Hazrlayan: Mahmut GER

Hazrlayan: Mahmut GERNumara: 20110954032Konu: Fiilde Anlam ve KiplerFiilde KipFiiller, zaman ve anlam zelliklerine gre trl ekler alarak deiik biimlerde kullanlrlar. Bu kullanl biimlerinin her birine kip denir. Kip, fiillerin zaman, ahs, tekillik ve oulluk bildiren ekilleridir.Fiiller kip ynnden ikiye ayrlr:Haber (bildirme) kipleri ve istek kipleriHaber (Bildirme) KipleriZaman kavram tayan kiplerdir, yani zaman ekleriyle yaplrlar. Tadklar bu zaman eklerine gre bee ayrlr:28.12.20122Haber (Bildirme) Kipleri28.12.20123Grlen Gemi ZamanFiile (kk veya gvde)"-d/di/-du/-d ; -t/-ti/-tu/-t"eki getirilerek yaplr.Bu ek bilinen gemi zaman ifade eder. Uzak ya da yakn gemite yaplan ve tamamlanan ileri kesinlie balayarak anlatr.Aratrmalarn geen yl kitaplatrarak yaymlad.Saat kata ve nerede buluacamz imdi hatrladm.Konular ayrntlaryla grldKii, kiiler ya da tarih tarafndan bilinen olaylar anlatlr.1908'de ikinci Merutiyet iln edildi.Trklere Anadolu'nun kaplarn Alparslan at.

28.12.20124Duyulan Gemi ZamanFiile"-m/-mi-/-mu/-m"eki getirilerek yaplr.Bu ek ve bu ekim, yaplan iin grlmediini, duyulduunu, renildiini ifade eder.Depremzedelere gnderilen yardmlar engellemiler.Annemin anlattna gre ben bir yanda yrmeye balamm.Farknda olunmayan ya da sonradan fark edilen fiilleri anlatr:Okula giderken otobste uyumuum.Masallarda kullanlr: Bir varm, bir yokmu. Az gitmi uz gitmi.

28.12.20125imdiki ZamanFiile"-yor"eki getirilerek yaplr. nszle biten fiile "" yardmc nlsyle birlikte; nlyle bitenlere tek bana getirilir:Oku-yor, gel-i-yorBelirtilen iin, oluun vb. iinde bulunulan zamanda yaplmakta olduunu ifade eder.Gidiyorum, gurbeti gnlmle duya duya,Ulukla yolundan Orta Anadolu'yaBir yer var, biliyorum;Her eyi sylemek mmkn;Epeyce yaklamm, duyuyorum;Anlatamyorum.Bu ekimden sonra "-Dr" bildirme eki kullanlrsa olaslk anlam katlm olur:O imdi ml ml uyuyordur.Bu ekin yerini "-mEk-tE" ekleri alabilir: Grdn gibi dinleniyoruz>dinlenmekteyiz.

28.12.20126Gelecek ZamanFiile"-acak/ecek"eki getirilerek yaplr.in gelecekte yaplacan bildirir.Senin altnda dodum,Senin dibinde leceim. nmden ekilirsen stanbul grnecekNerede olduumu bileceimSisler utanacak, eilecekAznn ucundan peceimSana kalbimi takacamAvcunda bir iir byyecekNerede olduumu bileceim (Atilla lhan; Rzgr Gl)"-dir" bildirme ekiyle birlikte kullanldnda kesinlik anlam katar.Yarnki ma saat 14:00'te yaplacaktr.

28.12.20127Geni ZamanFiil kk veya gvdesine"-r" ; "-ar/-er" ; "-r/-ir/-ur/-r"eki getirilerek sz konusu olan iin vb. gemi, imdiki ve gelecek zamanlarn tmne ait olduunun, yani her zaman tekrarland bildirir. Seni ancak ebediyyetlerederistiab.Alarm,alatamam;hissederim,syleyememYa otuz be! yolun yarseder.Hi yolcusu yokmu gibi sessizcealryol;Sallanmazo kalkta ne mendil ne de bir kol.*Geni zamann olumsuz ekiminde bu ekin kullanm biraz izah gerektirir. Baz ahslarda olumsuzluk ekinden sonra geni zaman eki gelmezken bazlarnda da "z" olarak kullanlr:

28.12.20128Dilek KipleriDilek kipleri, fiillere dilek anlam katan kiplerdir.Fiilin zamann bildirmezler. Ama hepsinde de pek belirgin olmayan bir gelecek zaman anlam vardr. Dilek kipleri drde ayrlr:Gereklilik KipiFiile"-mal/meli"eki getirilerek yaplr. Belirtilen iin yaplmas gerektiini bildirir."lzm, gerek, icap eder" anlamlarn verir.Btn bunlarn stneHepsinin stne sevda szlerisylemeliyim;Vatanm milletim tm insanlar kardelerimSonra sengelmelisindilimin ucuna adngelmeliAdn kurtulutur amasylememeliyimCan kuum umudum canm sevgilim.

28.12.20129stek KipiFiile"-a /-e"eki getirilerek yaplr. Fiilin yaplmasnn istendiini bildirir.Bende yok sabr skn sende vefadan zerreki yoktan ne kar fikridelimbir kerreGne ufuktan imdi doarYryelimarkadalar Nereye dikilmek istersenSyle seni orayadikeyim!Hep sennndr benim dny cefasn ektiimYoksa mrm var sensizneyle(ye)yimdnyy ben

28.12.201210Dilek-art KipiFiile"-sa/-se"eki getirilerek yaplr.Fiilin yaplmas dileini bildirir. Bu durumda bu eki alan fiil yklemdir."Bu, tandr" diyerek Kbe'yidiksembana;Ruhumun vahyiniduysamda geirsem tana;Sonra gk kubbeyialsamda, rida namiyle,Kanayan lahdineeksembtn ecramiyle;Mor bulutlarla ak trbeneatsamda tavan;Yedi kandilli Sreyya'yuzatsamoradan;Sen bu avizenin altnda, brnm kanna,Uzanrken gece mehtabgetirsemyanna,Trbedarn gibi ta fecre kadarbekletsem;Gndzn fecr ile avizeni lebrizetsem;Tllenen maribi, akamlarsarsamyarana...Yine bir ey yapabildim diyemem hatrana.

28.12.201211Emir Kipi1. ahslarn ekimi yoktur.Fiilin yaplmasn emir biiminde bildirir. Oraya otur ve yerinden kalkma.Bu raporu akama kadar yetitir.*Bazen dilek, istek anlamlar da tar.Her ey gnlnzce olsun.Allah'm bizi affet!

28.12.201212

zetFiiller, zaman ve anlam zelliklerine gre trl ekler alarak deiik biimlerde kullanlrlar. Bu kullanl biimlerinin her birine kip denir.Fiiller kip ynnden ikiye ayrlr:Haber (bildirme) kipleri ve istek kipleriHaber kipleri zaman kavram tayan kiplerdir. Tadklar bu zaman eklerine gre bee ayrlr:Grlen Gemi ZamanDuyulan Gemi Zamanimdiki ZamanGelecek ZamanGeni ZamanDilek kipleri, fiillere dilek anlam katan kiplerdir. Drde ayrlrlar:Gereklilik Kipistek KipiDilek-art KipiEmir Kipi

28.12.201213KaynakaTrkeciler.com, 29 Aralk 2012 Tarihinde http://www.turkceciler.com/fiiller/fiilde_kip.html adresinden alnd.Themarketingexpert2.wordpress.com, 29 Aralk 2012 Tarihinde http://themarketingexpert2.files.wordpress.com/2010/08/shouting_man_cartoon1.jpg adresinden alnd. 2.bp.blogspot.com, 29 Aralk 2012 Tarihinde http://2.bp.blogspot.com/-ABHJCEDAzf8/TamTWfaEmxI/AAAAAAAABEc/zXWrsQMD86M/s1600/duymak+istemiyorum.jpg adresinden alnd.28.12.201214