ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

HỒ THỊ CẨM PHƯƠNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THANH TRA, GIÁM SÁT

CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC - CHI NHÁNH

ĐÀ NẴNG ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA

CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

Mã số: 60.34.02.01

Đà Nẵng – Năm 2017

Công trình được hoàn thành tại

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. LÂM CHÍ DŨNG

Phản biện 1: TS. Hoàng Dương Việt Anh

Phản biện 2: TS. Nguyễn Hữu Dũng

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt

nghiệp thạc sĩ ngành Tài chính – Ngân hàng họp tại Trường Đại

học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 27 tháng 8 năm 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại:

Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng

Thư viện trường Đại học Kinh tế, ĐHĐN

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Cùng với chính sách đổi mới và phát triển kinh tế tích cực của

Chính phủ Việt Nam nhằm xây dựng một nền kinh tế thị trường định

hướng xã hội chủ nghĩa, hệ thống các NHTM ở Việt Nam trong

những năm qua có những bước phát triển mạnh mẽ và tiếp tục hứa

hẹn triển vọng phát triển tốt đẹp. Tuy nhiên, hệ thống các ngân hàng

thương mại ở Việt Nam đang đứng trước nhiều nguy cơ và rủi ro gây

mất an toàn hoạt động do những yếu kém nội tại của hệ thống ngân

hàng; bất cập về khuôn khổ pháp lý, cơ chế quản lý, thanh tra, giám

sát ngân hàng; môi trường hoạt động ngân hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro

trong bối cảnh tự do hóa tài chính, hội nhập kinh tế quốc tế và hiện

đại hóa công nghệ. Điều này thực sự trở thành mối đe dọa đến sự ổn

định, lành mạnh của hệ thống kinh tế vĩ mô.

Từ góc độ quản lý nhà nước, Nhà nước cần đóng góp vai trò

quan trọng góp phần tạo ra môi trường hoạt động ngân hàng lành

mạnh, thuận lợi và một hệ thống các chính sách, biện pháp quản lý,

thanh tra, giám sát hữu hiệu để điều tiết hoạt động ngân hàng.

Thời gian qua hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín

dụng của NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng đối với các NHTM trên địa

bàn đã phần nào góp phần đảm bảo cho hoạt động của các Chi nhánh

ngân hàng trên địa bàn an toàn và hiệu quả.

Để đảm bảo hoạt động của các ngân hàng trên địa bàn tăng

trưởng bền vững, an toàn và hiệu quả đúng theo quy định của pháp

luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng đồng thời là kênh dẫn vốn

quan trọng cho sự phát triển của nền kinh tế thì hoạt động thanh tra,

giám sát ngân hàng của NHNN chi nhánh đối với các NHTM trên địa

2

bàn ngày càng phải được hoàn thiện, nhất là trong lĩnh vực tín dụng.

Qua nghiên cứu, tham khảo các công trình nghiên cứu trước

đây vẫn còn một số hạn chế nhất định do chỉ nghiên cứu trên một số

khía cạnh, các thông tin, dữ liệu đã cũ chưa được cập nhật. Các

khoảng trống này sẽ được học viên tiếp tục nghiên cứu trong đề tài:

“Hoàn thiện công tác thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước -

Chi nhánh Đà Nẵng đối với hoạt động tín dụng của các ngân hàng

thương mại trên địa bàn”.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu tổng quát: Nghiên cứu các vấn đề về hoạt động

thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của NHNN đối với NHTM

từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động

thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của NHNN Chi nhánh TP

Đà Nẵng đối với các NHTM trên địa bàn.

Từ những mục tiêu trên, các câu hỏi nghiên cứu được đặt ra

như sau:

- Nội dung của hoạt động thanh tra, giám sát là gì? Các tiêu chí

đánh giá và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh tra, giám sát

của NHNN đối với hoạt động tín dụng của NHTM?

- Thực trạng công tác thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín

dụng của NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng đối với các NHTM trên địa

bàn? Những mặt đạt được và những hạn chế, nguyên nhân?

- Cần tiến hành những giải pháp gì để hoàn thiện công tác

thanh tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của NHNN Chi nhánh TP

Đà Nẵng đối với các NHTM trên địa bàn?

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động Thanh tra, giám sát của

NHNN TP Đà Nẵng trong lĩnh vực tín dụng đối với các NHTM hoạt

3

động trên địa bàn TP Đà Nẵng

Các đối tượng nghiên cứu cụ thể:

+ Bộ phận Thanh tra, giám sát NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng.

+ Các Chi nhánh NHTM trên địa bàn TP Đà Nẵng: Phòng Kế

toán, Phòng khách hàng cá nhân, Phòng khách hàng doanh nghiệp,

Phòng Hỗ trợ tín dụng, Phòng kiểm soát nội bộ.

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Về nội dung: chỉ đề cập đến công tác thanh tra, giám sát

trong lĩnh vực tín dụng.

+ Về không gian: nghiên cứu công tác thanh tra giám sát trong

lĩnh vực tín dụng tại NHNN chi nhánh TP Đà Nẵng đối với các đơn

vị NHTM hoạt động trên địa bàn TP Đà Nẵng..

+ Về thời gian: đánh giá thực trạng công tác thanh tra của NHNN

Chi nhánh TP Đà Nẵng chỉ giới hạn trong khoảng thời gian từ năm 2014-

2016.

4. Phương pháp nghiên cứu

- Sử dụng phương pháp thu thập, đọc, tổng quan tài liệu; thực

hiện đối chiếu, phân tích, tổng hợp các nguồn thông tin, chuẩn bị nội

dung cơ sở lý luận để thực hiện đề tài về hoạt động thanh tra, giám

sát trong lĩnh vực tín dụng của NHTW đối với NHTM.

- Để tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động thanh

tra, giám sát trong lĩnh vực tín dụng của NHNN Chi nhánh TP Đà

Nẵng đối với các NHTM trên địa bàn: Sử dụng phương pháp thu thập

dữ liệu thứ cấp là các báo cáo sơ kết, tổng kết của NHNN;

- Sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích, đồng thời vận

dụng các phương pháp khảo sát, lấy ý kiến trực tiếp của một số thanh

tra viên, thanh tra viên chính đã trực tiếp tham gia công tác thanh tra,

giám sát ngân hàng thương mại để nắm bắt thông tin và thu thập

4

thêm ý kiến nhận xét, đánh giá và đề xuất những giải pháp thực tiễn

để khắc phục những bất cập, tồn tại một cách tốt nhất.

5. Bố cục đề tài

Ngoài phần mở đầu thì đề cương luận văn gồm có 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động thanh tra, giám sát trong

lĩnh vực tín dụng của NHTW đối với NHTM.

Chương 2: Thực trạng hoạt động thanh tra, giám sát trong lĩnh

vực tín dụng của NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng đối với các NHTM

trên địa bàn.

Chương 3: Khuyến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra,

giám sát trong lĩnh vực tín dụng của NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng

đối với các NHTM trên địa bàn.

6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu

Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu và tra cứu trên các

phương tiện thông tin, thư viện, các báo, tạp chí và một số nguồn

thông tin khác cho thấy trong thời gian gần đây, đã có khá nhiều công

trình nghiên cứu về hoạt động thanh tra, giám sát Ngân hàng và đưa

ra một số giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra, giám

sát. Tác giả liệt kê danh mục các công trình nghiên cứu, tài liệu liên

quan đến đề tài của một số tác giả sau đây:

(1) Các bài báo khoa học liên quan đến hoạt động thanh tra, giám

sát Ngân hàng được công bố trên các Tạp chí: Tạp chí Kinh tế phát triển

(Đại học kinh tế quốc dân), Tạp chí Phát triển Kinh tế (Đại học Kinh tế

TP HCM), Tạp chí Khoa học và Công nghệ (ĐH Đà Nẵng), Tạp chí

Khoa học kinh tế (Đại học Kinh tế - ĐH Đà Nẵng), Tạp chí Ngân hàng,

Tạp chí Tài chính trong ba năm gần nhất 2014-2016:

- Tác giả Phạm Trường Giang, Giám đốc NHNN Chi nhánh

TP Phú Thọ với bài viết “Giải pháp nâng cao chất lượng giám sát

5

QTDND qua phần mềm kết nối thông tin với NHNN Chi nhánh

tỉnh, thành phố” trên Tạp chí Ngân hàng số 22 ngày 26/12/2016.

- Tác giả PGS - TS. Đoàn Thanh Hà - Đại học Ngân hàng TP

Hồ Chí Minh với bài viết “Tăng cường giám sát đảm bảo an toàn

hệ thống ngân hàng Việt Nam” đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 2

tháng 2/2016.

- Tác giả Phan Diên Vỹ với bài viết “Một số bất cập trong

hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng ở Việt Nam hiện nay”

đăng trên Tạp chí Kinh tế & Phát triển (Đại học kinh tế quốc dân) số

220 (II) tháng 10 năm 2015.

(2) Các Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại trường Đại học Kinh

tế - ĐH Đà Nẵng trong 3 năm gần nhất tính đến thời điểm viết đề

cương (2014-2016):

- Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện hoạt động TTTC đối với các Tổ

chức tín dụng của NHNN Việt Nam Chi nhánh thành phố Đà Nẵng”

của Tác giả Trần Nhân Bình, bảo vệ năm 2014 tại Đại học Đà Nẵng.

- Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện công tác thanh tra trong lĩnh

vực tín dụng của NHNN Chi nhánh Quảng Bình” của Tác giả

Nguyễn Thị Việt Hoài, bảo vệ năm 2014 tại Đại học Đà Nẵng.

- Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện công tác thanh tra trong hoạt

động tín dụng của chi nhánh NHNN tỉnh Đắk Lắk đối với các

Ngân hàng Thương mại trên địa bàn” của Tác giả Nguyễn Thị Thu

Hường, bảo vệ năm 2015 tại Trường Đại học Tây Nguyên.

- Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện hoạt động giám sát của

NHNN chi nhánh Đà Nẵng đối với các ngân hàng thương mại trên

địa bàn” của tác giả Mai Thị Vân Anh, bảo vệ năm 2015 tại Đại học

Đà Nẵng.

- Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện hoạt động thanh tra, giám sát

6

trong lĩnh vực tín dụng của Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh tỉnh

Gia Lai đối với các ngân hàng thương mại trên địa bàn” của Tác

giả Phan Viết Thuận, bảo vệ năm 2016 tại Phân hiệu Đại học Đà

Nẵng tại Kon Tum.

Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện công tác thanh tra, giám sát

trong lĩnh vực tín dụng của Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh tỉnh

Đắk Nông” của Tác giả Nguyễn Hồ Hữu, bảo vệ năm 2016 tại

Trường Đại học Tây Nguyên.

“Khoảng trống” trong các nghiên cứu liên quan luận văn:

Hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng là một vấn đề rộng

lớn, liên quan đến quản lý nhà nước trên nhiều lĩnh vực khác nhau,

đồng thời mang tính chuyên ngành, chuyên môn cao; đây là đề tài

mang tầm vĩ mô cấp Nhà nước. Các công trình nghiên cứu trên

nghiên cứu ở những khía cạnh khác nhau với đối tượng, phạm vi

khác nhau từ đó đưa ra những giải pháp chỉ phù hợp với từng thời kỳ

khác nhau, vì vậy tác giả tiếp tục mạnh dạn nghiên cứu về đề tài này

nhưng xét trên một phạm vi khác để làm phạm vi nghiên cứu, với

mong muốn đóng góp những ý kiến mới để hoàn chỉnh vấn đề nghiên

cứu và tìm ra giải pháp có thể vận dụng vào thực tiễn công tác thanh

tra, giám sát ngân hàng tại NHNN đối với các Ngân hàng thương mại

trên địa bàn TP Đà Nẵng, đem lại hiệu lực quản lý Nhà nước ngày

càng tốt hơn.

7

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT

TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA NHTW ĐỐI VỚI NHTM

1.1. TỔNG QUAN VỀ NHTW

1.1.1. Khái niệm về NHTW

1.1.2. Chức năng của NHTW

a. Chức năng phát hành tiền

b. Chức năng ngân hàng của các ngân hàng

c. Chức năng quản lý nhà nước

- NHTW xây dựng và thực thi chính sách tiền tệ quốc gia.

- Thay mặt Chính phủ ký kết các hiệp định tiền tệ, tín dụng,

thanh toán với nước ngoài và tổ chức tài chính - tín dụng quốc tế.

- Đại diện cho Chính phủ tham gia vào một số tổ chức tài chính -

tín dụng quốc tế với cương vị là thành viên của các tổ chức này.

1.2. HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT CỦA NHTW ĐỐI VỚI

NHTM

1.2.1. Khái niệm thanh tra, giám sát

1.2.2. Khái niệm thanh tra, giám sát Ngân hàng

1.2.3. Sự cần thiết thanh tra, giám sát đối với các NHTM

1.2.4. Nội dung thanh tra, giám sát của NHTW đối với NHTM

NHNN giám sát thường xuyên việc thực hiện quy chế an toàn

trong hoạt động của các TCTD.

Thanh tra NHNN thực hiện thanh tra NHTM trong việc chấp

hành pháp luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng.

1.2.5. Các phương thức TTNH

a. Giám sát từ xa (GSTX)

b. TTTC

8

1.3. TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM

SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA NHTW ĐỐI VỚI

NHTM

1.3.1. Tiêu chí đánh giá trực tiếp kết quả hoạt động thanh

tra, giám sát của NHTW trong lĩnh vực tín dụng đối với NHTM

* Tính chính xác trong việc đánh giá thực trạng hoạt động tín

dụng của TCTD tại thời điểm thanh tra

* Số lượng những sai phạm trọng yếu của NHTM hoặc những vấn

đề cần phải khắc phục, bổ sung, chỉnh sửa được thanh tra phát hiện

* Kết quả khắc phục các tồn tại, sai phạm trong hoạt động tín

dụng của NHTM từ những kiến nghị do thanh tra, giám sát ngân

hàng đưa ra

* Những đề xuất, kiến nghị của TTGS NH với các cơ quan có

thẩm quyền về cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đến lĩnh vực

tín dụng

1.3.2. Tiêu chí đánh giá gián tiếp kết quả hoạt động thanh

tra, giám sát của NHTW trong lĩnh vực tín dụng đối với NHTM

* Kết quả tăng trưởng qui mô tín dụng của các NHTM thuộc

đối tượng thanh tra, yêu cầu quản lý của NHNN

* Mức giảm rủi ro tín dụng thông qua các chỉ tiêu: tỷ lệ dư nợ

từ nhóm 2 đến nhóm 5; tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ; cơ cấu tín dụng.

1.4. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG

THANH TRA, GIÁM SÁT NGÂN HÀNG

1.4.1. Các nhân tố bên ngoài

a. Môi trường pháp lý

b. Hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng thương mại

c. Công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ tại NHTM

d. Hệ thống quản lý thông tin của NHTM

9

e. Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước liên

quan trong hoạt động thanh tra ngân hàng

1.4.2. Các nhân tố bên trong

a. Chất lượng cán bộ thanh tra

b. Công nghệ thanh tra và trình độ ứng dụng công nghệ

Công nghệ thanh tra quyết định sự phát triển của hệ thống

thanh tra, giám sát ngân hàng. Công nghệ thanh tra càng hiện đại dựa

trên những thành tựu tiên tiến nhất về khoa học đối với hoạt động

thanh tra giám sát càng giúp nâng cao hiệu quả của công tác thanh tra

giám sát ngân hàng.

c. Sự chuẩn hóa nội dung thanh tra ngân hàng

d. Các nhân tố bên trong khác

1.5. KINH NGHIỆM VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG THANH

TRA, GIÁM SÁT NGÂN HÀNG Ở MỘT SỐ NƯỚC TRÊN

THẾ GIỚI

1.5.1. Tổ chức hoạt động thanh tra, giám sát của một số

NHTW

1.5.2. Về hoạt động thanh tra, giám sát của một số NHTW

* Cục Dự trữ Liên bang Mỹ:

* Cơ quan kiểm soát tài chính Vương quốc Anh (FCA):

* Cơ quan quản lý tiền tệ Singapore (MAS):

* Tại Thái Lan

1.5.3. Bài học kinh nghiệm đối với việc hoàn thiện công tác

thanh tra, giám sát của NHTW Việt Nam

Một là, về tổ chức phải xây dựng một mô hình tổ chức TTNH

có tính độc lập tương đối để chủ động trong chỉ đạo, điều hành hoạt

động thanh tra và đủ thẩm quyền trong xử lý các vấn đề liên quan đến

sự mất an toàn của TCTD.

10

Hai là, về phương thức hoạt động thanh tra, vẫn phải có GSTX

và TTTC nhưng phải được cải tiến và hoàn thiện.

Ba là, về nội dung hoạt động, phải nhanh chóng đổi mới cho

phù hợp với thông lệ quốc tế, nghiên cứu để áp dụng các chuẩn mực

TTNH trên thế giới vào Việt Nam.

Bốn là, phải tăng cường cả tổ chức và hoạt động kiểm soát và

kiểm soát nội bộ các TCTD.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Dựa trên những cơ sở lý luận về hoạt động thanh tra của

NHTW đối với NHTM, nội dung chương 1 cho thấy việc hoàn thiện

công tác TTNH là rất quan trọng và cần thiết, trong chương này luận

văn đã giải quyết được một số vấn đề nghiên cứu trọng tâm sau đây:

- Hệ thống hóa các vấn đề cơ bản về hoạt động thanh tra của

NHTW đối với NHTM.

- Cụ thể hóa các nội dung trong công tác TTNH.

- Phân tích, đánh giá các tiêu chuẩn Basel II để làm cơ sở xây

dựng các tiêu chí đánh giá hoạt động thanh tra của NHTW đối với

lĩnh vực tín dụng của NHTM.

- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động TTNH.

- Từ kinh nghiệm công tác thanh tra, giám sát của các nước

trên thế giới, rút ra bài học kinh nghiệm đối với công tác thanh tra

của NHNN Việt Nam.

Đây là những nội dung cơ bản có tính nguyên tắc, là cơ sở để

phân tích, đánh giá với thực trạng công tác thanh tra tại NHNN Chi

nhánh TP Đà Nẵng trong giai đoạn 2014-2016, qua đó có thể đánh giá

những ưu, nhược điểm và nguyên nhân nhằm hoàn thiện công tác thanh

tra trong lĩnh vực tín dụng của NHNN Chi nhánh trong thời gian đến.

11

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT

TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA NHNN CHI NHÁNH

TP ĐÀ NẴNG ĐỐI VỚI CÁC NHTM TRÊN ĐỊA BÀN

2.1. KHÁI QUÁT VỀ NHNN CHI NHÁNH TP ĐÀ NẴNG

2.1.1. Cơ cấu tổ chức và chức năng nhiệm vụ của NHNN

Chi nhánh TP Đà Nẵng

a. Cơ cấu tổ chức bộ máy NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng

b. Về chức năng, nhiệm vụ

2.1.2. Nhiệm vụ của Thanh tra, giám sát NHNN Chi nhánh TP

Đà Nẵng

Thanh tra, giám sát NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng có các

nhiệm vụ:

- Tham mưu, giúp Giám đốc thực hiện việc cấp, sửa đổi, bổ

sung, thu hồi giấy phép thành lập và hoạt động của TCTD, …

- Tham mưu, giúp Giám đốc thực hiện việc giám sát, chỉ đạo

việc mua, bán, chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, kiểm soát đặc biệt và

giải thể TCTD trên địa bàn theo ủy quyền của Thống đốc.

- Tổ chức, thực hiện công tác thanh tra, giám sát, xử lý vi phạm

pháp luật trong lĩnh vực tiền tệ, hoạt động ngân hàng và ngoại hối.

- Tham mưu, giúp Giám đốc thực hiện công tác phòng, chống

rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố theo quy định.

- Tham mưu, giúp Giám đốc thực hiện công tác quản lý nhà

nước về bảo hiểm tiền gửi theo phân công, ủy quyền của Thống đốc.

- Tham mưu, giúp Giám đốc trong việc đề xuất, kiến nghị với

cấp có thẩm quyền về những vấn đề có liên quan đến tổ chức và hoạt

động của các TCTD trên địa bàn.

12

- Thực hiện chế độ thông tin, báo cáo gửi NHNN theo quy định.

- Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc giao.

2.2. KHÁI QUÁT VỀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG

TRÊN ĐỊA BÀN TP ĐÀ NẴNG

2.2.1. Đặc điểm hoạt động của các TCTD trên địa bàn TP

Đà Nẵng

a. Quy mô và mạng lưới hoạt động của các TCTD phát triển

nhanh

Bảng 2.1. Thống kê số lượng đơn vị giao dịch của các TCTD

STT Chỉ tiêu Số lượng

2014 2015 2016

1 Chi nhánh TCTD 57 57 59

1.1 Chi nhánh NHTM Nhà nước và Cổ

phần Nhà nước chi phối 09 12 14

1.2 Ngân hàng chính sách xã hội 01 01 01

1.3 Chi nhánh NHTM cổ phần 40 37 37

1.4 Chi nhánh NHTM 100% vốn nước ngoài 01 01 02

1.5 Chi nhánh Ngân hàng liên doanh 04 04 02

1.6 Chi nhánh Công ty tài chính 01 01 02

1.7 Chi nhánh Công ty cho thuê tài chính 01 01 01

2 Phòng giao dịch 237 242 245

Tổng cộng 294 299 304

(Nguồn: Báo cáo tổng kết của NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng năm

2014, 2015 và 2016)

b. Tốc độ tăng trưởng tín dụng nhanh

13

c. Tổng vốn huy động đáp ứng được nhu cầu vay vốn của

khách hàng

Bảng 2.3. Nguồn vốn huy động tại chỗ của các chi nhánh NHTM

từ năm 2014 đến 2016

Đơn vị tính: tỷ đồng

Chỉ tiêu Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016

Tổng vốn huy động 65.001 78.725 98.158

Tổng dư nợ 63.495 74.162 94.604

Mức độ đáp ứng nguồn vốn huy

động so với tổng dư nợ (%) 102,37 106,15 103,76

(Nguồn: Báo cáo tổng kết của NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng năm

2014, 2015 và 2016)

d. Chất lượng tín dụng ngày càng được cải thiện

2.2.2. Tình hình hoạt động cơ bản của các TCTD trên

địa bàn TP Đà Nẵng

Bảng 2.5. Tình hình hoạt động ngân hàng trong 3 năm 2014-2016

Đơn vị tính: Tỷ đồng

Chỉ tiêu/năm 2014 2015 2016

1. Tổng nguồn vốn huy động 65.001 78.725 98.158

Tốc độ tăng so với năm trước (%) 13,59 21,11 24,68

2. Tổng dư nợ 63.495 74.162 94.604

Tốc độ tăng so với năm trước (%) 18,69 16,80 27,56

3. Nợ xấu 1.203 1.220 1.290

Tỷ lệ nợ xấu/tổng dư nợ (%) 1,89 1,65 1,36

4. Kết quả kinh doanh (chênh lệch thu - chi) 1.129 1.339 2.083

Tốc độ tăng (giảm) so với năm trước (%) 16,75 18,6 55,56

(Nguồn: số liệu giám sát từ xa của các Chi nhánh TCTD trên địa bàn

TP Đà Nẵng trong ba năm 2014-2016)

14

2.3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT

TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG CỦA NHNN CHI NHÁNH TP

ĐÀ NẴNG

2.3.1. Cơ cấu tổ chức Cơ quan thanh tra, giám sát NHNN

Việt Nam nói chung và NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng nói riêng

a. Cơ quan thanh tra, giám sát NHNN Việt Nam

b. Về tổ chức của thanh tra, giám sát NHNN Chi nhánh TP

Đà Nẵng

2.3.2. Quy trình và nội dung hoạt động thanh tra, giám sát

trong lĩnh vực tín dụng tại NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng

a. Công tác giám sát từ xa

a1. Quy trình thực hiện công tác GSTX

a2. Nội dung GSTX trong lĩnh vực tín dụng tại Chi nhánh

NHNN TP

a3. Những hạn chế trong công tác GSTX tại NHNN Chi nhánh

b. Công tác TTTC

b1. Quy trình tiến hành một cuộc TTTC: Gồm 3 bước

b2. Nội dung chủ yếu TTTC của NHNN Chi nhánh TP Đà

Nẵng trong lĩnh vực tín dụng

- Kiểm tra sự tuân thủ luật pháp liên quan đến hoạt động cho vay

- Đánh giá và nhận xét sau thanh tra

b3. Những hạn chế trong công tác TTTC lĩnh vực tín dụng tại

NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng

2.3.3. Kết quả hoạt động thanh tra trong lĩnh vực tín dụng

của NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng đối với các NHTM trên địa bàn

a. Khái quát về kết quả thanh tra của NHNN Chi nhánh

b. Đánh giá kết quả hoạt động thanh tra của NHNN Chi nhánh

đối với hoạt động tín dụng của NHTM theo các tiêu chí trực tiếp

- Về việc đánh giá thực trạng hoạt động tín dụng của TCTD tại

15

thời điểm thanh tra

* Về số lượng những sai phạm trọng yếu của TCTD hoặc

những vấn đề cần phải khắc phục, bổ sung, chỉnh sửa được thanh tra

phát hiện

* Về kết quả khắc phục các tồn tại, sai phạm trong hoạt động của

TCTD từ những kiến nghị do thanh tra, giám sát ngân hàng đưa ra

* Về những đề xuất, kiến nghị của TTGS NH với các cơ quan

có thẩm quyền về cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đến lĩnh

vực tiền tệ và hoạt động NH

c. Đánh giá kết quả hoạt động thanh tra của NHNN Chi

nhánh TP Đà Nẵng đối với hoạt động tín dụng của NHTM theo

các tiêu chí gián tiếp

Bảng 2.8. Số liệu tín dụng trong 3 năm 2014 - 2016

Đơn vị tính: Tỷ đồng

Chỉ tiêu 2014 2015 2016

Tổng dư nợ 63.495 74.162 94.604

Trong đó:

- Nợ xấu 1.203 1.220 1.290

- Tỷ lệ nợ xấu (%) 1,89 1,65 1,36

1. Khối NHTM Nhà nước 224 568 463

Tỷ lệ nợ xấu (%) 0,35 0,77 0,49

2. Khối NHTM Cổ phần 979 652 827

Tỷ lệ nợ xấu (%) 1,54 0,88 0,87

(Nguồn: NHNN chi nhánh TP Đà Nẵng)

2.4. NHẬN XÉT CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG TTGS CỦA NHNN

CHI NHÁNH TP ĐÀ NẴNG

2.4.1. Kết quả đạt được

Thứ nhất: Thanh tra, giám sát NHNN Chi nhánh đã thực hiện

16

theo dõi đối với các NHTM trên địa bàn thông qua công tác GSTX.

Hoạt động giám sát được tiến hành thường xuyên, đúng định kỳ

(tháng/quý), qua kết quả phân tích GSTX có thể giám sát được các

TCTD có tình hình biến động bất thường như nợ xấu cao hơn mức

cho phép hoặc dư nợ tăng bất thường, đây là kênh thông tin quan

trọng để cảnh báo, tham mưu đề xuất với Giám đốc NHNN Chi

nhánh chỉ đạo, thanh tra trực tiếp đạt hiệu quả hơn.

Thứ hai: TTGS Chi nhánh đã thực hiện công tác tham mưu, đề

xuất Ban giám đốc trong việc từng bước hoàn thiện các cơ chế chính

sách quản lý đối với các TCTD.

Thứ ba: qua công tác TTTC, NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng

đã chấn chỉnh được khá nhiều sai phạm của các NHTM trong quá

trình hoạt động.

Thứ tư: Trong thời gian qua, TTGS Chi nhánh đã chủ động

phối hợp với các cơ quan thanh tra, kiểm soát tại địa bàn TP cùng

mục tiêu đảm bảo hoạt động an toàn, hiệu quả của các NHTM, giảm

được sự chồng chéo trùng lắp trong quá trình kiểm tra của các cơ

quan này đồng thời làm đầu mối với tư cách cơ quan thanh tra

chuyên ngành giữa các cơ quan kiểm tra với các NHTM trên địa bàn.

Thứ năm: Trước đây, các kết luận thanh tra mới chỉ dừng ở

mức báo cáo, nêu sự việc đến nay đã xác định rõ những tồn tại, yếu

kém và nguyên nhân từ đó quy trách nhiệm cụ thể đối với tập thể, cá

nhân có liên quan và có kiến nghị, biện pháp xử lý kiên quyết đúng

người, đúng việc, theo đúng quy định của pháp luật.

2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế

a. Hạn chế

- Thứ nhất, công tác GSTX chưa thật sự trở thành công cụ hữu

hiệu giúp thanh tra ngân hàng cảnh báo sớm, ngăn chặn, phòng ngừa

17

và xử lý rủi ro trong hoạt động ngân hàng.

- Thứ hai, Công tác TTTC chưa thực sự bao quát được hết

những vi phạm của các NHTM trên địa bàn.

- Thứ ba, tần suất TTTC đối với một số TCTD còn thưa,

thường là 2 hoặc 3 năm/lần, thậm chí ít hơn làm cho việc phát hiện

những vi phạm pháp luật về tiền tệ và ngân hàng không kịp thời.

- Thứ tư, phương pháp thanh tra tuân thủ tỏ ra bất cập so với

yêu cầu đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng trong tình hình mới,

chưa đủ để giám sát hữu hiệu các rủi ro tiềm ẩn.

- Thứ năm, việc xử phạt vi phạm của TTGS Chi nhánh chưa

thực sự nghiêm, còn tâm lý nể nang.

- Thứ sáu, công tác xử lý, chấn chỉnh các kiến nghị sau thanh

tra đối với các NHTM chưa khắc phục triệt để và điều này là giảm đi

hiệu quả công tác TTTC.

b. Nguyên nhân của những hạn chế

* Nguyên nhân bên trong

- Cơ chế phối hợp giữa Cơ quan TTGS NHNN Việt Nam với

thanh tra NHNN Chi nhánh tại các địa phương chưa thực hiện hoàn

toàn theo cơ chế chiều dọc.

- Thanh tra NHNN TW chưa luật hóa, ban hành một quy trình

TTTC, sổ tay TTTC cụ thể mà vẫn để cho các NHNN Chi nhánh tự

nghiên cứu xây dựng.

- Nghiệp vụ các NHTM ngày càng đa dạng, phức tạp và được

thực hiện trên nền tảng công nghệ ngân hàng hiện đại.

- Cán bộ Thanh tra còn thiếu về số lượng và kinh nghiệm.

* Nguyên nhân bên ngoài

- Môi trường chính sách và thể chế chưa theo kịp sự phát triển

của kinh tế xã hội, hệ thống văn bản thi hành luật còn nhiều bất cập:

18

- Sự phối hợp giữa thanh tra Chi nhánh với kiểm toán và bộ

phận KSNB tại các TCTD còn lõng lẽo.

- Mô hình KSNB hiện nay của nhiều TCTD chưa có được sự

độc lập thật sự

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2

Trên cơ sở những nội dung cơ bản ở chương 1, chương này đã

khái quát được chức năng, nhiệm vụ của NHNN Chi nhánh TP Đà

Nẵng; Đặc điểm và tình hình hoạt động của các chi nhánh TCTD trên

địa bàn. Đồng thời, trong chương này đã đi sâu nghiên cứu, tìm hiểu

và đánh giá thực trạng hoạt động thanh tra trong lĩnh vực tín dụng

của NHNN Chi nhánh đối với các NHTM trên địa bàn trong giai

đoạn 2014 - 2016 ở các vấn đề chủ yếu sau :

- Quy trình, nội dung của công tác GSTX, TTTC đang thực

hiện tại NHNN Chi nhánh trên cơ sở đó rút ra được những mặt ưu,

nhược điểm của công tác này.

- Đánh giá kết quả công tác thanh tra trong lĩnh vực tín dụng

của Thanh tra chi nhánh theo các tiêu chí đã xây dựng ở chương 1.

- Chỉ ra các hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong

công tác thanh tra trong lĩnh vực tín dụng tại NHNN Chi nhánh.

Từ việc nghiên cứu thực trạng công tác thanh tra tại chi nhánh,

luận văn đã đưa ra những đánh giá cụ thể trong công tác thanh tra của

NHNN Chi nhánh và quan trọng hơn hết là tìm ra nguyên nhân của

những hạn chế đó, những vấn đề tồn tại này sẽ là cơ sở để xây dựng

những giải pháp phù hợp hoàn thiện công tác thanh tra, giám sát trong

lĩnh vực tín dụng tại Chi nhánh TP Đà Nẵng trong thời gian đến.

19

CHƯƠNG 3

KHUYẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THANH

TRA, GIÁM SÁT TRONG LĨNH VỰC TÍN DỤNG

CỦA NHNN CHI NHÁNH TP ĐÀ NẴNG

ĐỐI VỚI CÁC NHTM TRÊN ĐỊA BÀN

3.1. ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG THANH TRA, GIÁM SÁT

CỦA NHNN CHI NHÁNH TP ĐÀ NẴNG

Trong công tác thanh tra, giám sát, NHNN Chi nhánh TP Đà

Nẵng đề ra các mục tiêu sau:

- Đảm bảo hoạt động ngân hàng trên địa bàn phát triển bền

vững, an toàn và hiệu quả tuân thủ theo quy định của pháp luật về

tiền tệ và hoạt động ngân hàng.

- Nâng cao vai trò tham mưu, kiểm soát của Thanh tra NHNN

Chi nhánh trong việc mở rộng mạng lưới, quy mô hoạt động của các

TCTD trên địa bàn.

- Thực hiện tốt kế hoạch thanh tra hằng năm

- Căn cứ kết quả thanh tra, đánh giá đúng thực trạng hoạt động

tín dụng của TCTD tại thời điểm thanh tra, năng lực quản trị rủi ro và

công tác kiểm soát nội bộ ở từng nội dung được thanh tra.

3.2. CÁC KHUYẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG

TTGS CỦA NHNN CHI NHÁNH TP ĐÀ NẴNG

3.2.1. Khuyến nghị với Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh TP

Đà Nẵng

a. Hoàn thiện quy trình thanh tra trong hoạt động cấp tín dụng

* Giai đoạn chuẩn bị kế hoạch thanh tra

(1) Tập hợp tình hình, tài liệu và phân tích,đánh giá

(2) Chọn lựa TCTD cần thanh tra

20

(3) Lập kế hoạch thanh tra và xây dựng đề cương thanh tra

(4) Ra Quyết định thanh tra

* Giai đoạn thực hiện thanh tra

(1) Những thủ tục ban đầu: Tổ chức cuộc họp với sự có mặt

của đại diện Ban lãnh đạo TCTD tại trụ sở đối tượng thanh tra để

công bố Quyết định thanh tra.

(2) Quy trình Thanh tra hoạt động cấp tín dụng

* Nội dung và phương pháp thanh tra

- Yêu cầu bằng văn bản TCTD cung cấp tài liệu liên quan đến

nội dung thanh tra :

- Kiểm tra việc cấp tín dụng, phân loại nợ, trích lập dự phòng

và xử lý rủi ro đối với những khách hàng được lựa chọn là trọng tâm

thanh tra

- Kiểm tra việc phân loại nợ; trích lập dự phòng và xử lý rủi ro:

- Thu thập thông tin cán bộ có liên quan:

- Xác minh thực tế đối với khách hàng hoặc đối tượng có liên

quan về những vấn đề chưa rõ khi xem hồ sơ.

* Lập báo cáo kết quả thanh tra

- Báo cáo kết quả thanh tra phải đảm bảo đầy đủ nội dung nêu

trên và đạt các yêu cầu tối thiểu sau:

b. Nâng cao chất lượng hoạt động giám sát từ xa của NHNN

Chi nhánh

Để từng bước nâng cao hiệu quả hoạt động GSTX tại NHNN

chi nhánh, cần thực hiện theo hướng sau:

- Cơ quan Thanh tra, giám sát cần xây dựng các chỉ tiêu giám

sát phù hợp với đặc thù công tác GSTX tại NHNN Chi nhánh tỉnh,

TP nơi chỉ có các Chi nhánh TCTD không có Hội sở chính.

- NHNN Chi nhánh cần lên kế hoạch đào tạo chuyên môn về

21

công tác GSTX cho cán bộ chuyên trách về GSTX, kết hợp giữa tự

đào tạo, trao đổi, nghiên cứu tại chỗ và gửi cán bộ đi đào tạo theo các

chương trình của NHNN TW, đáp ứng yêu cầu tiên tiến của phương

thức GSTX hiện nay.

- Kết nối các số liệu báo cáo thống kê của Chi nhánh TCTD có

liên quan đến công tác GSTX theo quy định như tình hình;

c. Kết hợp và chuyển đổi dần từ thanh tra tuân thủ sang

thanh tra trên cơ sở đánh giá rủi ro

d. Tăng cường sự chỉ đạo và phối hợp các đơn vị, cơ quan

chức năng có liên quan trong công tác thanh tra ngân hàng

- Thứ nhất, thanh tra NHNN chi nhánh cần tăng cường phối

hợp với Kiểm soát nội bộ các NHTM trên địa bàn và đơn vị Kiểm

toán độc lập

- Thứ hai, TTGS NHNN Chi nhánh cần chủ động phối hợp với

các đơn vị, cơ quan chức năng trên địa bàn

- Thứ ba, kịp thời báo cáo các sai phạm trong quá trình TTGS

cho cơ quan TTGS NHNN Việt Nam

- Thứ tư, phối hợp với Trung tâm thông tin tín dụng của NHNN

Việt Nam (CIC)

e. Hoàn thiện và phát triển đội ngũ cán bộ thanh tra đủ về

chất lượng, trình độ và số lượng

f. Theo dõi, giám sát chặt chẽ việc thực hiện kiến nghị sau

thanh tra của NHTM

Để nâng cao hiệu quả của công tác TTTC cần phải coi trọng

đúng mức công tác xử lý sau thanh tra, xem đây là khâu cuối cùng,

khâu quyết định đến việc các kết luận, kiến nghị của thanh tra có

được đối tượng thanh tra và các đối tượng có liên quan thực hiện

nghiêm túc hay không. Công tác TTTC chỉ mang lại hiệu quả đích

22

thực khi các kiến nghị của thanh tra được thực hiện.

g. Nâng cao chất lượng kết luận thanh tra trong giai đoạn

kết thúc thanh tra

3.2.2. Khuyến nghị với NHNN Việt Nam

a. NHNN cần ban hành, hoàn thiện các quy chế an toàn và

quy định trong hoạt động ngân hàng

- Phân nhóm các ngân hàng để triển khai Basel II theo lộ trình

phù hợp

- Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật hướng dẫn thực hiện

Basel II.

- Nâng cao vai trò giám sát của cơ quan giám sát ngân hàng;

- Tái cơ cấu hệ thống ngân hàng theo hướng đa dạng, bền vững

b. NHNN thực hiện đổi mới cơ chế điều hành hoạt động Cơ

quan thanh tra, giám sát ngân hàng

Cơ quan TTGS NHTW cần xây dựng kho thông tin dữ liệu,

cập nhật tình hình từ hoạt động TTTC, giám sát từ xa, báo cáo kiểm

toán độc lập, thông tin từ báo cáo hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội

bộ TCTD nhằm đảm bảo đủ thông tin phục vụ công tác thanh tra,

giám sát.

c. Hoàn thiện hệ thống hạ tầng hỗ trợ công tác TTNH

- NHNN cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong

hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng;

- Tăng cường các quy chế công bố thông tin;

- Tiếp tục đẩy mạnh nâng cao hơn nữa vai trò và năng lực hoạt

động của Trung tâm Thông tin Tín dụng

d. Hoàn thiện và đổi mới về mô hình tổ chức từ thanh tra

NHNN Trung ương đến địa phương

- Cải cách và phát triển hệ thống thanh tra, giám sát ngân

23

hàng từ trung ương đến địa phương

- Nâng cao năng lực thể chế và hoàn thiện hoạt động của

Thanh tra ngân hàng

- Tạo cơ chế để Thanh tra ngân hàng cấp TP hoặc Khu vực

hoạt động được độc lập.

3.2.3. Khuyến nghị đối với Chính phủ

a. Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy

phạm pháp luật, cơ chế, chính sách về tiền tệ và hoạt động ngân

hàng tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ cho hệ thống thanh tra, giám

sát Ngân hàng

b. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa Cơ quan Thanh tra giám

sát ngân hàng với các đơn vị, cơ quan chức năng có liên quan

trong trao đổi, cung cấp thông tin liên quan trong quá trình thanh

tra, giám sát ngân hàng

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

Thông qua việc hoạch định mục tiêu và định hướng trong

công tác thanh tra ngân hàng của NHNN Chi nhánh và từ thực trạng

hoạt động của công tác thanh tra trong lĩnh vực tín dụng tại NHNN

chi nhánh TP Đà Nẵng đối với các chi nhánh NHTM trên địa bàn,

chương này đã đưa ra những giải pháp cụ thể, những kiến nghị với

các cơ quan chức năng có thẩm quyền và các đơn vị có liên quan

nhằm hoàn thiện công tác thanh tra trong lĩnh vực tín dụng ngân hàng

tại NHNN chi nhánh TP Đà Nẵng.

24

KẾT LUẬN

Hoạt động ngân hàng trên địa bàn TP Đà Nẵng không ngừng

phát triển và có ảnh hưởng ngày càng sâu rộng đến đời sống KT-XH.

Vì sự an toàn hệ thống tài chính và sự tăng trưởng ổn định kinh tế vĩ

mô của cả nước nói chung và của Đà Nẵng nói riêng, sự tồn tại của

TTGSNH là không thể thiếu để thực hiện chức năng quản lý nhà nước

và phục vụ việc thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia là một tất yếu.

Trên cơ sở nghiên cứu thực tế, bám sát phạm vi nghiên cứu,

luận văn đã hoàn thành được các nhiệm vụ:

- Nghiên cứu và phân tích các vấn đề cơ sở về công tác TTGS

của TTNH đối với các NHTM. Giới thiệu các chuẩn mực quốc tế về

thanh tra và áp dụng cho Việt Nam.

- Làm rõ được thực trạng về tổ chức và hoạt động của TTGS

NHNN Chi nhánh TP Đà Nẵng đối với các NHTM trên địa bàn. Từ

đó phân tích, đánh giá những kết quả đạt được, những vấn đề còn tồn

tại và nguyên nhân của nó.

- Đề xuất được một số các giải pháp nhằm tăng cường công tác

TTGS của TTNH đối với các NHTM trên địa bàn tỉnh. Luận văn

cũng mạnh dạn đưa ra những kiến nghị đề xuất đối với Chính phủ,

NHNN Việt Nam và để hỗ trợ cho hoạt động thanh tra tại NHNN Chi

nhánh TP Đà Nẵng được nâng cao hơn, hiệu quả hơn, đáp ứng yêu

cầu phát triển của hệ thống ngân hàng trong giai đoạn hiện nay.

Sự lựa chọn đề tài luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện công tác

thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh Đà Nẵng

đối với hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại trên địa

bàn” với mong muốn vừa nghiên cứu, học tập lý luận về công tác

TTGS, vừa áp dụng vào công tác thực tiễn của bản thân.