Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

47
[ Independent Judiciary and Fair Trial and Constitution ] vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;/r#waomw&m;pD&ifa&;ESifhzGJ@pnf;tk yfcsKyfyHktajccHOya' vGwfvyfjcif; Freedom ESifh Liberty udkrnfuJhodk@em;vnfoabmaygufygovJ ? t=uGif;rJhvGwfvyfjcif;/w&m;r#wjcif;/jidrf;csrf;jcif;rsm;&SdEkdifygovm;/&Ekdifygovm;? vGwfvyfr_udkuef@owf&efvdkrvdk/vdkygurnfuJ@odk@uef@owfay;oifhoenf;? vGwfvyfjcif;/vGwfvyfw,f/vGwfvyfr_[laompum;vHk;rsm;onfwpfcgwpf&H=um;zl;aomfjim;vnf;twGif; oabmtESpfom&udkpOf;pm;rdcsifrSpOf;pm;rdrnfjzpfonf?tcsKd@rSmvGwfvyfjcif;udkteuft"dyg`,fzGifh&mYvHk;0t=uGif; rJ hvGwfvyfr_ufkqdkcsif=uonf?xdkvGwfvyfr_onftuef@towfr&Sd/abmifr&Sd/udk,fh oabmESifhudk,fvkyfcsifwdkif;vkyf /jzpfcsifwdkif;jzpf/tajctaeudkqdkvdkjcif;jzpfonf?xdktajctaeonftrSefwpfu,fyif&SdcJhonf?urBmOD;ausmufacwf wGifvlwdk@onfe,fedrd wfr&Sd/vGwfvyfpGmoGm;vmumwdkif;jynfr&Sd/tpdk;&r&Sd/wpfurBmvHk;udkvGwfvyfpGmyifoGm;vm =uonf?xdkumvwGifolwdk@onfºudkufonfhtrsdK;orD;udkrw&m;jykusifhEdkif onf?vlowfEdkifonf?u|ef¹ykEdkifonftm; =uD;olrStm;i,foludktEdkifusifh=uonf?rw&m;jykvkyfcH&v#ifwdkif&ef &Hk;r&Sd?tm;=uD;olrStEdkifusifhv#iftm;i,folrS jidrfcHae&onf?vGwfvyfr_tjynfht0&Sdonfqdkjim;vnf;tuef@towfabmifr&SdIxdkvGwfvyfr_onfy&rf;ywmjzpf aeonf?xdkvGwfvyfr_udkvlwdk@onfvHkjckHr_r&SdIqufvufusifhoHk;&efrvdkvm;awmhacs? vGwfvyfr_qkd&mYt=uGif;rJhvGwfvyf r_onfy&rf;ywmvGwfvyfr_rsd K;jzpfjyD;[email protected]_twGufrsm;pGmpOf; pm;&rnfjzpfayonf?y&rf;ywmvGwfvyfr_onfvl@tzJG@tpnf;twGuftusdKr&Sdyg?xdk@a=umifhu|efkyfwdk@vl@tzGJ@tpnf; wGify&rf;ywmvGwfvyfr_rsdK;r&Sdoifhay?xdk@a=umifhOya'abmiftwGif;rStuef@towfESifhvGwfvyfr_rsdK;udkusifhoHk;Edkif &efpOf;pm;&rnfjzpfayonf? pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onfvl@tzJG@tpnf;wGifvGwfvyfr_udktaxmuftyhHjzpfap&efvdktyfygonf?xdk@ a=umifhtpdk;&tm%[email protected];aompnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onfvl@tzJG@tpnf;wnfjidrfat;csrf;a&;udkt av;ay;xm;aomfvnf;w&m;r#wr_&Sd/r&Sd/udkjynfoljynfom;rsm;taeESifhtaotcsmavhvmxm;&efawmhvdktyfay onf?Oyrm? ?(u)ydkif&SifcGifhrjykv#if4if;.aetdrfOypmtwGif;odk@0ifa&mufcGifhr&Sdap&? ( c)&Jt&m&SdwpfOD;onfEdkifiHom;wpfOD;.aetdrfodk@tcsdefra&G;0ifa&muf&SmazGEdkifonf? txufaz:jyygOyrm(2)ckpvHk;rSmtm%mydkifrsm;rSxkwfjyefaompnf;rsOf;pnf;rsm;jzpf ygonf?xdkOyrm(2)ckudk E_dif;,SOfIavhvmv#ifOyrm(u)onfvlwpfOD;pD.vGwfvyfr_tcGifhta&;udktumtuG,fay;xm;onfOyrm(c)onf vlwpfOD;csif;pD.vGwfvyfr_udktaxmuftyHhray;bJrdrdvdk&modk@qJGxm;aompnf;rsOf;pnf;urf;rsm;jzpfygonf?xdkpnf; rsOf;pnf;urf;rsm;onfvl@tzJG@tpnf;wGiftrSefwpfu,f&Sdoif/hr&SdoifhudktjyeftvSefaqG;aEG;&efvdktyf ayonf?wpfcg wpf&HwGifpnf;rsOf;pnf;rsm;onfvlwpfOD;csif;pD.tcGifhta&;udkxdyg;v#ifvGwfvyf r_udkxdcdkufEdkifonf?xdk@a=umifhxkwf jyefaompnf;urf;Oya'wdk@onfvltenf;pkrScsrSwfonfjzpfap/vltrsm;pkrScsrSwfonfjzpf apvlwpfOD;csif;pD.tcGifht a&;udktumtuG,fay;IvGwfvyf r_ukdrxdcdkuf&efvdktyfayonf?xdk@a=umifhvGwfvyfr_rsm;onfOya'abmiftwGif; rStuef@towfESifhvGwfvyfr_rsdK;udkqdkvdkjcif;jzpfygonf? usGEkfyfwdk@vdkvm;aomvGwfvyfr_onfOya'pnf;rsOf;pnf;urf;abmiftwGif;rSvGwfvyfr_ jzpfygonf?vGwf vyfr_udktrS efwpfu,fvdkvm;v#ifOya'pnf;rsOf;pnf;urf;abmifuef@owfr_ rsm;vdktyfygonf?odk@aomfOya'wdkif;/ pnf;rsOf;pnf;urf;wdkif;onfusGEkfyfwdk @vGwfvyfr_twGuftaxmuftyHhjzpfjyD[kajymr&yg?usGEkfyfwdk@onfqef;ppf&efvdk tyfayonf?xdkodk@qef;ppf&mYvlwpf OD;csif;pD.tajccH tcGifhta&;tay:wGifomqef;ppf&efvdktyf ygonf? w&m; Oya' w&m;qdkonfrSmrSefuefjcif;/ r#wjcif;[kt"dyg`,f&I Oya'[laompum;rSmygVdpum;Oya'orSqif; oufvm aoma0g[m&jzpfonf?n$ef=um;ol/n$ef=um;jcif;/trdef@/pnf;rsOf;pnf;urf;ponfht"dyg`,frsm;udkaz: aqmifonf? xdk@a=umifhw&m;Oya'qdkonfrSm rSefuefr#waom n$ef =um;csuf/trdef@/pnf;rsOf;/ pnf;urf;rsm; [k

Transcript of Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

Page 1: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

[ Independent Judiciary and Fair Trial and Constitution ] vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;/r#waomw&m;pD&ifa&;ESifhzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'

vGwfvyfjcif; Freedom ESifh Liberty udkrnfuJhodk@em;vnfoabmaygufygovJ? t=uGif;rJhvGwfvyfjcif;/w&m;r#wjcif;/jidrf;csrf;jcif;rsm;&SdEkdifygovm;/&Ekdifygovm;? vGwfvyfr_udkuef@owf&efvdkrvdk/vdkygurnfuJ@odk@uef@owfay;oifhoenf;? vGwfvyfjcif;/vGwfvyfw,f/vGwfvyfr_[laompum;vHk;rsm;onfwpfcgwpf&H=um;zl;aomfjim;vnf;twGif;oabmtESpfom&udkpOf;pm;rdcsifrSpOf;pm;rdrnfjzpfonf?tcsKd@rSmvGwfvyfjcif;udkteuft"dyg`,fzGifh&mYvHk;0t=uGif;rJ hvGwfvyfr_ufkqdkcsif=uonf?xdkvGwfvyfr_onftuef@towfr&Sd/abmifr&Sd/udk,fhoabmESifhudk,fvkyfcsifwdkif;vkyf /jzpfcsifwdkif;jzpf/tajctaeudkqdkvdkjcif;jzpfonf?xdktajctaeonftrSefwpfu,fyif&SdcJhonf?urBmOD;ausmufacwfwGifvlwdk@onfe,fedrdwfr&Sd/vGwfvyfpGmoGm;vmumwdkif;jynfr&Sd/tpdk;&r&Sd/wpfurBmvHk;udkvGwfvyfpGmyifoGm;vm =uonf?xdkumvwGifolwdk@onfºudkufonfhtrsdK;orD;udkrw&m;jykusifhEdkifonf?vlowfEdkifonf?u|ef¹ykEdkifonftm; =uD;olrStm;i,foludktEdkifusifh=uonf?rw&m;jykvkyfcH&v#ifwdkif&ef&Hk;r&Sd?tm;=uD;olrStEdkifusifhv#iftm;i,folrS jidrfcHae&onf?vGwfvyfr_tjynfht0&Sdonfqdkjim;vnf;tuef@towfabmifr&SdIxddkvGwfvyfr_onfy&rf;ywmjzpf aeonf?xdkvGwfvyfr_udkvlwdk@onfvHkjckHr_r&SdIqufvufusifhoHk;&efrvdkvm;awmhacs? vGwfvyfr_qkd&mYt=uGif;rJhvGwfvyfr_onfy&rf;ywmvGwfvyfr_rsdK;jzpfjyD;[email protected]_twGufrsm;pGmpOf; pm;&rnfjzpfayonf?y&rf;ywmvGwfvyfr_onfvl@tzJG@tpnf;twGuftusdKr&Sdyg?xdk@a=umifhu|efkyfwdk@vl@tzGJ@tpnf;wGify&rf;ywmvGwfvyfr_rsdK;r&Sdoifhay?xdk@a=umifhOya'abmiftwGif;rStuef@towfESifhvGwfvyfr_rsdK;udkusifhoHk;Edkif &efpOf;pm;&rnfjzpfayonf? pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onfvl@tzJG@tpnf;wGifvGwfvyfr_udktaxmuftyhHjzpfap&efvdktyfygonf?xdk@ a=umifhtpdk;&tm%[email protected];aompnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onfvl@tzJG@tpnf;wnfjidrfat;csrf;a&;udktav;ay;xm;aomfvnf;w&m;r#wr_&Sd/r&Sd/udkjynfoljynfom;rsm;taeESifhtaotcsmavhvmxm;&efawmhvdktyfayonf?Oyrm? ?(u)ydkif&SifcGifhrjykv#if4if;.aetdrfOypmtwGif;odk@0ifa&mufcGifhr&Sdap&? ( c)&Jt&m&SdwpfOD;onfEdkifiHom;wpfOD;.aetdrfodk@tcsdefra&G;0ifa&muf&SmazGEdkifonf? txufaz:jyygOyrm(2)ckpvHk;rSmtm%mydkifrsm;rSxkwfjyefaompnf;rsOf;pnf;rsm;jzpfygonf?xdkOyrm(2)ckudkE_dif;,SOfIavhvmv#ifOyrm(u)onfvlwpfOD;pD.vGwfvyfr_tcGifhta&;udktumtuG,fay;xm;onfOyrm(c)onfvlwpfOD;csif;pD.vGwfvyfr_udktaxmuftyHhray;bJrdrdvdk&modk@qJJGxm;aompnf;rsOf;pnf;urf;rsm;jzpfygonf?xdkpnf;rsOf;pnf;urf;rsm;onfvl@tzJG@tpnf;wGiftrSefwpfu,f&Sdoif/hr&SdoifhudktjyeftvSefaqG;aEG;&efvdktyfayonf?wpfcgwpf&HwGifpnf;rsOf;pnf;rsm;onfvlwpfOD;csif;pD.tcGifhta&;udkxdyg;v#ifvGwfvyfr_udkxdcdkufEdkifonf?xdk@a=umifhxkwf jyefaompnf;urf;Oya'wdk@onfvltenf;pkrScsrSwfonfjzpfap/vltrsm;pkrScsrSwfonfjzpfapvlwpfOD;csif;pD.tcGifhta&;udktumtuG,fay;IvGwfvyfr_ukdrxdcdkuf&efvdktyfayonf?xdk@a=umifhvGwfvyfr_rsm;onfOya'abmiftwGif;rStuef@towfESifhvGwfvyfr_rsdK;udkqdkvdkjcif;jzpfygonf? usGEkfyfwdk@vdkvm;aomvGwfvyfr_onfOya'pnf;rsOf;pnf;urf;abmiftwGif;rSvGwfvyfr_jzpfygonf?vGwf vyfr_udktrSefwpfu,fvdkvm;v#ifOya'pnf;rsOf;pnf;urf;abmifuef@owfr_rsm;vdktyfygonf?odk@aomfOya'wdkif;/ pnf;rsOf;pnf;urf;wdkif;onfusGEkfyfwdk@vGwfvyfr_twGuftaxmuftyHhjzpfjyD[kajymr&yg?usGEkfyfwdk@onfqef;ppf&efvdktyfayonf?xdkodk@qef;ppf&mYvlwpfOD;csif;pD.tajccHtcGifhta&;tay:wGifomqef;ppf&efvdktyfygonf? w&m; Oya' w&m;qdkonfrSmrSefuefjcif;/ r#wjcif;[kt"dyg`,f&I Oya'[laompum;rSmygVdpum;Oya'orSqif; oufvm aoma0g[m&jzpfonf?n$ef=um;ol/n$ef=um;jcif;/trdef@/pnf;rsOf;pnf;urf;ponfht"dyg`,frsm;udkaz: aqmifonf? xdk@a=umifhw&m;Oya'qdkonfrSm rSefuefr#waom n$ef=um;csuf/trdef@/pnf;rsOf;/ pnf;urf;rsm; [k

Page 2: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

t"dyg`,f&ygonf? Oya'&Sdjcif;onfaumif;ovm;/raumif;bl;vm;/bma=umifhvJ? Oya'&Sdjcif;onfaumif;ygonf? odk@aomf Oya'udk,fwdkifu w&m;aomOya'jzpf&efvdktyfygonf? Oya'jyKydkifcGifh&SdaomtzGJ@tpnf;rS jyXgef;aom Oya'rsm;jzpf&efvdktyfygonf? Oya'r&Sdygu jy\emjzpfygu ajz&Sif;&efcufygonf? xdk@a=umifhpHtjzpfOya'xm;&SDrSom jy\emrsm;udkajz&Sif;Edkifrnf?Oya'r&SdfbJwkdif; jynf wdk;wufzdk@ vHk;0rjzpfEdkifyg? Oya'&Sdjcif;a=umifhtumtuG,f&Edkifonf? rvdkufemoludktjypfay;Edkifonf? qHk; &H_;epfemjcif;twGuf av#mfa=u;ay;Edkifonf? jy\emrsm;udkajz&Sif;ay;Edkifonf? vuf&Sdtar&duef uGef* &uf wGif trwfOD;a& oHk;yHkwyHkonf Oya'ynm&Sifrsm;jzpf=uonf? Oya'&Sdv#ifvHkavmufoGm;+yDvm;/ tjcm;rnfonfhvdktyfcsufrsm;&SdOD;rvJ? Oya'&Sd,HkESifhrvHkavmufyg? taumiftxnfazmfrnfhtzGJ@tpnf;rsm; (w&m;ol}uD;/ &Jpcef;/ tusOf; axmif)ponfwdk@&Sd&efvdktyfjyD; vdkufem&rnfhol/ ttkyfcsKyfcHoljynfolwdk@&Sd&efvnf;vdktyfygonf?,if;O ya' twdkif; vdkufem =urnfqdkonfh todpdwf"gwfrsm;&Sd&efrSmydkIvdktyfaomt"duta=umif;t&mjzpfygonf? ,ae@jrefrmEdkifiHudk ppftpdk;&urnfonfhenf;jzifhtkyfcsKyfaeygovJ? vufeuftm;udk;jzifhtm%modrf;cJhonf? aoewfjy+yD;tukefvkyfaejcif;r[kwfyg? aemufqHk;wGif rm &S,favm/ (Martial Law)Oya'xkwfjyef+yD;tkyfcsKyfaecJhjcif;jzpfygonf?xdkodk@rm&S,favmudkxkwfjyefc Jhjcif; a=umifh ,cifujyXgef;xm;cJhaom w&m; Oya'rsm;onf ysufjy,foGm;cJhygonf? rm&S,favm/ (Martial Law) ppf Oya'jzifhtkyfcsKyfjcif;(odk@)Oya'r&SdbJtkyfcsKyfjcif;[kqdkvdkonf?wdkif;jynfwGifOya'ESifhtkyfpdk;ae&mrS ,if;Oya'jzifhwdkif;jynfu dktkyfcsKyf&efr&Edkifaomtajctaeodk@a&mufoGm;aomtcg ,if;Oya'u dk z,fxm;I ,if;Oya'udkvdkufem&efrvdkbJ ppfwyfutkyfcsKyfaom ppfzuft&m&Sdurdrdoabmt&aumif;onfxifonfhtwdkif; wdkif;jynftusKd;udkpdwfxJrSmxm;I &nf&G,f+yD;tkyfcsKyfoGm;jcif;udk ppfOya'jzifh tkyf csKyfjcif; rm&S,favm/(Martial Law)[kac:qdkdkygonf? (EdkifiHawmfa&S@csKyf/ OD;csefxGef;/ OD;Ekacgwf) t*Fvdyfonfjrefrmjynfudkvufeufjzifhodrf;,lcJhygonfxdk@aemufjrefrmEdkifiHudktkyfcsKyf&eftwGufOya't rdsK;rdsK;udkxkwfjyefjyXmef;cJhygonf?(t*FvefEkdifiHoHk;(CommonLaw)ESifhudkufnDaomjrefrmEkdifiHw&m;pD&ifa&;udkOya'twGJ1rS13txdxkwfjyefIjypfr_qdkif&mtr_rsm;§w&m;rr_rsm;ESifhywfoufaomOya'rsm;/ajr,mESifhtcGeftufOya'rsm;/tvkyform;Oya'rsm;/tif;tdkifacsmif;ajrmif;ESifhopfawmqdkif&mOya'rsm;/tp&SdonfhOya'rsm;udkxkwfjyefjy Xmef;cJhygonf?)tcsdK@Oya'rsm;udk,QKtcsdefxdqufvufoHk;pGJvsufyif&Sd ao;onf?(&mZowf=uD;Oya')

*syefwdk@onft*Fvdyfwdk@udkwdkufxkwfcJhjyD;aemufjrefrmEdkifiHudkqufvuftkyfcsKyf&mwGift*Fvdyfwdk@xkwfjyefjyXmef;cJhaomOya'rsm;udkqufvufoHk;pGJItkyfcsKyfcJhygonf?tESpfcsKyfaumufcsufcs&rnfqdkv#ifrnfodk@aomppftm %m&Siftpdk;&(okd@)ppftm%modrf;tpdk;&yifjzpfygapvufeufwpfckwnf;jzifhrtkyfcsKyfEdkifygvufeufjzifhtm%modrf;,ljyD;v#ifOya'rsm;xkwfjyefumwdkif;jynf&Sdjynfoljynfom;rsm;udkOya'rsm;jzifhomtkyfcsKyfavh&Sda=umif;avhvmawG@&Sd&ygonf? Oyrm? ? 1988 ckESpf/pufwbFmv(18)&uf? EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@a=ujimcsuf(1§88) 1? EdkifiHawmfw0Srf;vHk;wGiftbufbufrS,dk,Gif;aeaomtajctaeudktcdsefrSDxdrf;odrf;Edkif&eftwGuf jynfoljynfom;tm;vHk;tusdK;iSm wyfrawmfonfatmufygvkyfief;wm0efrsm;udkxrf;aqmif&ef,ae@rSpIEdkif iHawmftm%mt&yf&yfudkvHk;0wm0ef,lvdkufonf? 1? w&m;Oya'pdk;rdk;a&;/e,fajrat;csrf;om,ma&;? 2? vrf;yef;qufoG,fr_vHkðcHacsmarG@apa&;?

Page 3: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

3? jynfolrsm;.pm;0wfaea&;acsmifvnfap&efTtzJG@rStpGrf;ukefºudk;yrf;aqmif&Gufay;&efESifh yk*~vdu§or0g,rvkyfief;rsm;aqmif&Gufay;Edkifa&;? 4? txufygvkyfief;&yfrsm;jyD;jynfhpHkv#ifygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJusif;ya&;? 2? ygwDpHktaxGaxGa&G;aumufyGJatmifjrifpGmusif;yEdkifa&;twGufvkyfief;taumiftxnfaz:Edkif&ef vuf&SdygwDpHk'Drdkua&pDtaxGaxGa&G;aumufyGJusif;ya&;aumfr&Sifudkqufvufxm;&Sdrnf? tm%m&SifEdkifiHrsm;onftkyfcsKyfa&;tm%mudkxdyfqHk;rSmxm;avh&Sdonf?4if;wdk@tkyfcsKyfa&;twGufvdktyfaomOya'rsm;udk4if;wdk@vdkcsifonfhyHkpHrsm;twdkif;oma&;qGJjyXmef;jyD;vdkufemaponf?xdkenf;wlw&m;pD&ifa&;udk vnf;4if;wdk@vdkcsifonfhyHkpHtwdkif;ompD&ifaponf?vuf&SdjrefrmEdkifiHwGifppftm%m&Sifwdk@onfOya'uJhodk@tm%m wnfaomtrdef@rsm;udkxkwfjyefcJhonf?trsm;jynfoltusdK;&Sdonfr&SdonfudkoHk;oyf&efrvdk/w&m;pD&ifa&;wGifvnf; jyXmef;xm;aomOya'rsm;wGifrnfodk@yifaz:jyxm;apumrljypf'%frsm;udk4if;wdk@n$ef=um;vdkufonfhtwdkif;omcsrSwfay;&onf?tjrifhqHk;aomjypf'%fudkay;&efvnf;n$ef=um;xm;avonf?jypfr_usL;vGefolwpfa,muftm;tedrfhqHk;jypf'%f¡axmif'%f(1)ESpfrStjrifhqHk;axmif'%f(7)ESpftxd¢csrSwfEdkifonf[kOya'wGifjyXmef;xm;v#iftjrifhqHk;aomjypf'%f-7-ESpfudkomcsrSwfay;avh&Sdonf? tjypfuif;pifa=umif;rSwf,ljcif;(Presumption of Innocence) Ù vlwpfa,mufonfjypfr_wpfckusL;vGefonf[kpGyfpGJcH&jyD;zrf;qD;cH&onfqdkyguxdkoludkrnfuJhodk@ac:oifhygo enf;?w&m;cH[kac:oifhygovm;?rnfuJhodk@ac:oifhygoenf;? vlwpfa,mufonfpGyfpGJcH&&Hkoufoufjzifhw&m;cHjzpfonf[krqdkEdkifyg?,if;tr_jzpfay:vmyHkudktaotcsmpOf;pm;&efvdktyfayonf?pGyfpGJcH&oludkw&m;&Hk;wGifppfaq;pD&ifaomtcgjypfr_usL;vGefa=umif;oufaorcdkifvHkv#ifxdkoludkw&m;cH[kac:qdkcJh&jcif;udkrnfuJhodk@jyefvnfpOf;pm;ay;rnfenf;?xdkol.cHpm;csufrSmaumif;Edkifawmhrnfr[kwfay? Oyrm?owif;pm/pme,fZif;/&kyfjrifoH=um;ponfwdk@wGif"g;jywdkufoGm;aomw&m;cHrsm;tm;zrf;rdjyD[kaz:jyjcif;onfoifhawmfygovm;?"g;jywdkufoGm;onf[k,lq&aom(odk@)rouFm[k,lq&aomolrsm;udkzrf;rdjyD[kaz:jyv#ifoifh av#mfrnfxifygovm;?xdktcsufrsm;udktaotcsmpOf;pm;oifhayonf? pGyfpGJcH&olrsm;tm;jypfr_usL;vGefa=umif;xif&Sm;ojzifhjypf'%fcsrSwfjcif;rjykrSDtcsdefxdjypfr_usL;vGefolw&m;cHtjzpfrSwf,lIr&ay?jypfr_usL;vGefol(9)OD;vGwfajrmufcsifvGwfajrmufygap?tjypfr&Sdol(1)OD;udkrSm;,Gif;jyD;jypf'%fr ay;rdygapESifh[kOya'ynm&Sifrsm;uqdkavh&Sdygonf?

ÙEkdifiHom;wpfOD;udkzrf;qD;oGm;onf?rnfonfhae&mwGifzrf;xm;rSef;vnf;rod?rnfonfhyk' frjzifh zrf;onfudkvnf;rodjzpfaeygu-rnfodk@vkyfaqmifrnfenf;? Ù1947-ckESpfzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya't&umuG,f&,lEdkifaomtcGifhta&;rsm; yk'fr(25)? ?(1)t&w&m;&Hk;csKyfwGifa&S@awmfoGif;pmc|efawmftrdef@udkxkwfydkifcGifhtm%m&SdcJhonf?tpdk;&tm%m ydkifrSvlwpfa,mufudkrouFmIzrf;vdkufjyDqdkv#iftzrf;cH&oludkbma=umifhzrf;rSef;rod/&Hk;wifr_r&Sdv#iftzrf;cH&olrdom;pkrSw&m;&Hk;csKyfudkoGm;a&mufav#mufxm;Edkifonf?tr_ac:pmc|efawmfxkwfay;jyD;tpdk;&tm%mydkifrSrnfolbJ zrf;oGm;apumrlcsufjcif;&Hk;a&S@odk@ac:vm&onf?w&m;ol=uD;rStr_udkppfaq;ay;&onf?ajz&Sif;r_onfobm0rus/ ,kwdWr&Sdv#ifcsufjcif;v$wfay;&onf?TuJhodk@aomtm%mrsdK;udktdEdN,EdkifiHw&m;&Hk;rsm;wGifvnf;usifhoHk;v#uf&Sd a=umif;awG@&onf?

Page 4: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

udkatmifvd_if0if; (trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyf) vli,ftzGJ@0if &efukefwdkif;/v_difjrdk@e,f? tr_jzpfpOftusO;f 2005 ckESpf/ *Gsefv/(22)&uf? 2005ckESpf/arv(1)&ufae@wGifudkatmifvd_if0if;(&efukefwdkif;/vd_if+rdk@he,f/trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf(vli,f))udkvyfuD;pm;aomufqdkifwGifxrif;pm;aepOf&dk;&dk;t&yf0wfESifhvl(4)OD;u&kwfw&uf0if a&mufzrf;qD;ac:aqmif&mudkatmifvd_if0if;rSjyefvnfckcHjcif;r&dSbJtomw=unfyifvdkufoGm;cJhonf?

2005ckESpf/arv(10)&ufae@wGifwyfrawmfppfa=uma&;XmerS'kwd,AkdvfrSL;=uD;tqifh&dSolrif;v_difESifhtzGJ@onfudkatmifvd_if0if;.rdef;rrESif;pENmxHa&muf&dSvmjyD;4if;.a,musfm;onfppfa=umae pOftwGif;ESvHk;a&m*gjzifh2005ckESpf/arv(7)&ufae@wGif&kwfw&ufaoqHk;oGm;cJha=umif;vma&muftoday;ta=umif;=um;avonf?

rESif;pENmrS4if;.a,musfm;jzpfoludkatmifv_dif0if;rSmusef;rma&;txl;aumif;rGefolwpfOD;jzpf jyD;rnfonfha&m*gr#r&dScJhbl;a=umif;/tu,fItrSefwu,faoqHk;cJhonfqdkv#ifvnf;=uGif;usef&pfcJh aomrdrd.a,musfm;tavmif;udkawG@csifjrifcsifa=umif;Ak'<bmomxHk;wrf;pOfvmtwdkif;oj*dkvf&eftwGuftavmif;udkjyefvdkcsifa=umif;awmif;qdkajym=um;cJh&m'kAkdvfrSL;=uD;rif;vd_ifrSaoqHk;oludkatmif v_dif0if;.&kyftavmif;udkvdkuf=unfh&efrvdkawmha=umif;2005ckESpf/arv(9)&ufae@uxJuyifwyfr awmfppfa=uma&;Xme.tpDtpOfjzifhoj*dkvfIjyD;pD;cJhjyDjzpfa=umif;ajym=um;umZeD;jzpfolrESif;pENm tm;aoqHk;oGm;oludkatmifvd_if0if;twGufepfema=u;tvSLaiG[kajym=um;jyD;aiG(1)odef;udkay;&m rESif;pENmrSvuQH,l&efjiif;qdkcJhygonf? xdk@aemufAk'<bmom"avhxHk;pHt&(7)&ufjynfhaomae@wGif&ufvnfqGrf;oGyfjykvkyf&eftwGuf usef&pfolZeD;rESif;pENmuema&;zdwfpmudk&dkufESdyf&mwGifvnf;&kwfw&ufaoqHk;oGm;onfqdkaompmom;udk tm%mydkifwdk@uxnfhcGifhrjykcJhay? xdk@tjyif&kwfw&ufaoqHk;oGm;cJholudkatmifvd_if0if;.a,muQrjzpfolOD;a&$=ukd;rSmjrkd@e,ftrsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf(pnf;)rStzGJ@0ifjzpfjyD;EdkifiHa&;tusOf;om;a[mif;wpfOD;jzpfa=umif;udkvnf;od&ygonf? ,if;odk@jzpfay:aeaomw&m;r#wr_r&dSaomudpP&yfrsm;udkaoqHk;ol.ZeD;jzpfolrESif;pENmuOya'wwfodem;vnfonfhtrsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf(tzGJ@0if)a&S@aersm;xHwdkifyifIt=uHOm%fawmif;cH,lumOya't&w&m;pGJta&;,lr_jyk&efpDpOfIr&rf;ukef;jrdk@e,f&Jpcef;rSwqifhw&m;&kH;odk@tr_zGifhcJh onf? aemufqufwGJ tm%mydkifrsm;.&kdufESufppfaq;r_a=umifhaoqHk;oGm;cJhonfhudkatmifvd_if0if;.w&m;Oya'rJh pGmaojcif;tay:auseyfr_r&SdojzifhZeD;jzpfolrESif;pENmrSr&rf;ukef;&Jpcef;odk@ar(18)&ufwGifwdkif=um;cJh &m,if;tr_udk&Jpcef;wGifOD;pGmppfaq;jyD;w&m;&Hk;odk@v$JtyfcJh&mZGefv(1)&ufaehwGiftr_udkpwifppfaq; =um;emcJhonf?

w&m;&kH;rSyk'fr(11)aor_aocif;t&udkatmifv_dif0if;rnfuJhodk@aoqHk;cJh&a=umif;udkr&rf;ukef;jrdk@e,f&Jpcef;rSL;/tr_udkifESifh&yfuGuftm%mydkifrsm;udkt&ifqHk;pwifppfaq;cJhygonf?ZGefv(3)

&ufae@wGifAdkvf=uD;pdkif;atmif0if;/Adkvf=uD;aZmfrif;ausmfESifh&yfuGufOuUXppfaq;cJhygonf?Adkvf=uD;pdkif;

Page 5: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

atmif0if;rSarv(1)&ufaeh&ufae@wGifpwifzrf;onf[ktrSefudkxGufqdk&rnfhtpm;ar(6)&ufaehrSp wifzrf;onf[kvdrfnmxGufqdkoGm;cJhygon/f/ [email protected];udkppfaq;cGJpdyfr_jykvkyf&aomaq;bufqdkif&musGrf;usifolq&m 0ef(4)OD;.twnfjykcsufudktwlppfaq;cJhol a'gufwmaZmfaZmfOD;rSw&m;&Hk;wGifxGufqdkcJhonfrSm- udkatmifvd_if0if;.cE<mudk,fjyifywGif'%f&m(24)ckawG@&Sd&jyD;rsufESmrSajcz0g;txdwpfudk,fvHk;aoG;ajc O'%f&mrsm;&Sdaea=umif;/OD;aESufwGifvnf;t&nfcrf;ajcmufonfhvuQ%m&dSaea=umif;/tmoD;ESpfzufpvHk;ESifhfhtv,fjyGefr=uD;wGifvnf;jynfwnfaejcif;wdk@a=umifhvnfrsKdESifhavjyGefwGift=uD;tus,f'%f&m&&SdcJha=umif;/,mbufeH&dk;&ifnGefhESifhuyfv#ufae&mwGifeH&dk;(3)acsmif;usKd;jyD;=uGufom;wGifaoG;ajcO'%f&mrsm;&dSaea=umif;/0JbufeH&dk;(1)acsmif;usKd;umESvHk;odk@xdcdkufrda=umif;/ESvHk;om;.tjyifbuf wGifvnf;aoG;ajcO'%f&mrsm;awG@&SdcJh&a=umif;/pkpkaygif;usKd;cJhonfheH&kd;(4)acsmif;teuf(1)acsmif;rSmESpfae&mwGifusKd;aea=umif;/tpmtdrfwGiftpmenf;enf;acszsufxm;onfudkawG@&a=umif;/tpmtdrfESifhtlodrftlr=uD;rSmykwfyGysufpD;aea=umif;wkd@udkt"duxm;xGufqdkoGm;jyD;q&m0ef.aemufqHk;aumuf E_wfoHk;oyfcsufay;ajym=um;oGm;onfrSmudkatmifv_dif0if;onfemwm&Snf/tonf;=uD;tqDzHk;a&m*gESifhtmoD;/tqkwfa&m*gwdk@a=umifhaoqHk;cJh&jcif;jzpfonf[kxGufqdkoGm;cJhygonf? ,if;tr_pwifppfaq;pOfrSmyifaoqHk;ol.ZeD;rESif;pENmrStr_rSefay:aygufap&efa&S@ae=uD;OD; atmifodef;xHrSw&m;Oya'qdkif&mt=uHOm%fESifha&S@aevdkufay;&eftultnDawmif;cHcJh&mOD;atmif odef;rSvufcHIa&S@aevdkufay;rnfqdkaomfvnf;w&m;&kH;rSa&SS@aevdkufcGifhrjykcJhay?OD;atmifodef;tm;tr_ppfaq;aepOfoufaoxGufcsufrsm;udkomvdkufvHem;axmifcGifhay;cJhygonf? 2005ckESpf/ZGefv(10)&ufae@wGifr&rf;ukef;jrdk@e,fw&m;ol=uD;rStjcm;tr_jzpfpOfrsm;udkoHk;oyf jcif;r&SdbJa'gufwmaZmfaZmfOD;.aemufqHk;aumufE_wfoHk;oyfcsuftay:tajcjykqHk;jzwfumomrefemwm&Snftonf;=uD;tqDzHk;a&m*gESifhtmoD;/tqkwfa&m*gwdk@a=umifhudkatmifv_dif0if;aoqHk;cJh&jcif; jzpfonf[ktrdefhcsrSwfItr_udkydwfodrf;ay;cJhygonf? Õ w&m;pD&ifa&;pHepfudkrnfuJhodk@pOf;pm;rnfenf;? - (1) Oya'ðyydkifcGifh&SdaomtzGJ@tpnf;? - (2) Oya'ðyjcif;? - (3) Oya'? - zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'? - trmcHOya'(jypfr_qdkif&mOya'/ "avhxHk;wrf;Oya'ESifhtxl;Oya'rsm;) jypfr_qdkif&mOya'[lonfrSmtrsm;ESifhoufqdkifonfhtusdK;pD;yGm;udkxdcdkufysufjym;apaomjypfr_rsm;qdkif&mvdkufem&ef (odk@) csdK;azgufjcif;rðy&efjyXmef;xm;onfhOya'jzpfonf? zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'u tyfESif;xm;aomtajccHvl@tcGifhta&;rsm;udkxdcdkufapaomðyvkyfr_rsdK;onfvnf;jypfr_trsdK;tpm;xJwGifygonf?odk@aomf,ae@usifhoHk;v#uf&dSaomjypfr_qdkif&mOya'wGifrljypfr_.t"dy`g,fudkoD;jcm;jyXmef;xm;jcif;r&Sd ay?jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHOya'twGJ 8/yk'fr(2)ygjyXmef;csufwGifaz:jyxm;&m- (u) ,if;Oya'ygjyXmef;csufrsm;udkqef@usifIðyvkyfv#if(odk@)

Page 6: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

(c)xdkowfrSwfjyXmef;csufrsm;twdkif;rðyvkyfbJysufuGufv#ifvl@tzG@Jtpnf;wpf&yfvHk;tm;xdcdkufepfemaponf[kowfrSwfjyD;EdkifiHawmfuudk,fpm;ðyIw&m;pD&ifa&;t&jypf'%fwpf&yf&yfpD&ifjcif;cH&onfhðyvkyfr_(odk@)ysufuGufr_udkjypfr_[kac:qdkayonf[kjyXmef;xm;ayonf? "avhxHk;wrf;Oya'qdkonfrSmvlrsdK;wpfrsdK;taejzifht"Gef@&SnfpGmvufcHusifhoHk;vmaom"avhxHk;wrf;rsm;udktajccHjyD;aygufzGm;vmaomOya'jzpfonf?"avhxHk;wrf;Oya'tjzpfvufcHusifhoHk;vdkygutqdkyg"avhxHk;wrf;Oya'onf 1?umv&Snf=umpGmtcdkiftrmjzifhwnf&Sdvmaom"avhxHk;wrf;jzpf&rnf? 2?w&m;r#wr_&Sd&rnf? 3?vltrsm;vufcHusifhoHk;r_&Sd&rnf? 4?epfemcsufrsm;udkawmif;qdkEdkifcGifh/oufomcGifh/cHpm;cGifhponfwdk@yg&rnf? "avhxHk;wrf;Oya'onfwnfqJ(odk@)jyXmef;Oya'rsm;udkqef@usifyguysufjy,fap&rnf? usifhxHk;Oya'qdkonfrSmjypfr_qdkif&mOya'rsm;t&jypf'%fxdkufonfhjypfr_rsm;udkppfaq;=um;empD&if &mwGifw&m;&Hk;rsm;wGifvdkufemusifhoHk;&rnfhvkyfxHk;vkyfenf;qdkif&mrsm;udkjyXmef;xm;onfhOya'rsm; yifjzpfonf?jypfr_trsdK;tpm;tvdkufppfar;enf;/jypfr_tvdkuftmrcHcGifh&Sdr&Sd/ausat;I&Edkifr&Edkif/w &m;&Hk;.zrf;qD;cGifhtrdef@rygbJjypfr_usL;vGefolrsm;udkjypfr_tvdkufzrf;qD;EdkifcGifh&Sdr&Sd/t,lcH0ifEdkifcGifh/jyifqifcGifhESifhapm'ur_av#mufxm;jcif;ponfrsm;udkw&m;&Hk;rsm;YvdkufemusifhoHk;&eftwGuffjyXmef;xm; jcif;jzpfonf/tu,fItxl;Oya'rsm;/a'oEW&Oya'rsm;wGifyg&Sdonfhjypfr_rsm;udkcsdK;azgufcJhyguw&m;&Hk;rsm;Y=um;emppfaq;&mwGifvdkufemusifhoHk;&rnfhusifhxHk;Oya'(odk@)enf;Oya'wpf&yf&yfudkoD;jcm;jyXmef;xm;jcif;r&Sdygrl,if;usifhxHk;Oya'/enf;Oya'rsm;udkvdkufem&rnfjzpfonf? Oya'a&;&mt&tultnDay;jcif;(Legal Aid) Oyrmrdef;uav;wpfOD;onfapmfum;cHvdkuf&onf?rnfol@udktm;udk;&rSef;rodjzpfaeonf?rnfonfhae&mudkoGm;jyD;wdkif&rSef;rodjzpfaeonf?xdkuJhodk@aomtajctaersm;wGifrnfuJhodk@vkyfaqmif ay;oifhoenf;? vGefcJhaom*sGefv(3)&ufae@nua[mifaumifrStrsdK;orD;owif;axmufwpfOD;udk(wkwfwkwf)oHk;bD;wuUpDorm;ESifhol@taz:(3)OD;ubefaumuffygvDreftaqmuftOD;teD;wGiftkyfpkvdkuf0dkif;jyD;rk'drf;usifhonf[kwdkifonf?,if;tajctaewGifxdkif;EdkifiH&SdtrsdK;orD;tzJG@tpnf;rsm;u0dkif;jyD;tultnDay;=uonfaemufydkif;wGif,if;trsdK;orD;.pGyfpGJcsufonfr[kwfrSefaoma=umifhaxmifusoGm;cJhonf?

- vlr_a&;tultnDay;jcif; (Social Aid ) - Oya'a&;&mtultnDay;jcif; ( Legal Aid)

tu,fIjypfr_usL;vGefcH&olrSmqif;&Jol wa,mufjzpfaev#if / 'kuQdw wa,mufjzpfaev#if/ ZwftedrfhtjrifcJGjcm;r_a=umifh vl@atmufqHk;v$mjzpfaev#if vlwdkif;onf Oya'a&S@arSmufwGif tnD tr#jzpfonf [laom aqmifyk'fudk az:aqmif&eftwGuf w&m;pD&ifa&; pepftwGuf w&m;&kH;rS rnfuJhokd@ aqmif&Gufrnfenf;// rnfodk@pOf;pm;rnfenf;// wef;wlnDr_[laom jy\emudk vl@tzJG@t pnf;rS vufawG@wGiff r&Sd// xdk@a=umifh vl@atmufqHk;v$m/ vlqif;&J/ 'kuQdw tp&Sdojzifh vl@todkif; t0dkif;wGifz,fusOfjcif;cH&onfhvlawGudkOya'a&S@arSmufwGifwef;wljzpfonfqdkdaomudpPudkpm&Gufay:rSmbJroGm;oifhawmhay//xkd@a=umifhjypfr_usL;vGefcH&olwpfOD;rSmqif;&Jaev#if/'kuQdwjzpfaev#ifvl@

Page 7: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

atmufqHk;tv$mjzpfaev#iftr_wGif&ifqdkif&efaxmufyHhulnDay;&rnfhtzJG@tpnf;u¾w&yfvdktyfvmonf// TuJhodk@Oya'abmiftwGif;tultnDay;r_rsm;ukd (Legal Aid ) [kac:ygonf// (Oya'a&;&mtultnD&,lydkifcGifh)vkyfief;udktaumiftxnfaz:aqmif&Guf&m wGif yHkpHESpfrsKd;&Sdonf// wrsKd;rSmtpdk;&rSaqmif&Gufjcif;jzpf+yD;/wrsKd;rSmvGwfvyfaomtoif;tzJG@rsm;rSvkyfudkifaqmif&Gufjcif; jzpfygonf//

Oyrm -e,fomvefedkifiHwGiftrsKd;orD;udpPudkaqmif&Gufaom tzJG@tpnf;onftrsKd;o rD; udpPoufouf udkomaqmif&Gufonf// ‚tjyif tar&duefedkifiHwGif tr_udpPjzpfolonf aiGr&Sd I tr_twGuf a&S@aeiSm;&ef tcuftcJ &Sdv#if tar&duef a&S@aetoif;odk@oGm;I rdrdjzpfpOfudkajymjy&onf//av#mufv$mwif&onf//xkd@aemufa&S@ae tzJG@rS tultnDay;onf// vGwfvyf aom toif;tzJG@rsm;onf vGwfvyfpGm (Legal Aid) vkyfief;udk aqmif&Guf =u&onf// jrefrmedkifiH wGifvnf; tpdk;& a&S@ae&Sdonf// rdrdwdk@ vl@tzJG@tpnf;wGif tr_udpPtrsKd;rsKd;&Sd=uonf// Oyrm - 'drf;r_udk usL;vGefolrS aiG a=u;csrf;omae v#ifav#mfa=um;ay;,HkESifh w&m;r#wr_udk jzpfapovm; ? wcgw&H jypfr_usL;vGefolonfqif;&Jaev#ifwbufrS"avhxHk;pHt&tajrmuftrsm;av#mfa=u;awmif;r_udk cH&v#if rnfuJhodk@ ðyvkyfrnfenf;// ponfjzifh ESpfvufpvHk; bufrS w&m;r#wr_udk pOf;pm;&rnfjzpfonf// Oya'. tultnDonf rdrdwdk@ vl@tzJG@tpnf;wGif vdktyfovm; ? qdkonfh tcsufrSm pOf;pm&m jzpfvmonf// rarBm'D;,m;edkifiHwGif&Sdaom (Legal Aid ) tzJG@tpnf;rSm vlwa,mufonf qif;&JI tr_ r&ifqdkifekdifv#if qif;&Ja=umif; taxmuftxm; jy&rnf// ( Legal Aid ) tzJG@rS tr_&ifqkdifedkfif&eftppt&m&mudktultnDay;onf//tr_onfonf vkyfief;twnfwusr&Sd/ tdrfydkif,mykdifr&Sd/ yHkrSef0ifaiGr&Sd qif;&Joljzpf&rnf// uarBm'D;,m; ekdifiH (Legal Aid) r_t& tr_onfonf qif;&Jol jzpf&rnf// tif'kdeD;&Sm;ekdifiHwGif tif'dkeD;&Sm; ( Legal Aid Foundation) qkdwm&Sdonf// tif'dkeD;&Sm;. jynfe,f (18)wGif &kH;(18) &kH;ukdzGifhxm;onf// uarBm'D;,m;(Legal Aid) ESifhtif'dkeD;&Sm;(Legal Aid) tzJG@ vkyfudkifr_ yHkpH tenf;i,f uGmjcm;onf// tif'dkeD;&Sm; (Legal Aid ) aqmif&GufyHkrSm - tr_onf qif;&Jcsrf;om t"du r[kwfay// ‚wdk@vkdufyg aqmif&GufaomudpPonf vl@tzJG@tpnf; . taetxm;udk ajymif;vJap&ef yHhydk;ay;ekdifv#if ‚wdk@tzJG@rS vkdufygaqmif&Gufonf// Oyrm qdk=updk@&J@ vl@tzJG@tpnf;wGif owif;Xmeonf ta&;}uD;onf owif;Xmeonf ta&;}uD;onf// owif;Xmersm;onf vGwfvyfpGmjzifh v_yf&Sm;vnfywf&efvdkonf//owif;Xme&Sdjcif;tm;jzifhvl@tzJG@tpnf;.r[kwfrw&m;vkyfr_udk azmfxkwfedkfifonf// xdkk@a=umifh owif;Xme wGif tvkyfvkyf udkifvsuf&Sdaomolrsm;ukd Oya'ESifhtnDtumtuG,fay;&efvdktyfonf//owif;pm/t,f'Dwmwa,muftr_jzpfyGm; onf// ta=umif;trsKd;rsKd;a=umifh tpdk;&r}udKufonfh t&mrsm;udk a&;rdv#if &JrS vmzrf;oGm;onf// xdkowif;pm q&m. csrf;omqif;&Jjcif;onf (Legal Aid ) tzJG@. t"du &nf&G,fcsufr[kwf// owif;pmt,f'Dwm / owif;axmufrsm;onf ‚wdk@. tvkyfudk vGwfvyf pGmvkyfcGifh&Sd&rnf// vkyfcGifh&Sdr_udk tpdk;&tm%mykdifrsm;rS ‚wdk@tay: r[kwf rw&m; vkyfr_ukd tumtuG,fay;&ef vdktyfonf// xdktajccHay:rS tif'dkeD;&Sm; (Legal Aid Foundation) tzJG@rS v_yf&Sm;=ujcif;jzpfygonf//

Page 8: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

zdvpfydkifedkifiHwGifvnf;( Legal Aid ) tzJG@tpnf;rsm;&Sdonf// ‚wdk@. r_tajccHtay:wGif vkyfief;rsm;udk vkyfaqmif=uonf// vl@tzJG@tpnf;wGif qif;&Jcsrf;om wef;wlnDr#r_udk rnfokd@&Sm rnfenf;[k pOf;pm;&mwGif vl@tzJG@tpnf;rS qif;&Jol/ 'kuQdw/ atmufqHk;tv$mrsm;. tcGifhta&; t& Oya'. a&S@arSmufwGif wef;wljzpfap&ef (Legal Aid)[kac:aomOya'a&;&mulnDyHhykd;r_vdktyfa=umif;qdkonfht,ltqudkvufcHpOf;pm;vm =uonf//Oya'qdkonfrSmt,ltqrsm;rStajccH+yD;ay:aygufvmjcif;jzpfonf// zdvpfydkif orRw rm;udk@pf vufxufwGif [ Flag Legal Assitenice Group (FLAG)] [laomtzJG@tpnf;&Sdonf//[kdaq;*sLwfEkdrSOD;aqmifonf//rm;udk@pfvufxufwGi edkfifiHa&;t& wuf=uGolwOD;tm; rw&m; zrf;qD; csLyfaESmifv#if xdktzrf;cH&ol rdom;pk (FLAG) udk ta=umif; =um;v#if ( FLAG) rS aiGwjym;rS r,lbJ tr_udk vkdufygaqmif&Gufay;onf// Oya'a&;a=umif;t& tultnDay;jcif;jzpfonf// xdk (FLAG) vnfywfedkif&ef &HyHkaiG b,fu &oenf;//(2)rsKd;tultnD&onf//wrsKd;rSmtpdk;&xHrSjzpfonf//oufqdkif&mtpdk;&xHrSjzpfonf// vl@tzJG@tpnf;rStjyetvSefaqG;aEG;=uonf//Oya'a&;&mudpP&yfrsm;wGifyg0ifulnD&eftzJG@tpnf;&Sdoifhonf//r&SdoifhonfudktjyeftvSefaqG;aEG;=uonf//Oya'a&;&mtultnDESifhygwf oufaom Oya'udk ygvDrefrS jyXmef;onf// Oya'udk jyXmef;&mwGifygvDrefrS jyXmef;ay;&rnf// rnfonfhtzJG@tpnf;rsm; onf Oya'a&;&m tultnD rsm;ukd vkyfaqmifonfudk (Legal Aid) [kac:onf// rnfonfhtzJG@t pnfrsm;rS Oya'a&;&mudpP&yfrsm; aqmif&Gufonfudk edkifiHawmfrSbuf*sufaiG&oifhonfqdkaomOya'udkt&ifjyXmef;ay;&onf// xkdOya'jyXmef;csufESifhtnDtpdk;&ESpfpOf&HyHkaiGbwf*sufudkxdktzJG@tpnf;rsm;okd@ay;tyf&onf/ (Legal Aid)tzJG@tpnf;vkyfcsiffv#if 0goemygaom olrsm;rS tzJG@tpnf;xlaxmif/ rSwfyHkwif/ tpdk;&xHrS buf*suf&atmif awmif;+yd; vkyfief;yHkrSef vnfywf edkif&ef}udK;pm;=uonf// xdk@a=umifhrdrdwdkif;jynfrS(Legal Aid) udkESpfoufoabmus v#if ygvDrefwGif tqdkwif oGif;/ Oya'jyXmef;/ vkyfief;vnfygwfedkif&ef tpdk;xHrS ESpfpOf&HyHkaiG&ygonf// aemufwckrSmedkifiHwumrS&&Sdygonf//edkifiHwumwGiftvSL&SiftzJG@tpnf;rsm;&Sdygonf//,ckurBmwGifaps;uGufpD;yGm;a&;pepfudkusifhoHk;ojzifhvlwdkif;onfvGwfvyfpGmpD;yGm;a&;pepfudk vkyfedkifonf// pD;yGm;a&;vkyf&mrS csrf;omvm=uonf// xdkcsrf;omol (4/5/10 OD;) aygif;I tzJG@tpnf;rsm;xlaxmifvm=uonf//ukr%̀Drsm;jzpfvm=uonf?xdktcgvl@tzJG@tpnf;rSpOf; pm;vm=uonf?qif;&Jr_ESifhcsrf;omr_udkwef;wlnDr#r_&SdatmifrnfuJhodk@aqmif&Gufrnfenf;?vl@tzJG@tpnf;rSwefff;wlr_udkpOf;pm;&mwGifuJGjym;r_udkygpOf;pm;vm=uonf?uJGjym;r_tajccHay:rSnDr#r_udkygpOf;pm;vm=uonf?uJGjym;r_udkr=unfhbJESifhnDr#r_udkpOf;pm;Ir&ay?uJGjym;r_qdkonfrSmtb,fenf;?vlwpfOD;ESifhwpfOD;onfOm%fynmt&nftcsif;wGifrwlnDEdkif=uay?rsdK;&dk;ADZESifhpdkufxkwfaom0d&d,rSmvnf;rwlnDEdkif=uay? xdkuJGjym;r_tajccHrSwef;wlnDr#r_udkpOf;pm;vm&mt=uGif;rJhwef;wlnDr#r_udkr&Edkifay?tajccHvl@tzJG@tpnf;wGifvlrsm;onfuJGjym;ae=uonf?xdkuJGjym;r_udktodtrSwfrðybJ/ wef;wlnDr#r_qdkonfrSmrjzpfEdkifyg?(LegalAid)tcGifhta&;onfwef;wlnDr#a&;tajccHrS&&Sdjcif;jzpfygonf? (LegalAid)tcGifhta&;onfvlwdkif;r&&SdEdkifIwef;wlnDr#r_udkrqefhusifaebl;vm;[kqdk v#ifxdkrnDr#r__udknDr#atmifðyvkyfjcif;yifjzpfygonf?xdkrnDr#r_udknDr#ap&efvl@tzJG@tpnf;

Page 9: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

rSpOf;pm;&mrwlaomvHk@v0d&d,tajctaeay:wGifae&mwdkif;Ywef;wla&;&Edkifrnfr[kwfay?xdk@twlvl@tzJG@tpnf;rSvlwdk@onfuGm[r_tvGeftrif;jzpfaev#iftusdK;r&Sd[k,lq=uonf?xdk@a=umifh,if;uGm[r_udkxdef;csKyf&ef'Drdkua&pDEdkifiHrsm;wGiftcGefaumufcH=uonf?0ifaiGvHk;0r&Sdv#ifay;p&mrvdkay?0ifaiG&SdvmavavtcGefE_ef;rSmwufavavjzpfonf? tar&duefEdkifiHwGifwpfodef;txuf0ifaiG&Sdv#if0ifaiG.wpf0uf(50µ)udktpdk;&tm; ay;vdkuf&onf?0ifaiGydkrsm;avavtcGefydkaqmif&avavjzpfonf?xdk@a=umifhtpdk;&rSxdktcGefudkav#mhayghay;vdkv#iftvªay;jcif;pHepfwpfckudkxGifay;xm;Edkifonf?tzJG@tpnf;rsm;odk@tvªaiGrsm;xnfh0ifvª'gef;cdkif;ItcGefudkav#mhayghay;onf?xdktzJG@tpnf;rsm;onfrnfr#vªv#ifrnf r#uif;vGwfonf[laomE_ef;xm;&Sdonf?xdkenf;jzifhtzJG@tpnf;rsm;rStvªaiGrsm;udk&&Sdvm onf?wpfurmBvHk;Yrnfol@udktultnDay;&efvdktyfa=umif;xdkaiGa=u;axmufyHha&;tzJG@t pnf;rsm;rS=unfhjyD;rnfonfhtzJG@tpnf;onfvl@tzJG@tpnf;aumif;&maumif;a=umif;aqmif &Gufaeonf[k4if;wdk@o'<goavmufaxmufyHhay;jcif;jzifhwef;wlnDr#r_udkaz:aqmifEdkif&ef=udk; pm;vm=uonf?Tenf;jzifh(LegalAid)onfu¾&yfwpfcktaejzifhyg0ifvmjyD;rwlnDr_udkwlnDr_&&Sdap&efaqmif&Gufvm=uonf?

Õapmfum;cH&jcif;/qHk;&H_;epfemcH&jcif;udkowif;pm/pme,fZif;/&kyfjrifoH=um;/toHv$ifhjcif;wdk@vkyfoifhroifh? epfemoGm;oltwGuftaxmuftyHhjzpfap&eftwGuf&nf&G,fjyD;vltrsm;odatmifvkyfay;oifhonf?odk@rSomtultnDrsm;&Edkifonf? Oyrm? ?vlwpfa,mufonfol.qHk;&_H;epfemoGm;r_twGuf&Jpcef;wGifoGm;a&mufwdkif =um;cJhaomfvnf;tcsdeftwef=umonftxdrnfodk@r#rxl;jcm;v#ifrD'D,mrS,if;tajctaeudkaz:jy ay;vdkufyguv#ifjrefoGm;Edkifayonf?odk@aomfusL;vGefcH&ol.*k%foduQmudkxdyg;apaomaz:jycsuf rsm;udkrlaz:jy&efroifhyg?Oyrm? ?rk'drf;r_rsm;wGifusL;vGefcH&ol.trnf/ae&yfvdyfpm/tjynfhtpHk udkaz:jy&efroifhay? jypfr_usL;vGefoludkta&;,ltjypfay;&mwGiftusifhpm&dwWðyjyifa&;udka&S@&_Iw&m;pD&if&rnf? usL;vGefaomjypfr_ESifhjypf'%frSmoifhawmf&rnf?*syefrsm;jrefrmEdkifiHudktkyfcsKyfcJhpOfucdk;r_rsm;udkao'%fay;avh&Sdonf?cdk;r_usL;vGef&jcif;udkjyefvnfoHk;oyf&efvdkrnfvm;/t*FvefEdkifiHwGifuav;wpfOD;udkZGef;wpfacsmif;cdk;,lr_jzifhao'%ftjypfay;bl;onf?vuf&SdjrefrmEdkifiHwGifvnf;tcsdK@aoma'orsm;wGifjypfr_rsm;udkaus;&Gm"avhxHk;pHrsm;twdkif;ta&;,ltjypfay;avh&Sdonf?cdk;r_udkao'%fay;aeqJjzpfonf? 1947ckESpfzJG@pnf;yHktajccHOya'.yk' fr24wGif&mZ0wfOya'qdkif&mtcGifhta&;rsm;ESifhywfoufIðyvkyfr_wpfckudkðyonfhtcgYtwnfjzpfaeaomw&m;Oya'udkusL;vGefonfrSwpfyg;rnfol@udkrSjypfr_xif&Sm;rpD&if&?xdk@tjyifjypfr_udkðyvkyfonfhtcgutwnfjzpfaeaomw&m;Oya't&ay;Edkifaomt jypf'%fxufydkI=uD;av;aomtjypf'%fudkvnf;rnfol@udkrSray;&? w&m;ol=uD;a&G;cs,fjcif; Õtem*gwfwGifrdrdwdk@wdkif;jynftwGufw&m;ol=uD;rsm;udkrnfuJhodk@a&G;cs,frnfenf;? Õ ? ? ? paomt&nftcsif;rsm;&Sdaomolrsm;udkrnfuJhodk@ a&G;cs,frnfenf;?

Page 10: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

w&m;ol=uD;rsm;udka&G;cs,f&mwGif(2)rsdK;&Sdonf (1) vlxkrSwdkuf&dkufa&G;cs,fwifa_rSmufaompHepf/ (2) tm%mydkiftzJG@rScefhxm;aompHepf/ w&m;ol=uD;rsm;udkzuf'&,fpHepfusifhoHk;aomEdkifiHrsm;wGifrlzuf'&,fjynfaxmifpktpdk;&ua&G;cs,faompHepfESifh jynfe,ftwGufa&G;cs,faompHepfrwl=uyg? w&m;ol=uD;.toufudkowfrSwf&mwGifvnf;rwlnD=uyg?tcsdK@EdkifiHrsm;wGif(75)ESpftxdwm0efxrf;aqmifEdkif a=umif;owfrSwfxm;onf?tcsdK@url,if;touft&G,fwGifrSwfOm%frsm;csdK@,Gif;jyD;oli,fjyefwwfonf//xdk@a=umifh,if;xufav#mhIowfrSwf=uonf?udk;&D;,m;EdkifiHwGifrlw&m;ol=uD;csKyf.oufwrf;rSm(6)ESpfjzpfjyD;/touf(70)txdwm0efxrf;aqmifEdkifygonf?w&m;v$wfawmfcsKyf&Hk;w&m;ol=uD;rsm;onftouf(65)ESpfxd/tjcm;w&m;ol=uD; rsm;onftouf(63)ESpfxdomwm0efxrf;aqmifEdkifonf?az:jyygtoufrsm;udkausmfvGefygutjidrf;pm;,l&efowf rSwfxm;onf? w&m;ol=uD;rsm;udkvGwfvyfpGmw&mpD&ifEdkif&eftwGufzJG@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya't&tmrcHxm;&rnf? ‘etz’wdk@uJhodk@,if;wdk@pdwfwdkif;usw&m;pD&ifqHk;jzwfjcif;rsdK;a=umifhw&m;r#waomw&m;pD&ifa&;udkaz:aqmifEdkif rnfr[kwfay?1947ckESpfzJG@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya't&w&m;v$wfawmfcsKyfw&m;ol=uD;csKyfonfEdkifiHawmforRwr&Sdv#iforRwudk,fpm;wdkif;jynfudktkyfcsKyfEdkifonf?xdk@a=umifhOD;ae0if;u1962ckESpftm%modrf;aomtcgw&m;ol =uD;csKyfOD;jrifhodef;udkzrf;qD;jyD;axmifcsxm;cJhonf?

1947-ckESpfzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya't&w&m;ol=uD;rsm;cef@xm;jcif;? yk'fr(139)1-wGifw&m;ol=uD;csKyftaejzifhjyk&rnfh”uwdopPm”udkaz:jyxm;onf? yk'fr(140)wGiftydk'fESpfydk'f&Sdonf/tydk'f(1)wGifEdkifiHawmftpdk;&0ef=uD;csKyfESifhndSEd_if;wdkifyifjyD;v#ifygvDrefqdkif&mv$wfawmfESpf&yfwGJbuftpdk;&.oabmwlnDcsufjzifhEdkifiHawmfw&m;a&;0ef=uD;csKyfudkEdkifiHawmfw&m;a&;0ef=uD;csKyfudkEdkifiHawmforRwonfrdrdudk,fwdkifvufrSwfa&;xdk;wHqdyfcwfESdyfaomtrdef@pmjzifhcefhxm;&rnf? 1947ckESpfzG@Jpnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'.aomhcsufonfcef@xm;jyD;v#ifjyD;oGm;jyDjzpfonf?w&m;a&;Xme [email protected];aqmifwmrsm;vkyfaqmifonf?'kwd,tydk'fwGifEdkifiHawmfw&m;a&;0ef=uD;csKyfESifhEdkifiHawmftpdk;&0ef=uD;csKyfwdk@ndSE_dif;wdkifyifjyD;v#ifygvDrefqdkif&mv$wfawmfESpf&yfwGJbuftpnf;ta0;.oabmwlnD csufjzifhw&m;v$wfawmfcsKyfESifhw&m;v$wfawmfqdkif&m0ef=uD;tm;vHk;udkEdkifiHawmforRwonfrdrdudk,fwdkifvufrSwf a&;xdk;wHqdyfcwfESdyfxm;aomtrdef@pmjzifhcef@xm;&rnf? yxrtydk'f(1)wGifw&m;0ef=uD;csKyfudkorRwrScef@tyfonf?orRwonf0ef=uD;csKkyfESifhwdkifyifjyD;v$wfawmfESpf&yfwGiftwnfjykcsuf&,lonf?xddktcgw&m;a&;0ef=uD;csKyfudk&&Sdonf?xdk@aemufw&m;a&;0ef=uD;csKkyf/tpdk;&0ef=uD;csKkyfESpfOD;ESifhorRwrSwdkifyifjyD;trnfpm&if;udkv$wfawmfwGifwifoGif;jyD;twnfjykcsufjzifhorRwrSw&m;a&;0ef=uD;udkcef@tyfvdkufonf? w&m;a&;0ef=uD;rsm;ESifhw&m;a&;0ef=uD;csKyfyl;aygif;Iw&m;&Hk;csKyfudkzGJ@pnf;onf?xdktcgw&m;a&;0ef=uD;rsm;onfvkyfief;wm0efrsm;udkrSefuefpGmaqmif&Gufaeor#umvywfvHk;/tpdk;&ESifhvnf;rqdkif/v$wfawmfESifhvnf;rqdkif awmhay?odk@aomfw&m;a&;0ef=uD;rsm;onfudk,fusifhoduQmazgufjym;jyD;vm'f,lv#ifwpfydkif;jzpfonf?xdk@a=umifh1947ckESpfzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'wGif&Sdonf? 1947ckESpfzG@Jpnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'yk'fr(141)t&w&m;ol=uD;tm;vHk;onfTzG@Jpnf;tkyfcsKyfyHkESifhw&m;Oya'rsm;[email protected]&m;pD&ifr_tvkyf0wW&m;rsm;udkvGwfvyfpGmaqmif&GufEdkif&rnf[kaz:jyxm;.f? rqvacwfwGifrl w&m;ol}uD;rsm;onf t&nftcsif;&Sd&efrvdkcJhyg? ygwD0ifjzpf&efomvdkonf? Oya'udpPa&;&mrsm;twGufOya't}uHay;tzGJ@&Sdonf?odk@aomfw&m;ol}uD;rsm;onft}uHay;[email protected];xufygwDOuUX/aumifpDOuUXwdk@.!Gef=um;csufrsm;udkvkdufemavh&Sdonf?xdk@a=umifhrqvacwfwGifvm'fpm;r_rsm; aygrsm;cJhonf?w&m;pD&ifa&;vnf;uarmufurjzpfcJh&onf?vkyfief;wm0efxrf;aqmif&mwGifvnf;1974zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'ay:wGif azmfjyxm;csufrsm;awG@Edkifonf?

Page 11: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

1974 ckESpf zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'yk'fr (73) A[dkESifha'oqkdif&mtm%mydkiftzGJ@tpnf;rsm;.qHk;jzwfcsufrsm;trdef@rsm;onfOya'ESifhudkufnDjcif;r&Sdygu y,fzsufjcif;[kazmfjyxm;aoma=umifh zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHkESifhtnD EdkifiHawmfaumifpDudk tm%may;xm;onf? xdkt&mudkrqvacwfwGiftzGJ@tpnf;(4)&yfjzpfaom0ef}uD;tzGJ@/jynfol@w&m;ol}uD;tzGJ@/jynfol@Oya'tusdK;aqmiftzGJ@jynfol@vkyfief;ppfaq;a&;tzGJ@wdk@udktm%mydkiftzGJ@tjzpfoHk;oyfonf?xkdA[dktm%mydkiftzGJ@tpnf;.qHk;jzwfcsuftrdef@rsm;onfOya'ESifhrudkufnDv#ify,fzsufcGifh&Sdonf?trSefrSmxdktm%mrSmw&m;&Hk;csKyfwGif&Sd&rnf? &Sdoifhonf?'Drdkua&pDEdkifiHrsm;wGifxdktm%monfw&m;&Hk;csKyfwGif&Sdonf?w&m;pD&ifa&;ydkif;qdkif&mt&jyefvnfoHk; oyfjcif;/ xdktm%monf w&m;&Hk;csKyfwGifusifhoHk;rnfjzpfonf? Rqv acwfwGif ajymif;jyefjzpfIEdkifiHawmfaumifpDu usifhoHk;oGm;cJhonf? w&m;&Hk;onf tvdkvdkae&if EdkifiHawmfaumifpDvufatmufodk@usa&mufoGm;cJhonf? yk'fr(109)wGifjynfol@w&m;ol}uD;[email protected]&,lIw&m;a&;0ef xrf;tzGJ@tpnf;tqifhqifhudkvdktyfovdkzGJ@pnf;Edkifonf?vdktyfaomw&m;a&;0efxrf;rsm;udkOya'ESifhtnDcef@tyf Edkifonf? vufawG@vkyfief;rsm;wGif w&m;ol}uD;tzGJ@onf EdkifiHawmfaumifpDrS oabmrwlv#if bmrSrvkyfEdkifay? Toabmw&m;udk 1974 ckESpfzGJ@pnf;yHktajccHOya'wGif twdtvif;azmfjyxm;onf? uif;vGwfcGifhrsm; wdkif;jynft}uD;tuJrsm;onf 4if;wm0efxrf;aqmifpOfumvtwGif; oabm&dk;jzifhaqmif&Gufr_rsdK;udk ta&;,lIr&ay? Bk&iforwwdk@onf 4if;wdk@vkyfcsif&mvkyfydkifcGifhudk abmifxJrSr[kwfv#if vkyfydkifcGifhr&Sday? udk,fusifh rsm;jzpfEdkifonf? Tt&monfudk,fa&;udk,fwmudpPjzpfonf? Oyrm/ tar&dueforw uvifwefESifh armfeDum vl0ifpuD;udpPrsdK;orw/ bk&ifwdk@onf wm0efxrf;aqmifpOfumvwGif jyKrlcJh/ aqmif&GufcJhaomudpPtm;vHk;udk wm0efxrf;aqmifpOf&dk;om;pGmaqmif&GufcJhaomudpP[koabmxm;Ir&Edkifay?Oyrm/yD&l;EdkifiHo0rwyDEdkacs;udpPrsdK;? tcsdK@EdkifiHrsm;wGif - Oyrm/ xdkif;EdkifiHwGif xdkif;bk&ifudk w&m;&Hk;odk@ac:,lppfaq;cGifhr&Sdyg? uif;vGwfjcif;rsm; 1? bk&if/ orw/ tp&Sdojzifhwdkif;jynft}uD;tuJtaejzifh uif;vGwfjcif;? wdkif;jynft=uD;tuJrsm;onf4if;wm0efxrf;aqmifaepOfumvtwGif;oabm&dk;jzifhaqmif&Gufaer_rsm;udkta&;,lIr&ay?rnfonfht,ltqrSvmoenf;[kqdkv#if(TheKingCandonoWrong)bk&ifonftrSm;rvkyfEdkifqdkonfht,ltqrSvmygonf? bk&ifwpfa,muf/orRwwpfa,mufonfolvkyfcsif&mudkvkyfydkifcGifhtm;abmifxJrSr[kwfv#ifvkyfydkifcGifhr&Sd?udk,fusifhoduQmazgufjym;r_jzpfEdkifonf?Tt&monf4if;.udkf,fa&;udk,fwmudpPyifjzpfonf? Oyrm??tar&dueforRwuvifwefonfarmfeDumvl0if;puD;ESifhudpPPrsdK;/csDvDEdkifiHorRwyDEdkifa&S;udpPwGif4if; wm0efxrf;aqmifpOfumvtwGif;nSif;yrf;/ESdyfpuf/owfjzwfr_rsdK;?TuJhodk@vkyfydkifcGifhabmifxJrSr[kwfv#ifwddkif;jynft=uD;tuJtaejzifhuif;vGwfjcif;tcGifhudk&&Sdrnfr[kwfay? aiGa=u;owfrSwfcsuftay:tajccHIpD&iffydkifcGifhqdkonfrSm? ?A[dkw&m;&Hk;/jynfe,f§wdkif;-w&m;&Hk;/c&dkifw&m; &Hk;/jrdk@e,fw&m;&Hk;rsm;[lI&Sd=u&m(txl;tm%m&)jrdk@e,fw&m;&Hk;onfaiGusyf500’000d§(ig;odef;)/c&dkifw&m;&Hk;onfaiGusyf-3’000’000d§(odef;oHk;q,f)/jynfe,f§wdkif;-w&m;&Hk;rsm;onfaiGa=u;ESifhywfoufItuef@towfr&SdpD&if ydkifcGifhtm%musifhoHk;Edkifonf?A[dkw&m;&Hk;onftxufaz:jyygw&m;&Hk;rsm;rSqHk;jzwfcsufrsm;tm;rauseyfIa&muf&Sdvmaomtr_rsm;udkppfaq;pD&ifEdkifaomtjrifhqHk;pD&ifydkifcGifhtm%mudkay;xm;onf? xl;jcm;aomr_cif;rsm;tvdkufpD&ifydkifcGifh? ?yifv,fa&a=umif;ESifhywfoufaomr_cif;rsm;wGif? Oyrm? ?oabFmcsif;wdkufaomtr_tm; A[dkw&m;&Hk;rSppfaq;pD&ifay;&onfhtm%mudkay;xm;onf? (1) wdkif;jynft=uD;tuJrsm;uif;vGwfjcif; wpfurBmvHk;qdkif&mpD&ifykdifcGifhonf”yDEdkacs;”udpPwGifcsDvDwGifjzpfaomr_cif;udkcsDvDwGifomppfaq;&rnfjzpfonf?yDEdka&S;onfwdkif;jynft=uD;tuJwpfOD;jzpfonf?4if;jzpfyGg;aomr_cif;rSmyDEdka&S;wm0efxrf;aqmifpOfumvt

Page 12: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

wGif;nSif;yrf;ESdyfpufjcif;/zrf;qD;owfjzwfjcif;tajrmuftrsm;jzpfcJhonf?tcif;jzpfyGg;r_rSmcsDvDwGifjzpfonf?csDvDwGifyDEdka&S;udkw&m;pGJIr&ay?tb,fa=umifhqdkaomfcsDvDw&m;&Hk;onfyDEdka&S;.=oZmcHjzpfaeIjzpfonf?yDEdka&S;tm%m&Sd pOfujypfr_usL;vGefcH&aomrdom;pkbufrSyDEdka&S;tm;w&m;pGJqdk&eff=udk;pm;jyD;pydefw&m;&Hk;rSta&;,lay;&efawmif;qdkcJhonf?pydefw&m;&Hk;rSvnf;wpfurBmvHk;qdkif&mpD&ifydkifcGifhudkpdwf0ifpm;jyD;pwifusifhoHk;&ef=udk;pm;aecsdefjzpfonf? jyif;xefaomvl@tcGifhta&;csdK;azmufr_jzpfv#ifwpfurBmvHk;qdkif&mpD&ifydkifcGifhudkvkyfydkifcGifh&Sdonf?AdkvfcsKyf =uD;yDEdka&S;onft*FvefwGifoGm;a&mufaq;ukoonf?pydefw&m;&Hk;rS0&rf;xkwfay;vdkufonf?t*Fvefw&m;&Hk;rSpydefw&m;&Hk;.0&rf;udkudkifIzrf;cGifh&Sdr&Sdar;cGef;wufvmonf?w&m;ol=uD;rsm;t=um;wGift,ltqESpfrsdK;uGJoGm;onf? aemufqHk;wGifwdkif;jynft=uD;tuJjzpfaomfjim;vnf;ol@EdkifiHom;rsm;tay:wGif&ufpuf=urf;=ukwfqdk;oGrf;aomvl@tcGifhta&;csdK;azmufr_a=umifhw&m;pD&ifa&;.uif;vGwffcGifhudkr&oifhay[kqHk;jzwfcJhonf?wdkif;jynft=uD;tuJ.uif;vGwfcGifhqdkonfrSmwdkif;jynf.vkyfief;aqmifwmrsm;udkaqmif&GufpOfumvtwGif;oabm&dk;ESifhvkyfaqmif&if;rSm; ,Gif;oGm;cJhaomtr_rsm;ESifhomoufqdkifonf?wdkif;jynft=uD;tuJonfwdkif;oljynfom;rsm;tay:wGif&ufpuf=urf; =ukwfaomvkyf&yfrsm;wGifrluif;vGwfcGifhr&&Sdoifhay?a,bl,stm;jzifhvkyfief;aqmifwmvkyfudkifr_wGifuif;vGwfcGifh&Sdayonf?odk@aomf-yk*~dKvfa&;udk,fusifhw&m;azmufjyefr_ESifhjynfol§jynfom;rsm;tay:wGifvl@tcGifhta&;csdK;azmuf usL;vGefr_&Sdv#ifwdkif;jynft=uD;tuJyifjzpfaomfvnf;uif;vGwfcGifhudkr&&Sdoifhay? (2) ygvDrefqdkif&muif;vGwfcGifh ygvDrefv$wfawmftwGif;YOya'rsm;udka&;qGJtwnfjykjyXmef;Edkif&efvdktyfonfhudpP&yfrsm;YygvDreftrwf rsm;.ajymqdkaqG;aEG;csufrsm;tay:wGifw&m;&Hk;rsm;Ytr_jykvkyfw&m;pGJqdkcGifhr&Sday?ygvDreftrwfrsm;onfv$wfawmfaqG;aEG;yGJrsm;twGif;wpfa,mufESifhwpfa,mufjiif;cHkajymqdkr_rsm;&Sdonf?,if;aqG;aEG;jiif;cHkr_rsm;tay:wGifw&m;pGJqdkydkifcGifhr&Sday?uif;vGwfcGifhudkay;xm;&onf?jyifywGifygvDreftrwfjzpfwdkif;ajymcsif&majymEdkifaomtcGifhta&;rsm;udkrlay;rxm;acs? (3)w&m;pD&ifa&;qdkif&muif;vGwfcGifh w&m;ol=uD;rsm;onfr_cif;rsm;udkppfaq;pD&ifaqmif&GufaepOfOya'vkyfxHk;vkyfenf;rsm;ESifhtnD4iff;.pD&if ydkifcGifhtm%mtwGif;rSajymqdkvkyfudkifaqmif&Gufjcif;jzpfv#if4if;tm;w&m;pGJydkifcGifhr&Sday? w&m;ol=uD;rsm;onf4if;.wm0efaqmif&GufaepOftwGif;a,bl,stm;jzifhuif;vGwfcGifhay;xm;onf?odk@ aomfw&m;ol=uD;wpfOD;onf4if;.omrefvkyf&dk;vkyfpOftwdkif;aqmif&Gufr_r&Sdv#if/pD&ifydkifcGifhtm%mxufausmfvGefIvkyfv#if/w&m;ol=uD;onfbufvdkufr_jykv#if&Hk;ajymif;jyD;ppfaq;ay;yg&efav#mufxm;ydkifcGifh&Sdonf? ,if;odk@ppfaq;aeonfhw&m;cGiftwGif;ESpfbuftr_onfrsm;/oufaorsm;onfvnf;tcsif;csif;tjyeft vSefw&m;pGJqdkcGifhr&Sday4if;rSmyHkrSefppfaq;aeaomtr_rsm;wGifjzpfonf?w&m;cGifxJwGifoufaou4if;Yygvmaom "g;jzifh&efjykv#ifw&m;pGJqdkcGifh&Sdonf?4if;t=urf;zufr_onfomreftajctaer[kwfawmhay?&nf&G,fcsufjzifhtEW &m,ffjykvdka=umif;ay:vGifaeayonf?w&m;ol=uD;rSvnf;w&m;&Hk;udkrxDav;pm;vkyfaomtr_ESifhw&m;pGJqdkI&onf? (4)jyXmef;Oya'qdkif&muif;vGwfcGifh

wpfcgwpf&HwGifjyXmef;Oya'xJwGifrnfol@udkawmhw&m;pGJqdkcGifhr&Sd[kcsGif;csuftaejzifhygwwfonf? Oyrm? ?jrefrmjynfwGiftrsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfESifhppftpdk;&wdk@awG@qHkaqG;aEG;yGJjykvkyfjyD;EdkifiHa&;jykjyifajymif;vJr_ uddkvkyfawmhrnfqdkv#if”etz”wdk@usL;vGefcJhaomjypfr_jypf'%frsm;twGufrnfodk@oabmxm;rnfenf;?qdkaomar;cGef;onfjzpfvmonf?awmfvSefa&;tzGJ@tpnf;rsm;rSrSm;,Gif;cJhaomjypfr_usL;vGefr_wpfpHkwpf&mvnf;&Sdaumif;&Sdvdrfh rnf,if;tay:rnfuJhodk@oabmxm;rnfenf;?,if;tajctaersm;ay:wGifOya'jykydkifcGifh&Sdaomu¾&yfrSxdkr_cif;rsm;tay:wGifOya'a=umif;t&umuG,fay;&efvdktyfvmonf?4if;t&mrSmvGwfjidrf;csrf;omcGifhyifjzpfonf?4if;udkOya'xkwfjyefvdkufv#ifvnf;tao;pdwfxnfhoGif;a&;om;&efvdktyfayonf?rnfonfh&uf/rnfonfhv/rnfonfhckESpfumvtwGif;rnfuJhokd@aomjypfr_rsm;udkusL;vGefapumrl,if;r_cif;rsm;tay:w&m;pGJqdkcGifhr&Sdap&[kxkwfjyefay;&rnf?

Page 13: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

Oyrm? 1 ? EdkifiHa&;ESifhywfoufIusL;vGefaomjypfr_? ?2 ? trSefw&m;az:xkwfa&;aumfr&Sif? xdktajctae(2)&yfudktuef@towfay;xm;onf?EdkifiHa&;ESifhygwfoufIusL;vGefaomjypfr_wGifqdkvdkonfrSmawmfvSefa&;ygwDwpf&yfwGifygwD0ifwpfOD;onf&Gmwpf&GmwGifrk'drf;r_usL;vGefjcif;onfTudpPESiffhroufqdkifay?odk@ aomfEdkifiHa&;wm0efxrf;aqmifr_wGif-avmydwv#yfppf"gwftm;ay;puf&HkudkazgufcGJaomtr_wGifavmydwpuf&Hkwpf ckudkomazgufcGJv#ifjy\emr[kwffacs?odk@aomftem;wGif&Sdaomtdrf(4§5)vHk;udkygxdIrdom;pkaoqHk;v#ifTt&monfjypfr_vm;[lIar;jref;&efjzpfvmonf?wm0eft&azgufcGJr_azgufcGJr_udkusL;vGefIEdkifiHa&;jypfr_jzpfoGm;onf?EdkifiHa&;jypfr_jzpfItvG,fwuluif;vGwfcGifhudkr&awmhay?aumfr&Sifa&S@wGifvma&muf0efcH&rnf?,if;aumfr&SifrStrSefw&m;az:xkwfa&;ESifhjyefvnfoifhjrwfa&;aumfr&Sifjzpfonf?jypfr_usL;vGefol.tr_jzpfta=umif;t&mtao;pdwfudkod&jyD;v#ifaumfr&SifrSvGwfjidrf;csrf;omcGifhudkay;&rnf?odk@aomfvGwfjidrf;csrf;omcGifhonft=uGif;rJhr[kwfaytuef@t owfESifhjzpfonf?trdef@ay;apcdkif;jcif;ESifhwm0efcHjcif;rsm;&Sdvmonf?rnfonfhtcgwGifwm0efcH&oenf;? rnfonfh tcgwGifvGwfjidrf;csrf;omcGifh&Edkifoenf;? qdkwmjzpfvmonf? Oyrm? ?’at’[kac:aomAkdvfcsKyfwpfa,mufonfol@vufatmufrS’bD’wyf&if;rSL;udkwm0efay;vdkuf onf?xdkwyf&if;rSL;onf&ifeDawmfvSefa&;orm;rsm;ESifh(at/bD/tufpf/'D/tufzf/)wyfudkacsr_ef;&efwm0efay;cH&onf?xdkodk@awmfvSefa&;orm;rsm;udkacsr_ef;aeonfhumvtwGif;wm0efcHr_onf’at’AdkvfcsKyfxHwGif&Sdonf?xdkwyf&if;rSL;.vkyfaqmif&r_onfAdkvfcsKyf.trdef@twdkif;vkyfaqmif&aomtr_jzpfonf? odk@aomfvufawG@wGifxdkodk@wdkuf&Hkomruu&ifeDwyfESifh(at/bD/tufpf/'D/tufzf/)wyftwGif;&SdtrsdK;orD; rsm;udkrk'drf;usifhv#ifxdkta=umif;t&monftrdef@xJwGifrygIwm0efcHr__onf’bD’wyf&if;rSL;xHwGifa&mufoGm;onf?xdk@a=umifhwpfcsdefcsdefwGifxdkr_cif;rsm;udkta&;,laqmif&Gufv#ifxdktcsufrsm;udkpOf;pm;&efvdktyfvmonf?vGwfjidrf; csrf;omcGifhudk&mE_ef;jynfhay;Ir&ay?tcsdK@rSmtrdef@t&vkyf&onf?tcsdK@rSmtrdef@abmifrsm;udkausmfvGefIjykvkyfjcif; jzpfonf?,if;tajctaersm;udkvGwfjiddrf;csrf;omcGifhay;Ir&ay?xdk@a=umifhvufawG@usifhoHk;&mwGifrSwfom;&efvdkonf?trdef@ay;olrSvnf;&Sif;vif;pGmtrdef@ay;&efvdkonf? ta&S@wDarmwGif1998-ckESpfwGifta&S@wDarmonftif'dkeD;&Sm;rScGJxGufIoD;jcm;wdkif;jynfaxmifoifh/raxmif oifhudka&G;aumufyGJjykvkyf=uonf?jynfvHk;usGwfqENcH,lyGJwGifta&S@wDarmom;rsm;onfoD;jcm;wdkif;jynfaxmif&ef qHk;jzwfcsufcsvdkufonf?xdkt&mudkr=udkufaomtif'dkeD;&Sm;EdkifiHrSppfAdkvfcsKyf’&Drefwef’onfajrvSefpHepfudkusifhoHk;&eftrdef@a=u;eef;udkydk@vdkufaomtcgtif'dkeD;&Sm;ppfwyfESifhtif'dkeD;&Sm;ppfwyfudkvdkvm;aomta&S@wDarmjynfol@ppfwdk@rSajrvSefpHepfudkusifhoHk;&mrD;&_d@r_/vlowfr_/rk'drf;r_-rsm;usL;vGefjyD;wpfjrdk@vHk;rSmvGwfajrmuf&modk@xGufajy;&avonf? vlaygif;(1000)cef@rSmaoqHk;oGm;=u&avonf?,QKtcgtar&duefw&m;&Hk;wGif’&Drefwef’udkw&m;pGJqdkr__jyefvnfjyk vkyfae=uavonf? w&m;pGJqdkydkifcGifhrsm;udkuef@owfjcif; jypfr_qdkif&mOya' (Criminal Law) tcef; (4) uif;vGwf&jrJtcsufrsm; (General Exception) yk'fr (76) rS yk'fr (95) xd EdkifiHom;wpfOD;.tajccHtcGifhta&;wGifw&m;pGJqdkydkifcGifhudkjyXmef;&ef/xnfhoGif;&ef/vdktyfonf?xdktxJwGifuif;vGwfjcif;rsm;udkawG@&onf?EdkifiHom;wpfOD;onfw&m;pGJqdkydkifcGifhudkusifhoHk;Ir&aomtydkif;rsm;vnf;&Sdonf? w&m;&Hk;udkrxDrJhjrifjykvkyfjcif;? w&m;&Hk;udkrav;rpm;jykIta&;,ljcif;? &mZowf=uD;Oya't&atmufaz:jyygjypfr_rsm;usL;vGefv#ifusifhxHk;Oya'yk'fr 480 rS 484 xdta&;,lEdkifonf? 1? jynfol@0efxrf;rSpmrSwfwrf;udkwifjy&efwrifysufuGufr_?

Page 14: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

2? uwdopPmjyk&efjiif;qefr_? 3? ar;cGef;ar;ydkifcGifhtcGifhtm%m&Sdaomjynfol@0efxrf;.ar;jref;csufudkajzqdk&efjiif;qefr_? 4? jynfol@0efxrf;uvufrSwfa&;xdk;cdkif;onfudkrxdk;bJjiif;qefjcif;? 5? jynfol@0efxrf;uw&m;pD&ifaecdkufwrifrav;rpm;jykrljcif;/odk@r[kwf/taESmuft,Sufjykr_? w&m;&Hk;udkrxDrJhjrifjykvkyfjcif;qdkonfrSmb,faomtcgwGifrxDav;pm;jykvkyfjcif;qdkonfhtcsufESifhqdkif onf?Tt&monfw&m;ol=uD;udkvkyfydkifcGifhay;xm;jcif;jzpfonf?bufESpfbufESifhpOf;pm;&rnf?tr_onfrsm;ESifh oufqdkifaomolrsm;onfw&m;ol=uD;rsm;/a&S@aersm;/w&m;&Hk;0efxrf;rsm;/udkav;av;pm;pm;qufqH&efvdktyfyg onf?’w&m;ol=uD;udkw&m;cGifwGifrav;rpm;rqufqH&ay?w&m;cGifjyifywGifrnfodk@yifqufqHapumrlw&m;cGifxJwGifwav;wpm;qufqH&rnf?wpfcgwpf&Hw&m;ol=uD;rStm%mjyr_vnf;&Sdonf?rav;&Sm;wGifw&m;ol=uD;u’rD'D,m’orm;rsm;udktm%mtvGJoHk;pm;jykIw&m;pGJqdkjcif;/&Hk;twGif;0ifa&muf&dkufESufjcif;rsm;udkjzpfay:apcJhonf?EdkifiHom;wpfOD;onftajccHtm;jzifhw&m;pGJqdkr_udkjykvkyfEdkifonf?wpfcsdefxJrSmyifol.tr_udkppfaq;aepOfumvwGifw &m;&Hk;udkrxDav;pm;r_ESifhta&;,lcHvdkuf&v#ifol.rlvpGJqdkaeaomtr_rSm&yfwef@oGm;onf?w&m;&Hk;ESifhol@t=um;jy\emudkt&ifqHk;ajz&Sif;&onf?xdk@aemuf,Qifrlvtr_udkqufvufajz&Sif;&onf?Tenf;tm;jzifhwpfzufrSw&m;ol=uD;ESifhw&m;&Hk;.*k%foduQmudk=udkwifumuG,fay;&ma&mufygonf? umvpnf;urf;owfjyXmef;csufrsm; r_cif;wpfckudkw&m;pGJqdkv#ifowfrSwfxm;onfhumvtwGif;rSmyifw&m;pGJqdk&rnf?Oyrm? ?w&m;rr_cif;/ (yk*~dKvf-2-OD;)odk@wnf;r[kwf(yk*~dKvftcsdK@=um;wGif)ypPnf;OpPm/aiGa=u;tcGifhta&;rsm;udkydkifqdkifxdkufa=umif;jiif;yGm; jcif;? w&m;rr_cif;rsm;wGifumvpnf;urf;owfrsm;&Sdonf?tarGr_rsm;wGif(12)ESpfrausmfrDtwGif;w&m;pGJqdk&rnf(12)ESpfausmfvGefoGm;cJhaomfw&m;pGJqdkcGifh&Sdrnfr[kwf[kjyXmef;xm;ayonf?Oyrm? ?rdbaoqHk;jyD;tarG ypPnf;udkydkifqdkif&mrSrdbESpfOD;vHk;aojyD;aemuf(12)ESpftwGif;[kwGuf,l=uonf?Oya't&(12)ESpftwGif;w&m;pGJqdk&rnf?(12)ESpfausmfv#ifw&m;pGJIr&awmhay?EdkifiHom;rsm;wGiftajccHOya't&w&m;pGJcGifh&Sdonfqdkjim;vnf;w&m;rr_cif;rsm;wGifowfrSwfxm;onfhpnf;urf;abmiftwGif;rSw&m;pGJqdk&onf?xdk@twlOD;ae0if;.ajr;rsm;tr_wGifao'%f uscH&onfhudpP&yfY(7)&uftwGif;t,lcHwuf&rnfqdkv#ifowfrSwfxm;aom&uftwGif;t,lcH0if&rnf?(7)&uf ausmfv#ift,lcH0ifIr&awmhay?Oya'rSuef@owfay;xm;onf?xdk@a=umifhoufqdkif&mwdkif;jynfrsm;wGifOya'rsm;udk jynfolrsm;odatmifvkyfay;&efvdktyfayonf?xdkudpPonftpdk;&.wm0efjzpfonf?xdk@a=umifhOya'rsm;udktrsm;jynfolltm;vHk;od&Sda&;onfta&;=uD;qHk;udpP&yfjzpfonf?Oya'rsm;udktrsm;jynfolurod/w&m;&Hk;rsm;rSvnf;r&Sif;jy/t pdk;&rSodatmifvkyfray;v#ifumvpnf;urf;owfausmfvGefIjykvkyfvmaomtr_rsm;/Oya'rsm;onfw&m;r#wr_&Sd vmrnfr[kwfay?fxdk@a=umifhtrdef@csrnfqdkv#ifumvpnf;urf;owfta=umif;udkw&m;&Hk;rStr_onftm;&Sif; jy&rnf? aiGa&;a=u;a&; r_cif;rsm;wGifwHqdyfacgif;rsm;wyf&efvdktyfonf?wHqdyfacgif;cGefaqmifrSomw&m;pGJqdkcGifh&Sdonf?owfrSwf xm;aomwHqdyfacgif;udkruyfv#ifw&m;pGJqdkcGifhr&Sday?w&m;rr_wGifrnfr#/ &mZ0wfr_(jypfr_)wGifrnfr#uyf&rnf[k owfrSwfxm;v#ifowfrSwfxm;onfhtwdkif;wHqdyfacgif;uyf&rnf?xdkodk@wHqdyfacgif;uyfjcif;onfaiGa&;a=u;a&; twGufOya't&owfrSwfxm;jcif;jzpfonf? w&m;pD&ifa&;pHepf.vGwfvyfr_qdkif&mtajccHrlrsm;udkaqG;aEG;jcif; jrefrmEdkifiHa&S@aersm;aumifpDrSbmomjyefqdkxm;onfh(w&m;pD&ifa&;pHepf.vGwfvyfr_qdkif&mtajccHrlt csuff(20)udkaqG;aEG;)onf? vGwfvyfIbufvdkufr_r&Sdaomw&m;&Hk;jzpf&ef/vGwfvyfr_udktmrcH&ef/oufqdkif&mwdkif;jynf.tajccHOya'xJwGifxnfhoGif;jyXmef;&efvdktyfonf?w&m;pD&ifa&;ESifhygwfoufaomtajccHrltcsuf(20)rSmukvorR*rScsrSwfay;

Page 15: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

vdkufaomw&m;pD&ifa&;ESifhywfoufaomtajccHrljzpfonf?w&m;pD&ifa&;rlwpf&yfonfvGwfvyfr_&Sd/r&SdqdkonfudkbmESifhwdkif;wmqHk;jzwfrnfenf;qdkv#ifTtajccHrltcsuf(20)ESifhwdkif;wm&efjzpfjyD;rdrdwdk@wdkif;jynftajctaeESifhquf pyffpOf;pm;&efjzpfonf?tcsuf(20)wGifta&;=uD;aomtcsufrSm—w&m;pD&ifa&;wpf&yfvGwfvyf&eftwGufoufqdkif &mwdkif;jynf.zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'xJwGifjyXmef;tmrcHay;&efjzpfonf?xdkkodk@jyXmef;tmrcHcsufr&Sdv#ifw&m;&Hk;udkvG,fvifhwpfulzGJ@pnf;ay;Ivnfywfapv#ifTw&m;&Hk;onftrSefwpfu,fvGwfvyfaomw&m;&Hk;jzpf&efrvG,fulay?Todk@wifjyjcif;onfEdkifiHwumOya't&wifjyjcif;jzpfonf? ÙEkdifiHom;

Independence of Judiciary and Fair Trail.

Independence of Judiciary vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;qdkonfrSmvGwfvGwfvyfvyfESifhtrSDtcdkuif;rJhpGmjzifhr_cif;rsm;ppfaq;pD&ifjcif;udkac:onf? w&m;pD&ifa&;tm%mudktjrifhqHk;owfrSwfxm;aomEdkifiHrsm;&Sdonf?qdkvdkonfrSmOya'jyKydkifcGifh&SdonfhtzGJ@rSxkwf

Page 16: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

jyefjyXmef;onfhOya'onfjynfoklrsm;twGufw&m;r#wjcif;r&SdygurvfdkufembJaeEdkif onfhqHk;jzwfcsuf udkcsrSwfEdkif aomw&m;&Hk;.w&m;pD&ifa&;udkvGwfvyfpGmcGifhjyKxm;onfhEdkifiHtcsdK@ udkawG@&SdEdkifonf? Oyrm tar&dueff?Oya'jyXmef;EdkifcGifh&SdaomuGef*&ufrSjyXmef;onfhOya'onfjynfolrsm;.qENESifhrudkufnDyg ur vdkufembJaeEdkifonfhqHk;jzwfcsuftrdef@udkw&m;&Hk;rsm;ucsrSwfay;Edkifonf?Oya'òytm%mydkiftzGJ@ujyXmef;onfhOya'onfjynfolrsm;.qENESifhudkufnDr_&Sdr&SdudktjrifhqHk;w&m;pD&ifa&;jzpfonfhw&m;&Hk;csKyfutqHk;tjzwfay;onf? tcsdK@EdkifiHrsm;wGifOya'òya&;udktjrifhqHk;rSmxm;onf?Oya'jyKydkifcGifh&Sdonfhtm%mydkiftzGJ@uOya'òyxm;onfht wdkif;vdkufemaqmif&Guf&effw&m;pD&ifa&;tm%mydkiftzGJ@jzpfonfhw&m;&Hk;uqHk;jzwf&onf?Oya'jyXmef;csufudkausmfvGefIqHk;jzwfEdkifjcif;r&Sday? wenf;tm;jzifh Oya'òya&;u Oya'jyXmef;xm;jcif;udk w&m;pD&ifa&;u y,fzsufIr&/ wm;qD;Ir&? xdkodk@vdkufemusifhoHk;onfhEdkifiHrSm-Oyrm - t*FvefEdkifiH? tkyfcsKyfa&;tm%mudktjrifhqHk;xm;&SdonfhEdkifiHrsm;udktm%m&SifEdkifiHrsm;wGiftrsm;qHk;awG@&Sd&onf?tkyfcsLyfa&; pDrHcef@cGJa&;wdk@twGufvdktyfaomOya'jyXmef;csufrsm;/udkOya'jyKtzGJ@ujyXmef;ay;&onfhtjyifOya'udkrvdkufembJ azgufzsufusL;vGefyguvJw&m;&Hkk;ESifhw&m;pD&ifa&;tzGJ@wdk@taejzifhtkyfcsKyfa&;ESifhpDrHcef@cGJa&;[email protected]$ef}um;csufrsm;t wdkif;vdkufemItr_rsm;udkppfaq;}um;emqHk;jzwfay;&onf?Oyrmtrsm;tm;jzifhuGefjrLepfpHJepfudkusifhoHk;onfhEdkifiHrsm;ESifhtm%m&SifpHepfudkusifhoHk;onfhEdkifiHrsm;wGifawG@&SdEdkifonf? (1) Separation of Power Legislative Executive Judiciary (2) tar&duef Judiciary Executive Legislative (3) t*Fvef Legislative

Executive Judiciary Separation of power tm%mudkcGJjcm;usifhoHk;Edkifap&efcGJjcm; xm;&mwGif - wef;wltm%mcGJa0xm;jcif;r&Sday/ odk@aomf tm%moHk;&yfudkcGJjcm;usifhoHk;&mwGif tjyeftvSefapmifh}unfhjcif; ESifhxdef;nSdjcif; check and balance vkyfEdkifap&efcGJjcm;xm;jcif;jzpfonf? Oya'òya&;/ tkyfcsKyfa&;/ w&m;pD&ifa&; tm%m (3)ckrSm wckESifhwck apmifh=unfhxdef;nSdEdkif&ef cGJjcm;xm;jcif;jzpfonf? Oyrm? - Oya'òya&;rS jyXmef;onfhOya'twdkif; tkyfcsKyfa&;tm%mydkifrsm;u vdkufem&rnf?

- tkyfcsKyfa&;tm%mydkifrsm;u jyXmef;Oya'xuf ausmfvGeftoHk;csv#if w&m;pD&ifa&; qHk;jzwfay;&

Page 17: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

rnf?

" Basic Principle on Independent of Judiciary" [20] “vGwfvyfaom w&m;pD&ifa&;tajccHrlrsm; 20- csuf ”

1985 ukvor*~ taxGaxGnDvmcHrS twnfòyjyXmef;onf? ukvor*~y‚dnmOfpmwrf;/ tjynfjynfqdkif&m vl@tcGifhta&;a}unmpmwrf;/ pD;yGm;a&;/vlr_a&;ESifh,Ofaus;r_ tcGifhta&; qdkif&mEdkifiHwumoabmwlpmcsKyf wdk@wGifvGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;twGufvdktyfonfhtajccHrl tcsuf 20 udk xkwfaz:jyXmef;owfrSwfay;cJhonf? tajccHrltcsuf20 udk acgif;pOfi,f 5 ck atmufwGifcGJjcm;wifjyxm;onf? 20 Principle to 5 Sub- Heading. - ukvor*~yÉdOmOfpmwrf;? - vltcGifhta&;a=unmpmwrf; - EdkfiHwum EdkifiHom; ESifh EdkifiHa&; tcGifhta&;qdkif&m oabmwlnDcsufpmcsKyf wdk@wGif yg&Sddd aomw&m;pD&ifa&;qdkif&m tajccHr_ tcsuf (20)udk acgif;pOfi,f (5)ckcGJjcm;owfrSwf I azmfjyxm;onfudkawG@&SdEdkifonf? - vl@tcGifhta&; a=unmpmwrf;ay:rlwnf+yD; tajccHrltcsuf (20)csrSwfxm;onf? UN charter ukvor*~yÉdnmOfpmwrf;wGif - vlwOD;wa,muf. tajccHtcGifhta&;udk av;pm;vdkufem&rnf? - w&m;pD&ifa&;eSifhywfoufI w&m;ol}uD;udkpD&ifppfaq;ydkifcGifhtm%mtyfESifxm;onf? - vGwfvyfpGmw&m;pD&ifqHk;jzwfEdkif&ef tajccHrl (20)udk vdkufem&rnf? - EdkifiHtrsm;pku vdkufem&efoabmwl=uonf? - wcsdK@EdkifiHrsm;u tcsuftvuftcsdK@udkom vufcH=uonf?

tajccHr_tcsuf ¡20¢ Ù(A). vGwfvyfaomw&m;pdD&ifa&;/ Independence of Judiciary (1) zGJ@pnf;yHktajccHOya'/ Constitution vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;jzifhomjzpfyGm;onfhtr_rsm;udkppfaq;pD&ifrnfjzpfa}umif;udkzGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'wGif twdtvif;xnhfoGif;azmfjyItmrcH&rnf? xdkodk@jyXmef;a&;qGJ&mwGifatmufygtcsufrsm;yg0if&rnf? (u) trsm;jynfola&S@arSmufwGif vGwfvyfpGmppfaq;pD&if&rnf? (c) tr_ppfaq;&mwGif oufaotaxmuftxm;rcdkifvHkyJ aESmifhaES;=uef@=umr_r&Sdap&? (*) vGwfvyfaomw&m;&kH;rsm; zGJ@pnf;wnfaxmif&rnf? EdkifiHawmftpdk;&udk,fwdkif uyif zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya' wGifxnfhoGif; a&;qGJxm;onfhjyXmef;csufrsm; udkav;pm;vdkufem&rnf/ w&m;&Hk;csKyf w&m;okl}uD;ESifh w&m;&Hk;csKyftm; av;pm;&rnf?

Page 18: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

1947 jrefrmEdkifiH. zGJ@pnf;yHktajccHOya't& EdkifiHawmforRwuG,fvGefvsif w&m;ol}uD;csKyfu EdkifiHawmf orwtjzpf acwWwm0ef,l&rnf[kjyXmef;xm;onf? odk@aomf- 1962- ckESpfwGifawmfvSefa&;aumifpDrS AdkvfcsKyf ae0if; tm%modrf;jyD;aemufw&m;&Hkk;csKyf w&m;ol}uD;csKyfOD;jrifhodef;udk (5)ESpf xdef;odrf;cHxm;&onf? tb,fha=umifhqdkaomf Todk@vkyf&jcif; tcsuf (2)csuf &Sdonf?

(1) tm%modrf;onfhudpPonf zGJ@pnf;yHkudkusL;vGefazmufzsufa=umif;ESifhw&m;r0ifa}umif; w&m;&Hk;csKyf w&m;okkl}uD;u a=unmEdkifonf? xdk@aemuftpdk;t&tzGJ@opfudkzGJ@pnf;uma&G;aumufyGJtwGuf quf vufaqmif&GufEdkifonf?

(2) w&m;ol}uD;tm; xdef;odrf;xm;onfhtwGuf usefw&m;ol}uD;rsm;udk ajcmufvSef@Edkif&ef&nf&G,fonf? (2) bufvdkufr_uif;aom r#wr_&Sd&rnf? Impartial trSefw&m;udkaz:xkwftr_ppfaq;&mwGif ESpfzuftr_onfrsm; udkbufrvdkufbJoufaocHcsufrsm;tay:wGif omtajccH&rnf? rawmf}oZmv$rf;rdk;jcif;/ zdtm;ay;jcif;/ jcdrf;ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ wm;jrpfjcif;wdk@ r&Sdap&? w&m;cGifa&ShwGifrsrsww ESifhbufvdkufr_r&SdbJ ppfaq;pD&ifa}umif; jynfoltrsm; jrifomodomap&ef ppfaq;pD&ifaqmif&Guf&rnf? (3) ppfaq;qHk;jzwfcGifh &Sd§r&Sdudk w&m;ol}uD;udk,fwdkif qHk;jzwfEdkif&rnf? Jurisdiction to decided. tr_rsm;udkvufcHppfaq;&m wGifrnfonfhtr_rsm; udkrnfonfh tqifhw&m; &Hk;rsm;wGif ppfaq;pD&if&rnfudkw&m;&Hk; w&m;ol}uD; rsm;uom qHk;jzwfEdkifcGifh&Sdap&rnf? omreftm;jzifhtxl; w&m;&Hk;rsm;zGJ@pnf;Iw&m;pD&ifjcif;rjyKap&bJ/ omrefw&m;&Hk;rsm;wGif om r_cif;rsm;udkppfaq;pD&ifap&rnf? (4) w&m;pD&ifa&;tqifhqifhwGif 0ifa&mufpGufzufjcif;uif;&rnf? Interference with the Judicial Process.

tr_tcif;rsm;udkppfaq;pD&ifonfhtqifhqifhwGif w&m;&Hk;ESifh w&m;ol}uD;rsm;. vkyfydkifcGifh tm%mrsm;udk v$rf;rdk;ap onfh txuftm%mydkifrsm; 0ifa&mufpGufzufr_ rsm; uif;&Sif;ap&rnf? w&m;Oya'wGifjyXmef; xm;onfh twdkif;omjypf'%fay;ta&;,l&rnf?

(5) txl;cHk&kH;jzifh ppfaq;pD&ifcGifhròy&? To be Trial by ordinary court. rnfonfhjypfr_qdkif&mr_cif;rsm;udkrqdk trsm;jynfolrsm; a&S@arSmufwGifom ppfaq;pD&if onfh omrefw&m;&Hkk;rsm; jzifhomppfaq;pD&if&rnf? w&m;&Hk;.pD&ifydkifcGifhtm%mt&ppfaq;pD&ifjcif;udkrnfolr# 0ifa&mufpGufzufjcif;r&Sdap&? (6) bufvdkufr_uif;Ir#waomw&m;cGif? Fair Trial. w&m;&Hk;taejzifhtr_rsm;udkppfaq;pD&if&mwGifvGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;Esifhrswaomw&m;cGifudkaz:aqmifEdkif&eftxkl;vdktyfonf// vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;rnfrsyif&Sifoef}uD;xGm;aeapumrlrswaomw&m;cGifudkraz:aqmifEdkifao;or#umvywfvHk; w&m;pD&ifa&;r¾fKifonfwdrf;apmif;aetHk;rnfomjzpfonf? xdkuJhodk@aomw&m;cGif rsm;onf jynfoltrsm;twGuf vGwfvyfaom w&m;pD&ifa&; udkraz:aqmifbJ tkyfpdk;olwdk@ oabmus pdwf}udKufppfaq;

Page 19: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

pD&iff rnfh vGwfvyf aom w&m;pD&ifa&;omjzpfayvdrfhrnf?xdk@a}umifhrswaomw&m;cGifuom vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&; udkxdef;a}umif; wnfhrwfay;Edkif rnfjzpf&m r#wonfhw&m;cGif.ta&;ygr_udkarhaysmufxm;Ir&ay? xdk@a}umifhw&m;pD&ifa&; onfESpfzuf tr_onfrsm;uw&m;r#wr_&Sdonf[kav;pm;,HJk}unf&efvdktyfonf? (7)EdkifiHawmfrSvdktyfaomt&if;tjrpfrsm;axmufyHhay;jcif; State to provide resources.

- EdkifiHawmfrS w&m;pD&ifa&;twGuf vdktyfaomaiGa=u;rsm; axmufyHhulnD&rnf? vGwfvyfIw&m;rswaomw&m;pD&ifa&;udktaumiftxnfaz:aqmif&mwGif EdkifiHawmftpdk;&taejzifh vdktyfaom b¾maiGa}u;rsm;udk axmufyH@r_ay;a&;onfvnf; ta&;ygaomtcef;u¾ rSyg0ifaeonf? w&m;&Hk;rsm;wGif aehpOfukefusonfh toHk;p&dyfrsm;/ w&m;ol}uD;rsm;ESifh w&m;&Hk;tqifhqifh wGifwm0efxrf;aqmif aeolrsm;. pm;0wfaea&; wdk@twGufvdktyfonfhvpmaiGrsm;/ axmufyHha}u;rsm;/ESpfwdk;vpmaiGrsm;/ yifpif tjidrf;pm;vpmaiGrsm;/ oufaowdk@twGuftpdk;&u uscHay;&rnfhoufaop&dyfrsm;tp&Sdonfhw&m;&Hk; 0efaqmifp&dyfrsm; twGuf EdkifiHawmftpdk;&u wm0ef,laqmif&Gufay;&ef wm0ef&Sdonf? ESpfpOf&oHk;cef@rSef;ajcbwf*swfESifh b¾maiGcGJa0oHk;pGJ onfhudpPrsm;wGiftpdk;& tzGJ@taejzifhtpOf*&kjyKaqmif&Guf&eft"duvdktyfonf? Ù (B) vGwfvyfpGmxkwfaz:ajymqdkcGifh ESifh vGwfvyfpGmtoif;tzGJ@rsm;xlaxmifcGifh/ Freedom of expression & Freedom of association.

(1) vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;udkaz:aqmif&mwGifw&m;&Hk; w&m;ol}uD;rsm;taejzifh EdkifiHa&;ygwD ESifh oufqdkifonfhudpPrsm; udkzGifh[ajymqdkjcif;jzifhtrsm;[email protected] bufvdkufaqmif&Guf&ma&mufonf w&m;r#wr_r&Sd[k oabmoufa&mufapEdkifonfh twGufEdkifiHa&;ygwDrsm;ESifh ywfoufIxifjrifcsuf ay;onfh oabm oufa&mufaponfh pum;rsdK; ajymqdkcGifhr&Sday?

(2) vGwfvyfpGmtoif;tzGJ@rsm; zGJ@pnf;wnfaxmifjcif;ESifhywfoufI EdkifiHa&;ESifhqufEG,fonfh oabmouf a&mufaom toif;tzGJ@ rsm;zGJ@pnf;wnfaxmifjcif; rSty useftoif;tzGJ@rsm;tm; vGwfvyfpGm zGJ@pnf; EdkifhcGifh&SdouJhodk@ yg0if aqmif&Guf EdkifcGifhvnf; &Sdonf?

Ù (C) t&nftcsif;ESifh a&G;cs,fwifajrSmufjcif;/ Qualification and Selection.

(1) w&m;ol}uD;rsm;udk a&G;cs,fcef@xm;&mY Oya'wwfusGrf;olrsm;ESifh w&m;pD&ifa&;wGif tawG@t}uHK&Sdolrsm;udk t"dua&G;cs,f cef@xm;&rnf? xdkodk@a&G;cs,fcef@xm;&mwGif vlrsdK;bmom/ usm;/ r/ tom;ta&mif ponfwdk@udk cGJ;jcm;jcif;r&SdapbJ a&G;cs,fcef@xm;&rnf? wdkif;wyg; EdkifiHjcm;om; rjzpfap& EdkifiHom;jzpf olrsm;xJrS yifa&G;cs,fcef@xm;&efvdkonf? woD;yk*~v vGwfvyfolrsm;jzpf&rnf? rnfonfhEdkifiHa&;taoG;ta&mifr#r&Sdap&?

Ù (D) vkyfoufESifhtajctae/ Condition of Service. (1) vkyfief;cGiffvkyfouf vHk+cHKcGifhr_? Security of service.

Page 20: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

w&m;&Hk;/ w&m;ol}uD;tjzpfaqmif&Gufolrsm;.vkyfoufvHkjcHKr_ESifhywfoufItpdk;&taejzifhvkHjcHKr_udkzefwD;ay;&rnf// w&m;ol}uD;tjzpfwm0efxrf;aqmif&rnfhoufwrf;umv udk xdkufoifhaom tcsdefumv owfrSwfcsufjzifh tmrcHr_ ay;&rnf? wm0efxrf;aqmifaepOf umvtwGif; &ifqdkif}uHKawG@& onfh w&m;pGJqdkr_rsm; udkvnf; Oya'ESifhtnD tumtuG,fay;&rnf? (2). t+idrf;pm;,l&rnfhoufwrf;? Retirement Age w&m;ol}uD;rsm;.tjidrf;pm;,l&rnfhoufwrf;umvudkoifhwifhpGmowfrSwfay;&rnf? vdktyfonfhtr_xrf;oufwrf;ESifh/ tjrifhqHk;owfrSwfxm;onfh touft&G,fudktwdtusowfrSwfjyXmef;xm;&rnf? (3) &mxl;wdk;ay;jcif; Promotion. w&m;ol}uD;rsm;vkyfoufESifhaqmif&GufcJhonfhrSwfwrf;rsm;t&xdkufoifhaomoludk &mxl;wdk;jrSifhay;jciff;/ ESpfwdk;vpm wdk;jrSifhcHpm;apjcif;/ ponfhvkyfief;cGifom,ma&;twGufftcGifhta&;rsm;udkzefwD;ay;&rnf? xdkodk@&mxl;ESifh vpmaiGrsm; wdk;jrSifhay;&mwGifvnf; oifhawmfolrsm;udktxl;OD;pm;ay;a&G;cs,f&rnf? Oyrm tr_xrf;oufESifh tawG@ t}uHK&ifhusuf olrsm;/ w&m;pD&ifa&;wGif rSefuefpGmqHk;jzwfay;Edkifolrsm;udk &mxl;wdk;ay;&rnf? (4) vHk+cHKr_/ Security r#waomw&m;pD&ifa&;udkaz:aqmif&mwGif w&m;ol}uD;rsm;taeESifh txl;vdkufem&ef vdktyfonfrSm ppfaq;pD&ifqJ rjyD;jywfao;aom tr_rsm;wGif rdrd.oabmxm;xifjrif,klqcsufwdk@udk tr_pD&ifqHk;jzwfcsufrcsrSwfrSDtcsdeftxd jyifyodk@ ayguf=um;jcif;r&Sdap&ef xdef;odrf;&rnf?

(5) uef@owf/ vd_@0Suf/ Confidentiality w&m;ol}uD; rsm;taejzifh ppfaq;pdD&ifqJ tr_rsm;wGif oufaocHtjzpfwifoGif; azmfjyxm;onfh ppfaq;azmfjy rsm;/ oufaowdk@. tppfcHcsufrsm;/ oufaocHpm&Gufpmwrf;rsm; w&m;&Hk;.jyify odk@tr_ppfaq;pD&ifjcif;rjyF;jywf ao;rD umvtwGif; jyif yodk@ ayguf=um;jcif;r&Sdatmiftxl; vd_@0Sufxm;&rnf?

(6) tumuG,fay;jcif;/ Protection

jypfr_qdkif&mtr_rsm;wGifjzpfap/ w&m;rr_rsm;wGifjzpfap w&m;ol}uD;tzGJ@. rSm;,Gif;aomqHk;jzwffcsuftay: tajc òyIepfemolrSepfemr_rsm;ukpm;Edkif&efw&m;rr_ jyefvnfw&m;pGJqdkjcif;rS umuG,fay;&rnf? xdk@tjyif &Hzef&Hcg tr_tcif; rsm;rjyD;jywfrD r#waomw&m;cGifESifhvGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;udk xdcdkufaponfhjcdrf;ajcmufr_rsm;udk vnf;EdkifiHawmf tpdk;&ESifh wm0ef&Sd olrsm;utumtuG,fay;&rnf?

Ù (E) pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; / Discipline

(1) r#waom pHkprf;ppfaq;jcif; Enquiry fair hearing.

w&m;ol}uD;wOD;taejzifh tr_ppfaq;pD&if&mwGif rrSefruefvkyfaqmifr_rsm; ESifhywfoufI oufqdkif&m w&m;ol}uD; tzGJ@xHodk@ wdkif=um;Edkifonf? tr_tcif;rsm;jzpfyGm;onfhtcg ESpfzuftr_onfrsm;t}um;[email protected]&H_l;edrfholwdk@taejzifhrausreyfjzpfwwfonfrSmobm0yifjzpfonf// xdkodk@rauseyf&mrStxufodk@ w&m;ol}uD;.tjyKtrl/ vkyfaqmifr_rsm;ESifhywfoufI wdkif}um;}uonfh

Page 21: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

udpPrsm;udkvnf; &ifqdkif}uHKawG@&wwfonf? wdkif}um;pmvufcH &&SdIpHkprf;ppfaq;&efwm0ef&SdonfhtzGJhtaejzifhvnf;

xdkodk@pHkprf;ppfaq;onfhtcg - (1) vGwfvyfpGmppfaq;=um;em&rnf?

(2) Oya'ESifhtnD a&S@aeESifh ckcHacsycGifhòy&rnf?

(3) w&m;r#waomqHk;jzwfcsuf jzpf&rnf?

(2) &mxl;csxm;onfhumvonftuefhtowfESifhjzpf&rnf/ Suspension only when unfit.

-wdkif}um;onfhr_cif;ESifhywfoufI Xmeqdkif&m pHkprf;ppfaq;r_jyKvkyf+yD; wdkif=um;xm;onfhtwdkif; rrSeftueffvkyfaqmifonfudkawG@&Sd&v#ifusL;vGefonfhjypfr_twdkif;twmt& &mxl;rScsxm;jcif;/ ESpfwdk;vpmqdkif;iHhjcif;/ &mxl;wdk;jrSifhay;a&;twGufESpfa&G@qdkif;jcif;ponfhjypf'%frsm;udkay;Edkifonf?xdkodk@jypf'%fowfrSwf&mwGifvnf; tcsdefum vowfrSwfcsufjzifh ay;onfhjypf'%fowfrSwfcsuf jzpf&rnf? Oyrm- ESpfwdk;vpm wESpf&yfqdkif;jcif;/ wqifhedrfh&mxl;wGifwESpfwm0efxrf;aqmifapjcif;/ &mxlwdk;ay;&efwESpfa&G@qdkif;jcif;ponfhjypf'%frsm;omjzpf&rnf?ss

(3) w&m;Oya'ESifhtnDppfaq;pD&ifjcif;jzpf&rnf? Proceding to be Judicial.

- xdkuJhodk@Xmeqdkif&mpHkprf;ppfaq;r_jyK &mwGif w&m;Oya'ESifhtnD ppfaq;pD&ifjcif;jzpf&rnf? xdkufoifh aomckcHacsycGifh ay;&rnf? Oya'ucGifhjyKxm;onfhtcGifhta&;rSefor#udk&&SdcHpm;ap&rnf?

(4) Independent review.

- Xmeqdkif&mpHkprf;a&;tzGJ@. pHkprf;ppfaq;r_udk rauseyfygu owfrSwfxm;aomw&m;pD&ifa&;tzGJ@odk@ jyefvnfoHk;oyf cGifhwifjyEdkifonfh tcGifhta&;&Sd&rnf?

Ð Fair Trial. (r#waomw&m;pD&ifa&;)

- Pre Trial (tr_rppfaq;cifumv)

- Trial (tr_ppfonfhumv)

- Post Trial (tr_ppfaq;qHk;jzwf+yD;onfhumv)

Page 22: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

-Pre Trial

&mZ0wfr_ (2) rsdK;awG@Edkifonf?

vl@udk,fudkxdcdkufapaomjypfr_rsm;/ESifh

ypPnf;udkxdcdkufapaomjypfr_rsm;[lI2 rsdK;awG@&SdEdkifonf?

&mZ0wfr_rsm;wGif rnfolrqdktr_zGifhwdkif=um;Edkifonf?

- tr_zGifh&efyxrowif;ay; wdkifcsufzGifhv#if

(1) wdus&Sif;vif;&rnf?

(2) &Jta&;ydkifaomtr_jzpfff&rnf?

(3) rnfolrqdkwdkif=um;Edkifonf?

(4) tcif;jzpfyGm;csdefwGif oufao&Sd§r&Sd?

(5) wdkifcsufay:wGif vufrSwfxdk;&rnf?

wdkifcsufwGif oufaoudkwcgxJxnfha&;&rnf?

jypfr_rsm;wGif

(1) Compoundable (ausat;Edkifaomtr_)ESifh

(2) Non- Compoundable (rausat;Edkifaomtr_)rsm;[lI&Sdonf?

(3)ESpftxuf jypfr_rsm;&Jta&;ydkifonhf &Jta&;ydkifaomjypfr_rsm;wGif ausat;Ir&?

- Pre Trial (tr_rppfaq;rSD w&m;cH.tcGifhta&;)

(1) ta=umif;t&m (rnfonfhtr_ESifh zrf;onfudk&Sif;jy&rnf)?

(2) a&S@aeiSm;&rf;cGifh?

(3) 24-em&DtwGif; w&m;&kH;wifydk@&rnf?

(4) EdSyfpufn‡if;yef;jcif;ròy&?

(5) wdkufydwfjcif;ròy&?

Page 23: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

(6) twif;t"<r ajzmifhcsufr,l&?

(7) &JutmrcHay;Edkifv#iftmrcH ay;&rnf?

- Trial (tr_ppfaq;pOfumvtwGif;ckcHacsyol.tcGifhta&;rsm;)

(1) tcGifhta&;wefwl&Sd&rnf?

(2) vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;jzpf&rnf?

(3) vltrsm;a&SharSmufwGif tr_udk=um;emppfaq;&rnf?

(4) w&m;cHudk jypf'%frcsrcsif; tjypfr&Sdol[k,lq&rnf?

(5) &mZ0wfr_wGif pGwfpGJolw&m;vdktay:wGif oufaojy&efwm0ef&Sdonf?

(6) pGJcsufwif+yD;tcsdeffwGif tjypfr&Sd[kajymv#if oufaojy&efwm0ef w&m;cHay:wGifajymif;vJusa&mufonf?

(7) oHo,.tusdK;udk w&m;cH cHpm;cGifh&Sdonf?

(8) &kH;wGif tmrcHay;Edkifv#ifay;&rnf?

(9) tmrcHray;Edkifonfhtr_rsm;wGiftmrcHray; oifhyJay;v#if w&m;cHxGufajy;Edkifonf? oufaorsm;udk azsmufzsufEdkifonf?

(10) rnfonfhtcsdeffwGifrqdk tmrcHav#mufxm;Edkifonf?

(11) rnfonfhtr_wGifrqdk oufaocdkifvHkr_r&Sdv#if tmrcHay;Edkifonf?

(12) vHkavmufaomoufao ac:,lcGifh&Sdonfffff?

(13) tr_udk jrefjref ESifh rSefrSefppfaq;&rnf?

(14) oufaocHOya'ESifhudkufnD aomoufaocHcsufrsm;udkom vufcH&rnf?

(15) trsm;jynfola&SharSmufwGif pD&ifcsufcs&rnf?

(16) w&m;r#wr_&Sdaom tjypfudkomay;&rnf?

(17) t,lcH/ jyifqif/ apm'u av#mufxm;Edkifonf?

(18) &kH;ajymif;ppfaq;ay;&ef av#mufxm;Ekdifonf?

(19) w&m;ol}uD;pGJcsufwifI rauseyfv#if txufw&m;&kH;odk@wufEkdkifonf?

(20) vlowfr_ESifh tjcm;tr_}uD;rsm;wGif w&m;cHudkbufvdkufI v$wfay;ygu txufw&m;&kH;odk@wifEdkif&ef EdkifiHawmfu pDpOfvkyfaqmifay;&onf?

Page 24: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

tjynfjynfqdkif&mvl@tcGifhta&;a}unmpmwrf;ESifh tjynfjynfqdkif&m EdkifiHom; ESifh EdkifiHa&;tcGifhta&; oabmwlpmcsKyf wdk@wGifyg&Sdonfh vlwOD;wa,muf. Oya't& cHpm;cGifh&SdonfhtcGifhta&;rsm;? tydk'f 3 vlwdkif;Ytouf&Sif&efvGwfvyfr_tcGifheSifhvkH¹ckHpdwfcscGifh&Sdonf? tydk'f 5 rnfoludkr#nSif;yef;ESdyfpufjcif;/ odk@wnf;r[kwf &ufpuf}urf;}uKwfpGm vlrqefpGm *k%fi,fapaom qufqHr_ rjyK&/ odk@wnf;r[kwf jypf'%fray;&// tydk'f 6 vlwdkif;wGif Oya't&mY vlyk*~dKvf wOD;tjzpfjzifh t&mcyfodrf;wGif todtrSwf jyK jcif;udkcH,lydkifcGifh&Sdonf// tydk'f & vltm;vHk;wdk@onf Oya't&mYwlnD}uonfhtjyif Oya'.tumtuG,f udkjcm;em;jcif; rcH&apbJ wlnDpGm cHpm;cGifh&Sdonf// Tausnmpmwrf;yg oabmw&m;rsm;udk zDqefI cGJjcm;jcif;rSvnf;aumif;/ xdkodk@ cGJjcm;jcif; udkv_H@aqmfjcif;rSvnf;aumif;/ uif;vGwfap&ef tumtuG,fudk wlnFpGm cHpm;ydkifcGifh&Sdonf// tydk'f * zGJ@pnf;yHktajccHOya'uaomfvnf;aumif;/ tjcm;Oya'uaomfvnf;aumif;/ vlwdkif;twGufay;xm;onfh tajccHtcGifhta&;rsm;onf csdL;azgufzsufqD;jcif;cH&vsif xdkodk@ csdL;azgufzsufpD;aom jyKvkyfr_a}umifh jzpfay:vm aom epfemcsuftwGuf xdkolonf EdkifiHqdkif&mtm%mydkif w&m;&Hk;wGif xda&mufpGm oufom cGifh&Edkifap&rnf// tydk'f 9 rnfolr#Oya't&r[kwfaomzrf;qD;jcif;udkjzpfap/ csKyfaESmifjcif;udkjzpfap/ jynfESifjcif;udkjzpfap rcHap&// tykd'f 10 tcGifhta&;rsm;eSifh wm0ef 0wW&m;rsm;ukd tqkH;tjzwfcH&mwGifvnf;aumif;/ jypfr_a=umifhw&m;pGJqkdpD&if qkH;jzwfcH&mwGifvnf;aumif;/ vlwdkif;onfvGwfvyfI bufrvkdufaom w&m;&kH;awmf. vltrsm;a&SarSmufwGif r#wpGm=um;em ppfaq;jcif; ukd wlnDpGm cHpm;ykdifcGif&Sdonf? tykd'f 11

(1) vltrsm;a&SarSmufYOya'twkdif; ppfaq; I jypfr_usK;vGefonf [k xif&Sm;pD&ifjcif;cH&onf tcsdeft xdjypfr_eSifh w&m;pGJqkdjcif; cH&olwdkif;onf tjypfrJhol[lI ,lqjcif;cHxdkufonfh tcGifhta&;&Sdonf?

Page 25: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

xdktr_ukd=um;emppfaq;&m 0,fpGyfpGJcH&onfh jypfr_twGuf ckcHacsyekdif&ef vkdtyfaom tcGifhta&;rsm; ukd xkdoltm;ay; jyd;jzpfap&rnff?

(2) vlwpfOD;wpfa,muftm; edkifiHOya't&jzpfap/ tjynfjynfqkdif&mOya' t&jzpfap jypfr_rajrmufaom vkyf&yf okd@r[kwf ysufuGufr_t&qGJqkdjypfay;jcif;r¹yk&? xkd@tjyifjypfr_usL;vGef pOftcgu xkdufoifh apekdifaom tjypf'%fxuf ykdrdk}uD;av;aom tjypf'%f ukd xkdufoifhjcif; r&Sdap&//

tykd'f 12 rnfolr# rdrdoabmtwdkif; at;csrf;vGwfvyfpGmxkdifjcif;ukd aomfvnf;aumif;/ rdrd.rdom;pkukdaomfvnf;aumif; rdrd.aetdrftokduft0ef; ukdaomfvnf;aumif;/ pmay;pm,lukdaomfvnf;aumif;// Oya't& r[kwfaom 0ifa&mufpGyfzufjcif;rcHap&? xkd@tjyif rdrd.*k%foduQm ufkdvnf;txufygtwkdif; ykwfcwfjcif; rcHap&? vlwdkif;wGif xkdodk@0ifa&mufpGufzufjcif;rSaomfvnf;aumif; ykwfcwfjcif;rSaomfvnf;aumif; Oya't& umuG,fykdifcGifh&Sdonf?

tjynfjynfqdkif&mEdkifiHom;ESifhEdkifiHa&;tcGifhta&;oabmwlpmcsKyf wGifyg&Sdaomw&m;cGifESifh pyfqdkifaomtcGifhta&;rsm;?

ICCPR; Article .6, (1,2,4,5) Article 7 , 1 , tykd'f (6) 1? touf±Sif&yfwnfykdifcGifhonf vlom;wkdif;. rjiif;qefEkdifaom arG;&mygtcGifhta&;jzpfonf? TtcGifhta&;ukd Oya'jzifh umuG,fapmifha±Smuf&rnf? rnfolr# yk*~dKvfwOD;wa,muftm; toufqkH;±_H;atmif w&m;rJhpGm vkyfaqmif ykdifcGifhr±Sd? 2? ao'%ftjypfay;aompepfukd tqkH;rowfao;aomEkdifiHrsm;wGif tqkd;±Gm;qkH;aomjypfr_rsm;ukd usL;vGef=uolrsm; udkfom jypfr_usL;vGefpOfu wnfqJw&m;Oya't& ao'%f pD&ifcsufcsEkdifygonf? okd@&mwGif TuJhokd@ao'%f csrSwf&mY TyÉdnmOfpmwrf;. jyXmef;csufrsm;ESifhvnf;aumif;/ rsdK;ðzwfowfjzwfr_wm;qD;a&;ESifh tjypf'%fcsrSwf a&;qkdif&moabmwlnDcsufESifhvnf;aumif; uGJvGJjcif;r±Sdap&? Ttjypf'%fukd tjrifhqkH;w&m;±kH;u aemufqkH;pD&if csufcsrSwftwnfðy+yD;rSomv#if pD&ifEkdifygonf? 4? ao'%fcsrSwfjcif;cH&olwGif vGwf+idrf;csrf;omcGifhtwGufaomfvnf;aumif;/ ao'%ftpm; tjcm;tjypf'%fajymif; vJcHpm;cGifhtwGufaomfvnf;aumif;/ av#mufxm;ykdifcGifh±Sdonf? TuJhokd@ vGwf+idrf;csrf;omcGifh twGufaomfvnf; aumif;/ ao'%ftpm; tjcm;tjypf'%fajymif;vJcHpm;cGifhtwGufaomfvnf;aumif; av#mufxm;csufrSefor#ukd vkdufavsmEkdifygonf? 5? touf 18 ESpfatmufi,faom vli,frsm;usL;vGefaom&mZ0wfr_twGuf ao'%fpD&ifcsuf rcsrSwf&? xdk@twl ukd,f0ef aqmiftrsdK;orD;rsm;tm; ao'%frpD&if&? tykd'f (7)

Page 26: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

rnfo!hfyk*~dKvfukdr# rESdyfpuf&? &ufpufpGmrðyusifh&? vlrqefaom okd@r[kwf vl@*k%foduQmukd!‡dK;EGrf;apaom qufqHr_rsdK;aomfvnf;aumif;/ tjypfay;r_aomfvnf;aumif; rðyvkyf&?

Article . 9 (1), (2), (3), (4), (5). tykd'f (9) 1? vlom;wkdif;wGif vGwfvyfcGifhESifh vkHòcHa&;pdwfcs&ydkifcGifhwdk@udk cHpm;ykdifcGifh±Sdonf? rnfolukdr# wzufowftm%mokH;I rw&m; zrf;qD;jcif;udk aomfvnf;aumif;/ Oya'rJh rw&m;xdef;odrf;jcif;aomfvnf;aumif; rðyvkyf&? wnfqJOya't& csrSwf xm;onfh Oya'/ enf;Oya'rsm;t& zrf;qD;xdef;odrf;&efvkdtyfaom tajctaerSwyg; yk*~dKvfwOD;.vGwfvyfcGifh udk rqkH;±_H; ap&? 2? yk*~dKvfwOD;tm; zrf;qD;&mY zrf;qD;csdefYyif ,if;yk*~dKvftm; zrf;qD;&o!hfta=umif;ukd today;&rnfjzpf+yD; pGJqkd csufwpkHw&myg±Sdyguvnf; csufcsif;today;ajym}um;&rnf? 3? wpkHwOD;tm; &mZ0wfr_usL;vGefa=umif;pGJqkdcsufjzifh zrf;qD;jcif;aomfvnf;aumif;/ xdef;odrf;jcif;aomfvnf; aumif; ðyvkyfygu ‚if;tm; w&m;ol}uD;wOD; okd@r[kwf w&m;pD&ifykdifcGifhtm%m tyfESif;jcif;cH&aom t&m±SdwOD;. a±S@arSmufokd@ csufcsif;ac:aqmifvm&rnfjzpf+yD; Tyk*~dKvfwGif oifhawmfaomumvtykdif;tjcm;wcktwGif; =um;em ppfaq;r_ukd pwifcH,lykdifcGifh±Sdonf? okd@r[kwf oifhawmfaomumvtykdif;tjcm;wcktwGif; =um;emppfaq;r_ rpwif Ekdifygu ‚if;tm; v$wfay;&rnf? w&m;cGif=um;emppfaq;r_tm; apmifhpm;ae=uaom w&m;cHrsm;tm; zrf;qD;csKyf aESmifxm;jcif;onf a,bk,stm;jzifh vkdufem&o!hf vkyf±kd;vkyfpOfr[kwfyg? okd@aomf w&m;cHu w&m;cGifokd@ vma&muftppfaq;cH&ef vkdtyfo!hftcgwkdif; vma&muftppfaq;cHrnf[lIvnf;aumif;/ pD&ifcsuf csrSwfo!hf tcgwGifvnf; w&m;cGifokd@vma&mufrnf [kvnf;aumif; tmrcHv#if ‚if;tm;csKyfaESmifxm;jcif;rS v$wfay;&rnf? 4? zrf;qD;jcif; okd@r[kwf xdef;odrf;jcif;a=umifh vGwfvyfr_ qkH;±_H;ae&aom yk*~dKvfwOD;taejzifh ‚if;tm;zrf;qD;jcif; okd@r[kwf xdef;odrf;jcif;onf Oya'ESifh nDrnD/ Oya'ESifh rnDygu ‚if;tm;v$wfay;Ekdif&eftwGuf w&m;±kH;u tcsdef rqkdif;bJ qkH;jzwfay;Ekdif&eftvkd@iSm w&m;±kH;xH av#mufxm;ykdifcGifh±Sdygonf? 5? w&m;Oya'rJh zrf;qD;jcif;udk aomfvnf;aumif;/ xdef;odrf;jcif;udk aomfvnf;aumif; cH&onfh yk*~dKvfwOD;wGif trdef@t& ay;ukday;&r!hfavsmfa=u; &ykdifcGifh±Sdonf?

Article . 14 (1) (2), (3) q, (7). tykd'f (14) 1? vlwkdif; w&m;±kH; okd@r[kwf ckH±kH;rsm;a±S@arSmufwGif wef;wlnDr#tcGifhta&;&Sonf/ yk*~dKvfwOD;tm; r_cif;w&yfESifh ywfouf+yD; &mZ0wfjypfr_a=umif;t& w&m;pGJqkd&mYvnf;aumif;/ w&m;rr_w&yfESifhpyfvsOf;I rdrd.cHpm;ykdifcGifh ±Sdo!hftcGifhta&;rsm;ESifh xrf;aqmif&r!hf wm0ef0wW&m;rsm;ysufuGufr_tay: w&m;pGJqkd&mYvnf;aumif;/ xdkolonf Oya'ESifh tnD zGJ@pnf;I vGwfvyf+yD; bufvkdufjcif;r±Sdo!hf w&m;±kH;wGif vltrsm;a±S@arSmufYppfaq; =um;emjcif;ukd cHpm;ykdifcGifh±Sdonf? 'Drkdua&pDpepfusifhokH;aom EkdifiHwEkdifiHwGif ukd,fusifhoduQm ESifh xdkol. vkHòcHa&;ukdta=umif;ðyIaomfvnf;aumif;/ tr_&ifqkdifae=u&aomyk*~dKvfwkd@. yk*~dKvfa&;tusdK;pD;yGm;ukd umuG,f apmifha±Smuf&efvkdtyfIaomfvnf;aumif;/ xl;jcm;oaomtajctaersdK;a=umifhaomfvnf;aumif;/ =um;emppfaq; xGufqkdr_rsm;onf/ vlod±Sif=um;jzpfoGm;cJhygu/ w&m;Oya'ESifhtnDppfaq;aeonfh r#waom w&m;pD&ifa&;ukdxdckdufEkdifonf[k w&m;±kH;uxifjrif,lqv#ifaomfvnf;aumif;/ owif;axmufrsm;ESifh

Page 27: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

jynfolvlxk tm; w&m;cGifwav#mufvkH;wGifaomfvnf;aumif;/ w&m;cGif.=um;emppfaq;r_ wpdwfwa'oukdaomfvnf; aumif; wufa&muf=u!hf±_em;axmif owif;,ljcif;wdk@ tm; tcgtm;avsmfpGm wm;jrpfydwfyifEkdifygonf? uav;oli,fw&m;cHrsm;. tusdK;udk iJhuGufI uav;oli,frsm; usL;vGefaom &mZ0wfr_/ odk@r[kwf uav; oli,fESifhywfoufaeaom tdrfaxmifa&; tjiif;yGm;r_/ om;orD;tkyfxdef;cGifh&vdkr_rsm;wGif uav;i,fwdk@. tusdK;pD;yGm;udkumuG,fonfh taejzifh tr_ESifh oufqdkifaom pD&ifcsufudk vlod&Sif=um;rxkwfjyef&? TuJhodk@tr_rsm;rSty &mZ0wfr_tm;vHk;wGifcsrSwfaom pD&ifcsuf rSefor#udk vlod&Sif=um;xkwfjyef&rnf? 2? &mZ0wfjypfr_t&w&m;pJGqdkjcif;cH&olrSefor# w&m;Oya't& ‚if;wGiftjypf&Sda=umif; oufaorjyEdkifao; or#umv ywfvHk; ‚if;tm;tjypfuif;pifoltjzpf oabmxm;jcif;udkcH,lydkifcGifh&Sdonf? 3? &mZ0wfjypfr_t&tjypf&Sda=umif; pJGqdkcH&olwdkif;wGif tenf;qHk;atmufygtcGifhta&;rsm;udk cHpm;ydkifcGifhtjynfht0 &Sdonf?

(u) ‚if;tm;pJGqdkonfh jypfr_. oabmobm0ESifhpJGqdk&onfh ta=umif;t&if;tao;pdyfudk ‚if;em;vnf onfh bmompum;jzifh csufcsif;today;ajym}um;&rnf? (c) ‚if;taejzifh rdrdudk,fudk umuG,fckcHEdkifa&;twGuf jyifqif&efESifh ‚if;udk,fwdkif a&G;cs,faomOya' tusdK; aqmifESifh qufoG,fa&;wdk@twGuf tcsdefESifhtaxmuftuludk vHkavmufpGmay;&rnf? (*)tr_udkoifhavsmfonfhtcsdeftwGif; =uef@=umr_@r&SdapbJ =um;emppfaq;r_pwif&rnf? (C)tr_udkppfaq;pD&if&mwGif ‚if;.a&S@arSmufYyif =um;emppfaq;&rnf? rdrdudk,fudkumuG,fckcHonfhtaejzifh udk,fwdkifacsy ydkifcGifh&Sdovdk ESpfouf&mOya'tusdK;aqmif. tultnDESifhckcHacsyydkifcGifh&Sdonf? tu,f I‚if;taejzifh Oya'tusdK; aqmif.tultnDr&,lao;ygu ‚if;wGif tcGifhta&;&Sda=umif; today;&rnf? w&m;r#wpGm =um;emppfaq; a&;udka&S@&_vsuf vdktyfygu Oya'tusdK;aqmifiSm;&rf;EdkifpGrf; r&Sdaomw&m;cHtwGuf Oya' tusdK;aqmifudk Xm;&rf; ay;&rnf? Todk@iSm;&rf;&m wGif O'a'tusdK;aqmifc udkw&m;cHxHrS&,ljcif;rðy&? w&m;cH twGuf tcrJhjzpfap&rnf? (i) ‚if;bufrSxGufqdkrnfh w&m;cHjyoufaorsm;tm; qifhac:ppfaq;onfhtcg w&m;vdkjyoufaorsm;tm; ppfaq;onfhtajctaersdK;twdkif; yif ppfaq;&rnf? (p) ‚if;onfw&m;&Hk;uoHk;pJGaom bmompum;udkem;rvnfygu ‚if;twGufbmomjyefyk*~dKvf cef@xm; ay;&rnf? (q) tjypfudktwif;t=uyf0efcHapjcif; odk@r[kwf rdrdudk,fwdkifqef@usifwGufqdkcsufrsdK; twif;t=uyfay;apjcif; rðyvkyf&?

4? vlrr,fuav;oli,frsm;. tr_rsm;udk=um;emppfaq;&mwGif ‚if;uav;i,f. touft&G,fudk axmuf xm;I vnf;aumif;/ ‚if;tm;jyefvnfðypkysdK;axmifa&;udka&S@&_Ivnf;aumif; qDav#mfaom vkyfxHk;vkyfenf;jzifhom =um;em ppfaq;&rnf? 5? &mZ0wfr_wckjzifh tjypf'%fcsrSwfcH&olwdkif; Oya't& txufw&m;&Hk;wGifjypf'%fowfrSwf csuftm; jyefvnf oHk;oyf&eftwGuf t,lcHydkifcGifh&Sdonf? 6? t=uifyk*~dKvfwOD;wa,muftm; &mZ0ifta=umif;t& jypf'%fcsrSwf+yD;onhfaemuf/ ‚if;tm;jypf'%fcsrSwfcJhjcif;onf rSm;,Gif;a=umif;ay:vGifvmcJhojzifh ‚if;tay: tjypf'%f csrSwfcsuftm; jyefvnf&kyfodrf; onfjzpfap/ ‚if;tm;vGwf+idrf;csrf;omcGifh ay;&onfjzpfap/ T taxmuftxm; tcsuftvufopfrsm;tm; tcsdefrSDrazmfxkwfEdkifcJhjcif;rSm ‚if;yk*~dKvfudk,fE_dufu xdefcsefcJh jcif;jzpfonf[k

Page 28: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

oufaorjyEdkifjcif;r&Sd ygu Tyk*~dKvftm; jypf'%fcsrSwfcsufa=umifh cHpm;cJh&onfh qHk;&_H;epfemr_rsm; twGuf Oya't& xdkufoifhonfhav#mfa=u;aiGay;&rnf?

tydk'f (15) 1? usL;vGefcsdefY wdkif;jynf.wnfqJw&m;Oya't&jzpfap/ tjynfjynfqdkif&mOya't&jzpfap &mZ0wfr_rajrmufaomjypfr_udk usL;vGefcJh=uaomyk*~dKvfwdkif;/ odk@r[kwf vkyfoifhvkyfaqmif&efysufuGufjcif;jzifh &mZ0wfr_rajrufaom jypfr_udk xdkOya'jyXmef;csdef ðyvkyfcJhaomolwdkif;tm; (wnfqJOya'jzifh) &mZ0wfr_ usL;vGefonf[krowfrSwf&? (aemufa=umif;jyefItm%moufa&mufjcif;r&Sdap&) xdkenf;wl/ &mZ0wfr_udk xdktcsdefYusL;vGef cJholtm; wnfqJOya't& ay;&rnfhOya'jyXmef;csuf xufydkI }uD;av;aom tjypf'%fray;&? tu,fIjypfr_usL; vGefcJh+yD;aemuf &Sd&if;pJGOya'xuf av#mhayghaom tjypf'%fay;&ef Oya'jyXmef;csuftopf ay:aygufvmygu jypfr_usL;vGefolonf TjyXmef;csuf topf. tusdK;udkcHpm;ydkifcGifh&Sdonf? 2? EdkifiHwumrStodrSwfðyaom taxGaxGOya'rsm;t& wpHkw&mvkyfaqmifjcif; odk@r[kwf vkyfaqmif&efysufuGufjcif;jzifh jyXmef;cJhhaomOya'rsm;t& xdktcsdefwGif&mZ0wfr_ajrmufaom jypfr_udkusL;vGefcJh olwdkif;tm; =um;emppfaq;jcif;ESifh tjypf'%fpD&if;jcif;udk xdyg;ap&ef Tyk'fru rnfolr#r&nf&G,fyg?

tydk'f (16)

vlom;wdkif;ae&ma'ora&G; Oya'a&S@arSmufwGif vlom;wOD;tjzpf todtrSwfðycHydkifcGifh&Sdonf?

w&m;r#waomw&m;cGif(Fair Trial ) ay:aygufEdkifa&;twGuf taxmuftyHhjzpfap&ef

jypfr_qdkif&mr_cif;rsm;ESifhw&m;Oya' A[kokw

w&m;Oya' qdkaom pum;&yfwGif Oya'jyK tm%mydkifu jyKvkyfaom Oya'rsm; tjyif Oya' tm%mouf0ifaom wenf;tm;jzifh Oya'uJhokd@ pnf;aESmif;tm; &Sdaomenf;Oya'/ pnfurf;/ trdefh ponfwkhdyg0ifonf? Oya'jzifh tod trSwf¹yk xm;aom tdfrfaxmifa&;/ vlr_a&;qdkif&m "avhxkHwrf; rsm; vnf; yg0ifonf? Oya' jzpfv#ifjyXmef;xkwfjyefaom tzGJ@tzGJtpnf;onf Oya'¹ylt%mykdiftzGJ@ [kwfr[kwfavhvm prf;ppf &efkvkdonf Oya'¹yk tm%m ykdiftzGJhtpnf; ua&; qGJjyXmef;onfhOya'rS omOya' tm%m &Sdonf? EkdifiHawmf. zGJ@pnf;ykHtajccHOya'rsm; t& ekdifiHawmf. Oya'¹yltm%m/ pDrHcef@cGJr_tm%m/ w&m;pD&ifr_tm%m ponfh

Page 29: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

tcsLyftcsmtm%m onfjynfoklwdk@ xHrSqif; ouf onf//1 jynfolrsm;ua&G;cs,fwifajrSmufonfh jynfol@udk,fpm;vS,frsm; yg0ifaomv$wfawmf onf,if; tcsLyftcsmtm%m udkcH,l usifhoHk;onf//2 Oya' onfjynfoltwGufjzpfonf// xdk@a}umifh Oya'udk a&;qGJ&mwGif tqdkyg Oya'udkvdkufemusifh oHk;&rnf@olrsm;rSmjynfolvlxkyifjzpfonf// rdrdwdkhuwqifha&G;cs,fwifa¹rSmufvkduf onfhjynfolhukd,fpm;vS,frsm;rS wqifhyg0ifaqG;aEG;/ qEN¹kykcGihf &Sdonfjzpff&m tcsKd@ ta&;}uD;aom Oya'=urf;rsm;ukd vGwfawmf rwifrDjynfvkHuGswf qENcH,l&rnf[lI yiftajccHOya'wGifxnfhoGif;jyXmef;xm;=uonf? &mZ0wf r_cif;rsm;wGif jynfol tcsif;csif;cdkuf &efjzpfyGm;jcif;/ &dkufESu/f owfykwfjcif;/ cdk;,/l vk,ufjcif;/ tp&dSojzifh usL;vGef}ujcif;jzifh udk,fwdkifepfem oklwdk@&dSaomf vnf; xdkolwdk@ omru &yf&Gmu ygpdwf0ifpm;&onf// &mZ0wfr_ aygrsm;vsif&yf&Gm wnfjidrfat;csrf;r_ r&dS/jynfoklwdk@jidrf;csrf;pGm vkyfudkif/ pm;aomufIr&/ xdk@a}umifh &mZ0wfr_ rjzpfyGm;&atmif/ ryGm;rsm;&atmif umuG,f&mwGif vnf;aumif;/jzpf yGm;vm yguw&m;&Hk;u ppf aq;Ioifhawmfonfh tjypfta&;,l&m wGifvnf;aumif; tkyfpdk;oltpdk;& tjyif jynfoluygulnD&onf// w&m;okl}uD;rsm;u vnf;w&m;&Hk;a&S@odk@ a&muf&Sdvmonfhjypfr_rsm; ESifh ywfoufI trSefjzpfap&efESifh&yf &Gm vHkjcHKom,map&efp onfh&nf&G,fcsuf/ apwemjzifh ppfaq;pD&if}u&onf// trSefwu,f jypfr_usK;vGefokludk oifhawmfaom ynmay;jcif;/ qHk;rjcif;/ tjypfay; ta&;,ljcif;/ jyK&onf// wHpdk;vufaqmif,lI(okd@r[kwf)rsufESmvdkufI /jypfr_usL;vGef oludkvG$wfvsif w&m;a&;r¾kdif wdrf;aqmif;rnf? w&m;&kH;ukd jynfolvlxku r,kH=unff tav;rxm; jzpfrnf? wzufwGifvnf; vdrfnmI r[kwfwef; w&m;wkdifwef;jcif;cH&ol rSm;,Gif;I pGyfpGJcH& olwOD; OD;u wifykdhv#if oufaotaxmuftxm;wkdhudk ppfaq;I tr_rSefr[kwf a=umif; ay:onf eSifh xkdoltm; vGwf&efjzpfonf? xkdokdh rvGwfbJ wHpkd;vufaqmif,lI (okdh) rsufeSmvkdufI (odkhr[kwf) ukd,fh ab;tEW&m,fukdomawG;awm pkd;&drfI tjypfrJh olukdjypf'%fay;cJh aomf w&m;&kH;ukd trsm;jynfolu r,kHr=unfjzpfrnf? r_cif;rsm;ukf rSefuefr#wpGm ppfaq;pD&ifjcif;jzifhpGyfpGJjcif;cH&ol w&m;cHwOd;wnf; ukd tcGifhta&;ay; uguG,fapmifa&Smuf onfr[kwfay// rSefuefr#wjcif;. tusKd;onf trsm;jynfolokdh ysHeSH &onf? rSefuefr#wjcif;jzpfxGef;ap&eftwGuf Oya'wdk@udkwnDwnGwfwnf; r_cif;jzpfyGm;onfh tcgYjyXmef;xm; jyD;onfhtwdkif; vdkufem usifhoHk; &onf/ tr_ay:aygufrS tr_udkvdkufIvdkvsifvdkovdkrusifhoHk;&ay// rSefuefr#wjcif;onf w&m;pD&if&mwGifomvdktyfonfr[kwf/ tkyfcsLyfa&;ESifhOya'jyKa&;wdk@wGifvnf; r#w&ef vdktyfonf// tb,fa}umifhqdkaomfw&m;&Hk;rsm;onf EdkifiHwEdkifiH.rSefuefr#wr_&dSr&dSudkaz:jy aeonfhjy,k*fjzpfonf// w&m;&Hk;rsm;wGifqEN/ a'go/ b,m/ arm[/ t*wdw&m;av;yg;uif;pifygrS rSefuefr#waomw&m;pD&ifa&;pHepf ay:aygufeDkifonf// xdkodk@t*wdw&m;rvdkufpm;bJ w&m;pD&ifjcif; rSefuefr#wEdkifap&ef edkifiHudktkyfcsLyfonfhtpdk;&uvnf; rSefuefrswaompdwfxm;&dS&ygrnf// tm%mESifh wnfjidrfjynfh0aomw&m;Oya'wdk@udk ,SOfwGJoHk;pGJedkifrS jynfolw&yfvHk;udk,fpdwfESpfyg;csrf;ajr@I }uG,f0 wdk;wufEdkifrnfjzpfonf// tpdk;&ESifhw&m;&Hk;rsm;urSefuefrsw}uvsif jynfolwdk@uvnf;rSefuefr#wpGm aexdkifqufqH}urnfomjzpfonf//Todk@jynfolvlxktpdk;&eSifhw&m;&Hk;rsm;onftcsif;csif;tjyeftvSeftusdK;jylae}uonf// w&m;&Hk;wGiftr_ppfaq;&mY t"duwm0efonf trSefw&m;udk&SmazGaz:xkwf&efomjzpfonf/ wnfwnf jidrfjidrfESifh vltrsm;em;vnfaompum;udkajymum jzpf&yfrSefudk[dkzufonfzufponfwdk@rS xkwfe_wf ,l&efjzpfonf// odk@rSom

1 1947 zGJ@pnf;yHktajccHOya'/ yk'fr 3// 2 1947 zGJ@pnf;yHktajccHOya'/ yk'fr 4//

Page 30: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

vltrsm;onf w&m;&Hk;.vkyfief;udkoabmayguf}urnf/ vufcH,Hk}unf}urnf/ w&m;&Hk;udkjynfolwdk@&dkaoygap/ a}umuf&GH@&efum;r[kwf// trSefw&m;udk&SmazGaz:xkuf&ef tajymvG,fItvkyfcufonf// 'DzufrSvnf;olrSefonf/ [dkzufu oufaorsm;uvnf; [dkzufurSefa}umif; axmufcHxGufqdk}uonf// a&S@aetudsL;aqmifrsm;uvnf; tcsufusus Oya'tudk;tum;rsm; jzifhav#mufvJ}uonf// xdk}um;xJrS tzrf;&tqkyf&cufonfh trSef w&m;udk &SmazG&onf// &mZ0wfr_rsm;wGif w&m;ol}uD;u ayghayghvG,fvG,f aqmif&Gufvsif okd@r[kwf t*wdw&m;vdkufpm;Iw&m;pD&ifvsif cH&olvnf;roufom/ jynfoltrsm;vnf;rcsrf;om/ rw&m;pD&if v#if jypfr_usL;vGefolwdk@ vGwfrnf// olwdk@u&yf&GmwGifarmf}uGm;I Oya'udkraxrJhjrifjyK}urnf/ tvm; wlyiftjypfrJholwdk@ufdk w&m;&Hk;ut*wdw&m;av;yg;teuf wyg;yg;udkvdkufI jypf'%fay;vsif [email protected]_ ysufjym;rnf/ vdrfvnfwdkifwef;cH&olwdk@twGuf ar#mfvifhtm;udk;rJhrnf? w&m;&Hk;rsm; onf w&m;udkriJh/ vludkom}unfhIqHk;jzwf}uonf[k jynfolwdk@rSwf,l}uvdrfhrnf// jynfolwdk@u w&m;&Hk;rsm;ESifh tpdk;&tay:arwWmxm;jcif;/ tm;udk;,Hk}unfav;pm;jcif;wdk@ysufjym;vdrfhrnf// w&m;pD&if&mwGif rSefuefr#w&efvdktyfonf/ xdkodk@rSefuefr#waom w&m;pD&ifa&;pHepfxGef;um;vsif jynfolvlxk .ufdk,fpdwfESpfyg;vHkjcHKr_udkjzpfaponf// w&m;&Hk;rsm;udk,Hk}unftm;xm;&mrS tkyfcsLyfol tpdk;&udkyg ,Hk}unfvm rnfjzpfonf// zrf;qD;jcif;/ tmrcHay;jcif; &Jpcef;wGiftr_wdkif}um;Ijzpfap/ &JupHkprf;axmufvSrf;Ijzpfap/ vlwOD;wa,muftm;jypfr_ESifh ywfoufIta&;,lvsif jypfr_udkvdkufIzrf;qD;csLyfaESmifxm;onfvnf; &Sdonf/ jypfr_qdkif&musifhxHk; Oya'wGif tmrcHay;Edkifaomjypfr_rsm;ESifh tmrcHray;edkifaomjypfr_rsm;[lI cGJjcm;owfrSwfxm;onf// &Jpcef;utmrcHay;Edkifaomjypfr_rsm;ESifh w&m;&Hk;uom tmrcHay;Edkifaomjypfr_rsm;[lIvnf; xyfrHcGJjcm;xm;onf// &Jpcef;rStmrcH odk@r[kwf cH0efjzifh w&m;cHtm; v$wfxm;Edkifonf//3 w&m;cHwOD;tm; jypfr_usL;vGefol[kpGyfpGJumr#ESifh ol@rSmtrSefwu,ftjypf&SdjyF[krqdkom/ tr_ppfaq;jyD;/jypfr_xif&Sm;r awG@ao;ors‚if;onf tpGyfpGJcH&olomjzpfonf// xdk@a}umifh tr_ppfaepOftwGif; csKyfaeSmif xm;&ef rvdkv#if tmrcH ay;xm;oifhonf? tmrcHray;bJ =um&SnfcsKyfaeSmif xm;jyD;rS pGyfpGJcH&olrSm tjypfr&Sd[lI awG@&Sd &ojzifh tr_rSS vGwf v#ifepfemvdrfrnf/ tjypfr&Sdygv#ufeSSifhtr_rppfaq;cif ºukdwif tjypfay;ouJhokd@ jzpfaeonf? tmrcHray;edkifaom jypfr_}uDd;rsm;&Sdonf/ xkdtr_rsm;Y w&m;cHtm; pGJqkdekdifaomta=umif;tcsufrsm;&Sdaev#ifrl tmrcHray;&/ jypfr_}uD;v#if jypf'%fvnf;}uD;onf/ xkdjypf'%frsKD;ukduscH&ef tvm;tvm&Sdaom w&m;cHonf tmrcH&v#if xGufajy;wdrf;a&SmifoGm; wwfonf?vllllowfr_/ "g;jyr_/ rk'def;r_ponfhtr_ukd usL;vGeffonf[k pGyfpGJcH &olw&m;cHtm; vGwfxm;v#if xyfrHusL;vGeffrnfh tEW&m,f&Sdonf// xk@da=umifh xkduJhokd@aomjypfr_}uDd;rsm;wGif tmrcHray;Edkif/4 tmrcHray;ekdifonfhjypfr_ usL;vGefonfqkdoltm; usef;rma&;raumif;I touft&G,fi,fI tkdrif;rpGrf;I/ rdef;rom;jzpfI/ paomta=umif;xl;rsm;a=umifh w&m;&kH;utmrcHay;ekdifonf/ okdhaomf Oya'0efxrf; (Oya't&m&Sd) wkdhuuefhuGufjcif;r&Sd rS omtmrcHay;ekdifonf?5 tmrcHay;&mwGif pnf;urf;owfrSwfeldifonf// Oyrm &kH;csdef;wGifrSefrSefvma&muf&rnf /w&m;&kH; wnf&Sd&m¹rdk@e,frS ta0;okd@ cGifh¹ykcsufr &SdbJroGm; &ponf jzifhpnf;urf;owfrSwfekdifonf?6 ay;xm;aomtmrcH ukd w&m; &kH; uta=umif; &Sdv#if &kyfodrf;ekdifonf?7 3 jypfr_qdlif&musifhxHk;Oya'/ yk'fr 496 4 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 497 (1) 5 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 497 (2) 6 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 499 7 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 497 (5)

Page 31: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

ta&;,lpOf &JrSzrf;qD;csLyfaESmifxm;vsif trsm;qHk; 24 em&Domw&m;&Hk;.trdef@r&bJ &JucsLyfaESmif xm;Edkifonf//8 w&m;cHtm; tr_ay:ayguf&ef qufvufppfaq;ar;jref;&efusef&Sdygu w&m;&Hk;wGif qufvufcsLyfaESmifxm;cGifh &Dref awmif;cH&efvdkonf//9 w&m;&Hk;u vnf;&JrSwifjy vmonfh twdkif; &Dref ay;&efr[kwfbJ xdkufoifhaomtr_pHkprf;&ef tcsdefumvtwGuf w}udrfvsif (15) &ufxufrydkaom &ufcsdef;udk ay;&onf//10 trSefwu,f jypfr_usL;vGefolr[kwfbJ zrf;qD;csKyfaESmifcHxm;&ygu vGefpGm epfemayonf// tmrcHay;Edkifaomjypfr_rsm;wGif w&m;cHjzpfolu w&m;&Hk;wGif avsmufxm;jcif;r&Sdyguvnf;/ w&m;&Hk; taejzifh w&m;cHjzpfoltm; tmrcH&Edkifonfhtr_jzpfa}umif; &Sif;jyajymqdk&rnf// &yf&Gmtkyfxdef;okl vl}uD;rsm;. cH0efcsuf/ tmrcHwdk@ESifh tmrcHay;Edkifu tcsLyfvGwfxkacscGifh jyK&rnf// &J rS w&m;cHtm; csLyfrdef@&Dref awmif;cHvmonfhudpPrsm;wGif w&m;cHjzpfoltm; w&m;&Hk;a&S@odk@ ac: aqmifvm&rnf/ xdk@tjyif &Jae@pOfrSwfwrf;wGif az:jyxm;onfhtcsufrsm;udk w&m;&Hk;utr_wGJwGif az:jy a&;om;&rnf?11 w&m;&Hk;rS tmrcHay;Edkifaomtr_jzpfyguvnf; xdkufoifhaomtmrcHaiGESifh cH0efolwdk@jzifh w&m;cHtm; tcsKyfvGwfxkacscGifhjyK&rnf//12 w&m;&Hk;rStmrcHay;xm;jyD;aemuf w&m;cHjzpfolonf &Hk;csdef;rSefrSefrvm a&mufjcif;/ oufaorsm;tm;zsufpD;rnf[k ,Hk}unf&jcif;/ tr_rjyD;jywfrSDxGufajy;wdrf;a&Smifrnf[k ,Hk}unf&onfh ta}umif;rsm; awG@&Sd&ygu w&m;&Hk;onf tcsdefra&G;ay;xm;onfhtmrcHudk &kyfodrf; Edkifonf// xdkodk@aomtcsufrsm; xif&Sm; ay:aygufjcif;r&dSygu w&m;cHtm;tcsLyfvGwfxkacscGifh jyK&rnf omjzpfonf//tmrcHolrsm;taejzifh w&m;cH (pGyfpGJcH&ol) xGufajy;wdrf;a&SmifoGm;ygu ta&;,lcH&rnfjzpfa}umif; odap&ef w&m;&Hk;rS owday;ajym}um;&efvdkonf// w&m;cHtm;tcsKyfjzifhxm;&ef &Drefay;ygu rnfonfhtcsLyf (odk@r[kwf) axmifwGifrnfonfhae@rS rnfonfh&uftxd csKyfaESmifxm;cGifhjyKa}umif; w&m;cHjzpfoltm; aocsmpGm&Sif;jyI ‚if;tcsufrsm;udk w&m;&Hk;tr_wGJwGif a&;rSwfxm;&rnf//13 &Jpcef;rS tr_ppfaq;pHkprf;IrjyD;ao;[laom ta}umif;jycsufjzifh w&m;cHjzpfoltm;tmrcHay;&ef w&m;&Hk;taejzifha&$@qdkif;xm;jcif; rjyKtyfay// tmrcH&oifhygv#uf w&m;&kH;uray;v#if epfemolu w&m;&kH;tqifhqifhokd@ wufa&mufav#mufxm; ekdifonf? tvm;wlyif w&m;cHwOD; tmrcHr&oifhyJ&aeonf[k,lqaom epfemol (odkhr[kwfff) edifiHawmfuvnf; w&m;&kH;tqifhqifhokdhwufI tmrcHay;xm;jcif;udk &kyfodrf;onhftrdefh awmif;cH ekdifonf? tr_ppfaq;jcif; &Jta&;ydkifaom axmif'%f 3 eSpfESifh 3 ESpftxuf tjypfay;ekdifonfh tr_rsm;ukd oufqkdif&m&Jpcef;rsm;rS ta&;,lpkHprf;zrf;qd;wifydkhI w&m;&kH;okd@ jypfr_rsm;a&mufonf? &kH;ta&;rykdifonfhjypfr_rsm;wGif epfemol uw&m;&kH;okdh OD;wdkufavSsmufxm;I w&m;&kH;okdhjypfr_a&mufonf? oufqkdif&m&Jpcef;okdh oGm;a&muf wkdif=um;v#if &Ju yxrowif;wkdifcsufukd w&m;&kH;okdhwifykdhI wkdif=um;olukdvnf; w&m;&kH;okdhoGm; a&muf&ef vrf;nGefonf? w&m;&kH;uwkdif=um;olukdvnf; jypfr_qkdif&musifhxkH;Oya'yk'frt& ar;jrefjyD;rS pkHprf;&ef vkdtyfygu oufqkdif&m&Jpcef;tm; pkHprf;aponf?14 rnfonfhenf;jzifha&muf&Sdvmygap tr_ ppfaq;&mwGif vkdufem&rnfhenf;vrf;rsm;rSm twlwlyifjzpfonf? epfemolupGJqdkonfhjypfr_udkvnf; pGJqkdcH&oltm; ta=umif;=um;pm (odk@) orRmefpmay;ykdhI odap&rnf?15 jypfr_trnfukdajym&kHavmufeSifh rvkHavmufay? pGJqkdonfhta=umif;&mtwdkcsKyfukd

8 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 61 9 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 167 (1) 10 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 167(2) w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 410 11 w&m;&Hk;rsm;vufpGJ pmydk'f 406 12 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 498 (2) 13 w&m;&Hk;rsm;vuffpGJ pmydk'f 405 (2) 14 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 200/ w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 425 15 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 204/ w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 429

Page 32: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

ta=umif;=um;pmwGifaz:jy&rnf? okd@rSom pGJqkdcH&oltaejzifh ckcHacsycGifh&rnf? ta=umif;t&mtm;vkH;eSifh taxmuftxm;tjynfhtpkHukd az:jy&efrvkday? pGJqkdcH&oltaejzifh rnfonfhudpPa=umifh w&m;&kH;wGif ckcHacsy&Sif;vif;&efodekdifv#if vkH avmufonf? tr_ppfaq;&mwGif orRmefr_ppfaq;jcif;/ 0&rf;enf;jzifhppfaq;jcif;/ tusOf;enf;jzifhppfaq;jcif; pojzifh jypfr_t}uD;tao;tvdkuf tr_ppfaq;yHkppfaq;enf;uGJjym;onf// rnfonfhenf;jzifhppfaq;apumrl pGyfpGJ cH&oltm; xdkufoifhaomckcHacsycGifhudk ay;&rnfomjzpfonf// oufaorsm;tm;ppfar;jcif;ESifhppfar;jcif;rsm;.tpDtpOf (Order of Examination) t"duppfar;jcif;/(Examination in chief) oufaoudkppfar;&mwGif wdkwdkESifhvdk&if;ofdkha&muf&efvdkonf// w&m;vdkuwifjyvmonfhoufaoudk w&m;vdkzufrSpwifI ar;jref;&onff//16 xdkodk@ar;jref;jcif;udkt"duppfar;jcif; Examination in Chief [kac:onf//17 t"duppfar;jcif;wGif oufaojzpfol.xGufqdkcsufrsm;udk tjzpftysufyHk0wˆKo¾mef (odk@r[kwf) rSwfwrf; yHkpHjzifhrSwfwrf;wif&onf// t"duppfar;jcif;wGif erdwfjyar;cGef; (Leading Question) ar;cGifhr&Sday// erdwfjyar;cGef;qdkonfrSm omreftm;jzifh oufaouwpHkw&mudk txl;ajym}um;&efrvdkbJ/ ar;jref;onfhtwdkif; rSefygonf[kwfygonf[k ajzEdkifonfhar;cGef;rsm;jzpfonf// erdwfjyar;cGef;udk t"duppfar;jcif;ESifh &Sif;vif;ppfar;jcif; wdk@wGif ar;jref;jcif;rjyK&ef wm;jrpfxm;onf// oufaorsm;onf tenf;ESifhtrsm;qdkovdk rdrdtm; oufaojy onfhzufodk@ rsufESmvdkufI xGufqdk wwf}uonf// odk@jzpfI t"duppfar;csufwGif tr_onfujzpfap/ a&S@aeujzpfap oufaotm; OD;aqmifI edrdwfjyar;cGef;rsm;udkar;jref;Edkifv#if [kwfrSefonfhtwdkif; ta}umif;t&mrsm;ay:ayguf&ef cJ,Of;ayvdrfhrnf/ oufaou rdrd.pum;jzifhajym}um;jcif;onf ydkrdkIrSefuefEdkifayvdrfhrnf// odk@jzpfI t"du ppfar;jcif; wGif efdrdwfjyar;cGef;rsm;udk wm;jrpfxm;jcif;jzpfonf//18 odk@&mwGif tcsdK@aomta}umif;t&mrsm;ESifhpyfvsOf;I tr_udkxdcdkufepfemaprnfr[kwfbJ tr_ppfaq; jcif;wGif aESmifhaeS;}uef@}umjcif;r&Sdap&ef edrdwfjyar;cGef;tcsdL@udk t"duppfar;jcif;wGifar;jref;Edkifa}umif; jyXmef;xm;onf// ‚if;ar;cGef;rsm;rSmatmufygtwdkif;jzpfonf// 1// tr_jzpfta}umif;jcif;&mudktpydsK;onfhyrm%ta}umif;t&mrsm;/(introductory matter) 2// ESpfzuftjiif;ryGm;onfhtr_jzpfta}umif;jcif;&mrsm;//(undisputed matter) 3// vHkavmufpGmxif&Sm;jyD;aomtcsuftvufrsm;//(matters already sufficiently proved)19 edrdwfjyar;cGef;rsm;udk wzuftr_onfuuef@uGufvsif w&m;&Hk;.cGifhjyKcsufrSwyg; t"duppfar;jcif;ESifh jyefvnf &Sif;vif;onfhar;cGef;rsm;wGif ar;cGifhrjyKay/ w&m;&Hk;onf tpysdL;onfhta}umif;t&mrsm;/ odk@r [kwf tjiif;rxGuf onfhta}umif;t&mrsm; odk@r[kwf ‚if;.xifjrifcsuft& vHkavmufpGm oufao xif&Sm;jyD;tcsufrsm;/ ta}umif; jcif;&m rsm;ESifhywfoufI edrdwfjyar;cGef;rsm;udkcGifhjyK&rnf// jyefvSefppfar;jcif;/ (Cross examination)

16 w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 529 17 oufaocHOya' yk'fr 137 18 oufaocHOya' yk'fr 141 19 oufaocHOya' yk'fr 143

Page 33: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

w&m;vdk (odk@r[kwf) oufaojyvdkolzufrS t"duppfar;jcif;jyD;pD;ygu wzufrSjyefvSefar;cGef;ar;jref;Edkifonf// oufaotm; wzuftr_onfuppfar;jcif;udk jyefvSefppfar;jcif;[kac:onf//20 jyefvSefar;cGef;xkwfjcif;.t"du&nf&G,fcsufrSm oufaoxGufcsufonf r,Hk}unfxdkuf/ ,kwWdr&Sd[k jzdKzsuf&efjzpfonf// oufaouvnf;rcdkifvHk/ jyefvSefar;oluvnf;rusGrf;usifvsif oufaoxGufcsuf onfysufEdkifonf// oufaoaumif;I jyefvSefar;olutar;tjref;xlvsif oufaoxGufcsufonf ydkrdkIcdkifcHhoGm;wwfonf// xdk@a}umifh jyefvSefar;cGef;onf tar;cH&okludkxdovdk/ tar;cH&oludkvnf; xdwwfaom ESpfzuf'g;oGm;ESifhwlonf// jyefvSefppfar;jcif;wGif edrdwfjyar;cGef;rsm;udk ar;jref;Edkifonf// oufao. t"duxGufqdkcsufrSm rSefuefr_/ wdusr_ wefzdk;rnfa&G@rnfrs&dSonfudk pHkprf;ppfaq;&eftwGufjzpf&m edrdwfjyar;cGef;rsm;ar;jcif;jzifhom aumif;pGm prf;oyf Edkifrnfjzpfonf// oufaowOD;tm; jyefvSefppfar;onfhtcg atmufygar;cGef;rsm; udkvnf; ar;jref;Edkifonf? 1// ‚if;.oufaoxGufqdkcsufrsm; rSefuefr_&dSr&dSprf;oyf&ef/ 2// ‚if;.vlr_a&;tajctae/ tusifhpm&dwW rnfuJhofkd@&dSonfudkod&SdEdkif&ef/ 3// ar;cGef;rsm;udkajzqdkjcif;a}umifh wdkuf&dkufaomf‚if;/ oG,f0dkufIaomf‚if; &mZ0wfjypfr_xdkufoifhaprnf/ '%faiGay;aqmifap&rnf/ odk@r[kwf ypPnf;odrf;qnf;jcif;cH&ap&ef usa&mufEdkifaomfvnf; ‚if;. tusifhpm&dwWudk xdcdkufI‚if; tm;,Hk}unfjcif;udk,drf;,dkifap&ef/ jyefvSefppfar;&mwGif tr_ESifhoufqdkif aom ta}umif;jcif;&mrsm; udkomru oufaoonf ,Hk}unfxdkufokl[kwfr[kwff od&dSEdkif&eftwGuf ar;cGef;rsm;udk jyefvSefppfar;&mwGif ar;jref;eDkifonf//21 oufaoonf t"duppfar;jcif;wGif tppfcHoGm;aomtr_ESifhywfoufI trSefwu,fod&Sdjcif; [kwfr[kwf/ rSwfrdEdkifjcif;&dSr&dS/ aumif;pGmem;vnfEdkifjcif;&dSr&dS/ bufvdkufjcif;&dSr&dS/ tr_onfwOdD;OD;ESifh aqGrsdL;awmfpyfjcif;/ cifrif&if;ESD;jcif;/ &efnd_l;xm;jcif;&dSr&dS ponfwdk@rSm tr_jzpfta}umif;t&mrsm;ESifh pyfqdkifjcif;r&Sdaomfvnf; oufaoonf ,Hk}unfxdkufaomoufao [kwfr[kwfod&SdEdkif&eftwGuf ar;jref; Edkif onf//22 jyefvnfajz&Sif;ar;cGef; (Re- examination) jyefvnfajz&Sif;ar;cGef; (odk@r[kwf) &Sif;vif;ppfaq;jcif;rSm jyefvSefar;cGef;wGifyg&Sdaom ta}umif;tcsuf rsm;udk &Sif;vif;ap&efjzpfonf// tu,fI &Sif;vif;ppfar;jcif;wGif ta}umif;t&m topfudk w&m;&Hk; cGifhjyKcsufjzifh xnfhoGif;ar;jref;vsif ‚if;ta}umif;t&mtopftay:wGif tjcm;wzufrS jyefvSefar;cGef; ar;jref;Edkifonf// &Sif;vif;ppfaq;jcif;wGifedrdwfjyar;cGef;rar;Edkifay//23 w&m;&Hk;taejzifh oufaotppfcHcsufrsm;udk a&;rSwf,kl&mwGif t"duppfaq;jcif;/ jyefvSefppfar;jcif;ESifh jyefvnf&Sif;vif;ppfaq;jcif; ponfwdk@udkcGJjcm;I &Sif;vif;jywfom;pGmrSwfom;xm;&dS&ef txl;ta&;}uD; onf//24 &Hk;ar; (Court Question) w&m;&Hk;w&m;ol}uD;onf tr_ppfaq;aepOftwGif; ESpfzuftr_onfwdk@ wifjyajymqdkaeonfhudpP&yfrsm; udk xdkifIem;axmifae&Hkom wm0ef&Sdonfr[kwf/ ESpfzufoufaorsm;udkppfaq;pOf/ oufaoxGufcsuf rsm;/ 20 oufaocHOya' yk'fr 138 21 oufaocHOya' yk'fr 146 22 oufaocHOya' tzGifhusrf;/ OD;bdk;om/ wwd,t}udrf/ *k%fxl;pmaywdkuf/ pm 350 23 oufaocHOya' yk'fr 138 24 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 359

Page 34: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

oufaocHtjzpfwifoGif;onfh pm&Gufpmwrf;rsm;/ oufaocHypPnf;rsm;/ udk&Hk;rSvufcH&mwGif pHepfwus&Sdap&ef }uyfrwfuGyfuJjcif;/ w&m;cGifwGif tr_ppfaq;aepOftwGif; ESpfzufrSwifjyaom oufaorsm;. xGufcsufrsm;tay: tjiif;yGm;csufrsm;&Sdygu Oya'jyXmef;csufrsm;ESifhtnD qHkkk;jzwf ay;jcif;wdk@udk aqmif&Gufay;&rnf// oufaorsm;onf rSefrSefESifhjrefjrefw&m;pD&ifa&;ESifh trSefw&m; ay:aygufa&;twGuf w&m;&Hk;tm; ulnDaxmufyHhaeonfholrsm;jzpf&m w&m;&Hk;rSoufaorsm;tm; apmifha&Smuf&rnfjzpfonf// ESpfzufoufaoxGufcsufrsm;teuf w&m;&Hk;taejzifh r&Sif;vif;onfhtcsuf rsm;&dSygu &Hk;ar;tjzpfw&m;ol}uF;uar;jref; Edkifonf// xdkokd@ar;jref;yguvnf; oufaoxGufqdkcsufwGif &Hk;ar;[lIoD;oef@a&;rSwfxm;&onf// oufaowifjyrnfhtpDtpOf tr_oGm;tr_vmxifxif&Sm;&Sm;ay:ayguf&ef oufaowa,mufjyD;wa,muf qufIoufaojy&onf// pOfqufrjywf uGif;qufoufaocHtaxmuftxm;&&dSedkif&ef txl;ta&;}udD;onf// jyD;rSajzmifhcsuf a&;rSwf,lol/ usGrf;usifoklyg&*lwdk@udk ppfar;&onf// t"duoufaoudk aemufrSppfI aemufrSppfaq; oifholudk a&S@rSmppfaq;vsif w&m;&Hk;rsufpfdvnfwwfonf// xdk@a}umifh tr_wnfaqmufonfhtcg oufaorsm;udk tpDtpOftuswifjyjcif;ESifh ppfaq;jcif;wdk@onfta&;ygonf//25 oufaowifjyrnfhtpDtpOfudk wifjyrnfhzufujyifqif&onf// tpDtpOfaumif;vsif tr_.ta&;}uD; tcsuftvufrsm; jrefjref&Sif;&Sif;ay:vGifvmonf// tpDtpOfraooyfvsif w&m;&Hk;rsufpdvnfI vrf;aysmufwwfonf/ tr_}uef@}umwwfonf// xdk@a}umifhjypfr_rsm;udk w&m;&Hk;odk@pGJqdkwifydk@onfhtcg twwfEdkifqHk;jrefqefpGm ppfaq;tyfonf// tb,fa}umifhqdkaomf tr_jzpfyGm;jyD;umv}umrS tr_ppfaq;ygu oufaorsm;uarhavsmhjcif;/ &ufpGJ rrSwfrdawmhjcif;/ oufaotaxmuftxm;rsm;ysufpD;jcif; ponfwdk@a}umifh tr_rSefay:aygufa&;twGuf tcuftcJrsm;jzpfay:aponf// oufaotjzpf&Hk;a&S@tppfcH&ef vma&mufonfhtcgwGifvnf; rdrdtvSnfha&muf&efapmifh&jcif;/ tr_ rppfjzpfygu waeukefapmifhqdkif;ae&onfhtwGuf tvkyfysufjcif;/ oufaop&dyfxkwf,l&ef }uef@}um jcif;wdk@a}umifh omrefvlrsm;taejzifh w&m;&Hk;okd@rvma&mufvdk}uawmhay// jrefrmvlrsdK;wdk@."avh p&dkufrSm w&m;&Hk;/ &Jpcef; ponfhae&mrsm;udk ta0;uyifa&Smifwwfonfh tusifh&Sdojzifh w&m;&Hk;wGif oufaotjzpftppfrcHvdk}uay// w&m;&Hk;wGiftppfcH&mwGifvnf; tusdL;aqmifa&S@aersm;uvSnfhywf I‚if;/ ajcmufvSef@I‚if; ar;jref;}uojzifh oufaotjzpfvma&mufI rxGufqdkvdk}uay/ xdk@a}umifh omrefjrifawG@onfhudpPrsm;wGifvnf;/ rjrif/ rawG@/ r}um;/ rod[k ajymqdkvdkufojzifh tzdk;wefoufao taxmuftxm;rsm; rqHk;&H_;oifhbJqHk;&H_;}u&onfvnf;&Sdonfudk awG@&onf// tpdk;&oufao odk@r[kwf az:aumif (Approver) &mZ0wfr_w&yfudkpHkprf;aomtcg oufaotaxmuftxm;&Sm;yg;aevsif odk@r[kwf tqufjywfae onfhtcgrsm;wGif az:aumif vkyfrnfhw&m;cHudk &Sm&onf// az:aumif.owif;ay;csufjzifh tjcm; w&m;cHrsm;udkvdkuf&onf// az:aumif.oufaocHcsufrsm;jzifh tjcm;taxmuftxm;rsm; udkaygif;pyfI w&m;&Hk;wGifpGJqdkonfhtr_udk tcdkiftvHk oufaoxl&onf//26

25 oufaocHOya' yk'fr 135 26 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 337 (1)

Page 35: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

az:aumifonfvnf; tjypfuif;rJhonfholr[kwfI ‚if;.pum;udk owdxm;IpOf;pm;&onf// tjcm; taxmuftxm; rsm;u ‚if;.pum;udk axmufcHap&onf// omreftm;jzifh&mZ0wfr_rsm; usL;vGefol wOD;ESifh trSefxkwfaz:ajymvsif jypf'%frSuif;vGwfcGifhay;rnf[k tay;t,lrvkyfoifhay// odk@&mwGif xll;xl;jcm;jcm;tr_rsdK;wGif *dk%f;zGJ@I usL;vGefoklrsm;udkzrf;rdap&efESifh &Hk;wGifydkifydkifEdkifEdkif tr_pGJqdkEdkifap&ef az:aumifwa,mufawmh &Smavh&Sdonf// tr_udktwGif;ususodI wefzdk;&Sdaom owif;udkay;Edkifol/ rjyvsifrjyD;aom oufaotaxmuftxm;rsm;udk wifjyEdkifolrsdL;udkomvsif az:aumifvkyftyfonf//27 ajzmifhcsuf// (Confession) ajzmifhcsufqdkonfrSm w&m;cHwOD;OD;u ‚if;tay:pGJqdkxm;onfhjypfr_udk usL;vGefa}umif; 0efcHajymqdkcsuf jzpfonf? w&m;cHjzpfolu jypfr_udkusL;vGefa}umif; w&m;cHu tvdktavsmufay;aom ajzmifhcsuf jzpfvsif oufaocH0ifonf//28 &JtcsLyfwGif&dSaepOf &Jt&m&SdxHwGifay;aomajzmifhcsufeSifh aoG;aqmifjcif;/ jcdrf;ajcmufjcif; ponfwdk@a}umifh ay;aomajzmifhcsufrSm oufaocHr0ifay//29 ajzmifhcsufrsm;udk a&;rSwf,l&ef jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'ESifh w&m;&Hk;rsm;vufpGJygjyXmef;csufrsm;udk vdkufemaqmif&Guf&ef vdkonf//30 tu,fI w&m;cHjzpfokkkl.0efcHajymqdkcsufrSm pGJqdkxm;onfhtr_rS uif;vGwfaprnf/ (odk@r[kwf) tjypf r&ap&ef udk,fvGwf&kef;onfhpum;jzpfjyefvsifvnf; xdk0efcHajymqdkcsufudk ajzmifhcsuf[krac:Edkifay//31 w&m;cHwOD;.ajzmifhcsufudk tjcm;w&m;cHwOD;tay:wGif t"duoufaocHcsuftjzpf toHk;rjyKEdkifay/ axmufcH onfhoufao tjzpfom toHk;jyKedkifonf// w&m;cHwOD;tay:Y tjcm;oufaocHcsufr&DdSvsif yl;wGJw&m;cH wOD;.ajzmifhcsufudk vHk;0xnfhoGif;pOf;pm;jcif; rjyKbJ w&m;cHjzpfoltm; tr_rSv$wf&rnf jzpfonf// tjcm;oufaocHcsuf&SdrS omvsif xdkoufaocHcsufudk axmufcHonfhtaeESifh xnfhoGif; pOf;pm;Edkifonf// w&m;vdkzufrS aysmhuGuf[muGufrsm;udk jznfhpGuf&ef( to fill up the gaps in the prosecution) taejzifh toHk;rjyKEdkifay//32 oufaocHedkifolrsm; w&m;&Hk;rsm;Y tr_ppfaq;&mwGif rnfolrqdktppfcHEdkifonf//33 odk@aomf ar;cGef;rsm;udk em;rvnf vsifjzpfap/ tusdL;ta}umif;avsmfnDpGmajzqdkEdkifjcif;r&Sdvsifrl oufaotjzpftppfrcHap&ay// &kl;oGyf aeaomolonf ar;cGef;udkem;rvnfavmufatmif&l;oGyfaerSomvsif oufaotjzpftppfrcHEdkifacs// qGH@t pum;rajymEdkifaom oufaojzpfvsifrl pmjzifha&;om;Ijzpfap/ udk,ftrlt&mtm;jzifhjzpfap tppfcHcsufay;Edkifonf// TuJhodk@ tppfcH csufrsm; onf w&m;cGifa&S@wGifjzpfap&rnf// rSwfom;xm;onfh tppfcHcsuf (odk@r[kwf) oufaoua&;om;ay;onfh tppfcHcsufjzpfapumrl E_wfoufaocHcsuftjzpf owfrSwf&rnfjzpfonf//34 yg&*lrsm;.xifjrifcsufrsm;/ (Opinion of experts)

27 (bk&ifrif;jrwf ESifh OD;apm/ EdkifiHawmfvkyf}uHr_/ a'gufwm armifarmif) 28 oufaocHOya'yk'fr 24 29 oufaocHOya'yk'fr 25 30 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 164(3)/ 364/ w&m;&Hk;rsm;vufpGJ/pmydk'f/ 603/ 604// 31 oufaocHOya' yk'fr 32 32 ac:awmESifhjynfaxmifpkjrefrmEdkifiH (1948/ rwp 310)/ bazESifhjynfaxmifpkjrefrmEdlifiH (1950 w&m;vGwfawmfcsKyfpm-178) 33 oufaocHOya' yk'fr 118 34 oufaocHOya' yk'fr 119

Page 36: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

w&m;&Hk;wGif tr_ppfaq;pD&if&mY omreftm;jzifh vlwOF;wa,muf.xifjrifcsufonf w&m;&Hk;rsm;wGif oufaocHtjzpf xnfhoGif;pOf;pm;jcif;rjyKay/ odk@aomf w&m;&Hk;rsm;onf trSefw&m;az:xkwf&eftwGuf tcsdL@aomudpPrsm;wGif txl;usGrf;usifolrsm;.xifjrifcsufrsm;onf oufaocH0ifonf//35 tr_ppfaq;&mwGif tjzpftysufrSefudk tjynfhtpHkaz:xkwf&ef t"dujzpfonf// trSefw&m;wydkif;wpudk awG@jrif&HkESifhrjyD;/ w&m;&Hk;onf qDavsmfaomtjzpftysuftpHkudk xkwfaz:EdkifrSom jy\em.tajzudk awG@&dSEdkifrnfjzpfonf// trSefw&m;udkaz:xkwf&efrSm w&m;&Hk;.wm0efjzpfonf// tr_pwifppfaq;onfrS pD&ifqHk;jzwfjyD;onftxd pDrHxdef;uGyfjcif;/ r&Sif;wmar;jcif;/ vdktyfaomtcsufrsm;udk wifjyapjcif;/ ponfwdk@udkvkyfaqmif&ef w&m;&Hk;wGifwm0ef&Sdonf/ tm%mvnf;tjynfht0&Sdonf// w&m;&Hk;u oufaotm; ar;oifhwmudkar;Edkifonf/ ta&;ygrnfxifaomoufaoudk wzufzufu rwifvsif wifapEdkifonf// (odk@r[kwf) w&m;&Hk;u ac:,lppfar;Edkifonf// tr_jzpfyGm;onfhae&m/ tr_ESifhoufqdkifaomae&modk@ oGm;a&muf}unfh&_Eddkifonf//36 w&m;&Hk;u oufaoac:,lppfar;jcif;/ oGm;a&mufppfaq;jcif;wkd@wGif r#wzdk@ bufrvdkufzdk@ ESifh rswa}umif; trsm;jrifapzdk@ ta&;}uD;onf// oufaoonf udk,fwdkifjrif/ awG@/ }um;/ od/ ponfwdk@udkom w&m;&Hk;wGif oufaoxGufqdk Edkifonf// w&m;&Hk;taejzifhvnf; wqifh}um;oufaocHcsufudk tr_wGifxnfhoGif;rpOf;pm;ay// jrif/ }um;/ od onfudkom oufaouajym&onf// xifa}u;udkrajym&ay//37 usGrf;usifolyg&*lrsm;.xifjrifonfhoufaocHcsufudkrlw&m;&Hk;uvufcHEdkifonf//38 yg&*lrsm;.xifjrifcsuf vGJrSm; a}umif; udk wzufujyefvSefar;I acsyEdkifonf// (odk@r[kwf) usGrf;usifolaemufwOD; tjydKif wifjyI acsyEdkifonf// pm&Gufpmwrf;rsm;udk oufaocHtjzpfwifoGif;vsif rl&if;udk wifoGif;&onf//39 rl&if;aysmufqHk;a}umif; oufaotxift&Sm;jyEdkifrSom'kwd,tqifhoufaocHcsufudkwifoGif;Edkifonf//40pmcsLyfpmwrf;rsm;oufaowifoGif;vsif pmcsKyfpmwrf;wGifvufrSwfa&;xdk;oludk oufao xGufqdkap&onf//41 odk@aomf q&m0ef.aq;pm/ xifjrifcsufudk w&m;&Hk;odk@wifjy&mwGif q&m0efudkac:I ppfar;&efrvdk/ ‚if;.vufa&;udkodol aq;&Hk0efxrf;wOD;OD;uvma&mufI q&m0ef.vufa&;rSefuefa=umif; oufao xGufqdkv#if vkHavmufonfhtjiif;yGm;csuf&SdrS q&m0efukdac:&efvdkonf?42 tvm;wlyifoufaocH0ifonfh ppfaq;csufxifjrifcsuf/ tpd&ifcHpmrSwfwrf;rsm;&Sdonfh "gwkaA'ppfaq;xifjrifcsuf/ ajzmifhcsuf/ aowrf;tppfcHcsufponfwkdhukd ppfaq;ol/ tpD&ifcHol/ rSwfwrf;wifol ukd,fwdkdifvma&mufI w&m;&kH; okd@wif&efrvkd/ owfrSwfxm;aom usifhxkH;Oya'rsm;eSifhnDnGwfv#if w&m;0ifpm&Gufpmwrf;rsm; tjzpf w&m;&kH;u vufcHekdfifonf? tjiif;yGm;csuf wpkHw&m&SdrSom ac:,lppfaq;&efvkdonf?43 &mZ0wfr_rsm;wGif w&m;cHonf jypfr_usL;vGefa=umif;ukd oHo,uif;&Sif;pGmjzifh oufaoxif&Sm; jy&efwm0efonf w&m;vkday:YtpOfwpkduf wnf&Sdonf?44 okd@aomf w&m;cH. ¹ykvkyfr_rSm &mZowf}uD;Oya'wGif uif;vGwf &rnfhtcsufrsm; (General Exceptions in the Penal Code) okd@wnf;r[kwf &mZowf}uD;Oya'Yjzpfap /tjcm;aomjypfr_qkdif&mOya'w&yf&yfYjzpfap txl;uif;vGwfcsufrsm; okd@r[kwf ¹cGif;csufrsm; (special exceptions or provision) wkd@eSkifhoufqkdifv#if ‚if;tcsufrsm;ukd oufaocHwifjy&efwm0efrSm w&m;cHtay:usa&mufonf[k jyXmef;xm;onf?

35 oufaocHOya' yk'fr 45/ jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 510 36 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 531 (c) / w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 621 37 oufaocHtufOya' yk'fr 60 38 oufaocHtufOya'/yk'fr 45/ 39 oufaocHtufOya'/ yk'fr 60/ 64 40 oufaocHtufOya'/ yk'fr 65/ 41 oufaocHtufOya' yk'fr 63 tydk'f(5) 42 w&m;&Hk;rsm;vufpGJ pmydk'f 531 43 oufaocHOya'yk'fr 45/ jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 509 (1)(2) / w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 610 44 oufaocHtufOya'yk'fr 101

Page 37: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

wkdif;a&;jynfr_rsm; (affairs of State ) eSifhywfowfaom tpdk;&pm&Gufpmwrf;rsm;ukd oufqkdif&mXme t}uD;tuJjzpfoklu cGifh¹ykrSomv#if oufaocHwifoGif;edkifonf? ,if;Xmet}ud;tuJucGifh¹ykrnf/ r¹ykrnfrSm ‚if;.qifjcifwkHw&m;tay:wGifom wnf&Sdonf? trsm;[email protected];eSifhqefhusifv#if wifoGif;cGifh ¹ykrnf r[kwfay?45 jypfr_rsm;wGif w&m;vkdu w&m;cHonf pGJqkdxm;onfhyk'frt& tjypfay;xkdufa=umif; oufaojy&onf?46 w&m;vkdukd ppfaq;jyD;onfhtcgwGif ckcHacsy&ef w&m;cHbufokdh oufaojy&efwm0ef ajymif;vGJ =ua&mufonf? w&m;vdkeSifh w&m;vdkzufrSoufaorsm;tm; ppfaq;jyD;ygu pGJqdkxm;aomtr_ &kyfvHk;ay:vmjyDjzpfonf// oufaoxif&Sm;awG@&dSygu pGJcsufwifI ajz&Sif;ap&onf// pGJcsufwifjcif;jzifh w&m;vdkzufrSpGyfpGJI oufaoxlcJhor# &kyfvHk;ay:vmjyD[k w&m;&Hk;uqHk;jzwf./ ajz&Sif;xkacs&ef tcsuf tvufrsm;awG@jyD[kvnf; w&m;cHrsm;udk w&m;&Hk;u wduspGmowday;./ wenf;tm;jzifh ajz&Sif; xkacs&ef toifhjyifayawmh[k ajymjcif;vnf;jzpf.// w&m;vdkzufu wifjyEdkifor#aom oufao taxmuftxm;rsm;udk rSefonf[k vufcHapOD;/ rnfonfhjypfr_r# cdkifcdkifvHkvHkay:aygufjcif; r&Sdv#if w&m;&Hk;taejzifhpGJcsufrwifEdkif/ oufaoxif&Sm;rawG@ygupGyfpGJcH&oltm; w&m;&SifvG$wfonfh trdef@ csrSwf&rnf//47 w&m;&Sifv$wfjyD;aomoludk aemiftcg oufaotaxmuftxm;jynfhpHkygu xyfrH w&m;pGJqdkedkifonf// w&m;vdkbufrSwifjyaomoufaorsm;udkppfaq;jyD;aemufoufaotaxmuftxm;rsm;EsifhoufaoxGufcsufrsm;tajctjrpf&Sdonf[kppfaq;awG@&Sdfygu rnfonfh jypfr_jzifhpGJcsufwif a}umif;az:jyI pGJcsufwif&rnf//48 pGJcsufwifjyD;aemufw&m;cHtm; rnfonfhtwGufpGJJcsuf wifa}umif;&Sif;vif;ajymjy&rnf//49 w&m;cHjzpfolu tvdk&Sdv#ifpGJcsufrdwWLwapmiftcrJ@ay;&rnf//50pGJcsufwif&Hkr#ESifhw&m;cHwdk@ onf tjypf &awmh rnf[krqdkEdkifay// w&m;cHwdk@u cdkifcdkifvHkvHkajz&Sif;xkacsEdkifv#if ‚if;wdk@tm; v$wf&rnfomjzpfonf// xdkodk@ tr_udk tjyF; wdkif}um;emjyD;rS w&m;cHtm; jypfr_rxif&Sm;[kaz:jyIv$wfjcif;udk w&m;aov$wfjcif;[kac:onf// w&m;aov$wfjyD;aemuf ol@udk aemifwGif xdkjypfr_ESifhyifxyfrHI w&m;pGJqdkjcif;/ tjypfay;jcif;rjyKEdkifay// pGyfpGJcH&ol w&m;cHjzpfolrsm;zufrSvnf; w&m;vdkzufu wifjycJhonfhoufaorsm;teuf jyefvnf ppfaq;vdkonfhoufaorsm; &dSyguvnf; jyefac:oufaorsm;tjzpf jyefvnfac:,klppfaq; ar;jref;Edkifonf//51 pGyfpGJcH&oltoD;od;onf udk,fydkiftcGifhta&;t&a&S@aejzifh xkacs ydkifcGifh&Sdonf//52 w&m;vdkzufu oufaoxljyF;v#if w&m;cHudk,fwdkifoufaocH&efESifh tjcm;oufaorsm;udkwifjyvdku wifjy&efcGifhay;&onf//53 wzufowfqHk;jzwfjcif; rjzpfap&/ w&m;cHwGifvnf; trSefw&m; &kyfvHk;ay:ap &efESifh &Sif;vif;wifjy&ef wm0ef&Sdonf// xdkodk@ar;jref;jyD;ygu w&m;cHudk,fwdkif oufaotjzpf tppfcHvdku tppfcHEdkifonf//54 xdkodk@oufaotjzpf tppfcHygu w&m;vdkzufrS jyefvSefar;cGeff; ar;jref; Edkifonf//55 w&m;cHjzpfoluoufaotjzpf tppfrcHedkif[kqdkygu w&m;&Hk;rS vG,fulaomar;cGef;rsm;udk &Hk;ar;tjzpfar;jyF; w&m;cHtm; ajz&Sif;aptyfonf//56 w&m;cHjzpfolzufrS oufaorsm;wifjyvdkyguvnf; w&m;&Hk;rScGifhjyK&rnfjzpfonf//57 45 oufaocHtufOya' yk'fr 123 46 armif}uD;armifESifh jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH (1968/ rwp txl;&mZ0wf&Hk; t,lcHtzGJ@ 6) 47 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 209 (1) (2) 48 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 210 (1) 49 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 210 (2) 50 w&m;&Hk;rsm;vufpGJ pmydk'f 446 (1) 51 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 256 / w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 448 (1) 52 w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 455 (1) 53 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 211 (2) / w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 525 (1) (2) 54 w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 581 (1) 55 w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 581 (2) 56 w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 583 (3) 57 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 342 (1)

Page 38: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

eSpfzufoufaowdk@udkppfaq;jyd;v#if eSpfzufa&@Saersm;/ av#mufvJ=uonfha&S@aersm;r&Sdyguvnf; tr_ onfrsm;ukd,fwdkif av#mufvJekdif=uonf? oufaoxGufcsufrsm;ukd pkaygif;okH;oyfekdifatmif wifjy=u&onf? oufaoxGuf qkdtcsufrsm;ukfd xif&Sm;ap&ef oufqkdifonfhOya'rsm;ukd!$ef;qkdI qDav#mfaompd&ifxkH; rsm;ukd ukd;um;wifjy=uonf// qkH;jzwfjcif; ppfaq;jyDd;v#if qkH;jzwf&onfqkH;jzwfjcif;onf w&m;&kH;.wmm0efjzpfonf? w&m;vkdw&m;cHeSpfzufa&Saersm; ekdifiHawmftwGufvkdufygaqmif&Gufonfh Oya't&m±Sdwkdhu tr_eSkifhqufpyfonfhtxmuftxm; rsm;/tcsuftvufrsm;/ oufqkdifonfhOya'yk'fr tudk;tum;rsm;jzifh wifjy=uonf? w&m;&kH;. wm0efeSifhvkyfykdifcGifhrSm w&m;Oya'eSkifhqufpyfI okH;oyfqkH;jzwf&efjzpfonf? tcsuftvufwdk@ukd eSpfzuftjyeftvSefwifjy=uojzifh rnfonfhzufurSefonfukd w&m;&kH;urS qkH;jzwf&onf? oufaoxGufcsufwkdhonf tr_tm;qkH;jzwf&mwGif t"du=uonfh tcsuftvufrsm; jzpfonf? xdk@tjyif tr_tm; ppfaq;pOf oufxGufqkdol.rsufeSmay;/ trlt&mudkyg w&m;&kH;u tuJcyfavhvm&onf?58 oufaojzpfolonf oGefoifxm;aompug;udk xGufqkdaeovm; oufao xGufcsufrsm; onfajyjypfacsmarG@vGef;ovm;/ a&S@aetusKd;aqmifwkd@u rppfar;&ao;bJ c&m;a&oGeff xGufqkdaeovm; ponfwdk@udkavhvmI vkdtyfu rSwfwrf;wifxm;&onf/ oufaoxGufcsufudkjyefvnfzuf&_onfhtcg trlt&mtuJcyfcsufudkygwGJI pOfpm;ygrS trSm;trSefcGJjcm;&vG,ffffonf? xkd@a=umifh tr_ppfaq;qkH;jzwfjyD;onf txdw&m;ol}ud;tajymif;tvJ r&SSdv#iftoifh jrwfqkH;jzpfonf? oufaorsm; udkvnf;ta&twGufjzifhwkdif; wm&efr[kwfay t&nftcsif;jzifhomcsifhcsdef &onf xkd@a=umif@ tr_onf uoufaopm&ifwifoGif;v#if ta&twGufxuf t&nftcsif;udk t"du xm;oifhonf rvkdvJwif aeaom oufaoudk w&m;&kH; uy,fekdifonf? oufaorsm;udkcsdefq&mwGif r#w&onf/ wzufoufaotm;vHk;udk,Hk}unfI tjcm;wzufoufao xGufcsufrsm;udk xnfhoGif;rpOf;pm;wmrsdL; vHk;0rvkyftyf/ ta&;}uD;aom tcsufwcsufpDtay:wGif ESpfzufoufaotm;vHk;udk av;eufpGm pOf;pm;&onf// tcsufuav;wcsufwGif rSm;&Hkr#ESifh oufaoxGufcsuf w&yfvHk;udk rjypfy,foifhay// }umrS ppfaq; &aomoufaoonf tao;pdwftcsufrsm;udk arhavsmhwwfonfrSm vl@obm0jzpfonf/ wESpf}umrS oufaoxGuf&vsif tr_jzpfpOfu rnfolonf rnfonfht0wftpm;/ ta&mif 0wfxm; onfudk ajym&efrvG,f/oufaotaxmuftxm;rsm;rS tcsuftvufrsm;udk az:xkwf&onf// jyD;vsif qdkif&m Oya' rsm;ESifhcsdefxdk; }unfh&onf// w&m;&Hk;wGif pD&ifydkifcGifhtm%m&Sdovm;/ tr_udkowfrSwfonfhtcsdeftwdkif; pGJqdkcJhovm;/ omrmef tm;jzifhjypfr_rsm;wGif tcsdeftuef@towfr&Sdwwf/ odk@&mwGifvGwfjidrf;csrf;omcGifhwGif t}uHK;0ifaom/ odk@r[kwf umv pnf;urf;owfjyD; aomjypfr_rsdL;vnf;&Sdwwfonf// Oya'udkoHk;oyfvsif aemufqHk;jyifqifcsufrsm;udkygavhvm&rnf/ Oya'rSaygufzGm;vmaom enf;Oya'/ trdef@rsm;/ nG$$ef}um;csufrsm;udk tpOfwpdkufavhvmrSwfom;xm; &efvdkonf// tcsuftvuf/ Oya'/ jynfhpHkjyDqdkvsif qHk;jzwf&awmhrnf/ Za0Z0gESifhrqHk;jzwfoifh/ &Sif;viff;cdkifrmo!hftajccHay:wGifom qHk;jzwf&onf// xdkodk@qHk;jzwf&mwGif w&m;&Hk;taejzifhvdkufem&efvdktyfonfh tajccHtcsufrsm;&Sdonf/ ‚if;wdk@rSm- w&m;cHwOD;tm; jypfr_usL;vGefa}umif; oufaoxif&Sm;jyEdkifjcif;r&SdrD ‚if;onf tjypfuif;pifonf[k rSwf,l&rnf//

58 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 363 / w&m;&Hk;rsm;vufpGJpmydk'f 620

Page 39: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

A person accused of an offence is presumed to be innocent until he is proved to be guilty.

w&m;cHwOD;onf jypfr_usL;vGefa}umif; oifhavsmfaom'dG[oHo,&Sdvsif oHo,.tusdL;udk ‚if;tm;cHpm;cGifhjyKI jypf'%fpD&ifjcif;rjyKvkyfoifhay//

If there is a reasonable doubt of the guilt of an accused person, he is entitled to the benefit of that doubt and can not be convicted.

jypfr_usL;vGefoltrsm; vGwfajrmufjcif;onf tjypfuif;pifolwOD; epfemjcif;xuf avsmfuefoifhjrwf onf//

It is better that several guilty persons should escape than that one innocent person should suffer. ponfwdk@jzpfonf//59

w&m;rr_wGifjzpfap/ jypfr_qdkif&mtr_rsm;wGifjzpfap/ aocsmrSqHk;jzwf&onfhtajccHoabmrSm twlwlyif jzpfonf// w&m;rr_wGif rSm;,Gif;qHk;jzwfrdvsif avsmfa}u;/ epfema}u;wdk@jzifh ukpm;Edkifao;onf//

jypfr_wGif w&m;cHtm; rSm;,Gif;axmifcscJhvsif t,lcHwGifvGwfapOD; usjyF;aomaxmif'%fudk jyef tavsmfay;Ir&/ ao'%fpD&ifjyF;onfhtr_jzpfvsif ydkIukpm;&efcufonf//

xdk@a}umifh jypfr_rsm;wGif aocsmrStjypfay;&ef/ xifa}u;ESifhtjypfray;&ef/ oHo,&Sdvsif w&m;cHtm; v$wf&efESifh oHo,.tusdL;udk w&m;cHuomcHpm;&ef jyXmef;csuf&Sdonf//oHo,.tusdL; [laompum;&yfonf t*Fvdyfbmompum;rS jrefrmvdk wdkuf&dkufbmomjyefqdk xm;jcif;jzpfonf// t*FvefwGifvnf; xdkpum;&yfa}umifh ESpfaygif;rsm;pGmtjiif;yGm;I pD&ifxHk;trsdL;rsdL;jyKcJh}uonf//60

aemufqHk; wGif oHo,.tusdL;[l aompum;&yfudk y,fIaocsmrS tjypfay;yg [laom &Sif;vif; vG,fulonfhpum;&yfESiffh tpm;xdk;cJh}uonf// xifa}u;ESifhtjypfray;&? aocsmrStjypfay;yg//

odk@&mwGif w&m;ol}uF;rsm;onf tr_tjzpftysufudk udk,fwdkifjrifawG@}um;od&onfr[kwf/ oufao wifjyonfh tcsuftvufrsm;tay:wGifom rlwnfIqHk;jzwf&onf//

w&m;cHtjypf&Sda}umif; w&m;vdku oufaoxl&onf// oufaocdkifvHkatmifrwifjyEdkifvsif w&m;cHtm;

v$wf&rnf// jypfr_xif&Sm;awG@&Sdjcif;rcH&aomw&m;cHtm; tjypfuif;onf[k rSwf,lxm;&rnf// xdk pum;&yfonf a,bl,stm;jzifhrSefonf/ odk@&mwGif w&m;cHuvnf; wzufpGyfpGJcsufudk &Sif;vif;acsyjcif;jzifh taxmuftuljyKtyfonf// xdk@tjyif tjcm;aomtxl;Oya'rsm;u w&m;cHjzpfoltm; rdrdwGiftjypfuif;a}umif;oufaoxl&ef wm0efay;xm;onf//

59 oufaocHOya' tzGifhusrf;/ OD;bdk;om/ wwd,t}udrf/ *k%fxl;pmaywdkuf/ pm 269 60 pdefvSESifhjynfaxmifpkjrefrmEdkifiH (1951/ rwp w&m;v$wfawmf 289)/ jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHESifh OD;at;}unf/ (1964/ rwp w&m;&Hk;csKyf 396)

Page 40: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

Oyrm- Oya'jzifhwm;jrpfxm;aom rl;,pfxHkxdkif;ab;jzpfapwwfaomaq;0g;rsm; vuf0,fawG@&dSr_jzifh ta&;,ljcif;cHxm;&onfhw&m;cHtaejzifh rdrdwGif w&m;0ifvuf0,fxm;&SdcGifh&Sda}umif; oufaojy&ef wm0ef&Sdonf//

ypPnf;ukd w&m;cHxHwGifawG@onf? ypPnf;onf rl;,pfxkHxdkif;Oya'wGifygonf[koufaoxlv#if w&m;vkdzufrS wm0efausonf? w&m;cHtm;tjypfay;xkdufa=umif; oufaoxl&efrvdk/ tjypfray; xkdufa=umif; w&m;cHuoufaoxl&onf?

avmif;upm;0kdif;axmifxm;aomtdrfY rdaomolonf avmif;upm;aeonf[k Oya'u,lqonff? xkda=umifh avmif;upm;axmifxm;aomtdrfjzpfa=umif;/ xkdtdrfwGif w&m;cHrda=umif;wdkhudkom w&m;vkd u jyzkd@vkdonf? trSefwu,foufaocHypPnf;eSifhawG@onf[k jy&efrvkday? w&m;cHuom olonf avmif;upm;jcif;r¹yk&yg? rdwfaqGrsm;eSifh0kdif;zGJIpug;ajymaeygonf/ pmayw&m;"rReSD;aESmaeygonf/ cav;uifyGef;wyfyGJvkyfaeygonf ponfjzifh acsyekdifuacsy&efjzpfonf?

jypfr_xif&Sm;rawG@ao;or# w&m;cHtm; pGyfpGJcHae&olwOD;[komjrif&rnf? tjypf&Sdol[k rpGJ,l&/ Oya'u owday;onf? Tvrf;nGefrSaygufyGm;I w&m;r#wr_ukdjzpfapjcif;iSm 9 OD; vGwfoGm;v#if vGwfygap/ tjypfrJholwOD; tjypfr&ap&[laom aqmifyk'fay:vmonf? txifeSifhtjypfray;eSifh/ aocsmrS tjypfay;qkdonfh vrf;nGefukd av;eufatmifo&kyfazmfjcif;vnf;jzpfonf? aqmifyk'fukd&GwfqdkI vGwfvkdaomw&m;cHukd vGwfzkd@ESifh wzufpGef;a&mufzkd@r[kwf?

xkd@a=umifh tjypf&Sdol 9 OD; vGwfygap/ tjypfrJholwOD;tjypfr&apygeSifh[k owday;jcif;onf rSefuefr#w atmif ppfaq;pD&ifjcif;ukd owday;jcif;jzpfonf? ykHaorl}uD; r[kwf/ trsm;tusKd;ukda&S@&_I uHacolwOD; wav wcgw&HcH&v#ifvnf; cH&apawmh/ tjypfrJhol 9 OD; tjypf&v#if&yapawmh/ tjypf&SdolwpfOD;rS rvGwfapeSifh[k qkdjyefv#ifvnf; wzuftpGef;xGufonf?

trSefrSm jynfol/ jynfol@&J/ 0efxrf;/ a&S@ae/ w&m;&kH;wkd@. yl;aygif;aqmif&Gufr_jzifh tjypf&Sdol 9 ODJ;vnf;rvGwf/ xkdufwefaomtjypf'%fukd uscHap&ef rSefrSefESifhjrefjreftjypfay;pD&ifjcif;ukd trsm; tjrifwGif odomap&efESifh tjypfrJholwODukdvnf; tjypfrcHapbJ jrefjrefvGwfajrmufonfhtajctae rsLd;jzpfapzkd@ ºukd;yrf;=u&efjzpfonf?

Oya'tm; okH;oyfaomtcg rl&if;jyXmef;csufeSifh aemufqkH;jyifqifcsuffukd t"duxm;&efvkdonf? jyXmef;csufwdk@u&Sif;aev#if tjcm;pmtkyfpmwef;rsm;/ pD&ifxkH;rsm;udk ukd;ug;&efrvkd? tcsKd@w&m;&kH;rsm;u usrf;}ud;awGukd;ug;rS pD&ifxkH;}uD;awGnGef;edkifrS ynm&Sdonf? vltxif}uD;onf/ xif=uonf? usrf;awG pD&ifxkH;awGukd zwfaumif;ygonf? odk@&mwGif rl&if;ut"dy`g,f&Sif;vif;aev#if tus,fcsJ@ae&efrvkdyg? ta&;=uD;onfrSm tqkH;tjzwfrSefzdkhESifh tqkH;tjzwfukdemcH&aomum,HuH&Sifrsm;/ tjcm;pdwf0ifpm;ol rsm; em;vnfoabmaygufzkd@jzpfonf? pD&ifxkH;qkdonfrSm tjrifhqkH;w&m;&kH;rsm;u tvm;wltr_rsm;udk ,cifuqkH;jzwfcJho!hf om"ursm;jzpfonf? wcgw&HYrl tqkdygpD&ifxkH;rsm;tm; w&m;&kH;;tm;vkH;rS vkdufem=u&ef nGef=um;jcif;rsLd;vnf;jzpfonf?

nGef=um;csufudk wduspGmvkdufem&onf? om"ursm;rSmrl tvm;wljy\emrsm;ukd okH;oyfqkH;jzwfenf; rsm;jzpfojzifh avhvmaumif;aom om"ursm;jzpfonf? okdh&mwGif tr_wr_eSifhwr_ xyfwlndjcif;onf tvGef&Sm;ayonf? ta&;}uD;aomtcsufwkd@Y uGJvGJonfomrsm;onf? xkd@a=umifh pD&ifxkH;onf jyD;jynf@pkHaomtajzukdray;ekdif? pOf;pm;okH;oyfykHenf;vrf;udkom !$efjyekdifonf? tjrifhqkH;w&m;&kH;rsm; onf r_cif;rsm;ukd weSpfv#if&maxmifcsDI qkH;jzwf=u&onf? xkd@a=umihf qkH;jzwfcsufwdkif;onf pD&ifxkH; rjzpfEkdif/ trsm;eSifhoufqkdifI ta&;}uD;aomjy\emay:wGif vdktyfv#if pkHnDckHzGJ@I eSpfzufa&S@aersm; tjyif

Page 41: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

tjcm;w&m;±kH;csKyf/ w&m;ol}uD;rsm;yg0ifI =um;emqkH;jzwfaom tqkH;tjzwfrsKd;rSom pD&ifxkH; tqifhodk@a&mufonf? ,cktcg w&m;&Hk;csLyfw&m;ol}uD;trsm;yg0ifonfh pHknDcHk&Hk;ucsrSwfonfh tr_qHk;jzufcsufrsm;udk pD&ifxHk;rsm;tjzpfowfrSwfxkwfa0onf//

jypf'%fay;jcif; w&m;&Hk;rS ESpfzufoufaoxGufcsufrsm;ESifh ESpfzuftusdL;aqmifrsm;.avsmufvJcsufwdk@udk ppfaq; }um;emjyD;aemuf w&m;cHonf jypfr_usL;vGefa}umif; oHo,uif;pGmoufaoxif&Sm;awG@&Sdygu xdkufoifhaomjypf'%f csrSwf&rnfjzpfonf// w&m;cHtjypf&Sda=umif; w&m;&kH;uawG&Sdv#if jypfr_eSifh tcsdKK;usaom jypf'%ftrsLd;tpm;ukd a&G;&onf? yxr oifhjrwfaomjypf'%ftrsKd;tpm;ukd a&G;&onf? jyd;v#if jypf'%f.twdkif;twmudk owfrSwf&onf?

tjypf'%ftrsdK;rsdL;wGif aiG'%f/ axmif'%f/ woufwu|ef;'%f ESifh ao'%fwkd@ yg0ifygonf? pnf;urf; csufrsm;jzifh cH0efcsLyfqkdapug vGwfaejcif;onfvnf; jypf'%fwrsKfd;yifjzpfonf? jypfr_usL;vGefjcif;eSifh ywfoufaom ypPnf;odrf;qnf;jcif;onfvnf; jypf'%fwrsdK;yifjzpfonf? jypfr_uss;vGefv#if rnfokd@aom jypf'%fxkdufaprnf[k Oya'u wyg;wnf;x!fhoGif;jyXmef;onf? w&m;&kH;onf Oya'eSifhtnDom qkH;jzwf&onf? Oya'uowfrSwfaomjypf'%fonf =uD;av;vGef;onf[k,lqv#ifvnf; av#mhray;ekdif/ ayghvGef;onf[k ,lqv#ifvnf; wkd;ray;ekdif?61 Oya'abmiftwGif;Yrl tjypftysuf/ tajctae/ w&m;cH.aemufa=umif; ponfukdaxmufcsifhI jypf'%ftrsKd;tpm;udk a&G;ekfdifonf? twdkif;twmukd csdefqekdifonf?

ao'%fray;rae&[k jyXmef;xm;v#if aiG'%feSifhrjyD;ay? axmif'%fray;rae&[k owfrSwfonfhjyif tenf;qkH; axmif'%f 10 eSpfrS wowfaxmif'%f[kygjyXmef;v#if axmif'%fudk 10 eSpfatmuf rav#mh&? 10 eSpfeifh woufwu|ef;axmif'%ft}um;wGifom w&m;&kH;u csdefqowfrSwfedkifonf? Oyrm- ekdifiHawmfopPmazmufr_twGufjypf'%fonf woufwuGsef;'%f/ okd@r[kwf ao'%fjzpfonf? rlvu ao'%fw&yfwnf;om&SdcJhonf? aemufrSom jyifqifI av#mhayghxm;jcif;jzpfonf? jypfr_ xif;&SSm;awG@v#if xkd'%f ESpf&yfteuf w&yf&yfudkom w&m;&kH;ua&G;cs,fekdifonf? tjcm;jypf'%fukdrl ray;ekdif?

,cktcg woufwuGsef;'%f[lItac:ta0:om usef±Sdayonf? xdkpug;&yftpm; woufwu|ef; axmif'%fqkdv#if omreftm;jzifh teSpf 20/ edkifiHawmforRwu ajymif;vJay;v#if 14 eSpfxufrykd omaomaxmif'%fjzpfonf[k Oya'wGifzGifhqkdxm;onf?

axmif'%fcsrSwf&rnff[k Oya'ujyXmef;apugrl trsm;qkH;ukdomaz:jyI tenf;qkH;ukdcsefv#yfxm;v#if w&m;&kH;u w&ufrS owfrSwfaomtrsm;qkH;umvtxd csdefqowfrSwf&onf? w&ufudk w&m;&kH; wpfxkdif[lvnf;qkd=uonf? w&uffrS woufukd csdefqqkH;jzwfv#if w&m;&kH;wGif wm0ef}uD;av;onf? trSm;jzpfwwfonf? tajymcH&wwfonf? t*wd0ifwwfonf? xkd@a=umifh w&m;&kH;.qkH;jzwffcGifhonf rusOf;vGef;/ rus,fvGef;/ rwif;=uyfvGef; rav#mhvGef; jzpfoifhonf?

tcsKd@jypfr_rsm;wGif aiG'%f/ odk@r[kwf axmif'%feSpf&yfvkH; pD&ifekdifonf? aiG'%fukdvnf; rnfr#txd[k owfrSwfavh&Sdonf? xyf&kdufaom'%faiGrS wzufepfemoltm; rnfr#ay;ap/ w&m;&kH;u trdef@ csekdifonf? aiG'%fray;aqmifekdfifoltm; axmif'%ftcsdL;uscsrSwfekdifonf?62 tpm;xkd;axmif'%fonf rnfr#xufrykd&/ Oya'owfrSwfxm;onf?63 jypf'%fowfrSwf&mwGif tajccHOya'wGifjyXmef;xm;aom rlrsm;ukd vdkufem&onf? 61 1947 zGJ@pnf;tkyfcsLyfyHktajccHOya' / yk'fr 24 62 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' yk'fr 388/ w&m;&Hk;rsm;vufpGJ/ pmydk'f 683 (2) 63 jypfr_qdkif&mOya' yk'fr 67/ w&m;&Hk;rsm;vufpGJ/ pmydk'f 383 (4) (5)

Page 42: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

vl@*k%foduQm n_d;EGrf;aoodrfapaom jypf'%frsLd;ukdray;&? tajccHOya' ESifhvnf; ukdufnDrnfr[kwf? Oya'uvnf;cGifhr¹yk? w&m;cHwOD;tm;jypf'%fcsrSwfjyF;ygu w&m;cHjzpfoluav#mufxm;awmif;qdkvsifrdwWLwapmif udkaESmifhaES;}uef@}umjcif;r&SdbJ tcrJ@ay;& rnf//64

jypfr_wpHkw&mtwGuf wOD;wa,muftm;jypf'%fcsrSwfjyD;aemuf/ orw onf rnfonfhtcgrqdk pnf;urf;csufrxm;bJjzpfap/ pnf;urf;wckckxm;Ijzpfap/ jypf'%fudkqdkif;iHHhxm;Edkifonf//65 rnfonfhjypfr_qkdif&mOya'r# aemufa=umif;jyefItm%moufa&mufr_r&Sdap&/ tajccHOya'wGifygaom tajccHrlw&yf jzpfonf? ¹ykvkyfjcif; ysufuGufjcif;/ w&yf&yfwGif¹kykpOff/ ¹kykvkyf&efysufuGufpOfu wnf±Sd aeaomOya't& jypfr_ajrmufrS omtjypf&Sdonf? xkdpOfujypfr_rajrmufv#if aemufrSjyXef;aom Oya'jzifh jypfr_ rajrmufapekdif?66 jypfr_opfw&yfukdzefwD;aomOya'onf jyXmef;onfrS a&S@okd@om tm%m&Sdonf? twdwfumvu jzpfysufo!fh jypfr_eSifhrqkdif? aemufa=umif;jyeftm%moufa&muf ekdifaom owWdr&Sd? Oya'r&Sdao;onfudk topfjyKIrpD&if&[kqdk&mwGif jzpfjyD;udpPudk aemufrSOya'topfjyXmef;I aemuf a}umif;jyefpD&ifjcif;udkqdkvdkonf//jyKvkyfoifhaomOya'udkjyKvkyfIjynfoltrsm;odap&efa}ujimjyD;aemifwGifjzpfyGm;aomtr_tm; pD&ifjcif;udkrl wm;jrpfydwfyifxm;jcif;r&Sday// jyXmef;twnfjyKaomOya'/ trdef@ ponfwdk@udk trsm;jynfolrsm;od&ef ausnm&rnf// trsm;jynfol odrS vkdufemapmifhpnf;}urnf// jypfr_usL;vGefoludk zrf;qD;ta&;,ljcif;xuf Oya'udkodI/ apmifhpnf; vdkufemojzifh ta&;r,l&jcif;u ydkrdkaumif;rGefoifhavsmfonf// tr_jzpfyGm;pOfuwnf&Sdonfh jyXmef;Oya'rsm;t&om ppfaq;pD&ifoifhonf/ odk@&mwGif jypfr_ajrmufa}umif; ppfaq;awG@&Sdaom tcgwGif xdkjypfr_twGuf jypf'%favsmhayghjyXmef;jyD;jzpfvsif avsmhayghxm;aomjypf'%fudkom csrSwf tjypfay;&rnf// jypfr_w&yfwnf;udk yk'frESpfrsdK;wyfI jypf'%fESpfxyfray;&/ jypfr_uGJjym;vsifrl wrsdL;pFtwGuf jypf'%fw&yfpDay;Edkifonf// jypf'%fcsrSwf&mwGif aiG'%f/ axmif'%f/ woufwuGsef;'%f/ ao'%f/ udk,fwdkifcH0efjzifhaumif;rGefpGm aexdkifaponfhjypf'%f zrf;qD;rdonfhypPnf;udkodrf;qnf;jcif; ponfhjypf'%ftrsdL;rsDL;&Sd&m usL;vGefaom jypfr_ESifhxdkufoifhaomjypf'%fudkw&m;&Hk;rSowfrSwfa&G;cs,ftjypfay;&efjzpfonf// t,lcHr_/ jyifqifr_/ESifhapm'ur_/ rlvw&m;&Hk;u ppfaq;qHk;jzwfonfudk rauseyfygu wqifhwufIt,lcH0ifcGifhudk Oya'uay;xm;onf/ t,llcHqHk;jzwffcsufudkyif Oya'ESifhnD rnD tjrifhqHk;w&m;&Hk;okd@ apm'ur_wifoGif;cGifhay;xm;onf// jynfe,fESifh wdkif;w&m;&Hk;rsm;onf t,lcHESifhjyifqifr_wdk@twGuf pD&ifcGifh&Sdaomw&m;&Hk;rsm;jzpfonf// tjrifhqHk;jzpfaom w&m;&Hk;csKyfonf jynfe,fESifhwdkif;w&m;&Hk;rsm;. rlvtr_rsm;rSpD&ifcsufrsm;. t,kklcHr_ rsm;ESifhjyifqifr_rsm;udkvnf; qHk;jzwfonf? rlvw&m;&Hk;.qkH;jzwfcsufESifhyif jyD;jywf&rnf/ t,lcH0ifcGifhr&Sd[kqdkvsif trSm;jyif&efenf;vrf;r&Sd/ rr#rwjzpfEdkifonf// rlvw&m;&Hk;u tr_ppfaq; &mwGif oufaorsm;udk }um;emonf// t,lcHw&m;&Hk;wGifrl tr_wGJygrSwfwrf;rsm;udkom avhvmoHk;oyf qHk;jzwfonf// t,lcHw&m;&Hk;onf rlvw&m;&Hk;. oufaoxGufcsufrsm; ESifhoHk;oyfcsuf wdk@udk vG,fvG,f ESifhjypfy,fjcif;r&Sd/ wzufoyfjzpfaejcif;/ ta&;}uD;onfhoufaotaxmuftxm;rsm; vGJaejcif;/ aumufcsuf/ jypfr_t*Fg&yfrsm; t,ltqrSm;aejcif;ponfwdk@udkawG@&SdrSom t,lcHr_ESifhjyifqifr_wdk@wGif jyifqifay;Edkifonf// t,lcHw&m;&Hk;onf rlvw&m;&Hk;u tr_wGifay:aygufonfhtcsuftvufrsm;tay: aumuf,loHk;oyfqHk;jzwfyHkwdk@udk pDppfoHk;oyf&onf//

64 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' yk'fr 37 (1) 65 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' yk'fr 401 (1) / w&m;&Hk;rsm;vufpGJ/ pmydk'f 646 66 1947 zGJ@pnf;yHktajccHOya'/ yk'fr 24/

Page 43: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

jyifqifr_rsm;udkoHk;oyf&mwGifrl rlvw&m;&Hk;wGif pD&ifydkifcGifh&Sd / r&Sd/ tr_pGJqdkjcif;onf Oya'ESifhnDnGwfr_ &Sd/ r&Sd/ tr_ppfaq;&mwGif owfrSwfjyXmef;xm;onfh vkyfxHk;vkyfenf;rsm;ESifhtnD pojzifh t"du xm;}unfh&_oHk;oyfonf// oufaoxGufcsufrsm;udk tao;pdwfr}unfhay// rlvw&m;&Hk;u tr_vufcH ppfaq;aeonfhtqifhqifhwGif rauseyfonfhtr_onfu jyifqifr_zGifhI wqifhjrifhw&m;&Hk;okd@ wufa&mufEdkifonf// jynfe,fESifhwdkif;w&m;&Hk;/ w&m;&Hk;csKyfwdk@uvnf; rlvw&m;&Hk;.vkyfxHk;vkyfenf; vGJrSm;aeonf[kxifjrifvsif jyifqifr_zGifhI ppfaq;}unfh&_ Edkifonf// apm'ur_wGif trsm;twGufta&;ygonfhOya'jy\emudk tjrifhqHk;jzpfaom w&m;&Hk;csKyfw&m;ol}uD; rsm;u pHknDcHk&Hk;jzifhppfaq;}um;emI qHk;jzwfonf// jyifqifr_/ t,lcHr_ESifh apm'ur_tm;vHk;wdk@wGif t"du &nf&G,fcsufonftrSm;udk jyifqif&efESifh rSefuefr#wr_udk nDnGwfxif&Sm;ap&efjzpfonf// t,lcHw&m;&Hk;onf xifovdkrqHk;jzwfEdkif/ Oya' jyXmef;csufrsm;ESifhtnD vkyfxHk;vkyfenf;rsm;/ ,cifqHk;jzwfcJhonfhpD&ifxHk;tudk;tum;rsm;ESifhom nSdE_dif; qHk;jzwfEdkifonf// rlvw&m;&Hk;u aphpyfaocsmpGmppfaq;qHk;jzwfxm;onfudk aocsmpGmavhvmjyD;rS jyifqifoifhvsif tusdL;oifhta}umif;oifhjyif&onf// xkdokd@jyifqif&onfhta}umif;udk rSwfcsufjyK &Sif;vif;pGm a&;om;&onf// &mZ0wfjypfr_rsm;jzifh axmif'%fuscHae&onfh tusOf;om;rsm;onfvnf; tusOf;axmifrSwqifh t,lcHw&m;&Hk;odk@ t,lcHwifoGif;cGifh&Sdonf//67 t,lcHavsmufv$mudk trsm;tm;jzifh axmifwm0efcH/ odk@r[kwf Oya'udkodem;vnfaom axmifustusOf;om;wdk@u a&;om;ay;}uonf// rnfonfhumv twGif; t,lcHwifoGif;&rnfudk axmifwm0efcHuyif axmif'%fuscH&efa&muf&DSvmonfESifh today; ajym}um;&rnf// xkdokd@a&S@aerygbJ axmifrS wifoGif;vm onfht,lcHavsmufv$mudkvnf; t,lcHw&m;&Hk; u tav;teufxm;pOf;pm;&onf// csrSwfxm;onfhjypf'%fudk y,fzsufoifhu y,fzsufI jyifqif oifhujyifqifonfhtrdefh csrSwf&rnf// jypf'%fudkavsmhayghay;oifhu avsmhayghI rlvtwdkif;twnf jyKoifhu twnfjyK&rnf// t,lcHr_}um;emaepOftwGif; t,lcHH0ifa&mufoltm; tmrcHESifh aexdkifcGifhjyK oifhucGifhjyK&rnf// jypfr_wr_wnf;wGifwGJI axmif'%fuscH&olrsm;teufrS wOD;wa,mufut,lcHvsif tjcm;tr_wGJrsm; tm;t,lcHvdkjcif;&Sd/ r&Sd ar;jref;&rnf// tr_wGifyl;wGJyg0ifolrsm;u t,lcH0ifa&mufjcif;r&Sdvsifvnf; t,lcH0ifol wOD;.t,lcHavsmufv$mudk ppfaq;}um;emjyF;aemuf jypfr_xif&Sm;pD&ifjcif;onf rSm;,Gif; aeygu tr_wGJwGif yg0ifaeolrsm;tm;vHk;udk v$wfoifhuv$wf&rnf// jypf'%fudk avsmhayghoifhonf[k xifjrif,lqyguvnf; tm;vHk;udk avsmhayghay;&rnf// avsmufvGmwifoGif;olwOD;ufdk tmrcHjzifhaexdkifcGifh jyKygu useftr_wGJwGifyg0ifoltm;vHk;udkyg tmrcHjzifhaexdkifcGifhjyKoifhu cGifhjyK&rnfjzpfonf//68 Oya'u cGifhjyKxm;onfhoufomcGifhrsm;/ tcGifhta&;rsm;udk &oifh&xdkufolrsm;tm;vHk; cHpm;EdkifcGifh&Sdap&rnf//

67 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' yk'fr 420/ w&m;&Hk;rsm;vufpGJ/ pmydk'f 774 (c) 68 jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' yk'fr 426/ usrf;udk;pm&if;// 1947 zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'/ jypfr_qdkif&mOya'/ jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHw&m;&Hk;csKyf// jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'/ jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHw&m;&Hk;csKyf 1989 w&m;&Hk;rsm;vufpGJ/ EdkifiHawmf w&m;&Hk;csKyf wwd,t}udrfwnf;jzwfjcif;/ 1970 oufaocHOya'/ oufaocHOya'tzGifhusrf;/ OD;bdk;om/ *k%fxl;pmaywdkuf// wwd,t}udrf// 1991 ZGef/

Page 44: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

avsmufxm;awmif;qdkrS/ a&S@aeygrS tcGifhta&;&±SdcHpm;ap&ef rjzpfoifhay// w&m;pD&ifa&;rSefuefr#w ap&ef t,lcHw&m;&Hk;ESifh w&m;&Hk;tqifhqifhwdk@ t"duxm;aqmif±Guf&r!hfwm0ef0wW&m;rsm;jzpfay onf//

ae@pGJ? ?27/ 3/ 2002

- Legal System.

- Judicial system

- a&S;,cifu w&m;r#wr_ESifh &kd;om;r_udktajccH+yD; w&m;pDD&ifa&;udkqHk;jzwfonf? vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;rjzpf?

- 'Drdkua&pDEdkifiHrsm;wGif Oya'ESifhjyXmef;xm;onfhtwdkif; pD&ifqHk;jzwfonf?

[1] legal System. (Oya'òypepf)

Page 45: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

- Legal System trsdK;rsdK;&Sdonfhteuf tpdk;&trsdK;rsdK;ajymif;ayr,fh Legal System rajymif;jcif;?

- Legal System wGif - Common Law,

- Civil Law.

Õ Commom Law (t*Fvdyf&kd;&mpepf)

- &kdrif tifyg,m tiftm;}uD;pOfvdkufem&ef pkaygif;a&;qGJxm;onfh Oya'rsm;[kac:onf?

- yxrt*FvdyfjrefrmppfyGJt+yD; t*Fvdyfwdk@odrf;ydkufonfh armfv+rdKif ESifh &efukef wGifpwifusifhoHk;onf?

- wwd, t*Fvdyfjrefrm ppfyGJjzpfyGm;onfh oDaygrif;vufxufwGif t*Fvdyf&dk;&mOya'tjzpf aqmif&GufyHkrsm;udk oDaygbk&ifu twk,lvdkufemum jyifqif&ef}udK;pm;cJhonf?

-t*Fvdyfwdk@odrf;ydkuf+yD;aemuf jrefrmEdkifiHtm;tkyfcsKyf&ef t*Fvdyf&kd;&mOya'pepfESifh udkufnDaomjrefrmEdkifiH w&m;pD&ifa&; Oya'twGJ (1) trSwf(13)txd wkef@jyefI jypfr_qdkif&mtr_rsm;/ w&m;rr_rsm;/ ajrESifhtcGeftufOya'rsm;/ tvkyform;tufOya'rsm;/ tif;tdkif acsif;ajrmif; ESifh opfawmOya'rsm; ponfwdk@yg0ifonf?

- t*FvdyfacwfwGif Oya'udk ygvDrefuxkwfjyefonf?

- t*Fvdyfvufxuf ygvDrefuxkwfaomOya'udk OD;EkvufxufrSm ygvDrefu qufvufjyXmef;onf 1950 ta&;ay:pDrHr_ tufOya'xkwfjyefonf?

- rw&m;toif; zGJ@pnf;xlaxmifjcif; tufOya' xkwfonf?

- 1907 ckwGif Town and Village Oya'onfvnf; rw&m;Oya'jzpfonf? t*FvdyfacwfwGif oHk;aomOya'jzpfonf? ( òrd@e,f ESifh aus;&GmzGH@òzd;a&;twGuf vkyftm;ay;tvkyform;rsm; vdktyfovdkac:Edkifonf?)

- 1962 awmfvSefa&;aumifpD vufxufrSm yHkESdyfxkwfa0a&;tufOya'udk xkwfjyefonf?

- vGwfvyfpGmwifjyajymqdkcGifhudk ydwfyifvdkaoma=umifh yHkESdyfolrsm;tufOya'udk twnfòyjyXmef;vdkufonf?

- 1990 tEdkif&ygwD NLD tzGJ@0if a'gufwmatmifcifqifhonf zGJ@pnf;yHkESifhqdkifaom pm&Gufpmwrf;rsm;udk xkwfa0 onfhtwGuf axmif'%f (21)ESpf csrSwfjcif;cHcJh&onf?

- 1974 aemufydkif; r q v tpdk;&wufvm+yD; 1988 txd

- 1975 State Protection ¡ EdkifiHawmf aESmuf,SufzsufqD;olrsm;umuG,fa&; tufOya'udk xkwfjyefjyXmef;cJhonf?

- vHkavmufaom ta=umif;jycsufr&Sdv#if vlwa,muftm; oHo,jzifh (3)ESpftxd zrf;qD;csKyfaESmifxm;Edkif onf?

Page 46: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

- 1988 aemufydkif; e 0 w acwfwGif

- oHo,ESifh zrf;qD;jcif; axmif'%f 3-ESpf rS 5-ESpf txd wdk;jr‡ifhcJhonf?

- w&m;&kH;. cGifhòycsufrvdkyJ vlwa,muftm;zrf;qD; csKyfaESmifxm;Edkifonf? (5- ESpftxd)

- xdkodk@Oya'udkjyifqifvdkv#if w&m;ol}uD;tzGJ@. oabmwlnDr_&,lonf? xdkodk@Oya'udk y,fzsuf+yD; rndonfhcGifhòycsufsrSrvdkyJ oHo,ESifhzrf;qD;ta&;,lv#if axmif'%f (5)ESpfajymif;vJowfrSwfcJhonf?

- ygvDrefu tufOya'udk xkwfjyefEdkifonf? ygvDreftpnf;ta0;usif;ycsdefwGif vGwfawmfudk,fpm;vS,ftcsif; csif; aqG;aEG;+yD; tufOya'udkxkwfEdkifonf?

(1) Notification (trdef@a=unmpmtrSwf)

11§89

2§89

(2) trdef@ 1§88

(3) nGef=um;v$m

[2] Judicial System.

(1) Law 2/ 2002.

(2) Chart.

- jrefrmEdkifiHwGif ESpf-50 twGif; w&m;pD&ifa&;pepfajymif;cJhonf?

- 1974 ckESpfwGif w&m;pD&ifa&;pepfajymif;vJaoma=umifh 88 ta&;tcif;jzpfonf?

w&m;pD&ifa&;qdkif&m tajccHrlrsm; (7)csuf

- w&m;pD&ifa&; Oya'yk'fr (2)wGifâ

(u) Oya'ESifhtnD vGwfvyfpGmw&m;pD&ifjcif;?

(c) [email protected];pDyGm;udk umuG,fapmufa&Smuf&ef w&m;Oya'pdk;rdk;a&; e,fajrat;csrf;om,ma&;wnfaqmuf &mwGif taxmuftuljzpfapjcif;?

(*) Oya'udkjynfolrsm; vdkufemusifhoHk;ap&efynmay;jcif; ESifh jynfolrsm;uOya'udkvdkufemaom tavhtusifhysdK; axmifay;jcif;?

Page 47: Fair Trial ( မွ်တေသာ တရားစီရင္ေရး)

(C) tr_udpPrsm;udk Oya'cGifhòycsufabmiftwGif; Oya'ESifhtnDausat;+yD; ysufap&efaqmif&Gufjcif;?

(i) Oya't&wm;jrpfcsufrsm;rSty jynfola&S@arSmufwGif w&m;pD&ifjcif;?

(p) tr_wGif ckcHacsycGifhESifh Oya't& t,lcHcGifhay;jcif;?

(q) jypfr_usL;vGefoludk ta&;,ltjypfay;&mwGif tusifhpm&dwWòyjyifjcif;udk OD;wnfjcif;?

Ù 1974-ckESpf r q v acwfwGif 1-csufydk

(1) qdk&S,fvpftusdK;pD;yGm;udk umuG,fapmifha&Smufjcif;?