบการสอนสขศกษาของพยาบาลในแตละโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลของกลมควบคมตามพนททรบผดชอบ ซงปจจยตางๆเหลานสงผลตอคะแนนคาเฉลยความกลวทาใหคะแนนคาเฉลยความกลวดานการรบรและเขาใจในกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกน จากสมมตฐานขอท 3 นกเรยนชนประถมศกษาปท 1 กลมทดลองมคะแนนคาเฉลยพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนโดยรวมและพฤตกรรมดานการแสดงออกทางใบหนาในระยะกอนฉดวคซนลดลงมากกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถต อธบายไดวาพฤตกรรมความกลวเปนหนงในปฏกรยาตอบสนองและอาการแสดงออกตอสงทมาคกคามเมอเกดความรสกกลว และเมอนกเรยนไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตทผวจยพฒนาขนใหสอดคลองกบแนวคดหลกของแบนดรา (สมโภชน เอยมสภาษต, 2556, สรางค โควตระกล, 2552) มกระบวนการเรยนรโดยการสงเกตเรมตงแตกระบวนการความใสใจ กระบวนการจดจา กระบวนการแสดงพฤตกรรมเหมอนตวอยาง และกระบวนการสรางแรงจงใจ โดยเฉพาะกระบวนการแสดงพฤตกรรมเหมอนตวอยางผานการเลนบทบาทสมมตทาใหเดกไดมโอกาสเตรยมความพรอมดานจตใจและฝกฝนพฤตกรรมทจาเปน (ทศนา แขมมณ, 2548) ดงนนพฤตกรรมความกลวโดยรวมและพฤตกรรมดานการแสดงออกทางใบหนาของกลมทดลองลดลงนนเกดจากการเรยนรโดยการสงเกตจากสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตทาใหเกดการรบรและเขาใจทถกตอง สวนพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนโดยรวมและพฤตกรรมรายดานในระยะขณะและหลงฉดวคซนไมแตกตางกน อธบายไดวาเมอเกดความกลวจะเกดปฏกรยาตอบสนองตอความกลวเพอเตรยมความพรอมทจะสหรอหนตอสงทเขามาคกคาม (Nicastro, 1999) โดยระบบประสาทอตโนมตจะทางานสงผลทาใหเกดเปลยนแปลงทงภายในและภายนอกรางกาย การเปลยนแปลงดงกลาวเปนการตอบสนองตอความกลวซงความกลวมหลายรปแบบและมองคประกอบทแตกตางกน เมอเกดความกลวขนไมจาเปนตองมครบทกองคประกอบ อาจมแคบางองคประกอบ แตความกลวทมากและรนแรงจะมองคประกอบเพมมากขนไปดวย (Rosenhan, 1984, Chaiyawat, 2006, Butcher, 2007) จากการประเมนความกลวในกลมตวอยางกอนเขากจกรรมการเตรยมจตใจพบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบความกลวการฉดวคซนอยในระดบปานกลาง ซงสอดคลองกบผลการวจยทพบวา พฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนโดยรวมและพฤตกรรมดานการแสดงออกทางใบหนาระยะกอนฉดวคซนลดลงมากกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แตพฤตกรรมความกลวตอการฉดวคซนโดยรวมและพฤตกรรมรายดานในขณะและหลงฉดวคซนไมแตกตางกน เนองจากในกลมตวอยางมความกลวตอการฉดวคซนในระดบปานกลางซงไมจาเปนตองมองคประกอบทตอบสนองตอความกลวครบทกดาน ซงอาจเปนปจจ ยหนงทสงผลตอคะแนนคาเฉลยพฤตกรรมความกลวโดยรวมและรายดานบางระยะไมแตกตางกน


จากการศกษาวจยนผวจยพบวา การเตรยมจตใจกอนฉดวคซนเปนสงสาคญอยางมากในการลดความกลว เพราะในกจกรรมการเตรยมจตใจมการใหขอมลทถกตองเหมาะสมกบวยและไดฝกฝนวธการจดการกบความกลวทสามารถนาไปประยกตใชไดจรงในชวตประจาวน ซงนกเรยนกลมทไดรบกจกรรมการเตรยมจตใจจะมความรความเขาใจเกยวกบการฉดวคซนและโอกาสในการฝกฝนทกษะและวธการจดการกบความกลวทเหมาะสม กจะชวยใหนกเรยนมความกลวการฉดวคซนลดลงและมพฒนาการดานจตใจของเดกเปนไปตามพฒนาการทควรจะเปน ไมเกดความหวาดกลวและความวตกกงวลมากเกนกวาปกต ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1. ในขนตอนยอยของกจกรรมการเตรยมจตใจควรเพมเตมการถามตอบและการแสดงความรสกในแตละขนตอนใหมากขนในนกเรยนบางคนทยงไมคอยเขาใจ โดยใชเวลาใหนานขนเพอใหนกเรยนเกดการเรยนรและเขาใจไดดขน 2. หากนาไปประยกตใชกบกลมตวอยางอนๆทไมใชนกเรยนระดบประถมศกษาปท 1 ควรมการประยกตรปแบบกจกรรมการเตรยมจตใจใหเหมาะสมกบพฒนาการของกลมตวอยาง 3. บคลากรทเกยวของกบการดแลนกเรยนกอนการฉดวคซน ไดแก พยาบาล คร เจาหนาทสาธารณสข สามารถนากจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตนไปใชในการลดความกลวกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ได ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรทาแบบเกบขอมลสวนตวเดกเพม เชน ประสบการณการฉดยา อาชพและรายไดของผปกครอง เปนตน 2. นากจกรรมการเตรยมจตใจโดยใชสอวดทศนรวมกบการแสดงบทบาทสมมตไปทดลองใชในบรบทอนๆ เชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบล โรงพยาบาล เปนตน

เอกสารอางอง Butcher, J. N., Mineka, S., & Hooley, J. M. (2007). Abnormal psychology (13th ed.). Boston: Mexico City Pearson/Allyn and Bacon. Chaiyawat, W. & Jezewski, M. A. (2006). Thai school-age children’s perception of fear. Journal of Transcultural Nursing, 17(1), 74-81. Gullone, E. (2000). The development of normal fear: A century of research. Clinical Psychology Review, 20(4), 429-51. LeBaron, S., & Zeltzer, L. (1984). Assessment of acute pain and anxiety in children

and adolescents by self-reports, observer reports, and a behavior checklist. Journal of consulting and clinical psychology, 52(5), 729.


Nicastro, E. A., & Whetsell, M. V. (1999). Children's fears. Journal of Pediatric Nursing, 14(6), 392-402.

Nir, Y., Paz, A., Sabo, E., & Potasman, I. (2003). Fear of injections in young adults: prevalence and associations. The American journal of tropical medicine and hygiene, 68(3),

Rosenhan, D. L, & Seligman, M. E. (1984). Abnormal psychology. New York: Norton. 341-344.

Rosner, B. (2000). Fundamentals of biostatistics (5th ed.). Pacific Grove, Calif: Duxbury. Taddio, A., Ipp, M., Thivakaran, S., Jamal, A., Parikh, C., Smart, S., et al. (2012). Survey

of the prevalence of immunization non-compliance due to needle fears in children and adults. Vaccine, 30(32), 4807-4812.

Walco, G. A., Conte, P. M, Labay, L. E., Engel, R., & Zeltzer, L. K. (2005). Procedural distress in children with cancer: Self-report, behavioral observations, and physiological parameters. The Clinical journal of pain, 21(6), 484-90.

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2551). การส ารวจความครอบคลมของการไดรบวคซนขนพนฐานและวคซนในนกเรยน พ.ศ. 2551. นนทบร: สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข.

กาญจนา ศรเจรญวงศ. (2544). หนงสอทางการพยาบาลการใชนทานในการเตรยมจตใจเดกเพอท าหตถการ. กรงเทพฯ: บญศรการพมพ.

กลกญญา โชคไพบลยกจ. (2550). ต าราวคซนและการสรางเสรมภมคมกนโรค พ.ศ. 2550. นนทบร: สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข.

ทศนา แขมมณ. (2548). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นฤมล ธระรงสกล. (2532). ผลของการเตรยมเดกวยเรยนตอนตนโดยใชการเลนตอความกลวการฉดยา. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพฯ.

รพพร ธรรมสาโรรชต. (2542). ผลการใชหนงสอภาพการตนตวแบบตอการลดความกลวและการใหความรวมมอในการฉดยาของเดกกอนวยเรยน. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพฯ.

สมโภชน เอยมสภาษต. (2556). ทฤษฎและเทคนคการปรบพฤตกรรม. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรางค โควตระกล. (2552). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สรยพร กอบเกอชยพงษ. (2553). วคซน-Vaccine ทคณยงไมร. กรงเทพฯ: กรกนกการพมพ.

……………………………………………………………………


ผลของโปรแกรมการบ าบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ตอภาวะซมเศราของวยรนในสถานสงเคราะห The Effects of Cognitive Behavior Therapy (CBT) Program on the Depression of Young Persons in Foster Homes พฤกษา พงสข1 มานกา วเศษสาธร2

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง เพอศกษาผลของโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ตอภาวะซมเศราของวยรนในสถานสงเคราะห อายระหวาง 15 -18 ป ในสถานสงเคราะหเดกและเยาวชนบานเบธาเนย โดยแบงกลมตวอยางเปน กลมทดลองจานวน 8 คน ไดรบโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดจานวน 8 ครง รวมกบการดแลตามปกตของสถานสงเคราะหฯ สวนกลมควบคมจานวน 8 คน ไดรบสขภาพจตศกษารายกลม 1 ครง รวมกบการใหคาปรกษารายบคคลตามคาขอ และการดแลตามปกตของสถานสงเคราะหฯ เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย แบบบนทกขอมลสวนบคคล แบบคดกรองภาวะซมเศรา (CES-D) และโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท (t-test) แบบ Independent Samples การทดสอบ Wilcoxon Signed-Ranks Test และการทดสอบ Mann Whitney U test

ผลการวจยดงตอไปน 1) วยรนในสถานสงเคราะหทมภาวะซมเศราทเขารบโปรแกรมบาบดพฤตกรรมผานการรคด มคะแนนภาวะซมเศราตากวากอนเขารบโปรแกรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 2) วยรนในสถานสงเคราะหทมภาวะซมเศราทเขารบโปรแกรมบาบดพฤตกรรมผานการรคด มคะแนนภาวะซมเศราตากวากลมทไมไดรบโปรแกรม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ค าส าคญ: วยรนในสถานสงเคราะห ภาวะซมเศราในวยรน โปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด

1 นกศกษามหาบณฑต หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาคลนกและชมชน มหาวทยาลยรามคาแหง 2 รองศาสตราจารย ดร., อาจารยประจาหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาคลนกและชมชน มหาวทยาลยรามคาแหง


Abstract

In this experimental research investigation, the researcher considers the effects of a cognitive behaviour therapy (CBT) program on the depression of young persons living at the Bethany Foster Home.

The sample population was divided into an experimental group of eight young person’s receiving CBT therapy for eight sessions and who also received normal care at the Bethany Foster Home. The control group of eight residents attended a single session of a group psycho-educational program, together with individual counselling as requested and normal care at the Bethany Foster Home.

The research instruments used to collect data consisted of a personal information record form, the Center for Epidemiological Studies depression scale (CES-D), and CBT.

Using techniques of descriptive statistics, the researcher analyzed the data collected in terms of mean (M) and standard deviation (SD). The independent samples t test, the Wilcoxon signed-rank test, and the Mann Whitney U test were also employed by the researcher.

Findings are as follows: 1) Depressed young persons who were residents of the Bethany Foster Home and who participated in the CBT program as members of the experimental group exhibited depression scores at a lower level at the completion of the program than prior to its commencement at the statistically significant level of .01. 2) The depressed young persons who were residents of the Bethany Foster Home who participated in the CBT program as members of the experimental group showed scores on depression at a lower level than the members of the control group of depressed young persons who were residents of Bethany Foster Home and who did not participate in the program at the statistically significant level of .01. Key words: young persons in foster homes, depression in young persons, cognitive

behavioral therapy program

บทน า ความเปนมาและความส าคญของปญหา ปจจบนสงคมไทยมประชากรรนใหมทเตบโตขนมาในสถานสงเคราะหเพมสงขนเรอย ๆ จากขอมลของสถานสงเคราะหเดกออนปากเกรดและสถานสงเคราะหเดกออนพญาไท ป พ.ศ. 2251-2553


พบวา มเดกเขาสสถานสงเคราะหเฉลยปละ 120-128 คน ซงสาเหตสวนใหญมากจากพอแมขาดความร ความเขาใจในการเลยงบตร ปญหายากจน ตงครรภไมพรอม เดกมความบกพรองหรอความพการ ถกทอดทง และถกทารณกรรม (สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ, 2555) เดกและวยรนทอยในสถานสงเคราะหมกมปญหาทซบซอนทงทางรางกาย สขภาพจต และปญหาพฒนาการ ซงปญหาโรคทางกายเรอรงพบรอยละ 30-80 และรอยละ 25 พบวา มโรคตงแต 3 โรคขนไป เชน การตดเชอ โรคพยาธ ปญหาการมองเหน การไดยน โลหตจาง เปนตน ปญหาพฒนาการพบรอยละ 20-60 ของเดกมพฒนาการผดปกตหรอลาชา ซงสงกวาเดกทวไปถงรอยละ 10 และปญหาพฤตกรรมอารมณพบรอยละ 35-50 ไดแก ปญหาความสมพนธ การปรบตว ปญหาการเรยน เกเร สมาธสน กาวราว และพบอาการซมเศราบอยทสด (นพวรรณ ศรวงคพานช, 2555) นอกจากนน ยงพบวาการมประสบการณชวตทไมดในวยเดกทสะสมมานานรวมกบการอาศยอยในสถานสงเคราะหเปนเวลานานทวยรนอาจไดรบการดแลไมทวถงนน อาจสงผลใหวยรนขาดความรก ความเอาใจใส ขาดความรสกผกพน มความวตกกงวลสง ทาอะไรมกไมประสบความสาเรจ ทาใหขาดความมนใจในตนเองและจากการทตองพลดพรากจากครอบครวสงผลใหเกดความเจบปวดทางจตใจ บางคนตาหนตนเอง โทษตนเอง รสกวาตวเองไมเปนทตองการ ไมมคณคา รสกสนหวงในชวต บางรายรสกเสยใจ และสรางกาแพงในใจเพอระวงความรสกกงวล กลว และเจบปวดเมอนกถงเหตการณเดมทเกบกดเอาไว จนพฒนาเปนอารมณเศรา มพฤตกรรม ทาลายตนเอง (พนม เกตมาน, 2550; นพวรรณ ศรวงคพานช, 2555) ซงสงตาง ๆ เหลานอาจเปนสาเหตทาใหเกดปญหาสขภาพจตในเดกและวยรน โดยเฉพาะปญหาทางดานอารมณ ไดแก ภาวะซมเศรา วตกกงวล จะเหนไดจากการศกษาของ สนย ยอดเยยม (อางถงใน สรางคณา คงเพชร, 2556) พบวา ปญหาการถกทารณกรรมและการถกทอดทงสมพนธกบปญหาทางอารมณและอาการทางจต เดกทถกทารณกรรมทางดานรางกาย และทางเพศจะมปญหาทางจตใจหลายอยาง เชน วตกกงวล มพฤตกรรมรนแรง มความคดหวาดระแวง ซมเศรา และเสยงตอการฆาตวตายมากขน ซงสอดคลองกบจนตนา นนทะเปาระยะ (อางถงใน สรางคณา คงเพชร, 2556) ทกลาววา เดกในสถานสงเคราะหไดรบความรก ความเอาใจใสไมทวถงเมอเปรยบเทยบกบเดกทอยกบครอบครว ทาใหเดกไมสามารถพฒนาความรสกเปนเจาของ และขาดความรสกผกพน ซงทงสองสงนถอเปนรากฐานสาคญในการสรางความมนคงทางอารมณและจตใจในอนาคต ปญหาทสงผลกระทบตามมากคอ ภาวะซมเศรา นนเอง ซงจากการศกษาความชกของภาวะซมเศราและพฤตกรรมไมพงประสงคในวยรน อายระหวาง 10-15 ป ทมารบบรการทสถานสงเคราะหเดกหญงบานราชวถ พบวยรนทมภาวะซมเศราจานวน 63 คน คดเปนรอยละ 52.9 (สรางคณา คงเพชร, 2556) การใหความชวยเหลอวยรนในสถานสงเคราะหทมภาวะซมเศราทผานมาพบวา โปรแกรมบาบดทางจตทมประสทธผลในการลดภาวะซมเศราวยรนในสถานสงเคราะหไดแก การบาบดตามแนวคดการบาบดทางความคด ทมงเนนการแกไขความคดใหสอดคลองตามความเปนจรง (อญชล ฉตรแกว, 2546; ศรวไล โมกขาว, 2554) ซงการบาบดดงกลาวเปนการบาบดทางความคดเพยงอยางเดยวไมไดผสมผสานหลกการของการบาบดทางพฤตกรรมรวมดวย ซงหากตองการการลดภาวะซมเศราและลดอตราการเกดโรคซมเศราไดในระยะยาว ควรมการผสมผสานหลกการบาบดทางพฤตกรรมรวมดวย จะเหนไดจากการศกษาของมะลสา งามศร และสารรตน วฒอาภา ทพบวา การบาบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ซงเปนการบาบดทเนนการแกปญหาทอาการ ปจจบน ชวยใหวยรนเรยนรเกยวกบความคดและพฤตกรรมทมผลตออารมณ ความรสก สามารถคนถงความขดแยง


ในจตใจ มการพสจนหาแบบแผนทางความคดทสงผลใหเกดกระบวนคดในทางลบ มการแกไขใหเกดกระบวนการความคดใหม และเกดทกษะในการแสดงออกทางพฤตกรรม อารมณ รวมทงมทกษะในการเผชญและแกไขปญหา ซงจะชวยใหวยรนสามารถเอาชนะภาวะซมเศราได (มะลสา งามศร, 2555; สารรตน วฒอาภา, 2555) การบาบดพฤตกรรมผานการรคดในงานวจยครงน สรางจากแนวคดทฤษฎการเกดภาวะซมเศราของเบค (Beck, A. T., Rush, Shaw, & Emery, 1979) และแนวคดองคประกอบกจกรรมในโปรแกรมการบาบดความคดและพฤตกรรมของสตอลลารด (Stallard, P., 2002) ทมวตถประสงคเพอตองการลดภาวะซมเศรา ภาวะทางอารมณ และพฤตกรรมทมปญหา โดยมงเนนการปรบเปลยนความคด ความเชอ ทบดเบอนจากความจรงททาใหเกดการปรบตวและการแสดงออกทางอารมณทไมเหมาะสม ใหสามารถปรบเปลยนและเกดพฤตกรรมใหมทเหมาะสมและมนคง โปรแกรมนม 8 องคประกอบกจกรรม ไดแก 1) การใหความรสขภาพจตเกยวกบปญหาทเปนอย 2) การสงเกตความคด อารมณ และพฤตกรรม 3) การปรบความคด 4) การจดการกบอารมณโดยวธทางสรรวทยา 5) การเรยนรพฤตกรรมใหม 6) การพฒนาทกษะใหม 7) การตงเปาหมาย 8) การใหแรงเสรมและใหรางวล การดาเนนโปรแกรมเปนรปแบบการบาบดแบบกลม ๆ ละ 8 คน ใชระยะเวลาในการจดกจกรรมสปดาหละ 3 ครง รวม 8 ครง แตละกจกรรมใชเวลา 60-90 นาท (Westbrook, D., Kennerley, & Kirk, 2007: Patterson, 1973) จากสถานการณปจจบนทพบวามเดกและวยรนอาศยอยในสถานสงเคราะหเพมมากขน และพบวาวยรนในสถานสงเคราะหสวนใหญมปญหาทซบซอนทงทางรางกาย จตใจ และสงคม โดยทางรางกายมการเจรญเตบโตชา รางกายไมคอยสมบรณ (นพวรรณ ศรวงคพานช, 2555) ทางดานจตใจ จากการทวยรนมประสบการณทไมดตงแตเดก ทงจากการทถกทอดทง พลดพรากจากครอบครว ทาใหวยรนเกดความรสกเหงา โดดเดยว วาเหว ขาดความรก บางคนตาหนตนเอง รสกวาตวเองไมเปนทตองการ ไมมคณคา ทอแท สนหวงในชวต ในรายทถกทารณกรรมมความรสกกลว เจบปวดเมอนกถงเหตการณเดม มความหวาดระแวง จนพฒนาเปนอารมณเศรา (พนม เกตมาน, 2550; Samira, S., Nahid, & Zahra, 2015; Sherry, A., Midori, & Dennis 2013) และดานสงคม วยรนในสถานสงเคราะหมสงคมทคอนขางจากดไมคอยไดพบเจอและมปฎสมพนธกบบคคลใหม ๆ ทาใหวยรนมความยากลาบากในการปรบตว ทาใหรสกโดดเดยว และเกบตวไมอยากพบใคร จนพฒนามาเปนอารมณเศราได (พนม เกตมาน, 2550; วทยากร เชยงกล, 2552; ศรเรอน แกวกงวาล, 2553) ซงจากสถานการณและผลกระทบดงกลาวถอไดวาวยรนในสถานสงเคราะหเปนวยรนกลมเสยง มแนวโนมเกดภาวะซมเศราไดงายกวากลมวยรนทวไป ดงนน ผวจยจงสนใจทจะศกษาการใหความชวยเหลอวยรนทมภาวะซมเศราในสถานสงเคราะห โดยใชการบาบดพฤตกรรมผานการรคดตามแนวคดทฤษฎการเกดภาวะซมเศราของเบค (Beck, A. T., Rush, Shaw, & Emery, 1979) และแนวคดองคประกอบกจกรรมในโปรแกรมการบาบดความคดและพฤตกรรมของสตอลลารด (Stallard, P., 2002) เพอใหนกจตวทยาและบคลากรเจาหนาทเกยวของไดมแนวทางในการดแลชวยเหลอวยรนทมภาวะซมเศรา และสามารถจดกจกรรมเพอสงเสรมและปองกนภาวะซมเศราใหกบเดกและวยรนในสถานสงเคราะหได


วตถประสงคการวจย เพอศกษาผลของโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดตอภาวะซมเศราของวยรนในสถานสงเคราะห สมมตฐานการวจย

1. วยรนในสถานสงเคราะหทมภาวะซมเศราทเขารบโปรแกรมบาบดพฤตกรรมผานการรคด มคะแนนภาวะซมเศราตากวากอนเขาโปรแกรม

2. วยรนในสถานสงเคราะหมภาวะซมเศราทเขารบโปรแกรมบาบดพฤตกรรมผานการรคด มคะแนนภาวะซมเศราตากวากลมทไมไดรบโปรแกรม ขอบเขตของการวจย

1. ดานประชากรทใชในการวจยครงน คอ วยรน อาย 15 -18 ป ทอาศยอยในสถานสงเคราะห

2. กลมตวอยางใชในการวจยในครงน คอ วยรน อาย 15-18 ป ทอยในสถานสงเคราะหเดกและเยาวชนบานเบธาเนย ท ไดรบการคดเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง ( purposive sampling) ใชวธการจบสลากเพอแบงกลมทดลอง 8 คน รบโปรแกรม CBT และกลมควบคม 8 คน รวมเปน 16 คน

3. นยามศพทเฉพาะ 3.1 วยรนในสถานสงเคราะห หมายถง วยรนตอนกลางและตอนปลายอาย 15-18 ป ท

รบการอปการะจากสถานสงเคราะหเดกและเยาวชนบานเบธาเนย จากการประสบปญหาทางสงคมตาง ๆ ไดแก ขาดผอปการะ ครอบครวยากจน ครอบครวแตกแยก บดามารดาเปนผรบการสงเคราะหหรอบดามารดาตองโทษ ซงไดรบการดแลจากสถานสงเคราะหในเรองความจาเปนพนฐานในการดารงชวตประจาวน รวมถงการดแลทางดานจตใจ

3.2 ภาวะซมเศรา หมายถง ภาวะอารมณเศราทเกดจากความคดทบดเบอนไปในทางลบทงตอตวเอง ตอโลก และตออนาคต สงผลใหการเปลยนแปลงของภาวะจตใจทมลกษณะการแสดงของความผดปกตทางอารมณ เชน รสกเศรา หดห เบอหนาย ทอแท หงดหงด มการเปลยนแปลงทางดานรางกาย เชน นอนไมหลบ เบออาหาร นาหนกลด ปวดศรษะ พดชา เคลอนไหวชา กระสบกระสาย อยเฉยไมได และมความคดลบกบตนเอง ตาหนตนเอง คดวาตนเองดอยคา โดยประเมนจากแบบคดกรองภาวะซมเศรา Center for Epidemiological Studies-Depression Scale (CES-D) ฉบบภาษาไทย ผทไดคะแนนเทากบหรอมากกวา 22 คะแนน อยในขายภาวะซมเศรา

3.3 โปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด หมายถง กจกรรมกลมทใชในการชวยเหลอวยรนในสถานสงเคราะหทมภาวะซมเศรา โปรแกรมนพฒนามาจากแนวคดทฤษฎการเกดภาวะซมเศราของเบค และแนวคดองคประกอบกจกรรมในโปรแกรมการบาบดความคดและพฤตกรรมของสตอลลารด โดยมวตถประสงค เพอลดภาวะซมเศราวยรนในสถานสงเคราะห ประกอบดวย 8 องคประกอบกจกรรม ไดแก 1) การใหความรสขภาพจตเกยวกบปญหาทเปนอย 2) การสงเกตความคด อารมณ และพฤตกรรม 3) การปรบความคด 4) การจดการกบอารมณโดยวธทางสรรวทยา 5) การ


เรยนรพฤตกรรมใหม 6) การพฒนาทกษะใหม 7) การตงเปาหมาย 8) การใหแรงเสรมและใหรางวล โดยใชเวลาดาเนนการสปดาหละ 3 ครง รวม 8 ครง แตละกจกรรมใชเวลา 60-90 นาท วธการด าเนนการวจย การศกษาผลของโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดตอภาวะซมเศราของวยรนในสถานสงเคราะห เปนการศกษาวจยเชงทดลองซงมรายละเอยดตามหวขอตอไปน 1. เครองมอทใชในการวจย แบงออกเปน 2 สวน ไดแก เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลและเครองมอทใชในการดาเนนการทดลอง มรายละเอยดดงตอไปน

สวนท 1 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลในการศกษานม 2 ชด ดงน

1.1 แบบบนทกขอมลสวนบคคล เปนคาถามเกยวกบขอมลพนฐานของวยรน ไดแก อายปจจบน อายแรกเขา สาเหตการรบเขาในสถานสงเคราะหฯ ระยะเวลาทอาศยอยในสถานสงเคราะห

1.2 แบบคดกรองภาวะซมเศรา Center for Epidemiological Studies-Depression Scale (CES-D) ฉบบภาษาไทย สาหรบวยรนอาย 15-18 ป แบบคดกรองมลกษณะเปนแบบมาตรการประมาณคา (Rating Scale) ไดแก ไมเคย นาน ๆ ครง บอย ๆ และตลอดเวลา ขอคาถามจานวน 20 ขอ มคะแนนรวมไดตงแต 0 – 60 คะแนน ผทไดคะแนนเทากบหรอมากกวา 22 คะแนน อยในขายภาวะซมเศรา

แบบคดกรองภาวะซมเศรา(CES-D) พฒนาโดยอมาพร ตรงคสมบต และคณะ (2540) ทไดแปลมาจากฉบบภาษาองกฤษ ทพฒนาโดย Radloff นกวจยแหง Center for Epidemiological Studies ท National Institute of Mental Health ประเทศสหรฐอเมรกา นอกจากนน อมาพร ตรงคสมบต และคณะ (2540) ยงไดทาการศกษาประสทธภาพของเครองมอในการคดกรองภาวะซมเศราในกลมวยรน คาความเชอมน เทากบ 0.86

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ผวจยนาแบบคดกรองภาวะซมเศรา (CES-D) ของ อมาพร ตรงคสมบต และคณะ

(2540) มาหาคาความเชอมนโดยนาไปทดสอบในเดกวยรนทมอายระหวาง 15-18 ป ในสถานสงเคราะหบานพระพร ซงมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางทใชในการศกษา แตไมใชกลมตวอยางจรงจานวน 30 คน โดยการหาคาสมประสทธแอลฟา ไดคาความเชอมนเทากบ .83 (ระดบสง) สวนท 2 เครองมอทใชในการดาเนนการทดลอง

โปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด มวตถประสงคเพอลดภาวะซมเศราวยรนในสถานสงเคราะห โปรแกรมนม 8 องคประกอบกจกรรม ไดแก 1) การใหความรสขภาพจตเกยวกบปญหาทเปนอย 2) การสงเกตความคด อารมณ และพฤตกรรม 3) การปรบความคด 4) การจดการกบอารมณโดยวธทางสรรวทยา 5) การเรยนรพฤตกรรมใหม 6) การพฒนาทกษะใหม 7) การตงเปาหมาย 8) การใหแรงเสรมและใหรางวล การจดกจกรรมในโปรแกรมน ผวจยไดพฒนาและประยกตเพอใหเหมาะสมกบปญหาและบรบทของกลมวยรนในสถานสงเคราะห ระยะเวลาในการบาบดสปดาหละ 3 ครง รวม 8 ครง ๆ ละ 60-90 นาท หลงการบาบด ผบาบดจะมอบหมายการบานใหผรบการบาบดทก


ครงและกอนการบาบดแตละครงจะมการทบทวนการบานและการบาบดในครงกอนทกครง และเปดโอกาสใหผรบการบาบดแสดงความคาดหวงหรอความตองการ

วธดาเนนการสรางเครองมอ โปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ตอภาวะซมเศราของวยรนในในสถาน

สงเคราะห ทผวจยพฒนาขนตามขนตอนดงน 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบ การบาบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ตอภาวะซมเศราของวยรนเพอเปนขอมลสาหรบ

สรางกจกรรม 2. สรางกจกรรมกลมตามโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ใหสอดคลองกบ

วตถประสงคของการวจย 3. นาโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ทผวจยสรางขนใหกบผทรงคณวฒ

จานวน 3 ทาน ประกอบดวย นกจตวทยาคลนกทมประสบการณและความเชยวชาญงานจตเวชเดกและวยรน 2 ทาน และนกจตวทยาคลนก ทมความเชยวชาญดานงานวชาการ การวจย การพฒนาองคความร เทคโนโลย ดานการสงเสรมสขภาพจตและปองกนปญหาสขภาพจตในกลมปฐมวย วยเรยน และวยรน 1 ทาน ตรวจสอบเนอหาและความเหมาะสม หลงจากนนผวจยไดปรบปรงตามคาแนะนา โดยความสอดคลองของวตถประสงคและเนอหาโปรแกรมของผเชยวชาญทง 8 กจกรรม อยในระดบใชไดทกกจกรรม

4. ดาเนนการจดกจกรรมกลมตามโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด (CBT) ใหกบกลมตวอยางทเปนกลมทดลองจานวน 8 คน ตามระยะเวลาทกาหนดของโปรแกรม

วธดาเนนการเกบรวบรวมขอมล ผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลในการวจยโดยวธการดงน 1. ผวจยทาหนงสอขออนญาตเกบขอมลการวจย จากภาควชาจตวทยา คณะ

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง เพอเกบขอมล ณ สถานสงเคราะหเดกและเยาวชนบานเบธาเนย 2. ผวจยดาเนนการคดเลอกกลมตวอยางดวยแบบบนทกขอมลสวนบคคล และแบบ

คดกรองภาวะซมเศรา (CES-D) กอนทาการทดลอง 3. ผวจยดาเนนการกบกลมทดลอง โดยเรมจากการแนะนาตว สรางสมพนธภาพ

ชแจงวตถประสงค และประโยชนของการวจย รวมถงชแจงขนตอนกระบวนการ วนเวลา ในการเขารวมโปรแกรม และจดกจกรรมตามโปรแกรมฯ ทกาหนดจานวน 8 ครง ๆ ละ 60-90 นาท

4. ผวจยดาเนนกลมควบคม โดยเรมจากการแนะนาตว สรางสมพนธภาพ ชแจงวตถประสงค และประโยชนของการวจย รวมถงชแจงขนตอนกระบวนการ วนเวลา ในการเขารวมโปรแกรม พรอมใหสขภาพจตศกษาเรองภาวะซมเศรา เทคนคการจดการภาวะซมเศราดวยตนเองเบองตนรายกลม 1 ครง รวมกบการใหคาปรกษารายบคคลตามคาขอ และการดแลตามปกตของสถานสงเคราะห

5. วดภาวะซมเศราหลงการทดลอง ดวยแบบคดกรองภาวะซมเศรา (CES-D) ในกลมทดลอง และกลมควบคม


สถตทใชในการวเคราะหขอมล การวจยครงนผวจยวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป ซงใชสถตในการ

วจย ดงตอไปน 1. รอยละ คาเฉลย สาหรบวเคราะหขอมลสวนบคคล

2. คานวณหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนจากแบบคดกรองภาวะซมเศราของกลมทดลองและกลมควบคม

3. ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยจากแบบคดกรองภาวะซมเศรา (CES-D) กอนและหลงโปรแกรมของกลมทดลองและกลมควบคม โดยทดสอบการแจกแจงปกต ดวยสถต Shapiro-Wilk test ถาพบวาการแจกแจงปกตใชสถต dependent t-test กรณพบการแจกแจงไมปกตใชสถต Wilcoxon Signed-Ranks test

4. ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลยจากแบบคดกรองภาวะซมเศรา (CES-D) หลงการทดลองระหวางกลมทดลองและกลมควบคม โดยทดสอบการแจกแจงปกต ดวยสถต Shapiro-Wilk test ถาพบวาการแจกแจงปกตใชสถต Independent t-test กรณพบการแจกแจงไมปกตใชสถต Mann – Whitney U test ผลการวจย

1. คะแนนเฉลยจากแบบคดกรองภาวะซมเศรา (CES-D) ของวยรนในสถานสงเคราะหของกลมทดลอง กอนไดรบโปรแกรมมคะแนนเฉลย 23.5 อยในขายมภาวะซมเศรา ภายหลงการไดรบโปรแกรม มคะแนนเฉลย 12 ไมมภาวะ สวนคะแนนเฉลยจากแบบคดกรองภาวะซมเศรา (CES-D) ของกลมควบคม ในครงท 1 มคะแนนเฉลย 23.75 อยในขายมภาวะซมเศรา และครงท 2 มคะแนนเฉลย 23.50 ซงอยในขายมภาวะซมเศราเชนเดยวกน

2. กลมทดลองทเขารวมโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด มคะแนนเฉลยจากแบบคดกรองภาวะซมเศราตากวากอนการเขาโปรแกรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 1 วยรนในสถานสงเคราะหทมภาวะซมเศราทเขารบโปรแกรมบาบดพฤตกรรมผานการรคด มคะแนนภาวะซมเศราตากวากอนเขาโปรแกรม

3. กลมทดลองมคะแนนเฉลยจากแบบคดกรองภาวะซมเศราภายหลงการเขารวมโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดตากวากลมควบคมอยางมนยสาคญทระดบ .01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานขอท 2 วยรนในสถานสงเคราะหทมภาวะซมเศราทเขารบโปรแกรมบาบดพฤตกรรมผานการรคดมคะแนนภาวะซมเศราตากวากลมทไมไดรบโปรแกรม

4. กลมควบคมมคะแนนเฉลยจากแบบคดกรองภาวะซมเศราในการทดสอบครงท 1 และครงท 2 ไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (P = .24)

5. กลมทดลองและกลมควบคมมคะแนนเฉลยจากแบบคดกรองภาวะซมเศรา กอนเขารวมโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด ไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (P = .328) อภปรายผลการวจย

จากผลการวจย ผวจยทาการอภปรายผลและนาเสนอ ดงน


1. ผลจากการศกษาพบวา วยรนทมภาวะซมเศราทเขารบโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดมคะแนนภาวะซมเศราตากวากอนเขารบโปรแกรม และมคะแนนภาวะซมเศราตากวากลมทไมไดรบโปรแกรม ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวทง 2 ขอ แสดงใหเหนวาโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดมประสทธภาพในการลดภาวะซมเศราของวยรนในสถานสงเคราะห ทงน อาจเนองจากโปรแกรมดงกลาว เปนโปรแกรมทเนนการปรบเปลยนความคด ความเชอ ทบดเบอนจากความจรงททาใหเกดการปรบตวและการแสดงออกทางอารมณทไมเหมาะสม ใหสามารถปรบเปลยนและเกดพฤตกรรมใหมทเหมาะสมและมนคง ซงใชหลกการพฒนาตามแนวคดทฤษฎการเกดภาวะซมเศราของเบค (BECK, A. T., RUSH, SHAW, & EMERY, 1979) ตามความเชอพนฐานทวา ความคด อารมณ พฤตกรรม และสรรวทยา มความสมพนธกน เมอเกดความเปลยนแปลงกบองคประกอบใดองคประกอบหนงกอาจสงผลใหเกดความเปลยนแปลงกบองคประกอบอนได และแนวคดองคประกอบกจกรรมในโปรแกรมการบาบดความคดและพฤตกรรมของสตอลลารด (STALLARD, 2002) ทเนนการฝกทกษะการแสดงออกทางพฤตกรรม อารมณ การเผชญปญหา และสามารถแกปญหาได ซงการดาเนนกจกรรมตามโปรแกรมในงานวจยครงนใชรปแบบการจดกจกรรมแบบกลม ทาใหสมาชกเกดการแลกเปลยนประสบการณ ชวยกนสะทอนปญหา และระดมความคดรวมกนภายในกลม มสวนรวมในการฝกคด ฝกทกษะในการคนหาความคดอตโนมตทางลบใหเปนความคดทางบวก มทกษะการแกปญหาทงของตนเองและสมาชกในกลม และใชกลมในการสรางแรงเสรมทางบวก (สรวรรณ วงศพงศเกษม, 2554) โดยผลจากการเขารวมกจกรรมกลมทาใหสมาชกเกดการพฒนาการเรยนร มประสบการณภายในกลม เกดทกษะใหมทสามารถนาไปประยกตใชกบตนเองในชวตประจาวนเมอตองเผชญกบสถานการณปญหาทกอใหเกดภาวะซมเศราทงขณะทอยในสถานสงเคราะหและภายหลงทออกจากสถานสงเคราะห

2. ผลของคะแนนภาวะซมเศราจากการเขารวมโปรแกรมของกลมทดลองมคะแนนลดลง แสดงใหเหนวา การนาหลกการบาบดพฤตกรรมผานการรคดตามแนวคดทฤษฎการเกดภาวะซมเศราของเบค และแนวคดองคประกอบกจกรรมในโปรแกรมการบาบดความคดและพฤตกรรมของสตอลลารด สามารถนามาใชไดกบวยรนในสถานสงเคราะห แตอยางไรกตามจากการศกษาพบวา ผเขารวมโปรแกรมสามารถปรบไดเพยงความคด พฤตกรรมทมผลตออารมณ ความรสก และทกษะในการเผชญและแกปญหายงไมสามารถปรบถงแกนความคด (CORE BELIEFS) ทแทจรงได อาจเนองจากกจกรรมตามโปรแกรมยงขาดความเฉพาะของเนอหาทเกยวของกบภาวะซมเศรา รวมถงในบางกจกรรมมเนอหาคอนขางยากและซบซอนการจดกจกรรมเพยงครงเดยวในแตละกจกรรมอาจไมเพยงพอตอการเรยนรและความเขาใจของวยรน ซงอาจสงผลตอความสามารถในการปรบความคด อารมณ พฤตกรรมในระยะยาว ผเขารวมโปรแกรมอาจเกดภาวะเศราเมอตองเผชญกบสถานการณปญหา หรอภาวะทกอใหเกดภาวะซมเศราในชวตประจาวนได สอดคลองกบเบค และคณะ (1979) ทกลาวไววาการบาบดพฤตกรรมผานการรคดในผมภาวะซมเศรา ทจะใหเกดความยงยนนนตองแกทแกนความคด (CORE BELIEFS) โดยจะมงเนนแกไขทความคดอตโนมตทางลบกอนเปนอนดบแรก เนองจากสามารถเขาถงไดงายกวา และแกปญหาทอาการปจจบน ซงกจกรรมตามโปรแกรมในงานวจยครงนไดเนนใหกลมทดลองชวยกนคนหาความคดอตโนมตทางลบทเกดขนจากเหตการณ และสงผลตออารมณ พฤตกรรม จากกรณตวอยาง และคนหาความคดอตโนมตทางลบของตนเอง พรอมทงแกปญหาใหเกดความคดเปนทางบวก และเกดพฤตกรรมใหมทเหมาะสม ซงสอดคลองกบการศกษาของมะลสา งามศร (2555) และสารรตน วฒอาภา (2555) ทพบวา


การบาบดพฤตกรรมผานการรคด เปนการบาบดทเนนการแกปญหาทอาการปจจบน ชวยใหวยรนเรยนรเกยวกบความคดและพฤตกรรมทมผลตออารมณ ความรสก สามารถคนถงความขดแยงในจตใจ มการพสจนหาแบบแผนทางความคดทสงผลใหเกดกระบวนคดในทางลบ มการแกไขใหเกดกระบวนการความคดใหม และเกดทกษะในการแสดงออกทางพฤตกรรม อารมณ รวมทงมทกษะในการเผชญและแกไขปญหา ซงจะชวยใหวยรนสามารถเอาชนะภาวะซมเศราได ทงยงสอดคลองกบงานวจยของ อญชล ฉตรแกว (2546) ทศกษาผลของการบาบดทางปญญาตอภาวะซมเศราของเยาวชนหญงในสถานสงเคราะห พบวา ภาวะซมเศราหลงการบาบดของกลมทดลองมคะแนนตากวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และสอดคลองกบ LORI, L ET AL., (2013) ทศกษาการบาบดความคดและพฤตกรรมตอภาวะซมเศราในเดกนกเรยนมธยม พบวา นกเรยนมคะแนนภาวะซมเศราลดลงกวากอนเขารบโปรแกรม โดยคะแนนกอนและหลงเขารวมโปรแกรมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

3. คะแนนเฉลยภาวะซมเศราในการทดสอบครงท 1 และครงท 2 ของกลมควบคมไมแตกตางกนอยางมนยสาคญ ซงสอดคลองกบการวจยของ มะลสา งามศร (2555) และการศกษาของ JENS C THIMM & LISS ANTONSEN (2014) พบวา คะแนนเฉลยภาวะซมเศราหลงการทดลองผทไมไดเขารวมโปรแกรมเกยวกบการบาบดพฤตกรรมผานการรคดจะมคะแนนคงทหรอลดลงไมแตกตางจากเดมมากนก ในขณะทกลมทดลองทเขารวมโปรแกรมมคะแนนภาวะซมเศราลดลง

ดงนนจงสามารถสรปไดวาโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดทาใหผเขารวมโปรแกรมมคะแนนภาวะซมเศราตากวาผทไมไดเขารวมโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะจากผลการวจย 1. จากผลการศกษาพบวา กลมทดลองมคะแนนภาวะซมเศราลดลง ดงนน จงขอเสนอใหเจาหนาทหรอผเกยวของในสถานสงเคราะห นาโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดไปใชในการดแลชวยเหลอวยรนทมภาวะซมเศราแบบรายกลม รวมทงใชในการจดกจกรรมเพอสงเสรมและปองกนภาวะซมเศราใหกบเดกและวยรนในสถานสงเคราะห 2. จากผลการศกษาพบวา วยรนทมภาวะซมเศราสามารถปรบความคด อารมณ พฤตกรรมทสงผลตอภาวะซมเศราใหลดลงได แตอยางไรกตามเพอปองกนไมใหวยรนเกดภาวะซมเศราเมอตองเผชญกบสถานการณปญหา หรอภาวะทกอใหเกดภาวะซมเศราไดนน จงเสนอแนะใหเจาหนาทหรอผเกยวของคอยเฝาระวง และสงเกตอาการ พฤตกรรม ทเขาขายภาวะซมเศรา และมการประเมนภาวะซมเศราของวยรนเปนระยะ พรอมกบจดกรรมเพอฝกทกษะดงกลาวอยางตอเนองและสมาเสมอ เพอใหวยรนมความสามารถในการปรบความคด อารมณ พฤตกรรมใหมนคงตอไป 3. จากการวจยในครงน พบวา วยรนในสถานสงเคราะหมลกษณะทางอารมณทออนไหว และถกกระตนทางอารมณไดงาย มความรสกเหงา โดดเดยว และวตกกงวลรสกวาตนเองไมเปนทตองการ ไมมคณคา โทษตวเอง สนหวง ไมมเปาหมายในชวต ซงความรสกเหลานเปนสาเหตหนงททาใหวยรนมภาวะซมเศรา ดงนน ขอเสนอแนะใหเจาหนาทหรอผเกยวของในสถานสงเคราะหมการคดกรองภาวะซมเศราตงแตรบเดกเขาในสถานสงเคราะห เพอการดแลชวยเหลอตงแตแรกเรมและ


ทนทวงท และหากพบวาวยรนมคะแนนภาวะซมเศราสงอาจตองดแลชวยเหลอเปนรายบคคลมากกวาการทากจกรรมกลมเพยงอยางเดยว ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

1. จากผลการศกษาทแสดงใหเหนวาผเขารวมโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคดมคะแนนภาวะซมเศราลดลง แตอยางไรกตามภาวะดงกลาวอาจเกดขนไดเมอวยรนตอ งเผชญกบสถานการณปญหาหรอมปจจยกระตนทางอารมณ ดงนน เหนควรใหมการศกษาตดตามผเขารวมโปรแกรมภายหลงการทดลองสนสด 4 สปดาห เพอตดตามความคงทนของการปรบความคด อารมณ พฤตกรรม ตามโปรแกรมการบาบดพฤตกรรมผานการรคด รวมถงเพอเปนการเฝาระว งและปองกนการเกดภาวะซมเศราซาอกครง

2. จากการศกษาทพบวา กลมทดลองทเขารวมโปรแกรมสามารถปรบความคด อารมณ พฤตกรรมทสงผลตอภาวะซมเศราใหลดลงได แตผเขารวมโปรแกรมปรบไดเพยงความคดทางลบทเกดขนขณะทากจกรรมเทานน ยงไมสามารถปรบถงแกนความคด (core beliefs) ทแทจรงได ดงนน ในการศกษาครงตอไปควรเพมเนอหากจกรรมทมความเฉพาะกบภาวะซมเศรา และเพมความถในบางกจกรรมทมเนอหายากและซบซอนเปนกจกรรมละ 2-3 ครง เชน กจกรรมทมเนอหาเกยวของกบความคดอตโนมต

3. จากการศกษามขอสงเกตในระหวางการดาเนนการทดลอง พบวา กจกรรมตามโปรแกรมบางกจกรรมเปนกจกรรมทมเนอหาทเชอมโยงกน ดงนน ในการศกษาครงตอไปควรมการจดกจกรรมเนอหาทเกยวของกนหรอเชอมโยงกนไวในครงเดยวกน เชน กจกรรมท 2 การคนหาและตรวจสอบความคดอตโนมตทางลบ และกจกรรมท 3 การตอบสนองและการปรบเปลยนความคดอตโนมตทางลบ เพอความตอเนองของเนอหากจกรรม และเพอใหวยรนสามารถเขาใจและเชอมโยงกจกรรมไดดยงขน

4. งานวจยครงน ผวจยศกษาเฉพาะกลมวยรนในสถานสงเคราะห ซงสงผลใหการศกษาอาจไมครอบคลมกลมวยอน ๆ ทงทอยในและนอกสถานสงเคราะห รวมทงบางกจกรรมมเนอหาเฉพาะ เชน คาศพททใชในกจกรรม กรณตวอยาง เปนตน ซงอาจมความเขาใจในวงจากดเฉพาะวยรนในสถานสงเคราะห ดงนน จงเหนควรใหศกษาและพฒนาโปรแกรมใหมความเหมาะสมกบกลมวยอน ๆ ทงในสถานสงเคราะหและนอกเหนอสถานสงเคราะห เชน กลมวยเรยนในโรงเรยน หรอกลมวยรนทวไป เปนตน


ดวงใจ วฒนสนธ. (2559). การปองกนภาวะซมเศราในวยรน จากหลกฐานเชงประจกษสการปฏบต. วารสารคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรภา, 24 (1), 6 – 9.

นพวรรณ ศรวงคพานช. (2555). ปญหาทพบในเดกสถานสงเคราะห. คนเมอ 12 กนยายน 2561, จาก https://www.gotoknow.org.

มะลสา งามศร. (2555). ผลการใชโปรแกรมการบ าบดความคดและพฤตกรรมตอภาวะซมเศราของวยรนในศนยฝกอบรมเดกและเยาวชนในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยธรรมศาตร.


ศรวไล โมกขาว. (2554). ผลของโปรแกรมบาบดพฤตกรรมทางความคดตอภาวะซมเศราในผปวยโรคซมเศรา. วารสารสภาการพยาบาล, 26(2), 126-136.

สารรตน วฒอาภา. (2555). การบาบดทางความคดและพฤตกรรมในวยรนทมภาวะซมเศราและฆาตวตาย. วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 20 (5), 457-465.

สรางคณา คงเพชร. (2556). ความชกของภาวะซมเศราและพฤตกรรมไมพงประสงคในวยรนอาย 10-15 ป ทมารบบรการสถานสงเคราะหเดกหญองบานราชวถ. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยจฬาลงกรณ.

อญชล ฉตรแกว. (2546). ผลการบ าบดทางปญญาตอภาวะซมเศราของเยาวชนหญงในสถานสงเคราะหเชยงใหม. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยเชยงใหม.

อมาพร ตรงคสมบต, วชระ ลาภบญทรพย และ ปยลมพร หะวานนท. (2540). การใช The Center for Epidemiological Studies Depression Scale (CES-D) ในการคดกรองภาวะซมเศรา ในวยรน.วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย, 42 (1), 2 – 13.

Beck, A. T., Rush, A. J., Shaw, B. F., & Emery, G. (1979). Cognitive therapy of depression. New York: The Guilford Press.

Samira, S., Nahid Y.P. & Zahra M.N. (2015). The relationships between general health and emotional Intelligence with defence mechanisms on university students of Payame Noor University. Procedia - Social and Behavioral Science, 205, 681-687.

Sherry A., Midori T. & Dennis K.K. (2013). Depression as an evolutionary strategy for defense against infection. Brain, Behavior, and Immunity, 31, 9 – 22.

Stallard, P. (2002). Think good-fell good a cognitive behavior therapy workbook for children and young people. England : John Wiley & Sons Ltd.

Westbrook, D., Kennerley, H., & Kirk, J. (2007). An introduction to cognitive behavior therapy. London; Aldon Press

Jens C Thimm & Liss Antonsen. (2014). Effectiveness of cognitive behavioral group therapy for depression in routine practice. from http://www.biumedccntral.com/1471-244x/14/292

Lori L.L., Nancy V.H. & John, C. (2013). A Cognitive-Behavioral Treatment for Depression in ruralan erican Indian middle school students.

……………………………………………………………………


ประสทธผลของการใชโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดโรงพยาบาลล าปาง The Effectives of Mindfulness Program to Reduce Anxiety and Depression in Cardiovascular Disease Patients, Lampang Hospital ชญาภา สนนทชยกล1 มานกา วเศษสาธร2

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยเพอศกษาผลของโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจทมอายระหวาง 40 – 70 ป ในโรงพยาบาลลาปาง โดยมกลมตวอยาง 30 คน ผานการคดเลอกกลมตวอยางดวยวธการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive selection) และสมเพอทาการแบงเปน 2 กลม คอ กลมทดลอง 15 คน และกลมควบคม 15 คน โดยกลมทดลองจะไดรบโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ จานวน 8 ครง ไดรบขอมลการดแลสขภาพรายกลม 1 ครงรวมกบการดแลตามปกตของทางโรงพยาบาล และกลมควบคมจานวน 15 คน ไดรบขอมลการดแลสขภาพรายกลม 1 ครง รวมกบการดแลตามปกตของทางโรงพยาบาล เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย แบบบนท กขอมลสวนบคคล แบบประเมน Thai Hospital Anxiety and Depression Scale (Thai HADS) และโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ วเคราะหขอมลดวยสถตคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ทดสอบการแจกแจงการทดสอบดวยสถต Shapiro-Wink Test และทดสอบสมมตฐานดวยสถต dependent t-test และ Independent t-test ค าส าคญ: ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด, ภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา, โปรแกรมการฝกสต 1นกศกษามหาบณฑต หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาคลนกและชมชน มหาวทยาลยรามคาแหง 2รองศาสตราจารย ดร., อาจารยประจาหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาคลนกและชมชน มหาวทยาลยรามคาแหง


ผลการวจย: 1) ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทไดรบโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ มคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงหลงเขารบโปรแกรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และ 2) ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทไดรบโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ มคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงมากกวากลมทไมไดรบโปรแกรม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

Abstract

This research aimed to study the effects of mindfulness program to reduce anxiety and depression in cardiovascular disease patients aged between 40 - 70 years in Lampang Hospital. The 30 sample were purposively selection and then random sampling to divided into 2 groups: 15 experimental persons and 15 control persons. The experimental group received a mindfulness program for reducing anxiety and depression in patients with cardiovascular disease, 8 times, 1 session Psycho-education group session and general hospital treatments. The control group received 1 Psycho-education group session and general hospital treatments. The instruments used to collect data consisted of Thai Hospital Anxiety and Depression Scale (Thai HADS) and Mindfulness Program to reduce anxiety and depression in cardiovascular disease patients. The data were analysed using statistics comprising mean, standard deviation, Shapiro-Wink test, Dependent t-test and Independent t-test.

The research findings were as follows: 1. The experimental group of cardiovascular disease patients who received

mindfulness program to reduce anxiety and depression in cardiovascular disease patients had anxiety and depression scores lower than pre-experimental at .01 level of statistical significance.

2. The experimental group of cardiovascular disease patients who received mindfulness program to reduce anxiety and depression in cardiovascular disease patients had anxiety and depression scores lower than the control group who did not receive the program at .01 level of statistical significance. Keywords: Cardiovascular disease patients, Anxiety and Depression, Mindfulness

treatment.


ความเปนมาและความส าคญของปญหา โรคหวใจและหลอดเลอด (cardiovascular disease) ในปจจบนไดกลายเปนสาเหตหนงของ

การเสยชวตในอนดบตนทวโลก ในประเทศไทยพบวา อตราการเสยชวตดวยโรคหลอดเลอดหวใจมแนวโนมเพมสงถง 264,820 คน เฉลยชวโมงละ 30 คน และขอมลลาสดในป 2558 พบวา มผเสยชวตดวยโรคหวใจขาดเลอด 18,922 คน หรอเฉลย ชวโมงละ 2 คน (ณฐธวรรณ พนธมง และอลสรา อยเลศลบ, 2560) ซงจากอบตการณดงกลาวสงผลกระทบตอการสญเสยทรพยากรในวยทางานเปนอยางมาก สงผลตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ เกดภาระคาใชจายมากขน จากขอมลสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตกระทรวงสาธารณสข พบวาคาใชจายในการรกษาพยาบาลเฉลยของผปวยโรคหวใจ ประมาณ 7,000 ลานบาทตอป (กระทรวงสาธารณสข สานกโรคไมตดตอ, กรมควบคมโรค 2559) อาการสาคญของโรคหวใจและหลอดเลอดทสวนใหญมกพบ ไดแก เจบปวดแนนหนาอก หอบเหนอย หายใจลาบาก หวใจเตนเรวผดปกตหรอชากวาปกต หรอรสกออนเพลย เหนอยลา อนเนองมาจากการเสอมของผนงหลอดเลอด ทาใหหลอดเลอดเกดการแขงตว (atherosclerosis) สงผลโดยตรงตอการตบหรออดตนของหลอดเลอดแดงในอวยวะทสาคญของรางกาย เชน สมอง ไต และอวยวะสวนปลายอน ๆ โดยมปจจยเสยงททาใหเกดโรคสวนใหญเกดจากพฤตกรรมในการดาเนนชวตทไมเหมาะสม เชน พฤตกรรมการรบประทานอาหาร การใชสารเสพตด เหลา บหร เปนตน (เรวตร พนธกงทองคา, 2555) นอกจากน จากการทบทวนวรรณกรรมในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดยงพบวา ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดสวนใหญมภาวะวตกกงวล ภาวะซมเศรา หรอปจจยทางจตอน ๆ เชน ลกษณะบคลกภาพแบบเครงเครยด (Type A) หรอลกษณะบคลกภาพแบบปฏเสธการเขาสงคมเนองจากมความรสกทางลบกบบคคลอน (Type D) การแยกตวจากสงคม รวมถงความเครยดเรอรงในชวต สงเหลานลวนเปนปจจยกระตนทาใหผปวยเกดอาการของโรคหวใจมากขนโดยเฉพาะผทมความเครยดเรอรงในชวต ภาวะซมเศรา จะมความเสยงสงถง 4 เทาทจะกระตนใหอาการของโรคหวใจและหลอดเลอดกาเรบมากขน และมแนวโนมทจะเสยชวตเรวมากกวาคนทวไป (Karasek, RA, Baker D, Marxer F, Ahlbom A, Theorell T,1981) แนวทางการใหความชวยเหลอทางปญหาทางดานจตใจแกผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด ทมภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราเบองตน ม 2 แนวทาง คอ (1) การรกษาทางดานรางกาย ไดแก การรกษาโดยการใหยากลม antianxiety เชน diazepam, alprazolam, lorazepam, clolazepam และกลม antidepressantsไดแก tricyclic antidepressants เชน amitriptyline, imipramine และ specific serotonin seuptake inhibitors (SSRI’s) เชน fluoxetine, paroxetine ซงเปนยากลมทผลตอ serotonin โดยตรง ใชควบคมอาการในระยะยาวเพอลดกลไกการเกดความผดปกตทางกายภาพทสงผลตอสภาพจต (2) การรกษาทางดานจตใจ ซงมกจะทาควบคไปกบการใชยา ไดแก การทาจตบาบดในรปแบบตาง ๆ ซงจากการทบทวนวรรณกรรมทาใหเหนวา ในการบาบดแตละอยางนนมขอดและขอเสยทแตกตางกนไป ทงนผวจยเลงเหนวา ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดสวนใหญมภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา อนเนองมาจากอาการของตนเอง ผปวยมกเกดความคดและกงวลอยกบอาการของตนเองหรอเกดจากสาเหตและปจจยอนๆ ทาใหในบางครงผปวยไมสามารถควบคมความคดตรงของตนเองไดและเกดความกงวลเพมขน ซงภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราทเกดขนเกดจาการขาดการตระหนกรเทาทนอารมณของตนเอง ดงนน ผวจยจงไดเลอกแนวความคดของการบาบดดวยสต


(mindfulness treatment) มาประยกตใชเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราของผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด เนองจากการฝกสตเปนวธจะเปนการใชความสนใจ ความตงใจในการสงเกตอารมณและความรสกของตนเอง ซงจะทาใหผปวยเหนวาความคด ความรสกทเกดขนซงมทงทพอใจและไมนาพอใจ และมการตอบสนองตอสถานการณหรอสงเรานนดวยวธทแตกตางกนออกไป การฝกใหผปวยเกดตระหนกรใหเทาทนความคด อารมณของตนเองจะชวยใหผปวยเกดการตระหนกร เกยวกบสภาวะอารมณของตนเองไดดและสงผลตอการพฒนาทกษะในการตอบสนองตอสงเราทเขามาไดเหมาะสมมากขน เชน รเทาทนความคด ความรสกทเกดขนดวยตนเอง ไมปลอยใหความนกคดฟงซานไปตามอารมณ และไมตดสนตความหมายตอเหตการณนน ๆ ซงทกษะเหลานจะชวยลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราทเกดขนได จนนาไปสการเขาใจ การยอมรบอยางทเปนและปลอยใหเปนไปตามธรรมชาตของสงนน (Kabat-Zinn, 2003, p. 145)

ดงนน ในงานวจยนจงมงเนนการศกษาเรอง “สต” ตามแนวคดของ Kabat-Zinn (1990) ซงเปนผคดคนโปรแกรม Mindfulness-Based Stress Reduction โดยวตถประสงคของโปรแกรมน คอ การฝกทกษะและพฒนาการตระหนกรใหเทาทนความคด อารมณ ความรสกของตนเอง ซงทกษะนจะชวยลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราทเกดจากการขาดการตระหนกรในตนเองและปลอยความคดใหจมอยกบปญหา การฝกสตจะชวยใหผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดมการรบรและใชชวตอยกบปจจบน สามารถเปดใจยอมรบสงทเกดขนกบตนเอง เชน ความเจบปวยทเกดขน หรอการเปลยนแปลงบทบาทหนาทท เกดขนจากการเจบปวย (รสดาพร สนตวงษ, 2550) อกทงยงสามารถรบมอกบเหตการณทเขามาทอาจทาไดเกดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราไดด โดยทผปวยเกดการตระหนกรเทาทนการรบรของตนเองและไมตดสนเหตการณทเขามา ทาใหผปวยเกดความเขมแขงทางดานจตใจ อนเปนหวใจสาคญของการสงเสรมสขภาพและคณภาพชวตทด วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาประสทธผลของการใชโปรแกรมการฝกสตทมผลตอภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราของผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด ณ โรงพยาบาลลาปาง จงหวดลาปาง สมมตฐานของการวจย

1. ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดกลมทดลองทเขารบโปรแกรมการฝกสต มภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงกวากอนการเขาโปรแกรมการฝกสต

2. ผปวยหวใจและหลอดเลอดกลมทดลองทเขารบโปรแกรมการฝกสต มภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงมากกวากลมควบคมทไมไดรบโปรแกรมการการฝกสต ขอบเขตงานวจย

1. ประชากร ประชากรทใชในงานวจยครงน คอ ผปวยโรคหวใจในโรงพยาบาลศนยลาปางทไดรบการวนจฉย

วาเปนโรคหวใจและหลอดเลอดทงหมด ทมกลมอายอยในชวง 40 - 70 ป มจานวนทงหมด 2,098 ราย (สถตผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด, 2561)


2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในงานวจยน คอ ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทอยระหวางการพกฟน ณ

โรงพยาบาลศนยลาปางทสมครใจเขารวมโปรแกรม โดยผานการคดเลอกกลมตวอยางดวยวธการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive selection) จานวน 30 คน แลวสมเพอทาการแบงเปน 2 กลม คอ กลมทดลอง 15 คน และกลมควบคม 15 คน โดยกาหนดเกณฑการคดเลอก ดงน

1. เปนผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทไดรบการวนจฉยจากศลยแพทยโรคหวใจตามเกณฑการวนจฉยโรค และมระดบอาการและความรนแรงของโรคหวใจทอยใน Class I หมายถง ผปวยโรคหวใจทไมมขดจากดในการทากจกรรม สามารถทากจกรรมทว ๆ ไปได โดยไมแสดงอาการเหนอยลา และ Class II หมายถง ผปวยโรคหวใจมความสขสบายเหมอนคนปกตในขณะพก มขดกาจดในการทากจกรรมเลกนอย คอ ทากจกรรมไดตามปกต แตถามกจกรรมมากกวาปกต เชน การเดนขนบนไดเรว ๆ จะมอาการ เหนอยลา ใจสน หายใจลาบาก หรอเจบหนาอก

2. มคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราอยในระดบ 8-10 คะแนน ซงเปนกลมทมอาการวตกกงวลหรออาการซมเศราสง แตยงไมพบความผดปกตทางจตอยางชดเจน

3. ไมมอาการแทรกซอนทางจตในระดบทรนแรง เชน การรบรผดปกต หแวว ประสาทหลอน หลงผด

4. ไมมปญหาทางกายภาพ หรอมอาการแทรกซอนทางดานรางกายทรนแรง เชน หายใจหอบ เกรง ชก หรอหมดสต

3. นยามศพทเฉพาะ 3.1 สต หมายถง สภาวะการตนตวของการรบร กระบวนการคด การสมผส การตระหนกได

ถงสงทเกดขนดวยอารมณทสงบนง ไมฟงซาย โดยทงหมดเกดจากการฝกฝน ความใสใจ ความตงใจของบคคลททมตอประสบการณทงภายในและภายนอกทเกด รบร สงเกตกบสงทเกดขนโดยไมตดสนหรอตความกบสงเราทเขามา ยอมรบกบสงทเกดขนอยางเปดใจกวางและอยกบปจจบนขณะ

3.2 โปรแกรมการฝกสต หมายถง โปรแกรมทผวจยจดทาขนโดยประยกตกจกรรมมาจากแนวคดของโปรแกรม Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR) ทพฒนาโดย Kabat-Zinn (1990) เพอใหสอดคลองกบบรบทผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด ไดแก การสารวจรางกาย การนงสมาธ การฝกการหายใจ เปนตน มวตถประสงคเพอฝกทกษะและพฒนาการตระหนกรใหเทาทนความคด อารมณ ความรสกของตนเอง ซงทกษะนจะชวยลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราทเกดจากการขาดการตระหนกรในตนเองและปลอยความคดใหจมอยกบปญหา และชวยใหผปวยเกดการตระหนกร เกยวกบสภาวะอารมณของตนเอง สงผลตอการพฒนาทกษะในการตอบสนองตอสงเราทเขามาไดเหมาะสมมากขน โดยโปรแกรมการฝกสตในงานวจยครงนประกอบดวยกจกรรมหลก 8 กจกรรม ใชเวลาเฉลย ครงละ 1 ชวโมง รวมทงหมด 4 สปดาห

3.3 ภาวะวตกกงวล หมายถง ความรสกไมสบายใจ วตกกงวล ขาดสมาธ กระวนกระวาย รสกตงเครยด และกงวลกบความเจบปวยของตนเองตลอดเวลา โดยวดภาวะวตกกงวลจากแบบวดภาวะความวตกกงวลและอาการซมเศรา ฉบบภาษาไทย (Thai Hospital Anxiety and Depression Scale: Thai HADS) ประกอบดวยคาถามจานวน 7 ขอ โดยผปวยทมคะแนนอยในระดบ 8-10 คะแนน บงชถงการมภาวะวตกกงวลสง


3.4 ภาวะซมเศรา หมายถง ความรสกเศรา ทอแท ไมมความสขกบกจกรรมทเคยทา คดชาหรอทาอะไรเชองชาลงกวาเดม มองตนเองและสงแวดลอมในแงลบซ งอาการทเกดขนนนเกดจากความเจบปวยจากโรคหวใจและหลอดเลอด โดยวดภาวะซมเศราจากแบบวดภาวะความวตกกงวลและอาการซมเศรา ฉบบภาษาไทย (Thai Hospital Anxiety and Depression Scale: Thai HADS) ประกอบดวยคาถามจานวน 7 ขอ โดยผปวยทมคะแนนอยในระดบ 8-10 คะแนน บงชถงการมภาวะซมเศราสง

3.5 ผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ หมายถง ผปวยทไดรบการวนจฉยจากแพทยผเชยวชาญวาเปนโรคหวใจและหลอดเลอด ทงเพศชายและเพศหญงทใหความรวมมอในการทาวจย โดยมชวงอายระหวาง 40 - 70 ป เปนผปวยนอกหรอผปวยทอยในชวงพกฟนทโรงพยาบาลลาปาง เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในงานวจยครงนแบงออกเปน 3 สวน ประกอบดวย ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อาชพ

รายได โรครวมทางกาย ตอนท 2 แบบวดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา ฉบบภาษาไทย (Thai hospital anxiety

and depression scale: Thai-HADS) พฒนาโดย Zigmond และคณะ (1983) เปนแบบสอบถามทใหผปวยตอบดวยตนเอง ประกอบดวยขอคาถามจานวนทงหมด 14 ขอ แบงเปน 2 ดาน ไดแก ดานอาการวตกกงวล จะปรากฎในขอคาถามทเปนเลขค จานวน 7 ขอ ไดแก ขอ 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13 และดานอาการซมเศรา จะปรากฏในขอคาถามทเปนเลขค จานวน 7 ขอ ไดแก ขอ 2 , 4, 6, 8, 10, 12, 14 จากนนไดถกนามาแปลเปนฉบบภาษาไทย โดยธนา นลชยโกวทย และคณะ (2539) ซงผานการทดลองใชกบกลมผปวยโรคมะเรงทรกษาตวอยในภาควชาศลยศาสตรและภาคสตนารเวช โรงพยาบาลรามาธบด จานวน 60 คน เพอใชคดกรองอาการวตกกงวลและอาการซมเศราของผปวย

ตอนท 3 โปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด โดยผวจยไดนาโปรแกรมเสนอใหผทรงคณวฒ 3 ทาน ไดแก นกจตวทยาคลนก จตแพทย และศลยแพทยหวใจ เพอพจารณาความสอดคลองของวตถประสงคและเนอหา ( IOC) ซงจากการตรวจสอบความสอดคลองของวตถประสงคและเนอหาพบวาโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทง 8 กจกรรม อยในระดบใชไดทกกจกรรม คอ มคาความสอดคลองอยในระดบ 1 การตรวจสอบคณภาพเครองมอ

การตรวจสอบเครองมอทใชในงานวจยครงน ผวจยไดนาแบบวดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา ฉบบภาษาไทย (Thai-HADS) ของธนา นลชยโกวทย และคณะ (2539) มาหาคาความเชอมนโดยนาไปทดสอบในกลมผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทเปนผปวยนอกหรอผปวยทอยในชวงพกฟนทโรงพยาบาลลาปางทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางทใชในการศกษาจานวน 60 ราย ดวยการหาคาสมประสทธแอลฟา (Cronbach’s Alpha Coefficient) จากการตรวจสอบ พบวา ใน Anxiety sub-scale ไดคาเทากบ .869 หมายถง มคาความเชอมนอยในระดบสง และ Depression sub-scale ไดเทากบ 0.856 หมายถง มคาความเชอมนอยในระดบสง


การด าเนนการวจย 1. ผวจยกาหนดปญหาการวจยและเรยบเรยงขอมลจากวารสาร งานวจย วทยานพนธ และ

ทบทวนวรรณกรรมจากเอกสารอน ๆ ทงภาษาไทยและองกฤษ 2. ทาหนงสอขอความอนเคราะหเกบขอมล ถงผอานวยการโรงพยาบาลลาปาง 3. ตดตอเจาหนาท พยาบาลและผเกยวของในหนวยงานเพอขอความอนเคราะหจด เตรยม

ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด และสถานทในการทาการทดลอง 4. จดเตรยมสถานทสาหรบจดกจกรรมตามโปรแกรมการฝกสต โดยใชสถานทของ

โรงพยาบาลลาปาง จงหวดลาปาง 5. เขาพบผปวยตามวนทเจาหนาท พยาบาลนดหมาย เพอดาเนนการวจยโดยคดเลอกผปวย

โรคหวใจและหลอดเลอดทเขาเกณฑเงอนไข ไมมอาการแทรกซอนทางจตในระดบทรนแรง และไมมปญหาทางกายภาพ มความสามารถอานและเขยนเพอ ทาแบบวดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา (Thai Hospital Anxiety and Depression Scale: Thai HADS) ทผานการหาคณภาพของเครองมอจากกลมประชากรทมคณลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง โดนใน Anxiety sub-scale ไดคาเทากบ .869 หมายถงมคาความเชอมนอยในระดบสง และ Depression sub-scale ไดเทากบ 0.856 หมายถงมคาความเชอมนอยในระดบสง

6. คดเลอกผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดจานวน 30 ราย ทมคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราอยในระดบสง และทาการสมเพอแบงกลมเปน 2 กลมไดแก กลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 15 คน

7. เตรยมความพรอมของกลมตวอยางโดยเรมจากการสรางสมพนธภาพ อธบายทาความเขาใจเกยวกบวตถประสงคในการเขารวมวจย พรอมทงลงลายมอชอในใบยนยอมเขารวมกจกรรมตามโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา และทาแบบสอบถามขอมลทวไป 8. ผวจยทาการประเมนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในกลมทดลองและกลมควบคม โดยในขนตอนแรกผวจยจะใหความรเกยวกบประโยชนและขนตอนของการฝกสตในทงสองกลม จากนนทาการนดกลมทดลองเขารวมโปรแกรมการฝกสตฯ ตามวนและเวลาทกาหนด และเมอสนสดกจกรรมตามโปรแกรม กลมเปาหมายทงกลมทดลองและกลมควบคมจะไดรบการประเมนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราอกครง

9. วเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย

ในการศกษาครงนผวจยวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร โดยใชสถตดงตอไปน 1. สถตพนฐาน เพอนาเสนอขอมลปจจยสวนบคล คอ เพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา

อาชพ รายได ประวตการใชยา ความเครยดทเกดจากปญหาโรคทางกาย ใชสถตพรรณนา คอ คาความถ (frequency) รอยละ (percentage) คาเฉลย (Mean) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

2. ทดสอบความแตกตางของคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราจากแบบวดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา ฉบบภาษาไทย (Thai Hospital Anxiety and Depression Scale: Thai


HADS) กอนและหลงการไดรบโปรแกรมการฝกสตในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทเปนกลมทดลองและกลมควบคม ดวยสถต Dependent t-test

3. ทดสอบคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราจากแบบวดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา (Thai Hospital Anxiety and Depression Scale: Thai HADS) กอนและหลงการไดรบโปรแกรมการฝกสตในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดระหวางกลมทดลองและกลมควบคม ดวยสถต Independent t-test ผลการวจย

จากการวจยสามารถสรปผลไดดงน 1. จากผลการวเคราะหขอมลคณลกษณะของกลมตวอยาง พบวา ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด

ในกลมทดลอง สวนใหญเปนเพศชาย มจานวน 11 คน คดเปนรอยละ 73.3 มอายอยระหวาง 50 - 59 ป จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 66.6 และมสถานภาพสมรส จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 66.7 ระดบการศกษาอยในระดบปรญญาตร จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 60 และสวนใหญมอาชพรบราชการ มจานวน 8 คน คดเปนรอยละ 53.3 โดยมอาการรวมทพบบอย คอ ความดนโลหตสง จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 46.6 รองลงมาเปนไขมนในเสนเลอดสง มจานวน 4 คน คดเปนรอยละ 26.6 และคณลกษณะของกลมควบคม พบวา สวนใหญเปนเพศชาย มจานวน 9 คน คดเปนรอยละ 60 มอายระหวาง 40 - 49 ป จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 46.6 และมสถานภาพสมรส จานวน 10 คน คดเปนรอยละ 66.7 ระดบการศกษาอยในระดบปรญญาตร จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 73.3 และสวนใหญมอาชพรบจาง มจานวน 8 คน คดเปนรอยละ 53.3 โดยมอาการรวมทพบบอย คอ เบาหวานและความดนโลหตสง จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 46.6 2. คะแนนเฉลยภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในกลมทดลองและกลมควบคมกอนการเขารวมโปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดไมมความแตกตางกน (p>.01)

3. หลงจากกลมทดลองเขารวมโปรแกรม พบวามคะแนนเฉลยของภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลง กวากอนการเขารวมโปรแกรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 1 ทวา ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทเขารบโปรแกรมการฝกสตมคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงกอนการเขาโปรแกรมการฝกสต

4. จากการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราของผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดของกลมควบคมในการทดสอบครงท 1 และครงท 2 ไมแตกตางกน (p>.01)

5. หลงจากกลมทดลองเขารวมโปรแกรม พบวากลมทดลองมคะแนนเฉลยภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สอดคลองกบสมมตฐานการวจยขอท 2 ทวา ผปวยหวใจและหลอดเลอดท เขารบ โปรแกรมการฝกสต มภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงมากกวากลมทไมไดรบโปรแกรมการการฝกสต


อภปรายผล จากการศกษาพบวา กลมผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทไดรบโปรแกรมการฝกสตมภาวะวตก

กงวลและภาวะซมเศราลดลงกวากอนไดรบโปรแกรม และเมอเทยบกบกลมควบคมทไมไดรบโปรแกรม พบวา กลมทไดรบโปรแกรมการฝกสตมภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรานอยกวากลมทไมไดรบโปรแกรม ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวทง 2 ขอ จากผลการศกษาครงนชใหเหนวา โปรแกรมการฝกสตมประสทธภาพในการชวยลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราแกผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด ทงน อนเนองมาจาก โปรแกรมการฝกสตนนมกระบวนการหลก คอ การสรางทกษะการตระหนกรในตนเอง เพอใหรทนความคดและความรสกทเกดขนในปจจบน และไมตดสนตความหมายตอเหตการณใด ๆ ทเกด (Kabat-Zinn, 2003) เนนฝกใหผปวยอยกบปจจบนขณะ ไมหมกมนกบสงใดสงหนง เชน ภาวะวตกกงวลทเกดจากเงอนไขของการรกษาหรอภาวะซมเศราทเกดจากตดสน ตความปญหาทเขามาจนมความรสกวาไมสามารถรบมอกบปญหาหรอหาทางออกใหกบปญหานนได เปนตน (Kostanski & Hassed, 2008) นอกจากนโปรแกรมการฝกสตสามารถปฏบตและเขารวมกจกรรมไดงาย ไมเนนในเรองของการพดคยถงปญหาหรอปรบเปลยนวธคด เพยงแคใหผปวยสามารถรบมอกบอาการเจบปวดเรอรง ความเครยด ภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราของตนเองได ดวยผานกจกรรมงาย ๆ เชน การสารวจรางกาย ทตองใชความตงใจและใหความสนใจกบรางกาย ซงเปนวธทชวยพฒนาในเรองของความตงใจ (concentration) และการใหความยดหยนของการสนใจในสงเรา (flexibility of attention simultaneously) อกทงโปรแกรมนสามารถนาไปประยกตกบกจกรรมอนๆในชวตประจาวนได เชน ความหว หรอการรบรความเจบปวดทเมอเกดขนแลวกจะคอย ๆ ลดระดบลงและหายไป ซงจะเปนประโยชนตอผทมอาการปวดทางกายเรอรงไดอกดวย (ยงยทธ วงศภรมยศานต, 2557)

ผลของคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราทลดลงหลงจากการเขารวมโปรแกรม แสดงใหเหนวา โปรแกรมการฝกสตสามารถลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราได ซงจากทกลาวในขางตนวา จากการฝกทกษะและพฒนาการตระหนกรใหผปวยรเทาทนอารมณ ความคด ความรสกของตนเอง ชวยใหผปวยเกดการตระหนกร เกยวกบสภาวะอารมณของตนเอง สงผลตอการพฒนาทกษะในการตอบสนองตอสงเราทเขามาไดเหมาะสมมากขน สามารถลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราทเกดจากการขาดการตระหนกรในตนเองและปลอยความคดใหจมอยกบปญหาได ซงสอดคลองกบงานวจยของ Chambers et al., (2008) ซงไดกลาวถงประโยชนของสตในงานวจยวา สตชวยลดการครนคด การหมกมนอยกบความคดไดด จากการศกษาผลของการฝกสตทมตอการควบคมความสนใจและลกษณะความคด ซงศกษาโดยการสอบถามผทเขารวมหลงการฝกสตพบวา ผเขารวมโปรแกรมมการตระหนกรทสงขนเมอเทยบกบกลมควบคม นอกจากนอาการวตกกงวล ภาวะซมเศรา อารมณหงดหงดงายของกลมทเขารวมโปรแกรมลดลง และยงชวยพฒนาสมรรถภาพดานความจาในการทางานดขนและสามารถใหความสนใจในการปฏบตงานไดดขนเมอเทยบกบกลมควบคมอยางมนยสาคญท .05 และจากการศกษาการใชโปรแกรมการฝกสตโดยเฉพาะในกลมผปวยโรคหวใจ เชน จากการศกษาของ Manish J (2013) ทไดศกษาในผปวยทมชวงอาย 30 - 65 ป โดยทาการคดเลอกกลมตวอยางทมอาการของโรคหลอดเลอดหวใจทงหมด 30 คน โปรแกรมทใชมโครงสรางและรปแบบมาจาก Mindfulness-based stress reduction เปนเวลา 8 สปดาห เพอลดความเครยด และภาวะซมเศรา ความดนเลอด และคาดชนมวลกาย (BMI) จากผลการทดลองพบวา ผปวยโรคหลอดเลอด


หวใจมความวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงอยางมนยสาคญทางสถตท .01 ซง สอดคลองกบการศกษาของ Rebecca A. Abbott et al., (2014) ไดทาการศกษาขอมลจาก AMED, CINAHL, EMBASE, British Nursing Index, Medline, Web of Science และ Psycho INFO โดยมจดมงหมายทจะศกษาและรวบรวมขอมลผลการวจยทไดจากการใชการฝกสตในผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ โดยใชโปรแกรม mindfulness-based stress reduction และ mindfulness-based cognitive therapy ซงศกษาในผปวยทมอาการ Prehypertension หรอ hypertension (n = 3 trials), เบาหวานชนด 1หรอ 2 (n = 2), โรคหวใจ (n = 2) และโรคเสนเลอดในสมองแตก (n = 1) จากการทบทวนอยางเปนระบบ โดยการใชสถต Standardized mean differences และพบวาโปรแกรมการฝกสตสามารถชวยลดความเครยดไดอยางมนยสาคญทางสถตท .01 , อาการซมเศราลดลงอยางมนยสาคญท .01 ทงนรวมถงผลลพธทเปลยนทางดานกายภาพ เชน ความดนเลอด albuminuria และ stress hormones และเมอเทยบกบกลมควบคม พบวา กลมควบคม มคะแนนเฉลยของคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราจากการวดครงท 1 และครงท 2 ไมแตกตางกน ซงสอดคลองกบงานวจยของ Yeoungsuk Song (2015) ไดศกษาประสทธผลของการใชโปรแกรมการฝกสต(Mindfulness-based stress reduction: MBSR) เพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราโดยเปรยบเทยบกลมทดลองทไดรบโปรแกรม(n=21) และกลมควบคมทไมไดรบโปรแกรม (n=23) จากผลการทดลองพบวา กลมควบคมทไมไดรบโปรแกรมไมมความแตกตางของคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราทงกอนและหลงการทดลอง ในขณะทกลมทดลองทไดรบโปรแกรมการฝกสต MBSR มภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราลดลงอยางมนยสาคญทางสถตท .01

ดงนน จากการศกษาครงนสามารถสรปไดวา โปรแกรมการฝกสตเพอลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอด มประสทธภาพในการลดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราในผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทเขารวมโปรแกรมได เมอเทยบกบกลมผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทไมไดเขารวมโปรแกรม ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะส าหรบการน าไปปฏบต 1. จากผลการวจย พบวา ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทเปนผปวยนอกกอนไดรบการ

ผาตดบายพาสหวใจ (Open Heart Bypass Surgery) มคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราคอนขางสง ดงนน จงควรทาโปรแกรมการฝกสตในกลมผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดทเปนผปวยนอกกอนการผาตดบายพาสหวใจ เพอลดภาวะวตกกงวลภาวะซมเศรา

2. จากการศกษา ผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดซงเปนผปวยนอกกอนไดรบการผาตดบายพาสหวใจ (Open Heart Bypass Surgery) ทไดรบการฝกสตทกวนจนครบโปรแกรมภายในระยะ 2 สปดาห จากการประเมนจากแบบวดภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา ฉบบภาษาไทย (Thai-HADS) พบวา คะแนนดบของคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราของผปวยกลมนลดลงคอนขางมากเมอเทยบกบกอนไดรบโปรแกรมและกลมทไดรบโปรแกรมตามชวงเวลาปกต ดงนน จงควรเพมความถในการทาโปรแกรม เนองจากผปวยไดรบการฝกฝนและพฒนาอยางตอเนอง ซงชวยพฒนาทกษะการรบรและเกดการตระหนกรเกยวกบตนเองไดรวดเรวมากยงขน


3. บคลากรหรอเจาหนาทของโรงพยาบาลลาปางสามารถนาโปรแกรมการฝกสตไปใชในกลมผปวยโรคหวใจและหลอดเลอดกอนไดรบการผาตด bypass เนองจากพบวาผปวยกลมนมภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราคอนขางสง นอกจากนยงสามารถนาโปรแกรมการฝกสตนประยกตใชในกลมผปวยโรคอน ๆทมภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศรา ได เชน ผปวยโรคมะเรงหรอผปวยทมความเจบปวยเรอรง (chronic pain)

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 1. จากการศกษางานวจยในครงน พบวา ระยะเวลาในการทากจกรรมนนมสวนสาคญในการ

พฒนาทกษะ เนองจากการเรยนรของผปวยแตละคนไมเทากน ดงนนควรมการเพมระยะเวลาและความถในการฝก เพอใหเกดพฤตกรรมการเรยนรและสามารถสรางทกษะการตระหนกรทมนคงและยาวนานได

2. การวจยในครงน ใชระยะเวลาเพยง 4 สปดาหเทานน และผลทไดจากการศกษาเปนเพยงผลทไดจากการศกษาในชวงเวลานเทานน ไมทราบวาจะมผลคงทนหรอไม เพราะฉะนนจงควรมการตดตามผลหลงจากการสนสดการใหโปรแกรม 1 เดอน 3 เดอน ตามความเหมาะสม หรออาจมการวดคะแนนภาวะวตกกงวลและภาวะซมเศราซา เพอดปจจยทแทรกซอนเขามาและพฒนาตวโปรแกรมใหดยงขน

3. ในการศกษาครงตอไป ควรมการศกษาเชงคณภาพกบลกษณะและบรบทของกลมตวอยางใหชดเจนเพอจะไดจดกจกรรมของโปรแกรมใหสอดคลองกบบรบทของกลมตวอยางทจะศกษา เนองจากกลมตวอยางแตละกลมอาจะมขอจากดในการทากจกรรมบางอยางของโปรแกรม


กระทรวงสาธารณสข สานกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค. (2559). การประเมนโอกาสเสยงตอการ

เกดโรคหวใจและหลอดเลอดส าหรบอาสาสมครสาธารณสข (อสม.). (พมพครงท 1). นนทบร: สานกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก กรงเทพฯ.

ณฐธวรรณ พนธมง และอลสรา อยเลศลบ. (2560). ประเดนสารรณรงควนหวใจโลก ป พ.ศ. 2560. ม.ป.ท รสดาพร สนตวงษ (2550). การบ าบดทางปญญาบนพนฐานของสตในการดแลบคคลทมภาวะ

ซมเศรา. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. เรวตร พนธกงทองคา. (2555). Etiology and pathogenesis. Practical cardiology. เลมท 3.

กรงเทพฯ: ภาพพมพ. หนา 1 – 6. ยงยทธ วงศภรมยศานต. (2557). สรางสขดวยสตในองคกร (Mindfulness in Organization: MIIO).

กลมทปรกษากรมสขภาพจต. กระทรวงสาธารณสข. Beck, A.T. (1986). Cognitive therapy and the emotion disorders (4th ed.). New

York: International Universities Press. Kabat-Zinn,J. (1990). Fall catastrophe living: Using the wisdom of your body and

mind to face stress, pain, and illness. New York, NY: Delta.


Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: Past, present, and future. Clinical Psychology: Science and Practice, 10(2),144-156.

Karasek RA, Baker D, Marxer F, Ahlbom A, Theorell T. (1981). Job decision latitude, job demands, and cardiovascular disease: a prospective study of Swedish men. Am J Public Health. 1981;71:694–705.

Kostanski, M., & Hassed, C. (2008). Mindfulness as a concept and a process. Australian Psychologist, 43(1), 15-21.

Manish J. (2013). Mindfulness-based stress reduction program in coronary heart disease: A randomized control trial. [Online]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23930029 [Assess on 13 July 2018].

Yeoungsuk Song. (2015). Effects of mindfulness-based stress reduction on depression, anxiety, stress and mindfulness in Korean nursing students. College of Nursing. Daegu. South Korea.

……………………………………………………………………


ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบความเครยดและวธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย Relationships of the Big Five Personality, Stress and Stress Management of Thai National Athletes น าชย รตนพงษบณฑต1 อาร พนธมณ2

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษา 1) บคลกภาพหาองคประกอบของนกกฬาทมชาตไทย 2) ความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย 3) วธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย 4) ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย และ5) ความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบวธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย กลมตวอยางเปนนกกฬาในสงกดของสมาคมกฬาแหงประเทศไทยทอยในชวงเกบตวฝกซอมเพอเตรยมเขารวมการแขงขนกฬาในระดบนานาชาต ป พ.ศ. 2561 จานวน 402 คน เครองม อทใชในการวจย ไดแก 1) แบบสอบถามขอมลสวนบคคล 2) แบบวดบคลกภาพหาองคประกอบของนกกฬา มคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .83 3) แบบวดความเครยดของนกกฬา มคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .95 และ 4) แบบวดวธการจดการความเครยดของนกกฬา มคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .80 สถตทใชในการวจยไดแก คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน

ผลการวจยพบวา 1. นกกฬาทมชาตไทยมลกษณะของบคลกภาพหาองคประกอบแบบหวนไหว อยในระดบตา

แบบแสดงตวอย ในระดบสง สวนบคลกภาพหาองคประกอบแบบเปดรบประสบการณ แบบประนประนอม และแบบมจตสานก อยในระดบปานกลาง ตามลาดบ

2. ในชวงทมการเกบตวฝกซอมเพอเขารวมการแขงขน นกกฬาทมชาตไทยมความเครยดในภาพรวมอยในระดบตา

3. ในชวงทมการเกบตวฝกซอมเพอเตรยมเขารวมการแขงขน นกกฬาทมชาตไทยใชวธการจดการความเครยดทางดานความคด และดานรางกายในระดบปานกลาง ค าส าคญ: บคลกภาพหาองคประกอบ ความเครยด การจดการความเครยด นกกฬาทมชาตไทย 1นกศกษาหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย มหาวทยาลยเกษมบณฑต 2รองศาสตราจารย ดร. อาจารยประจาหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย มหาวทยาลยเกษมบณฑต


4. บคลกภาพแบบหวนไหวของนกกฬาทมชาตไทย มความสมพนธเชงบวกกบความเครยดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

5. บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอมและบคลกภาพแบบมจตสานกของนกกฬาทมชาตไทย มความสมพนธเชงลบกบความเครยด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

6. บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณของนกกฬาทมชาตไทย ไมมความสมพนธทางสถตกบความเครยด

7. บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธเชงลบกบวธการจดการความเครยดดานความคด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

8. บคลกภาพแบบแสดงตว มความสมพนธเชงบวกกบวธการจดการความเครยดดานความคด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และมความสมพนธเชงบวกกบวธการจดการความเครยดดานรางกาย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

9. บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบ มจตสานก มความสมพนธเชงบวกกบวธการจดการความเครยดดานความคด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

Abstract

The objectives of this research were to study 1) the big five personality of Thai national athletes, 2) the stress of Thai national athletes, 3) the stress management of Thai national athletes, 4) the relationships between the big five personality and stress of Thai national athletes, and 5) the relationships between the big five personality and stress management of Thai national athletes who joined in pre-game training period in 2018.

The sample of this research were 402 athletes belonging to the sports associations of Thailand and were in training period to prepare for participating in international competitions in 2018. The instrument used for collecting the data comprised the bio-social data questionnaires, the big five personality test, the stress test, and the stress management test of Thai athletes. The statistical methods used for analyzing the data were mean, standard deviation and Pearson product moment correlation.

The results of study were as follows: 1. The big five personality of Thai national athletes were lower scores in

Neuroticism, high score in Extraversion, and moderate score in Openness to experience, Agreeableness, and Conscientiousness.

2. During the training period to participate in international competitions, Thai national athletes had overall stress at the low level.


3. During the training period to participate in international competition, Thai national athletes used both cognitive and physical stress management at the same moderate level.

4. Neuroticism was positive correlated with stress at the .01 level of statistical significance.

5. Extraversion, Agreeableness, and Conscientiousness were negatively correlated with stress at the .01 level of statistical significance.

6. There was no correlation between Openness to experience and Stress. 7. Neuroticism was negatively correlated with cognitive stress management at

the .01 level of statistical significance. 8. Extraversion was positively correlated with cognitive stress management at

the .01 level of statistical significance and was positively correlated with physical stress management at the .05 level of statistical significance.

9. Openness to experience, Agreeableness and Conscientiousness were positively correlated with cognitive stress management at the .01 level of statistical significance. Keywords: The Big Five Personality, Stress, Stress Management, Thai national athletes ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ความเครยด คอ ภาวะของอารมณหรอความรสกทเกดขนเมอบคคลเผชญหนากบปญหาททาใหเกดความรสกทไมสบายใจ มความคบของใจ ถกบบคน กดดน มความโกรธ และความเสยใจ ความเครยดกอใหเกดความวตกกงวล กระสบกระสาย สบสน มความรสกไมแนใจในพฤตกรรมของตนเอง ความเครยดนนมทงประโยชนและโทษ ความเครยดเพยงเลกนอยจะทาใหเกดความตนตว กระตนใหเกดการปรบตวแกไขปญหา แตความเครยดทมากไปกจะเปนโทษเพราะจะเกดผลเสยตอรางกายและจตใจ เปนอปสรรคในการทางานและอาจถงขนเปนอนตรายตอชวตได (พนม เกตมาน,2550) ดงนนไมวาบคคลใดกตามเมอเกดความเครยดขนและไมอาจจดการกบความเครยดทเกดขนนนไปไดกจะประสบปญหาในการดาเนนชวต ความเครยดสงผลตอรางกาย ทาใหเกดโรคภยไขเจบตาง ๆ เชน ปวดศรษะ โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคกระเพาะ ปวดทอง เหนอย ออนเพลย ปวดเกรงกลามเนอและขอตอตาง ๆ ตามรางกาย มอาการเมอยลา เปนตน (กรมอนามย ,2547) ผลของความเครยดทมตอทางดานจตใจและอารมณ เชน ใจลอย จตใจขนมว โมโหงาย โกรธงาย คบของใจ วตกกงวลกวาปกต ซมเศรา ขาดความภมใจในตนเอง ความจาและสตปญญาลดลง เปนตน (Smith,1993: 8-9) ความเครยดทาใหบคคลมพฤตกรรมและบคลกภาพทเปลยนไปได เชน สหนาไมสดชน เบออาหารหรอหวบอยขน มอาการนอนไมหลบ อารมณแปรปรวน เกบกด เฉอยชา ปลกตวจากสงคม ความอดทนลดตาลง มพฤตกรรมกาวราวมากขน เปนศตรกบผอนไดงาย ขวางปาขาวของ ทารายผอน ทารายตนเอง มอาการหลงผด ตดสนใจแบบชววบ ความสมพนธกบเพอนรวมงานเปนไปในทางลบและประสทธภาพในการทางานลดลงจากเดม


(สณฐต แสงจนทรเลศ,2554) ในปจจบนความเครยดเปนปญหาทไดรบความสนใจในการศกษามากขน เพอหาทางปองกน แกไข หรอใหเกดผลกระทบตอบคคล ตอสวนรวม ตอองคกรหรอตอประเทศชาตใหนอยทสด

นกกฬานบเปนกลมบคคลทมภาวะความเครยดเกดขนไดมากเชนกน แมวาการเลนกฬาหรอการออกกาลงกายทาใหรางกายของเรามความแขงแรง มการเจรญเตบโตสมวย มสขภาพชวตทด เพราะการออกกาลงกายชวยเปนเกราะปองกนโรคและชวยลดความเครยดได แตในดานการกฬาเพอความเปนเลศและเพออาชพนนทาใหนกกฬาเกดความเครยดมากกวาปกตไดเพราะนกกฬาตองมการแขงขนเพอใหไปถงเปาหมายทมงหวง คาดหวงไว นนคอชยชนะ เมอนกกฬาไดรบการคดเลอกใหเขามาเปนนกกฬาในสงกดของสมาคมกฬาแหงประเทศไทยและมสทธไดเปนตวแทนนกกฬาทมชาตไทยในการไปเขารวมการแขงขนกฬาในระดบนานาชาต หากนกกฬาผานการคดเลอกตวจากผฝกสอนและสมาคม นกกฬาแตละคนตองเขารวมเกบตวฝกซอมฝกฝนรางกายเปนระยะเวลาหนง เพอใหเกดความเขมขนในการฝกและเพอใหเกดทกษะความชานาญและความสามารถทางกฬานนๆใหดยงขนกวาเดม นอกจากนยงชวยใหนกกฬามสมพนธภาพทดตอกนภายในทมดวย นกกฬาแตละคนตองรบการฝกซอมตามโปรแกรมและแบบแผนทโคชหรอผฝกสอนกาหนดให ซงการเขารบการฝกซอมตามแบบแผนทกาหนดนน อาจมทงเกบตวแบบแยกทพกกนหรอใชชวตอยรวมกนในชวงระยะเวลาหนง จากการทตองใชชวตอยรวมกนในชวงของการเกบตวฝกซอม อาจสงผลใหนกกฬาบางคนมปญหาในเรองของการปรบตวเขาหากนซงทาใหเกดความเครยดได นกกฬาบางคนดภายนอกแลวเหนวาเปนคนทมอปนสยราเรง สขภาพทางจตด มบคลกภาพด แตแทจรงแลวภายในใจอาจมความคดดานลบแฝงอย การเปนนกกฬาทประสบความสาเรจสงไดนนจะขาดการฝกฝนทกษะทางดานจตใจรวมไปดวยไมได ความเครยดจะสงผลกระทบทางดานรางกายของนกกฬาเกดการเปลยนแปลงทางสรรวทยาทสามารถรบรและสงเกตเหนได เชน กลามเนอตงตวเกรง หวใจเตนแรง หายใจเรวและตน นอนไมหลบ ความดนโลหตสงขน มอาการปนป วนในทอง อาหารไมยอย อาเจยน ทองผก เหงอออกตามมอและเทา เปนตน

ความเครยดทางกฬายงอาจเกดไดจากการทนกกฬาไดรบโปรแกรมฝกซอมทหนกอยางตอเนอง การทตองเดนทางไปรวมโปรแกรมการแขงขนตดกนบอยครง การควบคมนาหนก การฝกซอมในรปแบบเดม ๆ ททาใหนกกฬามความคดวาตนจะไมมความกาวหนาทมากขน นอกจากการฝกซอมแลวนกกฬายงตองมภารกจประจารวมดวยเชน ทางาน หรอเรยนหนงสอ ไมมเวลาเปนสวนตว การพกผอนทไมเพยงพอในแตละวน การไมไดรบความใสใจดแลทเทาเทยมกนจากสมาคมเหมอนนกกฬาคนอน คดวาตนเองไมมความสาคญตอทม การถกวพากษวจารณ ความคาดหวงของผอนในสงคม เปนตน เมอมความเครยดเกดขนในระดบทควบคมตวเองไมได อาจทาใหนกกฬาแสดงความสามารถทางทกษะกฬาออกมาไมไดเตมทเหมอนอยางทเคย ดงนนความเครยดจงมผลตอรางกายและจตใจของนกกฬาอยางมาก เมอนกกฬามความเครยดเกดขน นกกฬาอาจมวธการปรบตวเพอทจะชวยใหคลายความเครยดทเกดขนนนแตกตางกน ขนอยกบพนฐานทางบคลกภาพและประสบการณทสงสมมาของนกกฬาแตละคน ถานกกฬาไมมการรบรและฝกฝนในการเผชญความเครยดทถกตองเหมาะสมมากอน เขาอาจจะใชวธการแกไขโดยสวนตวทไมถกตอง ซงจะสงผลเสยตอสมรรถภาพทางกายและจตใจของนกกฬาในชวงระหวางทมการเกบตวฝกซอมตลอดจนไปถงในชวงการแขงขนได นกกฬาบางคนเวลาซอมทาไดด แตในเวลาแขงขนกลบเกดความเครยด วตกกงวล หรอตนเตนมากซงจะเหนไดจากอาการท


แสดงออกมาทางรางกาย เชน เหงอออกมาก ใจเตนใจสน มอสน ควบคมสมาธ และอารมณไมได นกกฬาบางคนกระวนกระวายใจ กงวล กลววาจะเปนผแพ เหมอนการแขงขนครงทผานๆมาโดยเฉพาะเมอตองเจอกบคตอสทเขาเคยพายแพมากอน (พนม เกตมาน, 2553: 8-9) จงอาจหลบเลยงการแขงขนโดยใชเหตผลวามอาการบาดเจบหรอเจบปวยเปนขออาง การรถงความเครยดในนกกฬาจงเปนสงสาคญ ในการเตรยมนกกฬาใหสามารถเผชญความเครยดในขณะแขงขนและแสดงความสามารถของตวเองไดดทสด (พนม เกตมาน,2550) ดงนน ผฝกสอนจงไมควรใหความสาคญกบระดบความสามารถดานทกษะทางกฬาของนกกฬาเพยงอยางเดยว แตควรใหความสาคญกบความเครยดทเกดขนกบนกกฬาและการเรยนรทกษะทางจตวทยาในการจดการความเครยดของนกกฬาควบคกนไปเพอใหนกกฬาสามารถฝกฝนและนาไปใชไดอยางด ชวยสรางความเชอมนในตนเองใหกบนกกฬาเพราะการฝกดานจตใจมความจาเปนอนดบแรกของการทาทมกฬา และเปนการชวยเพมโอกาสในการประสบชยชนะในการแขงขนได (Edwords and Huston,1984) ทงน บคลกภาพเฉพาะบคคลของนกกฬายอมเปนพนฐานสาคญในการศกษาความเครยดและวธการจดการความเครยดของนกกฬา

บคลกภาพ หมายถง การผสมผสานระบบตาง ๆ ภายในตวบคคล ทงสวนทมองเหนไดจากภายนอก เชน การแตงกาย รปรางหนาตา การพดจา ฯลฯ และสวนทไมสามารถมองเหนไดชดเจน เชน อารมณ ความรสก วธคดจตใตสานก คานยม ฯลฯ พนธกรรม ประสบการณ การเรยนรในชวงวยตาง ๆ ลกษณะทางสงคมและวฒนธรรม ทาใหบคคลมบคลกภาพทแตกตางกนจนมลกษณะเปนเอกลกษณเฉพาะตว (ศรเรอน แกวกงวาน, 2550 อางถงใน นนทยา ทองออน, 2557:17) บคลกภาพ เปนสงทตดตวกบบคคลแตละคน เปนลกษณะเฉพาะตวและเปนตวบงชพฤตกรรมของบคคลแตละคนได การแสดงออกทางพฤตกรรมของแตละคนในสถานการณทเหมอนกนอาจมความแตกตางกนไปไดตามสถานภาพของแตละคน เชน เพศ อาย ระดบการศกษา สตปญญา การประกอบอาชพ ฐานะทางเศรษฐกจและสงคม เปนตน บคลกภาพยงอาจหมายถงปฏกรยาตอบสนองของบคคลตอสงเรา เปนพฤตกรรมของแตละบคคลซง ตางกมแบบแผนการแสดงพฤตกรรมของตนเอง เปนการชใหเหนลกษณะเฉพาะของบคคลนนซงอาจคลายคลงกนบางสวนแตกไมเหมอนกนไปเสยทกอยาง จงสามารถแยกความแตกตางของบคคลแตละคนไดถงแมบคลกภาพของนกกฬาไมสามารถทานายความสามารถของนกกฬาไดทกคนหรอทกสถานการณ แตบคลกภาพของนกกฬาสามารถนามาใชในการประกอบการวเคราะหเพอทานายความสามารถของนกกฬาได เพราะความสามารถในการแสดงทกษะมความสมพนธสงกบบคลกภาพและการแสดงออกทางอารมณของนกกฬา บคลกภาพของนกกฬาแตละคนเปนปจจยสาคญทมสวนชวยใหนกกฬาประสบความสาเรจในการเลนกฬา(สปราณ ขวญบญจนทร อางถงใน ไพจตร ใจหาญ, 2546: 1) ดงนนในการคดเลอกนกกฬาเพอความเปนเลศมกจะพจารณาจากบคลกภาพทงทางกายและจตใจ เพราะคาดวาบคลกภาพสามารถทานายหรอคาดหวงผลคอความสามารถในการเลนกฬาได(สบสาย วงศวรบตร ,2541:23) บคลกภาพเปนคณลกษณะทเปนเอกลกษณของแตละคนและมการแสดงออกโดยพฤตกรรมทมความคงเสนคงวา โดยจะแสดงออกในรปแบบใดรปแบบหนงทกครงหรอบอยครงเพอตอบสนองตอสงเราในลกษณะเดยวกน

ในฐานะทผวจยไดทางานเกยวของกบนกกฬาทมชาตไทยประเภทตาง ๆ และมโอกาสเดนทางรวมกบคณะนกกฬาทมชาตไทยไปในการแขงขนกฬาชนดตาง ๆ ในระดบนานาชาต เปนเวลาหลายป ผวจยไดสงเกตเหนพฤตกรรมการแสดงออกของนกกฬาและพบวานกกฬาบางคนดเปนคนสนกสนานรา


เรง ชอบพบปะพดคย สงสรรคกบเพอนรวมทม ตงใจฝกซอมอยางสมาเสมอ แตเมอถงวนทแขงขนกลบเงยบลง มสหนาทเครยด มความวตกกงวลใจ เกบตว และเมอลงทาการแขงขนกจะทาผลงานออกมาไดไมด ในขณะทนกกฬาบางคนมสหนากงวล อยนง ไมยมแยม พดคยนอยลง แตเมอถงเวลาแขงขนกลบทาผลงานออกมาไดดตามเปาหมายทตงไว เมอนกกฬาคนใดหรอทมใดทไมประสบผลสาเรจจากการแขงขนมกจะถกกลาววา นกกฬามการบาดเจบแฝงอย นกกฬาเครยดหรอวตกกงวล ไมมสมาธ กลวคตอส ดวยเหตการณดงกลาวทาใหผวจยไมแนใจเกยวกบพฤตกรรมทเกดขนของนกกฬาและคากลาวอางดงกลาวทถกกลาวไว วาทจรงแลวเปนเพราะการฝกซอมในทกษะทางกฬายงไมเขมขนเพยงพอ เทคนคการฝกซอมเปนรปแบบเดมๆ นกกฬาขาดความตงใจ ขาดวนยในการฝกซอม หรอเปนเพราะนกกฬาขาดการรบรและฝกฝนการใชทกษะจตวทยาทางการกฬาในการรบมอกบความเครยดทดพอมากอน ในชวงทมการเกบตวฝกซอมเพอเตรยมการแขงขน

ในปจจบนลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบ ตามแนวคดทฤษฎของคอสตราและแมคเคร (Costa & McCrae, 1996) มความโดดเดนและเปนทนยมในการนามาใชศกษาบคลกภาพของบคคลอยางมาก บคลกภาพหาองคประกอบเปนลกษณะของบคลกภาพ 5 แบบทมรวมอยในตวบคคล ไดแก บคลกภาพแบบหวนไหว แบบแสดงตว แบบเปดรบประสบการณ แบบประนประนอมและแบบมจตสานก เปนรปแบบทมองคประกอบนอยทสดแตมความครอบคลมขอบเขตของการพรรณนาบคลกภาพได ดวยเหตผลดงกลาวผวจยจงสนใจทจะนามาใชวดบคลกภาพในกลมนกกฬาทมชาตไทย เพอศกษาวาบคลกภาพของนกกฬาทมชาตไทยโดยรวมเปนอยางไร และมความสมพนธกบความเครยดและวธการจดการความเครยดของนกกฬาอยางไร เพอใหทราบถงขอเทจจรงและสามารถนาไปใชเปนแนวทางการดแลนกกฬาทมชาตไทยในชวงเกบตวฝกซอมเพอเตรยมการเขารวมการแขงขนและเพอชวยเพมขดความสามารถในการแสดงออกในการเลนหรอการแขงขนกฬาของนกกฬาไดอยางเตมทและสมฤทธผลตามเปาหมายตอไป วตถประสงค

1. เพอศกษาบคลกภาพหาองคประกอบของนกกฬาทมชาตไทย 2. เพอศกษาระดบความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย 3. เพอศกษาวธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย 4. เพอศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบความเครยดของนกกฬาทม

ชาตไทย 5. เพอศกษาความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบกบวธการจดการความเครยด

ของนกกฬาทมชาตไทย สมมตฐานในการวจย

ลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบแตละแบบ ไดแก แบบหวนไหว แบบแสดงตว แบบเปดรบประสบการณ แบบประนประนอม และแบบมจตสานก มความสมพนธกบความเครยดและวธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย


ขอบเขตของการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา โดยไดกาหนดขอบเขตของการศกษาคนควาไวดงน 1. ประชากรเปนนกกฬาในสงกดของสมาคมกฬาแหงประเทศไทยจานวน 29 สมาคมกฬาท

มการสงนกกฬาเขารวมการแขงขนกฬาในระดบนานาชาต ป พ.ศ. 2561 และอยในชวงเกบตวฝกซอมเพอเตรยมเขารวมการแขงขน

2. กลมตวอยางทใชเปนนกกฬาในสงกดของสมาคมกฬาแหงประเทศไทยทอยในชวงเกบตวฝกซอมเพอเตรยมเขารวมการแขงขนกฬาในระดบนานาชาต ป พ.ศ. 2561 จานวน 402 คน โดยการใชสตรคานวนหาขนาดของกลมตวอยาง ของ W.G. Cochran ซงกาหนดใหมคาความเชอมน 95% และเลอกแบบเจาะจง (Purposive selection) โดยเปนนกกฬาทสมครใจเขารวมโครงการ

3. ตวแปรทศกษา ไดแก 3.1 ตวแปรอสระ คอ บคลกภาพหาองคประกอบ ไดแก บคลกภาพแบบหวนไหว

(Neuroticism) บคลกภาพแบบแสดงตว (Extroversion) บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ (Openness to Experience)บคลกภาพแบบประนประนอม (Agreeableness) และบคลกภาพแบบมจตสานก (Conscientiousness)

3.2 ตวแปรตาม ไดแก ระดบความเครยดของนกกฬา และ วธการจดการความเครยดของนกกฬา ประกอบดวย วธการจดการความเครยดดานรางกาย และวธการจดการความเครยดดานความคด วธด าเนนการวจย

การวจยครงน ใชรปแบบการวจยเชงพรรณนา โดยใชแบบมาตรวดประมาณคา วเคราะหหาคาทางสถต คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรปสาหรบการวจยทางสงคมศาสตร การเกบรวบรวมขอมล

1. ผวจยตดตอบณฑตวทยาลยเพอออกหนงสอจากมหาวทยาลยเกษมบณฑตถงผบรหารและผฝกสอนของสมาคมกฬาเพอชแจงทาความเขาใจถงเหตผลของการทาวจยครงนและขออนญาตเกบ

2. ผวจยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง ตามชนดกฬาทผวจยสามารถเขาเกบขอมลได 3. ผวจยแจกแบบวด อธบายขอมลตาง ๆ และวธการตอบแบบวดใหกบนกกฬาทสมครใจเขา

รวมการวจยเพอทาความเขาใจกอนทาแบบวด 4. ผวจยนาแบบวดทไดรบกลบคน มาตรวจสอบความสมบรณของแบบวดแตละฉบบแลว

นาไปวเคราะหขอมลทางสถตตอไป เครองมอทใชในการวจย

ไดแก 1) แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ ชนดกฬาทเลน ประเภทกฬาทเลน โดยใหผตอบแบบสอบถาม เลอกตอบเพยง 1 คาตอบ และเตมคาลงในชองวาง 2) แบบวดบคลกภาพหาองคประกอบซงผวจยไดพฒนามาจากแบบวดทใชวดและบรรยายคณลกษณะ


ประจาตวของบคคล มตนฉบบจากแบบวดบคลกภาพหาองคประกอบ (NEO-FFI) ของ Costa; & McCrae (1992) ประกอบดวยขอคาถามจานวน 60 ขอ โดยวลภา สบายยง (2542:134-136) ไดแปลเปนฉบบภาษาไทยไวและมผนาไปศกษาตอกนเปนจานวนมาก เมอผวจยไดนามาพฒนาและผานการหาคณภาพเครองมอโดยผทรงคณวฒจานวนสามทานและผานการทดลองใช (Try out) เพอหาคาความเชอมน จงเหลอขอคาถามจานวน 40 ขอ มลกษณะเปนมาตรประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ มคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .83 3) แบบวดความเครยด ซงผวจยไดพฒนามาจากแบบวดระดบความเครยด SCL-90 (Symptom Checklist-90) ซงโรงพยาบาลสมเดจเจาพระยาไดพฒนามาจากเครองมอวดความเครยดของ Leonard R. Derogalio and Renald S.Lipman Lino Covi (1975) และนามาศกษาหาคะแนนมาตรฐานของคนปกตเพอใชกบคนไทย ซงเปนแบบทดสอบมาตรฐานทมคาความเชอมนเทากบ .93 (อรญญา จรสสรยงค, 2539; ทประชมวชาการกระทรวงสาธารณสข; 2542) เมอผานการหาคาความตรง (The Index of Item Objective Congruence : IOC) ของแบบวดจากผทรงคณวฒ เพอนามาใชกบนกกฬา จงมขอคาถามจานวน 58 ขอ โดยมคา IOC ตงแต .66 - 1 ขอคาถามมลกษณะเปนมาตรประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ มคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .95 4) แบบวดวธการจดการความเครยดเปนแบบวดทผวจยสรางขนจากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของกบวธจดการความเครยด และจากการสอบถามแบบสมจากนกกฬาทมชาตไทยทงอดตและปจจบนจานวนหนง ผวจยรวบรวมไดทงหมด 40 ขอ เมอผานการหาคาความตรง (The Index of Item Objective Congruence : IOC) ของแบบวดจากผทรงคณวฒ จงเหลอขอคาถามทงสนจานวน 38 ขอ มลกษณะเปนมาตรประมาณคา (Rating scale) 3 ระดบ โดยมคา IOC ตงแต .66 - 1 แบงเปนวธการจดการความเครยดดานความคด (ขอท 1-14) มคาความเชอมน .74 และวธการจดการความเครยดดานรางกาย (ขอท 15 – 38) มคาความเชอมน .72 มคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .80 นยามศพท

บคลกภาพหาองคประกอบ หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกอนเปนลกษณะทมความเฉพาะในแตละบคคลซงผอนสามารถมองเหนไดจากรปลกษณภายนอกแตไมสามารถทราบถงความเปนจรงทอยภายในตวบคคลโดยแบงเปน 5 องคประกอบ ไดแก

1. บคลกภาพแบบหวนไหว (Neuroticism) หมายถง ลกษณะของผทมอารมณไมมนคง มความบกพรองในการปรบ มกรสกวตกกงวล

ประหมา กลว ซมเศรา ทอแท โกรธงาย ควบคมอารมณของตนเองไดนอย มความสามารถในการเผชญตอความเครยดไดไมด มแนวโนมทจะเกดภาวะความเครยดทางจตใจงาย เปนผทตองพงพาผอน

2. บคลกภาพแบบแสดงตว (Extraversion) หมายภง ลกษณะของผทชอบเขาสงคม ชอบการพบปะสนทนากบผอน ชอบอยในกลมคน

มกมอารมณทางบวก มนสยราเรงสนกสนาน อบอน แสดงออกแบบตรงไปตรงมา กลาแสดงออก มความเปนผนา มองโลกในแงด กระตอรอรน ชอบเหตการณทตนเตนเราใจ และเรยกรองสทธของตนเอง

3. บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ (Openness to Experience) หมายถง ลกษณะของผทคอนขางมจนตนาการ ชางฝน ไวตอความรสก รบรถงความงาม

ของศลปะและธรรมชาต สนใจดานศลปะหรอวทยาศาสตร ชอบใชสตปญญา อยากรอยากเหน พรอมท


จะลองทากจกรรมใหม ๆ ชอบความแปลกใหมหลากหลายกวาความเคยชนทเคยปฏบตอย มความคดรเรมสรางสรรค รบรอารมณความรสกของตนเองไดด

4. บคลกภาพแบบประนประนอม (Agreeableness) หมายถง ลกษณะของผทชอบตามใจ ยอมตามผอน ใหความรวมมอ มความกลมกลนทาง

สงคม เหนแกประโยชนของผอนกอนตนเอง มองโลกในแงด มความเปนกนเอง เออเฟอเผอแผ จตใจออนโยน ชอบชวยเหลอผอน ชอบความปรองดอง ถอมตน ไววางใจผอน

5. บคลกภาพแบบมจตสานก (Conscientiousness) หมายถง ลกษณะของผทมวนยในตนเอง รจกรบผดชอบตอหนาท มจดมงหมายทจะ

ประสบความสาเรจ ชอบวางแผนลวงหนา และกาหนดทศทางความตองการ มความสามารถทจะเรมทาและปฏบตใหบรรลเปาหมายได มความเปนระเบยบ รอบครอบ เอาการเอางาน เปนคนฉลาด เชอถอได เปนคนทางานหนก ตองการความสมบรณแบบ จรงจงกบทกเรอง

ความเครยดของนกกฬา หมายถง ลกษณะ อาการของความเครยดทนกกฬาทมชาตไทย แสดงออกมาทางรางกาย พฤตกรรม ความคด และอารมณ เมออยในสภาวะทถกกดดนหรอเพอสนองตอบตออปสรรค สงเรา สงคกคามหรอสภาวะทไมพงประสงค ไดแก กลามเนอเกรง เหงอแตก ใจสน หวใจเตนเรว หายใจถหรอขด กระเพาะอาหารปนปวน ปวดศรษะ เสยงสน นอนไมหลบ ตกใจงาย รองไหคนเดยว มอารมณพลงพลาน ตะโกน ขวางปาสงของ รบประทานอาหารมากหรอไมเจรญอาหาร คดอะไรไมออก ไมมสมาธ จาอะไรไมคอยได กลว วตกกงวล ไมไวใจผอน ยาคดยาทา รสกวาตวเองดอยกวาคนอน คดถงเรองความตาย รสกวาคนอนไมเขาใจหรอเหนใจ เศรา โกรธ คบของใจ เปนตน

วธการจดการความเครยดของนกกฬา หมายถง วธการในการจดการความเครยดทนกกฬาทมชาตไทยปฏบตตนเพอลด หรอควบคมความเครยดทเกดขนในชวงทนกกฬามการเกบตวฝ กซอมเพอเตรยมการแขงขน มดวยกน 2 ดาน ไดแก วธการจดการความเครยดดานความคด เชน คดบวก พดใหกาลงใจตวเอง ปลอยวางปญหา คดจาลองสถานการณในอนาคตเพอรบมอกบมน พดคย ปรกษาผอน ดหนง ฟงเพลง รองเพลง เลนสอโซเชยล อานนยาย จดบนทกประจาวน สวดมนต ฟงธรรมะ เปนตน วธการจดการความเครยดดานรางกาย เชน อาบนา สระผม ชอปปง ทานอาหารนอกบาน กนขนมหวาน นวดผอนคลาย นอนพกผอน ปลกตนไม ทาความสะอาดบาน ทางานศลปะ เทยวตามสถานทตาง ๆ สบบหร ดมเหลา รองไห โวยวายขวางปาของ ทารายตวเอง ทารายผอน ระบายอารมณใสผอน ปรกษาจตแพทย ปรกษานกจตวทยาการกฬา

นกกฬาทมชาตไทย หมายถง บคคลทไดรบการคดเลอกใหเปนนกกฬาในสงกดของสมาคมกฬาแหงประเทศไทย ทเขารวมเกบตวฝกซอมกฬากบสมาคมและมโอกาสเปนตวแทนในการเขารวมการแขงขนกฬาระดบนานาชาตในป พ.ศ. 2561 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดขอความรถงลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบของนกกฬาทมชาตไทย 2. ไดขอความรถงระดบความเครยดและวธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย


3. ไดขอความรเกยวกบความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบทมตอความเครยด และความสมพนธระหวางบคลกภาพหาองคประกอบทมตอวธการจดการความเครยดของนกกฬาทมชาตไทย

4. ไดแบบวดลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบ แบบวดความเครยด และแบบวดวธการจดการความเครยดของนกกฬาในชวงทมการเกบตวฝกซอมเพอเตรยมการแขงขน สาหรบนาไปใชกบนกกฬา

5. ผเกยวของในการฝกสอนและดแลนกกฬา สามารถนาไปใชเปนขอมลประกอบการพจารณาวางแผนการฝกซอม ใหการดแล ปองกน แกไข ใหความชวยเหลอ หรอชวยปรบเปลยนพฤตกรรมไมพงประสงคทอาจเกดขนจากความเครยดในชวงทมการเกบตวฝกซอมเพอเตรยมเขารวมการแขงขนกฬาระดบนานาชาตตอไปได ผลการวจย

1. นกกฬาทมชาตไทยมลกษณะของบคลกภาพหาองคประกอบแบบหวนไหว อยในระดบตา แบบแสดงตวอย ในระดบสง สวนบคลกภาพหาองคประกอบแบบเปดรบประสบการณ แบบประนประนอม และแบบมจตสานก อยในระดบปานกลาง ตามลาดบ

2. ในชวงทมการเกบตวฝกซอมเพอเขารวมการแขงขน นกกฬาทมชาตไทยมความเครยดในภาพรวมอยในระดบตา

3. ในชวงทมการเกบตวฝกซอมเพอเตรยมเขารวมการแขงขน นกกฬาทมชาตไทยใชวธการจดการความเครยดทางดานความคด และดานรางกายในระดบปานกลาง

4. บคลกภาพแบบหวนไหวของนกกฬาทมชาตไทย มความสมพนธเชงบวกกบความเครยดอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

5. บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประนประนอมและบคลกภาพแบบมจตสานกของนกกฬาทมชาตไทย มความสมพนธเชงลบกบความเครยด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

6. บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณของนกกฬาทมชาตไทย ไมมความสมพนธทางสถตกบความเครยด

7. บคลกภาพแบบหวนไหว มความสมพนธเชงลบกบวธการจดการความเครยดดานความคด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

8. บคลกภาพแบบแสดงตว มความสมพนธเชงบวกกบวธการจดการความเครยดดานความคด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และมความสมพนธเชงบวกกบวธการจดการความเครยด ดานรางกาย อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

9. บคลกภาพแบบเปดรบประสบการณ บคลกภาพแบบประนประนอม และบคลกภาพแบบ มจตสานก มความสมพนธเชงบวกกบวธการจดการความเครยดดานความคด อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01


ตารางแสดงความสมพนธระหวางลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบกบความเครยดและวธการจดการความเครยดแยกตามรายดาน ของนกกฬาทมชาตไทยในภาพรวม (จ านวน 402 คน)

ลกษณะบคลกภาพ ความเครยด วธการจดการความเครยด

ดานความคด ดานรางกาย 1.แบบหวนไหว .386** -.156** -.011 2.แบบแสดงตว -.183** .161** .113* 3.แบบเปดรบประสบการณ

-.039 .134** .090

4.แบบประนประนอม -.247** .249** .025 5.แบบมจตสานก -.184** .252** .024 ** หมายถง คาความสมพนธนนมความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P นอยกวา .01 * หมายถง คาความสมพนธนนมความสมพนธกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ P นอยกวา .05 อภปรายผลการวจย

1. เมอพจารณาบคลกภาพหาองคประกอบของนกกฬาทมชาตไทย พบวา นกกฬามบคลกภาพแบบหวนไหวในระดบตา แสดงวาเปนผทมความมนคงทางอารมณ มความสามารถในการปรบตวทางอารมณไดด ไมซมเศรางาย โกรธชา เปนคนสงบนง ทนตอสงเราทมากระตนและเผชญหรอรบมอกบความเครยดไดด ถอวาเปนสงดทนกกฬาทตองการประสบความสาเรจควรม

นกกฬามบคลกภาพแบบแสดงตวในระดบสง แสดงวาเปนผทชอบสงสรร เขาสงคม ชอบพบปะพดคยกบผอน ชอบเขารวมทากจกรรม มความตนตว กระฉบกระเฉง ชอบความตนเตน และเปนคน ราเรง มอารมณดานบวก มองโลกในแงด แสดงออกแบบตรงไปตรงมา

มบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณในระดบปานกลาง แสดงวาเปนผทมบคลกภาพดานนอยระหวาง ลกษณะของผทคอนขางมจนตนาการ ชางฝน ไวตอความรสก รบรความงามของศลปะไวตอความงามชอบใชสตปญญา มความอยากรอยากเหน ทนคนและรบรอารมณความรสกของตนเองไดด เปดเผยความรสก ยอมรบคานยม กบผทเกบอารมณ มกทาสงตาง ๆ ตามความเคยชน ชอบสงทเรยบ ๆ ไมซบซอนหรอลกซงมากนก ไมสนใจดานศลปะหรอวทยาศาสตร การตอบสนองทางอารมณไมมากนก เพกเฉย มมมองของเหตผลแคบ

มบคลกภาพแบบประนประนอมอยในระดบปานกลางแสดงวาเปนผทมบคลกภาพดานนอยระหวางการยอมตามผอน ชอบทจะรวมมอ ชอบความกลมกลนทางสงคม เหนแกประโยชนของผอนกอนตนเอง สภาพอบอน ถอมตน ไววางใจผอน มความเปนกนเอง เออเฟอเผอแผ จตใจออนโยน ชอบชวยเหลอผอน ชอบความปรองดอง กบผทมกจะคดถงตนเองเปนหลก ชอบอยคนเดยวหรอชอบทาอะไรตามลาพง มกจะไมสนใจในทกขสขของผอน ไมชอบชวยเหลอผอน สงสยในแรงจงใจในการกระทาของผอน จงมความหวาดระแวง ไมเปนมตร กาวราว ชอบแขงขน ยดตดกบเหตผล วางตนเหนอผอน

นกกฬามบคลกภาพแบบมจตสานกอยในระดบปานกลาง แสดงวาเปนผทมบคลกภาพดานนอยระหวางผทมวนยในตนเอง รจกหนาท มระเบยบ มความพยายาม มจดมงหมายทจะประสบความสาเรจในทก ๆ เรอง ชอบวางแผนลวงหนา มการควบคมการกระทาของตนเอง มความรอบคอบ ตองการความ


สมบรณแบบและจรงจงกบทกเรอง กบผทไมคอยมความทะเยอทะยาน ไมมจดมงหมายในชวต ดารงชวตไปวน ๆ ตามทตนเองตองการ ไมสามารถทาตามแบบแผนทถกกาหนดได ไมมระเบยบ ไม มความเตรยมพรอม ไมเอาใจใสตอหนาท ขาดความพยายาม

สาหรบลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบแบบเปดรบประสบการณ แบบประนประนอม และแบบมจตสานกของนกกฬาทมชาตไทยทลวนแตอยในระดบปานกลางนน ทาใหถอไดวานกกฬาทมชาตไทยยงตองไดรบการปรบปรงบคลกภาพทงสามดานดงกลาวเพราะถอวายงไมดนกสาหรบการเปนนกกฬาชนยอดทตองการจะประสบความสาเรจทางการกฬา

2. จากการศกษาครงน พบวา นกกฬาทมชาตไทยมความเครยดอยในระดบตา แสดงวา นกกฬาทมชาตไทยทเปนกลมตวอยางนเปนผทมการควบคมอารมณทด มความอดทนอดกลนตออปสรรคและสภาวะความกดดนตาง ๆ ไมรสกหวนไหวงาย เมอมความเครยดเกดขนกสามารถเผชญและจดการกบความเครยดนนใหลดลงหรอหายไปได

3. จากการศกษาครงน พบวา นกกฬาทมชาตไทยในภาพรวมทมการเกบตวฝกซอมเพอเตรยมเขารวมการแขงขนกฬาในระดบนานาชาต ป พ.ศ.2561 ใชวธการจดการความเครยดทางดานความคด และดานรางกายในระดบปานกลาง เชนเดยวกน โดยวธการจดการความเครยดดานความคดทใชบอย/เปนประจา 3 ลาดบแรก คอ “ดหนง ฟงเพลง รองเพลง” รองลงมาคอ “เลนเกมสคอมพวเตอร เลนแชท เฟซบค ไลน” และ “พดกบตวเองในทางทด คดบวก ใหกาลงใจตนเอง” เทากนกบ “มองปญหาวาเปนโอกาสในการเรยนรและพฒนาตนเอง”สวนวธการจดการความเครยดทางดานรางกายทใชบอย/เปนประจา 3 ลาดบแรก คอ “อาบนา สระผม” รองลงมาคอ “นอนพกผอน” และ “ไปทานอาหารนอกบาน” เทากนกบ “ไปออกกาลงกาย เลนโยคะ” และ “กนขนมหวาน ชอคโกแลต ไอศกรม”

4. บคลกภาพหาองคประกอบแบบหวนไหวมความสมพนธในเชงบวกกบความเครยด หมายความวา ถานกกฬามบคลกภาพแบบหวนไหวสง เขาจะมแนวโนมทจะมความเครยดเกดขนไดงาย แตถานกกฬามบคลกภาพแบบหวนไหวตา จะมแนวโนมทจะมความเครยดเกดขนไดยาก

5. บคลกภาพหาองคประกอบแบบหวนไหวมความสมพนธในเชงลบกบวธการจดการความเครยดดานความคด หมายความวา ถานกกฬามลกษณะบคลกภาพแบบหวนไหวสง เขามแนวโนมทจะเลอกใชวธการจดการความเครยดในดานความคดนอย แตถานกกฬามลกษณะบคลกภาพแบบหวนไหวตา เขามแนวโนมทจะเลอกใชวธการจดการความเครยดในดานความคดมาก

6. บคลกภาพหาองคประกอบแบบแสดงตวมความสมพนธในเชงลบกบความเครยด หมายความวา ถานกกฬามบคลกภาพแบบแสดงตวสง เขามแนวโนมทจะมความเครยดเกดขนไดยาก แตถานกกฬามบคลกภาพแบบแสดงตวตา เขามแนวโนมทจะมความเครยดเกดขนไดงาย

7. บคลกภาพหาองคประกอบแบบแสดงตวมความสมพนธในเชงบวกกบวธการจดการความเครยดดานความคดและดานรางกาย หมายความวา ถานกกฬามบคลกภาพแบบแสดงตวสง เขาจะมแนวโนมทจะใชวธการจดการความเครยดทงในดานความคดและดานรางกายในระดบทมาก แตถานกกฬามลกษณะบคลกภาพแบบแสดงตวตา เขาจะมแนวโนมทจะใชวธการจดการความเครยดในดานความคดและทางดานรางกาย ในระดบทนอย

8. บคลกภาพหาองคประกอบแบบเปดรบประสบการณไมมความสมพนธกบความเครยดแตมความสมพนธในเชงบวกกบวธการจดการความเครยดดานความคด หมายความวา ลกษณะบคลกภาพ


หาองคประกอบแบบเปดรบประสบการณของนกกฬาไมสงผลใดตอระดบความเครยด แตนกกฬาทมบคลกภาพแบบเปดรบประสบการณสง มแนวโนมทจะใชวธการจดการความเครยดดานความคดมากกวา

9. บคลกภาพหาองคประกอบแบบประนประนอม แบบมจตสานก มความสมพนธในเชงลบกบความเครยด หมายความวาถานกกฬามบคลกภาพแบบประนประนอมสง หรอแบบมจตสานกสงเขามแนวโนมทจะมความเครยดเกดขนไดยาก แตถานกกฬามบคลกภาพแบบแสดงตวตา หรอแบบมจตสานกตา เขามแนวโนมทจะมความเครยดเกดขนไดงาย

10. บคลกภาพหาองคประกอบแบบประนประนอม แบบมจตสานก มความสมพนธในเชงบวกกบวธการจดการความเครยดดานความคด หมายความวา นกกฬาทมบคลกภาพแบบประนประนอมสงหรอแบบมจตสานกสง มแนวโนมทจะใชวธการจดการความเครยดดานความคดทมาก สวนนกกฬาทมบคลกภาพแบบประนประนอมตา หรอแบบมจตสานกตา มแนวโนมทจะใชวธการจดการความเครยดดานความคดทนอย

สรปไดวา บคลกภาพแบบหวนไหว บคลกภาพแบบแสดงตว บคลกภาพแบบประณประนอม บคลกภาพแบบมจตสานกของนกกฬาทมชาตไทย มความสมพนธกบระดบความเครยด และบคลกหาองคประกอบทงหาดานมความสมพนธกบวธการจดการความเครยดของนกกฬา และจากการทนกกฬามระดบความเครยดตา ในชวงทมการเกบตวฝกซอม ซงเปนระดบทไมมผลกระทบตอการดารงชวต ทาใหนกกฬาใชวธการจดการความเครยดแบบทวไปมากกวาการใชทกษะทางจตวทยา จงอาจทาใหนกกฬาขาดการฝกฝนในการใชทกษะทางจตวทยาทเหมาะสมเมอตองเผชญกบความเครยดทมากขนในขณะทาการแขงขน ดงนนในชวงทมการฝกซอมเพอเตรยมการแขงขนกฬา นกกฬาควรไดรบการเสรมความรและฝกฝนเกยวกบวธการจดการความเครยดโดยใชทกษะทางจตวทยาเพมขนซงจะทาใหนกกฬาสามารถเผชญกบความเครยดและความกดดนเมออยในสถานการณของการแขงขนไดดวยตนเอง เพอเพมโอกาสในการประสบชยชนะในการแขงขนของนกกฬาตอไป ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1. ผบรหารสมาคมกฬา ผฝกสอน หรอผเกยวของ ควรนาแบบวดบคลกภาพหาองคประกอบ

ไปใชเปนวธหนงหรอเกณฑหนงในการคดเลอกตวนกกฬานอกเหนอไปจากการดความสามารถดานทกษะทางกฬาเพยงอยางเดยว เพราะการไดทราบถงลกษณะบคลกภาพของนกกฬาทาใหสามารถคาดไดวานกกฬานน จะเปนผทมลกษณะพงประสงคของนกกฬาทดตามทสมาคมกฬาหรอผฝกสอนกฬาตองการหรอไม หรอทาใหทราบวานกกฬาเปนผมลกษณะบคลกภาพทดแลว หรอมภาวะบกพรองของลกษณะบคลกภาพหาองคประกอบในดานใด เมอพบแลวจะไดหาแนวทางในการแกไข และฝกฝนใหนกกฬาไปสเปาหมายแหงความสาเรจทตงไวตอไป

2. ในชวงระหวางทมการเกบตวฝกซอมกฬาเพอเตรยมการแขงขนในแตละครง นกกฬาควรไดรบการประเมนความเครยดวามหรอไม มระดบใด เพอใหทราบถงสภาวะทางจตใจของนกกฬา วายงมความพรอมในการรบการฝกฝนทกษะทางกฬาอยหรอไม หากพบวามระดบของความเครยดทไมเหมาะสม จะไดรบชวยเหลอนกกฬาไดทนทวงทตอไป


3. นกกฬาควรไดรบการฝกฝนวธการและการนาไปใชเกยวกบทกษะทางจตวทยาการกฬาในการจดการกบความเครยดใหมากยงขน เพอใหนกกฬาเกดความเขาใจและสามารถนาไปใชสามารถนาไปใชไดอยางดและเหมาะสมตอไป ไมวาจะอยในชวงของการเกบตวฝกซอมหรออยในชวงแขงขน

ขอเสนอแนะในการท าการวจยครงตอไป 1. อาจทาการศกษาในลกษณะของงานวจยทเจาะจงชนดกฬาหรอเปรยบเทยบระหวางเพศ

ของนกกฬา ประเภทกฬา โดยใชตวแปรทคลายกน เพอใหไดขอมลทเจาะจงตามชนดกฬา ความแตกตางระหวางเพศของนกกฬา และประเภทของกฬา ทตองการศกษายงขน

2. ขอคาถามทมลกษณะนเสธ อาจไมเหมาะสมกบการนามาใชกบนกกฬา เนองจากอาจมความเขาใจทคลาดเคลอนในขอคาถาม ทาใหผลการตอบอาจตรงกนขามกบความเปนจรงของกลมตวอยางได

3. การใชแบบวดในลกษณะทใหประเมนเปนมาตรประมาณคา(Rating scales) ไมควรใหมการประเมนเปน “ไมแนใจ” หรอ “ปานกลาง” เพอใหการใหคะแนนการประเมนของกลมตวอยางมความชดเจนยงขน และควรทาการศกษาวจยโดยใชการวดดวยวธการอนรวมดวย เชน การสงเกตแบบไมมสวนรวม แบบวดเชงสถานการณ การสมภาษณกบกลมตวอยางโดยตรงและกบผใกลชด แลวนามาเปรยบเทยบ สนบสนนกนเพอใหงานวจยมความหนกแนนมากขน

4. การศกษาครงตอไป อาจทาการวจยในเชงคณภาพ เพอใหไดขอความรทชดเจนลกซงยงขน


กรมสขภาพจต. (2548). ความเครยดและความวตกกงวล(ออนไลน). เขาถงไดจาก http://www.clinicrak.com กรมสขภาพจต. (2555). คมอคลายเครยด (ฉบบปรบปรงใหม). กรงเทพฯ : กระทรวงสาธารณสข กงแกว ทรพยพระวงศ. (2552). บคลกภาพและการปรบตว. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

มหาวทยาลยกรงเทพ ธญญลกษณ บวรพงศปกรณ. (2556). บคลกภาพหาองคประกอบทสงผลตอความสามารถในการเผชญ

ปญหาและฝาฟนอปสรรคของพนกงานฝายขาย บรษทไทยประกนชวตเขตสมทรปราการ.ปรญญานพนธ ศลปศาสตร มหาบณฑต สาขาจตวทยาเพอพฒนาศกยภาพมนษย.กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษมบณฑต

นพวรรณ ใจทะนง. (2551). ความเครยดและการขจดความเครยดของทมเรอพายประเภทคยค – แคนทมชาต ไทย ชดซเกมส ครงท 24. การคนควาอสระ สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬา , มหาวทยาลยเชยงใหม

พชร ชสมบต. (2554). ปจจยทางจตวทยาทสามารถพยากรณคณภาพการบรการของพนกงานโรงแรมระดบหาดาว. ปรญญานพนธ กศ.ม.(จตวทยาพฒนาการ).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

พจนารถ เยยมภพ. (2555). สาเหตและวธการคลายเครยดของนกกรฑาประเภทกระโดดทมชาตไทย. ปรญญานพนธ วท.ม. (วทยาศาสตรการกฬา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

http://www.clinicrak.com/


ภาณวฒน วชรธานนทร. (2553). การใชเทคนคทางจตวทยาการกฬาของนกกฬาเซปกตะกรอ.ปรญญานพนธ วท.ม. (วทยาศาสตรการกฬา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

มณฑาทพย ไชยศกด. (2538). ความสมพนธระหวางความเครยดและวธการจดการกบความเครยด ของหวหนาภาควชากบสขภาพองคการในวทยาลยพยาบาล. ปรญญานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ยรรยงค อมสวรรณ. (2559). ความเครยดมผลตอสขภาพอยางไร(ออนไลน). เขาถงไดจาก http:// www.med-afdc.ne สานกงานสนบสนน หนวยบญชาการทหารพฒนา ละเอยด ศลานอย. (2560). การใชสตรทางสถต (ทถกตอง) ในการกาหนดขนาดของกลมตวอยางเพอ

การวจยเชงปรมาณในทางมนษยศาสตรและสงคมศาสตร.วารสารวจยและพฒนา.ปท 12 ฉบบท 2 ก.ค.-ธ.ค. มหาวทยาลยราชภฎบรรมย

วนวสา หมนจต. (2557). การศกษาวเคราะหความส าเรจของนกกฬายโดทไดรบคดเลอกเปนตวแทนทมชาตไทย ตามแนวจตวทยา : กรณศกษายโดทมชาตไทย ชดซเกมส ครงท 27 “เนปดอร เกมส” ณ สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา. ปรญญานพนธ ศศ.ม. (จตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษมบณฑต

วลภา สบายยง (2542). ปจจยการตงเปาหมาย การรบรความสามารถของตน และบคลกภาพทสงผลตอการปฏบตงานของผจ าหนายตรง. ปรญญานพนธ วท.ด.(การวจยพฤตกรรมศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

สปราณ ขวญบญจนทร. (2541). จตวทยาการกฬา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพไทยวฒนาพานช จากด อรญญา จรสสรยงค. (2539). ความสมพนธระหวางบคลกภาพกบความเครยด. วทยานพนธ มหาบณฑต

สาขาจตวทยาอตสาหกรรมและองคการ คณะศลปะศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร อษา ชชาต. (2531). บคลกภาพของผปวยจตเภท. ปรญญานพนธ วท.ม.(จตวทยาคลนก). กรงเทพมหานคร :

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล Costa and McCrae. (1992). The NEO-PI Personality Inventory. Odessa, FL: Psychological

Assessment Resources McCrae and Costa. (1996). The Five-Factor Model of Personality: Theoretical perspectives.

New York: Guilford

……………………………………………………………………


ผลของการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสทมตอการลดพฤตกรรมซ า ๆ ของเดกออทสตก โรงเรยนพบลประชาสรรค The Effects of Using Applied Behavior Analysis and Sensory Training Program on Reducing Repetitive Behaviors in Autistic Children at Piboon Prachasan School นาฎลดดา สงกะส1 ศรยา นยมธรรม2

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) เพอพฒนาโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส และ 2) เพอศกษาผลของการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส

กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนเปนเดกออทสตก เพศหญงและชาย อาย 11-14 ป มปญหาพฤตกรรมซา ๆ จานวน 3 คน ปการศกษา 2561 ณ โรงเรยนพบลประชาสรรค จงหวดกรงเทพมหานคร กลมตวอยางคนท 1 กาลงศกษาในระดบประถมศกษาปท 3 เพศหญง มพฤตกรรมสะบดมอ กลมตวอยางคนท 2 กาลงศกษาในระดบประถมศกษาปท4 เพศชาย มพฤตกรรมเดนวน และกลมตวอยางคนท 3 กาลงศกษาในระดบประถมศกษาปท 5 เพศชาย มพฤตกรรมเลนนาลาย ไดมาโดยวธเลอกแบบเจาะจง (Purposive selection)

รปแบบการวจย คอ Single Subject Design (ABA Design) เครองมอทใชในการวจยครงน คอ 1) แบบสารวจตวเสรมแรง 2) สมดบนทกดาว 3) แบบฟอรมการบนทกการสงเกตพฤตกรรม A-B-C 4) แผนการชวยเหลอปรบพฤตกรรม 5) โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส 6) แบบสงเกตพฤตกรมซา ๆ กอนการสอน และ7) แบบสงเกตพฤตกรรมซา ๆ หลงการสอน ค าส าคญ: เดกออทสตก พฤตกรรมซา ๆ การวเคราะหพฤตกรรมประยกต กจกรรมฝกการรบรทาง

สมผส

1นกศกษาหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย มหาวทยาลยเกษมบณฑต 2ศาสตราจารย, อาจารยประจาหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย มหาวทยาลยเกษมบณฑต


สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ การหาคารอยละ และคาเฉลย การเปลยนแปลงพฤตกรรม นาเสนอขอมลโดยใชกราฟเสนและตาราง วเคราะหเปนรายบคคล โดยพจารณาจากการเปรยบเทยบคารอยละในการเกดพฤตกรรมเปาหมายในชนเรยนกอนและหลงการใชโปรแกรม ผลการวจยพบวา

1. หลงการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เดกออทสตกทง 3 คน มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานอยในระดบ ปานกลาง และระดบด ดงน

1.1 หลงการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสเดกออทสตกคนท 1 มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 72.36 ซงอยในระดบ ด

1.2 หลงการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เดกออทสตกคนท 2 มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 63.48 ซงอยในระดบ ปานกลาง

1.3 หลงการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เดกออทสตกคนท 3 มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 83.02 ซงอยในระดบ ด

2. โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส สามารถลพฤตกรรมซา ๆ ของกลมตวอยางเดกออทสตกจานวน 3 คนได

Abstract

The purposes of this research were 1) To develop the applied behavior analysis and sensory training program 2) To investigate the effect of using applied behavior analysis and sensory training program in autistic children at Piboon Prachasan school.

The sample of this study were 3 autistic children, who exhibited in repetitive behaviors. The age of Autistic children was between 11-14 years at Piboon Prachasan School in the academic year 2018. The first autistic child was enrolled in primary school level 3 who engages in hand flapping. The second autistic child was enrolled in primary school level 4 who engages in physical stereotypy in the form of walking in circles. The third autistic child was enrolled in primary school level 5 who engages in saliva play, selected by purposive selection

The Single Subject Design (ABA design) was used as a research design. The research instruments were 1) The preference observation form 2) Token book 3) The A-B-C observation form 4) The behavior intervention form 5) The applied behavior


analysis and sensory training program 6) Behavior observation forms (Pretest) and 7) Behavior observation form (Posttest).

The observation data were analyzed by using the visual analysis from plotted graph, percentage and mean. Presented by graphs and behavior timetables, analyzed by individually with compared behaviors in the pretest and the posttest.

The result showed that: 1. After using applied behavior analysis and sensory training program, the

repetitive behavior of all three autistic children were decreased. 1.1 The repetitive behavior of the first autistic child was decreased from

baseline at the level of good at 72.36% 1.2 The repetitive behavior of the second autistic child was decreased

from baseline at the level of moderate at 63.48% 1.3 The repetitive behavior of the third autistic child was decreased from

baseline at the level of good at 83.02% 2. The effect of using applied behavior analysis and sensory training program

was effective in reducing repetitive behaviors in the autistic children. Keywords: Autistic children, Repetitive behavior, Applied Behavior Analysis,

Sensory training

บทน า

ภาวะออทซม (Autism Spectrum Disorder; ASD) เกดจากภาวะการทางานของระบบประสาทททางานผดปกต หรอสงผลทเรยกวาพฒนาการลาชา ทาใหมผลกระทบตอความบกพรองในพฒนาการ 3 ดานหลกคอ ดานปฏสมพนธทางสงคม(social deficits) ดานภาษาและการสอสาร(language and communication problems) และดานพฤตกรรมทแสดงออกซา ๆ (repetitive behaviors) (สพตรา วงศวเศษ แอนดราด, 2560:11) ปญหาของเดกออทสตกทางดานพฤตกรรมสามารถสงเกตเหนไดตงแตในระยะ 3 ปแรก (APA, 1994: 70-71) Autism Society of America (2016) รายงานถงประชากรทไดรบการวนจฉยภาวะออทซมในปจจบน พบวาประมาณ 3.5 ลานคนในประเทศสหรฐอเมรกา และคาเฉลยประชากรทมภาวะออทซมในประเทศสหรฐอเมรกาอยท 1 ใน 68 ขณะนตวเลขของประชากรกลมนไดเพมขนทงในประเทศสหรฐอเมรกาและประเทศอน ๆ อยางตอเนอง (สพตรา วงศวเศษ แอนดราด, 2560:11) ออทซม หรอภาวะผดปกตทางดานพฒนาการของสมองทสงผลตอพฒนาการในดานตาง ๆ นนจาเปนตองไดรบการรกษา เพอไมใหเกดผลเสยตอตวเดกและครอบครวในระยะสนและระยะยาว

พฤตกรรมซา ๆ ทพบในเดกออทสตกมหลายลกษณะ อาจเปนการกระทาทสามารถสงเกตเหนไดงายหรอแบบซบซอน เชน การกระดกนวมอไปมา ถอสงของและโบกไปมา หมนสงของ เชน เอารถ


ของเลนมาหมนแลวหมนแตลอรถเลน ชอบจองมองสงของทกาลงหมน เชน พดลมทกาลงหมน ชอบใชมอลบเนอผาบางอยางเชน ผาแพร ชอบโยกตวไปมา กระโดดขนกระโดดลง แกะเกาตามตว โขกศรษะหรอทารายตนเอง (เพญแข ลมศลา. 2540: 55-57) นอกจากนเดกออทสตกจะแสดงพฤตกรรมเดม ๆ ซา ๆ ไปมา การแสดงออกในทาทางทไมปกต เชน ปรบมอ หมนตว หรอนงโยกเกาอ มปญหาการปรบตวเมอสภาพแวดลอมหรอกจวตรมการเปลยนแปลง (สพตรา วงศวเศษ แอนดราด, 2560:30) พฤตกรรมเหลานเปนปญหาเกยวกบการรบรความรสกในเรองของการไดยน การเหน การรบสมผส การดมกลน และการรบรส (Rogers, et al. 2001: 166 อางใน รงนภา ทรพยสวรรณ. 2546) ซงอาการของเดกออทสตกสามารถรกษาใหดขนได แมไมสามารถรกษาใหหายขาด จากการศกษาพบวา หากพบปญหาหรอวนจฉยไดเรวและใหการชวยเหลอ กจะทาใหการรกษาไดผลดขนเทานน (อมาพร ตรงสมบต 2545: 68)

แนวทางการรกษาเดกออทสตก เชน 1) การบาบดทางพฤตกรรม (Behavior Modification) เปนการฝกใหเดกมพฒนาการทดขนและมพฤตกรรมทเหมาะสมมากขนรวมทงแกไขพฤตกรรมทผดปกต โดยใชวธกระตนพฒนาการและพฤตกรรมบาบดซงมพนฐานอยบนทฤษฎการเรยนร เชน หลกการวเคราะหพฤตกรรมประยกต (Applied Behavior Analysis; ABA) เปนแนวคดของ Skinner ตามทฤษฎการวางเงอนไขการกระทา (Operant conditioning) (Albertt J. Kearney: 2008: 20) ทฤษฎนเชอวาพฤตกรรมของบคคลเปนผลพวงเนองมาจากการปฏสมพนธกบสภาพแวดลอม พฤตกรรมทเกดขน (Emitted) ของบคคลจะแปรเปลยนไปเนองมาจากผลกรรม (Consequences) ทเกดขนในสภาพแวดลอมนน (สมโภชน เอยมสภาษต 2556: 32) 2) การกระตนประสาทสมผสและกลามเนอ เดกออทสตกมการรบรทางประสาทสมผสบกพรอง โดยอาจไวตอสมผสบางอยางมากเกนไป หรออาจรบรนอยเกนไปการรบรสมผสทผดปกตนทาใหเดกมอารมณแปรปรวนหรอมพฤตกรรมทไมเหมาะสมได ดงนนจงมผพยายามใชวธกระตนประสาทสมผส โดยหวงวาจะทาใหอาการตาง ๆ ดขน เชน การฝกกจกรรมบาบด (Sensory integration therapy) เปนวธการทชวยใหเดกมการรบรทางประสาทสมผสดขน โดยใหเดกทากจกรรมทชวยกระตนการรบรทางสมผส กจกรรมททาไดแก การเคลอนไหวรางกายแบบตาง ๆ เชน การหมน กระโดด ไกวตวเดก เปนตน 3) การกอดบาบด (Holding Therapy) เปนการบาบดโดยวธกอดเดก วธการนมตนกาเนดมาจากความเชอวา เดกออทสตกไมมสายสมพนธทมนคงกบพอแม และเดกถอยหนจากผคนเพราะรสกวาไมมใครตอนรบตน ในปจจบนเมอเราพบหลกฐานวาโรคออทสตกเกดจากสมองผดปกตความเชอดงกลาวกตกไป อยางไรกตามการกอดเดกไมใชเปนสงอนตราย นอกจากนเราอาจเชอถอวา การกอดเปนรปแบบหนงของการกระตนประสาทสมผสกได แตมขอควรคานงคอ วธกอดเหมาะสาหรบเดกทยงเลก ไมควรไปใชจนโตเพราะเดกอาจเคยชนและไปกอดผอนโดยไมเลอกกได แตวธนไมใชวธการรกษาโรคออทสตกโดยตรง การบาบดรกษาเดกออทสตกนนมหลายวธทงนกเพราะวายงไมมวธใดทรกษาเดกใหหายขาดได (อมาพร ตรงสมบต 2545: 66) ซงวธทกลาวมานบางวธไดผลมาก บางวธไดผลนอย และบางวธอาจจะไมไดผลกบเดกออทสตกบางคน ทงนขนอยกบระดบความรนแรงของพฤตกรรมของเดกออทสตกแตละคน

ผวจยในฐานะนกบาบดเดกออทสตกและมประสบการณในดานการปรบพฤตกรรมดวยการใชหลกการวเคราะหพฤตกรรมประยกตมาเปนเวลากวา 6 ป ไดสงเกตพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกทมาขอรบบรการพบวา เดกออทสตกทมพฤตกรรมซา ๆ เชน การโยกตว การดดนวบรเวณตา ฯลฯ ตองใชเวลาในการปรบพฤตกรรมมากกวาเดกออทสตกทมปญหาพฤตกรรมอยางอน เชน การสบตา การทา


ตามคาสง ทกษะการเลน การเลยนแบบ ฯลฯ เพอใหไดขอมลเชงประจกษผวจยจงไปสงเกตพฤตกรรมในชนเรยนและสมภาษณอาจารยประจาชนเกยวกบพฤตกรรมทไมพงประสงคในชนเรยนของเดกออทสตกของโรงเรยนพบลประชาสรรค พบวายงมเดกออทสตกทยงคงมพฤตกรรมซา ๆ ไดแก การสะบดมอ การเดนวน และการเลนนาลาย ทไมไดรบการแกไขแมจะอยในระดบประถมศกษา การมพฤตกรรมซา ๆ นจะสงผลตอการเรยนรในหองเรยน (พฑฒพงษ เพชรรตน: 2552: 2) โดยจะทาใหเดกคนอนเกดความราคาญ เสยสมาธจดจอในการทากจกรรม รวมไปถงอาจสงผลรบกวนเพอนในหองเรยน ทาใหเพอนไมสามารถทากจกรรมตาง ๆ ทไดรบมอบหมายในชวโมงการเรยนการสอนนน ๆ อกดวย ดงนนพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกทโรงเรยนพบลประชาสรรคจงจาเปนตองไดรบการแกไขอยางเรงดวน เพอลดพฤตกรรมทไมพงประสงคและเพมพฤตกรรมทพงประสงคของเดกออทสตก

จากการศกษาเอกสารวจยทเกยวของกบพฤตกรรมซา ๆ พบวาการรวมกนของการบาบด ทาใหเกดประสทธภาพมากกวาการฝกทกษะการรบรเพยงอยางเดยว (Laurie L. Stonefelt & Franklin Stein, 1998: 252) ผวจยจงไดเลงเหนความสาคญของการจดกจกรรมทจะชวยลดพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสต เนองจากกจกรรมการเคลอนไหวเปนการสงเสรมพฒนาการของเดกทงทางดานรางกาย อารมณ สงคม รวมทงดานสตปญญาอกดวย การจดกจกรรมการเคลอนไหวจงเปนอกหนงการสรางโอกาสการเรยนรแกเดกพเศษได (กานดา โตะถม. 2551: 63) จากการศกษางานวจยของ รงนภา ทรพยสวรรณ (2546) ทศกษาผลของกจกรรมกระตนการรบความรสกและการเคลอนไหวโดยครอบครว ทมตอพฤตกรรมซา ๆ การเลนอยางเหมาะสม และการมปฏสมพนธกบผใหญของเดกออทสตก ผลการศกษาพบวา เดกออทสตกทไดรบการฝกดวยกจกรรมการรบความรสกและการเคลอนไหวโดยครอบครวมการแสดงพฤตกรรมซา ๆ ลดลง มการเลนอยางเหมาะสมมากขน และมปฏสมพนธกบผใหญมากขน รวมถงงานวจยของ พฑฒพงษ เพชรรตน (2552) การศกษาพฤตกรรมซา ๆ ของนกเรยนออทสตกอาย 7-10 ปในโรงเรยนศกษาพเศษจากการใชโปรแกรมปรบพฤตกรรมกจกรรมการเคลอนไหว จากการศกษาพบวา หลงการใชโปรแกรมปรบพฤตกรรมกจกกรมการเคลอนไหว นกเรยนออทสตกทง 3 คน มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงในระดบพอใชและปานกลาง ดงน คนท 1 มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 33.77 ซงอยในระดบพอใช คนท 2 มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 46.98 ซงอยในระดบปานกลาง และคนท 3 มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 42.70 ซงอยในระดบปานกลาง และหลงจากการใชโปรแกรมการปรบพฤตกรรมกจกรรมการเคลอนไหว นกเรยนออทสตกมพฤตกรรมซา ๆ ตากวากอนการทดลอง เหนไดวาการจดกจกรรมฝกการรบรทางสมผสสามารถลดพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกได สวนงานวจยของเพญศร ศรมา (2550) ทศกษาการปรบพฤตกรรมการตผอนของเดกออทสตกโดยการใชหลกการวเคราะหพฤตกรรมประยกต ผลการศกษาพบวา หลงการใชหลกการวเคราะหพฤตกรรมประยกตในการปรบพฤตกรรมซงประกอบดวย เทคนคการเสรมแรง การเสนอตวแบบทมชวต การลงโทษดวยการปรบสนไหม และการชแนะ กลมตวอยางมพฤตกรรมการตผอนทลดลงจากรอยละ 92 เปนรอยละ 32 ทงนกรณศกษาไดเรยนรและเลอกแสดงพฤตกรรมการลบแขนมาแทนพฤตกรรมการต คดเปนรอยละ 72 อกทงงานวจยของ ประจง วงศสวย (2551) ทศกษาการฝกมองรวมกน สาหรบเดกออทสตกโดยการวเคราะหพฤตกรรมประยกต ผลการศกษาพบวา หลงการปรบพฤตกรรมโดยการฝกการมองรวมกนโดยนาวธการวเคราะหพฤตกรรมประยกตแลว กลมตวอยางมพฤตกรรมการมองสบตาเพมขนจากรอยละ 23 เปน


รอยละ 62 ซงผลจากการศกษาครงน แสดงใหเหนวาการใชการวเคราะหพฤตกรรมประยกตสามารถปรบพฤตกรรมของเดกออทสตกใหเหมาะสมขนได

จากขอมลและผลการศกษาวจยดงกลาว ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาผลของการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส โดยคาดหวงวาหลงจากการใชโปรแกรมฯ แลวจะทาใหเดกออทสตกมพฤตกรรมซา ๆ ลดลง และเพอเปนแนวทางสาหรบบคลากรหรอผสนใจในการนาเทคนคดงกลาวไปประยกตใชในการปรบพฤตกรรมทไมพงประสงคเปนพฤตกรรมทเหมาะสมขนแกเดกออทสตก วตถประสงคของการวจย

1. เพอพฒนาโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส

2. เพอศกษาผลของการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส สมมตฐานการวจย

เดกออทสตกทไดรบโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสมพฤตกรรมซา ๆ ลดลงภายหลงการทดลอง ขอบเขตของการวจย

1. ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงนเปนเดกออทสตทมปญหาพฤตกรรมซา ๆ และกาลงศกษาใน

ระดบประถมศกษา โรงเรยนพบลประชาสรรค จงหวดกรงเทพมหานคร จานวน 30 คน 2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนเปนเดกออทสตก เพศหญงและชาย อาย 11-14 ป ม

ปญหาพฤตกรรมซา ๆ จานวน 3 คน ปการศกษา 2561 ณ โรงเรยนพบลประชาสรรค จงหวดกรงเทพมหานคร กลมตวอยางคนท 1 กาลงศกษาในระดบประถมศกษาปท 3 เพศหญง มพฤตกรรมสะบดมอ กลมตวอยางคนท 2 กาลงศกษาในระดบประถมศกษาปท 4 เพศชาย มพฤตกรรมเดนวน และกลมตวอยางคนท 3 กาลงศกษาในระดบประถมศกษาปท 5 เพศชาย มพฤตกรรมเลนนาลาย ไดมาโดยวธเลอกแบบเจาะจง (Purposive selection) โดยมเกณฑการคดเลอกกลมตวอยางดงน

1) ไดรบการวนจฉยจากแพทยวาอยในกลมพดด (PDD: pervasive developmental disorder)

2) มพฤตกรรมซา ๆ ซงพฤตกรรมนนเกดขนมากกวาวนละ 10 ครง เปนเวลานานตงแต 2 เดอนขนไป

3) สามารถสอสารและทาตามคาสงได 4) ไมมอารมณรนแรงหรอกาวราว สามารถทากจกรรมเดยวหรอกจกรรมกลมกบเพอนได 5) ไมมปญหาในเรองการมองเหนหรอการไดยน


6) ผปกครองและครประจาชนอนญาตใหเขารวมการวจย ตวแปรทศกษา

1. ตวแปรตน คอ โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส

2. ตวแปรตาม คอ การลดพฤตกรรมซา ๆของเดกออทสตก ไดแก การสะบดมอ การเดนวน และการเลนนาลาย นยามศพทเฉพาะ

1. เดกออทสตก หมายถง เดกทมความบกพรองของพฒนาการท เกดจากความผดปกตทางดานสมองสงผลใหมลกษณะความบกพรองทสาคญ 3 ดาน ไดแก มความบกพรองในการมปฏสมพนธทางสงคม ภาษาและการสอสาร รวมไปถงมพฤตกรรมซา ๆ และการแสดงออกทางอารมณ

2. พฤตกรรมซา ๆ หมายถง การทเดกแสดงทาทางเคลอนไหวรางกายสวนใดสวนหนงซา ๆ เปนชวงระยะเวลาสน ๆ แตเกดขนเปนระยะ ไดแก การสะบดมอ การเลนนาลาย และการเดนวน พฤตกรรมเหลานเกดขนมากกวาวนละ 10 ครงเปนเวลานานตงแต 2 เดอนขนไป

3. โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส หมายถง โปรแกรมการชวยเหลอเดกออทสตกทมปญหาพฤตกรรมซา ๆ โรงเรยนพบลประชาสรรค โดยมองคประกอบทสาคญ คอ 1) การคดเลอกกลมตวอยาง ไดแก เดกหญงเอ เดกชายบ และเดกชายซ (นามสมมต) การกาหนดพฤตกรรมเปาหมาย ไดแก การสะบดมอ การเดนวน และ การเลนนาลาย และสาเหตของพฤตกรรม 2) ขนตอนการใชโปรแกรมวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส และ 3) การประเมนผลพฤตกรรมของเดกออทสตกในระยะกอนการทดลอง ระยะทดลอง และระยะหลงการทดลอง โดยผวจยมการปรบเปลยนโปรแกรมตามความเหมาะสมของเดกออทสตกเปนรายบคคล โดยมรายละเอยดเทคนคทใชในการลดพฤตกรรมซา ๆ ดงน

3.1 การวเคราะหพฤตกรรมประยกต หมายถง วธการทางวทยาศาสตรในการนาวธการปรบพฤตกรรมมาประยกตใชในการสอน โดยหลกการพนฐานตามทฤษฎการเรยนรการวางเงอนไขการกระทาของ Skinner เพอปรบลดพฤตกรรมทไมพงประสงคของเดกออทสตกใหเหมาะสมขน โปรแกรมการฝกโดยมพนฐานการปรบพฤตกรรมแบบการวางเงอนไข ซงนามาประกอบกบเทคนคการปรบพฤตกรรมอก 3 แบบ ไดแก เบยอรรถกร การเสรมแรงแบบดอารเอ และการหยดยง

3.1.1 เบยอรรถกร หมายถง การใช เบย ดาว หรอคะแนน เปนตวเสรมแรงทตองวางเงอนไขซงเปนการสะสมเพอใหเดกออทสตกทง 3 คน ไดแก เดกหญงเอ เดกชายบ และเดกชายซ มสทธไดรบรางวลอยางใดอยางหนง

3.1.2 การเสรมแรงแบบดอารเอ หมายถง การใหแรงเสรมทางบวกพฤตกรรมเจาะจงทพงประสงคเพอทดแทนพฤตกรรมเปาหมายทไมพงประสงคและทาใหพฤตกรรมเปาหมายทไมพงประสงคมความถลดลง พฤตกรรมทไมพงประสงคไดแก การสะบดมอ การเดนวน และการเลนนาลาย

3.1.3 การหยดยง หมายถง การระงบการใหการแรงเสรมตอพฤตกรรมใดพฤตกรรมหนงทเคยไดรบการเสรมแรง พฤตกรรมทไมไดรบการเสรมแรงจะลดลงและหายไปในทสด


3.2 กจกรรมฝกการรบรทางสมผส หมายถง วธการทใชกจกรรมตาง ๆ เปนเครองมอในการฝกเดกออทสตก ซงเปนกจกรรมทฝกทกษะการรบรหลาย ๆ ดานรวมกน ไดแก การสมผส การรบรทางสายตา การรบรทางการฟง การประสานตา-มอ การรบรทศทาง และระบบโพรพรโอเซฟทฟ เพอการรบรและเรยนร มการตอบสนองตอสงเราภายนอก กจกรรมฝกการรบรทางสมผสม 10 กจกรรม ไดแก มารจกกนเถอะ เปาหมายมไวพงชน เดนกะลาแสนสนก มวนซช ปนแปงกนเถอะ ทายส อะไรเอย กระโดดเชอก พวกกญแจของเรา หวงยางดนตร และตามมาส แตละกจกรรมมเปาหมายในการฝกการรบรทางสมผสทแตกตางกน กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรตน

วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยแบบกงทดลอง (Quasi- Experimental Research) รปแบบ Single Subject Design ประเภท ABA Design ศกษากลมตวอยางเดกออทสตก จานวน 3 คน ไดแก เดกหญงเอ เดกชายบ และเดกชายซ ผวจยเปนผเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง มลาดบขนตอนดงน

ระยะท1 ระยะเสนฐาน (A1) ยงไมทาการฝกเดก สงเกตและบนทกพฤตกรรม โดยผสงเกต 2 ทาน ทาการสงเกตและบนทกพฤตกรรมซา ๆของกลมตวอยาง สปดาหละ 3 ครง ครงละ 60 นาท ใชเวลา 2 สปดาห รวม 6 ครง

ระยะท 2 ระยะทดลอง (B) ผศกษาทาการทดลองใชการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมดวยกจกรรมฝกทกษะการรบรดวยตนเอง โดยมผสงเกต 2 ทาน สปดาหละ 3 ครง ครงละ 60 นาท ใชเวลา 6 สปดาห รวม 18 ครง

ระยะท 3 ระยะถอดถอน (A2) หยดฝกเดก โดยผสงเกต 2 ทาน ทาการสงเกตและบนทกพฤตกรรมซา ๆ ของกลมทดลอง สปดาหละ 3 ครง ครงละ 60 นาท ใชเวลา 2 สปดาห รวม 6 ครง เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงน ไดแก 1. แบบส ารวจตวเสรมแรง

แบบสารวจตวเสรมแรงใชสารวจสงของทเดกออทสตกชอบเพอนามาเปนแรงเสรมหรอแรงจงใจในการเขารวมกจกรรม หากเดกออทสตกมแรงเสรมระหวางการทากจกรรมจะสงผลใหเกดความรวมมอ

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรตาม

การลดพฤตกรรม ซา ๆ ไดแก การสะบดมอ การเดนวน และ

การเลนนาลาย

โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส


ในการทาวจย แบบสารวจตวเสรมแรงประกอบดวย 2 สวน คอ 1) ตวเสรมแรงประเภทอาหาร เชน ขนม ผลไม และอน ๆ 2) ตวเสรมแรงประเภทของเลน เชน ตวละคร/การตน รปสตกเกอร และอน ๆ ผลจากแบบสารวจตวเสรมแรง พบวา เดกหญง เอ อนดบท 1 คอ ไอศกรม อนดบท 2 คอ ปอกก อนดบท 3 คอ รถของเลนขนาดจว เดกชาย บ อนดบท 1 คอ รถของเลนขนาดจว อนดบท 2 คอ ไอศรม อนดบท 3 คอ ปอกก เดกชาย ซ อนดบท 1 คอ รถของเลนขนาดจว อนดบท 2 คอ ปอกก อนดบท 3 คอ ไอศกรม

2. สมดบนทกดาว สมดบนทกดาวใชเพอเกบสะสมเบย หรอ ดาวของเดกออทสตกแตละคน เมอเดกออทสตก

แสดงพฤตกรรมแทนทซงเปนพฤตกรรมทพงประสงค 1 ครง ผวจยจะใหดาว 1 ดวง เมอสะสมครบสามารถนามาแลกของรางวลได พฤตกรรมแทนท คอ

การเอามอลวงกระเปา แทน การสะบดมอ การเตนตามเพลง แทน การเดนวน การเขยนบนกระดาน แทน เลนนาลาย

จานวน (ดาว) สงของทจะไดรบ 5 ดาว ปอกก 10 ดาว ไอศกรม 15 ดาว สนา 1 เซท 20 ดาว รถของเลนขนาดจว

3. แบบฟอรมการบนทกการสงเกตพฤตกรรม A-B-C แบบฟอรมการบนทกการสงเกตพฤตกรรม A-B-C เปนแบบฟอรมทใชบนทกการสงเกตพฤตกรรมเปาหมายของเดกออทสตกทง 3 คน ซงไดแก การสะบดมอ การเดนวน และการเลนนาลาย เพอประเมนวาเดกออทสตกแสดงพฤตกรรมเหลานนขนเพราะสาเหตใด แบบฟอรมประกอบดวย 3 สวน ดงน 1) เหตการณกอนพฤตกรรมเกดขน (A: Antecedent) 2) ลกษณะการแสดงออกของพฤตกรรม (B: Behavior) และ3) เหตการณหรอผลกระทบหลงจากพฤตกรรมสนสด (C: Consequence)

4. แผนการชวยเหลอปรบพฤตกรรม แผนการชวยเหลอพฤตกรรมนจดทาขนเฉพาะเปนรายบคคล ไดแก เดกหญงเอ เดกชายบ

และเดกชายซ เพอเปนแนวทางในชวยเหลอปรบพฤตกรรมของเดกออทสตกแตละคน แผนการนประกอบดวย 4 สวน ดงน 1) พฤตกรรมเปาหมาย(Target/Behavior) 2) การแกไขกอนพฤตกรรมเกดขน (Antecedent modification) 3) พฤตกรรมแทนท (Replacement behavior) และ 4) การปรบพฤตกรรมใหเหมาะสมหลงจากพฤตกรรมสนสด (Consequence manipulation)

5. โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส ประกอบดวย

2 สวน คอ 1. การวเคราะหพฤตกรรมประยกต คอ การปรบพฤตกรรมทใชหลกการพนฐาน ตามทฤษฎการวางเงอนไขการกระทาของ Skinner เพอปรบพฤตกรรมใหเหมาะสมขน ผวจยเลอกเทคนค 3 เทคนค คอ เบยอรรถกร การเสรมแรงแบบดอารเอ และการหยดยง 2. กจกรรมฝกการรบรทางสมผส คอ กจกรรมตาง ๆ ทใชในการฝกเดกออทสตก ซงแตละกจกรรมจะสามารถเพมทกษะการรบรหลาย ๆ ดาน


รวมกน เพอกระตนใหเดกออทสตกมการรบรวาตนเองมการตอบสนองตอสงเราภายนอก มทกษะการรบรหลายดาน ไดแก การสมผส การรบรทางสายตา การรบรทางการฟง การประสานตา-มอ การรบรทศทาง และระบบโพรพรโอเซฟทฟ กจกรรมฝกการรบรทางสมผส ม 10 กจกรรม ไดแก มารจกกนเถอะ เปาหมายมไวพงชน เดนกะลาแสนสนก มวนซช ปนแปงกนเถอะ ทายส อะไรเอย กระโดดเชอก พวกกญแจของเรา หวงยางดนตร และตามมาส ซงผลการวเคราะหดชนความสอดคลอง (Item Objective Congruence; IOC) พบวามคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.0 และผวจยไดปรบปรงโปรแกรมฯตามคาแนะนาของผทรงคณวฒแลวนาไปใชกบกลมตวอยางเดกออทสตกทง 3 คน

6. แบบสงเกตพฤตกรรมซ า ๆ กอนและหลงการทดลอง แบบสงเกตพฤตกรรมซา ๆ กอนและหลงการทดลองทไดปรบปรงตามขอเสนอแนะของ

ผทรงคณวฒไปทดลองใชกบเดกออทสตกทไมใชกลมตวอยาง จานวน 7 คน เพอหาคณภาพของแบบสงเกตพฤตกรรม ซงผลการวเคราะหดชนความสอดคลอง (Item Objective Congruence; IOC) พบวามคาดชนความสอดคลองระหวาง 0.66-1.0 สวนผลการหาคณภาพของแบบสงเกตพฤตกรรมซา ๆ มคาความเทยงเทากบ 0.80 ตอจากนนจงไดนาแบบสงเกตพฤตกรรมซา ๆ กอนและหลงการทดลองทไดหาคณภาพแลวนาไปใชในการวจยตอไป สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชสถต ดงน 1) คาเฉลย และคารอยละ 2) การวเคราะหกราฟดวยการวเคราะหทางสายตา (visual analysis) (Parsonson &

Baer. 1992: 15-40) โดยกาหนดเกณฑการพจารณาระดบของพฤตกรรมเปน 3 ระดบ (การประชมวชาการ

ระดบชาต งานวจยทางการศกษาพเศษ ครงท 4, 2557: 243) ซงผวจยคดเปนคารอยละเพอประเมนระดบของพฤตกรรมไดดงน หากพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 30-49 ถอวาอยใน ระดบพอใช หากพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 50-69 ถอวาอยใน ระดบปานกลาง หากพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 70 ขนไป ถอวาอยใน ระดบด ผลการวจย

1. การศกษาผลของการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสของเดกออทสตก โรงเรยนพบลประชาสรรค

การศกษาผลของการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสของเดกออทสตก ผวจยนาผลของแบบสงเกตพฤตกรรมซา ๆ ของกลมตวอยางเดกออทสตกทง 3 คน ไดแก เดกหญงเอ เดกชายบ และเดกชายซ มาหาคาสถตพนฐาน ไดแก คาเฉลย และคารอยละ พบวา


1. หลงการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เดกออทสตกทง 3 คน มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานอยในระดบ ปานกลาง และระดบด ดงน

1.1 หลงการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสเดกหญงเอ มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 72.36 ซงอยในระดบ ด

1.2 หลงการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เดกชายบมพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 63.48 ซงอยในระดบ ปานกลาง

1.3 หลงการใชโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เดกชายซมพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 83.02 ซงอยในระดบ ด

2. โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส สามารถลดพฤตกรรมซา ๆของกลมตวอยางเดกออทสตกจานวน 3 คนได ดงแสดงในตารางตอไปน ตารางท 1 คาเฉลยพฤตกรรมซา ๆ ของกลมตวอยางทง 3 คน ระยะเสนฐาน ระยะจดกระทา และระยะถอดถอน (หนวยเปนจานวนครงตอชวโมง) สปดาห

ท การ

ทดลองครงท

เดกหญงเอ

เดกชายบ

เดกชายซ

คาเฉลยรวม 3

1 1 87 ระยะเสนฐาน

=76.1

47 ระยะเสนฐาน

=47

104 ระยะเสนฐาน

=78.16

ระยะเสนฐาน

=67.10

2 66 50 92 3 114 45 45

2 4 90 33 59 5 42 64 104 6 58 43 65

3 7 71 ระยะจดกระทา

38 ระยะจดกระทา

60 ระยะจดกระทา

ระยะจดกระทา

8 68 46 78 9 37 41 64

4 10 14 17 0 11 19 14 0 12 18 15 0

5 13 11 11 2 14 12 15 2 15 32 18 4

6 16 14 8 4 17 16 14 5 18 5 9 0


7 19 11

=21.0

10

3

=13.27

=17.1

20 8 7 7 21 15 17 1

8 22 7 4 3 23 9 7 4 24 12 18 2

9 25 15 ระยะถอดถอน

=10.3

6 ระยะถอดถอน

=7.6

8 ระยะถอดถอน

ระยะถอดถอน

=8.35

26 8 9 4 27 10 17 6

10 28 5 3 6 29 6 5 10 30 18 6 9

ผลจากตารางท 1 พบวาคาเฉลยการเกดพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกทง 3 คน ในระยะจดกระทาและระยะถอดถอน มแนวโนมลดลงอยางชดเจนเมอเปรยบเทยบกบระยะเสนฐาน

ตารางท 2 แสดงเปอรเซนตการเปลยนแปลงของคาเฉลยการเกดพฤตกรรมซา ๆ ของกลม

ตวอยาง ทง 3 คน หลงการเขารวมโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส

กลมตวอยาง

คาเฉลยระยะเสนฐาน คาเฉลยระยะจดกระทา

เปอรเซนการเปลยนแปลง

เดกหญงเอ เดกชายบ เดกชายซ

76.16 47

78.16

21.05 17.16 13.27

-72.36 -63.48 -83.02

ผลจากตารางท 2 พบวาหลงการเขารวมโปรแกรมการการวเคราะหพฤตกรรมประยกต

รวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เดกหญงเอ มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 72.36 ซงอยในระดบ ด เดกชายบ มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 63.48 ซงอยในระดบ ปานกลาง และเดกชายซมพฤตกรรมซา ๆ ในระยะจดกระทา ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 83.02 ซงอยในระดบ ด

ภาพท 1 แสดงความถของพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกทง 3 คน ในระยะเสนฐาน ระยะ

จดกระทา และระยะถอดถอน

��=17.16

��=7.16


0

20

40

60

80

100

120

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

รอยค

ะแนน

(ตอช

วโมง

)

ร ะยะท 1 ระยะท 2 ระยะท 3

𝑋 =76.16

𝑋 =21.05

𝑋 =10.3

0

20

40

60

80

100

120

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

รอยค

ะแนน

(ตอช

วโมง

)

ระยะท 1 ระยะท 2 ระยะท 3

𝑋 =47

𝑋 =17.16

𝑋 =7.6

0

10

20

30

40

50

60

70

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

รอยค

ะแนน

(ตอช

วโมง

)

ระยะท 1 ระยะท 2 ระยะท 3

𝑋 =78.16 =

𝑋 =13.27

𝑋 =7.16

เดกห

ญงเอ

เด

กชาย

บ เด

กชาย

ซ


จากภาพท 1 แสดงการเปรยบเทยบการเปลยนแปลงพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกแตละคน ตลอดการทดลอง 3 ระยะ พบวา เดกออทสตกทง 3 คน มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงในระยะจดกระทาไมเทากน เนองจากแตละคนมพฤตกรรมซา ๆ ทแตกตางกน อาจเปนไปไดวาโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสนนมประสทธภาพในการลดพฤตกรรมซา ๆ ทแตกตางกน อยางไรกตามโปรแกรมนสามารถลดพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกทง 3 คน ทงในระยะจดกระทาและระยะถอดถอน

ภาพท 2 แสดงภาพรวมเฉลยของพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกทง 3 คน ในระยะเสนฐาน ระยะจดกระทา และระยะถอดถอน

จากภาพท 2 แสดงภาพรวมเฉลยของการลดพฤตกรรมซา ๆของเดกออทสตกทง 3 คน ทงใน

ระยะเสนฐาน (Phase A1) ระยะจดกระทา (Phase B) และระยะถอดถอน (Phase A2) พบวา โดยภาพรวมแลว หลงจากเขารวมโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เดกออทสตกมพฤตกรรมซา ๆ ในระยะท 1 (ระยะเสนฐาน) เฉลย 67 ครงตอชวโมง มพฤตกรรมซา ๆ ในระยะท 2 (ระยะจดกระทา) เฉลย 17 ครงตอชวโมง และมพฤตกรรมซา ๆ ในระยะท 3 (ระยะถอดถอน) เฉลย 8 ครงตอชวโมง การอภปรายผล

จากสมมตฐานการวจยทวา โปรแกรมการการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสสามารถลดพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกได ผลการวจยพบวา กลมตวอยางเดกออทสตกทง 3 คนมพฤตกรรมซา ๆ ลดลง ในระยะจดกระทา และมแนวโนมลดลงในระยะถอดถอนอยางชดเจนเมอเปรยบเทยบกบระยะเสนฐาน จงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทเปนเชนนนอาจเปนเพราะ โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส เปนการรวมเอาศาสตรการบาบดทงสองวธเขาดวยกนอยางลงตว ซงไดแก การว เคราะหพฤตกรรมประยกต

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

รอยค

ะแนน

กราฟแสดงภาพรวมการลดพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกทง 3 คน

ระยะท 1 𝑋 =67x/hr

ระยะท 2 𝑋 =17 x/hr

ระยะท 3𝑋 =8 x/hr


(Applied Behavior Analysis) และ การฝกการรบรทางสมผส (Sensory training) สอดคลองกบ Laurie L. Stonefelt & Franklin Stein (1998:207) ทกลาววา การรวมกนของการบาบด ทาใหเกดประสทธภาพมากกวาการฝกการรบรทางสมผสเพยงอยางเดยว

การวเคราะหพฤตกรรมประยกตเปนวธการปรบพฤตกรรม ทใชหลกการพนฐานตามทฤษฎการวางเงอนไขแบบการกระทาของ Skinner เพอปรบพฤตกรรมใหเหมาะสมขน ซงผวจยไดเลอกเทคนคการปรบพฤตกรรม 3 เทคนค ไดแก 1) เบยอรรถกร เพอเปนเบยหรอดาวใหเดกออทสตกทง 3 คน ไดแก เดกหญงเอ เดกชายบ และเดกชายซ (นามสมมต) นามาแลกของรางวลสงผลใหมแรงจงใจในการทากจกรรมและการปรบเปลยนพฤตกรรมทพงประสงค สอดคลองกบทฤษฎการวางเงอนไขแบบการกระทาของ Skinner (อางในสมโภชน เอยมสภาษต, 2556: 171) ทกลาววา พฤตกรรมใดไดรบผลกรรมทเปนตวเสรมแรงทางบวก พฤตกรรมนนกจะมแนวโนมทเกดขนในอนาคต 2) การเสรมแรงแบบดอารเอ เพอสอนพฤตกรรมใหมแทนทพฤตกรรมทไมพงประสงคแกเดกออทสตกทง 3 คน โดยเดกหญงเอ ใชการเอามอลวงกระเปา แทน การสะบดมอ เดกชายบ ใชการเตนตามเพลง แทน การเดนวน และเดกชายซ ใชการเขยนบนกระดาน แทน การเลนนาลาย ดงท ศรยา นยมธรรม (2541: 194) ทกลาววา ควรใหความสนใจกบพฤตกรรมทเหมาะสมและเปนทพงประสงคในแงของการเจรญเตบโตและพฒนาการการของเดก การแสดงออกซงพฤตกรรมทเหมาะสมนน เปนพฤตกรรมทจะชวยสรางโลกของเดก ชวยใหเดกมพฒนาการทางสงคมไดด และ 3) การหยดยง เปนการเพกเฉยตอพฤตกรรมเปาหมายหรอพฤตกรรมทไมพงประสงค เพอใหพฤตกรรมเปาหมายนนหายไปหรอลดลง สอดคลองกบ สมโภชน เอยมสภาษต (2539: 41) ทกลาววา พฤตกรรมทไมไดรบความสนใจหรอไดรบแรงเสรม พฤตกรรมนนจะคอย ๆ ลดลง ดงนนผวจยจงเลอกใชเทคนคทหลากหลายในการปรบพฤตกรรมทไมพงประสงคและสรางพฤตกรรมใหมทพงประสงคแกเดกออทสตกทง 3 คน ซงสอดคลองกบ ผดง อาระวญญ (2546: 73) ไดกลาววา จดมงหมายทสาคญของการวเคราะหพฤตกรรมประยกต คอการสรางพฤตกรรมใหมใหเกดขนในตวของเดก และลดพฤตกรรมทไมพงประสงคลง สาหรบการสรางเสรมพฤตกรรมใหมและลดพฤตกรรมเกานนจะดาเนนไปอยางเปนขนตอน มการฝกอยางสมาเสมอและใชเทคนควธทหลากหลายในการสรางพฤตกรรมใหมใหเกดขน นอกจากนยงมงานวจยมากมายเกยวกบการวเคราะหพฤตกรรมประยกตทชวยลดพฤตกรรมทไมพงประสงคและเพมพฤตกรรมทพงประสงคดงตอไปน จากการศกษางานวจยของ ประจง วงศสวย (2551) ทไดศกษาเกยวกบการฝกมองรวมกน สาหรบเดกออทสตกโดยการวเคราะหพฤตกรรมประยกต ผลการศกษาพบวา หลงการปรบพฤตกรรมโดยการฝกการมองรวมกนโดยนาวธการวเคราะหพฤตกรรมประยกตแลว กรณศกษามพฤตกรรมการมองสบตาเพมขนจากรอยละ 23 เปนรอยละ 62 ซงผลจากการศกษาครงน แสดงใหเหนวาการทดลองประสบผลสาเรจเปนทนาพงพอใจ เพราะกรณศกษามพฤตกรรมการมองรวมกนเพมขน โดยมความสนใจ และสามารถสบตากบบคคลรอบขางเมอมปฏสมพนธดวยดขนกวาเดม อกทง เพญศร ศรมา (2550) ไดศกษาการปรบพฤตกรรมการตผอนของเดกออทสตกโดยการใชหลกการวเคราะหพฤตกรรมประยกต ผลการศกษาพบวา หลงการใชหลกการวเคราะหพฤตกรรมประยกตในการปรบพฤตกรรมซงประกอบดวย เทคนคการเสรมแรง การเสนอตวแบบทมชวต การลงโทษดวยการปรบสนไหม และการชแนะ กรณศกษามพฤตกรรมการตผอนทลดลงจากรอยละ 92 เปนรอยละ 32 ทงนกลมตวอยางไดเรยนรและเลอกแสดงพฤตกรรมการลบแขนมาแทนพฤตกรรมการต คดเปนรอยละ 72


กจกรรมฝกการรบรทางสมผสถกใชเปนการบาบดผทบกพรองทางขบวนการรบรการสมผสและการเคลอนไหว ซงเปนผลมาจากความบกพรองของทกษะการพฒนากลามเนอ หรอ ทกษะเชงวชาการและยงชวยพฒนาทกษะเหลานนใหดขนได (Hoenhn and Baumeister, 1994) ซงในการวจยครงนผวจยเลอกกจกรรมทใชในการฝกทงหมด 10 กจกรรม เพอใหเกดการกระตนรบสมผสทครอบคลม แตละกจกรรมจะสามารถเพมทกษะการรบรหลาย ๆ ดานรวมกน เพอกระตนใหเดกออทสตกมการรบรและเรยนรวาตนเองมการตอบสนองตอสงเราภายนอก มทกษะการรบรหลายดาน ไดแก การสมผส การรบรทางสายตา การรบรทางการฟง การประสานตา-มอ การรบรทศทาง และระบบโพรพรโอเซฟทฟ กจกรรมฝกการรบรทางสมผส ไดแก มารจกกนเถอะ เปาหมายมไวพงชน เดนกะลาแสนสนก มวนซช ปนแปงกนเถอะ ทายส อะไรเอย กระโดดเชอก พวกกญแจของเรา หวงยางดนตร และตามมาส กจกรรมทง 10 กจกรรมชวยเพมทกษะการรบรทางสมผสใหแกเดกออทสตกทง 3 คน อกทงความสนกของแตละกจกรรมชวยใหเดกออทสตกมความเพลดเพลนและใหความรวมมอเปนอยางด สงผลใหพฤตกรรมซา ๆ ซงไดแก การสะบดมอ การเดนวน และการเลนนาลาย ลดลงจากระยะเสนฐานอยางชดเจน สอดคลองกบ ทฤษฎการวางเงอนไขแบบการกระทาของ Skinner คอ ผลของพฤตกรรมในสงแวดลอมทเราอาศยอย จะมสงเราทมาทาใหอนทรย (organism) แสดงพฤตกรรมออกมา ซงพฤตกรรมนนจะมผลตามมา และผลนน มผลทาใหพฤตกรรมทอนทรยแสดงออกมาเพมขนถาผแสดงพฤตกรรมพอใจในผลของพฤตกรรมนน หรอพฤตกรรมลดลงถาผแสดงพฤตกรรมไมพอใจในผลของพฤตกรรมนน (จราภรณ เตงไตรรตน นพมาศ องพระ (ธรเวคน) รจร นพเกต รตนา ศรพานช วารณ ภวสรกล ศรเรอน แกวกงวาน ศนสนย ตนตวท สรอร วชชาวธ และอบลวรรณา ภวกานนท, 2556: 128) ซงเปนแนวคดทสอดคลองกบกฎแหงผลของ Thorndike ทกลาววา การกระทาใดททาใหอนทรยเกดความพงพอใจ อนทรยกมแนวโนมทจะกระทาอยางนนซาอก สวนการกระทาทนามาซงความไมพงพอใจกยอมมแนวโนมวา ความถในการกระทานนของอนทรยจะคอย ๆ ลดลงและหายไปในทสด (Haberlandt, 1997: 192) สอดคลองกบ พฑฒพงษ เพชรรตน (2552) การศกษาพฤตกรรมซา ๆ ของนกเรยนออทสตกอาย7-10 ปในโรงเรยนศกษาพเศษจากการใชโปรแกรมปรบพฤตกรรมกจกรรมการเคลอนไหว จากการศกษาพบวา หลงการใชโปรแกรมปรบพฤตกรรมกจกกรมการเคลอนไหว นกเรยนออทสตกทง 3 คน มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงในระดบพอใชและปานกลาง ดงน คนท 1 มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 33.77 ซงอยในระดบพอใช คนท 2 มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 46.98 ซงอยในระดบปานกลาง และคนท 3 มพฤตกรรมซา ๆ ลดลงจากระยะเสนฐานรอยละ 42.70 ซงอยในระดบปานกลาง และหลงจากการใชโปรแกรมการปรบพฤตกรรมกจกรรมการเคลอนไหว นกเรยนออทสตกมพฤตกรรมซา ๆ ตากวากอนการทดลอง และ รงนภา ทรพยสวรรณ (2546) การศกษาผลของกจกรรมกระตนการรบความรสกและการเคลอนไหวโดยครอบครว ทมตอพฤตกรรมซา ๆ การเลนอยางเหมาะสม และการมปฏสมพนธกบผใหญของเดกออทสตก ผลการศกษาพบวา เดกออทสตกทไดรบการฝกดวยกจกรรมการรบความรสกและการเคลอนไหวโดยครอบครวมการแสดงพฤตกรรมซา ๆ ลดลง มการเลนอยางเหมาะสมมากขน และมปฏสมพนธกบผใหญมากขน

จากผลการวจยครงนแสดงใหเหนวา โปรแกรมการการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผส สามารถลดพฤตกรรมซา ๆ ของเดกกลมออทสตกได โดยเดกออทสตกเกดการเรยนรจากการถกเพกเฉยตอพฤตกรรมทไมเหมาะสมและการสอนพฤตกรรมใหมทเหมาะสมแทน ซงการเสรมแรงดวยเบยอรรถกรและกจกรรมฝกการรบรทางสมผสทสนกสนาน ชวยใหเกดแรง


กระตนภายใน มความสนใจทจะเรยนรและเขารวมกจกรรม ทาใหเดกออทสตกแสดงพฤตกรรมทเหมาะสมขนสงผลใหพฤตกรรมซา ๆ ของเดกออทสตกลดลง ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะในการน าผลวจยไปใช 1. ครผสอนและผปกครอง สามารถนาโปรแกรมฯ ไปใชไดโดยการศกษารายละเอยด

วธดาเนนการอยางเขาใจและถกตอง 2. ควรจดใหมการอบรมใหความรแกผปกครองในเรองการใชโปรแกรมฯหรอนากจกรรมไป

ฝกทบานควบคกบการสอนของครผสอนดวย 3. โปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสจะใช

ไดผลดหากเดกออทสตกสามารถทาตามคาสงและเขาใจกตกาในการเขารวมกจกรรม 4. การใชตวเสรมแรงเปนสงจงใจทาใหเดกออทสตกมความกระตอรอรนในการเขารวม

กจกรรม เพราะฉะนน ควรหาตวเสรมแรงทเปนสงทเดกตองการ ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

นาโปรแกรมการวเคราะหพฤตกรรมประยกตรวมกบกจกรรมฝกการรบรทางสมผสไปทดลองใชในการปรบพฤตกรรมอนทไมพงประสงค เชน พฤตกรรมการกอกวนในชนเรยน พฤตกรรมกาวราว พฤตกรรมรองไหโวยวาย เปนตน


กานดา โตะถม. (2551). กจกรรมการเคลอนไหวส าหรบเดกพเศษระดบประถมวย. กรงเทพฯ: ภาค การศกษาพเศษ คณะครศาสตร มหาวทยาลยรชภฏสวนดสต. การประชมวชาการระดบชาต งานวจยทางการศกษาพเศษ ครงท 4. (2557). กลยทธรวมสมยกบงานวจยเพอเดกพเศษ.

กรงเทพฯ: สถาบนวจยและพฒนาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. จราภรณ เตงไตรรตน, นพมาศ องพระ(ธรเวคน), รจร นพเกต, รตนา ศรพานช, วารณ ภวสรกล, ศรเรอน แกว

กงวาน, ศนสนย ตนตวท, สรอร วชชาวธ, และอบลวรรณา ภวกานนท. (2556). จตวทยาทวไป. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ประจง วงศสวย. (2551). การฝกมองรวมกนส าหรบเดกออทสตกโดยการวเคราะหพฤตกรรมประยกต. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต. สาขาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยเชยงใหม.

ผดง อารยะวญญ. (2546). วธสอนเดกออทสตก. กรงเทพฯ : สานกพมพแวน แกว. พฑฒพงษ เพชรรตน. (2552). การศกษาพฤตกรรมซ า ๆ ของนกเรยนออทสตกอาย 7-10 ปในโรงเรยน

ศกษาพเศษจากการใชโปรแกรมปรบพฤตกรรมกจกรรมการเคลอนไหว. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. สาขาวชาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

เพญแข ลมศลา. (2540). การวนจฉยโรค “ออทซม”. สมทรปราการ: โรงพยาบาลยวประสารทไวท


โยปถมภ.เพญศร ศรมา. (2550). การปรบพฤตกรรมการตผอนของเดกออทสตกโดยกรใชหลกการวเคราะหพฤตกรรมประยกต. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต. สาขาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยเชยงใหม.

รงนภา ทรพยสวรรณ. (2546). การศกษาผลของกจกรรมกระตนการรบความรสกและการเคลอนไหวโดยครอบครวทมตอการแสดงพฤตกรรมซ า ๆ การเลนอยางเหมาะสมและการมปฏสมพนธกบผใหญของเดกออทสตก. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต. สาขาวชาการศกษาพเศษ มหาวทยาลยศร นครนทรวโรฒ.

ศรยา นยมธรรม. (2541). การเรยนรวมส าหรบเดกปฐมวย. (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: ตนออ. สมโภชน เอยมสภาษต. (2556). ทฤษฎและเทคนคการปรบพฤตกรรม (Theories and Techniques in

Behavior modification). พมพครง ท 8. กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ------------. (2539). ทฤษฎและเทคนคการปรบพฤตกรรม (Theories and Techniques in Behavior

modification). พมพครง ท 2. กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สพตรา วงศวเศษ แอนดราด. (2560). พฤตกรรมและอารมณในเดกออทสตก. พมพครงท 1.

กรงเทพฯ : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. อมาพร ตรงคสมบต. (2545). ชวยลกออทสตก. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: ซนตาการพมพ. Albert J. Kearney. (2008). Understanding Applied Behavior Analysis an Introduction to

ABA for Parents, Teachers, and other Professionals. London: Jessica Publishers. American Psychiatric Association. (1994). Diagnostic and statistical manual of mental

disorders (DSM-IV). 4th ed. Washington, DC: American Association Press. Haberlandt. K. (1997). Cognitive Psychology. 2nd edition. Boston, MA, USA: Allyn and Bacon Hoehn TP, Baumeister AA (1994). A critique of the application of sensory integration

therapy to children with learning disabilities. Journal of learning disabilities. 27(6), 338-50.

Laurie L. Stonefelt & Franklin Stein. (1998). Sensory Integrative techniques applied to children with learning disabilities: An outcome study. Journal of Occupational Therapy International. 5(4), 207.

Parsonson, B. S. & Baer, D. M. (1992). The Visual Analysis of Data, and Current Research into the stimuli Controlling It, in Single Case Research Design and Analysis: New Direction for Psychology and Education. Edited by T. R. Kratochwill & J. R. Levin. Hillsdale: Lawrence Erlbaum.

Rogers, S. L. et al (2001). Common Diagnosis in Pediatric Occupational Therapy Practice in Occupational Therapy for children. 4th ed. St. Louis: Mosby.

....................................................................................


การเสรมสรางการทรงตวของผสงอาย โดยการใชโปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ The Enhancement of the Older Adults’ Body Balance through Dancing with Modeling technical Program เอมอร ค าแกว1 ประสาร มาลากล ณ อยธยา2

บทคดยอ

การวจยนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi Experimental Research) มวตถประสงค 1) เพอ

ศกษาลกษณะและปญหาการทรงตวของผสงอาย 2) เพอพฒนาโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ และ 3) เพอศกษาผลของการใชโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ เพอการพฒนาการทรงตวของผสงอาย ประชากรทใชในการวจยเปนผสงอายทบานพกคนชราบางแค ทงหมด 118 คน คดเลอกผทมอาย 60-75 ป แลวคดตามเกณฑและคดเลอกเขาเปนกลมตวอยาง 25 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 2 สวน 1) เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ไดแก แบบ สอบถามขอมลสวนบคคล แบบทดสอบการทรงตวของ Berg Balance Scale 2) เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก โปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ ประกอบดวย 2 สวน ไดแก โปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย และคมอการออกกาลงกายตามรอยเทา ซงผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาจากมคาดชนความสอดคลอง (IOC) เทากบ 1.00 กลมทดลองไดเขารวมโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง ครงละ 1 ชวโมง กลมตวอยางไดรบประเมนการทรงตวกอนและหลงเขารวมโปรแกรม วเคราะหขอมลโดยวธการแจกแจงความถ หาคารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคา t-test dependent

ผลการวจยพบวา 1. ลกษณะและปญหาการทรงตวของผสงอาย กอนการทดลองพบวา ผสงอายจานวน 25 คน

มคะแนนการทรงตวนอยกวา 45 คะแนน ซงถอวาผสงอายมความสามารถในการทรงตวทไมด 2. การพฒนาโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ ประกอบดวย 2 สวน ไดแก

ค าส าคญ: การทรงตว, โปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ, ผสงอาย

1มหาบณฑต หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย มหาวทยาลยเกษมบณฑต 2รองศาสตราจารย ดร., รองอธการบดฝายวชาการ ผอานวยการหลกสตรสาขาวชาจตวทยา ระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต


1) โปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย โดยมขนตอนของการออกกาลงกาย คอ ระยะอบอนรางกาย ระยะการออกกาลงกาย และระยะผอนคลาย ซงเปนขนตอนทชวยใหผสงอายเกดการสงเกตและเลยนแบบพฤตกรรมตามแมแบบโดยตรง ผสงอายจะสงเกตพฤตกรรมของตนเองเทยบกบแมแบบจะสงผลใหการเรยนรเกดขนไดอยางรวดเรว

2) คมอการออกกาลงกายตามรอยเทาเปนแมแบบเชงสญลกษณกระตนใหผสงเกตทเปนผสงอายแสดงพฤตกรรมการเลยนแบบออกมาตามรอยเทา 3 จงหวะ คอ จงหวะบกน ชะ ชะ ชา และวอลซ ชวยใหผสงอายเกดความสนใจตอแมแบบอยางแทจรง จนสามารถจดจาสญลกษณแทนพฤตกรรมของแมแบบไดในทสด

3. ผลของการใชโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบเพอพฒนาการทรงตวของผสงอายพรอมทงคมอ พบวา ผสงอายมการทรงตวหลงเขารวมกจกรรมสงกวากอนเขารวมกจกรรม การทดสอบคา t-test dependent พบวามความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.5 แสดงใหเหนวาทกขนตอนของการลลาศเนนการเคลอนไหวทรกษาทรวดทรงตลอดเวลา ทาใหเกดการทรงตวและการประสานงานของอวยวะตาง ๆ ไดเปนอยางด จงทาใหผสงอายมการทรงตวทดขน

Abstract

The purposes of this quasi-experimental research were to 1) study the features of balance and balance disorders in older adults, 2) develop the Dancing with Model Technique Program and 3) study the effects of the Dancing with Model Technique Program to develop body balance of older adults. The population comprised of 118 older adults from the Bangkhae Older adults Home and 25 persons were purposively selected to be the sample group of this research.

The instruments consisted of 2 parts 1) Data collection instruments were personal data questionnaire and the Berg Balance Scale Test, and 2) Experimental instrument was the Dancing with Model Technique Program together with a handbook verified by 3 professionals with IOC 1.00 The experimental group participated in the program for 8 weeks (1 hours 3 times a week. The pre-test and posttest data analyzed by percentage (%), arithmetic means ( ), standard deviation (SD), and the t-test dependent technique

The research results were as follows: 1. For the features of balance and balance disorders in the older adults, all

25 persons had body balance scores less than 45 before the experiment. This indicated that all of them had poor body balance ability

2. The developing of the Dancing with Model Technique Program consisted of 2 sections as following: 1) The dancing program comprised 3 steps for exercise : Warm-


up period, Exercise and Relaxation together with the process of observational learning, imitating and modeling. 2) A handbook was the symbolic model stimulating learners to observe and to express their imitation behavior corresponding to the real state of learning in the 3 dances.

3. As for the effects of the Dancing with Model Technique Program to develop body balance of older adults, the research showed that the body balance scores of the sample group were higher than before the experiment at the .05 level of statistical significance. This indicated that the older adults had better body balance abilities after the experiment. Keywords: body balance, the dancing with Modeling Technique Program, older adults ความเปนมาและความส าคญของปญหา ประเทศไทยไดกาวเขาสสงคมผสงอายตงแตป 2548 (สานกงานสถตแหงชาต, 2551) ปจจบนจานวนผสงอายในสงคมไทยกาลงเพมมากขน และมแนวโนมทผสงอายจะมสดสวนตอประชากรวยอนมากขนตอเนอง โดยมการคาดการเรองจานวนและสดสวนของผสงอายวาป 2563 จะมประชากรผสงอายประมาณ 10.78 ลานคน (ไตรรตน จารทศน จราพร และคณะ, 2552) วยสงอายเปนวยทมการเปลยนแปลงทางสรระของระบบตางๆทงทางดานรางกายและจตใจ สภาพรางกายมการเสอมลงตามอายขย สภาพจตใจมการเปลยนแปลงงาย ขหงดหงด มความวตกกงวล เนองจากการเจบปวย หรอจากการเสอมของระบบตางๆในรางกาย การเปลยนแปลงทางดานอารมณและจตใจ อาจเกดมาจากมเวลาวางมากเกนไป เพราะเกษยณอายทางานแลว จงรสกวาตวเองถกลดคณคาลง ความสมพนธระหวางคนในครอบครวเรมมนอยลง อาจรสกโดดเดยว และเศราซม (กระทรวงสาธารณสข, 2546)

ในบรรดาปญหาทางรางกายของผสงอายนน เรองหนงทมความสาคญคอ ผสงอายมความสามารถในการควบคมการทรงตวทนอยลง เนองจากกลามเนอ กระดก และการทางานของระบบประสาทเกดกระบวนการเสอม ทาใหผสงอายสามารถควบคมการทรงตวทนอยลงโดยเฉพาะการทรงตวแบบเคลอนไหว การทรงตวถอวาเปนสงสาคญมากในการเคลอนไหว มนษยตองทรงตวกอนเกดการเคลอนไหวตาง ๆ การทรงตวตองใชการทางานรวมกนของระบบตางๆในรางกาย ระบบตาง ๆ ไดแก ระบบรบความรสก ระบบการมองเหน ระบบหชนใน ระบบการรบรจากผวหนง ขอตอและกลามเนอ ระบบประสาทสวนกลาง และระบบยนตของรางกาย การออกกาลงกายเพอเสรมสรางการทรงตวเปนการออกกาลงกายทชวยปองกนภาวะหกลม ผสงอายจงควรบรหารรางกายเพอชะลอการเสอมของระบบควบคมการทรงตวของรางกาย (วมลวรรณ เหยงแกว, 2551) และควรมกจกรรมยามวางเพอพกผอนหยอนใจหรอเพอความบนเทง โดยกจกรรมนนทนาการของผสงอายควรเปนกจกรรมทไมหกโหม แตควรเปนกจกรรมทสรางความสนกสนานรนเรงบนเทงใจ และเปดโอกาสใหผสงอายไดมสวนรวมในกจกรรม อนไดแก กจกรรมทางสงคม กจกรรมออกกาลงกาย กจกรรมการทองเทยว และกจกรรมงานอดเรก (สานกสงเสรมสขภาพ, 2556)


การเตนลลาศเปนการออกกาลงกายทกาลงเปนทนยมมากในทกเพศทกวย เพราะการเตนลลาศเปนการออกกาลงกายทใชรางกายทกๆสวน ไมวาจะเปนการใชศรษะ ลาตว แขน ขา ขอเทา สะโพก ทใชในการเคลอนไหวอยางตอเนองตามเสยงเพลง สรางความแขงแรงยดหยนใหกบรางกายอยางมประสทธภาพ ทาใหมรปรางทสดสวนสวยงาม ระบบไหลเวยนโลหตและระบบการหายใจทางานไดด ชวยในเรองความจา สมาธ การทรงตว อกทงยงมความสวยงาม การลลาศนอกจากจะชวยพฒนาทางดานรางกายและทางดานอารมณจตใจแลว ยงสามารถชวยพฒนาดานบคลกภาพไดดอกดวย (ประพนธศร ไชยชนะใหญ, 2527)

กจกรรมลลาศจงมประโยชนอยางมากตอวยสงอาย เพราะนอกจากจะชวยสงเสรมสขภาพกายและจตใจใหแกผสงอายไดแลว ยงสามารถพฒนาความสามารถในการทรงตวของผสงอายได เนองจากลลาศจะตองเรมจากการเรยนรจดจาทาทางการเคลอนไหว การใชสายตา การฟงจงหวะ การหมน มการใชกลามเนอลาตว กลามเนอขา กลามเนอกระดกขอเทาและเปลยนองศาการเคลอนไหวของขอตอตลอดเวลา มความยดหยนของขอเทา สะโพก เอว และหวไหล ซงเปนการเคลอนไหวแบบธรรมชาต โดยเฉพาะการจบคลลาศยงเปนการปรบจดศนยกลางมวลของรางกายใหสมดลกบฐานรองรบในขณะทเคลอนไหวไปพรอมกนตลอดเวลา จนสามารถพฒนาความคลองแคลวและแขงแรงของกลามเนอและกระดก สงผลใหการทรงตวดขนอยางเหนไดชด อกทงลลาศเปนกจกรรมทตองเคลอนไหวตามเสยงเพลงและดนตรสามารถทาใหเกดจนตนาการและอารมณ เชาวปญญาและความจา ทาใหเกดความรสกนกคดทด มแรงจงใจ และความสนใจ กอใหเกดสมาธกายและจตประสานกน ทาใหการทรงตวดขน การเตนลลาศนอกจากจะทาใหมสขภาพกายและจตทสมบรณแขงแรงแลว ยงเปนการออกกาลงกายทสรางสมพนธภาพทดระหวางผทมารวมกจกรรมดวยกนจากหลากหลายอาชพ ไดพดคยแลกเปลยนความคดเหน ทาใหมสงคมใหมและไดใชเวลาวางใหเกดประโยชน (ศกดฐาพงษ ไชยศร, 2540)

การเตนลลาศเปนการเคลอนไหวจากแกนลาตวไปสรยางคสวนปลาย และการเคลอนไหวจากรยางคสวนปลายไปสแกนกลางลาตว กลามเนอแกนกลางลาตวถอวาเปนสวนสาคญทชวยในการเคลอนไหวของรางกายใหมประสทธภาพ เนองจากกลามเนอแกนกลางลาตวจะอยลอมรอบกระดกสนหลง กลามเนอแกนกลางลาตวประกอบดวยกลามเนอหนาทอง และกลามเนอหลง ซงมบทบาทตอการควบคมการทรงตว ชวยในเรองรกษาความมนคงของกระดกสนหลงเพราะกระดกสนหลงเปนสวนสาคญทชวยพยงรางกายใหเกดสมดล ไมลมหรอเสยการทรงตวไดงาย ดงนนผสงอายควรไดมการพฒนากลามเนอแกนกลางลาตวเพอชวยสงเสรมใหการเคลอนไหวของผสงอายมประสทธภาพมากขน (เจรญ กระบวนรตน, 2546)

จากการศกษาของ รชดาพร จลละนนทน (2548) ทศกษาการทรงตวและการลมของผสงอายทออกกาลงกายชนดตาง ๆ กลมตวอยาง ทเขารวมโครงการวจย ไดแก ผสงอายไทยอายระหวาง 60-70 ป โดยแบงออกเปน 4 กลม กลมละ 30 คน ไดแก กลมเตนรา ไทฉ เดน และกลมไมไดออกกาลงกาย ผลการศกษาพบวาในชวง 1 ป ทผานมากลมไมไดออกกาลงกายม อตราการลมรอยละ 46 กลมไทฉมอตราการลมรอยละ 26 กลมเดนมอตราการลมรอยละ 30 และกลมเตนรา มอตราการลมนอยทสดรอยละ 20 จงสรปไดวา ผสงอายกลมเตนรามอตราลมตาทสดและผลการทดสอบการทรงตวดกวากลมอน ๆ สอดคลองกบผลการศกษาการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอายของปทมาวด สงหจาร (2558) พบวา ความพงพอใจตอโปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย มคาเฉลยอยในระดบมากทสด โดย


ทผสงอายสวนใหญทเขารวมโปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศใหความเหนวามสขภาพดขน มความคลองตวมากขน

ดงนน ในบรรดาวธการและตวชวยทจะลดความเสยงตอการลมไดด การออกกาลงกายดวยลลาศอยางถกวธ ถอเปนทางเลอกหนงทนาไดรบการสงเสรม โดยเฉพาะการลลาศทเนนการใชเทคนคแมแบบ เปนวธหนงทจะชวยการสรางหรอสอนพฤตกรรมใหแกบคคลไดอยางมประสทธผล โดยการเสนอตวแบบใหบคคลไดสงเกตตวแบบ ซงเปนตวแบบทผสงเกตใหความสนใจและอยากทาตาม และเมอบคคลแสดงพฤตกรรมตามตวแบบแลวไดรบการเสรมแรงทางบวกบคคลจะแสดงพฤตกรรมนนบอยขน (สมโภชน เอยมสภาษต, 2543) จากการทผวจยเปนครสอนลลาศมประสบการณการสอนมานานกวา 10 ป จงมความสนใจทจะเสรมสรางการทรงตวของผสงอาย โดยการใชโปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบของ Bandura (1986) ซงเปนวธการทมลกษณะคลายคลงและสอดคลองกบสภาพการเรยนรจรง ทาใหผสงเกตไมเกดความเบอหนาย ชวยสรางความรสกตนเตน เราความสนใจของผสงเกตไดมากขน และชวยใหเขาใจในกระบวนการเรยนรไดดและรวดเรว ซงในการศกษาครงน ผวจยทาการศกษาการเสรมสรางการทรงตวของผสงอาย โดยการใชโปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ ประกอบดวย 2 สวน ไดแก 1) โปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย โดยมขนตอนของการออกกาลงกาย คอ ระยะอบอนรางกาย ระยะการออกกาลงกาย และระยะผอนคลาย ซงเปนขนตอนทชวยใหผสงอายเกดการสงเกตและเลยนแบบพฤตกรมตามแมแบบโดยตรง ผสงอายจะสามารถสงเกตพฤตกรรมของตนเองเทยบกบแมแบบ จะสงผลใหการเรยนรเกดขนไดอยางรวดเรว 2) ค มอการออกกาลงกายตามรอยเทา เปนแมแบบเชงสญลกษณเพอกระตนใหผสงเกตทเปนผสงอาย แสดงพฤตกรรมการเลยนแบบออกมา ตามรอยเทา 3 จงหวะ คอ จงหวะบกน ชะ ชะ ชา และวอลซ ชวยใหผสงอายเกดความสนใจตอแมแบบอยางแทจรง จนสามารถจดจาสญลกษณแทนพฤตกรรมของแมแบบได ทงนผวจยตองการทาการศกษาวาการทรงตวของผสงอายเปนอยางไร มการทรงตวหลงการทดลองดกวากอนการทดลองหรอไม และโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบสามารถพฒนาการทรงตวของผสงอายไดมากนอยเพยงใด โดยคาดหวงใหมขอความรทสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายและวางแผนพฒนาสงเสรมปองกนปญหาการทรงตวของผสงอายเพอเปนสวนหนงของการพฒนาคณภาพชวตทดขนของผสงอายไดตอไป วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาลกษณะและปญหาการทรงตวของผสงอาย 2. เพอพฒนาโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ 3. เพอศกษาผลของการใชโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ เพอพฒนาการทรงตวของผสงอาย


สมมตฐานการวจย โปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ สามารถเสรมสรางการทรงตวของผสงอายไดมากขนหลงจากไดเขารวมการทดลองแลว การด าเนนการวจย

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ผสงอายทบานพกคนชราบางแคทไดจากการคดเลอกผทมอาย 60-75 ป แลวคดตามเกณฑและคดเลอกเขาเปนกลมตวอยาง 25 คน โดยมเกณฑ (inclusion criteria) ในการคดเลอกดงน 1. ผลการทดสอบความสามารถในการทรงตว โดยใชแบบทดสอบของ Berg Balance Scale (1989) ใหเปนผทมคะแนนตงแต 45 คะแนนลงไป หมายถงผทมลกษณะการทรงตวทไมด 2. สามารถปฏบตกจวตรประจาวนตาง ๆ ไดอสระ 3. เขารวมกจกรรมการออกกาลงกายดวยลลาศไดไมนอยกวา 3 คร ง/สปดาห เปนเวลา 8 สปดาห 4. ไมเปนโรคทเปนอปสรรคตอการออกกาลงกายดวยลลาศ เชน โรคหลอดเลอดสมอง โรคพารกนสน โรคลมชก ขอเคลอนหลด 5. ไมเคยออกกาลงกายดวยลลาศหรอไมไดออกกาลงกายดวยลลาศอยางตอเนอง 6. ยนดใหความรวมมอในการทดสอบและปฏบตตามโปรแกรมออกกาลงกาย เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 2 สวน 1) เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ไดแก แบบสอบถามขอมลสวนบคคล แบบทดสอบการทรงตวของ Berg Balance Scale มรายงานวา แบบทดสอบการทรงตวของเบรกนเปนแบบประเมนการทรงตวทมความเทยงตรงและมความนาเชอถอสง งานวจยสวนใหญมกใชแบบทดสอบการทรงตวของเบรกเปน “gold standard” ในการประเมนความเทยงของแบบประเมนการทรงตวอน ๆ 2) เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก โปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ ประกอบดวย 2 สวน ไดแก โปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย และคมอการออกกาลงกายตามรอยเทา ซงผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาจากมคาดชนความสอดคลอง (IOC) เทากบ 1.00 กลมทดลองไดเขารวมโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบเปนเวลา 8 สปดาห สปดาหละ 3 ครง ครงละ 1 ชวโมง กลมตวอยางไดรบประเมนการทรงตวกอนและหลงเขารวมโปรแกรม วเคราะหขอมลโดยวธการแจกแจงความถ หาคารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และทดสอบคา t-test dependent นยามศพทและศพทปฏบตการ

ผสงอาย หมายถง ผทมอาย 60-75 ป เปนบคคลทมการเปลยนแปลงของสภาพรางกาย โดยเกดกระบวนการเสอมขนอยางชา ๆ ทงภายนอกและภายในรางกาย ขนอยกบสภาพแวดลอมและพนธกรรม ในการวจยครงนหมายถง ผสงอายทอาศยอยทบานพกคนชราบางแค และมความสมครใจมาเรยนทกครงททาการทดลอง โดยมคะแนนการทดสอบการทรงตวทอยในเกณฑนอยกวา 45


คะแนน จากการประเมนโดยใชแบบทดสอบการทรงตวของเบรก (Berg Balance Scale, 1989) และมเกณฑคณสมบตตามทกาหนดไว

การทรงตว หมายถง ความสามารถของรางกายในการควบคม และการรกษาสมดลของรางกาย ในขณะทรางกายอยกบท และรางกายมการเคลอนทโดยตองอาศยการทางานของศนยกลางการทรงตวทอยในหชนใน กลไกการรบรของกลามเนอ ขอตอ เอน และการมองเหน การทรงตวในผสงอาย หมายถง ความสามารถในการรกษาสมดลของรางกายทงในขณะอยนง เชน การยนนงหรอในขณะทรางกายมการเคลอนไหว เชนการเดนโดยไมมภาวะหกลม การรกษาสมดล และการควบคมทาทางของรางกายจาเปนตองอาศยการทางานของรางกายอยางประสานสมพนธในทก ๆ ระบบ โดยเฉพาะอยางยงการทางานของกลามเนอ และการทางานของระบบประสาทตามแบบทดสอบการทรงตวของเบรก (Berg Balance Scale, 1989) ลลาศ หมายถง การออกกาลงกายทเนนการใชเทาเปนหลก และรางกายสวนอน ๆ เปนรองเคลอนไหวใหเขากบจงหวะดนตร เปนกจกรรมทางสงคมทนอกจากจะเปนการออกกาลงกาย ทาใหรางกายแขงแรงสมบรณแลวยงกอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน ซงสามารถสมผสไดทงทางห ทางตาและทางกายพรอม ๆ กน ทาใหมชวตชวาชวยผอนคลายความตงเครยดทงทางรางกายและจตใจ เทคนคแมแบบ หมายถง วธการททาใหเกดการเรยนรโดยการสงเกต เลยนแบบ และแสดงความคดเหน ความรสกตอพฤตกรรมของตวแบบตามแนวคดของ Bandura (1986) เปนวธการทมลกษณะคลายคลงและสอดคลองกบสภาพการเรยนรจรง ทาใหผสงเกตไมเกดความเบอหนาย ชวยสรางความรสกตนเตน เราความสนใจของผสงเกตไดมากขน และชวยใหเขาใจในกระบวนการเรยนรไดดและรวดเรว แมแบบ ในการวจยครงน แมแบบประกอบดวยตวแบบทเปนบคคลจรง และตวแบบเชงสญลกษณจากคมอ โปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ หมายถง โปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอายโดยใชเทคนคแมแบบในทกขนตอน โดยผสงอายจะสงเกตพฤตกรรมของตนเองเทยบกบแมแบบจะสงผลใหการเรยนรเกดขนไดอยางรวดเรว ซงม 3 ขนตอนดงน 1) ขนนา เปนขนทผวจยสนทนาซกถามการทรงตวของผสงอาย 2) ขนเสนอแมแบบ โดยนาโปรแกรมการสอนลลาศเสนอใหผทดลองด และสงเกตพฤตกรรมจากแมแบบ โดยแบงโปรแกรมการสอนลลาศออกเปน 3 ระยะ คอ ระยะอบอนรางกาย, ระยะการออกกาลงกาย และระยะผอนคลาย เปนการลดปรมาณความหนกของการเคลอนไหวรางกายตามลาดบ เพอใหรางกายคอย ๆ ฟนกลบสสภาวะปกต 3) ขนสรป ผวจยใหผทดลองสรปทาทางการเตนในการฝกแตละครงและมอบคมอการออกกาลงกายตามรอยเทา ซงเปนแมแบบเชงสญลกษณเปนเอกสารประกอบใชควบคกบการฝกลลาศตามโปรแกรม แบบทดสอบการทรงตวของเบรก เปนแบบทดสอบความสามารถดานการทรงตวทไดรบการยอมรบวามความเสถยรและเปนมาตรฐานทสด โดยการทากจกรรมในทานงและยนทงหมด 14 กจกรรม แตละกจกรรมมการใหตงแต 0 ถง 4 คะแนน ตามความสามารถของอาสาสมคร ระดบการตองการความชวยเหลอ และระยะเวลาทใชทงหมด 55 คะแนน ผทไดรบคะแนนการทดสอบนอยกวา 45 คะแนน บงชเปนผทมการทรงตวทไมด


การวเคราะหขอมล 1) ขอมลสวนบคคลของกลมทดลอง วเคราะหโดยการแจกแจงความถ การหาคารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน 2) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยคะแนนการทรงตว เปรยบเทยบการทรงตวกอนและหลงการทดลองผลของการใชโปรแกรมสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ โดยมระยะเวลาในการทดลองทงหมด 8 สปดาห ดวยการวเคราะหเปรยบเทยบคะแนนทดสอบการทรงตวกอนและหลงเรยนดวย t-test dependent กบกลมทดลอง จานวน 25 คน ผลการวจย

1. ลกษณะและปญหาการทรงตวของผสงอาย กอนการทดลองพบวา ผสงอายจานวน 25 คน มคะแนนการทรงตวนอยกวา 45 คะแนน ซงถอวาผสงอายมความสามารถในการทรงตวทไมด

2. การพฒนาโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ ประกอบดวย 2 สวน ไดแก 1) โปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย โดยมขนตอนของการออก

กาลงกาย คอ ระยะอบอนรางกาย ระยะการออกกาลงกาย และระยะผอนคลาย ซงเปนขนตอนทชวยใหผสงอายเกดการสงเกตและเลยนแบบพฤตกรรมตามแมแบบโดยตรง ผสงอายจะสงเกตพฤตกรรมของตนเองเทยบกบแมแบบจะสงผลใหการเรยนรเกดขนไดอยางรวดเรว

2) คมอการออกกาลงกายตามรอยเทาเปนแมแบบเชงสญลกษณกระตนใหผสงเกตทเปนผสงอายแสดงพฤตกรรมการเลยนแบบออกมาตามรอยเทา 3 จงหวะ คอ จงหวะบกน ชะ ชะ ชา และวอลซ ชวยใหผสงอายเกดความสนใจตอแมแบบอยางแทจรง จนสามารถจดจาสญลกษณแทนพฤตกรรมของแมแบบไดในทสด

3. ผลของการใชโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบเพอพฒนาการทรงตวของผสงอายพรอมทงคมอ พบวา ผสงอายมการทรงตวหลงเขารวมกจกรรมสงกวากอนเขารวมกจกรรม การทดสอบคา t-test dependent พบวามความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.5 แสดงใหเหนวาทกขนตอนของการลลาศเนนการเคลอนไหวทรกษาทรวดทรงตลอดเวลา ทาใหเกดการทรงตวและการประสานงานของอวยวะตาง ๆ ไดเปนอยางด จงทาใหผสงอายมการทรงตวทดขน อภปรายผลการวจย

1. ลกษณะปญหาและการทรงตวของผสงอาย ลกษณะและปญหาการทรงตวของผอาย กอนการทดลองพบวา มคะแนนการทรงตวนอยกวา

45 คะแนน จานวน 25 คน ซงถอวาผสงอายมความสามารถในการทรงตวทไมด ทงนเปนเพราะวา การเปลยนแปลงของผสงอายสามารถเกดขนอยางตอเนอง เมอเขาสวยสงอายจะเกดกระบวนการเสอมของระบบตาง ๆ ของรางกาย โดยเฉพาะอยางยงความสามารถในการควบคมการทรงตวทนอยลง เนองจากกลามเนอ กระดก และการทางานของระบบประสาทของผสงอายเกดกระบวนการเสอม ทาใหผสงอายสามารถควบคมการทรงตวไดนอยลง สอดคลองกบสมนก กลสถตพร (2549) ทกลาววา เมออายมากขนกระดกและกลามเนอมการเสอมถอยลงอยางมาก จนทาใหผสงอายมรปราง และทาทางผดไปจากปกต ตลอดจนการทางานของระบบประสาทลดลง ดงทวลยพร นนทศภวฒน (2551) กลาววา ผสงอาย


ยงมความสามารถในการควบคมการทรงตวทนอยลง เนองจากกลามเนอ กระดก และการทางานของระบบประสาทของผสงอายเกดกระบวนการเสอม ทาใหผสงอายสามารถควบคมการทรงตวไดนอยลง โดยเฉพาะการทรงตวแบบเคลอนไหวการทรงตวถอวาเปนสงจาเปนมากในการเคลอนไหว มนษยตองทรงตวกอนเกดการเคลอนไหวตาง ๆ เชนเดยวกบกลยา ตนตผลาชวะ (2551) ทพบวา ในผสงอายจะมความสามารถในการทรงตวลดลง เกดจากการเปลยนแปลงของระบบตางๆ ในรางกายทใชในการทรงตว ทาใหมการทรงตวทไมมนคง โดยเฉพาะอยางยง เมออยในสภาวะทขอมลจากระบบรบความรสกตางไปจากปกต ปญหาความไมมนคงในการทรงตวของผสงอาย หรออาจเกดจากการเปลยนแปลงของระบบประสาทรบความรสกการมองเหน และการไดยน ความรสกทเอนขอตอกลามเนอ ทาใหสญเสยความสมพนธของอวยวะการทางานของรางกายทใชในขณะเคลอนไหวและการมองเหน ทาใหเกดการโอนเอนของรางกายในทายนไดมากกวาผทมอายนอย การทรงตวถกจากดในการเคลอนไหว จงทาใหเกดอบตเหตในผสงอาย ซงอาจจะทาใหผสงอายสญเสยการทรงตวแบบถาวร จงนบวาขอมลทมาจากการวจยครงนแสดงถงความตองการจาเปนทควรตองมการพฒนาทงในดานการแกปญหาและการปองกนปญหาการทรงตวของผสงอายในสภาวะเดยวกบกลมตวอยาง

2. การพฒนาโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ การเสรมสรางการทรงตวของผสงอายครงน ผวจยไดพฒนาโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบ โดยใชแมแบบทง 2 รปแบบ อนไดแก แมแบบจรง เปนการใหสงเกตไดเหนตวแบบในสภาพการณจรง คอตวแบบสามารถเพมเตมและปรบปรงพฤตกรรมเพอใหการแสดงพฤตกรรมชดเจนหรอเหมาะสมกบสถานการณมากขน และแมแบบเชงสญลกษณ เปนการเตรยมเรองราวของตวแบบไวเรยบรอยแลวในลกษณะคมอซงเปนเอกสารภาพประกอบรอยเทาพรอมคาอธบายอยางละเอยด ซงขอดของการใชแมแบบเชงสญลกษณ คอเกบไวใชไดหลายครง และยงสามารถใชไดกบบคคลเดยวหรอกลมบคคลไดดดวย โดยใหผสงเกตไดสงเกต เลยนแบบ และแสดงพฤตกรรมของตวแบบ เนองจากการใชกจกรรมกบเทคนคแมแบบน จะสามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทรวดเรว ซงการทผสงเกตเลยนแบบพฤตกรรมจากแมแบบทด จะชวยชนาการกระทาของผสงเกต มใหเกดการผดพลาดจากการกระทานนๆ อนเปนการเสรมสรางและปองกนปญหาสขภาพดานการทรงตวของผสงอาย ประกอบกบจากการศกษาผลงานวจย มนกวจยเลอกใชเทคนคแมแบบมาพฒนาดานตาง ๆ อยางกวางขวาง แสดงวาแมแบบมอทธพลตอพฤตกรรมของผสงเกตอยางมาก การใหแมแบบโดยวธตาง ๆ ทผเรยนสนใจและเหมาะสม จะเปนสงเราใหผเรยนเกดทศนคตทดยอมรบพฤตกรรมของแมแบบ และสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได ผวจยจงสนใจทจะศกษาการเสรมสรางการทรงตวของผสงอาย โดยการใชโปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ ตามแนวคดของ Bandura ขน โดยภายในโปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ ประกอบดวย 2 สวน ไดแก 1) โปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย โดยมขนตอนของการออกกาลงกาย คอ ระยะอบอนรางกาย ระยะการออกกาลงกาย และระยะผอนคลาย 2) คมอการออกกาลงกายตามรอยเทา เปนแมแบบเชงสญลกษณ เปนเอกสารประกอบใชควบคกบการฝกตามโปรแกรม ประกอบดวยภาพรอยเทาพรอมคาอธบายลกษณะการกาวเดนอยางละเอยด เพอกระตนใหผสงเกตทเปนผสงอาย แสดงพฤตกรรมการเลยนแบบออกมา ตามรอยเทา 3 จงหวะ ชวยใหผสงอายเกดความสนใจตอแมแบบอยางแทจรง จนสามารถจดจาสญลกษณแทนพฤตกรรมของแมแบบไดในทสด สอดคลองกบแนวคดของ Bandura (1986) กลาวถง


ความหมายเทคนคแมแบบ วา เปนกลวธในการสรางหรอสอนพฤตกรรมใหมวธหนง โดยผสงเกตหรอผทประสงคจะเลยนแบบจากตวแบบสงเกตพฤตกรรมจากตวแบบทผสงเกตหรอผทประสงคจะเลยนแบบสนใจ เมอบคคลไดเหนการกระทาของตวแบบกจะสามารถรบรกระบวนการเรยนรความหมายของการกระทานนไดอยางเหมาะสม กระบวนการเรยนรแมแบบนอาจกลาวไดวาเปนกระบวนการเรยนรโดยการสงเกต (Observation Learning) ซงประกอบดวยองคประกอบ 4 ประการ 1) กระบวนการใหความสนใจ (Attention Process) 2) กระบวนการเกบจา (Retentional Process) 3) กระบวนการแสดงออก (Motor Reproduction Process) และ4) กระบวนการจงใจ (Motivation Process) จะเหนไดวาตวแบบทมพฤตกรรมเหมาะสมจะไดรบผลตอบแทนทดจากพฤตกรรมนนจะกอใหเกดการเลยนแบบไดเปนอยางดจากคนสวนใหญ ดงนนการเรยนรจากแมแบบจะตองจดวางรปแบบองคประกอบของการเรยนรจากแมแบบอยางเหมาะสม โดยกระตนใหผเรยนสนใจตอแมแบบอยางแทจรงจนสามารถจดจา และสรางสญลกษณแทนพฤตกรรมของแมแบบได ประกอบกบการจงใจอยางเหมาะสมและเพยงพอจะทาใหผเรยนแสดงการตอบสนองคอ การเลยนแบบพฤตกรรมของแมแบบไดในทสด

3. ผลของการใชโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบเพอพฒนาการทรงตวของผสงอาย

โปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบน ประกอบดวย 2 สวน คอ 1) โปรแกรมการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย โดยการใชเทคนคแมแบบในทก

ขนตอนสงเกต เลยนแบบ และแสดงตามพฤตกรรมจากแมแบบจรง ทาใหเกดการเรยนรไดรวดเรว เปนโปรแกรมการออกกาลงกายทเคลอนไหวจากแกนกลางลาตวไปสรยางคสวนปลาย ใชกลามเนอทองและกลามเนอหลงเปนสวนสาคญในการทรงตว ซงชวยในเรองการรกษาความมนคงของกระดกสนหลงเปนสวนสาคญทชวยพยงรางกายใหเกดความสมดล ไมลมหรอเสยการทรงตวไดงาย สงผลใหผสงอายมการทรงตวทดขนเนองจากแกนกลางลาตวแขงแรงขน สอดคลองกบเจรญ กระบวนรตน (2546) ทอธบายวา ผสงอายควรพฒนากลามเนอแกนกลางลาตวเพอชวยสงเสรมการเคลอนไหวของผสงอายใหมประสทธภาพมากขน ควรการออกกาลงกายโดยฝกความแขงแรงของกลามเนอแกนกลางลาตวเพอชวยควบคมไมใหสญเสยการทรงตวในการเคลอนไหวในชวตประจาวน

2) คมอการออกกาลงกายตามรอยเทา เปนแมแบบเชงสญลกษณเปนเอกสารประกอบใชควบคกบการฝกลลาศตามโปรแกรมโดยมภาพรอยเทาประกอบพรอมคาอธบายการกาวเดนอยางละเอยด โดยมอบคมอนใหผสงอายนากลบไปฝกทบทวนเองทบานพกทกครงหลงฝกตามโปรแกรมเสรจ จากการสอบถามผสงอายหลายคนนาไปฝกจรง ภาพประกอบรอยเทาทาใหมความเขาใจในการกาวเทามากยงขน เขาใจงาย ไมนาเบอ และทาใหสามารถจดจาทาทางการเตนไดดยงขนดวย

ผลของการใชโปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบเพอพฒนาการทรงตวของผสงอาย สอดคลองกบสมมตฐานของงานวจย คอ โปรแกรมการสอนลลาศดวยเทคนคแมแบบสามารถ เสรมสรางการทรงตวของผสงอายไดมากขนหลงจากไดเขารวมการทดลองแลว โดยหลงการเขารวมการทดลองผสงอายมคะแนนการทรงตวทสงกวากอนการเขารวม ถอวาผสงอายมการทรงตวทดขน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาทกขนตอนของลลาศ เนนการเคลอนไหวทรกษาทรวดทรงตลอดเวลา ทาใหเกดการทรงตวและมการประสานงานของอวยวะตาง ๆ เปนอยางด


สอดคลองกบยพาพร ทองตง และคณะ (2546) ทอธบายวา ลลาศเปนการเคลอนไหวแบบแอโรบคใชแรงกระแทกตา โดยการเคลอนไหวดวยอรยาบถตางๆ แตกตางกนไปตามจงหวะและลวดลายทกาหนด ซงเปนการเคลอนไหวทสมพนธและตอเนองกนตลอดเวลา การทจะลลาศไดนนควรฝกทกษะเบองตนใหเกดความชานาญ ดงทกลยา ตนตผลาชวะ (2551) เสนอวา การเสอมของภายในรางกายสวนทลก ไดแก กลามเนอ เอน ขอตอ คอสวนสาคญในการเคลอนไหวรางกายในการควบคมจดศนยถวงของรางกายถอวาเปนสงสาคญของการเคลอนไหวในชวตประจาวนของทกคน โดยเฉพาะผสงอายควรมกจกรรมการออกกาลงกายทชวยในเรองของการชะลอการเสอมของกลามเนอทเกยวของกบการควบคมจดศนยถวงของรางกายได ซงทาใหผสงอายมความมนใจในการเคลอนไหวไดมากยงขน

ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

1. ควรมการสนบสนนการออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย ใหมากขน โดยจดตงชมรมลลาศผสงอายโดยเฉพาะ เนองจากการรบรและการเรยนรของผสงอายนนชากวาในวยอน ซงอาจเปนอปสรรคตอการฝกอยางตอเนอง เพราะการออกกาลงกายดวยลลาศนนตองอาศยความจาในทวงทาและจงหวะตาง ๆ 2. นาโปรแกรมไปใชในเครอขายผสงอายทวไปได แตในการนาไปใชควรศกษาวธการใชใหละเอยดรอบคอบ 3. ขณะฝกควรทอดแทรกศพททางลลาศควบคกบคาพดทสอความหมายงาย ๆ เพราะการรบรและเขาใจเรวชาตางกน เพอใหการฝกนนเกดประสทธภาพสงสด ขอเสนอแนะในการวจยตอไป

1. ควรมการวจยลลาศทใชโปรแกรมลลาศดวยเทคนคแมแบบ ทชวยเสรมสรางสขภาพในลกษณะตาง ๆ ของผสงอาย เชน ลลาศกบการลดนาหนก ลลาศกบโรคหวใจระยะฟนฟ หรอลลาศในผสงอายทมแนวโนมเปนโรคซมเศรา เปนตน

2. ควรมการวเคราะหลกษณะและปญหาโดยแบงเกณฑชวงอายใหสนลง 3. ในการสอนโดยการใชเทคนคแมแบบควรเพมใชตวแบบทมสญลกษณมากขน เพอการ

พฒนาและเขาใจยงขนของกลมทดลอง เชน ทาวดโอทาเตนเพอใหกลมทดลองไดเขาใจถงทาเตนมากยงขน เพอไดนากลบไปทบทวนดทบานและการนาไปฝกซอม 4. ควรมการทาวจยเชงคณภาพเพมเตม อาท การสมภาษณ การสนทนากลมเฉพาะ (Focus group) เพอใหไดขอมลทลกซงเพมขน


กรมอนามย, กระทรวงสาธารณสข. (2546). คมอการสงเสรมการออกก าลงกายส าหรบผสงอาย. กรงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสข.


เจรญ กระบวนรตน. (2546). รางกายกบผลท ไดจากการออกก าลงกาย. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไตรรตน จารทศน จราพร เกศพชญวฒนา กตตอร ชาลปต และ ศรณยา หลอมณนพรตน. (2552). โครงการศกษามาตรฐานขนต าส าหรบทพกอาศย และสภาพแวดลอมของผส งอาย. กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

ปทมาวด สงหจาร. (2558) . การออกกาลงกายดวยลลาศของผสงอาย . สกทอง : วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร (สทมส.). 21, 2.

ประพนธศร ไชยชนะใหญ. (2527). ลลาศ. กรงเทพฯ: ภาควชาสนทนาการ คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

วมลวรรณ เหยงแกว. (2551). การทรงตวในผสงอายหญงไทยทมอายและระดบกจกรรมการดาเนนชวตตางกน. วารสารกายภาพบ าบด, 26(1-2), 1-9

ศกดฐาพงษ ไชยศร. (2540). โปรแกรมการออกก าลงกายในผสงอายหญง. เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม สมโภชน เอยมสภาษต. (2550). ทฤษฎและเทคนคการปรบพฤตกรรม. (พมพครงท 10). กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยจฬาลงกรณ. สานกงานสถตแหงชาต. (2551). รายงานสถตประชากรและสงคม. กรงเทพฯ: กระทรวงดจทลเพอ

เศรษฐกจและสงคม. สานกสงเสรมสขภาพ. (2556). กจกรรมนนทนาการส าหรบผสงวย. กรงเทพฯ กระทรวงสาธารณสข. Bandura, A. (1986). Social Foundations of Though and Action: A Social Cognitive

Theory. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall. Christensen, B. L. (2003). Adult health nursing lauritsen barbare.(4th ed.). U.S.A.: Mosby. David, D. (2010). Guide to the Psychiatry of old age (4th ed.).U.S.A.: Cambridge Medicine. Kockrow, C. (2011). Fundamentals and adult health nursing. (6th ed.).China: Mosby Elsevier.

..........................................................................................


ผลของโปรแกรมการใหค าปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ทมตอระดบความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง The Effects of Line Application Counseling Program towards Stress and Self-Efficacy of Care Giver of CAPD Patients สมนกาญจน ลาภกตตเจรญชย1 อาร พนธมณ2

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาผลของการใชโปรแกรมของการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ทมตอระดบความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง โดยเปรยบเทยบกอนและหลงการไดรบโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ของผดแลผปวยลางไตทางชองทองของโรงพยาบาลนพรตนราชธาน จานวน 10 คน โดยวธเลอกแบบเจาะจงตามเกณฑทกาหนด เครองมอทใชในการวจย คอ แบบวดภาวะความเครยด แบบวดความเชอในความสามารถของตนเองและโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน สถตในการวเคราะหขอมลใช t-test dependent ผลการวจยพบวา ผดแลผปวยลางไตทางชองทองทเขารวมโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนมระดบความเครยดลดลงอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และมความเชอในความสามารถของตนเองเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ค าส าคญ: โปรแกรมการใหคาปรกษาผานไลน แอพพลเคชน ความเครยด ความเชอในความสามารถ

ของตนเองผดแลผปวยลางไตทางชองทอง

Abstract The purpose of this study was to study the Effects of Line Application Counseling Program towards Stress and Self-Efficacy of Care Giver of CAPD Patients. There are 10 care givers who are relative with Nopparat Rajathanee Hospital’s patients and were selected by the researcher. 1นกศกษาหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย มหาวทยาลยเกษมบณฑต 2รองศาสตราจารย ดร., หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย มหาวทยาลยเกษมบณฑต


The research instruments were stress questionnaire self-efficacy questionnaire and Line Application Counseling Program. The statistic of this research is t-test dependent the results were as follow the level of care givers’s stress is decreased and the level of care givers’s self-efficacy is increased statistically significant at the .01 and .01 in order. Key words: Line Application counseling program, stress, self-efficacy, CAPD patients

บทน า

ในยคของการปฏรประบบสขภาพ ทกระบบยอยภายในขอบเขตของการบรการสขภาพตอง

ปรบเปลยนระบบบรการเพอใหสอดคลองกบทศทางใหมในการบรการสขภาพ ระบบการพยาบาลเปนหนวยยอยภายใตระบบบรการสขภาพของประเทศ จาเปนอยางยงทตองปรบกระบวนทศนใหเกดความสอดคลองกบนโยบายหลกดานการรกษาพยาบาลทกาวหนาตลอดจนความคาดหวงของผใชบรการทสงขน แนวคดและหลกการทสาคญอยางหนงในการชวยขบเคลอนใหระบบบรการสขภาพไปสระบบบรการทพงประสงคไดคอ การจดการรายกรณ (Case Management system) ซงเปนลกษณะของการจดระบบการและผปวยเพอใหมคณภาพการดแลสงขนและมคาใชจายเหมาะสม โดยมงเนนผลลพธตามเปาหมายทกาหนด ภายใตการรวมมอของทมสขภาพซงเปน ผกาหนดแผนการดแลผปวย มพยาบาลเปนผจดการรายกรณ (Case manager) ทาหนาทประสานการดแล ทงนเพอใหเกดผลลพธทพงประสงค คอการดแลผปวยอยางตอเนองครอบคลมทงดานรางกาย อารมณ สงคม การทางานเปนทมระหวางสหสาขาวชาชพ ผใหบรการและผรบบรการ เกดความพงพอใจ มระยะเวลาการกษาในโรงพยาบาลทเหมาะสม และลดคาใชจายกบองคกร ซงสะทอนใหเหนถงการเปลยนแปลงแนวคดของพยาบาลทมงเนนผปวยเปนศนยกลางและมองผลลพธดานตวผปวยและระบบสขภาพมากขน และชวยให สถานภาพและบทบาทของพยาบาลเดนชดขน การจดการรายกรณเปนระบบการดแลทเหมาะสมในการดแลผปวยเปนรายบคคลครอบคลมปญหาทซบซอนตองใชการประสานงานซงจะสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางผปวย ครอบครวและทมสขภาพทเกยวของกบการดแลผปวยโรคไตวายโดยตระหนกถงความตองการของผปวยทางดานรางกาย สงคม วฒนธรรม อารมณและ จตวญญาณ โดยเฉพาะผปวยโรคไตเพอสงเสรมการมคณภาพชวตทดของผรบบรการ (เยาวลกษณ มบญมาก, 2547) ตามแนวคดระบบนจะสงผลให คณภาพการดแลดขน ผดแลมความพงพอใจในคณภาพบรการทไดรบ ตลอดจนทมสขภาพมความพงพอใจกบผลลพธและมการพฒนาตนเองอยางตอเนอง (Cohen and Cesta, 1993: 33 อางถงใน จราภรณ ศรไชย, 2543)

ในปจจบนทวโลกตางตระหนกถงภยทเกดจากโรคไตมากขน มการรณรงคเพอปองกนไมใหประชาชนเปนโรคไตวายจนกลายเปนไตวายเรอรงระยะสดทาย และตองบาบดการรกษาดวยวธการทดแทนไต สถตผปวยไตวายเรอรงระยะสดทายทสมาคมโรคไตแหงประเทศไทยไดรวบรวมไวมจานวน15,736 ราย (สมาคมโรคไต พ.ศ. 2548) มผปวยทฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม (Hemodialysis: HD) จานวน 6,792 ราย ผปวยทาการลางไตทางชองทอง (Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis: CAPD) จานวน 388 ราย และมแนวโนมสงขนเรอย ๆ ทกป ขณะทสถานพยาบาล HD


Center มจานวน 235 แหง CAPD จานวน 59 แหง และการปลกถายไต (Kidney Transplantation) 29 แหง มแพทยผเชยวชาญโรคไต 279 คน พบวา 37 จงหวดไมมแพทยทางดานไตเลย ในสวนของพยาบาลผเชยวชาญไตเทยม (HD nurse) มจานวน 407 คน ทวประเทศ จงสงเกตไดวาสดสวนระหวางบคลากรกบผปวยอยในระดบทขาดแคลน (สดสวนมาตรฐานระหวางบคลากรตอผปวย คอ 1:4 ) สวนพยาบาลลางไตทางชองทอง 1 คน สามารถดแลผปวยไดถง 50 คน เนองจากนโยบายทางดานสาธารสขจะเนนใหประชาชนดแลสขภาพตนเองและคนในครอบครว โดยเฉพาะครอบครวทมผปวยไตวายระยะสดทายแสดงวามปญหาเนองจากขาดความรความเขาใจในการดแลสขภาพ การรบประทานอาหารทไมเหมาะสมกอใหเกดโรคตาง ๆ ตามมา เชน โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง ฯลฯ ซงเปนตนเหตใหเกดโรคไตวายระยะสดทายและเปนเหตหนงของการเกดปญหาคาใชจายในการดแลรกษาทสงมาก

จากการศกษาในเชงระบบพฒนาระบบสามธารณสขทผานมา (อษณา ลวระ พ.ศ.2560) พบวาโรคททาใหบคคล ชมชน และครอบครว เขาสภาวะลมละลายทางเศรษฐศาสตร และกอใหเกดความทกขมหนต คอ โรคไตวายเรอรงระยะสดทาย เนองจากตองเสยคาใชจายอตราสงและตองพงพงการบาบดทดแทนไตตลอดชวต ซายงเปนภาระครอบครวขาดซงการประกอบอาชพ ครอบครวและชมชนตองแบกรบภาระคาใชจายทางออม ปญหาเหลานจงกอใหเกดการตดสนใจเชงนโยบาย ปจจบนสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตไดเขามารบผดชอบคาใชจายผปวยไตวายเรอรงในการบาบดทดแทนไตทาใหผรบบรการเขาถงบรการมากขนโดยเฉพาะการรกษาดวยวธการลางไตทางชองทอง จากนโยบาย CAPD first policy ของรฐบาลในป 2550 จากสถตกระทรวงสาธารณสขป 2557 พบวาจานวนผปวยไตวายเรอรงทตองมการบาบดทดแทนไต 38,560 ราย เปนผปวยลางไตชองทอง 22,590 ราย คดเปน 58.58% ของผปวยไตวายเรอรงทบาบดทดแทนไต

โรคไตวายเรอรงระยะสดทายเปนโรคไตวายทมคาอตราการทางานของไต (GFR) ตากวา15 (เถลงศกด กาญจนบษย, 2559; 76-77) ทาใหผปวยมภาวะนาเกนมอาการ บวม เหนอยหอบ มของเสยคงคางในรางกายซงมอาการความคดสบสน ออนเพลยไมมแรง เกลอแรในรางกายไมสมดล มภาวะซดทาใหขาดเมดเลอดแดงไปเลยงอวยวะตาง ๆ ไมเพยงพอมผลทาใหอตราการเตนของหวใจเรวขนเกดภาวะหวใจโต และหวใจวายได การรกษาจงจาเปนตองหาวธการทางการแพทยนาเยอบชองทองของตวผปวยมาทางานแทนเนอไตทตาย (วาย) ไปแลว โดยการนานายาลางไตทมประสทธภาพในการดงนาสวนเกน ของเสยในรางกายออกมาและยงสรางความสมดลเกลอแรในรางกาย แตเนองจากวธนตองนานายาลางไตใสในชองทองวนละ 4 ครงจงตองทาทบาน

ผปวยไตวายเรอรงระยะสดทายทรกษาดวยการลางไตทางชองทองมากขนสามารถเขาถงบรการไดมากกวาในอดต จากนโยบายการรกษาดวยการลางไตทางชองทอง (สปสช. 2551) ในผปวยไตวายตามโครงการของสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ความสาเรจของการรกษาผปวย คอสามารถลางไตเองไดทบานและมชวตอยไดอยางมคณภาพ โดยปราศจากภาวะแทรกซอน ดงนนการฝกสอนใหผปวยสามารถกลบไปลางไตเองไดทบานถอเปนหวใจสาคญทพยาบาล ผฝกสอนตองใหความสนใจและมแนวการสอนทเปนมาตรฐาน มเทคนคการสอนทเหมาะสมกบผปวยแตละราย ผจดทาไดเลงเหนความสาคญของการฝกสอนผปวยลางไตทางชองทอง จงไดชวยกนพฒนาแนวการสอนและระบบการดแลผปวยและครอบครวเพอสามารถนาไปปฏบตเพอใหเกดผลสาเรจสงสดกบผปวยได


การดแลผปวยลางไตทางชองทองทดและมประสทธภาพจาเปนตองยดหลกการดแลแบบองครวม เพราะมหลายปจจยททงเกยวของกบภาวะไตวายเรอรงและไมเกยวของทอาจสงเสรมใหคณภาพของการลางไตทางชองทองของผปวยดขนหรอแยลง โดยแตละปจจยอาจสมพนธและไมสมพนธกนกได และปจจยบางประการอาจตองอาศยความรแขนงอนนอกเหนอจากวชาแพทยชวยในการแกไข เชน การสรางสมพนธภาพกบผปวยและผดแล การใหสขศกษาทถกตองและเขาใจงาย การสงเสรมศกยภาพในการดแลตนเองของผปวย เปนตน

การคดเลอกผดแลหลกทางผจดทาไดคานงถงความเหมาะสมและผลประโยชนผปวยเปนหลกจงคดเลอกพยาบาลเฉพาะทางดานการดแลผปวยลางไตทางชองทองซงถอเปนกญแจสาคญอนนาไปสความสาเรจของกลมทงในงานเวชปฏบต การเรยนการสอน การจดระบบ การจดการความเสยง และการพฒนาคณภาพเพราะเปนผลงมอปฏบตจรงและเปนบคลากรและผดแลทใกลชดกบผปวยมากทสด ไดเผชญปญหาดวยตนเองและบางครงตองลงมอแกไขในเบองตน นอกจากนยงสามารถเปนปากเปนเสยงแทนผปวยหรอบคลากรในกลมงานเพอสะทอนปญหาทเกดขนโดยมการจดระบบการสอนและการใหคาปรกษาในระยะแรกเพอลดภาวะเครยดใหผดแลผปวยลางไตทางชองทองโดยการใหคาปรกษาผานเทคโนโลยสารสนเทศในระยะแรก โดยยดตามหลกสมรรถนะเฉพาะทางพยาบาลวชาชพทตองสมรรถนะเพอใชในการดแลรกษาผปวยลางไตทางชองทอง

ผวจยในฐานะ เปนพยาบาลวชาชพชานาญการเฉพาะทางการลางไตทางชองทอง โรงพยาบาลนพรตราชธานมาเปนเวลา 15 ป ปรากฏวาผปวยไตวายระยะสดทายททดแทนไตดวยวธการลางไตทางชองทอง ตงแตป 2548 จนถงปจจบนพบวามผปวยเพมจานวนมากขนทกปและเมอทางรฐบาลมนโยบายชวยเหลอผปวยไตวายระยะสดทายทใชสทธ 30 บาท จงมโครงการ CAPD สปสช. (โครงการลางไตทางชองทองโดยใหสานกงานประกนสขภาพแหงชาตดแล) โดยทางโรงพยาบาลนพรตราชธานไดรบหมอบหมายโครงการแรกเพอดแลผปวยไตวายระยะสดทายททดแทนไตโดยวธการ CAPD ตงแต พ.ศ. 2551 ถงปจจบน มยอดสะสม 420 คน มแพทยเฉพาะทางไต 2 คน พยาบาลผเชยวชาญเฉพาะทางลางไตทางชองทอง 1 คน ผปวยไตวายระยะสดทายททดแทนไตดวยวธการลางไตทางชองทองของโรงพยาบาลนพรตราชธานเปนผสงอายเปนสวนใหญคดเปน70%ของผปวยทงหมด ญาตของผปวยเปนผทาการลางไตทางชองทองแทนจงไดรบการ Training CAPD Program ตามหลกสตรของสมาคมโรคไตแหงประเทศไทย ไดรบการตรวจสอบและผานการประเมน จนสามารถลางไตทางชองทองได กอนจะไปปฏบตทาการลางไตทางชองทองทบาน

CAPD (Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis) หมายถง การลางไตทางชองทองอยางตอเนองดวยตวเอง เปนการทดแทนไตทตองกลบไปทาเปนประจาอยางต อเนองทบาน ซงเปนภารกจใหมทเขาไปแทรกในกจวตรประจาวนของผปวยและญาตผดแล ญาตผซงทาการลางไตใหผปวยจงเปรยบเสมอนเปนไตใหกบผปวยซงตองทาหนาทเปนไตทกวนถาทาการลางไตทางชองทองผดขนตอนจะทาใหเกดอนตรายตอชวตของผปวยได ผดแลลางไตทางชองทองมกจะไมเชอวาตนเองจะสามารถทาในกจกรรมการลางไตทางชองทองได แมทาไดกไมแนใจจะปลอดภยกบผปวยซงเปนบดา มารดา สาม ภรรยา หรอลก ซงเปนบคคลทรกทาใหเกดภาวะเครยด สบสนในชวงแรกทกลบไปทาทบาน มกจะมการโทรกลบมาปรกษาบอยครง ผปวยและผดแลลางไตทางชองทองบางรายถงขนมาโรงพยาบาลในเวลากลางคนถงแมวาจะไมไดมเหตการณหรอภาวะฉกเฉน สถตในรอบ 1 ป (หนวยไต


เทยมโรงพยาบาลนพรตนราชธาน พ.ศ.2560) พบวามการมาโรงพยาบาลซาถง 47.12% และการโทรกลบมาซาเปน 65.63% ของผปวยใหมทงหมด แตพบวาสถตใน 1 เดอน (มกราคม พ.ศ.2560) การมาโรงพยาบาลซามถง 23.3% และการโทรกลบมาซาเปนจานวน 32.72% ของผปวยใหมทงหมด จากขอมลการสนทนาทางโทรศพท ผดแลผปวยกลาววาตนมความสบสน ขาดความเชอในความสามารถตนเองในขนตอนการลางไตทางชองทอง กลวทาผดขนตอน รสกไมสบายใจ กลวเปนอนตรายแกผปวย แสดงวาผดแลลางไตทางชองทองเกดความเครยด (Selye, 1976) ในกจกรรมลางไต ขาดความเชอในความสามารถของตนเองวาจะทาการลางไตทางชองทองไมถกตอง เกรงจะเกดอนตรายกบญาตซงเปนคนทตนเองรกทาใหผดแลเกดภาวะเครยด

เมอผดแลเกดความเครยดจะแสดงพฤตกรรมออกทางรางกาย จตใจ และ อารมณ ไดแก ปวดมนศรษะ มอาการตนเตน มอสน มอเทาเยน ปวดทองเขาหองนาบอย ๆ ปวดกลามเนอบรเวณไหลและทายทอย ใจสน หวใจเตนเรว รสกหงดหงด ราคาญใจ รสกทกข ขาดความสข รสกงงสบสน ขาดสมาธ ออนเพลย นอนไมคอยหลบ เหงา ไมมเวลา และไมอยากพบปะผคน ไมเชอใจ ไมไววางใจผอนและตองทากจกรรมทกอยางดวยตนเอง

ความเครยด หมายถง อาการทเปนผลจากการเกดเหตการณทมาคกคาม เกดการปรบตวไมได สงผลใหเกดความผดปกตตามมาทางรางกาย อารมณ ความคด และพฤตกรรม

ความเชอในความสามารถของตนเอง หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกทมลกษณะและพฤตกรรม ดานความเปนผนา กลาตดสนใจ กลาเผชญความจรง มความสามารถในการแกปญหา พงตนเอง มความเปนตวของตนเอง การรบร บทบาทหนาท และแรงจงใจใฝสมฤทธ

อาการดงกลาวจงจาเปนตองไดรบการดแลชวยเหลอ ผวจยจงสนใจศกษาการใช ไลน แอพพลเคชน เนองจาก อาการดงกลาวจดเปนความเครยด (Selye,1976) ของผดแลผปวยลางไตทางชองทองใหผปวยทบานโดยใชวธใหคาปรกษาทบานโดยใช ไลน แอพพลเคชน ดงทกลาวมาจงเปนเหตและผลทผทาวจยซงไดดารงตาแหนงพยาบาลผเชยวชาญลางไตทางชองทองแกปญหาโดยใชวธใหคาปรกษาแตเนองจากการลางไตทางชองทองผดแลตองทาใหผปวยทบานวนละ 4 รอบผวจยจงคดหาชองทางใหคาปรกษาชวยเหลอผดแลผปวยขณะลางไตทางชองทองใหผปวยทบานโดยใช ไลน แอพพลเคชน เปนชองทางใหคาปรกษาซงเปนชองทางทเหมาะสม สะดวก รวดเรว เหมาะสมกบผดแลทอยในสงคมยคดจตอลเพอลดภาวะความเครยดขณะลางไตทางชองทอง

บางครงความคดเหนขนตอนของการลางไตไมตรงกน ซงอาการดงกลาวตรงกบนยามของ Bandura (1986) ดงนนผทาการวจยจงใหคาปรกษาโดยใชชองทาง ไลน แอพพลเคชน เพอสรางความเชอในความสามารถผดแลผปวยทาใหการดแลผปวยลางไตทบานมประสทธภาพมากข น และเปนการลดการกลบมาโรงพยาบาลซาของผปวย วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาผลของการใชโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ทมตอระดบความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง โดยเปรยบเทยบกอน-หลงการใชโปรแกรม


2. เพอเปรยบเทยบระดบความเครยดกอนและหลงเขารวมโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง

3. เพอเปรยบเทยบระดบความเชอในความสามารถของตนเองกอนและหลงเขารวมโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ผดแลผปวยลางไตทางชองทอง สมมตฐานของการวจย

1. โปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน สามารถลดระดบความเครยดและเพมความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทองได

2. หลงเขารวมโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ผดแลผปวยลางไตทางชองทองความเครยดลดลง

3. ผดแลผปวยลางไตทางชองทองภายหลงเขารวมโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลนแอพพลเคชน สามารถลางไตไดอยางเชอในความสามารถตนเองเพมขน ขอบเขตของงานวจย

1. ประชากร คอ ผดแลผปวยลางไตทางชองทองทบาน ทผานการอบรมตามหลกสตรของสมาคมโรคไตแหงประเทศไทย ไดรบการตรวจสอบและผานการประเมน จนสามารถลางไตทางชองทองได จากเจาหนาทเฉพาะทางดานการดแลผปวยลางไตทางชองทองของโรงพยาบาลนพรตนราชธาน ระหวางเดอนสงหาคม พ.ศ. 2561 ถงเดอนกนยายน พ.ศ. 2561 จานวน 15 คน

2. กลมตวอยาง คอ ผดแลผปวยลางไตทางชองทองทบานโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) จานวน 10 คน โดยกาหนดตามเกณฑ ดงน

1) มอายระหวาง 25 – 60 ป 2) มความสมพนธเปนเครอญาตกบผปวย 3) สมครใจทาการลางไตทางชองทองดวยความรกและผกพนโดยไมรบคาจางจากผปวย 4) ดแลลางไตทางชองทองใหผปวยอยางตอเนองทกวน เปนระยะเวลาไมนอยกวา 4 สปดาห 5) ตองม สมารทโฟน และสามารถสอสาร ผาน ไลน แอพพลเคชน ได 6) มความสมครใจเขารวมการใหคาปรกษา

3. ตวแปรทศกษา 1) ตวแปรตน

- โปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน 2) ตวแปรตาม

- ภาวะความเครยดของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง - ความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. โปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน สามารถทาประโยชนและแกปญหาใหกบผดแลและผปวยไดอยางรวดเรวเหมาะสมกบยคดจตอล


2. ผดแลผปวยลางไตทางชองทองมระดบความเครยดลดลงในการปฏบตการลางไตทางชองทอง 3. ผดแลผปวยลางไตทางชองทองเกดความเชอในความสามารถตนเองในการปฏบตการลางไต

ทางชองทอง การด าเนนการวจย การวจยครงนใชรปแบบการวจยกงทดลอง (Quasi Experiment Research) ซงมการวดผล 2 ครงกอนการทดลองและหลงการทดลอง (Pretest and Posttest Experimental design) เครองมอทใชในงานวจย 1. แบบวดภาวะความเครยด จานวน 18 ขอ ประกอบดวย ดานทางรางกาย 6 ขอ ดานทางจตใจและอารมณ 6 ขอ ดานทางพฤตกรรม 6 ขอ 2. แบบวดความเชอในความสามารถของตนเอง จานวน 15 ขอ ประกอบดวย ความเปนผนาและการแสดงออก 5 ขอ ความเปนตวของตวเอง 5 ขอ ความสามารถในการแกปญหาและเผชญความจรง 5 ขอ 3. โปรแกรมการใหคาปรกษา ผาน ไลน แอพพลเคชน 4. แบบสอบถามความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทองมคาความสอดคลอง (IOC) ระหวาง 0.66-1.0 และคาความเทยง (Reliability) ของแบบวด คอ 0.757 การวเคราะหขอมล สถตในการวเคราะหขอมลใช t-test dependent ผลการวจย จากตารางท 1 พบวาระดบความเครยดของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง กอนและหลงการเขารวมโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน ความเครยดของผดแลลางไตทางชองทองของผปวยกอนเขารวมโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนพบวามคาเฉลยเทากบ 57.80 และหลงเขารวมโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนคาเฉลยเทากบ 34.50 เมอนามาเปรยบเทยบกนพบวาคาเฉลยของระดบความเครยดลดลง และเมอเปรยบเทยบดวยวธการทางสถต t - test dependent พบวาคาเฉลยระดบความเครยดหลงเขาโปรแกรมตากวากอนเขาโปรแกรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวาระดบความเครยดผดแลผปวยลางไตทางชองทองภายหลงเขาโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน มผลทาใหผดแลลางไตใหผปวยระดบความเครยดลดลง ตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบคาความแตกตางระหวางกอนและหลงการใชโปรแกรมใหคาปรกษา

ผาน ไลน แอพพลเคชนทมตอระดบความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง


การทดลอง ความแตกตาง กอนและหลง

กลมทดลอง (N=10)

df t Sig.(2-tailed)

S.D.

กอน หลง ผลตาง กอน หลง ผลตาง

ความเครยด 57.80 34.50 23.300 2.098 1.354 2.359 9 31.229 0.000

ความเชอในความสามารถ

46.20 27.50 18.700 2.348 1.716 3.433 9 17.223 0.000

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 (p-value < .01) ความเชอในความสามารถตนเองของผดแลลางไตทางชองทองของผปวย กอนเขารวม

โปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนพบวามคาเฉลยเทากบ 46.20 และหลงเขารวมโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนคาเฉลยเทากบ 27.50 เมอนามาเปรยบเทยบกนพบวาคาเฉลยของระดบการขาดความเชอในตนเองลดลง และเมอเปรยบเทยบดวยวธการทางสถต t - test dependent พบวาคาเฉลยระดบความเชอในความสามารถของตนเองหลงเขาโปรแกรมสงกวากอนเขาโปรแกรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวาผดแลผปวยลางไตทางชองทองภายหลงเขาโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนมผลทาใหความเชอในความสามารถของตนเองขณะลางไตใหผปวยเพมขน และระดบความเครยดลดลงของผดแลผปวยลางไตทางชองทองลดลงอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สรปผลการวจย 1. ผลของระดบความเครยดลดลงหลงจากเขาโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน 2. ผลของระดบความเชอในความสามารถของตนเองเพมขนหลงจากเขาโปรแกรม ใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน 3. โปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน สามารถลดภาวะความเครยดและเพมความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทองได อภปรายผลการวจย

จากผลการศกษาความเครยดและความเชอใหกบผดแลผปวยทมหนาทลางไตทางชองทองทบานใหกบผปวยไตวายระยะสดทายทบานของโรงพยาบาลนพรตนราชธานพบวาผดแลลางไตทางชองทอง 10 คน ทผานการอบรมลางไตทางชองทองของโรงพยาบาลนพรตนราชธานตามหลกสตร มาตรฐาน นนขณะทาการลางไตทางชองทองใหกบผปวยเกดภาวะเครยดจากแบบผลของแบบสอบถามกอนเขาโปรแกรมแตเมอนาโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนกบผปวยลางไตทางชองทองเปนเวลา 4 สปดาห แลวใหผดแลผปวยประเมนแบบสอบถามหลงเขาโปรแกรมพบวาภาวะเครยดลดลงอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนสามารถอธบายไดดงน


ผลการศกษาเปนตามสมมตฐานดงขอท 1 และ 2 วาผดแลผปวยลางไตทางชองทองหลงเขารวมโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน มภาวะความเครยดลดลง อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยคาเฉลยของระดบความเครยดของผดแลผปวยลางไตทางชองทองกอนเขาโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนเทากบ 57.80 คะแนน และหลงเขารวมเทากบ 34.50 คะแนน และมความเชอในความสามารถของตนเองเพมขน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยคาเฉลยความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางของชองกอนเขาโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน เทากบ 46.20 คะแนน และหลงเขารวมเทากบ 27.50 คะแนน

กจกรรมการลางไตทางชองทองถอเปนกจกรรมใหมทเพมเตมเขาในวถชวตปกตของผดแลผปวย เปนเหตใหเกดภาวะความเครยด ถงแมวาผดแลผปวยไดรบการอบรมวธการลางไตทางชองทองจนจบหลกสตรจากเจาหนาทเฉพาะทางและสอบผานเรยบรอยแลว แตเมอกลบไปปฏบตจรงทบานผดแลผปวย วตกกงวล ปวดมนศรษะ มอาการตนเตน มอสน มอเทาเยน ปวดทองเขาหองนาบอย ๆ รสกหงดหงด ราคาญใจ และเมอเรมการลางไตทางชองทองใหกบผปวย ผดแลเกดความลงเล สบสนขนตอน ผดแลขาดความเชอวาตนเองจะสามารถทาการลางไตไดสาเรจและปลอดภยตอผปวย

ผลการวจยสอดคลองกบการศกษา ผดแลผปวยลางไตทางชองทองทเขารวมโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน พบวาการใชโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน เหมาะกบผดแลผปวยลางไตทางชองทองทบานเนองจากผดแลอาศยอยในกรงเทพฯ มสมารทโฟน และใชงาน ไลน แอพพลเคชน ไดทกคน การใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน จงสามารถแกปญหาการขาดเชอในความสามารถของตนเองขณะลางไตทางชองทองใหผปวยทบานอยางรวดเรวและฉบพลน ผดแลผปวยแตละคนสามารถถามขอสงสยตาง ๆ รวมถงปญหาการลมวธการหรอขนตอนของการลางไตทางชองทอง ผดแลผปวยทเขารวมโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน บางคนสอสารในรปแบบของขอความ บางคนสอสารในรปแบบของเสยง หรอวดโอคอล ซงทาใหผดแลผปวยสามารถทาการลางไตทางชองทองใหแกผปวยสาเรจ และผลของการสาเรจนสงผลใหผดแลผปวยมความเชอในความสามารถของตนเองมากขน (Benson and Tippetts (1995: 612)

ผลการศกษาโปรแกรมการใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน สามารถลดระดบความเครยดและเพมความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทองได จากโปรแกรมการใหคาปรกษา 7 ครงของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง 10 คน

ครงท 1 ทาการเพมเพอน เชญเขากลม และการสรางสมพนธภาพโดยการแนะนากฎระเบยบของการเขารวมโปรแกรม ทาใหผเขารวมเกดความรสกอนใจ ไมโดดเดยว คะแนนระดบความเครยด อยระหวาง 3-4คะแนน คะแนนระดบความเชอในความสามารถของตนเอง 1-2 คะแนน


ครงท 2 เพอสารวจความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทอง คะแนนระดบความเครยด อยระหวาง 3-4 คะแนน คะแนนระดบความเชอในความสามารถของตนเอง 2-3 คะแนน

ครงท 3 สงภาพเคลอนไหวแสดงวธการลางไตทางชองทอง ชวยใหผดแลผปวยสามารถเขาถงความรไดทกททกเวลา คะแนนระดบความเครยด อยระหวาง 2-3 คะแนน คะแนนระดบความเชอในความสามารถของตนเอง 2-3 คะแนน

ครงท 4 เรองการลางมอและการใชผาปดปาก-จมกอยางถกวธเพอลดภาวะการตดเชอในชองทองซงเปนสามารถอนดบตนททาใหผปวยเสยชวตได จงเปนตนเหตสาคญทสงผลใหผดแลผปวยเกดความเครยดเวลา คะแนนระดบความเครยด อยระหวาง 2 -3 คะแนน คะแนนระดบความเชอในความสามารถของตนเอง 2-3 คะแนน

ครงท 5 ยกตวอยางผทลางไตทางชองทองมาแลว 8 ป สามารถทางานและใชชวตไดอยางคนปกตไมรสกแตกตางจากคนทวไป เพอเปนกาลงใจใหกบผดแลผปวยรายใหม คะแนนระดบความเครยด อยระหวาง 1-2 คะแนน คะแนนระดบความเชอในความสามารถของตนเอง 2-3 คะแนน

ครงท 6 ประเมนโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน และอปสรรคในการใหคาปรกษา พบวาผดแลผปวยบางรายตองการใหคาปรกษานานกวาเกณฑเนองจากผดแลมระดบการศกษาและวยทแตกตางกน โดยผดแลทเกน 50 ขนไป สวนใหญจะมปญหาความชดเจนทางดานสายตาในการใชงานสมารทโฟน คะแนนระดบความเครยด อยระหวาง 1 -2 คะแนน คะแนนระดบความเชอในความสามารถของตนเอง 3-4 คะแนน

ครงท 7 เปนการทบทวนปญหาและอปสรรคของผดแลผปวยในแตละรายและวธการแกปญหา ซงทาใหผดแลผปวยสามารถแกปญหาไดดวยตนเอง คะแนนระดบความเครยด อยระหวาง 1-2 คะแนน คะแนนระดบความเชอในความสามารถของตนเอง 3-4 คะแนน

หลงจากการเขารวมโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนกบกลมตวอยางเปนเวลา 4 สปดาห ทาใหผดแลผปวยมความเครยดลดลงและมความเชอในความสามารถของตนเองเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตท .01 เมอเทยบกบกอนการเขารวมโปรแกรม

ปจจบนคนไทยมการใชงานโทรศพทมอถอแบบสมารทโฟนมากขน การสอสารมชองทางหลากหลาย และแอพพลเคชนทใชในการสอสารทเปนทน ยมมากทสดในประเทศไทยคอ ไลน แอพพลเคชน ฉะนนโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน เปนชองทางทเหมาะสมในการสอสารเพอแกปญหาไดอยางรวดเรวเหมาะสมกบยคปจจบน

ขอเสนอแนะ การศกษาเรอง ผลของการใชโปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชนท มตอระดบความเครยดและความเชอในความสามารถของตนเองของผดแลผปวยลางไตทางชองทองของโรงพยาบาลนพรตนราชธาน ผวจยมขอเสนอแนะดงน


1. โปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน สามารถใชเปนชองทางใหคาปรกษากบผดแลผปวยลางไตทางชองทองทบาน ดงนนในอนาคตจะขยายเปนชองทางใหคาปรกษาใหกบผปวยไตวายระยะสดทายทสามารถทดแทนไตดวยวธลางไตทางชองทองทบานดวยตวเอง 2. โปรแกรมใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน สามารถเปนชองทางใหคาปรกษาในการแกปญหาตอบคลากรทางการแพทย ผปวยโรคอน ๆ หรอประชาชนทวไป 3. ชองทางใหคาปรกษาผาน ไลน แอพพลเคชน อาจนาไปใชในการแกปญหาในการรกษา ทางกายและจตใจ สาหรบผปวย ครอบครว และผดแลผปวยทบาน


กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย. (2556). โปรแกรม Line เพอใชในภารกจรบ-สงขาวสารของกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย. สบคนจาก http://www.disaster.go.th/th/cdetail-452-dispatch-7-1/โครงการโปรแกรมแชท+Line+ผาน+Smart+Phone.

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณะสข. (2542). คมอคลายเครยด. กรงเทพฯ: โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

กตกร มทรพย และคณะ. (2541). พฤตกรรมความเครยดและการตอบสนองตอความเครยด. สานกพฒนาวชาการแพทย. กรมการแพทย. กระทรวงสาธารสข.

กฤษณ เสอใหญ และ พชน เชยจรรยา. (2559). พฤตกรรมการใชแอพพลเคชน ไลน ความพงพอใจและการน าไปใชประโยชนของคนในกรงเทพมหานคร. ในการประชมสมมนาวชาการระดบชาต ประจาป 2559 (หนา 1-13). กรงเทพฯ: คณะนเทศศาสตรและนวตกรรมการจดการ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

ขนษฐา วงสก. (2553). ผลของการใหค าปรกษากลมแบบเผชญความจรงตอความเครยดของญาตผปวย. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา.

จงหวดมหาสารคาม. (ม.ป.ป.). วธตงคาการใชงานโปรแกรม Line ส าหรบหวหนาสวนราชการในจงหวดมหาสารคาม. สบคนจาก http://www.mahasarakham.go.th/mkweb/images/pdf/Line.pdf.

เจยรนย ทรงชยกล. (2529). จตวทยาและสงคมวทยาพนฐานเพอการแนะแนว. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ชนญชดาดษฎ ทลศร, รชน สรรเสรญ และ วรรณรตน ลาวง. (2554). การพฒนาแบบวดภาระในการดแลของผดแลผปวยเรอรง. วารสารการพยาบาลและการศกษา. 4 (1), 62-75.

เถลงศกด กาญจนบษย. (2556). บรรณาธการ. ต าราแนวปฏบตการลางไตทางชองทอง Textbook of Practical Peritoneal Dialysis. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: บรษทศรวฒนาอนเตอรพรนทจากด (มหาชน).

ทพยวรรณ กตตพร. (2536). จตวทยาทวไป เลม 1. พษณโลก: โรงพมพมหาวทยาลยนเรศวร นพมาศ ศรอนชต. (2549). ความสามารถในการปฏบตงานของเจาหนาทเวชสถต โรงพยาบาล

ชมชนในประเทศไทย. มหาวทยาลยศลปากร. กรงเทพฯ.


ผองพรรณ เกดพทกษ. (2529). การแนะแนวและการใหค าปรกษาในโรงเรยนประถมศกษา . กรงเทพฯ: โรงพมพบณฑตการพมพ.

พรรณวภา บรรณเกยรต. (2548). ชวยไดอยางไรเมอจตใจตนตระหนก. วารสารมศว.ชมชน. 2(4), 3. ยพาพน ศรโพธงาม. (2546). การส ารวจงานวจยเกยวกบญาตผดแลผปวยเรอรงในประเทศไทย .

รามาธบดพยาบาลสาร. 9(2), 156-164. รสสคณธ เจออปถมย. (2553). ความตองการของญาตผดแลผปวยโรคหลอดเลอดสมองทบาน.

วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาการพยาบาลเวชปฏบตชมชน. บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยครสเตยน.

วชร ทรพยม. (2533). ทฤษฎและกระบวนการใหค าปรกษา. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: ภาควชาจตวทยา คณะครศาสตร. จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมชาย เอยมออง และคณะ (2551). Textbook of Peritoneal Dialysis. พมพครงท 1. กรงเทพฯ บรษท เทกซ แอนด เจอรนล พบลเคชนจากด.

สมาคมโรคไตแหงประเทศไทย. (2558). ค าแนะน าส าหรบการดแลผปวยโรคไตเรอรงกอนการบ าบดทดแทนไต. พมพครงท 1. กรงเทพฯ บรษท เทกซ แอนด เจอรนล พบลเคชนจากด.

สมบต ไชยวณณ และคณะ. (2542). การสนบสนนทางสงคมโดยเครอญาต ความสามารถในการดแลตนเอง และคณภาพชวตของผสงอายทปวยดวยโรคเรอรงจงหวดเชยงใหม . คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สรพร เลยวกตตกล. (2545). ปจจยในการท างาน การเผชญปญหาและความเครยดของบคลากรระดบปฏบตการ: ศกษาเฉพาะกรณส านกงานอธการบด มหาวทยาลยมหดล . ปรญญานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรมและองคกร. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สรอนฐพร สว. (2548). ความสามารถในการพยากรณของการรบรความสามารถของตนเองและการไดรบการสนบสนนทางสงคมตอพฤตกรรมเผชญปญหาของวยรนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม.

สญารนทร สทธวงศ. (2544). ความเครยดในบทบาทหนาทครและการใหคณคาในงานของครกลมโรงเรยนนางแดด สงกดส านกงานการประถมศกษา อ าเภอหนองบวแดง จงหวดชยภม . ปรญญานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาการแนะแนวและใหคาปรกษา. บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยขอนแกน.

สภาวลย บนนาค. (2542). ผลของการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกอยางเหมาะสมทมตอความเชอมนในตนเองของผปวยจตเภท โรงพยาบาลจฬาลงกรณ . มหาวทยาลยรามคาแหง. กรงเทพฯ.

อาภา จนทรสกล. (2535). ทฤษฎและวธการใหค าปรกษา. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: ภาควชาจตวทยาการศกษาและแนะแนว มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เอออารย สารกา. (2543). ความเครยดและการเผชญความเครยดของผดแลผปวยโรคจตเภท . ปรญญานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต. สาขาวชาสขภาพจตและการพยาบาลจตเวชศาสตร. บณฑตวทยาลย. มหาวทยาลยมหดล.


Bandura A., Ross, D. & Ross, S. A. (1963). A comparative test of the status envy, social power, and secondary reinforcement theories of identificatory learning. Journal of Abnormal and Social Psychology, 67, 527-534.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall, Inc.

Burks H. M. & Stefflre B. (1979). Theories of counseling (3rd ed.). New York: McGraw-Hill. Carl R. Rogers. (1961). On Becoming a Person: A Therapist's View of Psychotherapy.

Mariner Books. Dryden W. (1997). Therapists’ dilemmas. London: Sage. Ignataviciusm D. Workman M. & Mishier M. L. (2006). Medical – surgical nursing:

Anursing process approach. 2nd ed. Philadelphia: W.B. Saunders. ISPD. Chronic care of healed exit site [cited 2561 Jan 18]. Available from:

http://www.ispd.org/guidelines/articles/gokal/page04.php Lazarus R. & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer. George R. L. & Christiani T. S. (1995). Counseling: Theory and practice (4th ed.). Boston:

Allyn & Bacon. Selye H. Stress of My Life:A Scientist's Memoirs. New York: Van Nostrand Reinhold

Company. Schunk, D. H. (1983). Reward contingencies and the development of children's skills

and self-efficacy. Journal of Educational Psychology, 75(4), 511-518. Smith, H. M. & Betz, N. E. (2002). An examination of efficacy and esteem pathways to

depression in young adulthood. Journal of Counseling Psychology, 49(4), 438-448. Tolbert P. S. (1997). Institutionalization and structuration: Studying the links between

action and institution. Organization Studies, 18, 93-117.

..........................................................................................


ความหวง Hope ภทรกร มขศรนาค1 ผองพรรณ เกดพทกษ2 ประสาร มาลากล ณ อยธยา3

บทคดยอ

ความหวงเปนสงทแตละบคคลปรารถนา ความหวงเปนพลงทางบวกของทกชวต ความหวง

เปนสงจาเปนของทกชวต องคประกอบทางจตวทยาเชงบวกทสาคญของความหวงประกอบดวย ความหวงดานความสมพนธทางสงคม ความหวงดานการเรยน ความหวงดานความรก ความหวงดานครอบครว ความหวงดานการทางาน และความหวงดานกจกรรมเวลาวาง จาการศกษางานวจยพบวา ความหวงมความสมพนธกบความผาสกในชวตของมนษย และความหวงสามารถพยากรณความสาเรจทางการเรยน ความเชอในความสามารถดานเรยน และพฤตกรรมการทางาน ค าส าคญ: ความหวงในชวต

Abstract

Most people think of hope as simply wishful thinking. Throughout history, hope has been portrayed as human positive strength. Hope is also necessary for normal life. As a major construct in positive psychology, hope of each individual includes social relationship hope, academic hope, romantic relationship hope, family hope, work hope, and leisure activity hope. Findings from research studies on hope indicated that hope was associated with human well-being. Particularly, hope was found to predict academic success, academic self – efficacy and job performance. Key words: Hope 1นกศกษาระดบดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยา กลมวชาจตวทยาการปรกษา 2ศาสตราจารย ดร.,อาจารยประจาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต 3รองศาสตราจารย ดร.,ผอานวยการหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต


บทน า

ความหมายของความหวง ความหวง เปนพลงทางบวกของทกชวต ไมวาจะเปนเดก วยรน วยผใหญ หรอวยผสงอาย

เปนพลงแหงความตงใจทจะผลกดนใหทกชวตวางแผนดาเนนการเพอใหบรรลสงทมงหวง ความหวงในชวต เปนความรสกของบคคลทเชอวาสงทตนเองคาดหวงไววาจะเกดขนหรอ

เปนไปได โดยความหวงจะแปรเปลยนไปตามสถานการณทเกยวของกบการดาเนนชวตของแตละบคคล (Merriam-Webster, 2010:578 )

Beck, Ravlins & Williams (1984:1482) กลาววา ความหวง เปนสงทเกดขนภายในจตใจของบคคลทแสดงออกในลกษณะของความปรารถนา หรอการประสบความสาเรจตามเปาหมายทไดวางแผนไว โดยเชอวาสงทแตละบคคลปรารถนาสามารถบรรลเปาหมายในชวต และเปลยนแปลงไปในทางทดขน หรอสามารถแกไขปญหาอปสรรคตาง ๆ ทผานเขามาในชวต ความหวงทาใหบคคลรสกปลอดภยและ มความแขงแกรงในการเผชญปญหา สามารถปรบตวเขากบสถานการณตาง ๆ ได

Brown (1989: 97) กลาววา ความหวงเปนแรงผลกทกระตนใหบคคลกระทาในสงทปรารถนาใหประสบความสาเรจ และ Dufault & Martocchio, (1985: 379) กลาววา ความหวงเปนความรสกทเปนแรงขบของบคคลทเชอมนวาจะประสบความสาเรจในอนาคตได โดยเกยวของกบการกาหนดเปาหมาย การเหนคณคา การแสดงพฤตกรรมเมอเผชญปญหาหรออปสรรคเพอใหตนเองสมหวงได รวมทง Herth (1990: 109) กลาววา ความหวงเปนความรสกทเปนพลงภายในของบคคลททาใหบคคลสามารถผานพนอปสรรคจนสามารถบรรลเปาหมายทคาดวาจะไดรบ

Snyder (1991: 287) กลาววา ความหวง เปนคณลกษณะทประกอบดวยองคประกอบสาคญ 2 องคประกอบคอ (1) พลงใจ หรอเจตนารมณ (will power) ทจะกระทาสงใดสงหนงหรอเพอดาเนนการใหบรรลเปาหมายตามทตงไว และ (2) ความสามารถ (Ability) ของบคคลทจะกาหนดเสนทางทนาไปสเปาหมาย ซงความหวงจะสมพนธเกยวของกบความสมพนธทางการศกษาและอาชพ การปรบตวทางจตวทยาทงการสอสาร การอยรวมกนกบบคคลอน และการมสขภาพทด Grim (1991: cited by Messer & Meldrun,1995: 69 ) กลาววาความหวง เปนการคาดหมายในอนาคตทมความเปนไปได เปนการตงเปาหมายการกระทาเพอไปสเปาหมาย และเปนกระบวนการระหวางบคคลเปนสงทถกสรางมาจากความไวใจ ทงท เกดจากการไดรบการเลยงด และความไววางใจระหวางบคคล และ Gottschalk (1974: 109) กลาววาความหวง คอการคาดหมายถงสงทดในอนาคตบนพนฐานการมปฏสมพนธกบผ อน เปนสงจาเปนในการจงใจใหบคคลหาแนวทางแกไขปญหา และนาไปสเปาหมายทตองการ ดวยจดม งหมายและความหมายในชวต ดวยความรสกวานาจะเปนไปได โดยอาจจะเปนจรงหรอไมเปนจรงกได

Luthans. (2006: 18) กลาววา ความหวงตงอยบนพนฐานของการรบร ถงความสาเรจ ประกอบดวย ความตงใจ (พลงทนาไปสเปาหมาย) และวถทาง (การวางแผนเพอใหบรรล เปาหมายทกาหนดไว)


Lange (1978: 128) ไดกลาววา ความหวง เกยวของกบความไววางใจ ความเชอมนในตนเอง ตลอดจนโชคชะตา เมอบคคลมความหวงจะทาใหเกดพลงและมความอดทนทจะปรบสภาพตาง ๆ ของทงรางกายและจตใจ Nowotny (1989: 57) ไดกลาววา ความหวงเกยวของกบอนาคตซงเกดขนภายในบคคลและมความสมพนธกบความไววางใจ ทบคคลมอยแลว สามารถนามาใชไดเมอตองการ และความหวงยง เกยวกบการกระทาบางอยาง เชน การตงเปาหมาย การดแล การวางแผน การนาพลงมาสรางงาน ตาง ๆ และผลจากการมความหวงมความสาคญตอการเผชญความเครยด ผทมความหวงตางกนจะ ประเมนสถานการณตางกนดวย Stoland (1969: 189) ไดกลาววา ความหวง หมายถง ความคาดหวงของบคคลทจะประสบความสาเรจตามเปาหมายทบคคลรบรวาเปนสงสาคญทตนเองตองการ โดยผทมความหวง จะมการรบรความสาคญและความเปนไปไดไนการบรรลเปาหมายระดบสง และมความกระตอรอรนทจะ ดาเนนการใด ๆ เพอไปสเปาหมาย จากความหมายดงกลาว สรปไดวา ความหวงเปนความรสกของแตละบคคลทสาคญ เปนแรงผลกทกอใหเกดความมงมนตงใจในการดาเนนการตาง ๆ ในสงทตองการใหเกดขนในอนาคต ดวยวธการทหลากหลาย เพอใหบรรลเปาหมาย และมประสทธภาพ องคประกอบของความหวง นกวชาการไดกลาวถงองคประกอบของความหวงไวดงน Lange (1978: 128) กลาววา องคประกอบของความหวง ประกอบดวย 1) องคประกอบทางดานอารมณ (Affective component) เปนการแสดงออกดานอารมณและความรสกของแตละบคคล อนเกดจากความไววางใจ และความเชอมนในตนเอง เปนองคประกอบทสาคญของบคลกภาพททาหนาทกระตน สนบสนน ใหบคคลมความหวงทแตกตางกน และ2) องคประกอบดานความคด (Cognitive component) ครอบคลมกระบวนการคดพจารณาดวยปญญา เปนการประเมนสถานการณทเกดขน กระบวนการคดมหนาทสาคญในการประสานหรอควบคม อารมณ ซงมผลตอความหวงหรอสนหวง ของบคคลเมอเผชญกบสถานการณทางบวกจะสามารถปรบเปลยนความคด ทาใหบคคลเกดความหวง มความอดทน และมแรงขบทจะปรบสภาพตางๆของรางกายและจตใจ นาไปสการมสขภาพจตสขภายกายทด ในทางตรงกนขามหากบคคลไมสามารถเผชญกบสถานการณทางลบได จะทาใหบคคลรสกถกคกคาม และรสกไมปลอดภย บคคลจะเลอกใชกลไกทางจตในการปองกนตนเอง Dufalt and Martocchio (1985: 380) กลาววา ความหวงเปนความคาดหวง และความเชอมนวาจะบรรลถงสงทดในอนาคต สามารถแสดงออกทางดานอารมณและพฤตกรรม มหลายมตสามารถจาแนกได 2 ดานคอ 1) ความหวงเฉพาะ (Particularized hope) เปนความหวงทบคลสามารถกาหนดเปาหมายหรอระบเปาหมายไวได มลกษณะเปนทงรปธรรม และนามธรรม ไดแก ความหวงในเรองใดเรองหนงทมความสาคญกบบคคล หรอสงทตนเองหวงไวยงไมไดรบคาดวาจะไดรบในอนาคต ซงเปนสงทมความสาคญกบตนเองในปจจบน และตองการไดรบตอไปในอนาคต รวมถงการไมอยากพบกบเหตการณทตนเองไมชอบ โดยบคคลสามารถจดลาดบความสาคญของความหวงกอนหลงได ซง


ความหวงเปนแรงผลกดนใหบคคลเกดพฤตกรรมในการเผชญปญหาหรออปสรรคตาง ๆ ในการดาเนนชวตเพอใหบรรลเปาหมายตามทตนเองหวงไว 2) ความหวงทวไป (Generalized hope) เปนความรสกของบคคลถงสงทคาดวาจะเปนไดในอนาคต มลกษณะเปนนามธรรมนอยกวาความหวงเฉพาะ เปนความหวงทยงไมไดรบการพฒนาไปจนถงทสด มความสาคญในการปองกนการเกดความสนหวง เมอบคคลประสบความลมเหลวในความหวงเฉพาะ ทงยงชวยใหเกดแรงจงใจในชวต เพอชวยใหบคคลสามารถดาเนนชวตไดอยางมความสขตามทตนเองหวงไว ทงนความหวงเฉพาะ และความหวงทวไปมความสมพนธกนประกอบดวยมตตาง ๆ 6 มต คอ มตดานอารมณ มตดานความคด มตดานพฤตกรรม มตดานความผกพน มตดานเวลา และมตดานสถานการณ Snyder & Simpson (1996: 74) กลาววา ความหวงประกอบดวย พลงแหงความดงใจทรบรถงความสาเรจ และพลงแนวทางในการวางแผนเพอใหบรรลเปาหมาย โดยแนวคดนจะเนนความคดตามเปาหมาย (Goal-directed thinking) และ Snyder (1994: 53) แบงองคประกอบของความหวงเปน 3 สวน คอ 1) เปาหมาย (Goal) เปนสงทบคคลตองการจะไดรบเปนทงสงของ ประสบการณ หรอความสาเรจ ทบคคลจนตนาการหรอมความปรารถนาตามแตละบคคลมงหวง เปาหมายมความหมายในชวต โดยเปาหมาย สามารถแบงไดเปนเปาหมายระยะสนและเปาหมายระยะยาว ความสาเรจหรอเปาหมาย สงสดทบคคลสวนใหญมงหวง กคอ ความสาเรจดานอาชพ ความสาเรจทางการศกษา การเหนบตร-ธดาเจรญเตบโตและประสบความสาเรจ ทงนคนเรากมกจะทาสงตาง ๆ เพอใหประสบความสาเรจไปในทศทางเดยวกนกบเปาหมายนน กลาวคอ บคคลทมความหวงสง จะมทงเปาหมายระยะยาวและเปาหมายระยะสน โดย สามารถแบงระดบของเปาหมายระยะยาวไดเปนขนตอนหรอเปาหมายทไมใหญหรอยากเกนไป ซงสามารถทาใหประสบความสาเรจไดงายหรอสามารถจดการไดงายกวา โดยแตละชวงเวลาทสามารถบรรลเปาหมายระยะสนเหลานนได จะทาใหคนเราตระหนกไดวาแตละกาว ๆ ทประสบความสาเรจนนจะสามารถนาไปสความสาเรจทยงใหญมากขนหรอเปาหมายระยะยาวทตงไวนนเอง (McDermott; & Snyder,1999: 61) 2) พลงแหงความตงใจ (Agency) เปนความตงใจ และรบรถงความสามารถของบคคลทจะรเรมและดาเนนไปใหถงเปาหมาย เชน การมความคดทวา“ฉนสามารถ ฉนจะพยายาม ฉนพรอมทจะทา” ซงความคดเหลานทาใหบคคลเกดการรบรวาตนสามารถรเรมและคงไวซงการกระทาทนาไปส เปาหมายทตองการได พลงแหงความตงใจนอกจากจะชวยผลกดนใหบคคลไปสเปาหมายแลว และยงชวยใหสามารถเอาชนะอปสรรคตอการทจะไปสเปาหมายไดดวย 3) พลงแหงวถทาง (Pathway) เปนการคดเพอวางแผนหาทางหรอวธการ ทจะนาบคคลไปถงเปาหมาย บคคลทมพลงแหงแนวทางสงจะหาทางในการบรรลเปาหมายไดหลายแนวทาง และสามารถเปลยนแนวทางใหเหมาะสมกบเปาหมายและอปสรรคทเผชญอยได กลาวโดยสรป องคประกอบของความหวง ม 2 องคประกอบคอ 1) ความหวงเฉพาะ (Particularized hope) และ2) ความหวงทวไป (Generalized hope) มมตทสมพนธกน ไดแก มตดานอารมณ มตดานความคด มตดานพฤตกรรม มตดานความผกพน มตดานเวลา และมตดาน


สถานการณ โดยม1) เปาหมาย (Goal) 2) พลงแหงความตงใจ (Agency) และ3) พลงแหงวถทาง (Pathway) เปนแรงผลกดนใหบคคลบรรลผลตามความหวง ความหวงในชวต การศกษาเรองความหวงในชวต ในประเทศไทยนนยงมผศกษาไมมากนก แตในตางประเทศมการศกษาเกยวกบความหวงไดรบความสนใจอยางแพรหลาย Snyder et al. (1991) ไดศกษาเกยวกบความหวงของนกเรยน นกศกษา และพบวานกเรยน นกศกษาทมความหวงในระดบสงจะมงความสนใจไปทเปาหมายของตนเอง แสวงหาแนวทางใหมทหลากหลาย และมความมงมนตงใจเพอใหบรรลเปาหมายนน สวนนกเรยน นกศกษาทมความหวงในระดบตาจะยดตดอยกบวธการเดม และเมอเผชญกบอปสรรคจะไมพยายามแสวงหาแนวทางอน ๆ เพอใหตนเองบรรลเปาหมาย ซงสงผลใหตนเองเกดความเบอหนายทอแท สนหวง และเรยนไมจบภายในระยะเวลาทกาหนด สาหรบความหวงในชวตของแตละบคคลนน จะแตกตางกนไป แทบทกคนตางมความปรารถนาทจะ 1) มชวตครอบครวทเปนสข 2) มสมพนธภาพทดกบบคคลอน ทงบดา มารดา คร อาจารย เพอน และบคคลรอบขาง และ3) มความสาเรจดานการเรยน และดานการทางาน (Mc McDermott& Snyder, 2000) Lewis (1997: 1257) ไดสารวจบทบาทของความหวงในการประสบความสาเรจดานการเรยน และดานกฬาของนกศกษาทเปนนกกฬา พบวา นกศกษาทเปนนกกฬาชายและหญงมคะแนนความหวงสงกวานกศกษาทไมได เปนนกกฬา รวมถงความหวงยงสามารถทานายผลสมฤทธทางการเรยนและการเหนคณคาในตนเอง นอกจากน Sympson (1999; อางถงใน Snyder, 2000: 285-297) ไดพฒนาแบบวดความหวงของนกศกษาระดบปรญญาตร โดยจาแนกความหวงของนกศกษาเปน 6 ดาน ไดแก 1) ความหวงดานความสมพนธทางสงคม (Social Relationship Hope) 2) ความหวงดานการเรยน (Academic Hope) 3) ความหวงดานความรก (Romantic Relationship Hope) 4) ความหวงดานครอบครว (Family Hope) 5) ความหวงดานการทางาน (Work Hope) 6) ความหวงดานกจกรรมเวลาวาง (Leisure Hope) แนวคดทเกยวของกบความหวง Stoland. (1969: 189; อางถงใน อรปรย เกดในมงคล) ไดอธบายแนวคดของความหวง วาเปนความคาดหวงของบคคลทประสบความสาเรจตามเปาหมายทบคคลรบรวาเปนสงสาคญทตนเองตองการ ความหวงประกอบดวยการรบรถงความเปนไปไดในการบรรลเปาหมายใด เปาหมายหนง และการรบรถงความสาคญของเปาหมายหมายดงกลาว บคคลทเตมไปดวยความหวงจะมการรบรถงความสาคญและความเปนไปไดในการบรรลเปาหมายในระดบสง และมความกระตอรอรนทจะดาเนนการใดๆ เพอไปใหถงเปาหมาย มความรสกสนก และพงพอใจเมอใกลประสบความสาเรจ แตสาหรบผทมความหวงตอเปาหมายนนๆในระดบตาจะมความขดแยงทเกดจากเปาหมาย และมความคดทไมสามารถไปถงเปาหมายได ซงจะทาใหบคคลรสกคบของใจและเกดความวตกกงวล Herth. (1992: 116) ไดแบงความหวงออกเปน 3 ดานจากการประมวลมตความหวงของ Dufalt & Martocchio (1985: 379 - 391) ดงน


1. ความรสกภายในทเกดขนชวครงชวคราวหรอสงทมงหวงในอนาคต 2. ความพรอมและความคาดหวงทางบวกทเกดขนภายในจตใจของตนเอง เปนความรสกมนใจและคาดหวง ทางบวกทจะเกดขนในอนาคต ทาใหบคคลมความรสกทจะดาเนนการใด ๆ เพอใหบรรลในสงทตองการ 3. ความผกพนทเกดขนภายในจตใจของตนเอง และการมความสมพนธอนดกบบคคลอน งานวจยทเกยวของกบความหวง

ปรชา ขยน (2560: 159) ไดศกษาการเสรมสรางความหวงของนกศกษามหาวทยาลย โดยใชการใหการปรกษากลมแบบผสมผสาน ผลการศกษา พบวา นกศกษามหาวทยาลยทเขารบการปรกษากลมแบบผสมผสานเพอเสรมสรางความหวงมระดบความหวงหลงการรบการปรกษากลมแบบผสมผสานสงกวากอนการรบการปรกษากลม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และนกศกษามหาวทยาลยทเขารบการปรกษากลมแบบผสมผสานเพอเสรมสรางความหวง มระดบความหวงหลงการรบการปรกษากลมสงกวากลมควบคม อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 อรปรย เกดในมงคล (2557: 1) ไดศกษาเรอง การศกษาและพฒนารปแบบการใหการปรกษากลมเพอเสรมสรางความหวงทางการศกษาของนกเรยนวยรน กลมตวอยางเปนนกเรยนทกาลงศกษาอยในระดบชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 ของโรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาชนพนฐาน กรงเทพมหานคร จานวน 16 คน ผลการวจย พบวา นกเรยนวยรนในกรงเทพมหานคร มความหวงทางการศกษาโดยรวมอยในระดบสง และองคประกอบความหวงทางการศกษา ประกอบดวย 5 องคประกอบ ไดแก 1) เปาหมายทางการศกษา 2) วถทางทจะบรรลเปาหมายทางการศกษา 3) ความตงใจทจะบรรลเปาหมายทางการศกษา 4) ความเชอมนวาจะบรรลเปาหมายทางการศกษา และ5) ความพยายามและอดทนตอการทจะบรรลเปาหมายทางการศกษา Feldman & Kubota (2015) ไดศกษา พบวา ความหวงในชวต สามารถพยากรณ ความหวงดานการเรยน และความหวงดานการเรยน สามารถพยากรณ GPA และความเชอความสามารถของตนเองดานการเรยน รวมทงพฤตกรรมการทางาน Matthew W. et al. (2017: 341) ไดศกษา ความหวงและวถทางวชาการของนกศกษาระดบวทยาลย กลมตวอยางเปนนกศกษาระดบปรญญาตร หลกสตร 4 ป ผลการวจยพบวา ความหวง ผลสมฤทธทางการเรยน การรบรความสามารถของตนเองทางวชาการ และการมสวนรวม มความสมพนธกบจานวนเทอมทลงทะเบยนและคะแนนเฉลยสะสม (GPAs) สาหรบการศกษาตามหลกสตรของวทยาลย ความหวง สามารถทานายผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาในวทยาลย ในการพฒนาความสามารถทางวชาการไปสเปาหมายในการแสวงหาผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน Westburg & Boyer (1999: 25-32) ไดศกษาการใหคาปรกษาเชงจตวทยาทมตอระดบความหวงของ ผรบคาปรกษาทศนยจตวทยาการใหคาปรกษาของมหาวทยาลยในสหรฐอเมรกา กล มตวอยางเปนนกศกษา จานวน 22 คน เปนนกศกษาปรญญาตร 20 คน และเปนนกศกษา ทสาเรจการศกษาไปแลว 2 คน ผลการศกษาพบวา การใหคาปรกษาเชงจตวทยาสามารถเพมระดบความหวงของนกศกษาไดโดยทาใหนกศกษามความรสกถงการมงสเปาหมาย และมการวางแผนเพอใหตวเองและผอนมความหวงทางจตใจกบเปาหมายเพมขน


Youssef & Luthans (2007: 774-778) ไดศกษา ความหวงกบผลการปฏบตงานในองคการของประเทศสหรฐอเมรกา จานวน 1,032 คน พบวา ความหวงซงเปนทนทางจตวทยาเชงบวกมความสมพนธทางบวกกบผลการปฏบตงานและความสขในการทางานของพนกงาน กลาวโดยสรป ความหวง เปนพลงทางบวกทเกดขนภายในจตใจของบคคล เปนความรสกมนใจ และคาดหวงทางบวกทจะเกดขนในอนาคต ทาใหบคคลมความรสกทจะแสวงหาวธการทหลากหลายเพอใหบรรลเปาหมายตามทกาหนดไว


ปรชา ขยน. (2560). การเสรมสรางความหวงของนกศกษามหาวทยาลย โดยใชการใหการปรกษากลมแบบผสมผสาน. วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา ปท 9 ฉบบท 2 สงหาคม 2560. สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

อรปรย เกดในมงคล. (2557). การศกษาและพฒนารปแบบการใหค าปรกษากลมเพอเสรมสรางความหวงทางการศกษาของนกเรยนวยรน . ปรญญา กศ.ด. (จตวทยาการใหคาปรกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

Barbara, N.A. (2008). A Christian spirituality group with female offenders: Impacting hope. (Psychological and Counseling). Regent University Doctor of Philosophy.

Beck, Ravlins & Williams. (1984). Mental mealth psychological and spiritual issues. HIV Care : A Compressive handbook for provider. USA: Sage Publication.

Brown, P. (1989). The concept of hope: Implication for care of the critically ill. Critical Care Nurs.9 (5) p.97-105.

Dufault, K. & Martocchio,B.C. (1985). Hope: Its Spheres and Dimension. Nursing Clinics of North America. 20(2). pp. 379 - 391.

Feldman, D.B. & Kubota,M. (2015). Hope, self-efficacy, optimism, and academic achievement: Distinguishing constructs and levels of specificity in predicting college grade-point average. Learning and Individual Differences, 37, 210-216.

Herth, K. (1992). Abbreviated instrument to measure hope: Development and psychometric evaluation. Journal of Advanced Nursing. 17:1251 - 1259.

Lange, I. P. (1978). Behavioral concepts and nursing intervention. 2nd ed. Philadelphia: J.B. Lippincott.

Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predicting work attitudes. Journal of Leadership and Organizational Studies.

Matthew W. et al. (2017). Journal of Happiness Studies. Volume 18, Issue 2, pp 341–352 McDermott, Diane, & Snyder, C.R. (1999). Making hope happen: A workbook for

possibilities into reality. Oakland: New Harbinger Publication. Miller, J.F. (1983). Coping with chronic illness overcoming powerlessness. Philadelphia: F.A. Davis.


Nowotny, M.L. (1989). Assessment of hope in potion with cancer: Development of an instrument. Oncology nursing forum. 16(1). pp. 57-61.

Snyder, C.R. (1994). Hope and optimism. Encyclopedia of human behavior. 2:535-554 ________. (1995). Conceptualizing, measuring and nurturing hope. Journal of Counseling &

Development. 73: 355 - 360. _______. (2000). Handbook of hope: Theory, measures, and applications. California:

Academic Press. Snyder, C.R. Cheavens, J. & Sympson, S.C. (1996). Hope: An individual motive for social

commerce. Group dynamic: Theory research and practice.1 (2): 10 - 118. Snyder, C R. & Lopez, Shane J. (2002). Handbook of positive psychology. New York:

Oxford University Press. Snyder, C.R. et al. (1991). The will and the way: Development and validation of an Individual-

differences measure of Hope. Journal of Personality and Social Psychology. 60(4): 570 - 585.

Westburg, N.G. & Boyer, M.C. (1999). Assessing clients ‘level of hope: A preliminary study at a college counseling center. Journal of College Counseling. 1:25 - 32.

Youssef, C.M. & Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace: the impact of hope, optimism, and resilience. Journal of Management, 33 (5), 774-778.

..........................................................................................


บทวจารณหนงสอ (Book Review) การคดเชงบรหารและการก ากบตนเองในวยรน Executive Function and Self-Regulation in Adolescence นวลจนทร จฑาภกดกล

บทคดยอ

วยรนเปนชวงเวลาทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในหลาย ๆ ดานของการพฒนามนษยเชน การเปลยนแปลงดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคม โดยเฉพาะการรคด คอมการรคดและสตปญญาดขน มความสามารถในการคดเชงตรรกะเชงนามธรรมและการตดสนใจอยางมเหตผลมากขน อยางไรกตามวยรนจานวนไมนอยมปญหาในการควบคมและการกากบตนเองรวมทงการตดสนใจในสถานการณคบขนหรอสถานการณเสยง ทาใหเขาตองเผชญกบปญหาตาง ๆ ตามมาเชน ความลมเหลวในการเรยน การทาผดกฏระเบยบ ทาผดกฏหมาย ตดบหร แอลกอฮอล ตดเกม ตดการพนน การมเพศสมพนธและการตงครรภในวยเรยน การทดลองใชจนถงการตดยาเสพตด ฯลฯ ซงสงผลเสยระยะยาวตออนาคต นอกจากนนวยรนตอนปลายยงมแนวโนมทจะมความเสยงสงตอการมปญหาดานสขภาพจต วตกกงวล ซมเศรามากกวาวยอนอกดวย บทความนกลาวถงความรพนฐานดานชววทยาพฒนาการสมองของวยรนและการเปลยนแปลงในสมองทสงผลตอพฤตกรรมของวยรน ความรนสาคญเพราะจะชวยทาใหผใหญเขาใจพฤตกรรมของวยรนมากขน รวมทงสามารถนาความรนประยกตใชเพอเปลยนวกฤตใหเปนโอกาสในการประคบประคองใหวยรนกาวผานชวงเวลาทยากนเขาสวยผใหญไดอยางราบรนตอไป สมองของวยรน

วยรนเปนชวงเปลยนผานจากวยเดกเขาสวยผใหญ เดม WHO กาหนดชวงอายของวยรนไวอยระหวางอาย 10-19 ป โดยแบงเปนสองชวงคอ ชวงวยรนตอนตนหมายถงชวงอาย 10-14 ป และวยรนตอนปลายหมายถงชวงอาย 15-19 ป ตอมาความกาวหนาในงานวจยดานชววทยาพฒนาการสมอง ไดเผยใหเหนวาสมองของวยรนยงมการเปลยนแปลงอยางตอเนองไปจนถงวย 20 กวาปขนไป ในปจจบนผเชยวชาญตางมความเหนตรงกนวาชวงอายของวยรนควรปรบใหกวางขนเปน 10-24 ปเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางชวภาพในสมองของวยน (Sawyer et al., 2018) รองศาสตราจารย ดร., ศนยวจยประสาทวทยาศาสตร สถาบนชววทยาศาสตรโมเลกล มหาวทยาลยมหดล บทความนไดรบการสนบสนนโดย มลนธสยามกมมาจล ธนาคารไทยพาณชย สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และ สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)


สมองบรเวณทมการเปลยนแปลงมากทสดในชวงวยรนคอสมองสวนหนาสด (Prefrontal cortex - PFC) ซงเปนสมองสวนทใชเวลายาวนานทสดในการพฒนา สมองสวนนเรมพฒนาตงแตขวบปแรกและพฒนาอยางตอเนองจนเขาสวยผใหญจงจะทาหนาทไดอยางมประสทธภาพเทากบผใหญ สมองสวนหนาสดนทาหนาทรวมกบสมองสวนอน ๆ ในการควบคมความคด อารมณ การกระทา การคดเปนเหตผล ชวยใหเราคดกอนทาไมหนหนพลนแลน สามารถกากบตนเองใหเกดพฤตกรรมทมงสเปาหมายได กระบวนการเปลยนแปลงขางในสมองทเกดในชวงวยรนเชน การทาลายแขนงประสาทและจดเชอมตอสญญาณประสาทบางสวนทงไป (Pruning), การสรางเครอขายประสาทททาหนาทรวมกน (Functional brain networks), การพฒนาใหสมองสวนหนาสดกลายเปนเจานายใหญทาหนาทบญชาการและประสานงานสมองบร เวณตาง ๆ ใหท าหนาท เฉพาะอยางร วมกน (Frontalization) และขนตอนสดทายทจะทาใหสมองบรเวณตาง ๆ สอสารกนไดรวดเรวยงขนคอการสรางเยอไขมนหมเสนใยประสาท (Myelination) ขนตอนเหลานเปนขนตอนสาคญทจะทาใหสมองของวยรนทางานอยางมประสทธภาพเทากบผใหญ ดงนนวยนจงเปนชวงเวลาทสมองสวนหนาสดกาลงพฒนาและดาเนนไปอยางชา ๆ และยงตองใชเวลาอกหลายปกวาทกระบวนการเหลานจะเสรจสมบรณกตอเมอเขาสวยผใหญ ในขณะทสมองสวนตอบสนองดานอารมณความรสกพฒนาอยางเตมทแลวตงแตเมอเขาสวยรน วยรนจงเปนชวงทมความหนหนพลนแลนสงทสด รวมทงมความอยากออกไปแสวงหาความสขความพงพอใจจากภายนอกสงทสดดวย ในขณะทสมองสวนหนาสดยงทาหนาทในการกากบควบคมตนเองไดไมดนก ผลจากการเปลยนแปลงในสมองทเกดในชวงวยนจงเปนจดออนททาใหแมเขาจะคอย ๆ ควบคมความคดและกากบตนเองไดดขน แตกยงเปนวยทเสยงตอการทาโดยไมคด หนหนพลนแลน โดยเฉพาะเมออยกบเพอน ซงเกยวโยงกบปญหาพฤตกรรมในเดกและเยาวชน เชน ลมเหลวทางการเรยน หนเรยนทาผดกฏระเบยบ ทาผดกฏหมาย ตดเกม การพนน รวมไปถงการใชสารเสพตดตาง ๆ อยางไรกตามสมองของวยรนมความยดหยนสง ยงสามารถปรบเปลยนไดเพราะกาลงอยในการบวนการพฒนาเพอใหทาหนาทไดอยางมประสทธภาพเทากบผใหญ วยรนจงเปนโอกาสสดทายในการฝกใหสมองสวนหนาสดกลบมาทาหนาทในการควบคมความคด อารมณ การกระทาและกากบตนเองใหดขนได การเปลยนแปลงในสมองของวยรนนหากมองในแงบวกกนบเปนโอกาสทองทผใหญและคนรอบขางจะเปดโอกาสใหวยรนไดใชการเปลยนแปลงในสมองของเขาไปในทางทเปนประโยชนตอการพฒนาตนเอง การสนบสนนใหวยรนคอยๆเปลยนผานเขาสวยผใหญอยางราบรนจงนบเปนการสรางคนทมคณภาพและเปนประโยชนตอสงคมโดยรวมในระยะยาวอกดวย

จากการศกษาระยะยาวทตดตามกลมตวอยางตงแตอาย 4 ปตอเนองไปจนอาย 21 ป โดยถายภาพสมอง fMRI เกบไวเปนระยะ พบวาการเปลยนแปลงทสาคญในสมองของวยรนคอเปลอกสมองสวนสเทา (Gray matter) ของสมองกลบหนาสดซงในชวงวยเดกเคยมความหนาเพมขนเรอย ๆแตเมอยางเขาสวยรนเปลอกสมองสวนนจะคอย ๆ บางลงจนมความหนาเทากบเปลอกสมองของผใหญ ทงนเนองจากมการตดกงประสาทและจดเชอมตอวงจรประสาท (synapses) ออกไปบางสวนเพอใหเหลอ synapses จานวนพอด ทเรยกวากระบวนการ pruning ซงจะทาใหสมองทางานไดมประสทธภาพยงขน (Marsh et al., 2006; Tau and Peterson, 2010) นอกจากนนการทดสอบทางจตวทยารวมกบการศกษาภาพถายสมองยงพบอกวา ทกษะการคดเชงบรหาร (Executive Function - EF) ทพฒนาอยางมากในชวงวยเดกและพฒนาตอเนองจนถงวยรนและวยผใหญนน มความสมพนธ


กบพฒนาการของ Prefrontal cortex โดยการบางลงของเปลอกสมองบรเวณนสมพนธกบการทเดกคอย ๆ มทกษะ EF ทดขน (Kharitonova et al., 2013) การเปลยนแปลงทส าคญในสมองของวยรน

1. Synaptic pruning คอมการทาลายแขนงประสาทและจดเชอมตอวงจรประสาทบางสวนทงไป เพอใหเหลอวงจรประสาทจานวนพอดและทางานไดอยางมประสทธภาพ การเปลยนแปลงนจะทาใหเปลอกสมองสวนสเทา (Gray matter) คอย ๆ บางลงจนเทากบผใหญ

2. การพฒนาเครอขายประสาทททาหนาทรวมกน (Functional Brain Networks) วยเดกเลกเปนวยทสมองสรางโครงสรางพนฐานในการรบร การเคลอนไหวและการใชภาษา ซงเปนการปทางใหมการพฒนาเครอขายประสาท (network) ททาหนาทรวมกนหรอทเรยกวา Functional Brain Networks ซงเปนการทางานระดบสงของสมองในการทาหนาทเฉพาะอยาง ตวอยางของ Functional Brain Networks ทสาคญเชน

2.1 เครอขายโหมดเรมตน (Default mode network - DMN) ซงทางานในขณะทเราตนและอยในสภาวะพก เครอขายนจะเปดใชงานเมอเรากาลงสนใจความคดขางใน เชน คดฝนกลางวน จนตนาการเรองในอนาคต ยอนระลกความทรงจาในอดต หรออาจคดเรองทเกยวกบตวเอง เกยวกบบคคลอน (ทฤษฎของจต) การคดในโหมด DMN นมความเกยวของกบความคดสรางสรรคและมความสมพนธทางตรงกนขามกบเครอขายสมองทจดจอกบสงตาง ๆ ภายนอก

2.2 เครอขายประสาททเกยวกบความสนใจจดจอ (Attention network - AN) ซงเปนเครอขายประสาททเปดใชงานเมอเรากาลงสนใจจดจอตอสงกระตนทอาจเกดขนโดยไมคาดคด

2.3 เครอขายประสาททควบคมการคดเชงบรหาร (Executive control network - ECN) เชน ความจาขณะทางาน ความเขาใจเกยวกบความสมพนธของสงตาง ๆ การตรวจพบขอผดพลาดหรอสงทผดแปลกไปจากเดม การหยดพฤตกรรมทเคยชน การเปลยนจากสงหนงไปทาอกสงหนงสลบกนไปมาได เปนตน

2.4 เครอขายประสาทเกยวกบความจาขณะทางานและความสนใจจดจอ (Fronto-parietal network)

2.5 เครอขายประสาทททาหนาทคดกรองขอมลทผานเขามาในสมอง คอยตรวจสอบขอมลทเดนชดขนมาซงเราตองใหความสนใจ (Salience network - SN) ทาหนาทเปนเหมอนสวทซควบคมการเปด-ปด DMN และ ECN คอถาหากขอมลทผานเขามาไมมความสาคญเรงดวน SN จะปดการทางานของ ECN และเปดการทางานของ DMN แตถาขณะนนมเรองสาคญทตองใหความสนใจทนท SN จะปดการทางานของ DM และเปดการทางานของ ECN เพอคดและตดสนใจ เปนตน

ในชวงวยเดก เครอขายประสาทหรอ network เหลานแมจะเรมมการเชอมโยงกนบางแลว แตการทาหนาทยงไมเฉพาะเจาะจงคอหนาทยงไมชดเจน แตประสบการณจะชวยทาให network เหลานพฒนาดขน การเปดโอกาสใหเดกไดฝกใชงาน network เหลานบอย ๆ จะทาใหมการเชอมโยงกนภายใน network มากขน และการเชอมโยงระหวาง network ลดลง ทาให network ทงหลายมความแขงแรงขนและทาหนาทเฉพาะอยางชดเจนขน ในขณะเดยวกนจะมการสราง Hub ททาหนาทเปนจดเชอมโยงขอมลทงภายใน network เดยวกนและระหวาง network ตางๆททางานรวมกน ทา


ใหการบรหารจดการ network ทาไดอยางมประสทธภาพมากขน สมองบรเวณตาง ๆ มการทางานประสานกนมากขนตามวยของเดกทโตขน จนเมอเขาสวยผใหญเครอขายประสาท หรอ network เหลานจะทางานไดอยางมประสทธภาพสงสด ชวงวยรนจงนบเปนชวงเวลาสาคญทจะฝกเนนยาใหเครอขายเหลานพฒนาเตมท สามารถทาหนาทในการคดและตดสนใจอยางเปนเหตเปนผลมากขน

3. กระบวนการ “Frontalization” คอการทสมองสวนหนาสดกลายเปนเจานายใหญหรอ CEO ททาหนาทบญชาการและประสานงานระหวาง Functional brain Networks ทงหลาย สงการใหเราตอบสนองอยางมสต ไมหนหนพลนแลน คดและตดสนใจอยางเปนเหตผล ใชกลวธทหลากหลายในการแกปญหา สรางความรวมมอ ทางานรวมกบผอน และกากบตนเองไปสเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ

4. การสรางปลอกไขมนหมเสนใยประสาท (myelination) เปนการพฒนาขนสดทายทเกดในสมองของวยรน คอเมอ Functional Brain Networks ตาง ๆ พฒนาเสรจเรยบรอยแลว จะมการสรางปลอกไขมนหมเสนใยประสาท ทาใหเซลลประสาทในแตละ network สอสารกนไดเรวขนหลายสบเทา สมองจะทางานมประสทธภาพสงสด

การเปลยนแปลงโครงสรางของเปลอกสมองทงหมดนเกดขนอยางตอเนองตงแตเรมเขาสวยรนจนเขาสวยผใหญ สมพนธกบการทวยรนมความสามารถในการกากบตนเองทงดานอารมณ ความคดและการกระทาทดขนจนเทากบผ ใหญ กลาวโดยสรป สมองของวยรนกาลงมการเปลยนแปลงอยางมากและเปนการเปลยนแปลงไปในทศทางทดขนอยางคอยเปนคอยไปคอสมองกาลงจดระเบยบในการทาหนาทเพอใหสามารถควบคมความคด อารมณ การกระทาและกากบตนเองทดขนเรอย ๆ ตามวย ดงนนวยรนจงเปนหนาตางแหงโอกาสสดทายของการพฒนาสมอง เปนวยสาคญทยงสามารถพฒนาทกษะสมองใหดขนไดอก กอนทความยดหยนของสมอง (brain plasticity) จะคอย ๆ ลดลงเมอเขาสวยผใหญ วยรนเปนวยทสมองสวนรบรอารมณความรสกท างานมากขนจากอทธพลของฮอรโมนเพศ

ในขณะทเปลอกสมองสวนหนาสดซงทาหนาทกากบควบคมตนเองยงไมบรรลนตภาวะหรอยงพฒนาไมสมบรณ คอกาลงอยระหวางกระบวนการพฒนาเพอใหทาหนาทดขนเรอย ๆ แตสมองสวนทอยขางใตเปลอกสมองซงทาหนาทตอบสนองเกยวกบอารมณความรสก (Limbic system) นนกลบพฒนาเตมทและทางานอยางมากในชวงวยรน สมองสวนทตอบสนองเกยวกบอารมณความรสกนถกกระตนไดงายจากอทธพลของฮอรโมนเพศทเพมขนทาใหวยรนไวตอสงเราทมากระตนอารมณความรสก ดงนนถงแมวาในภาวะปกตวยรนจะสามารถควบคมความคด อารมณ การกระทาและกากบตนเองไดด แตในยามทอยในสถานการณทมอารมณความรสกหรอผลประโยชนเขามาเกยวของ อยในภาวะคบขน หรออยในสถานการณเสยง การตดสนใจมกจะขนกบอารมณความรสกมากกวาการคดดวยเหตผล ซงสงผลใหวยรนอาจตดสนใจผดพลาดไดและทาใหเกดปญหาสงคมตาง ๆ ตามมาในภายหลง วยรนเปนวยทสมองสวนทแสวงหาความตนเตนเราใจท างานมากทสด

กระบวนการ pruning ทเกดขนอยางมากในเปลอกสมองสวนหนาสดของวยรน หรอการทาลาย synapse และแขนงประสาทออกไป ทาใหสารสอประสาท Dopamine มปรมาณลดลง


สงผลใหความสามารถในการยบยงพฤตกรรมลดลง หนหนพลนแลนมากขน นอกจากนนวยรนโดยเฉพาะชวงอาย 12-18 ปเปนชวงทฮอรโมนเพศทงเทสโทสเตอโรนและเอสโตรเจนเพมขนสงมาก สงผลใหสมองสวนทเกยวกบความรสกพงพอใจเหมอนไดรบรางวล (Reward system) ทเรยกวา Ventral striatum มความไวตอสงกระตนมากขนและตอบสนองมากกวาปกต แตจะคอย ๆ ลดลงเมอเขาสวยผใหญ วยรนจงเปนวยทมพฤตกรรมแสวงหาสงทตนเตนเราใจจากภายนอก (Sensation seeking) สงทสดเมอเทยบกบวยอน คอมความอยากร อยากเหน อยากลองสงทแปลกใหม และชอบความตนเตนเราใจ ทงนกเพอกระตนใหมการหลงสาร Dopamine เพมมากขนในสมองสวน Ventral striatum เพอทาใหเกดความรสกมความสขความพงพอใจ กลาวโดยสรป วยรนเปนวยทสมองสวนทแสวงหาสงทตนเตนเราใจจากภายนอก หรอ ventral striatum กาลงอยระหวางการพฒนาใหมวฒภาวะเทากบผใหญ เมอ ventral striatum พฒนาเตมทพฤตกรรมอยากลองสงทแปลกใหมและชอบความตนเตนเราใจจะคอย ๆ ลดลงจนเทากบผใหญนนเอง (Larsen and Luna, 2015) วยรนเปนวยทมความหนหนพลนแลนสงทสด

พฤตกรรมหนหนพลนแลน (Impulsive) คอการทาสงใดสงหนงลงไปโดยไมคดใหรอบคอบ ทาโดยไมคดถงผลทจะตามมา หรอทาลงไปดวยอารมณ ในวยเดกทกคนคงจะเคยทาโดยหนหนพลนแลน ทงนเนองจากในชวงวยเดกเครอขายประสาททเชอมโยงระหวางบรเวณตางในเปลอกสมองใหญ (Cortex) ททาหนาทควบคมใหเราหยดคดกอนทายงไมพฒนาเตมท สวนใหญจะเปนการเชอมโยงกนเองอยภายใตเปลอกสมองใหญ (Subcortical) ดงนนเดกจงมกจะทาโดยไมทนยงคด แตเมอเขาสวยผใหญเครอขายประสาทในเปลอกสมองใหญทงทางดานหนา ดานขาง และดานหลง เชอมโยงกนมากขน ทาใหเรานาขอมลจากเปลอกสมองหลาย ๆ บรเวณมาประมวลผลในการคดตดสนใจไดดยงขน จงทาใหคดกอนทามากขน หนหนพลนแลนลดลง นอกจากนนพฤตกรรมหนหนพลนแลนยงเกยวกบการทฮอรโมนเพศเพมสงมากในวยรนในขณะทสมองสวนหนาสดททาหนาทยบยงพฤตกรรมยงพฒนาไมเตมท ทาใหเดกทเรมเขาสวยรน หรออายประมาณ 12 ป มความหนหนพลนแลนสงทสด จากนนจะคอย ๆ ลดลงเรอยตามวยทเพมขน จนเทากบผใหญเมออาย 22-24 ป (Willoughby et al., 2013) การคดเชงบรหารและการก ากบตนเองของวยรน

Executive Function (EF) หรอ ทกษะการคดเชงบรหาร เปนการทาหนาทของสมองในการกากบตนเองทงดานความคด อารมณและการกระทาเพอใหเกดพฤตกรรมทมงสเปาหมาย (Goal directed behaviors) ในเดกวยเรยนถงวยรน EF มองคประกอบสาคญ 9 ดาน คอ 1) Working Memory (ความจาขณะทางาน), 2) Inhibit (การหยด การยบยง), 3) Shift/Cognitive flexibility (การเปลยน/ยดหยนความคด), 4) Emotional control (การควบคมอารมณ), 5) Plan/organize (การวางแผนจดการ), 6) Initiate (การเรมลงมอทา), 7) Self-monitoring (การเฝาตดตามดและสะทอนผลจากการกระทาของตนเอง), 8) Organize of material (การจดการสงของเครองใชตางๆ), 9) Task completion (การทางานใหเสรจ)

ทกษะ EF มความเกยวของกบความสามารถในการกากบตนเอง (Self-regulation-SR) กลาวคอ วยรนทม EF ดกจะมการกากบตนเองทดดวย ทง EF/SR มความสมพนธกบความสาเรจ


ทางการเรยนขในทกระดบชนตงแตอนบาลจนถงมหาวทยาลย ผทมทกษะ EF ดกวาจะมความพรอมทางการเรยนและมผลสมฤทธทางการเรยนดกวาเมอเทยบกบผทมทกษะ EF ดอยกวา นอกจากนน EF ยงมความสมพนธกบการมสขภาพกาย สขภาพจต การมคณภาพชวตทด การมชวตคทราบรน การมความปลอดภยในสงคม วยรนทม EF/SR ดจะมทกษะทางสงคมด มความสมพนธทดกบเพอน มความเหนอกเหนใจ รจกแบงปน อยากชวยเหลอผอน เปนทยอมรบของเพอน และมกจะไมมปญหาดานอารมณและพฤตกรรม ทฤษฐเกยวกบ Executive Function และ Self-Regulation

การคดเชงบรหาร (Executive Functions; EF) เปนการทาหนาทระดบสงของสมองทชวยใหเราควบคมอารมณ ความคด และการกระทา เพอกากบตนเองใหเกดพฤตกรรมทมงสเปาหมาย (Goal directed behaviors) (Anderson et al., 2008; Blair, 2017; Diamond, 2013; Diamond and Ling, 2016; Zelazo et al., 2004) (รปท 1.) ในเดกวยเรยนจนถงวยรน EF มองคประกอบสาคญ 9 ดานคอ

1. ความจาขณะทางาน (Working Memory) คอการจาขอมลตาง ๆ ไวในใจและขบคดเกยวกบขอมลเหลานน (ไมใชแคจาได) เพอทาความเขาใจ เปรยบเทยบ เชอมโยงขอมลเกากบขอมลใหม update ขอมล จาสงทเคยทาผดพลาดไดและไมทาผดซา ตองอาศยความสนใจจดจอ (attention)

2. การหยด การยบยง (Inhibit) คอความสามารถในการหยดการกระทาทเคยชน คดกอนทา หยดความคดทวอกแวกเพอใหจดจอกบสงททา เอาชนะความตองการ ความอยาก ไมทาตามสงทมาลอใจ แตเลอกทาสงทจาเปนและสาคญตอความสาเรจ

3. การเปลยน/ยดหยนความคด (Shift/Cognitive flexibility) คอ ความสามารถในการเปลยนความสนใจจดจอจากกจกรรมหนงไปยงอกกจกรรมหนงไดอยางอสระ การเปลยนมมมองความคด คดนอกกรอบ ไมยดตดกบความคดและการกระทาแบบเดม ๆ

4. การควบคมอารมณ (Emotional control) การแสดงออกอยางเหมาะสมเมอโกรธ ผดหวง เสยใจ ใชเวลาไมนานในการคนอารมณสปกต ไมหนหนพลนแลนโตตอบกลบทนทโดยไมคด

5. การวางแผนจดการ (Plan/organize) หมายถงการวางแผนจดการงานตงแตตนจนเสรจ เชนการตงเปาหมาย จดลาดบความสาคญของงาน เรมตนลงมอทา เมอเจอปญหารจกมองภาพรวมของงานไมตดอยกบรายละเอยดปลกยอยจนทาใหงานไมสาเรจ ตดตามประเมนผลของงานฯลฯ

6. การเรมตนลงมอทา (Initiate) คอเรมตนลงมอทางานดวยตนเองโดยไมตองมคนบอก การคดรเรม คดนอกกรอบ

7. การเฝาตามดตนเอง (Self-monitoring) การเฝาตามดและสะทอนผลจากการกระทาของตน การตรวจสอบและประเมนผลงานเพอปรบปรงใหดขน

8. การจดการสงของเครองใช (Organize of material) คอการจดการสงของเครองใช บรเวณททางาน บรเวณทเลน ฯลฯ ใหเปนระเบยบ

9. การทางานใหเสรจ (Task completion) ความสามารถในการทางานใหเสรจเรยบรอยทนเวลา การแกปญหาใหงานเสรจ


รปท 1. แผนภาพแสดงองคประกอบหลก 3 ดานของ Executive Function และความเกยวโยงของทกษะทง 3 ดานทจะนาไปสความสามารถในการคดและการกากบตนเองไปสเปาหมาย (Diamond, 2014)

ทกษะ EF ทง 9 ดานนมการพฒนาอยางตอเนองในวยรน ทาใหวยรนสามารถกากบตนเองทงในดานอารมณ การกระทา ความคด และสงเสรมการนาเอาเมตาคอกนชนมาใชในการจดการตนเองใหมงไปสความสาเรจได แตบคคลมระดบการคดเชงบรหาร (EF) มากนอยตางกนขนกบสงแวดลอมและการเลยงดทเปดโอกาสใหวยรนไดคด ตดสนใจ ลงมอทา ไดเผชญปญหา ไดคดวธแกไขปญหา ไดเรยนรผลจากการกระทา เพอพฒนา EF ใหดขนตามลาดบ งานวจยทางดานประสาทวทยาศาสตรพบวา EF เกยวของกบการทางานของสมองหลายสวนเชน Prefrontal cortex, Parietal areas, Supplementary motor area (SMA), Pre-supplementary motor area (pre-SMA) เปนตน อยางไรกตามสมองสวนทมบทบาทสาคญทสดเกยวกบ EF คอสมองสวนหนาสด หรอ Prefrontal cortex (PFC) โดยพบวาในผปวยทมอาการบาดเจบของสมองสวนหนาแมจะมความจาระยะยาว , IQ และทกษะทางภาษาเหมอนปกต แตกลบมปญหาในการเรยนรสงใหม การปรบตว การวางแผน การตดสนใจ รวมทงมปญหาดานความจาขณะทางาน (Clark and Manes, 2004; Spencer-Smith and Anderson, 2009) การก ากบตนเอง (Self-regulation)

การกากบตนเอง หรอ Self-regulation (SR) หมายถง กระบวนการทใชในการปรบความคด อารมณ การกระทา เพอใหเกดพฤตกรรมทสอดคลองกบเปาหมายระยะยาว รวมถงการตรวจสอบใหแนใจวาตนเองจะไปถงเปาหมายทตงไวได (Carver and Scheier, 1981; Gollwitzer et al., 2011)


ซงมความหมายครอบคลมตงแตการตดสนใจกาหนดเปาหมาย การวางแผน การดาเนนงานตามแผน การตดตามเปาหมาย ความมงมนทจะทาใหไดไมลมเลกความตงใจงาย ๆ การตดสนใจปรบเปลยนแผนเพอใหบรรลเปาหมายเปนตน กลาวโดยยอคอการกากบตนเองเปนลกษณะสาคญอยางหนงของการปรบพฤตกรรมเพอใหเกดการกระทาทมงสเปาหมาย ในทางทฤษฏ Self-regulation สามารถแบงไดเปน 2 ระดบคอ 1) Self-regulation ทเปนกระบวนการจากลางขนบน (Bottom-up process) หมายถงการปรบตวตอสงกระตนทผานเขามาทางประสาทสมผสโดยการตอบสนองทนทเปนอตโนมตโดยไมตองใชความคดมากากบควบคม ตวอยางเชน ความกงวลเมอตองเผชญสถานการณใหม ๆ ความตนเตนเมอลนรางวล เปนตน Bottom-up self-regulation เปนการควบคมระดบงายคอใชเพยงสมองสวนทอยใตเปลอกสมองใหญเทานน (Subcortical) ไมตองอาศยการทาหนาทของเปลอกสมองใหญ (Cortical) 2) Self-regulation แบบทเปนกระบวนการจากบนลงลาง (Top-down process) เปนการตอบสนองทเกดจากความคดความตงใจของเราทจะปรบ ความคด อารมณ พฤตกรรม เพอนาสการกระทาทสอดคลองกบเปาหมายระยะยาว ซงตองใชทงความจาและความตงใจทจะทาสงหนงสงใดใหไดตามเปาหมายเชน ตงใจหยดทาพฤตกรรมบางอยาง (ทงทอยากจะทา) เพอเลอกทาสงทสาคญกวาและนาเราไปสเปาหมาย การกากบตนเองแบบทควบคมจากบนลงลางนเปนสงททายากและตองอาศยความจาและความมงมนตงใจ ดงนนจะเหนไดวา Top-down self-regulation และ executive functions นนมความคลายคลงกนมากจนแทบจะเปนเรองเดยวกน โดย EF เปนพนฐานสาคญทกอใหเกดความสามารถในการกากบตนเองเมอโตขน สาหรบเนอหาทจะกลาวตอไปนคาวา Self-regulation จะหมายถง Top-down self-regulation เทานน จะเหนวาการกากบตนเอง หรอ self-regulation เปนสงทยาก ตองอาศยกระบวนการหลาย ๆ อยางประกอบกน กระบวนการทสาคญอนหนงคอการควบคมตนเอง การควบคมตนเอง (Self-control)

Self-control หมายถง การควบคมตนเองทงการกระทาและจตใจ เพอหามตนเองไมใหทาในสงทอยากทาบางอยางซงเปนอปสรรคตอการบรรลเปาหมาย ซงไมใชเรองงายเพราะตอ งใช ความอดทนพยายาม (Effortful control) เพอควบคมตนเองทงการกระทาและจตใจเพอใหบรรลบางสง เชน ควบคมตนเองไมใหทานของหวานเมอตงใจจะลดนาหนก เปนตน ในการทาใหสาเรจนอกจากจะตองละทงความสขเลกนอยทมายวยวนอยตรงหนา (Self-control/Effortful control) แลวยงตองมการกากบตนเอง (self-regulation) ใหปรบอารมณ ความคด พฤตกรรมทจงใจใหเกดการกระทาอน ๆ อกหลายอยางในการลดนาหนกใหสาเรจ เชน การเลอกรบประทานอาหารประเภทลดนาหนก การจดตารางเวลาออกกาลงกายใหสมาเสมอและทาใหไดตามตารางเวลาน น ฯลฯ ดงนนจะเหนวา Self-regulation เปนการปรบตวในหลาย ๆ ดานเพอใหเกดพฤตกรรมทมงไปสเปาหมายซงมความหมายกวางกวา การควบคมตนเอง (Self-control/Effortful control) (Eisenberg et al., 2010) โดยการลดนาหนกไดสาเรจตามเปาหมายเปรยบเสมอนรางวลทมคณคามากกวาในระยะยาวนนเอง กลาวโดยสรปการจะไปสเปาหมายไดสาเรจตองอาศย Self-control/Effortful control ในหลาย ๆ เรองทรวมกนแลวทาใหเราม self-regulation คอความสามารถในการกากบตนเองไปสเปาหมายระยะยาวไดนนเอง (Fujita, 2011)


การกากบตนเองของแตละบคคลจะทาไดสาเรจหรอไมขนอยกบองคประกอบสาคญ 3 อยางคอ 1) การตงเปาหมายทชดเจน เหมาะสม มความเปนไปได หมนคอยตรวจสอบตดตามเปาหมาย 2) มแรงจงใจททมเททางานใหเขาใกลเปาหมายขนเรอย ๆ และ 3) มความสามารถในการเอาชนะอปสรรคหรอเอาชนะสงทมายวยวนใหเราลมเลกความตงใจ ดงนนความลมเหลวจงอาจเกดไดจากสาเหตทง 3 ขอคอ การทคนเราลมเหลวอาจเกดจากการทเขาไมรเปาหมายหรอการตงเปาหมายทหางไกลความเปนจรง, การขาดแรงจงใจททมเททางานใหไปถงเปาหมาย, หรออาจเกดจากการยอทอตออปสรรคหรอมสงทมายวยวนใหลมเลกความตงใจไปเสยกอน (Baumeister and Heatherton, 1996; Heatherton and Wagner, 2011) ทกษะ EF มความเกยวของกบความสามารถในการกากบตนเอง (Self-regulation-SR) กลาวคอ เดกทม EF ดกจะมการกากบตนเองทดดวย ทง EF/SR มความสมพนธกบความพรอมและความสาเรจทางการเรยนของเดกในทกระดบชนตงแตอนบาลจนถงมหาวทยาลย เดกทมทกษะดาน EF ดกวาจะมความพรอมทางการเรยนสงกวาและมผลสมฤทธทางการเรยนทดกวาเมอเทยบกบเดกทมทกษะดาน EF ดอยกวา (Eisenberg et al., 2010; Marsh et al., 2006) นอกจากนน EF ยงมความสมพนธกบความสาเรจของชวตในหลายๆดาน เชน สขภาพกาย สขภาพจต คณภาพชวต การอานออกเขยนได ผลการเรยน ความสาเรจในอาชพการงาน ชวตคและความปลอดภยในสงคม เดกทม EF/SR ดจะมทกษะทางสงคมดคอเปนทยอมรบของเพอน มความสมพนธทดกบเพอน มความเหนอกเหนใจผ อน รจกแบงปนอยากชวยเหลอผ อน และมกจะไมมปญหาดานอารมณและพฤตกรรม (Diamond, 2013)

ในทางตรงขาม เดกวยรนทมความความบกพรองของ EF จะมปญหาพฤตกรรมทงแบบแสดงออก (เชน กาวราว ใชความรนแรง กอความวนวาย ทาผดกฏระเบยบ) และแบบเกบกด (เชน แยกตวจากสงคม วตกกงวล ซมเศรา) ฯลฯ ปญหาในการกากบตนเองเชน ไมสามารถควบคมความคด อารมณ การกระทาของตนเอง ไมสามารถกากบตนเองได และเปนเหตใหเดกขาดความพรอมทางการเรยนและมปญหาพฤตกรรมในชนเรยน เชน ไมสนใจการเรยน ไมสงงาน หนเรยน หนหนพลนแลน ทาโดยไมยงคด กาวราวใชความรนแรง ทะเลาะววาท ตดเกมส ตดบหร ตดสรา ตดการพนน และตดยาเสพตด ฯลฯ (Burton et al., 2016; Romer et al., 2017; Woltering et al., 2016) เดกทมความบกพรองของ EF/SR มโอกาสสงทจะลมเหลวทางการเรยนและทาผดกฏระเบยบ ทสาคญคองานวจยจานวนมากรายงานวาปญหาพฤตกรรมในเดกและเยาวชนเชน หนหนพลนแลน ใชอารมณ ทาโดยไมคดไตรตรอง เกยวโยงกบความบกพรองของ EF และการกากบตนเอง สงผลใหเกดการทาผดกฏหมาย ใชความรนแรง รวมทงการตดยาเสพตด (Clark and Manes, 2004; Lansing et al., 2016; Mitchell and Beech, 2011; Miura and Fuchigami, 2017; Romer et al., 2011; Spencer-Smith and Anderson, 2009) ยงไปกวานนความบกพรองของ EF ยงเกยวของกบโรคทางจตเวชหลายโรคทแสดงอาการในวยเดกและวยรน ดงนนการสงเสรมใหเดกมการพฒนาทกษะดาน EF ทดตามวย จะชวยลดปญหาพฤตกรรมและปญหาสงคมตางๆทจะตามมาในภายหลง


บทสรป สมองกลบหนาสดเปนบรเวณทเกยวของกบการทาหนาทเชงบรหารและการกากบตนเอง

การเปลยนแปลงทเกดในสมองของวยรนแมจะวาจะคอยๆทาใหสมองมวฒภาวะมากขน (Brain maturation) คอสามารถคดและกากบตนเองไดเทากบผใหญ แตในขณะเดยวกนวยนยงมการเปลยนแปลงเกดขนในสมองบรเวณอนทาใหวยรนมความตองการแสวงหาความสนกแปลกใหมตนเตนเราใจมากขน นอกจากนนวยนยงมความหนหนพลนแลนสงทสดอกดวย สงผลใหวยรนยงควบคมความคดและกากบตนเองไดไมดนกโดยเฉพาะการตดสนใจเมออยกบเพอนหรอการตดสนใจในสถานการณเสยง ความรนสาคญเพราะพอแมและครสามารถนามาประยกตใชใหเปนประโยชนตอการสอนและการเลยงดวยรน นาเอาพลงของความเปนวยรนนมาใชใหเปนประโยชนโดยเปดโอกาสใหวยรนแสดงออกดวยวธการทสรางสรรคและมปฏสมพนธกบคนรอบขาง โดยกจกรรมควรมความสนกตนเตนแปลกใหม สามารถสรางความสขความพงพอใจ และขณะเดยวกนกเปนประโยชนกบตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม เชน ดนตร กฬา ศลปะ กจกรรมจตอาสาตางๆ ซงกจกรรมเหลานลวนแตเปนการสงเสรมใหวยรนมทกษะการคดและการกากบตนเองทดขนได วยรนเปนชวงเวลาสาคญทพอแม คร รวมทงคนในชมชนสงคมลวนมบทบาทในการประคบประคองใหเขาเปลยนผานเขาสวยผใหญอยางราบรน พอแมและครควรสรางความสมพนธทดกบวยรนใหเขาเกดความไววางใจ รวมทงเปนทพงในการใหคาแนะนาปรกษาปญหาตางๆในยามทเขาตองการความชวยเหลอ และสนบสนนใหเขาไดทาในสงทสนใจ ซงนอกจากจะชวยลดปญหาพฤตกรรมตางๆแลวยงชวยใหวยรนเตบโตเปนผใหญทมคณภาพ รจกคด รจกกากบตนเองใหลงมอทาสงตางๆจนประสบความสาเรจ จงนบวาเปนการชวยพฒนาสงคมไทยอยางยงยนอกดวย


Anderson, V., Jacobs, R., Anderson, P.J., 2008. Executive functions and the frontal lobes: A lifespan perspective. NY: Psychology Press, New York. Baumeister, R.F., Heatherton, T.F., 1996. Self-Regulation Failure: An Overview. Psychol.

Inq. 7, 1-15. Blair, C., 2017. Educating executive function. Wiley Interdiscip. Rev. Cogn. Sci. 8. Burton, D., Demuynck, S., Yoder, J.R., 2016. Executive Dysfunction Predicts

Delinquency But Not Characteristics of Sexual Aggression Among Adolescent Sexual Offenders. Sex. Abuse 28, 707-721.

Carver, C.S., Scheier, M.F., 1981. Attention and Self-Regulation: A Control-Theory Approach to Human Behavior. Springer-Verlag New York.

Clark, L., Manes, F., 2004. Social and emotional decision-making following frontal lobe injury. Neurocase 10, 398-403.

Diamond, A., 2013. Executive functions. Annu. Rev. Psychol. 64, 135-168.


Diamond, A., 2014. Want to Optimize Executive Functions and Academic Outcomes?: Simple, Just Nourish the Human Spirit. Minn Symp Child Psychol 37, 205-232.

Diamond, A., Ling, D.S., 2016. Conclusions about interventions, programs, and approaches for improving executive functions that appear justified and those that, despite much hype, do not. Dev. Cogn. Neurosci. 18, 34-48.

Eisenberg, N., Spinrad, T.L., Eggum, N.D., 2010. Emotion-related self-regulation and its relation to children's maladjustment. Annu. Rev. Clin. Psychol. 6, 495-525.

Fujita, K., 2011. On conceptualizing self-control as more than the effortful inhibition of impulses. Pers. Soc. Psychol. Rev. 15, 352-366.

Gollwitzer, P.M., Sheeran, P., Trotschel, R., Webb, T.L., 2011. Self-regulation of priming effects on behavior. Psychol. Sci. 22, 901-907.

Heatherton, T.F., Wagner, D.D., 2011. Cognitive neuroscience of self-regulation failure. Trends Cogn. Sci. 15, 132-139.

Kharitonova, M., Martin, R.E., Gabrieli, J.D., Sheridan, M.A., 2013. Cortical gray-matter thinning is associated with age-related improvements on executive function tasks. Dev. Cogn. Neurosci. 6, 61-71.

Lansing, A.E., Virk, A., Notestine, R., Plante, W.Y., Fennema-Notestine, C., 2016. Cumulative trauma, adversity and grief symptoms associated with fronto-temporal regions in life-course persistent delinquent boys. Psychiatry Res Neuroimaging 254, 92-102.

Larsen, B., Luna, B., 2015. In vivo evidence of neurophysiological maturation of the human adolescent striatum. Dev. Cogn. Neurosci. 12, 74-85.

Marsh, R., Zhu, H., Schultz, R.T., Quackenbush, G., Royal, J., Skudlarski, P., Peterson, B.S., 2006. A Developmental fMRI Study of Self-Regulatory Control. Hum. Brain Mapp. 27, 848-863.

Mitchell, I.J., Beech, A.R., 2011. Towards a neurobiological model of offending. Clin. Psychol. Rev. 31, 872-882.

Miura, H., Fuchigami, Y., 2017. Impaired executive function in 14- to 16-year-old boys with conduct disorder is related to recidivism: A prospective longitudinal study. Crim. Behav. Ment. Health 27, 136-145.

Romer, D., Betancourt, L.M., Brodsky, N.L., Giannetta, J.M., Yang, W., Hurt, H., 2011. Does adolescent risk taking imply weak executive function? A prospective study of relations between working memory performance, impulsivity, and risk taking in early adolescence. Developmental science 14, 1119-1133.


Romer, D., Reyna, V.F., Satterthwaite, T.D., 2017. Beyond stereotypes of adolescent risk taking: Placing the adolescent brain in developmental context. Dev. Cogn. Neurosci. 27, 19-34.

Sawyer, S.M., Azzopardi, P.S., Wickremarathne, D., Patton, G.C., 2018. The age of adolescence. The Lancet. Child & adolescent health 2, 223-228.

Spencer-Smith, M., Anderson, V., 2009. Healthy and abnormal development of the prefrontal cortex. Dev. Neurorehabil. 12, 279-297.

Tau, G.Z., Peterson, B.S., 2010. Normal development of brain circuits. Neuropsychopharmacology 35, 147-168.

Willoughby, T., Good, M., Adachi, P.J., Hamza, C., Tavernier, R., 2013. Examining the link between adolescent brain development and risk taking from a social-developmental perspective. Brain Cogn. 83, 315-323.

Woltering, S., Lishak, V., Hodgson, N., Granic, I., Zelazo, P.D., 2016. Executive function in children with externalizing and comorbid internalizing behavior problems. J. Child Psychol. Psychiatry 57, 30-38.

Zelazo, P.D., Craik, F.I., Booth, L., 2004. Executive function across the life span. Acta Psychol. (Amst.) 115, 167-183.

.......................................................................... ..........


Ψ วารสารจตวทยา

มหาวทยาลยเกษมบณฑต

แบบฟอรมสงบทความเพอตพมพใน

วารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต วนท ..............................................................

เรอง ขอตพมพบทความในวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต เรยน บรรณาธการวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต

ขาพเจา (นาย/นาง/นางสาว) ....................................................................................................................................... ☐ นสต/นกศกษาปรญญาเอก ☐ นสต/นกศกษาปรญญาโท ☐ อาจารย ☐ อนๆ (ระบ) ...........................................................................................................................................

หลกสตร ..................................... สาขาวชา ................................... มหาวทยาลย ...................................

ขอสง ☐ บทความวจย ☐ บทความวชาการ ☐ บทความวทยานพนธ ☐ บทวจารณหนงสอ (book review) ☐ บทความปรทรรศน (review article)

ชอเรอง (ภาษาไทย) .................................................................................................................................................................................. ชอเรอง (ภาษาองกฤษ) ...................................................................................................................................................................................

ทอยทสามารถตดตอไดสะดวก เลขท ............... หมท ................ ซอย ............... ถนน ......................................... ตาบล/แขวง ........................................ อาเภอ/เขต ......................................... จงหวด ............................................. รหสไปรษณย .......................... โทรศพท .......................................... โทรสาร ........................................................... โทรศพทเคลอนท ........................................................... E-mail: ..............................................................................

ขาพเจาขอรบรองวา ขอความขางตนเปนความจรงทกประการและขอรบรองวา บทความของขาพเจาไมเคยตพมพในวารสารใดมากอนและจะไมนาสงไปเพอตพมพในวารสารอนอกนบจากวนทขาพเจาไดสงบทความฉบบนมายงกองบรรณาธการวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต

ลงนาม .............................................................. ผสงบทความ (........................................................)

วนท .............................................

เฉพาะบทความวทยานพนธ ขาพเจา ............................................... อาจารยทปรกษาอนญาตให …...................................................

สงบทความขางตนมาเพอตพมพในวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต

ลงนาม .............................................................. (........................................................)

วนท .............................................


ค าชแจงส าหรบผสงบทความวชาการและบทความวจย เพอตพมพในวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต

วารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต เปนวารสารเพอสงเสรมและสนบสนนการศกษาคนควาสรางสรรคผลงานทางวชาการดานจตวทยา บทความทกเรองทตพมพจะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต รายละเอยดมดงน

1. ลกษณะบทความทตพมพ 1.1 บทความทางวชาการ/บทความทวไปทเกยวของกบจตวทยา 1.2 บทความวจย/บทความวทยานพนธทเกยวของกบจตวทยา 1.3 บทวจารณหนงสอ (Book Review) 2. สวนประกอบของบทความ 2.1 บทความทางวชาการ

ความยาวเรองละไมเกน 15 หนากระดาษ A4 ประกอบดวย 2.1.1 ชอเรอง (ภาษาไทยและภาษาองกฤษ) 2.1.2 ชอผแตง 2.1.3 สถาบนทผเขยนสงกด 2.1.4 บทคดยอ (ภาษาไทยและภาษาองกฤษ) 2.1.5 บทนา เนอเรองและสรปสาระสาคญ 2.1.6 เอกสารอางอง (ตามระบบ APA)

2.2 บทความวจย/บทความวทยานพนธ ความยาวเรองละไมเกน 15 หนากระดาษ A4 ประกอบดวย 2.2.1 ชอเรอง (ภาษาไทยและภาษาองกฤษ) 2.2.2 ชอผแตง 2.2.3 สถาบนทผเขยนสงกด 2.2.4 บทคดยอ (ภาษาไทยและภาษาองกฤษ) 2.2.5 คาสาคญ (Key words) 2.2.6 เนอเรอง ประกอบดวย

1) บทนา 2) วตถประสงค 3) นยามศพท 4) วรรณกรรมทเกยวของ 5) ระเบยบวธวจย ประกอบดวย

- ประชากรและกลมตวอยาง - เครองมอทใชในการวจย - การวเคราะหขอมล


6) ผลการวจย - บทสรป - ขอเสนอแนะ

7) เอกสารอางอง (ตามระบบ APA) 2.3 บทวจารณหนงสอ (Book Review)

2.3.1 ชอหนงสอ 2.3.2 ชอผเขยน/ผแตง/ปทพมพ 2.3.3 สานกพมพ/โรงพมพ/จานวนหนา 2.3.4 การนาเสนอบทวจารณควรม

- สวนนา สวนเนอหา สวนสรป 2.3.5 การนาเสนอสาระสาคญในแตละบท

- สรปและวจารณแยกแตละบทหรอแตละบทความ 2.3.6 ความเหนโดยสรป (Concluding remarks)

3. การจดพมพ 3.1 พมพลงหนากระดาษขนาด A4 3.2 พมพดวยโปรแกรม Microsoft Office Word 2010 3.3 รปแบบตวอกษร TH SarabunPSK 3.4 ลกษณะและขนาดตวอกษร

3.4.1 ชอเรอง (ภาษาไทย) ตวหนาขนาด 26 3.4.2 ชอเรอง (ภาษาองกฤษ) ตวหนาขนาด 26 3.4.3 ชอผเขยน ตวหนาขนาด 16 3.4.4 หวขอใหญ ตวหนาขนาด 16 3.4.5 เนอหา ตวปกตขนาด 16

4. การจดสงบทความ วธท 1 จดสงบทความผานเวบ http://journal.psy.kbu.ac.th/

วธท 2 จดสงบทความผาน e-mail: [email protected] มขอสงสยกรณาตดตอ โทร.0-2320-2777 ตอ 1163

รองศาสตราจารย ดร.อรจรย ณ ตะกวทง โทร. 085-918-5543 รองศาสตราจารยไพบลย เทวรกษ โทร. 089-929-9705

5. เงอนไขการตพมพบทความ 5.1 เปนบทความทไมเคยตพมพในวารสารอนมากอน 5.2 เปนบทความทผานการพจารณาจาก ผทรงคณวฒกลนกรองบทความ (Peer review) ของวารสาร

จตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต บทความละ 2 คน เพอตรวจสอบความถกตองเชงวชาการ 5.3 เปนบทความทไดปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒเรยบรอยแลว 5.4 บทความทไดรบการตพมพเผยแพรในวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต 5.5 เจาของบทความจะไดรบวารสารฉบบนน จานวน 3 เลม

http://journal.psy.kbu.ac.th/

mailto:[email protected]


การพจารณาคดเลอกบทความ/บทวจารณหนงสอเพอพมพเผยแพร ในวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต

1. บรรณาธการจะมหนงสอแจงใหทราบวาไดรบบทความเพอพจารณาลงตพมพ 2. บรรณาธการจะพจารณากลนกรองบทความ/บทวจารณหนงสอวามรปแบบการนาเสนอเปนไป

ตามรปแบบ แบบวารสารจตวทยา หรอไม และสงวนสทธทจะไมพจารณาบทความ/บทวจารณหนงสอ ทการนาเสนอไมเปนไปตามรปแบบวารสารจตวทยา (โดยไมสงคนตนฉบบใหแกผเขยน)

3. บรรณาธการจะนาบทความ/บทวจารณหนงสอทผเขยนสงมาเสนอตอผทรงคณวฒเพอประเมนคณภาพและความเหมาะสมของบทความ/บทควจารณหนงสอ โดยใชเวลาประมาณ 20-30 วน โดยมเงนสมนาคณผทรงคณวฒ บทความละ 3,000.- บาท (สาหรบผเขยนทมไดเปนบคลากรของมหาวทยาลยเกษมบณฑต)

4. บทความ/บทวจารณหนงสอทจะไดพมพเผยแพรในวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต จะตองไดรบการประเมนใหพมพเผยแพรไดจากกรรมการผทรงคณวฒจานวนไมนอยกวา 2 ใน 3 ของกรรมการผทรงคณวฒในแตละสาขาวชา

5. ในกรณทผลการประเมนระบใหตองปรบปรงหรอแกไขกอนพมพเผยแพร ผเขยนจะตองดาเนนการใหแลวเสรจ และสงบทความ/บทวจารณหนงสอทไดปรบปรงแกไขแลวไปยงบรรณาธการวารสารฯ ภายใน 15 วน (หรอตามทบรรณาธการกาหนด) นบจากวนทไดรบทราบผลการประเมน ในกรณทานสงบทความ/บทวจารณหนงสอสอฉบบแกไขชากวากาหนด บรรณาธการจานาไปพมพเผยแพรในวารสารฉบบตอไป (โดยผเขยนจะตองแจงใหบรรณาธการทราบวาประสงคจะสงชา)


กระบวนการพจารณาบทความของวารสารจตวทยา มหาวทยาลยเกษมบณฑต

สมครสมาชก และ

รบบทความ

1 วน สงบทความ

เจาหนาทตรวจสอบ รปแบบการพมพ

3 วน

กองบรรณาธการพจารณา

7 วน

เสนอผทรงคณวฒ 2 คนพจารณาบทความ

30 วน

สรปผลการพจารณา

5 วน

ผเขยนปรบแกไข

15 วน

ตรวจสอบการแกไข

3 วน

เผยแพรบทความ

1 วน

รวมระยะเวลาด าเนนการประมาณ 65 วน

3 วน

ไมผาน

ผาน

ผาน

แจงผเขยน

หลกสตรสาขาวชาจตวทยา ระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลยเกษมบณฑต ปรชญา: มงเนนการผลตดษฎบณฑตทกอรปดวย พลงปญญา คณคา คณธรรม คณประโยชน ปรญญาโท หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย (Master of Arts Program in Psychology for Development of Human Potentials) ปรญญาเอก หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยา (Doctor of Philosophy Program in Psychology) - กลมวชาจตวทยาเพอพฒนาศกยภาพมนษย (Psychology for Developing Human Potentials) ตวอยางวทยานพนธ จนทมา ขณะรตน. (2560). การศกษาการยบยงชงใจของนกศกษา ชนปท 1 มหาวทยาลยเกษมบณฑต. ศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย. มหาวทยาลยเกษมบณฑต. พนต ารวจโทชชาต คงเมอง. (2560). พฤตกรรมผน าการเปลยนแปลงของหวหนาสถานต ารวจทสงผลตอประสทธภาพและความพงพอใจใน

การปฎบตงานของเจาหนาทต ารวจประจ าสถานต ารวจในเขตพนท กองบงคบการต ารวจนครบาล 5 กองบญชาการต ารวจนครบาล. ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

ชงชย หวงพทกษ. (2560). ปจจยทางจตวทยาทเกยวของกบการประสบความส าเรจในการเรยนของนกศกษาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยกรงเทพมหานคร. ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

อญชล แกวนม. (2560). ผลของการใชโปรแกรมการอานสะกดค าของนกเรยนทมปญหาการเรยนร ดานการอาน โดยใชทฤษฎการเรยนรอยางมความหมายรวมกบการเสรมแรง. ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

สคนธทพย กลนหอม. (2560). การจดกรรมวทยาศาสตรเชงบรณาการเพอการพฒนาความสามารถทางพหปญญาของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1. ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

พชณกานต ใจมา. (2560). ปจจยทางจตวทยาทเกยวของกบพฤตกรรมเปาหมายสความส าเรจดานการเรยน ของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร. ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

ประจกษจนต โสภณพนชกล. (2561). ปจจยทางจตวทยาทสงผลตอความหยนตวในภาวะวกฤตของผปวยโรคหลอดเลอดหวใจ. ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษย. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

ชนาธป บษราคม. (2560). การพฒนารปแบบการเรยนรเชงจตวทยาบรณาการเพอเสรมสรางสมรรถนะทางวฒนะธรรมองคการของผบรการระดบตน บรษท บ อาร เอฟ (ไทยแลนด) จ ากด. ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยา กลมวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษยและองคการ. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

จฬาลกษณ วงศออน. (2560). การพฒนารปแบบการน าตนเองดวยการเรยนรจากการปฏบตเพอเสรมสรางสมรรถนะการบรหารจดการความเสยงในการหกลมของผสงอายทมการรคดบกพรองระดบเลกนอย. ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยา กลมวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษยและองคการ. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

สชย สรพชญพงศ. (2560). การพฒนารปแบบการบรหารจดการความคดดานการรบรและการจ าขณะปฏบตการเพอเสรมสรางคณภาพชวตของผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสง. ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยา กลมวชาจตวทยาเพอการพฒนาศกยภาพมนษยและองคการ. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

พระมหาพนจ สนทโร (พรมวจตร). (2561). การพฒนารปแบบการเรยนรบรณาการแนวคดเชงพทธและแนวคดการใชสมองเปนฐานเพอเสรมสรางทกษะชวตของนกเรยนชนประถมศกษาตอนตน เขตกรงเทพมหานคร. ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยา กลมวชาจตวทยาการเรยนรและการสอน. มหาวทยาลยเกษมบณฑต.

น ก ศ ก ษ า ส า ม า ร ถ จ ด เ ว ล า เ ร ย น ไ ด โ ด ย ไ ม ก ร ะ ท บ เ ว ล า ท า ง า น www.kbu.ac.th

วทยาเขตพฒนาการ 1761 ถนนพฒนาการ แขวงสวนหลวง กรงเทพฯ 10250 โทร. 0-2320-2777 โทรสาร 0-2321-4444 วทยาเขตรมเกลา 60 ถนนรมเกลา แขวงมนบร เขตมนบร กรงเทพฯ 10510 โทร. 0-2904-2222 โทรสาร 0-2904-2200

JOURNAL OF PSYCHOLOGY KASEM BUNDIT UNIVERSITYjournal.psy.kbu.ac.th/myfile.pdf ·...

Documents

Transcript of JOURNAL OF PSYCHOLOGY KASEM BUNDIT UNIVERSITYjournal.psy.kbu.ac.th/myfile.pdf ·...