ENCICLOPEDIA

ARTISTAS GALEGOS

CONCEPCIÓN ARENAL:

NOME COMPLETO: María Concepción Jesusa Petra Vicenta Arenal Ponte.

NACEMENTO: 31 de xaneiro de 1820 , Ferrol.

FALLECEMENTO: 4 de febreiro de 1893, Vigo .

LINGUA: Español e Francés.

FILLOS: Ramón Carrasco e Fernando Carrasco .

Viviu toda a súa vida en España.

DIPLOMADA: Dereito, pensadora , periodista, poeta e autora.

Foi pioneira no feminismo español e precursora no traballo social Español.

Concepción Arenal era loitadora , feminista , reformista , transgresora.

Fixo 36 obras, as máis coñecidas eran:

-A instrución do pobo, 2008.

-O enigma da liberdade, 2007.

-Cadros da guerra Carlista, 2005.

-Memoria sobre a igualdade, 2000.

-Descubrimento dun legado, 1995.

-A cuestión penitenciaria, 1991.

-O pauperismo, 1897.

-O visitador do preso, 1894.

Nerea Barros Noya. Nacemento:12 de Maio de 1981 en Santiago de Compostela.

Estatura:1,68.

Premios:Premio Goya Mellor Actriz Revelación 2014 “A illa minima”.

Parella:Juan Ibáñez.

Series ou películas:

-Matalobos

-Belas durmintes

-Rafael

-Volver a casa

-A illa das mentiras

-O sabor das margaridas

-Días de navidade

-Padre Casares

-O nordés

…

Cando era xoven traballou no Clínico de Santiago como enfermeira e non foi ata os 16

anos que debutou no cine na película Nena do director Xavier Bermúdez co que

colaborou tamén en 2008 ca película Rafael. En 2009 recibiu o seu primer papel relevante

na serie de Matalobos emitida na Televisión de Galicia.Sin embargo en 2013 foi cando

gañou certa popularidade no programa O tempo entre costuras.

En 2014 gañou o Goya na Illa minima co papel de

Rocío.

En 2020 foi unha das protagonistas da Illa das

mentiras unha serie na que tres heroínas arrisgaron

a vida por salvar aos pasaxeiros do “Santa Isabel”

un navío que iva hacia Arxentina e undiu diante da

illa de Sálvora. Foto do seu papel na illa

minima.

Ramón Cabanillas Enríquez Poeta recoñecido e considerado dentro da literatura galega Nacemento: Naceu o 3 de xuño de 1876 en Cambados Falecemento: Faleceu o 9 de novembro de 1959 en Cambados. Os seus restos mortales están depositados na igrexia do Convento Santo Domingo de Bonabal , dentro do pateón de ilustres galegos.

Libros:

Antípona da cantiga (1951) Da miña zanfona (1954) Versos de alleas terra e tempos idos (1954) Samos o seu último libro publicado con vida (1958) Vida: Ao rematar de ser sacerdote en Santiago de Compostela viaxa a súa terra (Cambados) a ser funcionario nos ayuntamientos . A continuación viaxa a cuba con 34 anos e alí loita pola causa agrarista e tamén comeza a escribir en galego . Mais tarde volve a Galicia e otra vez traballa como funcionario nos ayuntamentos pero sen deixar a loita agrarista . En 1920 ploclámano dentro da Real Academia Galega E en 1920 en Madrid ploclámano tamén dentro da Real Academia Galega.

LUZ CASAL O seu nome completo é: María luz casal paz, naceu en Boimorto o 11 de Novembro

de 1958 e non faleceu.

É filla única de Jose casal e Matilde paz.

Seus pais transladáronse a Asturias cando contaba con seis meses.

Despois a familia vaise a vivir a Xixón onde luz canta por primeira vez en público.

En 1977, para proseguir a súa carreira como cantante Luz se muda a Madrid, donde

graba unha maqueta chamada a “A Guapa”.Sus principales canciones mais

coñecidas:

Cancións: Piensa en mi ,

Un año de amor,

No me importa nada,

Entre mis recuerdos…

Premios:

Premio a excelencia musical da academia latina de grabación:

E premio sesac latina Icon Award.

José Luis Castro Zahera e un actor galego.

nacemento: 23 de maio do 1966. En Santiago de Compostela.

premios:- festivalde cine Alcalá de henares= mellor actor

-alpás del Pi = mellor actor

- goya ao mellor actor secundario, polo seu papel no "O reino".

-premio maestre mateo =mellor actor secundario."2007"

-premios maestre mateo =mellor actor secundario polo seu papel en "celda 211"

- premios maestre mateo =mellor actor " todo é silencio " 2012

series:

- mareas vivas (1998-2003)

-a tortas con la vida (2005)

- sin tetas no hay paraíso(2008)

- a familia mata (2007-2008)

- a illa dos nominados (2010)

- piratas (2011)

- matalobos (2009)

- códice (2014)

- hospital real ( 2015)

- buscando o norte (20016)

- vivir sen permiso (2018)

luis zahera naceu en santiago de compostela , e estudou no colexio La salle.

saltou a fama en galicia polo seu papel en "patróleo".

luis sempre din o moito que ama a súa profesión, e recorda perfectamente o día no que se enamorou do teatro:un 12 de febreiro de 1982,cando a súa irmá Ángeles levouno ao teatro a ver a obra " Anjelica no umbral do ceo".

case todos os persoaxes aos que Luis deu vida eran impresentables , ao que el admite que o seu aspecto de malo na ficción lle a dado algunha anécdotas na vida real, xa que a xente pensa que el é igual de vorde detras das cámaras."TEMOS QUE SER AGRADABLES PORQUE VIVIMOS DA XENTE,DO PÚBLICO".

Ver las imágenes de origen

AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ

NACEMENTO: 29 de maio de 1947

FALECEMENTO: 12 de xullo de 2016 ( ao 69 anos )

NACIONALIDADE: Española

FAMILIA:

CÓNXUXE: Inma

FILLA: Mariña

TRAXECTORIA:

Estivo licenciado en Ciencias da Educación.

Foi profesor de EXB e dun instituto.

Xuvilouse no ano 2007 .

Gañou o premio nacional de literatura infantil e xuvenil no ano 2008.

OBRAS:

-A viaxe de Gagorín

-As flores radioactivas.

-Cuentos por palabras.

-Lonxe do mar.

-O tesouro do dragón Samaug.

-Rapazas.

-Unha lúa na fiestra.

-As tundas do corredor.

-Trece años de blanca.

-Cartas de invierno ( Premio a narrrativa ).

-A néboa escura.

-As fadas verdes.

-A escola dos piratas ( premio Edebé ) .

-Aire negro aire negre

-No corazón do bosque.

-A neve interminable.

Nicolás Suárez González

Manuel María Fernández Teixeiro

Data de Nacemento: 6/10/1929

Lugar de nacemento: Outeiro de Rei.

Nacionalidade: Galega.

Fillo de: Labregos acomodados, Antonio Fernández Núñez e Pastora Teixeiro

Casanova.

A casa chamada "As Hortas" foi onde naceu Manuel María Fernández Teixeiro

que hoxe é o lugar onde acolle a casa museo dedicada a súa grande figura.

Os seus primeiros achegamentos á literatura e poesía serían de pequeno na

escola en Rábade. Logo da escola trasladouse a Lugo para cursar o

Bacharelato nun instituto dos maristas. Foi nesa época cando coñeceu a Uxío

Novoneyra, quen sería un dos seus grandes amigos, e tamén aos intelectuais

galeguistas que estaban na cerna da recuperación cultural no Lugo de finais

dos anos 40 e comezos dos 50.

En 1949, xunto co seu amigo Manuel Antonio Sopena, Manuel María fundou a

revista de poesía Xistral, na que faría públicos por primeira vez versos da súa

autoría.

En 1950 acabou matriculándose por libre na carreira de dereito por vontade do

seu tío.

En 1959 cásase coa súa dona Saleta Goy García.

Traballos: Para gañarse a vida traballou como procurador de tribunais pero

tamén foi narrador, poeta, académico da lingua galega, dramaturgo e político,

asemade de traballar intensamente no apoio á cultura galega.

Pasamento: 8/7/2004.

Obras e libros: Algunhas das súas obras serían Somos de Gaiola, Os bigotes

de Mimí, Mar Maior, Galiza, Poemas de Compostela, Soños na Gaiola,

Muiñeiro de Brétemas....

TRABALLO DE LINGUA GALEGA PABLO VICENTE LORENZO – 1º ESO - D

PEDRO ALONSO

NOME COMPLETO: Pedro Gonzalez Alonso

DATA DE NACEMENTO: 21 de xuño de 1971

Vigo

NACIONALIDADE: Española

RELIXIÓN: Catolicismo

OCUPACIÓN: actor

CÓNXUXE: Tatiana Djordjevic

FILLOS: Uriel(1998)

COÑECIDO POR::

Rias baixas

Maridos e mulleres

Padre casares

Casa de papel

TRABALLO DE LINGUA GALEGA PABLO VICENTE LORENZO – 1º ESO - D

PREMIOS:

Mellor interpretación masculina de reparto

(2009)

(2010)

(2012)

(2013)

Xoel Lopez

Nacemento: 12 de agosto de 1977, na coruña, non faleceu.

Idade: 43 anos

Familia: Lola García Garrido (muller), Nahuel López García (hijo).

Oficio: músico

Xénero: Indie rock, indie pop, pop, rock alternativo e folk

Discos Atlántico (2012), Canciones paganas (2014), Paramales (2015) e

Sueños y pan.

Obras famosas: Alma de oro, lodo, joana, tierra, el amor valiente, todo lo que

merezcas, tigre de bengala e hombre de ninguna parte.

Intrumentos: Guitarra e voz.

Luar na lubre

Orixe: Coruña,1995

Xénero: folk galego

Istrumentos: Gaita galego,Violin,Acordeón Diatonico,frauta, Pandereta.

Cantigas: O son do Ar, Memoria na Noite,Chove en Santiago,Tu Gitana,Romeiro no lonxe e Os animais

En 1992 houbo unha grande erosión,a consecuencia foi darse a coñecer ao publico

En 2005 a vocalista Rosa Cedrón,a nova vocalista e Adriana Varela

En 2008 tiiveron a gala de premios

En 2009 gravaron CDS e DVD

Premios: tivo o premio das mellores cantigas tradicionais.9 premios concedidos po a SGAE, premio de audiovisuales

Menbros:Irma Garcia,Xan Cerqueiro, Paxti Bermudez ,Bieito Romero , Brais Maceiras ,Nuria Naya,Pedro Valero e xavier ferrreiro

Maestre mateo

(c.1150-c.1200}1217) foi un escultor e aquitecto con moita fama na epoca, participou nos ultimos 3 tramos do portico da gloria en 1168, tamen participou no coro petreo en 1210 .

https://images.app.goo.gl/ZrqZyGSPG9p6CZGV8

Eva Iglesias Miguens

Biografía:-Naceu en Rianxo (A Coruña) O día 1 de novenmbro en 1987-Ten 33 anos -Unha filla chamada Julia que naceu 22/8/2019-Ten 1 ano-A súa parexa chamase Roberto Duran-Casou o día 18/3/2017Traballos:-Actualmente traballa no "Land Rober Tunai show"-Fai 3 anos traballou na orquesta marbella-No 2006 ganou canteira de cantareiros no luar

Daniela Couselo Puga 1ºC

Asier Medín Veiga 1ºESO C

Nome completo: Manuel Antonio Martínez Murguía.

Alcume: Manuel Murguía.

Nacemento: Nado o 17 de maio de 18833 en Arteixo.

Falecemento: Morre o 1 de febreiro de 1923 na Coruña. Foi soterrado

no cemiterio de Santo Amaro.

Familia: A súa cónxuxe foi a famosa, Rosalía de Castro. Tiveron sete

fillos: Alejandra (1859-1937), Aura (1868-1942), Gala (1871-1964),

Ovidio (1871-1900), Amara (1873-1921), Adriano (1875-1876: morre

cando tiña só 1 ano) e Valentina (nace morta).

Ocupación: Foi historiador, político, xornalista e escritor de novela,

narrativa e poesía.

Coñecido por:

- Impulsar o Rexurdimento (movemento do século XIX que tivo como

finalidade principal revitalizar a lingua galega como canle de

expresión social e cultural despois do período dos Séculos Escuros).

- Creador da Real Academia Galega.

- Polas súas obras.

Premios: Adícanlle no ano 2000 o Día das Letras Galegas.

Obras:

Libros:

- “La primera luz” (1859)

- “De las guerras de Galicia en el siglo XX y su verdadero

carácter” (1861)

- “Diccionario de escritores galegos” (1862)

- “Memoria relativa al Archivo Regional de Galicia” (1871

- “El foro” (1882)

- “El arte en Santiago durante el siglo XVIII y noticia de los

artistas que florecieron en dicha ciudad y centuria” (1884)

- “Los precursores” (1886)

- “El regionalismo gallego” (1889)

- “En prosa” (1895)

- “Los trovadores gallegos” (1905)

- “Agentes históricos de la provincia de Pontevedra” (1913)

Relatos:

- “Un can-can de Musard” (1853)

- “Un artista” (1853)

- “Desde el cielo” (1855)

- “La Virgen de la Servilleta” (1855)

- “El regalo de boda” (1855)

- “Mi madre Antonia” (1856)

- “Don Diego Gelmírez” (1856)

- “El ángel de la muerte” (1857)

- “La mujer de fuego” (1859)

- “Luisa” (1862)

Poemas:

- “Nena das soedades” (1856)

- “Madrigal” (1856)

- “La flor y el aire” (1856)

- “A una paloma” (1856)

- “ A las ruínas del castillo de Altamira” (1856)

- “En un álbum” (1856)

- “Al partir” (1862)

- “Sueños dorados”

- “Ildara de Courel”

- “Soneto de Pardo de Cela”

- “Los versos fueron mi ilusión primera”

- “Romance da flor da auga”

PORTADAS DALGUNHAS OBRAS

Carlos Núñez:

Nome Completo: Carlos Núñez Muñoz.

Nacemento: 16 de xulio de 1971, e actualmente ten 49 anos.

Lugar de nacemento: Vigo, Pontevedra.

Familia: A información é descoñecida, solo se sabe algo do seu irmán, que o

seu nome é Xurxo e tamén é artista.

Traballo: Gaiteiro e frautista de pico.

Coñecido:

>Pola súa música.

>Empezou a música con moi poucos anos de idade.(12 anos)

>Un estudioso da música celta.

Albúms:

Mayo longo.

Almas de fisterra.

Botherhood Of Stars.

Os amores libres.

Carlos Núñez & amigos.

Alborada do brasil.

Celtic Christmas.

Todos os mundos.

Sem mim.

The Diamond Mountain Sessions.

The Very Best of Celtic Christmas.

Ahoy.

Descripción física: Alto e delgado, con entrada no alto da cabeza e pelo marrón

nos lados da cabeza, e non ten barba. Ten a cara alongada cunha nariz grande

e redonda na punta.

Ana María Caamaño Mayo. 1º ESO C.

Emilia Pardo Bazán

Emilia Pardo Bazán naceu o 16 de setembro do 1851 en A coruña , e faleceu o 12 de maio de 1921 en Madrid .

Foi unha nobre e novelista , periodista , feminista , crítica literaria , poetisa , dramaturga , editora , tradutora, editora e conferenciante. O seu título de Condesa de Pardo Bazán foille outorgado polo Rey Alfonso XIII en xuño de 1908 en recoñecemento á súa importancia no mundo literario.

Emilia Pardo Bazán casouse aos 16 anos con Xosé Quiroga en 1868 en Meirás .

Despois de oito anos de matrimonio, tiveron o seu primeiro fillo, Jaime (1876) , un anos despois naceron Blanca (1879) e Carmen (1881).

Emilia escribiu moitas novelas :

�x Pascual lópez: Autobiografía de un estudiante de medicina (1879) �x Un viaje de novios (1881) �x La tribu na (1883) �x El cisne de Vilamorta (1885) �x La dama joven (1885) Novela corta. �x Bucólica (1885) Novela corta. �x Los pazos de Ulloa (1886 -1887) �x La madre naturaleza (1887) �x Insolación. (Historia amorosa).(1889) �x Morriña. (Historia amorosa).(1889) �x Una cristiana (1890) �x La prueba (1890) �x La piedra angular (1891) �x Doña Milagros (1894) �x Memorias de un solterón (1896) �x El tesoro de Gastón (1897) �x El encaje roto (1897) Cuento �x La rosa (1899). Cuento �x El saludo de las brujas (1899) �x E niño de Guzmán (1900) �x Vampiro (1901). Cuento �x Misterio (1902) �x Novelas ejemplares (1904)

o Los tres arcos de Cirilo

o Un drama o Mujer

�x La quimera (1905) �x Cada uno...(1907). Novela corta �x La sirena negra (1908) �x Belcebú (1908). Novela corta �x Allende la verdad (1908). N ovela corta �x Dulce dueño (1911) �x La gota de sangre (1911). Novela corta �x En las cavernas (1912) �x La aventura de Isidro (1916). Novela corta �x La última fada (1916). Novela corta �x Clavileño (1917). Novela curta �x Dioses (1919). Novela curta �x La serpe (1920). Novela curta �x Instinto. Novela curta. �x Arrastrada. Novela curta. �x La muerte del poeta. Novela curta. �x Serlva, novela inédita �x La pita de kif, novela inédita �x Aficiones peligrosas (1864), escrita aos 13

anos

E as narrativas curtas : cuentos.

�x La dama joven y otros cuentos (1885) �x La leyenda de la Pastoriza (1887) �x Cuentos de la tierra (1888) �x Cuentos escogidos (1891) �x Cuentos de Marineda (1892) �x Cuentos de Navidad y Año Nuevo (1893) �x Cuentos nuevos (1894). �x Arco Iris (cuentos) (1895) �x Cuentos de amor (1898) �x Cuentos sacro -profanos (1899) �x Un destripador de antaño (Historias y cuentos de Galicia) (1900) �x En tranvía (Cuentos dramáticos) (1901) �x Cuentos de Navidad y Reyes (1902) �x Cuentos de la Patria (1902) �x Cuentos antiguos (1902) �x Interiores (1907) �x Cuentos del terruño (1907) �x Sud-exprés (cuentos actuales) (1909) �x Cuentos trágicos (1912) �x El conde llora y otros cuentos �x La novia fiel y otros relatos (publicados en el diario El Imparcial) (1890 - 1899) �x La camarona

�x Infidelidad

E ten moitos outros libros, (libros de viaxe, de ensaio e crítica, conferencias e discursos, teatro ... etc)

Ramón Piñeiro López (Láncara, 1915 - Santiago de Compostela, 1990) foi un filósofo, escritor e político galego. Dedicáronlle o Día das Letras Galegas do ano 2009.

Trátase dunha das figuras históricas de galeguismo durante o século XX.

Foi un dos fundadores e primeiros directores da editorial Galaxia e da revista Grial.

Políticamente, ademáis de formar as Mocidades Galeguistas, foi membro do Partido Galeguista e, máis tarde, diputado independiente do Parlamento de Galicia formando parte da lista del PSdeG-PSOE.

Como intelectual, a sua principal actividade foi a de intentar alonxar o galeguismo da política para centralo no seu compoñente. Neste sentido, apelou á saudade (concepto o que lle adicou varios estudos ó longo da sua vida), a paisaxe e o humor como principios da identidade e da esencia de Galicia.

Piñeiro entendía a saudade como un sentimento sen obxeto e sen relación algunha co pensamiento ou a vontade. É un sentimento de soedade, derivado da singularización do ser.

A sua obra escrita repártese entre traballos filosóficos, con especial atención ó tema da saudade e traballos centrados nos problemas do proceso de normalización da lingua galega. Foi pionerio tamén na traducción de obras en outros idiomas ó gallego, entre as que destaca Da esencia da verdade (1956), de Heidegger.

Biografía

Foi o terceiro fillo de Vicenta López Fernández e Salvador Piñeiro García[, empregado

municipal de Láncara. Con seis anos acode á escola onde ten o seu primeiro contacto co

castelán empregado polo seu mestre.

Con nove anos foi vivir a Lugo, onde estudou o bacharelato para regresar despois a Armea e

máis tarde instalarse en Sarria, en 1931, onde traballou como contable na ferraxería dun

amigo do seu pai. Ao pouco proclamouse a República e, no transcurso da campaña electoral,

Piñeiro asistiu a un mitin onde se sentiu identificado co seu sentimento galeguista e o seu

interese pola cultura e a política galegas.

En 1932, de novo en Lugo para estudar o bacharelato superior decide integrarse no

movemento galeguista. Participou na fundación das Mocidades do Partido Galeguista xunto a

outros compañeiros de instituto, e axiña foi nomeado Secretario de Cultura.

Pouco despois enferma de tuberculose e vese obrigado a abandonar os estudos, o que lle

permitiu dedicar todo o seu tempo á lectura e á actividade política.

Tralo Alzamento Nacional de xullo de 1936 foi denunciado pola súa militancia política e por

posuír armas, razón pola que decidiu seguir o consello dos amigos e incorporarse ao exército

para loitar na guerra civil no bando nacional, na fronte de Aragón.

Unha vez concluída a guerra civil, Piñeiro regresou a Galicia e entrou en contacto, xa no verán

de 1939, cos antigos compañeiros do partido que aínda quedaban vivos ou non fuxiran ao

exilio.

Piñeiro comezara a estudar Filosofía e Letras na Universidade de Santiago, na que se

matriculara en agosto de 1940, e, tras cursar dous anos comúns, solicitou en 1942 o traslado

da matrícula á Universidade de Madrid, para estudar alí a especialidade de Filosofía pura. En

calquera caso, nunca deu rematado a carreira; non obstante, a nova situación permitiulle

contactar con outros galeguistas que viñan traballando dende Madrid.

Foi o representante do galeguismo nas negociacións co goberno republicano de Giral no exilio,

en París, en marzo de 1946.

Ao regreso de París, o 9 de abril de 1946, Piñeiro foi arrestado en Madrid durante a

celebración dunha reunión clandestina con representantes da Alianza Nacional de Forzas

Democráticas. Como consecuencia desta detención un consello de guerra condenouno a seis

anos de cárcere, aínda que na realidade habería quedar rebaixado a tres.

Saíu do cárcere en marzo de 1949 e en 1952 casou con Isabel López García establecéndose

en Santiago.

O 25 de xullo de 1950, fúndan a editorial Galaxia e foi nomeado director literario da editorial.

O 5 de maio de 1963, e coa intervención de Piñeiro, nace en Vigo a Fundación Penzol. O 23 de

agosto, no despacho de Sebastián Martínez Risco, participou na fundación do Partido Socialista

Galego,

Tamén apareceu neste tempo a revista Grial.

En 1966 trasladouse aos Estados Unidos, como profesor convidado da Universidade de

Middlebury, en Vermont, onde impartiu cursos de verán sobre o pensamento español, entre

esa data e 1970.

O 25 de novembro de 1967 ingresou na Real Academia Galega

Formou parte do primeiro Parlamento Autonómico, entre 1981 e 1985, como independente

dentro das listas do PSdeG (Partido Socialista de Galicia-PSOE Partido Socialista Obrero

Español)

Da súa carreira política cómpre salientar o seu labor de relator da primeira Lei de

Normalización Lingüística de Galicia

En 1983 foi elixido primeiro presidente do Consello da Cultura Galega, e reelixido en 1989,

cargo que desempeñou ata o seu pasamento.

Finalmente, en xaneiro de 1990 morre a súa dona, Isabel López, e a saúde de Piñeiro, xa de seu

mala, foise deteriorando, de tal xeito que en cuestión de meses, en agosto, motivaron o seu

traslado a Santiago de Compostela, onde morre o 27 de agosto a consecuencia dun cancro de

páncreas.

EDUARDO PONDAL

• Nome completo: Eduardo María González-Pondal e Abente

• Alcume: Eduardo Pondal

• Nacemento: 8 de febreiro de 1835, Ponteceso

• Falecemento: 8 de marzo de 1917, A Coruña

• Soterrado: cemiterio de San Amaro

• Ocupación: escritor, poeta, político e médico

• Xénero: poesía

• Obras coñecidas: “Queixumes dos pinos”, “Os Eoas”, “A campana de Anllóns”

e “O Himno de Galicia”.

• Membro da RAG

Eduardo Pondal foi un recoñecido escritor, poeta, político e médico, que naceu o 8 de

febreiro de 1835, en Ponteceso, e morreu o 8 de marzo de 1917, en A Coruña, con

82 anos. Está soterrado no cemiterio de San Amaro, dende hai 103 anos.

As primeiras estrofas de seu poema “Os pinos”, son a primeira parte do Himno de

Galicia.

Eduardo Pondal non estaba casado, non ten fillos. Vivía nunha casa no rural, na que

agora viven os seus sobriño.

Estudou na Universidade de Santiago de Compostela bachalelato de filosofía, e

posteriormente a carreira de médicina. Exerceu como médico na Armada, en Ferrol,

e no corpo militar, en Madrid, pero abandonou a medicina.

Comezou a escribir o seus poemas en 1862, o seu primeiro poema foi “A campana

de Anllóns”, seguido de “Rumores dos pinos”, despois “Queixumes dos pinos” e “Os

Eoas”.

Fixéronse numerosas cousas en honor a Eduardo Pondal, como por exemplo

colexios: IES Eduardo Pondal (Santiago), Colexio Eduardo Pondal (Darbo, Cangas)

entre outros.

Vicente Risco Nado en Ourense o 1 de outubro de 1884 e finado na mesma cidade o 30 de

abril de 1963 ,foi intelectual galego do século XX membro da xeracion NÓS e

considerado un dos meirandes teóricos do nacionalismo galego.

Constitueu una das figuras mais importantes e complexas da historia da

literatura galega . Home procedente dunha familia acumulada dun gran nivel

cultural , contribuíu na literatura galega asentando as bases do nacionalismo

galego e renovando a narrativa galega do primeiro terzo do século XX

TRAXECTORIA

PRIMEIROS ANOS

Fillo dun funcionario da Facenda , Risco fou un rapaz de saúde delicada ,

amigo dende a infancia de Ramón Otero Pedrayo

Casa natal , na rúa da Paz , Ourense

En 1899 rematou o bacharelato

Estudou dereiyo por libre na Universidade de Santiago de Compostela ,

Licenciouse en 1906 e ingresou no corpo de funcionarios de facenda en Ourense

Neses anos participou no faladoiro que dirixia Marcelo Marcias na comisión de

Monumentos ali xuntouse con intelectuais como Xulio Alonso Cuevillas ou Arturo

Vázquez Núñez e que van influir na vocación de Risco

Placa na casa natal

En 1910 Risco entrou no xornal local EL MIÑO nel escribiu artigos filosóficos

e da actualidade e cos pseudónimos de RÚJU SAHIB e POLICHINELA

En febrero en 1912 coñece a Alfonso Daniel Rodríguez Castelao e gaba un dos

seus discursos en EL MIÑO , pero Risco manterase lonxe ainda lonxe do

movemento galegista

En 1913 Risco marchou para Madrid para estudar maxisterio alí será alumno

de Jose Ortega e Gasset , Ramón Gomez de la Serna e Luís de Hoyos Sáinz e

volta ao catolicismo .

En 1916 rematados os seus estudos volveu a Ourense como catedrático de

Historia da Escola Normal .

En 1917 fundou con Arturo Noguerol a revista literaria LA CENTURIA que se

converterá nun antecedente, pola xente que colabora nela, da revista NOS

Risco pública artigos de autores estranxeiros n’ A NOSA TERRA

A finais de 1917 Vicente Risco entra nas Irmandais da Fala baixo a influencia

de Antón Losada Diéguez

O 18 de decembro en 1917 pronuncia o primer discurso en galego nun acto de

apoio a Franches Cambó.Na campaña para as eleccions parlamentarias de

1918 Risco co grupo de Ourense participa en numerosos mitins no distrito de

Celanova

Risco convértese no teórico e líder do nacionalismo galego

Novembro de 1918 ten una actuación destacada na Asamblea Nacionaloista

Alguns pares de lentes empregadas ao longo da súa vida

En 1920 publica o libro TEORÍA DO NACIONALISMO GALEGO o texto

fundacional do nacionalismo galego .

En 1918 publica un artigo co mesmo nome, onde xa aparecían esbozadas as

ideas que agora recolle no libro .

Risco recolle o legado de Manuel Murguía(de quen públicará uha biografía

en1933)

No 1920 ano no que aparece a revista NÓS herdeira de LA CENTURIA donde

Risco escribiu mais de 100 colaboracions para ela a ta o seu peche en xullo de

1936 e dende ela vaise renovar a literatura galega

Risco tamen dirixe a sección de etnografía do

SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS

En 1922 casa con Maria Carmen Fernández Goméz

procedente da pequena burguesía de Allariz

En 1923 ten a súa primeira filla , que morrerá en 1926

No 1926 nacerá o seu fillo Antón Risco .

Despacho do escritor Vicente Risco.

Risco apoia nun primer momento a Ditadura de Primo de Rivera porque a

consideira una oportunidade para desmontar o sistema caciquil e acepta un

posto de deputado provincial en Ourense

Rompe coas IRMANDADES DA FALA DA CORUÑA e a NOSA TERRA

Risco escribe para REXURDIMENTO o órgano da IRMANDADE

NACIONALISTA GALEGA ainda que en pouco tempo retoma a suas

colaboracions en ANT que trataran sobre temas culturais

Só en 1928 volve a escribir sobre temas políticos para pedir a volta a o sistema

PARLAMENTARIO

No 23 de febrero de 1929 ingresa na REAL ACADEMIA GALEGA a proposta

de Murguia, Eladio Rodriguez Gonzalez e Manuel Lugrís Freire . O discurso

de ingreso titulado UN CASO DE LYCANTROPIA ( O home lobo) desenvolve o

caso de Manuel Blanco Romasanta o lobishome de Allariz foi respondido por

Ramón Cabanillas

En abril de 1930 marcha a Berlin

para seguir un curso de etnografía

na universidade de Berlin

SEGUNDA REPÚBLICA

Na VI ASAMBLEA NACIONALISTA Risco amósase

partidario da conversión das Irmandades da Fala nun partidario político e de

cara as eleccions a Cortes Constituintes de 1931 funda con Ramón Otero

Pedrayo o partido Nacionalista Republicán de Ourense

O 25 de outubro de 1931 encabeza un grupo de galeguistas que públican un

manifestó de afirmación católica, contra o consideraban unha persecución da

Igrexia católica polo réxime republicano

En 1933 pública NOS os inadaptados

En 1934 pública Mitteleuropa

En 1935 Risco vai a aceptar a colaboración puntual coa esquerda para evitar o

esgozamento do PG . En xaneiro de 1935 publica un artigo de Heraldo de

Galicia

Recibo coa sua sinatura

O 13 de xuño de 1936 cando comeza a campaña polo estatuto de Galicia

.Risco participa na redacción dun dos anteproxectos e mesmo fai campaña

Dende 1937 dirixe Mision confundado con Otero Pedrayo pero será dende

1938 cando comeza a colaborar con la REGION

FRANQUISMO Carta enviada por Fernandez del Riego na que se lle informa que a sua obra

LERIA fora aprobada pola censura

En 1940 publica o traballo etnográfica EL FIN DEL MUNDO en la tradición

popular gallega

En 1944 o libro Historia de los judíos desde la destrucion del templo . Reside

durante un tiempo en Panplona colabora con EL PUEBLO NAVARRO

En 1945 trasládase a Madrid onde colabora en EL ESPAÑOL Pueblo e LA

ESTAFETA LITERARIA

En 1947 Publica SATANÁS biografia del diablo

En 1948 Volve a Ourense

Risco volve a escribir en galego no seu estudo etnografía para a historia de

Galicia dirixida por Otero Pedrayo en 1962

Traduce a novela de Camilo Jose Cela A FAMILIA DE PASCUAL DUARTE

realizada en 1951

Risco xubilase en 1954 pero continua a publicar traballos de etnografía na

prensa galega

En 1961 publica LERIA e unha escolma de textos de antes da Guerra Civil

Española

Logo de varios meses loitando contra o cancro Risco Morreu o 30 de abril de

1963 na sua cama de Ourense uns días despois de que o gobernó franquista

lle concedese a Medalla de Alfonso X

IDEOLOXÍA

Risco caracterizase polo seu

antimodernismo ou pensamento político

na critica a modernidade considerada

como decadencia e abandono das

formas de vida mais puras e lexitimas ao

tempo que salta a irracionalidade o

misticismo .Risco aboga polo

antiparlamentarismo durante a

RESTAURACION tamen despleza a

civilización mediterránea e defende o

celtismo e a atlantismo para o que

mirara a Portugal

OBRA LITERARIA

O lobo da xente

A totalidade da obra literaria de Risco vai ser un trasunto do seu pesamento

filosófico e politico . O seu primeiro texto literario e o relato breve DO CASO

QUE LLE ACONTECEU O DR ALVEIROS entrando no tema do ESOTERISMO

e a maxia

O bufon d EL REI . Drama en catro pasos, NOS . A Coruña , 1928

Teoría do nazonalista galego .A Nosa Terra . 1918

Teoria d’o nacionalismo galego .La Religuion .1920

O progama do nacionalismo . A nosa Terra 1931

Nos os inadaptados , in rev . NOS 1933

Mitteleuropa .Impresions d’unha viaxe NOS 1934

Nacionalismo galego ALENTO :BOLETIN DE ESTUDOS POLITECOS

1934-1935

Leria galaxia . Vigo 1961

Doutrina e rituañ da Moi Orde Galega do Santo Grial , edición postuma de

Joaquin Ventura , Xunta de Galicia 1997

Nome: Alfonso Daniel Manuel Rodrigez Castelao

Naceu: 29 de xaneiro de 1886

Faleceu: 07 de xaneiro de1950 / Bos Aires / Arxentina

Os seus pais foron Joaquina Castelao Genme e Manuel Rodeigez Dios.

A sua muller foi Virxinia Pereira con quen tivo a Alfonso o seu unico fillo.

É COÑECIDO POR AS SEGUINTES OBRAS:

• Un ollo de vidro. Memorias dun esquelete,

• Cousas

• Os dous de sempre

• Retrincos

• Os vellos non deben de namorarse

• Diario 1921

• As cruces de pedra na Bretaña

• Sempre en Galiza

• As cruces de pedra na Galiza

• Álbum Nós

• Cincoenta homes por dez reás

• Cousas da vida

• Galicia mártir

• Atila en Galicia

• Milicianos

• Debuxos de negros

• Cegos: os meus compañeiros

Anécdotas: En 1895 Castelao emigra coa sua nai a Arxentina, e con 14 anos volve a Santiago de Compostela para estudar .

De 1900 a 1903, Castelao estudou no Istituto Xeral e o bacharel de Artes, entre 1903 e 1909, cursou a carreira de medicina na Faculdade de Santiago de Compostela.

Durante os seus anos na universidade tivo interese polo debuxo, a pintura, a musica e polo teatro.

En 1909 fixo un curso de doutoramento en Madrid e participa no II e III Salón Nacional de Humoristas. En 1911 realiza exposicións das súas caricaturas en varias cidades Galegas.

En 1914 nace o seu unico fillo, Alfonso Xesús; nese mesmo ano sofre un desprendemento de retira que lle deixa case cego, pero grazas unha operación recupera a sua vista. En 1915 vai a Madrid a expoñer o seus debuxos.

En 1921 viaxa a Francia, Bélxica e Alemaña, para estudar a arte deses países. En 1931 é nomeado galeguisma das Cortes Constitullentes.

Durante a Guerra Civil Española viaxa a Valencia, e xa non volve a Galiza.

En 1938 viaxa a Nova York con a súa muller; no seguinte ano (1939), é nomeado xefe do Partido Galeguista.

É en 1940 volve a Arxentina, onde vive os seus últimos anos. Alfonso Castelao é importante por saber retratar a Galiza nun xeito crítico, tanto con palabras como con debuxos.

Miriam Rodriguez Gallego

Naceu o 30 de setembro de 1994 e filla de Ramón Rodriguez e Marité Gallego ten un irmán

mallor chamado Efrén Rodriguez de 32 anos.

Polo momento sacou 9 sinxelos:

“Me canse de esperar” en 2013,

“Hay algo en mi” en 2018,

“Lejos de tu piel” en 2018,

“No” en 2018 en colaboración de Pablo Lopez ,

“Mejor sin miedo” en 2019

“Más de lo que ves” en 2019

“La diferencia” en 2019

“Desperté” en 2020

“No se quien soy”

Saltou a fama no 2017 sendo unha das das 16 integrantes da academia de operación triunfo,

No seu paso pola academia estivo nominada a abandonar a academia en varias ocasions pero a

pesar disto conseguiu a terceira posición por detrás de Amaia Romero e Aitana Ocaña.

Antes de saltar a fama participou en dous episodios de “Serramoura” e ganou o concurso

“Canta” de Ferrol.

Sés

María, Xosé, Silvar. 38

María, Xosé (Sés os seu nome de musica) e unha cantante galega nacida o 12 de novembro do

1982 (38 anos) a súa musica é desde Rock hasta poesía e aquí dous exemplos: Co Xenio

Destrozado, A Paz esquiva. Os seus instrumentos principais son a guitarra e a voz mais

nalgunha que outra canción ou a amónica.

Sés ten actual mente 7 disco: o Admirando a condición, Co Xenio Destrozado, Tronzar Os Valos,

Opoñerse a extinción, Readmirando A Condición, Rabia ao Silencio e Liberar As Arterias en cales

de se destaca READMITINDO A CONDICIÓN xa que e un disco que cambia toda a súa carreira

este disco e o primeiro que ela decidiu como iva a ser a canción e como ivase a editar xa que

despois de todos estes discos empezou a gañar poder nese grupo.

Sés empezou estudando formación de baile e musica galega tradicional. Ademais diso e mestra

e licenciada en filoloxía galega e antropoloxía social. No 2007 creou un grupo chamado

chámalle xis! Facendo concertos por toda Galiza

Ramón María del Valle-Inclán.

Nome de nacemento: Ramón José Simón Valle Peña.

Nacemento: 28/10/1886 (Vilanova de Arousa).

Falecemento: 05/01/19336 (69 anos).

Causa da morte: Tifus.

Cónxuxe: Josefa María Ángela Blanco Tejerina.

Fillos: 6

Profesión: Dramaturgo,poeta, novelista, ensallista e periodista.

Xéneros: Teatro, novela e poesía.

Obras coñecidas: Divinas palabras, Luces de bohemia e Tirano banderas.

El estudou dereito en Santiago de Compostela, pero antes de rematar a súa carreira se mudou pra México onde foi periodista do “Correo Español” e do “El Universal”. Despois duns anos volveu a España onde foi director da Academia Española de Belas Artes de Roma, conservador xeral do Tesouro Artístico Nacional e finalista ao premio Fastenrath no ano 1931. Tamén formaba parte de corrente literaria do modernismo.

ROBERTO VILAR FENÁNDEZ

NACEMENTO:

5 de Xulío de 1771 en Xove (Lugo)

Edad: 49 anos

FAMILIA:

Casado con María Garrido Grille e con ela ten una filla chamada María Vilar

Garrido

TRABALLO:

E presenrtador na Televisión de Galicia e antena 3

Presenta o progamas:

-Land Rober

-Os tonechos

-Entre familias anda o xogo

PREMIOS:

2010: Mestre Mateo ao mellor comunicador de TV por Land Rober

2011: Champín de plata non festivais de Cans

2016: Premio Iris ao mellor programa autonómico por Land Rober