FİNANSAL VARLIKLAR

MENKULLEŞTİRME

Likit olmayan varlıkların yatırımcılar için likit ve pazarlanabilir varlıklar haline dönüştürülmesidir.

FİNANSAL VARLIKLAR

Finansal piyasalara fon talep edenlerin kullandıkları fonlara karşılık olarak fon sunanlara şekil ve şartları belirlenmiş menkul kıymet ya da finansal varlıkları verirler.

Finansal varlıkların değerleri gelecekte beklenen nakit akışlarına göre belirlenir.

FİNANSAL VARLIKLARIN ÖZELLİKLERİ

Paraya çevrilebilirlik Bölünebilirlik Geri dönülebilirlik veya ödenebilirlik Getiri VadeRiskin tahmin edilebilirliği

HİSSE SENEDİ

Hisse senetleri; anonim şirketler,anonim şirketler, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler, özel

kanunla kurulmuş kamu kuruluşları tarafından çıkarılan, sermayenin belirli bir bölümünüsermayenin belirli bir bölümünü

temsil eden, sahibine ortaklık haklarından temsil eden, sahibine ortaklık haklarından yararlanma imkanı veren menkul yararlanma imkanı veren menkul

kıymetlerdir.kıymetlerdir.

HİSSE SENEDİNİN SAĞLADIĞI ORTAKLIK HAKLARI

a) Rüçhan hakkı (Bedelli Sermaye Artırımına Katılım Hakkı),

b) Kârdan (temettüden) pay alma hakkı,c) Oy kullanma hakkı,d) Yönetime katılma hakkı,e) Tasfiyeden hissesi oranında pay alma

hakkı,f ) Bilgi edinme hakkı.

HİSSE SENEDİ ÇEŞİTLERİ

Hamiline ve Nama Yazılı Hisse Senetleri Hamiline yazılı senetler teslim ile, nama yazılı senetler ise ciro ve teslim ile devredilmektedir.

İMKB’de hamiline yazılı hisse senetleri ve şirket yönetim kurulunun beyaz ciroyla devrine dair karar almış olması şartıyla nama yazılı hisse senetleri işlem görebilmektedir.

Adi ve İmtiyazlı Hisse Senetleri Adi hisse senetleri, sahiplerine eşit hak sağlamaktadır. Hisse senetleri, ana sözleşmede aksine bir hüküm yoksa adi hisse senedi niteliğindedir.

İmtiyazlı hisse senetleri, sahiplerine kara iştirak ve genel kurulda oy kullanma bakımından ayrıcalıklı bir takım haklar sağlamaktadır.


Bedelsiz ve Bedelli Hisse Senetleri Bedelsiz sermaye artırımı, şirketlerin iç kaynaklarından sermayeye aktardıkları tutar karşılığında çıkardıkları hisse senetlerinin bir bedel alınmaksızın ortaklara dağıtılmasıdır.

Bu işlem sonucunda çıkarılan hisse senetleri bedelsiz hisse senedidir. Bedelsiz sermaye artırımı dışarıdan fon girişine yol açmaz.


Bedelsiz ve Bedelli Hisse Senetleri

Bedelli sermaye artırımı, şirketlerin yeni fon kaynağı temin etmek amacıyla çıkardıkları "bedelli" hisse senetlerini nominal değerinden veya daha yüksek bir fiyattan satmalarıdır.

Bedelli hisse senetleri, mevcut ortaklara satılabileceği gibi (rüçhan hakkı) diğer yatırımcılara da satılabilmektedir.


Primli ve Primsiz Hisse Senetleri

Üzerinde yazılı değer (nominal değer) ile ihraç edilen hisse senetleri primsiz, nominal değerinden yüksek bir bedelle ihraç edilen hisse senetleri ise primli hisse senetleridir.

İMKB’de kote şirketler kayıtlı sermaye sistemine tabi olup, esas sözleşmelerinde hüküm bulunması halinde, yönetim kurulu kararı ile primli hisse senedi ihraç edebilmektedir.


Kurucu ve İntifa Hisse Senetleri Kurucu hisse senetleri kuruluş hizmeti karşılığında, ana sözleşme hükümleri

gereğince, şirket karının bir kısmına iştirak hakkı veren ve daima kurucuların adlarına yazılı

olmak şartıyla ihraç edilen hisse senetleridir.

Kurucu hisse senetleri, belli bir sermaye payını temsil etmediği gibi, şirket yönetimine katılma

hakkı da vermemektedir.


Kurucu ve İntifa Hisse Senetleri

İntifa hisse senetleri ise, şirket genel kurulunun alacağı kararla bazı kimselere

çeşitli hizmetler ve alacak karşılığı olarak kuruluştan sonra verilen ve sermaye payını temsil etmeyen hisse senetleridir.

BONO

Vadesi 1 yıldan kısa olan, iskontolu satılan ve çıkaran kurum tarafından öngörülen vade sonunda nominal bedelin ödenmesinin taahhüt edildiği menkul kıymetlerdir.

Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılan bir yıldan kısa vadeli ihraçlar, Hazine Bonosu adı altında işlem görmektedir.

BONO

Bononun İngilizce karşılığı olan “bond”ifadesi ise, ABD Hazinesi ihraçları için, 10 yıldan uzun vadeli (maksimum 30 yıl) menkul

kıymetleri ifade etmektedir.

Benzer şekilde, “note” ifadesi 1-10 yıl arası,

“bill” ifadesi ise 1 yıl ve daha kısa vadeli ihraçlara yönelik olarak kullanılmaktadır.

TAHVİL

Devletin veya anonim ortaklıkların en az 1 yıl ve daha uzun vadeyle, ödünç para bulmak amacıyla, itibari değerleri eşit ve

ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları borç senetleridir.

Tahviller, elinde bulunduran için alacaklılık hakkı doğuran ve düzenli aralıklarla faiz geliri getiren sabit getirili menkul kıymetlerdir.

Hazine Müsteşarlığı'nın bir yıldan uzun vadeli olarak ihraç ettiği borçlanma senetleri devlet tahvili adı altında işlem görmektedir.

TAHVİL

Hazine Müsteşarlığı'nın bir yıldan uzun vadeli olarak ihraç ettiği borçlanma senetleri devlet

tahvili adı altında işlem görür.

DEVLET İÇ BORÇLANMA SENETLERİ (DİBS)

Hazine bonosu ve devlet tahvillerinin genel ismi olan DİBS’ler, Hazine

Müsteşarlığı tarafından yurtiçi piyasada ihraç edilen borçlanma senetleridir.

DİBS’ler vadelerine, kuponlu/kuponsuz oluşlarına, faiz türlerine ve ihraç edildikleri

para birimlerine göre sınıflandırılır.


Vadesi 1 yıl veya daha uzun olan DİBS’ler devlet tahvili,

1 yıldan kısa olan DİBS’ler ise Hazine bonosu ismini alır.


Kuponsuz senetler iskontolu senetler olup, senedi vade sonuna kadar elinde tutan yatırımcının

faiz kazancı, senedin vade sonunda ulaşacağı nominal değeri ile satış fiyatı arasındaki farktır.

Kuponsuz senetler sabit getirili menkul kıymetlerdir.


Kuponlu senetler ise yatırımcıya belirli dönemlerde kupon ödemesi (faiz ödemesi) yapan,

sabit ya da değişken faizli senetlerdir.

DİBS’ler TL ve döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak ihraç edilebilmektedir.


Döviz cinsinden ihraç edilen DİBS’lerin anapara ve faiz ödemeleri döviz olarak yapılırken,

Dövize endeksli DİBS’lerin ödemeleri belirlenen kur üzerinden TL olarak yapılır.

HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIKLARIN İHRAÇ LİMİTLERİ

Halka açık anonim ortaklıkların ihraç edebilecekleri

borçlanma araçlarının toplam tutarıborçlanma araçlarının toplam tutarı, sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde hazırlanmış, bağımsız denetimden geçirilmiş ve genel kurul tarafından onaylanmış son hesap dönemine ilişkin yıllık finansal tablolarda yer alan

özkaynak toplamının on katını geçemezözkaynak toplamının on katını geçemez.

HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIKLARIN İHRAÇ LİMİTLERİ

Halka arz edilmek suretiyle ihraç edilecek Halka arz edilmek suretiyle ihraç edilecek borçlanma araçlarının toplam tutarıborçlanma araçlarının toplam tutarı, birinci fıkra çerçevesinde hesaplanan genel ihraç limitinin yarısını(özkaynak toplamının beş katını )özkaynak toplamının beş katını ) geçemez.

Tedavüldeki borçlanma araçlarının mahsubu

İhraççıların daha önce ihraç ettikleri ve halen tedavülde tedavülde olan borçlanma araçlarının nominal tutarıolan borçlanma araçlarının nominal tutarı, yeni ihraç limitinin hesaplanmasında bir indirim kalemi olaraklimitinin hesaplanmasında bir indirim kalemi olarak dikkate alınır.

İTFA FONU

Ortaklıkların ihraç ettikleri tahvillerin geri ödenmesinde kullanmak üzere oluşturdukları

fondur.

ÖZEL SEKTÖR TAHVİLLERİ

Anonim şirketler tarafından çıkarılan borçlanma senetleridir.

Özel sektör tahvillerinin vadeleri

-en az iki yıl olmak üzere- serbestçe belirlenebilmekte, sabit veya değişken faizli olarak ihraç edilebilmektedir.

Kupon ödemeleri yılda 1, 2 ya da 4 kez olabilir.

EUROTAHVİL (EUROBOND)

İhracı yapan ülkenin veya kuruluşun kendi ulusal para birimi dışındaki bir para birimi üzerinden ve

uluslararası bir konsorsiyum aracılığı ile bir banka ve/veya sendikasyon tarafından birden fazla ülkede eşanlı olarak ihraç edilen, genellikle hamiline kayıtlı

tahvillerdir.

EUROTAHVİL (EUROBOND)

Eurotahviller, ABD piyasasında ihraç edilmesi durumunda “yankee”, İngiltere piyasasında ihraç

edilmesi durumunda “bulldog”, Japonya piyasasında ihraç edilmesi durumunda ise “samurai” adını alır.

TAHVİL TÜRLERİ

TAHVİL TÜRLERİ

Devlet Tahvilleri - Özel Sektör Tahvilleri

Devlet tahvilleri, Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılan devlet iç borçlanma senetleridir (DİBS).

Belediyeler ve kamu kuruluşlarının çıkardığı tahviller de devlet tahvilleri sayılmaktadır.

Özel sektör tahvilleri, şirketler tarafından finansman ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ihraç edilmektedir.

TAHVİL TÜRLERİ

Başabaş Tahviller - Primli Tahviller

İhraç edilen bir tahvil üzerinde yazılı nominal nominal değeriyle satışa çıkarılıyorsadeğeriyle satışa çıkarılıyorsa, başabaş tahvildir.

Nominal değerinden daha düşük bir bedelleNominal değerinden daha düşük bir bedelle satışa çıkarılan tahviller ise

primli tahvildir.

TAHVİL TÜRLERİ

İkramiyeli Tahviller Tahvillerin satışını teşvik etmek için faiz ve erken satış faiz ve erken satış

priminden başka para ikramiyeleripriminden başka para ikramiyeleri de verilebilir.

Ancak Türkiye'deTürkiye'de tahvil sahiplerine, nakdi ikramiyeli çekilişler de dahil olmak üzere her ne nam altında

olursa olsun, faiz dışında bir menfaat sağlanamaz.

TAHVİL TÜRLERİ

Nama Yazılı Tahviller - Hamiline Tahviller

Tahviller bütün menkul kıymetler gibi nama veya hamiline yazılı olabilmektedir.

Ancak Türk piyasasında tahvillerin hamiline olarak ihraç edilmesi gelenekselleşmiştir.

TAHVİL TÜRLERİ

Paraya Çevrilme Kolaylığı Olan Tahviller

Paraya çevrilme kolaylığı olan tahviller, ihraçtan itibaren belli bir süre geçtikten sonra istenildiği belli bir süre geçtikten sonra istenildiği zaman, işlemiş günlük faiziyle birlikte parayazaman, işlemiş günlük faiziyle birlikte paraya

çevrilebilmektedir.

Bazı tahvillerde bu imkan her an kullanılabilirher an kullanılabilir, bazılarında ise şirketten talepte bulunulmasıtalepte bulunulması halinde bu tahviller itfaya dahil edilmektedir.

TAHVİL TÜRLERİ

Sabit - Değişken Faizli Tahviller Sabit faizli tahviller, vade sonuna kadar elde tutulmaları halinde belirli bir

getiriyi garanti etmektedir. Sabit faizli tahvillerde, yatırımcının vade sonunda elde edeceği getiri vade başlangıcında bilinmektedir.

Değişken faizli tahviller, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde, vade başlangıcı ile vade sonu arasındaki dönemde faiz oranlarında oluşabilecek

aşırı oynaklığa karşı yatırımcıyı korumaktadır. Piyasa koşullarına göre değişen tahvil faiz oranı tahvil sahibi için faiz riskini azaltmakta, tahvil

ihraççısı için de uzun vadeli borçlanmayı mümkün kılmaktadır.

TAHVİL TÜRLERİ

Sabit Faizli Tahviller - Değişken Faizli Tahviller

Sabit faizli tahviller, vade sonuna kadarvade sonuna kadar elde tutulmaları halinde belirli bir getiriyibelirli bir getiriyi garanti

etmektedir.

Sabit faizli tahvillerde, yatırımcının vade vade sonunda elde edeceğisonunda elde edeceği getiri vade vade

başlangıcındabaşlangıcında bilinmektedir.

TAHVİL TÜRLERİ

Sabit Faizli Tahviller - Değişken Faizli Tahviller

Değişken faizli tahviller, özellikle

yüksek enflasyon dönemlerinde,yüksek enflasyon dönemlerinde, vade başlangıcı ile vade sonu arasındaki dönemde faiz oranlarında oluşabilecek aşırı aşırı

oynaklığa karşıoynaklığa karşı yatırımcıyı korumaktadır.

Piyasa koşullarına göre değişen tahvil faiz oranı tahvil sahibi için faiz tahvil sahibi için faiz riskini azaltmaktariskini azaltmakta, tahvil ihraççısı için de uzun vadeli borçlanmayıihraççısı için de uzun vadeli borçlanmayı mümkün

kılmaktadır.

TAHVİL TÜRLERİ

Endeksli Tahviller Endeksli tahvillerde anaparaanapara, ihraç tarihi ile itfa tarihi ihraç tarihi ile itfa tarihi

arasındaki dönemde altınarasındaki dönemde altın fiyatlarında ya da belli bir döviz döviz kurundaki artış yüzdesinekurundaki artış yüzdesine göre artırılarak tahvil sahibine

ödenmektedir. Endeksli tahviller, değişken faizli tahvillerde olduğu gibi yatırımcıyı Endeksli tahviller, değişken faizli tahvillerde olduğu gibi yatırımcıyı

enflasyona karşı korumaktadır.enflasyona karşı korumaktadır.

TAHVİL TÜRLERİ

Rüçhan Haklı Tahviller Şirketler, ihraç ettikleri tahvillerin tümüne tümüne

veya kura ile belirlenecek bir bölümünekura ile belirlenecek bir bölümüne, belli bir yüzdesinebelli bir yüzdesine ya da belli bir limitin belli bir limitin

üstünde kalan kısmınaüstünde kalan kısmına ileride yapılacak ilk ilk sermaye artırımındansermaye artırımından rüçhan hakkı

tanıyabilmektedirler. Bu özellikte tahviller rüçhan haklı tahvillerdir.

TAHVİL TÜRLERİ

Kara İştirakli TahvillerKara iştiraklı tahvillerde ihraççılar, tahvil tahvil sahiplerine ödenecek dönem kar payının sahiplerine ödenecek dönem kar payının belirlenmesindebelirlenmesinde aşağıdaki esaslardan birini seçebilirler:

- Faize ek olarakFaize ek olarak tahvil tertibi için belirlenen

kar payı yüzdesinekar payı yüzdesine göre hesaplanan tutardan tahvile düşecek payın ödenmesi,tahvile düşecek payın ödenmesi,

TAHVİL TÜRLERİ

Kara İştirakli Tahviller- Kar payının faizden daha az olmasıfaizden daha az olması halinde faiz ödenmesifaiz ödenmesi; faiz getirisine eşit veya daha eşit veya daha fazla kar payı tahakkuk etmişsefazla kar payı tahakkuk etmişse, kar payının kar payının ödenmesi,ödenmesi,

- Bir faiz öngörülmeksizin tahvil tertibi için belirlenen kar payı yüzdesine göre hesaplanan kar payı yüzdesine göre hesaplanan tutardan tahvile düşen payıntutardan tahvile düşen payın ödenmesi.

TAHVİL TÜRLERİ

Kara İştirakli Tahviller

Kara iştirakli tahviller vade sonu anaparavade sonu anapara ödemeli olarak çıkarılır, anapara ödemesi yıllara dağıtılamaz.yıllara dağıtılamaz.

TAHVİL TÜRLERİ

Hisse Senetleriyle Değiştirilebilir Tahviller (HDT)

Hisse senediyle değiştirilebilir tahvil,

sahibine (tahvili) ihraççı şirketçe artırılan sermayeyisahibine (tahvili) ihraççı şirketçe artırılan sermayeyi temsil eden hisse senetleri ile değiştirme hakkı vermektedir.

HDT’lerin vadesi 2 yıldan az 7 yıldan çok olamaz. Değiştirme, vadenin başlangıç tarihinden

itibaren en erken 2 yıl sonra yapılabilmektedir.

TAHVİL TÜRLERİ


Tahvilin hisse senediyle değiştirilmesi,

ortaklık talebine veya HDT sahibinin talebineortaklık talebine veya HDT sahibinin talebine bağlı olarak gerçekleştirilebilmektedir.

Değiştirme süresi sonunda, hisse senetleriyle değiştirilmeyen HDTler nedeniyle ortaklığın elinde kalan hisse senetleri, Hisse Senetlerinin Kurul Kaydına Alınmasına İlişkin Esaslar

Tebliği'ne uygun olarak halka arz edilmektedir.

TAHVİL TÜRLERİ


Değiştirme süresi sonunda, hisse senetleriyle değiştirilmeyen HDT’lerhisse senetleriyle değiştirilmeyen HDT’ler nedeniyle ortaklığın elinde

kalan hisse senetleri, halka arz edilir.

TAHVİL TÜRLERİ


HDT sahibinin talebine bağlı olarakbağlı olarak değiştirilme durumunda, değiştirme hakkını kullanmayandeğiştirme hakkını kullanmayan HDT sahiplerinin değiştirme hakkı ortadan kalkar, itfada itfada

yalnız anapara ve işlemiş faizleri alabilirler.yalnız anapara ve işlemiş faizleri alabilirler.

TAHVİL TÜRLERİ


Ortaklığın talebine bağlıOrtaklığın talebine bağlı değiştirme durumunda, değiştirme tarihinden en az 1 ay önce ortaklık değiştirme tarihinden en az 1 ay önce ortaklık

tarafından en az iki gazetenin Türkiye baskısında tarafından en az iki gazetenin Türkiye baskısında ikişer kez yapılacakikişer kez yapılacak ilan yoluyla HDT sahiplerine duyuru

yapılır.

KÂR VE ZARAR ORTAKLIĞI BELGESİ (KZOB)

Anonim ortaklıklar , kâr ve zarara ortak olmak üzere, tüm faaliyetlerin gerektirdiği finansman ihtiyaçlarını karşılamak için; yurt içinde yurt içinde satılmak üzere Türk lirasısatılmak üzere Türk lirası üzerinden veya yabancı paraya endeksliyabancı paraya endeksli, yurt dışında yurt dışında satılmak üzere ise, Türk lirası veya yabancı satılmak üzere ise, Türk lirası veya yabancı para üzerinden ya da yabancı paraya endekslipara üzerinden ya da yabancı paraya endeksli "Kâr ve Zarar Ortaklığı Belgesi" adı altında menkul kıymet ihraç edebilir.

Menkul kıymet alım satımı ile iştigal eden ortaklıklar KZOB ihraç edemezler.

KZOB İHRAÇ ŞARTLARI

a) a) Kurul kaydına alınmadanKurul kaydına alınmadan KZOB ihraç edilemez. KZOB ihraç edilemez.

b) İhraçcı, bir tertip içindeki KZOB’ ları b) İhraçcı, bir tertip içindeki KZOB’ ları bir defadabir defada ihraç edebileceği gibi, ihraç edebileceği gibi, seriler halindeseriler halinde de satışa sunabilir; ancak bir tertibe ilişkin KZOB’ların de satışa sunabilir; ancak bir tertibe ilişkin KZOB’ların tümünü satışınıntümünü satışının ihraçcının uyguladığı ihraçcının uyguladığı yıllık hesap dönemi içinde yıllık hesap dönemi içinde bitirilmesi zorunludurbitirilmesi zorunludur. Her seri için, o seriye ait ihraç tarihinin Kurula en . Her seri için, o seriye ait ihraç tarihinin Kurula en az iki iş günü önceden bildirilmesi şarttır.az iki iş günü önceden bildirilmesi şarttır.

c) KZOB’ların satış süresi her seri için c) KZOB’ların satış süresi her seri için en çok otuz gündüren çok otuz gündür..

d) İhraç edilecek KZOB’ların üzerine, kâra ve zarara katılacağı ve bu d) İhraç edilecek KZOB’ların üzerine, kâra ve zarara katılacağı ve bu belgelere belgelere kâr garantisi verilemeyeceği açıkca yazılırkâr garantisi verilemeyeceği açıkca yazılır..

e) KZOB’lar e) KZOB’lar hamiline veya nama yazılıhamiline veya nama yazılı şekilde ihraç edilebilir. şekilde ihraç edilebilir.

f) KZOB’larda f) KZOB’larda kâr ve zarar payı ile vadekâr ve zarar payı ile vade, ihraçcının uyguladığı yıllık hesap , ihraçcının uyguladığı yıllık hesap döneminin döneminin son gününe gelecek şekildeson gününe gelecek şekilde belirlenir. belirlenir.

KZOB VADE

KZOB’larda en kısa vade bir ayen kısa vade bir ay, en uzun vade yedi yedi yıldır.yıldır.

Vadeler, ortaklık faaliyetinin özelliğine göre muhtelif muhtelif dönemlerde aylık ve katlarıdönemlerde aylık ve katları olarak düzenlenir.

Vade sonlarında KZOB bedelleri defaten ödenir.defaten ödenir.

FİNANSMAN KAYNAKLARI FİNANSMAN KAYNAKLARI ==

FİNANSAL VARLIKLARFİNANSAL VARLIKLAR

FİNANSAL VARLIKLAR

Documents

Transcript of FİNANSAL VARLIKLAR