YKSEK FIRINLARDA EMPRTE ATOMLARIYksek frn 20-30 m yksekliinde ii atee ve ergiyen maddelerin etkilerine dayanabilen, tulalarla rlm ve tersine kapatlm iki kesik koni ekline benzeyen frn olarak tarif edilebilecei gibi, st ksmnda oksitli cevher, flaks malzeme ve kok arj edilen refrakter tulal basn odas eklinde de tanmlanabilir. Frna yklenen malzeme yukardan aaya indike s nedeniyle genleeceinden, frn gvdesi aaya genileyecek ekilde yaplmtr. Yksek frnlarn i hacmi genellikle 250-850 M3 arasnda bulunmaktadr. Ortalama olarak 1 M3 frn hacmi iin 24 saatte 0.5-1.4 ton ham demir elde edilmektedir. 1ton ham demir elde etmek iin,ortalama 450-650 Kg civarnda kok ilave etmek gerekmektedir. 1 ton kokun yanmas iin ocaa verilen hava yaklak 3000 M3 'tr(Savakan 1999).

ekil 2.1 Yksek frnn ematik resmi ve yksek frnda meydana gelen nemli kimyasal reaksiyonlar(Savakan 1999).

Yksek Frndaki Reaksiyonlar ve Ergime:Yksek frna demir oksit halinde giren cevher, yksek s karsnda oksijen ve demire ayrarak oksijeni karbonla birleip CO ve CO2 gaz halinde yukar ykselir. Demir de erimi olarak altta toplanr. Yksek frnda redksiyonun tam olabilmesi, yani cevherdeki oksijenin tamamnn ayrlabilmesi iin, ocaa gerekli olan miktardan fazla karbon ilave edilir. Bu ekilde arta kalan bir ksm karbonda erimi haldeki madene karr. Frna alttan giren hava ve ocak iinde ayran gazlar yukar ykseldike reaksiyon deitiinden, frn iindeki reaksiyon sahalarn da alttan yukar doru ayrmak daha uygun olacaktr.

Ergime Sahas:Frn alt hava pskrtme deliklerinden giren scak havann yardm ile yanan karbonun ss aa ininceye kadar redksiyon ile (Fe) demir ve demir karbr (Fe3C) haline geen madeni ve cevherden ayrarak katk malzeme ile birleen kalsiyum silikat (2CaO.Si02) eriterek akar hale getirir.Erimenin olduu bu ksma, ergime sahas ad verilir. Frndaki kok kmr, hava pskrtme tyerlerinden giren scak havann oksijeni ile birleerek btn karbonu yakarak karbondioksit oluturur.Biraz ykselen CO2 gaz tekrar kzgn koka rastlayacandan onun karbonunu alp karbonmonoksit (CO) haline geer. Alttan yukar ykselmeye alan bu (CO) karbonmonoksit gaz demir cevheri iindeki demir oksidin redksiyonunu salar. Bu ksmn scakl ortalama 1700C' dr(Yenieri 1991).

Karbon alma sahas:Redksiyon sahasnda cevherin ayrmas ile oluan demirin bir ksm bu safhada aadan yukar ykselen CO gaz ile birleerek 2CO+3Fe=FesC+CO2 demr karbr (Fe3C) haline geer ve birleme denkleminde de grld gibi CO gaz ayrr.Demirin karbon ile birlemesinden dolay bu sahaya da karbon alma sahas ad verilir.Karbon alma sahasnn ortalama s derecesi 1200 C'dr.

Redksiyon Sahas:Yukardan aa snarak redksiyon sahasna giren cevher, reaksiyona geer.Is derecesi 500-900 0C olan bu blgedeki reaksiyonu u denklemler ile ifade etmek mmkndr: CO2 + C = 2CO

CO + 3 Fe203 = 2Fes04 + CO2 CO + Fe3O4 = 3FeO + CO2 CO +FeO=Fe+CO2

Redksiyon sahasnda cevherden CO vastas ile ayran demir, kat haldedir. Yukarda bahsedildii gibi, karbon alma sahasndan geip erime sahasna girdikten sonra oradaki yksek s derecesi ile akar hale gelir.Yukardaki denklemde ayran CO2 gazlar, st tabakadaki kmrlerin arasndan geerken tekrar C alarak,karbonmonoksit gaz haline geer. CO2 + C = 2 CO Ocaa verilen kireta da bu sahann ss ile yanm kire (CaO) ve CO2 karbondioksit gazna ayrr.Bununla birlikte cevherle beraber bulunan silis (SO2 ), bu sahada ayran demirle beraber o da serbest kalp CaO ile birleerek aa iner. CaC03 = Ca 0+ CO2

Isnma Sahas:Is derecesi 200-500 oC arasnda olan bu sahada, aadan scak halde ykselen CO, C02 ve havann azot gaz ile ocaa doldurulan cevher, kmr ve katk malzeme ile birlikte snma devresi geirir(Yenieri,1991).

YKSEK FIRINLARA ARJ EDLECEK CEVHERLERDE ARANAN ZELLKLER VE VERME OLAN ETKLER:Yksek Frn iletmeciliinin gelitirilmesinde retim hz, retim verimi, rn kalitesi ve ekonomiklik gibi nemli zellikler, kullanlan hammaddelerle yakndan ilgilidir.Demir cevherlerinin yksek frnlarda kullanlabilir olmalar cevherlerin fiziksel ve kimyasal zellikleri ile saptanmaktadr.

Fiziksel zellikler: Tane Bykl:Yksek frna arj edilecek malzemelerin boyutlar kok kullanm orannn drlmesinde ve verimin arttrlmasnda nemli rol oynamaktadr. arj malzemesinin boyutlarnn farkll ne kadar az olursa, frn ssnn artmasnda ve arj malzemesinin ierisindeki gaz geirgenliini hzlandrmasnda en yksek verimi salar. arj malzemesinin ierisindeki ince boyutlu taneciklerin artmas yksek frn gaz geirgenliini drmekte, frn baca gazlarna toz kayplarn artrmakta ve retimi olumsuz ynde etkilemektedir. Ayrca ebatlarn belirli

boyuttan daha byk olmas halinde cevher kitlesinin tamam redklenme imkan bulmadan curufa geecei iin curuf ierisindeki demir kayplar artacaktr. Belirli limitler ierisinde kalmak kayd ile para demir cevherinin ortalama boyutu kldke, zgl yzey alan, dolaysyla kat/gaz temas yzeyi artmakta ve indirgenmesi kolaylamaktadr. Bu bakmdan heri iki etkenin optimal para demir cevherleri iin 20-50 mm st snr, 5-10 mm de alt snr olarak kabul edilmektedir(Erol,1995).Dnyada bir ok lkede yaplan deneyler sonucunda yksek frna arj edilecek demir cevheri ebatlar aadaki ekilde olduu gibi saptanmtr.

izelge 3.1 Demir cevheri boyutlar N PELET SNTER PARA CEVHER 3/16-3/4 3/16-11/4 3/8-11/4

Cm 0,476-1,9 Cm 0,476-3,17 Cm 0,95-3,17 Cm

Sonu olarak ; homojen olmayan farkl fiziksel boyutlardaki malzeme arj sonucunda, gaz aknda dzensizlikler meydana gelir. Bu dzensizlik retim kayplarna, kok kullanm orannn ykselmesine ve pik kalitesinin bozulmasna sebep olur.

Mineralojik zelliklerGenel olarak demir cevherlerinin mineral cinslerine gre redklenme kabiliyetleri en kolay olandan en g olana doru sralanacak olursa limonit,hematit,gotit,pelet,sinter,manyetit olduu grlmektedir.1.2. Cevherin Porozitesi (Gzeneklilii)

Gzenekli cevherler, gzeneksiz cevherlere gre daha hafif gelmektedir. Bu nedenle gerek sinter retiminde ve gerekse yksek frnda hacim ynnden daha fazla yer igal edecei ve buna karlk daha az tonajda retim yaplaca iin retim dmesine neden olurken, yksek frnda gzeneksiz cevherlere gre daha ksa zamanda indirgenecei iin zamandan kar salar.1.3. arjdaki Para Cevherin Mukavemeti ve Isya Dayankll

Yksek Frna arj edilecek para cevherlerin arj edilinceye kadar tozlanmamas gerekmektedir. Yksek frn arj malzemesinin anmaya dayankl, fazla tozlu olmayan ve yk

tayabilen zellikte olmas istenmektedir. arj malzemesinin tozlanmas yksek frn ierisinde gaz geirgenliini, gaz kullanmn ve dolaysyla demir kalitesini etkiler. Yaplan denemeler sonucunda % 1 'lik tozlanma Yksek frn hacminde % 1.3'lk hacim daralmasna neden olmaktadr. Dnyada kullanlan eitli nitelikteki para demir cevherleri, sinterler ve peletlerin ASTM tambur testi sonular aada gsterilmitir. Test Numunes Para Manetit cevheri Para Hematit cevheri Sinter Pelet % + 6.3 mm 59,8-97,6 69,0-93,6 %-30 mesh 1,8-28,0 5,3-21,6

60,0-80,0 5,0-10,0 85,0-96,0 3,0- 7,0

Peletler iin yk altnda krlma mukavemeti nemlidir. Krlma mukavemetinin ortalama olarak 250 Kg/Pelet' den yksek olmas istenilir. 3.5. Cevherlerin Yksek Frndaki ime zellikleri ve Frna Olan Etkileri Yksek frnlardaki indirgenme srasnda meydana gelen bzlme veya imenin, belirli oranlardan fazla olmas halinde frn retimini aksatr ve alma dzenini bozar. ime zellii daha ok yksek frna yklenecek peletler iin sorun olabilmektedir. ime endeksi %20'yi gemeyen peletlerin yksek frnda sorun yaratmad,%20-%40 arasnda olan peletlerin yksek frn arjna arlk olarak en ok %65 orannda katlabilecei, %40'n zerindeki peletler iin frn arjnn %65'den az pelet iermesi ve ykleme hznn yava olmas hallerinde bile yksek frnlarn dzensiz alt grlmtr.

DEMR CEVHER NDE BULUNAN EMPRTELERYksek frna demir ieren hammaddeler (cevher, sinter ve pelet), curuf yapc hammaddeler ve kok arj edilmektedir. arjdaki demir mineralleri yksek frn koullarnda indirgenerek sv ham demiri, gang minerallerinin byk bir ksm ise curuf yapclarla birleerek sv curufu oluturmaktadr. Frnda s, kokun tyerlerden flenen n stlm hava ile yanmas sonucu meydana gelmektedir. arjda Mn, Si, P, S, Zn, Ti, Pb, Cu, As, Sb, Sn, Cr elementlerinin bileikleri ve alkali metaller de bulunabilmektedir. Bu elementlerden bazlarnn (rnein inko ve alkali metaller) frn ierisinde skaffold oluumu ve astar mrnn azalmas gibi zararl etkileri olmaktadr. Bazlarnn (rnein P ve S) sv ham demire yksek miktarlarda gemesi durumunda retilecek eliin mekanik zellikleri olumsuz etkilenmektedir.

Empriteler cevher zenginletirme metotlar ile ayklanabilir olmakla birlikte baz hallerde empritelerin ayklanmas ekonomik olarak mmkn olmayabilir. n zenginletirme ilemindeki ama, empriteleri minimize etmek ve bylece hem nakliye masraflarn azaltmak ve hem de ergitmeye girecek malzeme iin optimal kaliteyi elde etmektir. Silis, Alumina ve Kalker gibi baz empriteler dier demir d maddeleri (empriteleri) ergimi demirden ayrmada faydal olurlar.Ancak bununla birlikte demir elik reticileri yksek tenrl ve empritesi az olan cevherleri kullanmay ve faydal empriteleri gerektii zaman kontroll bir ekilde ilave etmeyi veya empriteli cevherleri arj harmanna belirli oranlarda kartrmay tercih etmektedirler. Cevherler ierisinde bulunan empritelerin belli balcalar Si02,AI2O3 , S, Cu, As, Ti, P, Na , R2O, Pb, Zn gibi bileiklerdir. Zararl ve faydal empritelerin yksek frnlardaki etkileri ayr ayr aada aklanmtr. 4.1.Zararl Empriteler Silisyum Dioksit Demir cevherlerinin en nemli gang malzemelerinden biridir. Yksek frnda curuf yapc malzemenin belirli oranlarda kartrlmasyla demir cevherlerinden ayrlr.Cevher iindeki SO2'nin fazlal ergitme srasnda fazla miktarda curufun olumasna yol amaktadr.Oluan curuf hem silisler hemde silisi ntralize etmek iin ilave edilen kire tandan ileri gelmektedir. Yksek frna arj edilen cevherler iinde fazla miktarda silis bulunmas hallerinde sz konusu silisi curufa karabilmek iin silisi ntralize etmek iin katlan kireta ilavesiyle curuf hacmi artacaktr. Fazla curuf, yakt sarfiyatn arttrr. Dk tenrl cevherlerin bnyesinde fazla miktarda silis bulunduundan arj esnasnda fazla kireta kullanmak gerekmektedir. Bu nedenle dk tenrl cevherlerden meydana getirilen arj harmanlarn kullanmak ounlukla ekonomik olmamaktadr. Ereli Demir elik fabrikasnn artlarna gre demir cevheri ierisinde S02 yzdesinin % 10-17 arasnda deimesi halinde her % 1 silis iin 52 kg. CaCO3 ve 28 kg. kok artna sebep olan ilave arj malzemesine neden olmaktadr. Alminyum Oksit (AI2O3) Fazla Almina ieren cevherler, slanmas halinde yapma zelliine sahip olmas nedeniyle yklenmelerde ve boaltma ilemlerinde iletme glklerine neden olmaktadr.Cevher ierisinde serbest halde olduu iin, ykama ilemi ile giderilebilir zelliktedir. Yksek frn iletmecilii esnasnda almina curufa geer ve alminann anfoterik zelliine bal olarak curufun asit veya bazik zellikte olmasna etki eder. Kok kullanan frnlarda curuf iindeki

almina miktar %8-% 15 civarnda olmaldr.Bu takdirde almina bazik curufun akkanln artraca iin arj iindeki kkrtn ayrlmasn salar. Kkrt Yksek frnda pik demire geecek (S) miktarnn ok kk miktarlar bile elik iin ok zararldr.Kkrtl cevherler, genelde cevher zenginletirme yntemleriyle kkrt giderildikten sonra yksek frna arj edilmektedir.Cevher zenginletirme ilemi yaplmayan cevherler yksek frna direkt olarak arj edilmezler. Sinterleme ilemi yaplarak (S) yakldktan sonra yksek frna verilirler. nce taneli cevherlerin (toz cevherler) sinterlenmesi ok etkili bir kkrtten temizleme tekniidir. Pirit, protin gibi fazla kkrtl cevherlerin kkrt yzdesi, bu teknikle % 1,01' in altna drlebilir. Sinterleme esnasnda (S) yakt grevini de stlendii iin yakt harcamas kkrtsz toz cevhere gre daha azdr. Gerek zenginletirme ve gerekse sinterleme teknikleri ile her iki ekilde de cevher iindeki (S) giderimi yaplm olsa bile yksek frn iine arj edilen malzemeden yine de bir miktar (S) girmektedir. Yksek frna giren (S)'n arj iine konan kalker, mangan cevherleri ile giderilmesine allr. Bnyedeki (S)'n bir miktar yanarak gazlarla havaya karr (arjdaki kkrtn yaklak %4-6 s kadar). Geriye kalan arjdaki kkrt miktar ise curuf ve pik demir arasnda dalr. arj iindeki kkrtn sv madene gemeden curufa geirilebilmesi iin, bazik bir curuf, yksek scaklk ve fazla miktarda curuf yapm teknii ile yksek frnn altrlmas gerekmektedir. Kkrtn bu ekilde giderilmesini snrlayan faktrlerden ise s ve baziklik dereceleri olmaktadr.Bazik yksek frn curufundaki (S) miktar, azami %3 civarndadr (Yenieri,1991). Alkaliler Alkaliler(Na2O,K2O) frn ierisinde indirgenmezler ve demir zerinde hibir etkileri olmaz ancak iletme problemlerinin olmasna neden olurlar(Habashi, 1997). Alkaliler yksek frna arj malzemeleriyle girmekte, curuf ve baca tozuyla atlmaktadrlar.Alkalilerin neden olduu problemler iki metodla zlebilir. Birincisi uygun bir cevher harmanlama ile alkali girdisinin azaltlmas; ikincisi curuf bazitesinin drlmesi, curuf hacminin arttrlmas, tepe scaklnn arttrlmas ve CaCI2 gibi temizleyiciler kullanarak alkali atmnn arttrlmasdr(Erol,1995). Yksek Frnda Alkali Reaksiyonlar (1,2,3) Frna, arj malzemesi ile giren alkaliler, frn tulalarna yaparak duvar yapar ve asklanr; dolaysyla yksek frn alma hacmini azaltr. Yapm olduu tulalar tahrip eder ve kok

sarfiyatn arttrr. Alkaliler, arj malzemeleri ile birlikte silikat halinde frna girerler ve yksek scaklk blgelerinde (1700 oC) paralanrlar. 2K2(Na2)SiO3 + 6C = 2K(Na)(g) + 2Si + 6CO(g) [1] ndirgenemeyen alkali silikatlar crufa geerler. ndirgenen alkaliler gazla birlikte ykselirken azot ve karbonla reaksiyona girerek alkalisiyanit olutururlar. 2K(g) + 2C + N2 = 2KCN (g) [2] Oluan KCN 1650 oC'de younlaarak bir ksm shaft blgesinde duvarlara yapr frn gvdesinin alt ve orta ksmlarnda ve tyer blgelerinde genellikle almina silikat tulalar kullanldndan bu blgedeki tula atlaklar iine ve hatta yapsna nfuz eder. Tulalarn yapsna giren alkaliler tulann mekanik mukavemetini drrler. Alkaliler, oksitleyici ortamda gaz halindeki alkaliler ile birlikte aadaki reaksiyonlara gre oksitlenerek alkali karbonatlar olutururlar(Erol,1995). 2K(Na)(g) + 2C02(g) = K2(Na2)C03 + CO(g) [3]

2K(Na)CN(s) +4C02(g) = K2(Na2)COs + N2{g) + 5CO(g) [4] Sodyum ve potasyum karbonatlar srasyla 850 ve 901 oC scaklk blgelerinde younlap sv hale dnerek arj malzemelerinin zerine yaprlar ve aaya doru tekrar inmeye balarlar, yeteri scakla ulatklarnda tekrar gazlaarak sirklasyonu devam ettirirler. K2(C0b) + CO = 2K(g)+ 2C02 [5] ndirgenemeyen karbonatlarda tpk silikatlar gibi crufa karrlar ve frndan atlrlar. Alkali birikimi ve sirklasyonu frnn 700-1200 oC'lik blgesinde olur. Bu yksek frn tulalarna en fazla etki ederler. Alkaliler demir cevherlerinin fiziksel zelliklerine etki ederek onlarn paralanmasna neden olurlar. Paralanma sonucu gaz geirgenlii azalacandan frnn alma temposu bozulur. Alkaliler demir cevherlerinde olduu gibi kok ve peletler zerinde de etkili olmaktadr .Malzeme ierisinde biriken alkaliler kok retimi esnasnda katalizr grevi yapar ve reaksiyonu daha dk scaklktaki blgelere tar. Bunun sonucu olarak kok mukavemeti der ve sarfiyat artar.(Demir Yataklar Sempozyumu Bildiriler Kitab,2005) 2K+2C+N2= 2KCN [6] K2C03 +4C+N2= 2KCN +3CO [7] Ayrca kok klnde bulunan Al203 ve Si02 ile K ve Na buharlar bileke yaparak ergime scaklklar dk olan silikatlar oluturur. Bu durum koka plastik zellik kazandrr. 1200 0C kok paralarnn hacmi %40 civarnda artrr ve kokun paralanmasna sebep olur. Alkalinin pelet zerindeki etkileri ise dk scaklkta paralanmasna sebep olur(Erol,1995).

Alkalilerin arj Malzemeleri zerine Etkileri Aratrmalar alkalilerin sinter ve peletin gazlama zellikleri zerine byk etkileri olduunu ve bundan dolay frnn geirgenliinin dtn gstermitir. Aynca alkaliler sinterin krlma ve peletin genileme zelliini de olumsuz ynde etkilemektedir. Aratrmalarda alkalilerin etkisi sonucunda kokun gazlamasnn iki ya da kat artt gzlemlenmitir.Kokun zerine yapan alkalilerin kokun reaktivitesini arttrarak hcre duvarlarn zayflattn ve sktrma kuvvetleri karnda kokun paralanmasn hzlandrdn dolaysyla frn geirgenliini azaltp, frn i basncn arttrp asklanmaya neden olduunu tespit edilmitir. Alkalilerin Refrakterler zerine Etkileri Refrakterin anmasnn ana nedeninin gaz halindeki alkalinin refrakterlerin iine girmesi olduu tespit edilmitir. Alkalinin burada almina silikat oluturmas ve bunun genlemesi refrakterlerin atlayp krlmasna neden olmaktadr. Alkali Kontrol Metodlar Yksek frnlara arj edilecek malzeme iindeki alkalilerin bulunmas hallerinde; Btn bu olumsuzluklar ortaya karan problemleri azaltmak anacyla yksek finnlarda yaplan almalar sonucunda unlar tavsiye edilebilir:1. Alkali girdisini azaltmak; Yksek ve dk alkalili malzemeler kartrlarak alkali girdisi

drlmeli,alkali girdisi gnlk kontrola tabi tutulmal.2. arj malzemesinin boyut optimizasyonunu salamak.

3.Alkali ktsn arttrmak; iyi bir s dengesi salamak, curuf bazitesini drp miktarn arttrmak ve dk alev scaklnda almak. Alkali Girdisini Azaltmak Alkali girdisinin en byk kayna olan sinterin, alkali miktarn azaltmak iin sinter harmanndaki baca tozu azaltlmal hatta hi kullanlmamaldr. Toz cevher sahalarnda dk alkalili cevherler kullanlmaldr.Frna sinterden giren alkaliyi azaltmann bir yolu da sinter miktarn azaltmaktr. Sinterdeki alkalinin yksek olduu dnemlerde sinter yerine alkalisi daha dk olan pelet kullanlabilir. Para cevherden ve koktan gelen alkalilerin azaltlmas iinde yine para cevher harmannda ve kmr harmannda dk alkalili para cevher ve kmr kullanlmaldr. Malzeme Boyut Optimizasyonunu Salamak Sinterdeki ve koktaki toz miktar son derece dk olmaldr. nk gaz halindeki alkali bu paracklar nce birbirine daha sonrada finnn i duvarlarna yaptrarak kabuk oluumuna

neden olmaktadr. Sinterdeki toz miktarn azaltmak iin sinterin bazitesi drlerek mukavemeti arttrlabilir. Alkali ktsnn Arttrlmas Alkali Atmna Bazitenin Etkisi Alkalilerin byk ksm curufla atlmaktadr. Baziklik ne kadar yksek tutulursa, curufa o kadar az alkali geer. Asidik curuflarda S02 yksek aktiviteye sahip olduundan alkali silikatlar oluturur ve alkalileri bazik curuflara gre ok daha fazla tutarlar. Ca ve Mg silikatlar Na, K silikatlarna gre daha dayankldr. Onun iin CaO artmas curufun alkaliyi silikatlara balama zelliini azaltmaktadr.Bazite azaldka curuftaki alkali miktar artmaktadr. Alkali atmn arttrmak iin bazite dk tutulmaldr. Curuf bazitesini drmenin yolu frna akmakta ilavesi yada sinter bazitesinin azaltlmasdr.Ayrca CaCl2 ilavasiyle de alkali atm salanabilir. Baziklikte alan bir frnda curuf ile birlikte alkalilerin atlma oran %50 civarndadr.

Alkali Atmna Alev Scaklnn Etkisi Alev scakl azaldka curuftaki alkali miktar artmaktadr. Alev scakl, hava scakl ve rutubetle oynayarak ayarlanabilir. Alkali Atmna Tepe Scaklnn Etkisi Tepe gazyla atlan alkali miktar tepe scakl attrlarak ykseltilebilir.Tepe scaklnn artmas ile tepe gazyla atlan alkali miktar artmaktadr. Tepe scakl cevher/ kok orannn drlmesi ve frnn merkezden altrlmas ile arttrlabilir. zet olarak alkalilerin, yukarda bahsedilen zararl etkilerini azaltmak iin: i) Alkali girdisi azaltlmaldr. ) arj malzemelerinin kalitesi arttrlmaldr. ili) Curuf bazitesi drlp curuf hacmi arttrlmaldr. iv) Dk alev scaklnda allmal, tepe scakl arttrlmal ve frn gaz geirgenliinin merkezden olmas salanmaldr (Erol,1995). inko(Zn) Baz demir cevherlerinde bir miktar Zn bulunur. Eer inko miktar%0.2'nin altnda ise yksek frnlarda kolayca kullanlabilir. arj malzemesinde bulunan (Zn), sv madene ve curufa gemez. inko bileikleri frn bacasnn alt ksmlarnda indirgenerek gaz ile birlikte kk inko veya inko oksit paralar

halinde uar. Yksek frn iinde gaz halinde uuan inko paracklar frnn st cidarlarnda kaln inko oksit tabakalar olutururlar. Zn+CO2^ZnO+CO ZnO frnn st cidarlarnda tabakalama yapaca gibi frndaki ate tulas iindeki almina ile birleerek tulalarn imesine sebep olur. inko buhar tozunda tulalarn iine girebilir ve tulalarn ayrmna sebep olur. (ZnO. Al203) "C" yardmyla tulalarda alan atlaklara alkaliler ve ZnO' ler dolarak tulalarn, yumuama scaklklarn drr ve daha sonra tulalarda hacim genilemesi (%20-%40) olur,tulalar paralanr. Burada Zn ile alkaliler ortak olarak hareket ederek tulalar zerinde ykc etkilerini artrrlar. Yukarda belirtilen etkenlerden dolay cevher ierisinde inko miktarnn %0.2'nin zerinde olmas istenmez. Kurun (Pb) Kurun demir cevherlerinde nadir olarak bulunur.Pik demire gemez fakat frnda havuzlar eklinde birikir.Zn gibi refrakter tulalara geer ve tahribat yapar. Fosfor (P) Demir cevherlerinin bazlarnda bir miktar P bulunabilir. Demir cevherleri iindeki fosforun hemen hemen hepsi frn ierisindeki ilemler esnasnda dorudan doruya sv maden ierisine geer. Bu bakmdan metal ierisinde olabilecek fosforu kontrol etmenin tek yolu, arj iindeki fosfor miktarnn snrlandrlmasdr.Dk fosforlu elik yapmnda kullanlacak pik elde etmek iin arj harmanndaki demir cevherinde %0.045'den fazla fosfor bulunmamaldr.Daha yksek deerlerde kullanlan fosforlu cevherlerden elde edilen sv madendeki P miktar yksek olaca iin elik nitelikleri dikkate alnarak elikhanedeki ilemler esnasnda defosforizasyon prosesi uygulanmas gerekir. Titanyum (T) Titanyum demir cevherlerinde ilmenit (FeTO2) ve rutil (TO2 ) olarak bulunur. Yksek frnda titan oksitlerinin byk bir ksm indirgenmeden curuf iinde kalr ve burada silisin yerini ksmen alr. Az miktarda titanyum indirgenir, zellikle yksek scaklk varsa, pik demire geer.Titanyum kuvvetli bir karbr yapc elemandr ve titanyum karbr ergimi pik demirde olduka az znr. Eer pik ierisindeki titanyum belli bir miktarn zerine kacak olursa serbest titanyum karbr kristalleri oluur. Bunlar curufun ve pik demirin viskozitesini

artrr ve pikin alnmasnda problemler dourur. Titanyum karbr yksek frn iinde kat aglomeralar oluumuna ve iletme problemlerinin artmasna yol aar.Eer cevherde ortalama TO % 1-2 den az ise, (bu da %3-8 den az Ti02 ieren bir curufa karlk gelir) bu cevher yksek frnda herhangi bir problem yaratmadan kullanIlabilir.Eer pikteki titanyum miktar %0.5'in zerinde kacak olursa viskozite ok artar ve ergimi pikin aktlmasnda glkler ortaya kar. Bakr (Cu) Bakr genellikle demir iinde kalkoprit olarak bulunmaktadr. arj edilen cevher iindeki bakrn hemen hemen tamam sv madene geer. Bu bakmdan bakrl demir cevherleri elik yapmnda kullanlrken kalkoprit nceden flotasyon veya manyetik ayrma ile cevherden ayrlmaktadr.Az miktarlarda bakr eliin mekanik zelliklerine zararl etki yapmaz. Bazen bir miktar bakr, atmosferik korozyona direnci arttrd iin, tercih dahi edilir. Eer bakr miktar %O.3-0.4'n zerine karsa, haddeleme ve ekil vermede yksek scaklkta eliin yzeyinde bakrca zengin, ergime derecesi dk bir alam yapar ve bu alam hadde snrlarndan geerek yzeyde kk atlaklar meydana getirir. Bu gibi zararl etkileri azaltmak iin elik, bakrn ergime derecesi altndaki bir scaklkta haddelenerek veya elik iinde ayn zamanda bakr miktarnn yars veya kendisi kadar nikel veya kobalt olmas ile bunun nne geilebilir. rnein; Finlandiya'da %0.6 bakr ve %0.6 kobalt ihtiva eden pirit curuflar iyi sonular alnarak pik elde edilmekte ve bundan da adi elik yaplmaktadr. Krom (Cr) Bir ok cevher iinde kromit olarak, % 1-3 civarnda krom bulunur. elik yapmnda, pik iindeki krom curufa geer ve curufu aarlatrp akmasnda glkler dourur. Nikel(Ni) Nikel % l' e kadar lateritlerde bulunur. Dorudan doruya pik iine geer ve elik yapmnda oksitleme ile ayrlamaz. Baz zel hallerde elik iinde az miktarda nikel bulunmas mekanik zelliklerini dzeltici ynden faydal olabilir. Fakat ok kere bir dezavantajdr. Arsenik(As) Baz demir cevherleri minerallerinde arsenik %1'e kadar varan oranlarda bulunabilir. Arsenik genellikle kahverengi hematitlerde arsenopirit (FeAsS) lolinjit (FeAs2), ve skorodit halinde bulunur. Arsenik yksek frn iin bir problemdir ve bu bakmdan fosfora ok benzer. Byk bir ksm pik demire ve bir ok elik yapm proseslerinde elie geer. Arseniin fazla olmas eliin soukta krlganln arttrr ve kaynak edilme zelliini azaltr. Adi elikte %0.15-0.25

arasnda az miktarlarda ve su vermede %0.05-0.10'a kadar arsenik kabul edilebilir. Cevherde ok fazla arsenik varsa kavurma veya sinterleme ile giderilmelidir. Kalay(Sn) Eer demir cevherinde kalay varsa yksek frnda hepsi pik demire geer ve elik yapmnda oksidasyonla elikten ayrlamaz. Kalay demir cevherlerinde o kadar az miktarda bulunur ki ne maden iletme ne de zenginletirme projesini etkiler. Nispeten az miktarlarda kalay elikte zararldr. Krlganlk,kt yzey oluumu gibi etkileri vardr.Genellikle adi elik iinde %0.05'den fazla kalay olmamaldr. Faydal Empriteler Kireta (CaCOs) Cevherler ierisinde bir miktar bulunmaktadr. Faydal bir empritedir. Kire bazik curufun ana bileenidir. Cevher ierisinde % 15-20 civarnda bulunmas halinde ergitme esnasnda ilave katk (kireta) vermeksizin kendi kendine ergime zelliini verir. Cevher bnyesindeki kire ergitme esnasnda curuf yapt iin istenilen bir unsurdur. Yksek frna arj edilen malzeme ierisindeki kok klleri, cevherlerin gang materyelleri ve dier emprite girdileri ile birlikte sv bir curuf meydana getirmektedir. Ergitme esnasnda kire ihtiyacn salamak iin arja kalker ilavesi yaplr.

Magnezyum Oksit (MgO) Curufun nemli bileenlerinden biri de MgO'dir. Cevherler ierisinde genellikle az miktarda bulunur. Normalin stnde alminadan dolay curuftaki artan viskozite, MgO ilavesi ile giderilebilir. Bu durum Al2O3 / SiO2 >1 olduu durumlarda geerlidir(Yenieri,1991). Manganez Oksitler Demir cevheri ierisinde belirli oranlarda ve belirli mineral yaplarnda bulunabilir. Trkiye'deki cevherlerde genellikle %1-2 civarnda bulunmaktadr. Genellikle frn harmanna katlan manganez ieriinin %65-75'i pik demire gemektedir.Kalan oksit halinde ve arj iindeki (S) 'le birleerek mangan slfrler halinde curufa gemektedir. Bu nedenle ergitmede sv elik ierisinde istenen Mn alam miktarna yardmc olduu gibi yksek frn ilemi ierisinde istenmeyen (S)'le birleerek curufa geerek sv madenden ayrlmasna yardmc olduu iin her iki ynl faydal bir emprtedir. Yksek frnlardan elde edilen ham demirdeki Mn orannn genelde % 1.0-% 1.2 civarnda olmas istenir. Bu nedenle yksek frn prosesi iin bu orana uygun olarak arj malzemesine

manganez cevheri, demirli manganez cevheri veya mangan olan demir cevheri arj harmanna katlr. Kullanlan teknoloji ve hammadde zelliklerine bal alarak bir ton elik retimi iin 2-9 kg. arasnda manganez cevheri kullanld ifade edilmesine ramen genel uygulamada 5-7 kg. arasnda deimekte ve bu miktardaki manganez, elie ou ynlerden optimum zellikler kazandrmaktadr. Bu zellikleri ana hatlar ile aadaki gibi zetlemek mmkndr.1) Manganez, molibden, krom, silis, nikel gibi mineraller eliin genel dayanklln arttran

minerallerdir. Ancak manganez, sz edilen minerallere gre ok daha az miktarlarda katlmas halinde bile elikte dayankll arttrc bir zellie sahiptir. 2)Manganezin karbonu solsyonda tutma eilimi mevcuttur. Eriyikte karbonun yannda sadece manganezin giderek artan oranda bulunmas rne souk ilemde yumuak olma zellii vermektedir. Ortamda kimyasal bileimin uygunluu halinde ortalama miktardaki bir manganez yzdesinin,rnn yzeyindeki atlama ile kymklanmann ileri boyutlara ulamasn nlemekte ve dayanklln arttrmaktadr. 3)Manganez ayn zamanda rn yzeyinde oluabilecek gaz kabarc boluklarn azaltmakta, sv elikte akkanl arttrmaktadr. 4)Dkm esnasnda byk miktarlarda deoksidant (bileimdeki oksijeni dar alan) minerallere ihtiya duyulmaktadr.Bu mineraller hzla oksitlenerek frndaki oksidasyon kayplarn minimize etme zellikleri tarlar. Bu ama iin mineraller iinde en ucuz ve kolay bulunabilmesinin yannda hzla oksitlenebilmesi daha az zaman kaybnn yannda enerji tasarrufu salad iin manganezi daha tercih edebilir hale getirmektedir. 5)Manganezin silisle beraber ortamda Si/Mn= 1.2 - 2 orannda bulunmas yksek frnnda iyi bir yanmay salar. 6)Nikel, bakr ve azotta olduu gibi manganezde de, souk ilemlere dayankl stenit oluturma zellii vardr. 7)Bu zelliklerinin yannda manganez florit ve kireta gibi deslfrizasyon ileminde de kullanlr. 8)nce tane boylu manganez olaan st bir dayankllk ve kopmaya kar bir diren gsterir. Byle manganezli elikler sklkla dili, aks, tfek namlusu gibi malzemelerin yaplmasnda kullanlr. Belli oranda vanadyum ilave edilmesi ve hava ile soutulmas halinde elde edilen manganezli elik orta karbonlu eliin tavlama ileminden sonra kazanm olduu zelliklere sahiptir. Bu tip bir eliin geni bir kullanm alan vardr.

9)"Hadfield manganez elii" olarak bilinen zel bir elik ise % 13 orannda manganez ierir. ok dikkatli/kontroll bir scak ilemden sonra bu elik, ok dayankl, kolay haddelenebilir ve yorulmaya kar mkemmel direnci ile karakterize edilir. Bu zelliklerinden dolay bu elik tr i makinelerinin kepe, kepe dii, krma-tme makineleri astar imalinde ve demiryolu hizmetlerinde kullanlr. Manganez proses sresince :1) Oksijeni bnyesine almak, 2) Hidrojen ve azotu ortamdan uzaklatrmak, 3) Ortamdaki kkrd ve olumsuz etkilerini azaltmak, 4) rn yzeyindeki gaz kabarc boluklarn azaltmak, 5) Sv elikte akkanl

arttrmak gibi etkileri sonucunda rne;1) Sertliin artmas, 2) Normal scaklkta dayanklln artmas, 3) Dk ve yksek scaklklarda mekanik zelliklerin artmas, 4) Dk sertlik ve dayankllk derecelerinde bile kopmaya kar direncin artmas, 5) Anmaya/yorulmaya kar direncin artmas, 6) Korozyona kar direncin artmas gibi zellikler kazandrd grlmektedir.

Grld gibi manganez elie ok nemli zellikler kazandrmakta ve sektr iin vazgeilmez bir mineral olma zelliini tamaktadr(Demir Yataklar Sempozyumu,Bildiriler Kitab,2005).

EMPRTEL DEMR CEVHERLERNN FIRIN ARJINA HAZIR HALE GETRLMESNDE KULLANILAN CEVHER HAZIRLAMA TEKNKLER

Toz demir cevherlerini ve eitli cevher hazrlama yntemleriyle zenginletirilmi demir cevherleri konsantrelerini yksek frnlarda kullanlabilecek hale getirme ilemlerine genel olarak aglomerasyon ad verilir.Aglomerasyon genelde toz cevherlerin ve konsantrelerin boyut bytme ilemi olarak grlse de boyutla beraber demir cevherlerinde aranan dier zellikler (sertlik, mukavemet, porozite, redklenebilirlik v.s. gibi) de aglomerasyon yntem ve ilemlerini yakndan ilgilendiren ok nemli koullardr. Kimyasal bileim asndan kullanlabilir demir cevheri tozlar veya zenginletirilmi konsantrelerin yksek frnda kullanlabilir hale getirilmesi iin iri taneli ufalanmaya kar dayankl ve gaz ortamndaki redksiyonun uygun biimlere getirilmesi aglomerasyon yntemleri ile mmkn olabilmektedir. 5.1. Demir Cevherlerinin Sinterlenmesi ve Verimlilie Olan Etkileri Sinterleme sonucunda toz demir cevherleri s ve oksidasyon yoluyla termik sertletirilmeye uratldktan sonra kompakt bir duruma getirilmi olurlar. Frna arj edilen sinterin boyutu 3mm civarnda olmaldr. Demir cevherlerinin sinterlenmesinde balca ama rol oynar: a) Fazla tozlu cevherlerin, tozlarnn aglomera edilerek yksek frnda kullanlabilir boyutlara eritirmek. b) Demir cevlerinde mevcut olan kkrt oksitleyerek gidererek zararsz miktarlara indirmek. c) Yksek frn alma artlarnda kullanlabilecek ve redklenme kabiliyeti yksek, mukavemetli, ufalanmaya dayankl arj malzemesi elde etmek yoluyla retim verimini artt rmak ve iletme arzalarn azaltmak. Yukarda saylan amalar yerine getirmek iin yaplan sinterleme ilemi sayesinde elde edilen malzemenin yksek frnlarda arj malzemesi olarak ham demir retiminde kullanlmas pek ok faydalar salar. Bunlar u ekilde sralayabiliriz: a) Frnlarda ham demir retimi iin kullanlan kok miktar azalr. b) retim esnasnda elde edilen curuf miktar azalr. c) Frnlarn retim verimleri artar. d) Flaks miktarazalr(Yenieri,1991).

5.1.1. Sinterin zellikleri A. Kimyasal Ozellikler a. Sinterin demir ierii 50-60'n zerinde olmaldr.

b. Kkrt ve dier istenmeyen maddeler yksek frnda kullanlabilecek snrlarda kalmaldr. c. Fayalit (2FeO.SiO) gibi redksiyonu zor olan bileikler minimum seviyede olmaldr. d. Demir cevherlerinde olduu gibi gang maddeleri de minimum seviyede olmaldr. e. Yksek frn koullarnda gaz ortamndaki redklenmesi kolay olan hematiti iermeli buna karlk manyetit de bulundurmamal veya az miktarda bulunmaldr. B. Fiziksel zellikler a. Gaz ortamndaki redklenmeyi baarabilmek iin yksek miktarda mikroporoziteye sahip olmaldr. b. Yksek frn ierisinde ykn arlna dayanacak ekilde mukavemetli olmaldr. c. Krlma, anma ve tozlamaya dayankl olmaldr. 5.2. Peletleme ve Verim Arttrc Etkileri: Pelet sinterleme iin uygun olmayan ok kk paracklarn birletirilmesinden oluur. 5.2.1. Peletlerde Aranlan zellikler: Yksek frn arjna uygun peletlerde iki nemli zellik aranmaktadr. - Basn dayanm - Porozite

Yksek frnda kullanlan peletlerin basn dayanm mukavemeti genelde 250 kg/pelet zerinde olmas istenmektedir.Pelet ham cevhere gre gre daha geirgen bir yapya sahiptir.Buda frnda basn dmesine,kanal olaynn azalmasna,iyi bir kat/gaz ilikisi sonucu termal ve kimyasal enerjinin maksimum kullanmna,dk tepe scaklna,dk kok oranna ve dolaysyla yksek retime sebep olur.

Frlit re' Dner frn

Knsantrat r

..

6Artk

\J

On [srtnu far

S"

- IS t 9 0 t m . - 90 mm.Stok sahas

t Ykleme

T -- ^

Solutma tnlan t -- Malzeme ak ------H ava aks

PELET TESS AKIM EMASI

ekil 5.1 Pelet tesisi akm emas 6. SATIN ALINAN CEVHERLERN ZELLKLER: Cevher almlar genelde para cevher (1 cm2-15cm2 elek aras) toz cevherler (1 cm2 elek alt) cevherleridir ve krlm cevher olarak (0-15 cm) cins olmaktadr. Yurt iinden satn alnacak cevherlerde minerolojik zellikler aranmamakla birlikte yurt dndaki almlarda minerolojik yap dikkate alnmaktadr. Ayrca yurt ii cevher yataklarndaki cevherlerin kalitesi ocak baznda dikkate alnarak her yatak iin ayr ayr alm artlar belirlemekte olup, yurt ii retimleri tevik edilmektedir.

7. KOKTA ARANAN ZELLKLER VE VERMLLE OLAN ETKLER: Metalurjik kokun, gerek yksek frnda ve gerekse dkmhanede kullanlmas durumuna gre belirli kimyasal ve fiziksel zelliklere sahip olmas istenir. Bu zellikler: Para bykl Gzenek durumu zgl arl Reaktivitesi Mukavemet 7.1. Kokun Fiziksel zellikleri 7.1.1. zgl Arlk Grnr zgl arlk: Min 0.9 gr /Cm3 , max 1gr /Cm3 Gerek zgl arlk: Min 1.87 gr /Cm3 deerindedir. 7.1.2. Gzeneklilik Min gzeneklik %48, Max gzeneklik %52 deerinde olmaldr. 7.1.3. Boyut Dalm Uygun kok boyutu 60-80 mm'dir.st boyut 100 mm olup,alt boyut ise 25 mm'dir. Ancak bununla beraber frnda kullanlacak kok boyutlarnn dar bir aralkta dalm gstermesi tercih edilir. 7.1.4. Mukavemet Kokun yksek frnda tayc yke dayanmas arttr. Stabilitesi iyi olan kok retimi %1 arttrr. deal bir metalurjik kok aadaki zellikte olmaldr. Kkrt Kl Porozite Rutubet % 0.45 Max % 10 Max % 50-55 % 3 Max

Krlma mukavemeti 180 kg.m./Cm2 (min)

7.2. Kimyasal zellikler 7.2.1. Rutubet Yksek frn sistemi iin kokun rutubet miktarnda %3'lk bir art, 1ton pik demir bana kok tketimini 20-23 kg. arttrmakta ve tyerlerinden flenen havann scaklnn da 100C yseltilmesini gerektirmektedir.

7.2.2. Kl Asal bir yapya sahiptir. Ayrca kokun iindeki karbon orann, kendi miktan ile edeer miktarda azaltmaktadr. Bu nedenle yksek frn koku ierisinde bulunmas arzu edilmez. Kln eriyerek curufa gemesi ve asidik karakteri nedeni ile yksek frn arjna ek olarak kireta katlmas, operasyon maliyetini arttrmaktadr. Sonu olarak, curuf miktarnn ve kok tketiminin artmas, yksek frn verimliliinin azalmasna neden olmaktadr. Koktaki kl miktarnn %1 orannda drlmesi pik retimi bana 10 kg kok tasarrufu salamaktadr. 7.2.3. Kkrt Yksek frna sinter ve kokla giren kkrt, dorudan doruya pik demir kalitesini etkilemektedir. Deneylere gre (S)'n %70-95'i koktan gelmektedir. arj ierisindeki kkrt miktar, curuf bazikliini, curuf hacim ve scakln, oksijen potansiyelini (Fe+MnO) ve demir kalitesini etkilemektedir. Yksek miktardaki kkrtn uzaklatrlmas iin curuf bazikliinin arttrlmas gerekmektedir.(Demir Yataklar Sempozyumu Bildiriler kitab,2005) Bu durumda ise iletme verilerine gre elde edilen pik demir miktar azalmakta kok tketimi ise artmaktadr. Yksek frn arjnn kkrt ieriinin % 1 'ilk bir art ton bana scak metal retimi iin 32 kg daha fazla kok tketimini gerektirmektedir. 7.2.4. Uucu Madde Yaplan aratrmalara gre kok ierisindeki uucu maddenin %0,3-0,8 oranlar arasnda olmas halinde yksek frnda herhangi bir problem yaratmamaktadr. Ancak uucu maddenin %0,1 artmas, kok tketimini 1,5 Kg/Ton arttrmaktadr. 7.3. zet Olarak Kokun zellikleri a. Ortalama rutubet oran %3'tr. Bu oran maksimum %7,7 ve minimum % 1'dir. b. Kl ierii ortalama %10,5 deerindedir. Koktaki kl miktar genel olarak % 18, 7 ve minimum olarak'ta %7,4 civarnda bulunur. c. Ortalama uucu madde oran %1,1 'dr d. Toplam kkrt oran ortalama %0,8 deerinde olup, bu deer maksimum % 1,1 Minimum %0,6 deerleri arasnda deimektedir. e. Sabit karbon miktar ortalama %88,2 olup, %87,1 aras deiim gsterir.(Yenieri,1991) 8. DOLOMTN ZELLKLER Yksek frnlarda; iyi bir curuf yapmak, curuf akkanln salamak ve curuf bazitesi dengesini kurmak amac ile kullanlmaktadr.

8.1.

Kimyasal

zellikler Erdemir

MgO:18 CaO:32 SO2:2 Al2O3:33 S:0.05 8.2. Fiziksel zellikler

Sinter tesislerinde kullanlan dolomitin tane irilii 0-3 mm, yksek frnlarda kullanlan dolomitin tane irilii ise 25 mm-40 mm arasndadr. 9. KRETAI Demir elik Tesislerinde yksek frn iin kullanlan kullanlan kire tann tane boyut dalm 25-40 mm'dir. 10. OKSJENLE ZENGNLETRLM HAVA KULLANIMI Havadaki oksijen yzdesinin artmasyla kokun yanmas ve ergitme zamana bal olarak artar. Oksijenin artmasyla havadaki CO miktar artp bylece redksiyonda artar.Havadaki oksijen miktarnn %21 den %25'e ykseltilmesiyle hazne gazlarndaki CO miktar %35'den %40'a kar ve indirgeme artar.Yksek frna gnderilen havann iindeki oksijen miktarnn %1 ykseltilmesiyle frn retim kapasitesi %4 artmaktadr. 11. YKSEK FIRIN LETMECLNDE ALKAL

KONTROL 11.1.Yksek Frn Datas ve letme Snrlamalar Erdemir 2. yksek frn datalar: 1. 2. Hammaddeler Toplam Sinter(ton)-Gnlk Ortalama(2800 ton) Toplam Pelet(ton)-Gnlk Ortalama(3300 ton) Toplam Cevher(ton)- Gnlk Ortalama(906 ton) Toplam Kmr(ton)- Gnlk Ortalama(400 ton) Toplam Kok(ton)-Gnlk Ortalama(2070 ton) Toplam Kireta(ton)-Gnlk Ortalama(35 ton) Toplam akmakta(ton)-Gnlk Ortalama(60ton) Toplam Manganez(ton)-Gnlk Ortalama(25 ton) Cevher/Yakt oran-Gnlk Ortalama(2,80) retimler

3.

Toplam Scak Maden(ton)-Gnlk Ortalama(4525 ton) Toplam Yakt(kg/TSM)-Gnlk Ortalama(512 kg/TSM) Analizler Maden Scakl(0C)-Gnlk Ortalama(14670C) Madendeki Si(%)-Gnlk Ortalama(%0,57) Madendeki Mn(%)-Gnlk Ortalama(%0,55) Madendeki S(%)-Gnlk Ortalama(%0,083) Madendeki P (%)-Gnlk Ortalama(%0,093) Madendeki C(%)-Gnlk Ortalama(%4,27) Curuftaki FeO(%)-Gnlk Ortalama(%0,73) Curuftaki SiO2(%)-Gnlk Ortalama(%38,78) Curuftaki MnO(%)-Gnlk Ortalama(%1,72) Curuftaki Al2O3(%)-Gnlk Ortalama(%13,51) Curuftaki CaO(%)-Gnlk Ortalama(%34,88) Curuftaki MgO(%)-Gnlk Ortalama(%7,66) Curuftaki S(%)-Gnlk Ortalama(%0,86) Curuftaki K2O(%)-Gnlk Ortalama(%0,84) Curuf Baziklii(B/A)- Gnlk Ortalama(0,814) Curuf Hacmi(kg/TSM)- Gnlk Ortalama(231)

Ereli Demir elik fabrikas iletme snr deerleri aadaki gibidir: 1. 2. Pikteki kabul edilebilir maksimum %S: %0,08 Pikteki kabul edilebilir maksimum %Si:%0,6

3. 4. 5. 6.

Curuf baziklii minimum ve maksimum deerleri:Minimum 0,75-Maksimum 0,85 Kabul edilebilir maksimum curuf hacmi(Kg/TSM):240(Kg/TSM) Minimum gnlk pik retim hedefi:4800(Ton/gn) Kabul edilebilir maksimum yakt tketimi:Kok tketimi:395(Kg/TSM),Kmr

tketimi:100(Kg/TSM)