FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr....

43
FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2

Transcript of FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr....

Page 1: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

FİZİKSEL METALURJİ

BÖLÜM 2

Page 2: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 3: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 4: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 5: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 6: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 7: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 8: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 9: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 10: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 11: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 12: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 13: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 14: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 15: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 16: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 17: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 18: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 19: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 20: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 21: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 22: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 23: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 24: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 25: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 26: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 27: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 28: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 29: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 30: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 31: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 32: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 33: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 34: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.
Page 35: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN,

Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met. ve Malz. Müh., 2011.

Page 36: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Prof. Dr. Hatem AKBULUT 13

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

Entropinin İstatiksel Mekanik Anlamı

A ve B gaz kutuları arasındaki diyafram kalkarsa;A Gazı B yönüne,

B Gazı A yönüne hareket eder.

Gaz A Gaz B

Karışım için herhangi bir iş yapılmasına ve herhangi bir ısı alışverişine gerek yok. Dolayısıyla iç enerji değişimi yokTermodinamiğin birinci kanunu - enerjinin korunumu kanununa uygun;

(2.22)dWdQdE +=

dE = 0dQ = Sistem (gazlar) tarafından alınan ısı

dE = Sistemin (gazların) iç enerjilerindeki değişimdW = Sistem (gazlar) için dışarıdan yapılan iş

Page 37: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Prof. Dr. Hatem AKBULUT 14

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

Karışmış olan gaz atomları tekrar birbirlerinden ayrılamaz. (Spontene dönüşümsüz (irreversible) reaksiyon)

Sistemin G’ si karışımdan sonra azalmalıdır;

(2.23)TdSdEdG −=İç enerji değişimi dE = 0

(2.24)

(2.25)

TdSdG −=0dS >

Durumunda G azalır. Yani (-) olur.Entropi = düzensizlikGazların karışmasından önce sistemde bir düzen vardı.Karışımı sonucu düzensizlik sistemin entropisi artar.

Page 38: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Prof. Dr. Hatem AKBULUT 15

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

A ve B gazlarının karışma olasılığı çok çok yüksekİki gazın birlikte olup karışmamış olması olasılığı çok düşük

Karışmış olma olasılığı ve sistemin entropisi arasında yakın ilişki var.Probabilite (olabilirlik) Boltzmann tarafından ifade edilmiş;

(2.26)PlogkS e=

S = Sistemin entropisi, P = Durumun probabilitesi (olabilirliği)k = Boltzmann sabiti (1.38 x 10-16 erg/K)

A ve B gazlarının karışımı sonucu entropi değişimi;

(2.27)1e2e12 PlogkPlogkSSS −=−=Δ1

2e PPlogkS =Δ

S1 = Gazların karışmamış, S2 = Gazların karışmışhaldeki entropisi haldeki entropisi

P1 = Gazların karışmamış P2 = Gazların karışmışhal olasılığı, hal olasılığı

Page 39: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Prof. Dr. Hatem AKBULUT 16

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

Karışmamış hal olasılığı (P1) hesaplanmalı.

VA = A gazı atomlarının başlangıç durumda kapladığı hacimVB = B gazı atomlarının başlangıç durumda kapladığı hacimV = Kutunun toplam hacmi

1. Kutu A 2. Kutu BA ve B atom ilavesiBölme kaldırılıp A atomu ilavesinde;Bir A atomunun VA kısmında bulunma olasılığı = (VA /V).İkinci A atomunun VA kısmında bulunma olasılığı = (VA /V)x(VA /V).Üçüncü A atomunun VA kısmında bulunma olasılığı= (VA /V)x(VA /V)x(VA /V) =(VA /V)3

Kutu A Kutu B

A ve B atom ilavesi

Page 40: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Prof. Dr. Hatem AKBULUT 17

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

Tüm A gazı atomlarının VA da ve tüm B gazı atomlarının da VB 'de olmasıolasılığı;

AnAVV

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛=

(2.28)BnBAnA

1 VV

.VV

P ⎟⎠⎞

⎜⎝⎛

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛=

BnBVV

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛=

Benzer şekilde B atomu ilavesi;

nB sayıdaki B atomlarının tümünün VB de bulunma olasılığı

Sonuçta:nA sayıdaki A gazı atomlarının VA kısmında bulunma olasılığı

dır.

Page 41: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Prof. Dr. Hatem AKBULUT 18

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

(2.29)

n = A ve B atomlarının toplam sayısı. (2.31)

(2.30)

Tamamen karışmış homojen yapı olasılığı çok yüksek = 1 kabul edilebilir. Boltzmann eşitliğine dönüldüğünde (P2 = 1);

(2.28) de P1 eşitliği de bu denklemde yerine konduğunda;1

e P1logkS =Δ

BnBAnAe V

V.

VV

logkS ⎟⎠⎞

⎜⎝⎛

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛−=Δ

BnBe

AnAe V

VlogkVVlogkS ⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛−⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛−=Δ

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛−⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛−=Δ

VVlogkn

VVlogknS B

eBA

eA

VV

nn

VV

nn

BB

AA

=

=

İdeal gazlarda aynı sıcaklık ve basınçta hacim, atom sayıları ile orantılı

Page 42: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Prof. Dr. Hatem AKBULUT 19

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

Aynı zamanda nA/n ve nB/n, sistemdeki A ve B’ nin kimyasal bileşimleridir,

C= A’ nın bileşimi, (1-C) = B’ nin kimyasal bileşimiKarışımın entropisi kimyasal bileşimlerin fonksiyonu olarak;

(2.32)

(2.33)

CVV

nn AA ==

)C1(VV

nn BB −==

)C1(log)C1(knClogknC

)C1(lognn

knClognn

knS

ee

eB

eA

−−−−=

−⎟⎠⎞

⎜⎝⎛−⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛−=Δ

Bir mol gaz için atom sayısı = Avagadro Sayısı (N) Boltzman sabiti = bir atom için gaz sabiti;

Page 43: FİZİKSEL METALURJİ - Bartın Üniversitesi · FİZİKSEL METALURJİ BÖLÜM 2. Kaynak: Prof. Dr. Hatem AKBULUT, Prof. Dr. Mehmet DURMAN, Fiziksel Metalurji Ders Notları, Met.

Prof. Dr. Hatem AKBULUT 20

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ

(2.34)

(2.36)

(2.35)

NRk =

R = gaz sabiti (2kal./ mol), N = Avagadro sayısı

RkNkn ==

Sonuç olarak karışımın entropi eşitliği; [ ])C1(log)C1(ClogCRS ee −−+−=Δ