ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN

---------------------------------------

NGUYỄN DIỆU QUỲNH

CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG NƢỚC VÀ ĐA DẠNG

THỰC VẬT NỔI (PHYTOPLANKTON) CỦA HỒ ĐÔI,

THÀNH PHỐ BẮC NINH”.

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

Hà Nội - 2016

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN

---------------------------------------

NGUYỄN DIỆU QUỲNH

CHẤT LƢỢNG MÔI TRƢỜNG NƢỚC VÀ ĐA DẠNG

THỰC VẬT NỔI (PHYTOPLANKTON) CỦA HỒ ĐÔI,

THÀNH PHỐ BẮC NINH”.

Chuyên ngành: Sinh thái học

Mã số: 60 42 01 20

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:

PGS.TS. Lê Thu Hà

TS. Nguyễn Thùy Liên

Hà Nội - 2016

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa luận này, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ quý

báu cả về vật chất và tinh thần cũng như kiến thức chuyên môn từ thầy cô và bạn bè.

Đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới PGS. Lê Thu Hà, người đã luôn tận

tình chỉ bảo, động viên, hướng dẫn cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý báu

trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới TS. Nguyễn Thùy Liên, đã giúp

đỡ tôi trong quá trình tiến hành thí nghiệm, tạo mọi điều kiện cho tôi thực hiện

luận văn với kết quả tốt nhất.

Tôi xin được gửi lời cảm ơn tới các thầy giáo, cô giáo trong Khoa Sinh học,

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, đặc biệt là các thầy cô giáo phòng Thí

nghiệm Sinh thái học và Sinh học môi trường, đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành

tốt chương trình học tập và nghiên cứu của khóa đào tạo thạc sĩ.

Cuôí cùng, tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành tới gia đình tôi, cũng như tới tất

cả các anh chị khóa trên, bạn bè thân thiết, những người đã luôn ở bên tôi, động viên

tôi vượt qua mọi khó khăn trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu.

Xin gửi tới tất cả mọi người cuốn luận văn này như một lời cảm ơn chân

thành nhất.

Hà Nội, tháng 12 năm 2015.

Học viên

Nguyễn Diệu Quỳnh

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

BOD: Biochemical oxygen demand – Nhu cầu oxy sinh hóa

BTNMT: Bộ Tài Nguyên Môi Trường

COD: Chemical Oxygen Demand – Nhu cầu oxy hóa học

Ch. Ind.: Chlorococcales index

Cy. Ind. : Cyanophyta index

D. Ind. : Diatomeae index

E. Ind. : Euglenophyta index

DO: Disolved Oxygen – Hàm lượng oxy hòa tan

QVCN: Quy chuẩn Việt Nam

Tot. Ind.: Total index

TSS: Tổng lượng chất rắn lơ lửng

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1

CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................... 3

1.1. Ô nhiễm môi trƣờng nƣớc ................................................................................... 3

1.1.1. Khái niệm ô nhiễm nước ..................................................................................... 3

1.1.2. Các nguyên nhân gây ô nhiễm nước ................................................................... 3

1.1.3. Các tác nhân gây ô nhiễm nước .......................................................................... 5

1.2. Hiện trạng ô nhiễm nƣớc của một số hồ tại Việt Nam...................................... 8

1.3. Các chỉ tiêu đánh giá chất lƣợng nƣớc ............................................................. 10

1.3.1. Các chỉ tiêu thủy lý .......................................................................................... 10

1.3.2. Các chỉ tiêu thủy hóa ......................................................................................... 11

1.3.3. Sinh vật chỉ thị ................................................................................................. 13

1.4. Tổng quan về Hồ Đôi, thành phố Bắc Ninh ..................................................... 16

CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG, THỜI GIAN, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...... 20

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ......................................................................................... 20

2.2. Địa điểm nghiên cứu .......................................................................................... 20

2.3. Thời gian nghiên cứu ......................................................................................... 21

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................... 21

2.4.1. Phương pháp thu mẫu ....................................................................................... 21

2.4.2. Phương pháp phân tích mẫu. ............................................................................. 22

2.4.3. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................................. 23

CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................ 26

3.1. Đặc điểm quan sát tại các điểm thu mẫu ......................................................... 26

3.1.1. Đặc điểm quan sát các điểm thu mẫu tại Hồ Đôi 1 ........................................... 36

3.1.2. Đặc điểm quan sát các điểm thu mẫu tại Hồ Đôi 2 ........................................... 26

3.2. Chất lƣợng môi trƣờng nƣớc Hồ Đôi 1 qua các chỉ tiêu thủy lý hóa ............ 27

3.2.1. Nhiệt độ ............................................................................................................. 27

3.2.2. Độ đục ............................................................................................................... 29

3.2.3. Độ dẫn ............................................................................................................... 30

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

3.2.4. Độ muối ............................................................................................................. 31

3.2.5. pH ...................................................................................................................... 32

3.2.6. Hàm lượng oxy hòa tan (DO) ........................................................................... 33

3.2.7. Nhu cầu oxy sinh hóa( BOD5) .......................................................................... 34

3.2.8. Nhu cầu oxy hóa học (COD) ............................................................................. 36

3.2.9. Hàm lượng NO3- ................................................................................................ 37

3.2.10. Hàm lượng NH4+ ............................................................................................. 38

3.2.11. Hàm lượng PO43-

............................................................................................. 39

3.3. Chất lƣợng môi trƣờng nƣớc Hồ Đôi 2 qua các chỉ tiêu thủy lý hóa ............ 41

3.3.1. Nhiệt độ ............................................................................................................. 41

3.3.2. Độ đục ............................................................................................................... 42

3.3.3. Độ dẫn ............................................................................................................... 44

3.3.4. Độ muối ............................................................................................................. 45

3.3.5. pH ...................................................................................................................... 46

3.3.6. Hàm lượng oxy hòa tan (DO) ........................................................................... 47

3.3.7. BOD5 (Nhu cầu oxy sinh hóa) .......................................................................... 48

3.3.8. Nhu cầu oxy hóa học (COD) ............................................................................. 49

3.3.9. Hàm lượng NO3- ................................................................................................ 50

3.3.10. Hàm lượng NH4+ ............................................................................................. 51

3.3.11. Hàm lượng PO43-

............................................................................................. 52

3.4. Thành phần, mật độ thực vật nổi tại Hồ Đôi. .................................................. 53

3.4.1. Thành phần loài thực vật nổi tại Hồ Đôi. .......................................................... 54

3.4.2. Mật độ thực vật nổi tại Hồ Đôi ......................................................................... 55

3.5. Đánh giá chất lƣợng nƣớc tại Hồ Đôi thông qua chỉ số đa dạng và chỉ số sinh

học tảo......................................................................................................................... 58

3.5.1. Đánh giá chất lượng nước tại Hồ Đôi thông qua chỉ số đa dạng ...................... 58

3.5.2. Đánh giá chất lượng nước tại Hồ Đôi thông qua chỉ sinh học tảo. ................... 59

3.6.Tƣơng quan giữa các thông số sinh học với thông số thủy lý hóa tại Hồ Đôi 1 .... 61

3.6.1. Tương quan giữa chỉ số đa dạng H’ với các thông số thủy lý hóa: .................. 61

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

3.6.2. Tương quan giữa chỉ số Cy. Ind. với các thông số thủy lý hóa ........................ 62

3.6.3. Tương quan giữa chỉ số Ch. Ind. với các thông số thủy lý hóa ........................ 62

3.6.4. Tương quan giữa chỉ số E. Ind. với các thông số thủy lý hóa ........................... 63

3.6.5. Tương quan giữa chỉ số Tot. Ind. với các thông số thủy lý hóa ....................... 64

3.7. Tƣơng quan giữa các thông số sinh học với thông số thủy lý hóa tại Hồ Đôi 2. .. 65

3.7.1. Tương quan giữa chỉ số đa dạng H' với thông số thủy lý hóa tại Hồ Đôi 2. ..... 65

3.7.2. Tương quan giữa chỉ số E. Ind. với thông số thủy lý hóa tại Hồ Đôi 2. ........... 65

KẾT LUẬN ................................................................................................................ 67

KIẾN NGHỊ ............................................................................................................... 68

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 69

PHỤ LỤC

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Tọa độ các điểm thu mẫu ............................................................................ 20

Bảng 2.2. Mối tương quan giữa chỉ số đa dạng H’ và mức độ ô nhiễm nước ............ 24

Bảng 2.3. Công thức tính chỉ số sinh học tảo ............................................................. 24

Bảng 2.4. Mối tương quan giữa chỉ số sinh học tảo và mức độ ô nhiễm môi

trường nước ............................................................................................................... 25

Bảng 3.1. Cấu trúc thành phần loài thực vật nổi tại Hồ Đôi 1,2 ................................. 54

Bảng 3.2 Mật độ các ngành tảo tại Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát ............................. 56

Bảng 3.3. Mật độ các ngành tảo tại Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát ............................ 56

Bảng 3.4. Biến động mật độ Mycrosystis aeruginosa Kutzing và mật độ tảo chung

trong 4 đợt khảo sát ..................................................................................................... 57

Bảng 3.5. Xác định mức độ ô nhiễm Hồ Đôi 1 và 2 thông qua chỉ số đa dạng H’ ......... 59

Bảng 3.6. Đánh giá mức độ ô nhiễm Hồ Đôi 1 thông qua các chỉ số sinh học tảo ......... 60

Bảng 3.7 Đánh giá mức độ ô nhiễm Hồ Đôi 2 thông qua chỉ số E. Ind...................... 60

Bảng 3.8. Tương quan giữa chỉ số đa dạng H’ với các thông số thủy lý hóa ............. 61

Bảng 3.9 Tương quan giữa chỉ số Cy. Ind. với các thông số thủy lý hóa ................... 62

Bảng 3.10. Tương quan giữa chỉ số Ch. Ind. với các thông số thủy lý hóa ................ 62

Bảng 3.11 Tương quan giữa chỉ số E. Ind. với các thông số thủy lý hóa ................... 63

Bảng 3.12. Tương quan giữa chỉ số Tot. Ind. với các thông số thủy lý hóa ............... 64

Bảng 3.13. Tương quan giữa chỉ số đa dạng H’ với các thông số thủy lý hóa ........... 65

Bảng 3.14. Tương quan giữa chỉ số E. Ind. với các thông số thủy lý hóa .................. 65

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Ảnh chụp vệ tinh Hồ Đôi - thành phố Bắc Ninh ....................................... 17

Hình 2.1. Sơ đồ vị trí các điểm thu mẫu trên Hồ Đôi và mức độ ô nhiễm môi

trường nước .............................................................................................................. 20

Hình 3.1. Nhiệt độ tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát .................. 28

Hình 3.2. Biến thiên nhiệt độ trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 .............. 28

Hình 3.3. Độ đục tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát ..................... 29

Hình 3.4. Biến thiên độ đục trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ................ 30

Hình 3.5. Độ dẫn tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát ..................... 30

Hình 3.6. Biến thiên độ dẫn trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ................ 31

Hình 3.7. Độ muối tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát .................. 31

Hình 3.8. Biến thiên độ muối trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ............. 32

Hình 3.9. pH tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát ........................... 32

Hình 3.10. Biến thiên pH trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 .................... 33

Hình 3.11. DO tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát ........................ 33

Hình 3.12. Biến thiên DO trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ................... 34

Hình 3.13. BOD5 tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát .................... 35

Hình 3.14. Biến thiên BOD5 trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ............... 36

Hình 3.15. COD tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát ...................... 36

Hình 3.16. Biến thiên COD trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ................ 37

Hình 3.17. Biến thiên hàm lượng NO3- trung bình trong 4 đợt khảo ......................... 38

sát tại Hồ Đôi 1 .......................................................................................................... 38

Hình 3.18. Hàm lượng NO3- tại các điểm khảo sát hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát .... 38

Hình 3.19. Hàm lượng NH4+ tại các điểm khảo sát hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát ... 39

Hình 3.20. Biến thiên hàm lượng NH4+ trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ... 39

Hình 3.21. Hàm lượng PO43-

tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 1 trong 4 đợt khảo sát ... 40

Hình 3.22. Biến thiên hàm lượng PO43-

trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ... 41

Hình 3.23. Nhiệt độ tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát .............. 41

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

Hình 3.24. Biến thiên nhiệt độ trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 ............ 42

Hình 3.25. Độ đục tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát .................. 43

Hình 3.26. Biến thiên độ đục trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 .............. 43

Hình 3.27. Độ dẫn tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát .................. 44

Hình 3.28. Biến thiên độ dẫn trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 .............. 44

Hình 3.29. Độ muối tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát ............... 45

Hình 3.30. Biến thiên độ muối trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 ........... 45

Hình 3.31. pH tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát ........................ 46

Hình 3.32. Biến thiên pH trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 .................... 46

Hình 3.33. DO tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát ....................... 47

Hình 3.34. Biến thiên DO trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 ................... 48

Hình 3.35. BOD5 tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát .................... 48

Hình 3.36. Biến thiên BOD5 trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 ............... 49

Hình 3.37. COD tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát ...................... 49

Hình 3.38. Biến thiên COD trung bình trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 ................ 50

Hình 3.39. Hàm lượng NO3- tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 ................................... 51

trong 4 đợt khảo sát .................................................................................................... 51

Hình 3.40. Biến thiên hàm lượng NO3- trung bình trong 4 đợt .................................. 51

khảo sát tại Hồ Đôi 2 .................................................................................................. 51

Hình 3.41. Hàm lượng NH4+

tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát ....... 52

Hình 3.42. Biến thiên hàm lượng NH4+

trung bình trong 4 đợt khảo .............................. 52

sát tại Hồ Đôi 2 ............................................................................................................ 52

Hình 3.43. Hàm lượng PO43-

tại các điểm khảo sát Hồ Đôi 2 trong 4 đợt khảo sát ....... 53

Hình 3.45. Biến động mật độ tảo trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 1 ......................... 57

Hình 3.46. Biến động mật độ tảo trong 4 đợt khảo sát tại Hồ Đôi 2 ......................... 58

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

69

TÀI LIỆU THAM KHẢO

TIẾNG VIỆT

1. Nguyễn Hoài An (1999), Nghiên cứu sử dụng tảo và vi khuẩn lam làm sinh

vật chỉ thị trong đánh giá chất lượng nước làng nghề tái chế giấy Dương Ổ - Bắc

Ninh, Luận án Thạc sỹ Khoa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học

Quốc gia Hà Nội.

2. Đỗ Kim Anh (2007), Dự báo sự biến động của một số nhóm sinh vật trong

Hồ Tây – Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ Khoa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên,

Đại học Quốc gia Hà Nội.

3. Đặng Đình Bạch (chủ biên) (2006), Hóa học Môi trường, NXB Khoa học và

Môi trường.

4. Bộ tài nguyên và môi trường (2008), Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất

lượng nước mặt (QCVN 08:2008/BTNMT).

5. Lê Đức, Trần Khắc Hiệp, Nguyễn Xuân Cự, Phạm Văn Khang, Nguyễn

Ngọc Minh (2004), Một số phương pháp phân tích môi trường, NXB Đại học Quốc

gia Hà Nội.

6. Lê Quốc Huy (2005), Phương pháp nghiên cứu phân tích định lượng các

chỉ số đa dạng sinh học thực vật, Trung tâm nghiên cứu sinh thái và môi trường

rừng, Viện khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.

7. Lê Thu Hà, Nguyễn Thùy Liên (2010), Biến động chất lượng môi trường

nước và thành phần loài tảo, vi khuẩn lam hồ Thiền Quang, Hà Nội từ năm 2000 –

2010, Hội thảo Quốc gia lần thứ II Môi trường và phát triển bền vững, Trung tâm

nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường CRES, Đại học Quốc gia Hà Nội.

8. Lê Văn Khoa, Nguyễn Văn Quýnh, Nguyễn Quốc Việt (2007), Chỉ thị sinh

học môi trường, NXB Giáo dục, tr. 230-251.

9. Nguyễn Thanh Sơn (2005), Đánh giá tài nguyên nước Việt Nam, NXB

Giáo dục.

10. Vũ Trung Tạng (2000), Cơ sở sinh thái học, NXB Hà Nội.

11. Vũ Trung Tạng (2000), Sinh thái học các hệ sinh thái nước, NXB Giáo dục.

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

70

12. Dương Đức Tiến, Võ Hành (1997), Tảo nước ngọt Việt Nam, phân loại Bộ

tảo lục, NXB Nông nghiệp.

13. Trung tâm nghiên cứu Tài nguyên Môi trường, Đại học Quốc gia Hà Nội

và Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, Trung tâm Khoa học Tự nhiên và Công

nghệ Quốc gia (2003), Báo cáo tổng hợp dự án “Hiện trạng chất lượng môi trường

nước một số hồ Hà Nội”.

14. Đặng Thị Sy, Nguyễn Thùy Liên, Nguyễn Hoài An, Lê Thu Hà, Bùi Thị

Hoa (2007), “Dẫn liệu bước đầu về thành phần loài và mật độ tảo, vi khuẩn lam tại

hồ điều hòa Yên Sở, Hà Nội”, Những vấn đề nghiên cứu cơ bản trong Khoa học sự

sống, NXB Khoa học và Kĩ thuật, tr.571.

15. Đặng Thị Sy (2005), Tảo học, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

TIÊNG ANH

16. Bhattacharjee (2015), “Low algal diversity systems are a promising

method for biodiesel production in wastewater fed open reactors”, The Korean

Society of Phycology, Volume 30, Issue 1, 2015, pp.67-79.

17. J.M. Hellawell (1989), Biological indicators of Freshwater pollution and

Environmental management, Elsevier Science Publisher, Netherlands, p. 206-215.

18. Niels De Pauw (1998), Biological indicators aquatic pollution, Lecture for

training course “Capacity building for sustainable development”, Faculty of

Environmental Science, University of Science, Vietnam National University, Hanoi.

19. Pham Le Vi (2014), Assessing pollution in some Hanoi’s lake, University

of Science, Vietnam National University, Hanoi.

20. Wilhm, J.L. and Doris, T.C. (1968), “Biological parameter for water

quality cristeria”, Bioscience 18, pp 447-481.

21. Wiliam P.Cunningham and Barbara W.Saigo. (1990), Enviromental

Science a Global Concern, Wm. C. Brown Publishers.

Nguyễn Diệu Quỳnh – K22 Cao học Sinh học

71

WEBSITE

22. http://vi.wikipedia.org/wiki/Ô_nhiễm_nước

23. http://www.anninhthudo.vn/xa-hoi/ca-chet-o-ho-truc-bach-do-nuoc-

onhiem-nang/370220.antd

24. http://www.vast.ac.vn/tin-tuc-su-kien/tin-khoa-hoc/trong-nuoc/1634-

nghien-cuu-danh-gia-hien-trang-o-nhiem-moi-truong-nuoc-va-tao-doc-tai-ho-nui-

coc-thai-nguyen-tu-do-de-xuat-cac-giai-phap-quan-ly-tong-hop-nuoc-ho 7

25. (http://www.tinmoitruong.vn/nuoc/moi-truong-nuoc-ho-tri-an-bi-o-

nhiem_6_27544_1.html)

26. http://luanvan.net.vn/luan-van/de-an-quan-ly-tong-hop-moi-truong-dam-

rong-thuan-phuoc-da-nang-45506/

27. http://lamdongdost.gov.vn/home/thong-tin-khcn/hoi-thao-khoa-

hoc/type/detail/id/252

28. http://bacninh.gov.vn/