1

T.C

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

İŞLETME ANA BİLİM DALI

Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı

Özel Tutundurma Teknikleri Dersi Ödev Sunumu

Konu: Halkla İlişkiler

Öğretim Görevlisi: Yrd.Doç.Dr. Yavuz CÖMERT

Hazırlayan: İbrahim Atilla KARATAŞ

MALATYA 2013

2

ÖNSÖZ

Halkla ilişkiler, ülkemizde önemi son on yıllar içinde daha da artan bir uygulama

ve disiplin olma yolundadır. Dünyamızdaki teknolojik ve bilimsel gelişmeler ile

iletişimdeki gelişmeler coğrafik bariyerleri ortadan kaldırmakta,internet,uydu

alıcıları ve kablolu televizyonlar aracılığı ile dünyanın her yerinde meydana gelen

olayları anında öğrenebilmekteyiz.Bu olaylardan olumlu yada olumsuz yönde

etkilenebilmekteyiz.

Bütün bu gelişmeler ışığında işletmeler artık çevre olarak sadece bulundukları

çevreyi ve ülkeyi değil,gerektiğinde bütün bir dünyayı fırsat ve tehdit olarak

değerlendirmek zorunda kalmaktadırlar.Bu dinamik yapı işletmeleri mal ve

hizmetlerini kullanan tüketiciler ve ilgili çevre ile daha yakından ilişki kurmaya,

onların istek ve ihtiyaçları yanında toplumun beklentilerini de karşılamaya

zorlamaktadır.İşletmelerin ve toplumların birbirlerini daha yakından anlamalarına

sağlıklı,sürdürülebilir bir ilişki kurmalarına yardımcı olmak için ‘’Halkla

ilişkiler’’adı altında çağımızın popüler mesleklerinden biri ortaya çıkmıştır.

Bu çalışmamızda hakla ilişkilerin geçmişi,öneminin artması , kapsamının

genişlemesi ve çağdaş hakla ilişkilerin işlevleri hakkında bilgi verilecektir.

3

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ……………………………………………………………………………

HALKLA İLİŞKİLER.......................................................................................

1.TANIMI VE TARİHÇESİ…………………………………………………….2

1.2.HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ..........................................2

1.2.1.Dünyada Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi………………………………2

1.2.2.Türkiye’de Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi.............................................3

2.İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER İHTİYACINI ORTAYA

ÇIKARAN NEDENLER ………………………………………………………….4

2.1. İdeolojik Devlet Faaliyetlerinin Önem Kazanması………………………….4

2.1.2. Yönetim Etkinliğinin Artırılması…………………………………………...5

2.1.3. Yönetimin Karmaşıklaşması Ve Bürokratik İşlemlerin Fazlalığı………..5

2.1.4. Yönetimin profesyönelleşmesi………………………………………………5

2.1.5. Toplumun Bilinçlenmesi…………………………………………………….5

2.1.6. Özel Kesimde Rekabetin Etkisi…………………………………………….6

3. İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER BİRİMİNİN ÖRGÜTLENMESİ

3.1.Halkla İlişkiler Biriminin Genel Organizasyon İçindeki Yeri……………...6

3.1.1. Örgüt İçi Halkla İlişkiler Departmanının Avantaj ve Dezavantajları.7

3.1.2. Halkla İlişkiler Hizmetinin Örgüt Dışından Satın Alınması……….....7

4

4. HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİNDE KULLANILAN İLETİŞİM

ARAÇLARI………………………………………………………………………8

4.1. Yazılı Araçlar……………………………………………………………….….8

4.2. Sözlü   Araçlar……………..……………………………………………………8

4.3.  Görsel Ve İşitsel Araçlar……..………………………………………………9

5. HALKLA İLİŞKİLERİN TEMEL FAALİYET ALANLARI………………10

6. HALKLA İLİŞKİLERDE GÜVEN VE İTİBAR OLUŞTURMA……...11

5

HALKLA İLİŞKİLER

1.TANIMI VE TARİHÇESİ

Halkla ilişkiler;kişi,şirket yada bir kurumla halk arasında ki karşılıklı anlayış ve

iyi niyeti geliştirme bilim ve sanatı olarak ifade edilmiştir

(Tengilimoğlu,Öztürk,2011:22).

Halkla ilişkilerin en kısa ve en kapsamlı tanımlarından biri stratejik ilişkiler

yönetimidir.İkna etme,savunma,eğitme,taraftarlık,bilgi tedarikçiliği,itibar

yöneticiliği,gibi durumsal rolleri bulunan halkla ilişkilerin;araştırmak,imaj

oluşturmak,,damışmak,yönetmek,müzakere etmek,yorumlamak,iletişim kurmak gibi

işlevleri bulunmaktadır(Göztaş,Topsümer,2012:257).

Geniş anlamda; “bir örgütün toplumla bütünleşmesi amacıyla girişilen eylemlerin

tümü” olarak tanımlanabilecek halkla ilişkiler , yönetim açısından; “halkı etkileyen

söz, eylem ya da olay”, kurum açısından, “bir kuruluşu çalışanlara, müşterilere,

bağlantılı olduğu kişilere sevdirme ve saydırma sanatı”, iletişim açısından;

“düşüncelerin istenen sonuçları yaratması amacı ile çeşitli gruplara ustaca aktarılması

ve becerikli bir haberleşme oluşumunun gerçekleştirilmesi” dir. Ancak; halkla

ilişkiler, yalnızca bilgi vermek için yürütülen bir çalışma değil, aynı zamanda

yönetim halk ilişkisini iyileştirmeye yönelik, temelinde iletişimin yattığı bir etkileşim

çalışmasıdır(Karatepe,2004:256-257)

Halkla ilişkilerin en geçerli ve kısa tanımlarından biri “halkla ilişkiler bir tanıma

ve tanıtma sanatıdır” şeklindedir.(MEGEP,2006:41)

Halkla ilişkiler, bir işletme ile hedef kitle arasında karşılıklı iletişimi, anlayışı,

kabulü ve işbirliğini sağlamaya ve sürdürmeye yardımcı bir yönetim fonksiyonudur.

(Demir,2012)

1.2.HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ

6

1.2.1.Dünyada Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi

Tarihsel gelişimine bakıldığında halkla ilişkileri Tarihi süreçte yöneten-

yönetilen,satıcı-müşteri ilişkisinin ortaya çıkmasından bu yana’ halkla ilişkiler’

kavramının ortaya çıktığını bilmekteyiz(Kazancı,2011:5).

Milattan önce 1800 yılında çivi yazısını bularak çiftçiler için bülten yayınlamaya

başlayan Sümerlerin bu çalışmaları halkla ilişkiler kapsamında kabul

edilebilir(Eraslan,2005:43).

Mısır’da,Mezopotamya ve İran’da yapılan arkeoloji araştırmalar sonucunda

bulunan tabletlerin,sanat eserlerinin çoğu dönemin yöneticilerini halka

tanıtmak,dinsel önderlerin ve öteki devlet büyüklerinin yaptığı olumlu işleri

bildirmek amacını taşımaktadır.Roma’da ve eski Yunan toplumunda halkın katılması

ile yapılan ‘Forum’lar,halkla ilişkiler amacı ile düzenlenen toplantılardan başka bir

şey değildir.Bu bültenlerde sulamanın nasıl yapılacağı,hasadın nasıl kaldırılacağı

konularında çiftçilere bilgi verilmektedir.Bu bağlamda eski Türk devletlerinden

Göktürk devletinin Hakan’ı Bilge Kaan’ın ‘Ey Türk Milleti;üstte mavi gök

çökmedikçe,altta yağız yer yarılmadıkça senin il’in ve töreni kim bozabilir’

sözlerinin yer aldığı Orhun Kitabelerini hedef kitleye verilen mesaj açısından bir

halkla ilişkiler faaliyeti olarak değerlendirmek mümkündür. Selçuklu imparatorluğu

döneminde Nizam-ül Mülk’ün ‘Siyasetname’adlı eserinde halkın düşünce ve

isteklerinden,yönetimi haberdar etmenin gereğinden söz edilmektedir.

(Tengilimoğlu,Öztürk,2011:22-28).

Önceleri yüz yüze ilişkiler şeklinde başlatılan çalışmalar matbaanın bulunması

ile kitle iletişimi biçimine dönüşmüş ve yaygınlaşmıştır. Çağdaş anlamda halkla

ilişkilerin oluşmasından önce endüstriyel üretim tarzının, kitle iletişim

araçlarının,gazetecilik ve oligopol ekonominin gelişmesi gibi bir dizi koşulun

gerçekleşmesi gerekmiştir. (Tengilimoğlu,Öztürk,2011:26).

Halkla ilişkiler deyimi ABD başkanı Thomas Jefferson’ın 1807 yılında

Birleşik Devletlerin dış ilişkilerle ilgili olarak,10. Kongreye gönderdiği mesajda

kullanılmıştır.Çağdaş anlamda ilk halkla ilişkiler depertmanını 1889 yılında George

7

Westinghouse,kendi elektrik şirketi içinde meydana gelen bir kriz esnasında kurdu.

1916 yılında’ lvy lee ‘adındaki bir gazeteci halkla ilişkileri meslek olarak yapan ilk

kişi olarak kabul edilir.Halkla ilişkilerin babası olarak kabul edilen kişi ise Edward

L.Bernays’ dır.Bernays 1912 yılından çalışma hayatından çekildiği 1961 yılına kadar

bir çok kamu ve özel kuruluşda görev aldı.Halkla ilişkilerde birçok metodun ilk

uygulayıcısı olarak bilinir. (Ertekin.1995:4)

Yirminci yüzyılın başındaki halkla ilişkiler tanımları, hem kamu hem de özel

sektörde duyurma, bilgi verme, tanıtma, benimsetme, katılım ve destek alma

alanındaki işlevlerine dayanır. 1940 ve 1950’lerde, halkla ilişkilerin ikna etme sanatı

olarak ele alındığı görülmektedir. 1970’lerdeki tanımlar halkla ilişkileri yönetim

işlevselliğiyle açıklar. Halkla ilişkiler, organizasyonların çevreleriyle iletişim

kurması, anlayış geliştirmesi, kabul ve işbirliği kurması yönündeki yönetim

fonksiyonlarına odaklanır.1980’ler sonrasında pazarlama odaklı halkla ilişkiler

kavramı ortaya çıkmıştır.Pazarlama amaçlı halkla ilişkilerle anlatılmak istenen -ki

çoğu kez Philip Kotler gibi önemli pazarlama akademisyenleri tarafından ifade

edildiği şekliyle- halkla ilişkilerin pazarlama karması içerisinde yer alması ve bir

tutundurma yöntemi olarak ürünlerin pazarlama stratejilerini desteklemesi

yönündedir. (Demir,2012).

1.2.2. Türkiye’de Halkla İlişkilerin Tarihsel Gelişimi

Osmanlıda halkın sorunları, kuruluşun ilk yıllarında, bizzat beyle halkın yüz yüze

ilişkisi ile çözülebiliyordu. Osmanlı’nın ilk yıllarında özellikle Osman (1299-1326)

ve Orhan (1326-1360) döneminde halkın bu hanlarla yüz yüze gelerek istek ve

dilekte bulunması, şikayetlerini bildirmesi doğal ve geleneklerin izin verdiği bir

uygulama idi.(Kazancı,2006:6)

Fatih Sultan Mehmet döneminde tanınmış sanatçıların yabancı ülkelerden davet

edilmeleri ve iltifat görmeleri,Cuma namazlarında halkla görüşme saatlerinin

ayrılması,halkın şikayetlerinin doğrudan sadrazamlar ve diğer ileri gelenler

tarafından dinlenmesi,yönetenlerle yönetilenler arasındaki iletişime güzel örnektir.

(Tengilimoğlu,Öztürk,2011:28).

8

Cumhuriyet döneminin ilk halkla ilişkiler örneklerinden biri olarak ise, Atatürk

tarafından halkı bilgilendirmek amacıyla kurulmuş olan ‘Anadolu Ajansı’ örneği

gösterilmektedir.Türkiye’de halkla ilişkilerin gerçek anlamda uygulanmaya

başlandığı yılların 1960’ların sonu olduğunu söyler. Bu yıllarda, ‘Dışişleri Bakanlığı

Enformasyon Genel Müdürlüğü’, ‘Milli Savunma Bakanlığı Basın ve Halkla İlişkiler

Daire Başkanlığı’ gibi kuruluşların bu amaçla kurulmuş ilk birimlerdir. Türkiye’deki

halkla ilişkiler çalışmalarının, ticari kuruluşlara göre, kamu yönetimi alanında çok

daha önce başlamış olduğunu görüyoruz. (Eraslan,2005:45).

Türkiye’de halkla ilişkiler mesleğinin gerçek anlamda uygulandığı ilk birim, 1960

yılında kurulan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) bünyesindeki “Yayın ve Temsil

Şubesi”dir. Planlı kalkınmanın kamuoyu ve basın desteği olmadan

gerçekleşemeyeceği, acı reçeteler içerecek kalkınma planlarının halktan ve

politikacılardan fedakârlık istenmesini gerektireceği uzmanlar tarafından bilinen bir

konuydu. Kamunun açtığı yoldan yürüyen halkla ilişkiler sektöründeki gelişme, 1969

yılında Koç Holding bünyesinde Halkla İlişkiler Danışmanlığı’nın kurulmasıyla

devam etti. birim, Koç Holding bünyesinde iç ilişkileri yürütmek amacıyla kuruldu.

Koç Holding’in ardından, Sabancı, Yaşar Holding, Hürriyet ve Milliyet gazeteleri,

büyük banka ve şirketlerde de halkla ilişkiler birimleri kuruldu. 1970 ve 1980 yılları

arasında kuruluşlarda halkla ilişkiler birimi oluşturma oranı hızla artı. 1972 yılında

ülkedeki bir kaç halkla ilişkiler çalışanı bira araya gelerek Halkla İlişkiler Derneği’ni

kurdular. 1974 yılına gelindiğindeyse, ilk özel halkla ilişkiler şirketi A&B Halkla

İlişkiler, Alaeddin Asna tarafından kurulmuştur. http://notoku.com/turkiyede-halkla-

iliskiler/#ixzz2N2cU6SYP

2. İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER İHTİYACINI ORTAYA

ÇIKARAN NEDENLER

2.1. İdeolojik Devlet Faaliyetlerinin Önem Kazanması

Devlet,yönetilenin denetimini artık ilk elde baskıcı yöntemlerden çok ideolojik

araçları kullanarak sağlamaktadır ya da sağlamak zorundadır.İdeolojik devlet

faaliyetinin önem kazanması halkla ilişkileri zorunlu kılmıştır.Halkla ilişkiler

çalışmalarında kitle iletişim araçları ile çevreye bilgi aktarılmakta işletme ve

9

kamunun eylemlerinin gerekçeleri aktarılmaktadır (Tengilimoğlu,Öztürk,2011:44).

2.1.2. Yönetim Etkinliğinin Artırılması

Toplumun değişik kesimlerinin isteklerinin yönetimce öğrenilmesi ve isteklerin

değerlendirildikten sonra yönetsel eylem ve işleme dönüştürülmesi gibi bir süreci

içermesi,halkla ilişkiler uygulamasını ister istemez bir yönetim süreci haline

getirmiştir (Kazancı,2006:26).

2.1.3. Yönetimin Karmaşıklaşması Ve Bürokratik İşlemlerin Fazlalığı

Günümüzde her ne kadar kamuyu küçültme ve özelleştirme çabaları,personel

alımında yapılan kısıtlamalara rağmen kamu personeli sayısında küçülme

sağlanamamıştır.Hızlı nüfus artışının sonucu ortaya çıkan işsiz kesim hükümetleri

istihdama zorlamakta ve yeni gelişen teknolojik ve yönetsel gelişmeler yeni yönetim

birimlerinin oluşturulmasını gerekli kılmaktadır.Bu durum bürokratik sayısında da

önemli artışları beraberinde getirmektedir.Böyle bir ortamda,halkla ilişkiler,ortaya

çıkan ilişki güçlüklerini çözmeye yönelik,planlı ve doğal olarak sürekli bir çaba

olmuştur(Tengilimoğlu,Öztürk,2011:45).

2.1.4. Yönetimin profesyönelleşmesi

Günümüzde işletmelerin büyümesi ve giderek karmaşık bir yapıya bürünmesi

sonucunda yönetim işi bu alanda profesyonelleşmiş kişiler tarafından yapılması

zorunluluğunu ortaya koymuştur.Bu profesyonel yöneticiler, rekabetle başa çıkmak

için ürettikleri mal,hizmet ve fikirleri müşteri ya da kullanıcıların ihtiyaçlarına

uygun olarak tasarlamak ve geliştirmek için ve halkın hizmetlerden en uygun

biçimde yararlanmaları için bilgilendirilmelerine ihtiyaç vardır.Bu ihtiyacın

giderilmesinde halkla ilişkiere ihtiyaç duyulmuştur. (Tengilimoğlu,Öztürk,2011:49).

2.1.5. Toplumun Bilinçlenmesi

İletişim teknolojilerindeki değişim ile eğitim,gelir ve refah düzeyinde meydana

gelen gelişmeler sonucunda küreselleşen dünyada halk artık yönetime daha fazla

katılmak istemekte ve mevcut uygulamalar noktasında daha fazla bilgiye sahip

10

bulunmaktadır.Böyle bir ortamda işletmeler ve hükümetler iki yönlü ilişki kurmak

zorunluluğunu duymakta ve halkla ilişkilerin gerekliliğini daha iyi anlamaktadırlar.

(Tengilimoğlu,Öztürk,2011:48).

2.1.6. Özel Kesimde Rekabetin Etkisi

Dünyadaki teknolojik kolaylıkların temelinde merakla birlikte rekabet

yatmaktadır.XVII.ve XVIII.yüzyıllarda üretilen malların satılmasında sıkıntı yok

iken daha sonraki süreçte hem üretilen mal ve hizmetler hem de firmalar rekabet

ortamında yarışmaya başladılar.Bir süre sonra rekabet öyle kızıştı ki piyasada kimi

firmaların öne çıkmaları için farklı şeyler yapmaları,farklı konuları işlemeleri

zorunluluk oldu.Bu çalışmalar sonunda insanlar kimi firmaları kendilerine daha

yakın bulmaya başladılar.Halkın gözünde imajları değişti,güçlendi.Günümüzde irili

ufaklı bir çok kuruluş yaşayabilmek için halkla ilişkiler uygulamak zorunda

olduklarının bilincine vardılar. (Kazancı,2006:36).

3. İŞLETMELERDE HALKLA İLİŞKİLER BİRİMİNİN ÖRGÜTLENMESİ

3.1.Halkla İlişkiler Biriminin Genel Organizasyon İçindeki Yeri

Günümüzde tüm modern kuruluşlar halkla ilişkilerin öneminin bilincinde

olarak,halkla ilişkiler faaliyetlerini üstlenecek bir halkla ilişkiler departmanı

oluşturmakta ya da kuruluş dışında bir halkla ilişkiler danışman ajansı ile anlaşarak

hedef kitleleri ile iletişim sağlamaktadırlar.Halkla ilişkiler biriminin oluşması

- Kuruluşun büyüklüğüne

- Yönetimin halkla ilişkilere verdiği öneme

- Kuruluşun halkla ilişkilere duyduğu ihtiyaca bağlıdır.

(Tengilimoğlu,Öztürk,2011:48).

Bir işletmede halkla ilişkiler sorumluluğu sadece halkla ilişkiler biriminde çalışan

personele yüklenemez. O işletmede genel müdürden başlayarak işçilik ve

memuriyete kadar tüm kademede çalışanların hakla ilişkiler açısından belli bir

sorumluluğu vardır. Ancak bu genel sorumluluğun dışında firmalarda, planlı ve

bilinçli olarak halkla ilişkiler faaliyetlerini yürütecek bir birimin olması gerekir. Her

11

firmada halkla ilişkiler örgütlenmesi farklıdır. Bu örgütlenmede firmanın amacı,

faaliyet alanı, politikası, personel sayısı ve büyüklüğü etkili olur(MEGEP.2006:18)

İşletmeler halkla ilişkiler işlevini yerine getirmede örgüt içinde bir halkla ilişkiler

bölümü kurabilir veya örgüt dışından halkla ilişkiler danışmanı bir firmadan

yararlanabilirler.

3.1.1. Örgüt İçi Halkla İlişkiler Departmanının Avantaj ve Dezavantajları

Halkla ilişkiler örgüt içinde bir bölüm olarak kurulursa;

- Bu birimdeki personel işletmeye daha sadıktır.Kolay işbirliği sağlanır.

- Organizasyon hizmeti süreklilik arz ettiği için üst yönetim ile güven çabuk

sağlanır.

- Örgüt içi halkla ilişkiler bilgi kaynaklarının elde edilmesinde daha ekonomik

olabilir.

- Acil kararların alınmasında daha çabuk ulaşılabilir.

Olumsuz etkileri ise

- Kurum içi halkla ilişkiler objektif olma özelliğini olumsuz yönde etkileyebilir.

- Üstlerin, yanlış istekleri gerçekleştirilirse amaç dışı faaliyetlerin içine

girebilirler.

- Konusunda uzman olmayabilirler.Yeterli miktarda harcama ödeneği

ayrılmayabilir ve daha az itibar görebilirler(Tengilimoğlu,Öztürk,2011:85-86).

3.1.2. Halkla İlişkiler Hizmetinin Örgüt Dışından Satın Alınması

İşletmeler kendi halkla ilişkiler bölümleri olsa bile,halkla ilişkiler şirketlerine

başvurabilirler.Bunun nedenleri ise

- Şirket, daha önce böyle bir halkla ilişkiler programı yürütmemiştir,

- işletmenin merkezi, iletişim ve finansal merkezlerden çok uzağa kurulmuştur.

- Halkla ilişkiler alanında belli tarihlerde yoğun faaliyetler olabilir.

- Deneyimli uzmanlardan faydalanmak gerekebilir.

Örgüt dışından halkla ilişkiler hizmeti almanın faydaları;

1-Bağımsızlık: Kuruluştan bağımsız oldukları için daha objektif olabilirler.

2-Deneyim: çeşitli örgütlerle çalıştıkları için daha geniş deneyime sahiptirler.

12

3-Uzman personel: Araştırma,sponsorluk,finansal halkla ilişkiler alanlarında

uzman kadroları söz konusudur.

4-Kaynaklar:Daha geniş imkanlara sahiptir(Tengilimoğlu,Öztürk,2011:85-86).

Halkla ilişkiler hizmeti örgüt dışından alındığında dezavantajlarda vardır.

- Danışman firmaları kuruluş personelince yabancı görülebilmektedir.Ayrıca

danışman firmalar,hizmet ettikleri firmaya yeterince sadakat göstermeyebilirler.

- Firmanın endüstri bilgisi hakkında sınırlı bilgiye sahip olabilir.

- Danışman firma ile ana firma arasında iletişim kopuklukları yaşanabilir ve

çalışma ücretleri sınırlıdır (Tengilimoğlu,Öztürk,2011:87)

4. HALKLA İLİŞKİLER FAALİYETLERİNDE KULLANILAN İLETİŞİM

ARAÇLARI

4.1. Yazılı Araçlar

Halkla ilişkiler alanında kullanılan yazılı araçlar, işletme gazetesi, dergi, broşür , el

kitapçığı, bülten, yıllık raporlar, mektup, pul, kartvizit,kupür derleme,basın

toplantıları, afiş, İlan Tahtası ve Bültenler vb. araçlardır. Bu araçlar gerek işletme

içinde çalışanlara gerekse işletme dışında yer alan çeşitli kişi ve kuruluşlara iletilerek

firmadaki gelişmeler konusunda bilgi aktarır. Amaç firmayı iç ve dış çevreye

tanıtmaktır. Ancak bu tanıtım, abartmalı olmaktan uzak, reklam kokmayan, doğru

bilgiler içeren yönde olmalıdır. Halkla İlişkiler konusunda bir kampanya açıldığında

etkili sloganların yazıldığı, büyük puntoların kullanıldığı pankartlardan

yararlanılabilir. Halkla İlişkiler Bölümünün kullanacağı yazılı araçlar içinde ayrıca

kurumun kimliğini yansıtan antetli kağıtlar, kartvizitler, bayram kartları, özel

bastırılmış pullar, karikatürler kullanılabilir.

http://www.wikiturk.net/Madde/48749/halkla-iliskilerde-kullanilan-iletisim-araclari

4.2. Sözlü   Araçlar

Sözlü ile iletişimde en yaygın biçimde kullanılan araç yüz yüze görüşme ya da

konuşmadır. Diğer sözlü araçlar Telefonla Görüşme ,toplantılar, konferans ve

Seminerlerdir.

13

4.3.  Görsel Ve İşitsel Araçlar

Halkla İlişkilerde kulağa ve göze hitap eden bir kitle iletişim aracı olarak radyo ve

televizyonun etkinliği çok büyüktür.Radyo ve televizyon çağımıza damgasını vuran

elektronik kitle iletişim araçlarıdır. Bu araçlar, gelişmiş ve az gelişmiş ülkelerin

tümünde kamuoyunun oluşmasında, tüketici tercihlerinin belirlenmesinde ve yaşam

biçiminin kurulmasında çok önemli etkiye sahiptirler. Radyo geniş bir dinleyici

kitlesini etkiler, alışkanlık ve güven nedeniyle radyoya kişisel yakınlık hissedilir ve

yüz yüze ilişkiye yakın bir durum yaratır. televizyon radyoya göre daha sınırlı bir

kitleye hitap etmektedir, ancak ekran karşısındaki seyirciyi bu araç kolayca

etkileyebilmektedir. http://www.wikiturk.net/Madde/48749/halkla-iliskilerde-

kullanilan-iletisim-araclari

Film ve Video Bantlarda görsel ve işitsel araçlar olarak

kullanılmaktadır.Türkiye’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Türkiye’yi yurt dışına

tanıtmak amacıyla başlattığı filmler, T.C. Ziraat Bankasının 1982 yılında yaptığı

“Altın Koylar” adalı filmi birer Halkla İlişkiler etkinliğidir.  Sergi, Yarışma ve

Festivallerde görsel ve işitsel araçlar olarak kabul edilmektedir.  Diğer Görsel –

İşitsel Araçlar Kurum veya kuruluşun Halkla İlişkiler amaçlı hazırlamış olduğu

geziler, konserler, özel günler, panel, yemek, eğlence gibi çeşitli faaliyetler vardır.

Bunların dışında kurumların yürütmüş olduğu sponsor (destek) faaliyetleri vardır. Bu

faaliyet örneğin bir film yapımı ya da kitap yayınının sorumluluğunu bizzat

üstlenmek şeklinde olabilir. Bir tiyatro, konser, festival ya da yarışmaya sponsorluk

yapmak şeklinde de olabilir. http://www.wikiturk.net/Madde/48749/halkla-

iliskilerde-kullanilan-iletisim-araclari

14

5. HALKLA İLİŞKİLERİN TEMEL FAALİYET ALANLARI

HALKLA İLİŞKİLERİN TEMEL FAALİYET ALANLARI

Faaliyet Alanı Tanım ÖrnekŞirket içi İletişim Çalışanlarla iletişimi sağlamak Şirket içi yazışmalar, öneri

KutularıKurumsal Halkla İlişkiler Herhangi bir ürün ya da hizmet

adına değil kurum adına halkla ilşkiYıllık raporlar, konferanslar,kurumsal imaj

Medyayla İlişkiler Gazete, dergi, radyo, TV veinternet mecralarında faaliyetgösteren yerel, ulusal, uluslararası veya ticari medyakuruluşlarından gazeteciuzman ve editörlerle iletişimisağlamak

Basın bültenleri, kayıt dışı basıntoplantıları, basın mensupları içindüzenlenen etkinlikler

Kurumlar arası İletişim Tedarikçiler ve perakendeciler gibi kurumlarla iletişim sağlamak

Sergiler, sektörel etkinlikler,

Kamu İşleri Yerel ve ulusal düzeyde fikiradamlarıyla iletişim kurmak,siyasi ortamı takip etmek

Sunumlar, brifingler, özelbuluşmalar, kamuya hitap

Toplumla İletişim/SosyalSorumluluk

Yöresel halkla, bunların seçtiğitemsilcilerle iletişim kurmak

Fuarlar, mektuplar, sporfaaliyetleri ve diğer

sponsorluklar

Yatırımcıyla İlişkiler Finansal kurumlar ve bireylerleiletişim kurmak

Bildiriler, brifingler, etkinlikler

Stratejik İletişim Sorunların analizini yapmak vekurumsal amaçlara yönelikçözümler geliştirmek

Kurumun saygınlığını artırmakamacıyla kampanyalardüzenlemek, araştırmalaryapmak

Çevresel Faktörleri Takip Sosyal, siyasi, ekonomik veteknolojik değişimleri takip etmek

Ülkenin ekonomik durumu veseçim yarışının etkilerini takipetmek

Kriz Yönetimi Acil durumlarda ve krizdurumlarında açık seçik ve doğrumesajlar iletebilmek

Büyük bir tren kazası sonrasıpolis, doktorlar ve yerel otoriteleradına medyayla iletişim kurmak

Metin Yazımı Farklı kitlelere uygun yazılıiletişimi sağlamak

Basın bültenleri, web sayfaları,yıllık raporlar

Yayım İdaresi Yayım sürecini takip, bu alandayeni teknolojilerin kullanılması

Kitapçılar, kataloglar, webSayfaları

Etkinlik Yönetimi, Fuarlar Etkinlik ve fuarlar düzenlemek Yıllık konferans, basınlansmanları ve fuarlar

Şekil 1.1 Halkla ilişkilerin temel faaliyet alanları(Demir,2012:63)

15

6. HALKLA İLİŞKİLERDE GÜVEN VE İTİBAR OLUŞTURMA

Robert Bosch “insanların güvenini kaybetmektense, para kaybetmeyi tercih

ederim” anlamlı sözünü söylediği zaman, dünyada itibarla ilgili çok fazla araştırma

yapılmamıştı. Bu nedenle itibarın, isletmelerin ürün satış fiyatına, insan kaynaklarına

ve karşılaştığı krizlere etkisinin ne kadar büyük olduğu da bilinmiyordu. Oysa, bugün

yapılan araştırmalar göstermektedir ki; Bosch’un daha o dönemlerde vurguladığı

gibi; örgütlerin itibarı, onların sosyal ve ekonomik faaliyetlerini doğrudan

etkilemektedir. (Karatepe,2008:2)

İtibar, kurumun tüm bileşenleriyle elde ettiği toplam değerdir. Eylemlerin,

söylemlerle tutarlı olması itibar kazanmanın esasını oluşturur. İtibar, güvenilir

olmaktır. Güven, kişilere olduğu gibi kurumlara da güç kazandırır. Ancak, güvenilir

olabilmek uzun bir zaman içinde elde edilebilen, diğer yandan çok kısa sürede

yitirilebilen, yanılma ve aldatılma riskini de içerdiğinden dolayı kırılgan bir değerdir.

(Karatepe,2008:84)

İtibar aslında soyut bir nitelik olsa da tüm ilişkilerde somut sonuçlar

doğurur.  Reputation InstituteCEO’su Charles Fombrun’un da vurguladığı

gibi  “İtibar iş sonuçları ve finansal değerlerle yakından ilgilidir. İyi itibar sermayeyi,

kaliteli elemanları, müşterileri bir mıknatıs gibi çeker. Sonuçta iyi itibar sadece

karlılık değil, yüksek potansiyel vaat eden bir gelecek olarak şirkete geri döner.”

http://www.temelaksoy.com/yazilar/reklam-ve-iletisim/Itibar-Yonetimi-Zor-Bir-Is-

Midir.aspx

Çok önemli bir değer olan itibar, bir kurumun faaliyetlerini, eylemlerini, ürün ve

hizmetleri hakkındaki beklenti ve tepkileri, geleceğe yönelik öngörüler ile geçmişin

yansımalarını kapsamaktadır. itibar aynı zamanda, kurumun hissedarları, çalışanları,

hedef kitleleri, kurumla dolaylı ilişki içinde olan sivil toplum kuruluşları ve kitle

iletişim araçları tarafından benimsenen görüşlerin toplamı olarak ta ifade edilebilir.

itibar, kurumun geçmişte yaptığı eylemlerin yanı sıra gelecekte yapacağı eylemlerini

de kapsamaktadır.Markalar vaat eder, itibar ise kazanılır. Ürünleri ve hizmetleri temsil

eden markalar çeşitli vaatlerde bulunurlar. Bu vaatlerin tüketicilerin beklentileri ile

buluştuğu süreçte marka değeri oluşturulur. Bu değer, rekabeti yönlendirir ve şirketin

16

değerini artırır. itibar ise kazanılır; itibar başkalarının bizi takdir etmesi ile elde

edilir. Kurumun kendi kendini övmesi ve iyi olduğunu iddia etmesi, itibarlı olduğu

anlamına gelmez. Toplumun takdiri ile elde edilen itibarın sağladığı değerin gerçek

karşılığı ise sanılandan çok daha fazladır .İtibar uzun bir sürede tutarlı davranışlarla

kazanılır,ancak çok kısa bir sürede yitirilebilir(Özkan,2009:76-78).

Rekabette başarılı olmak, büyümek ve karlı olmak itibar kazanmanın önemli

adımlarından biridir. Aynı zamanda başarı kazanırken hukuk ve toplumsal

beklentileri oluşturan etik kurallarına da uymak gerekir. Bunların yanı sıra şirketlerin

kurumsal sosyal sorumluluk kavramı kapsamında bilgi ve diğer kaynaklarını

toplumsal sorunların çözümü için gönüllü olarak harekete geçirmeleri de toplumda

itibar kazanmalarına yardımcı olur. itibar için şirketler, müşteri memnuniyetini

sürekli olarak artırmak için özel çabalar göstermelidir(Özkan,2009:79).

Kurumların bütün paydaşlarının isteklerine cevap verecek bir kimliğe sahip olması

mümkün olmadığından, kurumların kendi önceliklerini tespit etmesi, rakipleri

karşısındaki anlamlı, güvenilir ve benzersiz yanlarını belirlemesi gereklidir.

Kurumlar, 'herkes için her şey' olmak yerine, kurumun kendini ayrıştırıcı özelliklerini

ortaya koyabilmeli, farklılaşmayı hedeflediği noktalara odaklanmalı, bu alanlarda

sürdürülebilir ve benzersiz değer oluşturmak için yapacakları konusunda

uzlaşmalıdır. Kurum bu aşamada durumunu değerlendirmeli, kendisinden

beklenenleri ve kendisi tarafından arzu edileni ortak bir paydada buluşturarak, tüm

süreci tutarlı ve bütünsel bir şekilde yönetmelidir(Özkan,2009:83).

Toplum tarafından "en büyük şirket" olarak algılanmak yerine "en beğenilen

şirket" olarak görülmek, kurumun faaliyet sonuçlarına etkisi açısından daha

önemlidir. İtibarın en önemli önceliği 'müşteri değeri' oluşturmasıdır. Özel sektörde

ürün ve hizmet üreten kuruluşlar için müşteri değeri, ürün ve hizmetlerin satın

alınması ve başkalarına tavsiye edilmesidir. Sivil toplum kuruluşlarında bu değerin

karşılığı gönüllü çalışanların sayısının artması, devamlılığın sağlanması ve projeler

sponsor olan şirketlerin sayısının çoğalmasıdır. Kamu yönetiminde ise itibar ile

oluşturulan değer, beraberinde hizmet kalitesinin artmasını getirmektedir. Aynı

zamanda bu hizmet kalitesinin artışı, kamu yöneticilerinin, siyasetçilerin yeniden iş

başına gelmeleri için de iyi bir referans teşkil etmektedir(Özkan,2009:84).

17

Halkla ilişkiler kavramı ve içerdiği yaklaşımlar, örgütlere sağladıkları faydalar ile

artık daha fazla önem kazanmıştır. Finansal halkla ilişkiler uygulamalarından, kriz

iletişimine kadar bir çok alanda görebileceğimiz bu kavram, yarattığı sonuçlar ile

günümüzde önem kazanmıştır.

Kurumların geleceğini; dayandığı kültür ve değerlerden oluşan karakterleri

belirlemektedir. Kurumların karakterini oluşturan değerler ise; kurumun etik anlayışı,

sosyal sorumluluk konusunda gösterdiği duyarlılık, kaliteli iş ortamı, kaliteli is gücü,

kaliteli ürün ve/veya hizmet konusunda gösterdiği hassasiyet, kurumsal vizyon ve

kurumsal liderlik uygulamalarında gösterdiği başarılardır. Kurumların belirtilen bu

örgütsel değerlere yaklaşım biçimi, aynı zamanda sahip oldukları itibarın da düzeyini

belirlemektedir.

Görüldüğü gibi halkla ilişkiler yönetimi, hem kurumlar hem de toplumlar için

stratejik bir öneme sahiptir. Bu önemli yönetim aracının gelişen teknolojinin de

yardımıyla nitelikleri daha da artırılabilir, fonksiyonları geliştirilebilir ve katma

değeri çoğaltılabilirse, bireysel, kurumsal ve toplumsal amaçlara daha fazla hizmet

etme imkanı olacaktır. Çalışkan, üretken ve mutlu bireyler başarılı kurumları ortaya

çıkartacak, verimli ve etkili kurumlar da güçlü toplumları inşa edecektir.

(Özkan,2009:170-171).

18

KAYNAKÇA

DEMİR,Filiz,(2012),Halkla İlişkiler Yönetimi,Eskişehir:T.C Anadolu

Üniversitesi Yayınları

ERASLAN,Pınar,(2005),Yerel Yönetim Kuruluşlarında Halkla İlişkiler

İşlevi Ve Yeni Yaklaşımlar,İstanbul: Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi

Yayınları

ERTEKİN,Yücel(1995),Halkla İlişkiler,Ankara:Türkiye Ve Ortadoğu Amme İdaresi

Enstitüsü Yayınları

GÖZTAŞ,Aylin,TOPSÜMER(2012)StratejikHalkla İlişkiler Yönetimi,Ankara:Seçkin

Yayıncılık

KARATEPE,Selma,(2008),’’İtibar yönetimi:Halkla ilişkilerde güven

yaratma’’,Elektronik sosyal bilimler Dergisi, Kış-2008 C.7 S.23 (77-97)

KAZANCI,Metin,(2011),Kamu ve özel kesimde Halkla

İlişkiler,Ankara:Turhan Kitabevi Yayınları

(MEGEP),(2006),Halkla İlişkiler Ve Organizasyon

Hizmetler,Ankara:MEB Yayınları

ÖZKAN,Abdullah,(2009),Halkla İlişkiler Yönetimi,İstanbul:İstanbul Ticaret Odası

Yayınları

TENGİLİMOĞLU,Dilaver,ÖZTÜRK Yüksel,(2011),İşletmelerde Halkla

İlişkiler,Ankara:Seçkin Yayınları

http://notoku.com/turkiyede-halkla-iliskiler/#ixzz2N2cU6SYP

http://www.temelaksoy.com/yazilar/reklam-ve-iletisim/Itibar-Yonetimi-Zor-Bir-Is-

Midir.aspx