ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘITRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

BÁO CÁO CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊNNĂM 2014 – 2015

(Bản tóm tắt)

Đề tàiCÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG

CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP TẠI VIỆT NAM

GVHD: TS NGUYỄN THỊ HƯƠNG LIÊN

Nhóm sinh viên thực hiện:NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG (MSV: 12050114)NGUYỄN THỊ HUYỀN TRANG (MSV: 12050115)

Hà Nội, tháng 5/2015

a. Lí do lựa chọn đề tàiTrong nền kinh tế mà thị trường chứng khoán phát triển như hiện nay, thông tin trên các báo cáo tài chính của công ty có vai trò quan trọng với các nhà quản lý, nhà đầu tư… Cũng từ đó hoạt động kiểm toán độc lập ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc xác minh tính trung thực và hợp lý các báo cáo tài chính. Nhưng sau hàng loạt các vụ bê bối tài chính trên thế giới như vụ sụp đổ của tập đoàn năng lượng Enron hay vụ bê bối tài chính của công tydược Viễn Đông tại Việt Nam mà hầu hết liên quan đến các báo cáo tài chính đã đượckiểm toán. Câu hỏi đặt ra là chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập được đánh giá như thế nào? Nhân tố nào ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập? Để từ có cơ sở đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng dịch vụ này. Xuất phát từ những lý do đó, đề tài “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam” sẽ góp phần giải quyết, làm rõ vấn đề được quan tâm nói trên.

a. Mục tiêu nghiên cứuNghiên cứu, đánh giá chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập và tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam dưới góc độ nhà phân tích độc lập có tham khảo ý kiến chuyên gia từ các công ty kiểm toán, Hiệp hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) và Bộ Tài Chính. Xây dựng mô hình hồi quy tương quan các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụkiểm toán độc lập tại Việt Nam, từ đó đánh giá mức độ ảnh hưởng, chiều hướng tác động của các nhân tố đó đến chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.Tổng hợp những hạn chế còn tồn tại đối với chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập. Đề xuất một số giải pháp với 3 nhóm đối tượng: Công ty kiểm toán, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ kiểm toán độc lập và cơ quan quản lý Nhà nước nhằm nâng cao chất

lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.

b. Câu hỏi nghiên cứuĐể thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, bài nghiên cứu thực hiện trả lời các câu hỏi sau:i) Từ góc độ cơ quan quản lý Nhà nước (Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam và Bộ Tài chính) và các chuyên gia kiểm toán, chất lượng kiểm toán độc lập tại Việt Nam được đánh giá như thế nào?ii) Các nhân tố chủ yếu nào ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán độc lập tại Việt Nam và mức độ tác động của từng nhân tố đó đến chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam như thế nào?iii) Làm thế nào để nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam, từ góc độ của KTV/công ty kiểm toán, doanh nghiệp được kiểm toán và cơ quan quản lý Nhà nước?

c. Phương pháp nghiên cứuNhằm thực hiện mục tiêu nghiên cứu đề ra, bài nghiên cứu sử dụng các phương pháp sau:

Thu thập thông tin sơ cấp thông qua phỏng vấn sâu và tham vấn ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực kiểm toán về mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tới chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.

Thu thập thông tin thứ cấp thông qua tổng thuật các tài liệu nghiên cứu trong và ngoài nước, thu thập thông tin và các số liệu liên quan do VACPA công bố trên trang tin điện tử của Hội.

Xử lý, phân tích, đánh giá các thông tin sơ cấp, thứ cấp thu thập được nhằm đánh giá thực trạng chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.

Thống kê mô tả và sử dụng phương pháp kinh tế lượng xây dựng phương trình hồi quy tương quan biểu diễn sự tác động của các nhân tố tới chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.Trong phương pháp kinh tế lượng, bài nghiên cứu đánh giá mức độ ảnh hưởng của c

ác nhân tố tới chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam theo mô hình hồi quy: XL = ß0 + ß1QM + ß2LS + ß3AL + ß4G + ß5CPA + ß6B4

Trong đó:

XL: Chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập của công ty kiểm toán tại Việt Nam

QM: Quy mô công ty kiểm toán

LS: Số năm thành lập công ty kiểm toán

AL: Áp lực kiểm toán

G: Giá phí kiểm toán của công ty kiểm toán

CPA: Trình độ kiểm toán viên

B4: Danh tiếng công ty kiểm toán

Nội dung bài nghiên cứuNg

oài phần mở đầu và phần kết luận, bài nghiên cứu được trình bày với bố cục 5 chương:

Chương 1 : Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý luận về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập.

Trong chương 1, bài nghiên cứu tổng thuật các công trình nghiên cứu ở trong nước và ngoài nước cùng chủ đề và các chủ đề có liên quan của các

nhà nghiên cứu đi trước, trình bày các cơ sở lý luận về lý thuyết kiểm toán độc lập và hệ thống các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ

kiểm toán độc lập như sau:

Chương 2 : Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp, cách thức, các bước để trả lời câu hỏi nghiên cứu dẫn đến kết quả của bài nghiên cứu được trình bày trong chương 2 vớ i khung

phân tích như sau:

Chương 3 : Thực trạng chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam

Trên kết quả đánh giá chất lượng dịch vụ kiểm toán do Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam thực hiện, nghiên cứu tổng hợp, phân tích những

yếu kém còn tồn tại đối với chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam đặc biệt là đối với các công ty kiểm toán quy mô nhỏ, rất nhỏ: chưa x

ây dựng được hệ thống kiểm soát chất lượng, chưa có quy chế đào tạo và tuyển dụng nhân viên, còn nhiều sao sót trong trình bày báo cáo kiể

m toán…

Trên cơ sở tập hợp kết quả phỏng vấn sâu chuyên gia, đưa ra bảng đánh giá mức ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ

kiểm toán độc lập tại Việt Nam như sau:

STT Nhân tố Tỷ lệ lựa chọn ảnh hưởng nhiều (ảnh hưởng

>70%) (%)

1 Kinh nghiệm của KTV 81.8

2 Giá phí kiểm toán 72.7

3 Phương pháp kiểm toán 72.7

4 Sự hợp tác của khách hàng 72.7

5 Áp lực công việc 63.6

6 Các quy định, chuẩn mực của Nhà nước 63.6

7 Quy mô CTKT 54.5

8 Thương hiệu và Uy tín CTKT 54.5

9 Trình độ KTV 54.5

Chương 4 : Mô hình hồi quy các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.

Qua xử lý bằng mô hình kinh tế lượng EVIEW, mô hình kinh tế lượng các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại V

iệt Nam như sau:

XL = 0.703693 + 0.110766QM – 0.031903LS – 0.030509AL+ 0.222690G + 0.256285CPA + 0.300656 B4

Theo kết quả mô hình thì các quy mô công ty kiểm toán (QM), giá (G), trình độ của kiểm toán viên (CPA) và danh tiếng công ty kiểm toán (B

4) có ảnh hưởng tích cực tới chất lượng dịch vụ kiểm toán (XL), còn l ịch sử công ty kiểm toán và áp lực làm việc của kiểm toán viên có ản

h hưởng ngh ịch chiều tới chất lượng dịch vụ này .

Chương 5: Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt NamTrên kết quả kiểm tra đánh giá các công ty kiểm toán của VACPA kết hợp với phỏng vấn sâu chuyên gia, nghiên cứu này cũng đề xuất những giải

pháp nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam đối với 3 nhóm đối tượng là chủ thể kiểm toán, khách thể kiểm toán và cơ

quan quản lý Nhà nước.

Với đối tượng và chủ thể kiểm toán bao gồm các kiểm toán viên và công ty kiểm toán. Theo kết quả khảo sát thì yếu tố kinh nghiệm và trình

độ chuyên môn của kiểm toán viên có tác động nhiều đến chất lượng dịch vụ kiểm toán. Vì vậy , nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toá

n tại Việt Nam hiện nay thì các kiểm toán viên cần tích cực và chủ động tích lũy kinh nghiệm thực tế , không ngừng học hỏi nâng cao năng lự

c chuyên môn. Về phía công ty kiểm toán, theo đánh giá khảo sát và kết quả mô hình thì danh tiếng, giá phí công ty có tác động tích cực tới

chất lượng dịch vụ. Do đó, phía công ty kiểm toán cần thay đổi tư duy tối đa hóa lợi nhuận phải đi kèm với nâng cao chất lượng, tránh cạnh

tranh bằng giá phí thấp…

Về phía doanh nghiệp sử dụng dịch vụ kiểm toán cũng cần thay đổi tư duy kiểm toán mang tính hình thức mà cần nhận thấy những lợi ích mà

kiểm toán mang lại, nhận thấy vai trò và trách nhiệm của bản than doanh nghiệp trong việc n âng cao châs lượng dịch vụ kiểm toán ngay từ k

hâu lập báo cáo, xây dựng hệ thống kiểm soát nộ bộ hiệu quả, hợp tác , hỗ trợ nhóm kiểm toán trong quá trình kiểm toán.

Bên quản lý nhà nước là bên độc lập thứ 3 có trách nhiệm kiểm soát chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam bao gồm: Bộ Tài ch í

nh, Ủy ban chứng khoán nhà nước, Hội kiểm toán viên hành nghề . Nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán tại nước ta hơn nữa thì cơ q

uan chức năng cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát tình hình hoạt động của các công ty kiểm toán hơn nữa, có những biện pháp xử lí sai phạm

nghiêm khắc .

Kết quả nghiên cứuVề mặt lí

luận, bài nghiên cứu đã thực hiện việc giải thích nhu cầu kiểm toán dựa trên lý thuyết đại diện; hệ thống hóa các yếu tố thuộc chất lượng kiểm toán

dựa trên các quan điểm khác nhau về chất lượng kiểm toán trong các công trình nghiên cứu trước đây. Cùng với việc dựa trên các quy định trong

chuẩn mực kiểm soát chất lượng kiểm toán Việt Nam, các thông tư quy định kiểm soát chất lượng dịch vụ kiểm toán Việt Nam, bài nghiên cứu đã hệ

thống các nhân tố ảnh hưởng chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.

Về mặt phương pháp, bằng phương pháp tổng hợp tài liệu và phỏng vấn sâu các chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực kiểm toán, các chuyên gia công

tác tại Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam, Vụ chế độ kế toán và Bộ Tài Chính, nghiên cứu này đã tổng hợp được những nhân tố điển hình được

cho là có ảnh hưởng quan trọng đến chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam. Bài nghiên cứu cũng sử dụng phương pháp tổng hợp, phân

tích kết quả kiểm tra tình hình hoạt động của các công ty kiểm toán tại Việt Nam do VACPA thực hiện từ đó có được đánh giá của VACPA về chất

lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việ t Nam. N ghiên cứu này còn sử dụng phương pháp kinh tế lượng để xây dựng mô hình hồi quy đánh giá tươn

g quan của các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.Về mặt thực tiễn: Từ những hạn chế còn tồn tại của dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam dưới các góc độ tiếp cận đánh giá của VACPA, của

chuyên gia, nghiên cứu này cũng tổng hợp và đề xuất một số biện pháp đối với ba nhóm đối tượng: Công ty kiểm toán, doanh nghiệp sử dụng dịch

vụ kiểm toán và cơ quan quản lý Nhà nước để nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán tại Việt Nam.

Đóng góp của bài nghiên

cứu Bài nghiên cứu đã tổng hợp và hệ thống được các nhân tố ảnh hưởng chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.

Bài nghiên cứu đã đánh giá được mối liên hệ tương quan giữa chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam với các nhân tố ảnh hưởng

thông qua sử dụng mô hình kinh tế lượng.

Bài nghiên cứu cũng đã đánh giá, tổng hợp những hạn chế còn tồn tại đối với chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam giai đoạn 2005 –

2013.

Bài nghiên cứu đề xuất một số biện pháp đối với 3 nhóm đối tượng: Công ty kiểm toán, doanh nghiệp được kiểm toán và cơ quan quản lý Nhà nước

nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập tại Việt Nam.