ISL 418 FİNANSAL VAKALAR ANALİZİ Finansal...
Transcript of ISL 418 FİNANSAL VAKALAR ANALİZİ Finansal...
13.03.2018
1
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
ISL 418FİNANSAL VAKALAR ANALİZİ
Doç. Dr. Murat YILDIRIM
3. HAFTA
Finansal Analiz
Muhasebe Bilgi Sisteminden Yararlananlar
Muhasebe Bilgi Sistemi
Muhasebe Bilgi Sistemi
YöneticilerYöneticiler
HissedarlarHissedarlar
SendikalarSendikalar
YatırımcılarYatırımcılarKredi
KuruluşlarıKredi
Kuruluşları
DevletDevlet
KamuoyuKamuoyu
3KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Finansal Analiz
• Finansal analiz, işletmelerde tutulan muhasebe kayıtlarının doğalbir sonucu olarak düzenlenen bilanço ve gelir tabloları ile buamaçla düzenlenen diğer mali tabloları çeşitli analiz tekniklerinetabi tutarak bir yorumda bulunmayı mümkün kılan önemli birfinansmantekniğidir.
• Finansal analiz finans yöneticilerinin en önemli görevleri arasındayer almaktadır. Finansal analiz tekniklerini kullanarak eldeedilecek bilgiler ışığında işletme ilgili olan taraflar oldukça yararlıbilgilereldeedeceklerdir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi4
Finansal Analiz
• İşletmelerin mali tablolarında yer alan verileredayanarak yapılan finansal analizde kullanılan en temeltablolar bilanço ve gelir tablolarıdır.
• Bilanço, bir işletmenin belli bir hesap dönemi sonundakivarlıkları ve varlıklarını finanse ettiği kaynaklarınıgösteren tablodur.
• Bilançonun aktifinde dönen ve duran varlıklar, pasiftarafında ise yabancı kaynaklar ve özkaynaklar yer alır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi5
Bilanço Ana Hesap Grupları
Liki
dit
e E
sası
Varlıklar(Aktifler) Kaynaklar(Pasifler)
Vad
e E
sası
1) Dönen Varlıklar 3) Kısa Süreli Yabancı Kaynaklar
• Nakit ve Nakit Benzerleri • Mali Borçlar
• Ticari Alacaklar • Ticari ve Diğer Borçlar
• Stoklar • Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
• Diğer Dönen Varlıklar 4) Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
2) Duran Varlıklar • Mali Borçlar
• Maddi Duran Varlıklar (net) • Ticari ve Diğer Borçlar
• Maddi Olmayan Duran Varlıklar • Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
• Diğer Duran Varlıklar 5) Özkaynaklar
• Ödenmiş Sermaye
• Sermaye Yedekleri
• Kar Yedekleri
• Geçmiş Yıl Karı (Zararı)
• Dönem Net Karı
Toplam Varlıklar Toplam Kaynakları
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi6
13.03.2018
2
Finansal Analiz
• Gelir tablosu, işletmelerin belirli bir dönemde elde ettiğigelirleri ve gelirleri elde etmek için katlandığı bütüngiderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiğikarı yada uğradığı zararı gösteren tablodur.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi7
Gelir Tablosu Ana Hesap Grupları
Gelir Tablosu
+ Brüt Satışlar (60)
- Satış İndirimleri (61)
= Net Satışlar
- Satışların Maliyeti (62)
= Brüt Satış Karı / Zararı
- Faaliyet Giderleri (63)
= Faaliyet Karı veya Zararı
+ Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar (64)
- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar (65)
- Finansman Giderleri (66)
= Olağan Gelir veya Zarar
+ Olağan Dışı Gelir ve Karlar (67)
- Olağan Dışı Gider ve Zararlar (68)
= Dönem Karı / Zararı
- Vergi
= Dönem Net Karı veya Zararı (69)
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi8
Finansal Tablo Analiz Teknikleri
• Sıklıkla kullanılan finansal analiz teknikleri dört grupta toplanabilir.– Oran analizi tekniği (Rasyo analizi)
– Karşılaştırmalı tablolar analizi
– Yüzde yöntemi ile analiz tekniği
– Eğilim yüzdeleri yöntemi ile analiz tekniği
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi9
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Oran Analizi
Oran Analizi (Rasyo Analizi)
• Finansal tablolarda yer alan iki hesap kalemi arasındaki ilişkininbasit matematiksel ifadesine oran(rasyo) denilmektedir. Finansaloranlarkullanılarak yapılananalizensık kullanılanfinansal analizyöntemidir.
• Önemli olan çok sayıda oran hesaplamak değil anlamlı oranlarınhesaplanmasıdır.
• Buteknikleeldeedilmişoranlar,– Uluslar arasıortalamalar(Genelkabulgörmüşoranlar) ile,– Ulusaloranlarile– Sektörortalamalarıile– Endüstrioranları ile– Rakipkurumlarınoranlarıile– Kurumungeçmişyıllardaki oranlarıile– Kurumunilgili yıldaki diğer oranları ilekarşılaştırılarak yorumlanır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi11
Oran Analizi Tekniği (Rasyo Analizi)
• Oran analizi tekniği dört alt başlık altındaincelenmektedir.– Likidite analizine ilişkin oranlar– Faaliyet (verimlilik) oranları– Finansal yapı oranları– Borç karşılama gücü oranları– Kârlılık oranları– Piyasa oranları
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi12
13.03.2018
3
Oran Analizi (Likidite analizine ilişkin oranlar)
• İşletmelerin kısa vadeli borçlarını ödeme yeteneğini ölçmek veişletme sermayesinin yeterli olup olmadığını belirlemek içinhesaplananoranlar ileyapılananalizlerdir.
• Bir işletmenin likidite oranları ne kadaryüksekse o işletmeninkısavadeli borçlarını ödeme yeteneği de o kadar yüksektir. Ancak buoranların aşırı yüksek olması nakit ve nakit benzeri varlıkların atıldurumdaolduğuşeklindedeğerlendirilebilir.
• Likiditeoranları aşağıdaverilmiştir.– CariOran(CO)– Asit Test Oranı– NakitDeğerler (HazırDeğerler) Oranı:
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi13
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Likidite Oranları
Cari Oran
• Cari oranın hesaplanmasındaki amaç, işletmenin kısa vadeliborçlarını ödeme gücünün ölçülmesi ve işletme sermayesininyeterliolupolmadığınınsaptanmasıdır.
• Cari oranın gelişmiş ülkelerde 2, gelişmekte olan ülkelerde 1,5olmasıolumluolarakdeğerlendirilmektedir.
• Cari oran 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre, kamuihalelerine girecek olan firmaların ekonomik ve mali yeterliliğinibelirlemede kullanılan oranlardan biridir. Kamu İhale Kanununabağlı olarak çıkarılan yönetmeliklere göre kamu ihalelerine teklifveren firmalarının cari oranın en az 0.75 olması gerekmektedir.Kamu ihale kanununagöre belirlenen oranın genel kabul görmüşoranların altında olmasının sebebi kamu ihalelerinde rekabetinsağlanmasıihtiyacındankaynaklanmaktadır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi15
Cari Oran
• Cari Oran normal şartlar altında kısa vadeli borçlarını ödemeyeteneğinin ölçüsüdür. Bu nedenle analiz sonucu bulunan oranıngereğinden fazla yüksek çıkması atıl dönen varlık olduğu, düşükçıkması net işletme sermayesinin yetersiz olduğu şeklindeyorumlamakmümkündür.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi16
D ö n e n V ar lık la rC a ri O ra n = = 2
K ıs a V a d e li Y ab a n c ı K a yn a k la r
C a ri A k tifle rC a ri O ra n = = 2
C ar i P as ifle r
Asit Test Oranı(Likidite Oranı)
• İşletmenin dönen varlıkları içerisinde yer alan stokların likiditesidüşüktür. Bu nedenle paraya çevrilmesi zaman alacak stoklarındönen varlıklardan çıkarılması ile işletmenin borç ödeme gücüdaha gerçekçibirhalegetirilir.
• Özellikle stokların satılamaması gibi olağanüstü durumlardaişletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmeyeyaramaktadır.
• Oranın gelişmiş ülkelerde 1, gelişmekte olan ülkelerde 0,65-0,80arasında olması olumlu olarak değerlendirilmektedir. Oranınyüksek olması kısa vadeli borçlarını ödeme yeteneğinin yüksekolmasıanlamınagelir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi17
Asit Test Oranı(Likidite Oranı)
• Bu oran yorumlanırken, işletmenin bulunduğu sektör, stokpolitikasıvb.unsurlargözönündebulundurulmalıdır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi18
Dönen Varlıklar - StoklarAsit Test Oranı = = 1
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
13.03.2018
4
Nakit Oranı (Hazır Değerler)
• Nakit oranı, likidite oranına göre işletmenin kısa vadeli borçlarınıödeme gücü hakkında daha anlamlı sonuçlar vermektedir.Çünküalacaklarda hazırdeğerlerkadarlikitdeğildir.
• Alacakların ve stokların paraya çevrilememesi gibi olağan üstüekonomik sıkıntı durumunda işletmenin kısa vadeli borçlarınıödemegücünügöstermesibakımındanönemlidir.
• Gelişmiş ülkelerde nakit oranın 0,20 altına düşmemesi gerektiğigenelbirkuralolarakilerisürülmektedir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi19
Nakit ve Nakit Benzerleri + Serbest Menkul DeğerlerNakit Oranı =
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Faaliyet Oranları
Faaliyet Oranları (Verimlilik Oranları)
• Bir işletmenin satışları ile sahip olduğu varlıklar arasındaki ilişkiyiortaya koyan bu gruptaki oranlar işletme varlıklarının ne dereceetkinkullanıldığıkonusundafikirverirler.
• İşletme faaliyetlerininsonuçları gelir tablosundaizlenmektedir.Bunedenle bu oranların hesaplanmasında bilanço ve gelir tablosuverileribirliktekullanılır.– Alacak devir hızı– Stok devir hızı– Dönen varlık (Brüt İşletme Sermayesi) devir hızı– Net işletme sermayesi devir hızı– Maddi duran varlık devir hızı– Varlık devir hızı– Özkaynak devir hızı
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi21
Alacak Devir Hızı
• Alacak Devir Hızı; işletmenin alacaklarının tahsil edilebilme veyaparayadönüşmehızınıgösterenorandır.
• Bu oran hesaplanırken dikkat edilmesi gereken bir durumalacakların devamlı artış göstermesi halinde dönem başı vedönemsonualacaklarınortalamasınınalınmasıgerektiğidir.
• Diğer birdurum ise, şüpheli hale gelmiş alacakların hesaplamayadahil edilmemesinin oranın yüksek çıkmasına neden olması vealacakdevirhızınınartmasışeklindeyorumlanmamasıdır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi22
Kredili Satış TutarıAlacak Devir Hızı =
Ortalama Ticari Alacaklar
Net Satışlar Alacak Devir Hızı =
Ortalama Ticari Alacaklar
Alacak Devir Hızı
• Alacak devir hızının yüksekliği, alacak politikasının iyi işlediğini,şüpheli alacakların fazla bulunmadığını ve buna bağlı olaraktahsilat kayıplarının düşük olduğunu gösterir. Bu durum çok sıkıalacakpolitikasıgüttüğünüişaretedebilir.
• Devir hızının düşüklüğü ise, işletmenin alacak politikasının iyiişlemediğini, işletmenin tahsilat güçlüğü ve nakit sıkıntısı içindebulunduğunugöstermektedir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi23
Alacakların Devir Hızı
• Alacakların ortalama tahsil süresi, bir işletmede alacaklarınortalama kaç günde tahsil edildiğini gösterir. Bu sürenin sektörortalamasına göre uzun olması alacakların bir bölümününtahsilininşüpheliolduğunugösterir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi24
360Alacak Devir Gün Sayısı =
Alacakların Devir Hızı
13.03.2018
5
Stok Devir Hızı
• Stok Devir Hızı, stokların bir hesap dönemi içerisinde kaç kez vene kadarçabukparayaçevrilebileceğinigösterenorandır.
• Genelde oranın yüksek çıkması arzu edilir. Stok devir hızı, satılanmalın maliyetinin ortalama stok değerine bölünmesiyle bulunur.Bu hesaplamada satılan malın maliyeti gelir tablosundan,ortalamastok miktarıdabilançoverilerindeneldeedilir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi25
Satılan Malın MaliyetiStok Devir Hızı =
Ortalama Stok
Dönem Başı Stok + Dönem Sonu Stok Ortalama stok =
2
Stok Devir Hızı
• Stok devir hızının yüksek olması, işletmenin stok yönetimindeetkin olduğunu gösterir ki bu durum da işletmenin daha etkili birrekabetolanağınasahipolduğuanlamınagelir.
• Stok devir hızının yüksek olması her zaman kar elde edildiğinigöstermez. İşletme kardan fedakarlık yaparak iş hacminingenişletmiş ve stoklarını paraya çevirmiş olabilir. Burada önemliolan stokların piyasa değerinden paraya çevrilmesidir. Aksitaktide piyasa değerinin altında paraya çevrilmesi karlılığıartırmayıpazaltır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi26
Stok Devir Hızı
• Stok devir hızı yüksek ve işletme stoklarını yenileyemiyorsa satışfırsatlarını kaçırabilir. Stokların yenilenememesi durumundaişletmeninpazarpayınırakiplerekaptırabilir.
• Stok devir hızının yavaşlaması, stok tutma maliyetini artırma,işletmenin finansman gereksinimlerini artırma, stokta bulunanmalların çeşitli nedenlerle (bozulma son kullanma tarihiningeçmesi) satış kabiliyetini yitirme olasılığının fazlalaşması gibisakıncalarberaberindegetirir.
• Genelde oranın yüksek çıkması arzu edilir. Stok devir hızı, satılanmalın maliyetinin ortalama stok değerine bölünmesiyle bulunur.Bu hesaplamada satılan malın maliyeti gelir tablosundan,ortalamastok miktarıdabilançoverilerindeneldeedilir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi27
Stok Devir Hızı
• Stok bekleme süresi: stokların likiditesini gösteren bir orandır.Bekleme süresi artıkça, stok tutma maliyetinin artacağı,dolayısıyla ne işletme sermayesi ihtiyacının artacağı dikkatealınmalıdır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi28
360(veya 365)Stok Bekleme Süresi =
Stok Devir Hızı
Stok Devir Hızı
• Etkinlik Süresi, bir işletmede malın stoğa girişindenparaya çevrilinceye kadar geçen süreyi gösterir ve nekadar kısa olur ise o kadar olumlu ve iyi olarakyorumlanır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi29
Etkinlik Süresi = Alacakların Ortalama Tahsilat Süresi +
Stokta Bekleme Süresi
Dönen Varlık (Brüt İşletme Sermayesi) Devir Hızı
• Bir hesap dönemi içerisinde dönen varlıkların kaç kezyenilendiğini gösteren bu oranın düşmesi, net satışlardaki artışaoranladönenvarlıklaradaha fazlayatırımyapıldığınıgösterir.
• Bu durumda, dönen varlıklara daha fazla kaynak bağlanması,finansman ihtiyacının artacağından karlılığı olumsuzetkileyecektir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi30
Net Satış TutarıDönen Varlıklar Devir Hızı =
Dönen Varlıklar
13.03.2018
6
Net İşletme Sermayesi Devir Hızı
• İşletme sermayesinin ne derece etkin kullanıldığınıdeğerlendirmekiçinkullanılanbirorandır.
• Bir işletmede satış hacmi artıkça, alacak ve stokların artmasınedeniylenet işletmesermayesiihtiyacınınartmasınormaldir.
• Net işletme sermayesi devir hızının yüksek olması olumlu olarakdeğerlendirilmekle beraber bu yüksekliğin yetersiz işletmesermayesindenkaynaklanmışolabileceğigözardıedilmemelidir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi31
Net Satış TutarıNet İşletme Sermayesi Devir Hızı =
Net İşletme Sermayesi
Net İşletme Sermayesi = Dönen Varlıklar - Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Maddi Duran Varlık Devir Hızı
• Bir işletmede maddi duran varlıklara aşırı yatırım yapılıpyapılmadığını aynı zamanda işletmede atıl kapasite olupolmadığınıbelirtenorandır.
• Oranın düşük olması ya da zaman içerisinde düşme eğilimigözlenmesiişletmedeatılkapasiteolduğunugösterir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi32
Net Satış TutarıMaddi Duran Varlık Devir Hızı =
Maddi Duran Varlıklar (Net)
Varlık Devir Hızı
• Varlık Devir Hızı, bir işletmenin sahip olduğu tüm varlıklarınverimliliğini ölçmede kullanılan bu oran, aynı zamanda riskderecesinin göstergesi olarak da ele alınmakta ve karlılığıbelirleyenönemlietmenlerdenbiriolarakdeğerlendirilmektedir.
• Varlık toplamı içerisinde, duran varlıkların payı yüksekdolayısıyla varlık devir hızı düşük endüstrilerde karlılık, talebingelecekte değişmesine bağlı olduğundan bu endüstrilerde riskyüksektir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi33
Net Satış TutarıVarlıkların Devir Hızı =
Aktif Toplamı
Öz Kaynakların Devir Hızı
• Öz Kaynakların Devir Hızı, öz kaynakların verimli ve etkilikullanılmadereceleriniölçmeyeyarayanbirgöstergedir.
• Bu nedenle oranın yüksekliği öz kaynakların verimlikullanıldığını gösterir. Ancak bu değerlendirmenin yapılabilmesiiçin oranın, borçlanma oranı ve öz kaynakların pasif toplamınaoranı ile birlikte değerlendirilmesi yararlı olur. Çünkü düşük özkaynak ile çalışılması oranın yüksek çıkmasına, fazla öz kaynakileçalışılmasıoranındüşükçıkmasınayolaçar.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi34
Net Satış TutarıÖz kaynak Devir Hızı =
Öz kaynaklar
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Finansal Yapı Oranları
Finansal Yapı Oranlarına İlişkin Analizler
• Finansal yapı oranları, işletme faaliyetlerinin ne kadarının kısavadeli yabancı kaynaklar, ne kadarının uzun vadeli yabancıkaynaklar ve ne kadarının öz kaynaklar ile finanse edildiğinigösterenoranlardır.
• Bu oranlar alacakların öz kaynaklar karşısındaki güvencedurumunu, borçlanmanın kâr'a olan katkısını ve kaynaklarınaktiflerinfinansmanındakidağılımlarıhakkındadabilgiverirler.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi36
13.03.2018
7
Finansal Yapı Oranlarına İlişkin Analizler
• Başlıcafinansalyapıoranları aşağıdasıralanmıştır.
– FinansalKaldıraç Oranı
– ÖzKaynaklarınAktifToplamınaOranı
– BorçlarınÖzkaynaklaraOranı
– KısaVadeli YabancıKaynakların PasifToplamınaOranı
– DuranVarlıkların Özkaynaklaraoranı
– DuranVarlıkların UzunVadeliYabancıKaynaklaraOranı
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi37
Finansal Kaldıraç Oranı
• Finansal Kaldıraç Oranı, işletmenin sahip olduğu varlıkların nekadarının yabancı kaynaklarla (kısa ve uzun vadeli kaynaklar)finanseedildiğinigösterenorandır.
• Oranın yüksek olması, işletmenin borç yükü altında olduğu veborçlarını düzenli olarak ödeyemeyeceği ve mali olarak zordurumdakalmaolasılığınınyüksekolduğunugösterir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi38
Toplam Yabancı KaynaklarKaldıraç Oranı =
Toplam Varlıklar
Finansal Kaldıraç Oranı
• Bu oran varlıkların yüzde kaçının yabancı kaynaklarla finanseedildiğini gösterir. İşletmeye kredi verenler alacaklarının tahsiledilebilmesi için bu oranın düşük olmasını isterlerken; hissedarlarmaliyet ve yönetim avantajı nedeniyle bu oranın yüksek olmasınıisterler.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi39
Öz Kaynakların Aktif Toplamına Oranı
• Öz Kaynakların Aktif Toplamına Oranı (ÖATO): işletmeninsahip olduğu varlıkların ne kadarının öz kaynaklarla finanseedildiğinigösterenorandır.
• Oranın yüksek olması varlıkların yüksek oranda özkaynaklar ilefinanse edildiği ve mali olarak zor duruma düşme ihtimalinin azolduğu anlamına gelmektedir. Bu nedenle kurumun maligücünün önemli göstergelerinden biridir. Öz Kaynakların AktifToplamınaOranı aşağıdakiformül ilehesaplanmaktadır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi40
Özkaynaklar =
Toplam Aktif ÖATO
Borçların Özkaynaklara Oranı
• Borçların Özkaynaklara Oranı (BÖO): Bu orana aynı zamandaborçlanma katsayısı da denilmektedir. Kısa vadeli ve uzun vadeliyabancı kaynak toplamının özkaynaklara bölünmesi ile eldeedilir.Oran aşağıdakiformül ilehesaplanmaktadır.
• Daha önce ifade edildiği gibi borçlanma oranının 0.50’yiaşmaması arzu edilmektedir. Buna paralel olarak borçlanmakatsayısının da 1 olması olumlu olarak değerlendirilir. Katsayının1' den büyük olması işletmenin yabancı kaynak baskısı ve faizyüküaltındabulunduğunungöstergesiolarakyorumlanır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi41
K.V.Yabancı Kaynak + U.V. Yabancı Kaynak =
ÖzkaynaBÖO
klar
Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Pasif Toplamına Oranı
• Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların Pasif Toplamına Oranı(KVYKPTO): işletmenin sahip olduğu varlıklarının yaniaktiflerinin ne kadarının kısa vadeli yabancı kaynaklar ile finanseedildiğinigösterir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi42
K.V.Yabancı Kaynaklar = 0,30 0,33
Toplam Pasif KVYKPTO
13.03.2018
8
Duran Varlıkların Öz kaynaklara Oranı
• Duran Varlıkların Öz kaynaklara Oranı, işletmenin sahip olduğumaddi duran varlıkların finansmanında ne ölçüde özkaynakkullandığını göstermektedir. Bu oranın 1’den küçük olmasıdurumunda maddi duran varlıkların tamamının öz kaynaklarlafinanseedildiğinigösterir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi43
Duran Varlıklar(Net) DVDÖKO =
Özkaynaklar
Duran Varlıkların Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklara Oranı
• Duran Varlıkların Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklara Oranı, birişletmenin sahip olduğu maddi duran varlıkların finansmanındane ölçüde uzun vadeli yabancı kaynak kullanıldığınıgöstermektedir.
• Oranın 1’den büyük olması durumunda 1 TL’lik uzun vadeliborca karşılık 1 TL’den daha fazla maddi duran varlık olduğuanlaşılır. Oranın yüksek olması kredi verenler açısıdan olumlukarşılanır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi44
Duran Varlıklar(Net) DVDYKO =
U.V. Yabancı Kaynak
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Borçları Karşılama Gücü Oranı
Borçları Karşılama Gücü Oranlar
• Bir işletmenin borçlarını ödeyebilmek için yeterli kaynağıoluşturup oluşturamadığınıntespit edilmesi amacıyla hesaplananbu oranlar, işletmenin taşıdığı finansman riski ve finansalkaldıraçtanyararlanmadüzeyihakkındabilgiveririler.
• Buoranlaraşağıdakigibidir;– Faizkarşılamaoranı,
– Borçservis oranı,
– Sabitödemelerikarşılamaoranı
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi46
Faiz Karşılama Oranı
• İşletmenin kullanmış olduğu yabancı kaynaklar için ödemekzorunda oldukları faizi sağlayacak kaynağının oluşupoluşmadığınıgösterenbirorandır.
• Bir işletmenin ödemek zorunda olduğu faizin kaç katınıkazandığınıgösterir.Ancakanapara ödemelerinidikkatealmaz
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi47
Faiz ve Vergiden Ö nceki K arFaiz K arşılam a O ranı =
Faiz G iderleri
Borç Servis Oranı
• Bir işletmenin borçları için sadece faiz ödenmez. Uzun vadeliborçları için her dönem ana para taksiti de ödemek zorundadır.İşletmenin borç ödemeye ayıracağı kaynakları ile ödeyeceği yıllıkborç tutarını karşılaştıran bu oranın 2 ve üstü olması arzu edilir.Ancak oranın düzeyi kadar işletmenin gelirinin istikrarlı olmasıda önemlidir. Gelirin istikrarlı olmaması durumunda dahayüksek bir oranı aranır. Buna karşın gelirin istikrarlı olmasıdurumunda2’ninaltındaolmasıdayeterlikabuledilebilir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi48
Faiz ve Vergiden Önceki Kar + Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler =
1Faiz Giderleri + Anapara Taksit Ödemeleri x (
Borç Servis Oranı
)1-Vergi Oranı
13.03.2018
9
Sabit Ödemeleri Karşılama Oranı
• Firmaya sabit bir ödeme yükü getiren kiralar, önemli tutarlaraulaştığı taktirde, sabit ödemeleri karşılama oranın hesaplanmasıgerekir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi49
FVÖK + Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler + Kira Ödemeleri =
1Faiz Giderleri + Kira Öd.+ Anapara Taksit Ödemeleri x (
Borç Servis Oranı
)1-Vergi Oranı
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Karlılık Oranları
Kârlılık Oranları
• Gelir tablosu hesapları dönem sonunda kapatılarak dönem netkârı veya zararı hesabına aktarılır ve dönem net kârı bu hesaptaizlenir.
• Kârlılık oranları işletme faaliyetleri sonucunda yeterli kâr sağlayıpsağlamadığınıölçmeyeyarayanoranlardır.
• Yönetimin başarı ölçütü olarak değerlendirilenkârlılık oranlarınınyüksekçıkmasıolumluolarakdeğerlendirilir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi51
Satışların Kârlılığı Oranı
• Brüt satış karı, net satışlar ile satışların maliyeti arasındaki olumlufarktır. Brüt satış karı bir işletmenin hem faaliyet hem de diğergiderlerinikarşılayacakdüzeydeolmalıdır.
• Bu oran işletmenin geçmiş yıllardaki brüt satış karı oranı vefaaliyettebulunduğudiğerişletmelerinoranları ilekıyaslanır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi52
Brüt Satış KarıBrüt Kar Marjı Oranı =
Net Satışlar
Satışların Maliyeti Oranı
• İşletmenin satışlarını yüzde kaç maliyetle gerçekleştirdiğinigösterir. Oranın düşük olması olumlu, oranın yüksek çıkmasıolumsuzolarakdeğerlendirilir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi53
Satışların MaliyetiSatışların Maliyeti Oranı =
Net Satış Tutarı
Faaliyet Karının Satış Tutarına Oranı
• Faaliyet Kâr Marjı Oranı (FKMO): Brüt satış kârından faaliyetgiderleri düşüldüktensonra faaliyet kârı elde edilir. Elde edilen bufaaliyet kârının net satışlara oranlanarak yüzde olarak ifadeedilmesidir. Faaliyet karı, vergi ve faizler ödendikten sonraortaklara yeterli bir kar sağlayacak düzeyde olmalıdır. Bu nedenlebu oranın yüksek olması ve yükselme eğilimindi göstermesiolumluolarakdeğerlendir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi54
Faaliyet KarıFaaliyet Kar Marjı Oranı =
Net Satış Tutarı
13.03.2018
10
Net Kar Marjı Oranı
• Net Kâr Marjı Oranı (NKMO): Faiz ve vergide dâhil olmak üzerebütün giderler karşılandıktan sonra net satışların kârlılıkyüzdesini verir.Net kârınınnet satışlaraoranlanarak yüzde olarakifadeedilmesiilehesaplanır.
• Ne kadar yüksek çıkarsa o kadar iyi olarak değerlendirilir.Değerlendirme yaparken, sağlık sektörü ortalaması, kurumungeçmiş yıllardaki oranları ve brüt ve faaliyet kâr marjı oranları ilebirlikteyorumlamaktayararbulunmaktadır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi55
Net KarNet Kar Marjı Oranı =
Net Satış Tutarı
Toplam Aktiflerin Karlılığı
• Toplam Varlık (Aktif)Kârlılığı Oranı (TVKO): işletmeninaktifindeyer alan varlıkların mal ve hizmet üretiminde ne derece kârlıkullanıldığını belirleyen orandır. Diğer bir ifade ile işletmeninyapmış olduğu yatırımların kârlılığını göstermektedir. Net kârınvarlık(aktif) toplamınabölünmesiileeldeedilir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi56
Dönem Net KarıToplam Aktiflerin Karlılığı =
Aktif Toplamı
Toplam Aktiflerin Karlılığı
• Toplam Varlık (Aktif) Kârlılığı Oranı yüksek çıkması olumlu,düşük çıkması olumsuz olarak değerlendirilmektedir. Oranınyüksek çıkması işletmenin sahip olduğu tüm varlıkların yanidönen ve duran varlıkların verimli kullanılmasındangeçmektedir.
• Ayrıca oranı değerlendirirken işletmenin finansman yapısının dadikkatealınmasındayararbulunmaktadır.
• İşletmenin varlıklarının finansmanında fazla yabancı kaynakkullanıp borç ve faiz yükü altında olması durumunda kârlılığıfarklıolacaktır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi57
Öz kaynakların Karlılığı Oranı
• Öz Kaynakların Kârlılığı Oranı (ÖKKO): işletmenin sahip veyaortakları tarafından işletmeye sağlanan öz kaynakların herbiriminedüşenkârpayınıgösterir.
• Yüksek çıkması olumlu, düşük çıkması olumsuz olarakdeğerlendirilmektedir. Oran aşağıdaki formül ilehesaplanmaktadır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi58
Net KarÖzkaynak Karlılığı =
Özkaynaklar
Özkaynakların Karlılığı
• Yıllar itibariyle kurum kârlarındaki değişmeler bu orankullanılarak izlenebilir Yüksek çıkması olumlu, düşükçıkması olumsuz olarak değerlendirilmektedir.
• Ancak sağlıklı değerlendirme yapabilmek için oranın,borçlanma oranı ve öz kaynakların pasif toplamına oranıile birlikte değerlendirilmesi yararlı olur. Sağlıkkurumunu düşük öz kaynak ile çalışması, özkaynakkârlılığı oranının yüksek çıkmasına, fazla öz kaynak ileçalışılması oranın düşük çıkmasına yol açacaktır. Ayrıcaözkaynak kârlılığı oranının değerlendirilirken ülkedekigenel faiz düzeyi ve enflasyon oranının da dikkatealınmasında yarar bulunmaktadır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi59
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Piyasa Oranları
13.03.2018
11
Piyasa Oranları
• Bu grupta yatırımcıların hisse senedi değerlendirmedeyararlandıkları bazı oranlar yer almaktadır.
• Bu oranlar:– Fiyat Kazanç Oranı
– Temettü Ödeme Oranı
– Piyasa Değeri / Defter Değeri
– Tobin Q Oranı
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi61
Fiyat Kazanç Oranı
• Bu oran işletmeye yatırım yapan yatırımcılar ya da potansiyelyatırımcılariçinönemlidir.
• İşletme tarafından ilan edilen hisse başınakazancın her 1 TL’si içinyatırımcınınbirhissesenedinevermeyikabulettiğifiyatıgösterir.
• Bu oranın yüksek olması, yatırımcının işletmenin geleceğindençok umutlu olduğunun göstergesidir. Genelde hızlı büyüyen vefazla temettü ödemesinden bulunan yüksek kapasite işletmelerinfiyat / kazanç oranları yüksektir. Bu oranın 1’e eşit olmasıişletmenin büyüme kapasitesinin azaldığının göstergesi olarakkabuledilebilir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi62
Hisse Senedinin Piyasa DeğeriFiyat Kazanç Oranı =
Hisse Başına Kazanç
Temettü Ödeme Oranı
• Bu oran halka açık işletmelerin temettü ödeme politikalarınıdeğerlendirmek için karın hangi oranda kar payı olarakhissedarlaradağıtıldığınıgösterir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi63
Hisse Senedinin Temettü Miktarı Temettü Ödeme Oranı =
Hisse Başına Kazanç
Piyasa Değeri / Defter Değeri Oranı
• Bu oran, işletmenin piyasa değerinin defter değerinin kaç katıolduğunu açıklar. Oranın yüksek olması işletmenin defterdeğerinden daha yüksek oranda piyasa değerine sahip olduğunugösterir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi64
Piyasa DeğeriPD/DD =
Özkaynakların Defter Değeri
Du Pont Kontrol Sistemi
• Du Pont kontrol sistemi öz sermaye getiri oranının; aktifdevir hızından, net kar marjından ve kaldıraç derecesindennasıl etkilendiğini göstermektedir.
• Özsermaye getiri oranını artırmak için satışların artması,net kar marjının artması, maliyetlerin kontrol atındabulundurulması ve mümkünse azaltılması, aktif devirhızının yükseltilmesi veya bunların hepsinin birlikteyapılması gerekir.
ÖGO =(Net Kar Marjı)x(Aktif Devir Hızı)x(Özsermaye Çapanı)
Net Kar Net Kar Satışlar Toplam Aktifler = x x
Özsermaye Satışlar Toplam Aktifler Özsermaye
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi65
Örnek
Aktifler ABC AŞ. 31.12.201. Tarihli Bilançosu (TL) Pasifler
Dönen Varlıklar 400.000 Kısa Vadeli Yab.Kaynaklar 150.000
Nakit ve Nakit Benzeri 40.000 Mali Borçlar 25.000
Ticari Alacaklar 175.000 Ticari ve Diğer Borçlar 125.000
Stoklar 185.000
Duran Varlıklar 400.000 Uzun Vadeli Yab. Kay. 150.000
Maddi Duran Varlık (net) 400.000 Mali Borçlar 150.000
Öz kaynaklar 500.000
Ödenmiş Sermaye 300.000
Sermaye Yedekleri 50.000
Kar Yedekleri 50.000
Dönem Net Karı 100.000
Toplam Varlıklar 800.000 Toplam Kaynaklar 800.000
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi66
13.03.2018
12
Örnek
ABC A.Ş. 31.12.201. Tarihli Gelir Tablosu (TL)
Net Satışlar 2.000.000
Satışların Maliyeti (1.500.000)
Brüt Satış Karı / Zarı 500.000
Faaliyet Giderleri (225.000)
Faaliyet Karı / Zararı (FVÖK) 275.000
Finansman Giderleri (25.000)
Olağan Kar / Zarar 250.000
Olağan Dışı Gider ve Zararlar (100.000)
Dönem Karı / Zararı (VÖK) 150.000
Vergi (%33,3) (50.000)
Dönem Net Karı / Zararı 100.000
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi67
• Şirket satışlarının tamamıkredili olarak yapılmaktadır.
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Karşılaştırmalı Finansal Analiz Yöntemi
Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
• Birden fazla yıla ait bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin yıllaritibariyle değişimlerinin görmek amacıyla yapılan dinamik biranalizdir.
• Karşılaştırmalı tablolar analizi, işletmenin kendi içindeyaptığı bir analizdir.
• Oran analizinde olduğu gibi elde edilen sonuçlar başkaişletmelerin sonuçlarıyla karşılaştırılmaz, karşılaştırmaişletmenin geçmiş yıllardaki rakamları ile yapılır.
• Karşılaştırmalı tablolar cari dönem ve bir önceki döneminkarşılaştırılması için yapılabildiği gibi birden fazla geçmişdönemi içerecek biçimde de hazırlanabilir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi69
Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
• Karşılaştırmalı tablolar tekniğine göre artış veya azalış yüzdeleriaşağıdakiformülkullanılarakbulunabilir:
Cari Dönem Tutarı-Önceki Dönem Tutarı% Artış veya Azalış = 100
Önceki Dönem Tutarıx
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi70
Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
• Karşılaştırmalı tablolar analizi aşağıdaki aşamalarizlenerek yapılır:– Bilanço ve gelir tablosundaki her bir kalemin bir önceki yıla göre
mutlak farkları alınarak, atış yada azalışlar tespit edilir. İkidenfazla yıl karşılaştırılıyorsa, değişimler başlangıç alınan yıla göreyapılabileceği gibi bir birini takip eden yıllar arasında dayapılabilir.
– İkinci aşamada hesaplanan mutlak farklar, yüzdesel ifadeleredönüştürülür.
– Kalemler arasındaki mutlak ve yüzde farklar belirlendiktensonra, bu değişime sebep olabilecek nedenler aranır.
– Değişimlerin nedenleri de bulunduktan sonra, değişime yol açangelişmelerin işletme açısından olumlu mu olumsuz mu olduklarıincelenir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi71
Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
• Karşılaştırmalı analizde göz önünde bulundurulmasıgereken faktörler.– Baz alınan yıl normal bir faaliyet dönemine ait olması gerekir.
Faaliyetleri, çok iyi yada çok kötü olan bir yılın alınması hatalısonuçlara neden olur.
– Yıllar arasındaki değişimler incelenirken, enflasyonun nedenolduğu değişimlerin etkisi giderilmeye çalışılmalıdır.
– Sonuçlar yorumlanırken, her bir kalemdeki değişimin, işletmeninmali durumuna, karlılığına, piyasa değerine etkisinin nelerolabileceği özellikle değerlendirilmelidir.
– Sadece karşılaştırmalı tablolar analizi ile yetinmemeli diğeranaliz tekniklerinden de yararlanılmalıdır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi72
13.03.2018
13
Karşılaştırmalı Tablolar Analizi
• Örnek 2: XYZ anonim şirketinin son iki yıla ait özetbilanço ve gelir tablosu kalemleri(Milyon TL) olarakekteki gibidir.
• Karşılaştırmalı tablolarını hazırlayınız.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi73
Karşılaştırmalı Tablolar AnaliziVarlıklar 2016 2017 Fark % Değişim
Dönen Varlıklar 55.500 47.000
Nakit ve Nakit Benzeri Değerler 2.500 4.000
Ticari Alacaklar 47.000 40.000
Stoklar 6.000 3.000
Duran Varlıklar 60.000 70.000
Maddi Duran Varlıklar(Net) 60.000 70.000
Toplam Varlıklar 115.000 117.000
Kaynaklar
Kısa Vadeli Yabancı Kaynak 51.000 48.000
Mali Borçlar 25.000 30.000
Ticari Borçlar 25.000 10.000
Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 1.000 8.000
Uzun Vadeli Yabancı Kaynak 10.000 0
Mali Borçlar 10.000 0
Özkaynaklar 54.500 69.000
Ödenmiş Sermaye 35.000 35.000
Kar Yedekleri 5.500 7.000
Geçmiş Yıl Karı (Zararı) 10.000 20.000
Dönem Net Karı (Zararı) 4.000 7.000
Toplam Kaynaklar 115.000 117.000KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi74
Varlıklar 2016 2017 Fark % Değişim
Dönen Varlıklar 55.500 47.000 -8.500
Nakit ve Nakit Benzeri Değerler 2.500 4.000 1.500
Ticari Alacaklar 47.000 40.000 -7.000
Stoklar 6.000 3.000 -3.000
Duran Varlıklar 60.000 70.000 10.000
Maddi Duran Varlıklar(Net) 60.000 70.000 10.000
Toplam Varlıklar 115.000 117.000 1.500
Kaynaklar
Kısa Vadeli Yabancı Kaynak 51.000 48.000 -3.000
Mali Borçlar 25.000 30.000 5.000
Ticari Borçlar 25.000 10.000 -15.000
Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 1.000 8.000 7.000
Uzun Vadeli Yabancı Kaynak 10.000 0 -10.000
Mali Borçlar 10.000 0 -10.000
Özkaynaklar 54.500 69.000 14.500
Ödenmiş Sermaye 35.000 35.000 0
Kar Yedekleri 5.500 7.000 1.500
Geçmiş Yıl Karı (Zararı) 10.000 20.000 10.000
Dönem Net Karı (Zararı) 4.000 7.000 3.000
Toplam Kaynaklar 115.000 117.000 1.500
Varlıklar 2016 2017 Fark % Değişim
Dönen Varlıklar 55.500 47.000 -8.500 -15
Nakit ve Nakit Benzeri Değerler 2.500 4.000 1.500 60
Ticari Alacaklar 47.000 40.000 -7.000 -15
Stoklar 6.000 3.000 -3.000 -50
Duran Varlıklar 60.000 70.000 10.000 17
Maddi Duran Varlıklar(Net) 60.000 70.000 10.000 17
Toplam Varlıklar 115.000 117.000 1.500 1
Kaynaklar
Kısa Vadeli Yabancı Kaynak 51.000 48.000 -3.000 -6
Mali Borçlar 25.000 30.000 5.000 20
Ticari Borçlar 25.000 10.000 -15.000 -60
Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 1.000 8.000 7.000 700
Uzun Vadeli Yabancı Kaynak 10.000 0 -10.000 -100
Mali Borçlar 10.000 0 -10.000 -100
Özkaynaklar 54.500 69.000 14.500 27
Ödenmiş Sermaye 35.000 35.000 0 0
Kar Yedekleri 5.500 7.000 1.500 27
Geçmiş Yıl Karı (Zararı) 10.000 20.000 10.000 100
Dönem Net Karı (Zararı) 4.000 7.000 3.000 75
Toplam Kaynaklar 115.000 117.000 1.500 1
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
• Bu yöntem ile bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin mali tabloiçerisindekiağırlıklarınabakılmaktadır.
• Tek bir yılın finansal tabloları kullanılabileceği gibi birden fazlayılın finansal tabloları kullanılarak, her bir yılın yüzdelerikarşılaştırılabilir.
• Hesaplanan yüzde değerlerin işletme faaliyetleri için yeterli olupolmadığıaraştırılmalıdır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi76
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
• Yüzde yöntemi ile analiz tekniğinde finansal tablolardayer alan her kalem belirli bir kaleme veya toplamkısmına oranlanmakta ve bulunan yüzdelere göre ifadeedilmektedir.
• Yüzde yöntemi ile analiz iki şekilde uygulanmaktadır.
– Genel Toplama Göre
– Grup Toplamına Göre
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi77
Genel Toplama Göre Dikey Analiz
• Genel toplama göre yüzde analizi yapıldığında; bilançonungeneltoplamı (aktif/pasif toplamları) 100 kabul edilerek her bir kalemintoplamaoranıhesaplanmaktadır.
• Diğer taraftan gelir tablosunun yüzde yöntemi ile analizinde netsatışlar 100 kabul edilmekte ve gelir tablosu verilerinin netsatışlaraoranıhesaplanmaktadır.
Hesap TutarıGenel Toplama Göre % = 100
Genel Toplamx
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi78
13.03.2018
14
Grup Toplamına Göre Dikey Analiz
• Grup toplamına göre yüzde analiz yapıldığında bilanço ve gelirtablosuhesapgruplarıkendiaralarındaanalizedilmektedir.
• Bilançoda grup toplamları (dönen varlıklar, duran varlıklar kısavadeli yabancı kaynaklar toplamları vb.)100kabuledilerek herbirkalemingruptoplamınaoranı hesaplanmaktadır.
Hesap TutarıGrup Toplamına Göre % = 100
Grup Toplamx
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi79
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
Oran Orandaki Değişme
Karlılık Üzerindeki Etkisi Risk Üzerindeki Etkisi
Cari AktiflerToplam Aktifler
Artarsa Karlılık Azalır Risk Azalır
Azalırsa Karlılık Artar Risk Artar
Cari Borçlar Toplam Aktifler
Artarsa Karlılık Artar Risk Artar
Azalırsa Karlılık Azalır Risk Azalır
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi80
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
• Cari Aktiflerin Toplam aktifler içindeki payını artmasıişletmenin karlılık düzeyini azaltır. Çünkü cari aktiflerinkarlılığı sabit varlıkların karlılığından daha azdır. Öteyandan risk de azalır. Cari Aktifin artması kısa vadeli borçödeme yeteneğinin de artması anlamınagelir.
• Kısa vadeli borçların toplam aktiflere oranı artarsa uzunvadeli borçlanma maliyetinden daha düşük maliyetlekaynak sağlanacağından karlılık artar. Ancak kısa vadeliborç ödeme yükümlülüğüişletmenin riskini artıracaktır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi81
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
• Örnek; YZX, anonim şirketinin son iki yıla ait özet bilanço vegelir tablosu kalemleri aşağıdaki gibidir. Yüzde yöntemi ileanaliz tekniğini kullanarak yıllık değişimleri hesaplayıpyorumlayınız.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi82
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi83
2016 Grup İçindeki % Genel İçindeki % 2017 Grup İçindeki % Genel İçindeki %
VARLIKLAR (AKTİFLER)
Dönen Varlıklar
Nakit ve nakit benzerleri 100.000 0,11 0,07 120.000 0,13 0,08
Ticari Alacaklar 450.000 0,47 0,32 500.000 0,54 0,34
Stoklar 400.000 0,42 0,29 300.000 0,33 0,20
Toplam Dönen Varlıklar 950.000 1,00 0,68 920.000 1,00 0,63
Duran Varlıklar
Maddi Duran Varlıklar (net) 450.000 1,00 0,32 550.000 1,00 0,37
Toplam Duran Varlıklar 450.000 1,00 0,32 550.000 1,00 0,37
Toplam Varlıklar 1.400.000 1 1.470.000 1
KAYNAKLAR (PASİF)
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Mali Borçlar 250.000 0,63 0,18 100.000 0,28 0,07
Ticari Borçlar 100.000 0,25 0,07 200.000 0,56 0,14
Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 50.000 0,13 0,04 55.000 0,15 0,04
Toplam Kısa Vadeli Borçlar 400.000 1,00 0,29 355.000 1,00 0,24
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
Toplam Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 200.000 1,00 0,14 200.000 1,00 0,14
Özkaynaklar
Ödenmiş Sermaye 350.000 0,44 0,25 375.000 0,41 0,26
Kar Yedekleri 150.000 0,19 0,11 200.000 0,22 0,14
Geçmiş Yıl Karı(Zararı) 200.000 0,25 0,14 220.000 0,24 0,15
Dönem Net Karı (Zararı) 100.000 0,13 0,07 120.000 0,13 0,08
Toplam Özkaynaklar 800.000 1,00 0,57 915.000 1,00 0,62
TOPLAM KAYNAKLAR 1.400.000 1 1.470.000 1
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi84
Gelir Tablosu (TL) 2016 2016 (%) 2017 2017 (%)
Brüt Satışlar 2.300.000 1,022 3.000.000 1,017
Satış İndirimleri 50.000 0,022 50.000 0,017
Net Satışlar 2.250.000 1,000 2.950.000 1,000
Satışların Maliyeti 1.600.000 0,711 2.090.000 0,708
Brüt Satış Karı/Zararı 650.000 0,289 860.000 0,292
Faaliyet Giderleri 396.000 0,176 600.000 0,203
Faaliyet Karı/Zararı 254.000 0,113 260.000 0,088
Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 30.000 0,013 50.000 0,017
Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar 20.500 0,009 50.000 0,017
Finansman Giderleri 130.000 0,058 100.000 0,034
Dönem Karı /Zararı 133.500 0,059 160.000 0,054
Vergi % 25 33.375 0,015 40.000 0,014
Dönem Net Karı / Zararı 100.125 0,045 120.000 0,041
13.03.2018
15
Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi85
Oran Orandaki Değişme Karlılık Üzerindeki Etkisi Risk Üzerindeki Etkisi
Cari Aktifler / Toplam Aktifler
Azalırsa Karlılık Artar Risk Artar
Cari Borçlar / Toplam Aktifler Azalırsa Karlılık Azalır Risk Azalır
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz (Trend Analizi)
Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz (Trend Analizi)
• Finansal tabloların uzun bir süre içinde incelenmesi,birbirini izleyen yıllara göre gösterdikleri eğilimlerinbelirlenmesi trend analizi ile yapılmaktadır.
• Trend analizi dinamik bir analiz türüdür. Bu analizinyarar sağlayabilmesi için oldukça uzun bir süreninincelenmesi gerekmektedir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi87
Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz (Trend Analizi)
• Bu yöntemde önce analiz edilecek yıllardan biribaz(temel) yıl olarak kabul edilmektedir. Dahasonra analizi yapılacak yıllardaki değerlerinbaz(temel) alınan yıla göre yüzde olarak değişimihesaplanmaktadır. Bunun için şu formüldenfaydalanılmaktadır.
İlgili Yılın Hesap TutarıEğilim Yüzdesi = 100
Baz (Temel) Yıl Tutarıx
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi88
Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz (Trend Analizi)
• Eğilim yüzdeleri ile mali tablolar analiz edilirken geneldeaşağıda belirtilen değişimlerin karşılaştırılması anlamlıolmaktadır.– Ticari alacaklar ve satışların göstermiş olduğu eğilim,
– Stokların ve satışların göstermiş olduğu eğilim,
– Maddi duran varlıkların ve kısa vadeli borçların göstermiş olduğu eğilim
– Öz sermayenin ve borçların göstermiş olduğu eğilim,
– Öz sermayenin ve maddi duran varlıkların göstermiş olduğu eğilim,
– Ticari borçların ve alışları göstermiş olduğu eğilim,
– Satışların ve satışların maliyetinin göstermiş olduğu eğilim,
– Satışların ve faaliyet karının göstermiş olduğu eğilim,
– Satışların ve net karın göstermiş olduğu eğilim
– Öz sermayenin ve net karın göstermiş olduğu eğilim.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi89
Teşekkür Ederim
Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi
çalışmalar dilerim…
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi90