Kuptimi i nocionit Ekologji, evulucioni i çështjes ekologjike, historike dhe zhvillimi i së drejtës ekologjike

Leksikoni i Vujaklise thuhet se ,,EKOLOGJIA,, biologjia dhe fiziologjia në kuptim të ngushtë janë shkenca për marrëdhëniet e shtazëve dhe bimëve ndaj rrethit të tyre të gjallë dhe të vdekur, si dhe marrëdhëniet ndaj njëra tjetrës.-Për here të parë 1866 në një punim të shkencëtarit gjerman Ernest Hekell thuhet se ,,ekologji ose shkence për ekonominë e natyrës .-Termi EKOLOGJI rrjedh nga fjala greke ,,ojkos,, që donë të thotë ,,vendbanim,, dhe fjala ,,logos,,-shkencë që mund të thuhet se EKOLOGJIA është shkencë për ekonominë e gjallesave dhe bashkësisë së tyre.

- Mendime të ndryshme mbi nocionin e ekologjisë;

Psh, Evllin Hatcinson thotë se ,,Ekologjia është shkencë e universit,,

Tjerë thënë se ,,Ekologjia është shkencë e mjedisit jetësor,,

Kuptimi i Ekologjisë dhe Ekologjisë së njeriut

-përfshin sistemin njeri-shoqëri-natyrë

Ekologjia e njeriut është disiplinë e njohur ekologjike që merret me ruajtjen e veprimtarisë së njeriut, të popullarizuar të tij dhe në qëllimet gjithë njerzore krahas mjedisit të jashtëm.

- Ekologjia Humane –

Sipas DANKAN merret me ruajtjen e ambientit, organizimit të mjedisit, teknologjisë etj.

-Ekologjia kulturore-

I ruan proceset e adaptimit të përgjithshëm krahas mjedisit jetësor.

Evaulimi i së drejtës ekologjike

Ajo varet nga dinamika e përgjithshme e vetëdijës së qytetarëve për çështjen dhe vlerën e mjedisit jetësor.

Pa marrë parasyshë se E drejta ekologjike merret si dobi e shek. 20, aktet e para nga kjo disiplinë i hasim qysh në vitin 2700 p.e s. në civilizimin lindor, më vonë i hasim në mesjetë si psh.në vitin 1273 Mbreti Edvard 1 nga Anglija solli ligjin e parë për zvogëlimin e ndotjes që ka ndaluar përdorimin e QYMYRIT meqë është i dëmshëm për shëndetin e njeriut.

Poashtu në Japoninë feudale familja e quajtur TOGUNAVA (1600-1868), që shfaqet civilizimit e cila ka ndikuar në ruajtjen pyjeve në këtë shtet.

Sipas profesor Xhozef TAJNTER ku thotë se për shkak të mosrespektimit të rregullave ndaj çështjeve ekologjike janë zhdukur si civilizime edhe ate SUMERET, MAJET dhe ISHUJT E MËDHENJ. (Kanë prerë degët ku kanë qendruar).

Zhvillimi i së drejtës ekologjike në të drejtën moderne bëhet ne pjesën e dytë të shek.20 edhe ate në të drejtën teorike shpesh identifikohen 3 faza edhe ate:

1. Periudha 1957-1972

2. Periudha 1972-1987

3. Periudha nga 1987 deri në ditët e sotshme.

Në periudhën e parë përparin hasim në SHBA e pastaj në Europë, ku në vitin 1970 është sjellur Ligji federal për mjedisin jetësor, ndërsa kjo periudhe njihet si cak – qëllim primar në sjelljen e legjislacionit dhe kontratave ndërkombëtare.

Periudha e dytë- sjellja e Konventave ndërkombëtare dhe Deklaratave të Kombeve të bashkuara.

1972 – Deklarata e Kombeve të bashkuara nga Konferenca e mjedisit jetësor – Stokhollm të Suedisë. (1.Brengosja e përbashkët dhe qëndrimet të shteteve –nënshkruese, 2.Plani aksionar përberë nga 26 krerë që jepen drejtime për të drejtën ekologjike dhe 3.Rezoluta për bashkpunim institucional dhe finasiar).

Formohet Fond për mbrojtjen e mjedisit jetësor, ndërsa më 28.10.1982 është sjellur akt tjetër juridik nga legjislacioni ndërkombëtar ekologjik –

Urdhëresa botërore për mjedisin

-1982-1986 është sjellur Programi i tretë aksionar për mjedisin jetësor,

Periudha 1987 janë nënshkruar Deklarata nga RIO, Konventa kornizë e KB për ndyshimet klimatike, Konventa e Arhusit etj.

Në këtë fazë janë formuar dysa Shoqata qytetare ekologjike me relevancë si:

Greenpeace, Friends of the Earth, Word Wide Fund for Nature dhe janë formuar dysa Parti politike të gjelbërta në disa shtete të Evropës që kanë korrur suksese me relevancë.

Mbrojta e mjedisit jetësor bëhet prioritet i qëllimeve të Bashkësisi Evropiane ku vlen të përmenden 3 qëllimet e politikës ekologjike si:

1.Ruajtja,mbrojtja dhe përparimi i kualitetit të mjedisit jetësor, 2.Kontributi në mbrojtjen e jetës së njeriut dhe

3.Sigurimin e shfrytëzimit racional të resurseve natyrore.

Kontrata e Lisbonës,,Niveli i lartë i mbrojtjes dhe përparimin e kualitetit të mjedisit

jetësor,,.-Vënja e mekanizmave të tregut si (taksa ekologjike, leje për

emisione tregtare etj).-1992 është sjellur Konventa kornizë e KB për ndryshimet klimatike-1997 plotsimi i Konventës me Protokolin nga KJOTO.-2011 në Durban-Afrika Jugore qëndrimi që të pranohet deri në vitin

2015 nga gjitha shtetet anëtarë ndodhitë e ndyshimeve të kushteve klimatike që do të jete sfidë e politikës dhe sistemit juridik të Bashkësisë.

-Kjo çështje detyron në vënien në fokus të kësaj disipline për studim të thuktë.......