debray devrimde devrim

8/14/2019 debray devrimde devrim

1/115

1Regis DebrayDevrimde Devrim

ER YAYINLARI

REGS DEBRAY VEBREZLYA DEVRMC

HAREKETJ. QUARTIM

DEVRMDEDEVRMREGIS DEBRAY


2/115


3/115

DEVRMDE DEVRMREGIS DEBRAY

REGS DEBRAY VEBREZLYA DEVRMC HAREKET

J. QUARTIM


4/115

Regis Debray, Revolution dans la Revolution, 1965.J. Quartim, R. Debray ve Brezilya Devrimci Hareketi, New Left Review, Say: 59,

Ocak-ubat 1970Eri Yaynlar tarafndan dzenlenmitir, [email protected]://www.kurtuluscephesi.comhttp://www.kurtuluscephesi.nethttp://www.kurtuluscephesi.org

Regis Debray, Revolution dans la Revolution, 1965.J. Quartim, R. Debray ve Brezilya Devrimci Hareketi, New Left Review, Say: 59,

Ocak-ubat 1970Eri Yaynlar tarafndan dzenlenmitir, [email protected]://www.kurtuluscephesi.comhttp://www.kurtuluscephesi.nethttp://www.kurtuluscephesi.org


5/115

NDEKLER

7 Devrimde Devrim,Regis Debray9 I. Bugn Dnden Kurtarmak15 Silahl Savunma30 Silahl Propaganda40 Gerilla ss45 Parti ve Gerilla65 II. Bugn in Alnacak Ders83 III. Gelecek in Baz Sonular91 Regis Debray ve Brezilya Devrimci Hareketi,J. Quartim

97 I. Ekonomik Hazrlk Aamasnn Kmsenmesi101 II. Silahl Mcadelenin neminin okocu Tarzda Abartl106 III. Kendiliindenci Kitle Hareketi Anlay108 IV. Toplumsal Tahlillerde ve rgt Militarizminde ekilcilik110 Sonu


6/115


7/115

DEVRMDE DEVRMREGIS DEBRAY


8/115


9/115


I. BUGN DNDEN KURTARMAK

inde yaadmz gn ile hibir zaman tamamen adaolamyoruz. Tarih klk deitirerek ilerler; sahnede daima bir ncekiperdenin maskesiyle grnr ve biz oyunun anlamn kaybetmeye

yatknzdr. Perdenin her kalknda devamlln yeniden kurul-mas gerekir. Su tabii tarihte deil, gemite edinilen an ve imaj-larla bulanm olan grmzdedir. Devrim iinde bile olsak,gemii bu gnn zerine akm olarak grrz.

Kba devriminin etkileri zellikle Latin-Amerikada, tarihinsraya dizerek takdis edip rafa kaldrd usullerle emalar iindednlmtr. Bu nedenle, oluturduu btn amataya ramen

yaratt ok zamanla yumuamtr. Bugn artk grlt yatt;Kbann bugne kadar ihmal edilen gerek nemi ve verdii ders-lerin kapsam yeniden kefedilmektedir. Gerilla savann yeni birkavram gnna kyor.


10/115

10 Regis DebrayDevrimde Devrim

Dier eyler yannda Kba, balangtan beri, sosyalistde-vrimin,burjuvadevletininsilahlkuvvetlerinekarsilahlbirm-

cadeleninsonucuolduu gereiyle hatrlanmtr. stersenizstratejik nitelikte diyebileceiniz bu eski tarihi kanuna nceleri,bilinen taktik bir ierik verilmitir. Gerilla mcadeleleri, prototipi 1917de bu biimi ald iin ve Lenin ile daha sonra Stalin bunadayanarak birka teorik forml gelitirdikleri iin ayaklanma ile birtutulur olmutur. Oysa bu teorik formllerin halihazr durum ile birilikileri olmad gibi, mesela ayaklanmann olu artlarn merke-zi iktidara kar hemen taarruza geme anlamnda kabul edenformller de durup durup boubouna tartlagelmitir. Ne var ki,bu tutarszlk ok gemeden belli olmutur. Hemen ardndan La-tin-Amerikadaki gerilla savalar, herikisi de ehirlerin krsal evre-den sarlmas ile yaplan dzensiz olmayan savalar olmas ne-deniyle Asyadaki gerilla savalar ile tamamen bir tutulmutur. Bukartrma birincisinden de tehlikeli.

Silahl devrimci mcadele her ktada, her lkede belirli art-larla kar karya gelir ve bu artlar ne tabiidir ne de p diye anla-lr cinstendir. yleki, bunlarn ortaya kartlmas ve iyice tann-mas iin her defasn-da yllarca sren fedakrlklar gerekir. RusSosyal Demokratlar, igdsel olarak Paris Komnn Petrog-radda; in Komnistleri, Rus Ekim htillini Kantonda tekrar-lanyormu gibi dndler. Vietnaml mukavemetiler daha parti-lerin kurulmas zerinden bir yl gemeden Kuzey Vietnam dakikyl sovyetlerinin ayaklanmasn tekilatlandrmaya kalktlar. Sov-

yet tipi ayaklanmalarn sava ncesi smrge Asyasnda baaryaulaamayaca bugn bizim iin gayet ak bir gerek ama, birokgerillac, raklklarn bu gibi mcadelelerde tamamladlar.

Oriente kylarna kmadan nce idelin Mao Tse-tungunaskeri yazlarn okumam olmasn pekl bir talih eseri sayabili-riz. Bylece, kendi tecrbelerine dayanarak, bulunduu blgeyeen uygun den bir askeri doktrinin prensiplerini bulmas mm-kn olmutur. Ancak savan sonunda artk taktikleri iyice belirlen-dikten sonra asiler Maonun eserlerini kefettiler1. Ne var ki, bugnLatin-Amerikadaki militanlar idelin konumalar ile Che Gue-

1 idelin temel politik ilhamn Martiden ald gerei ok iyi bilinir; bu ilham dahaMoncadadan nce Marx ve Leninin fikirleri ile kuvvetlendirilmi ve desteklenmitir.


11/115


12/115


azim. Drt ylda Amerikan toprandan be defa srlm, yenilmi,glnletirilmi, yapayalnz kalm. Delilie varan bir inatla be

defasnda da geri gelmi ve Boyacada ilk zaferini kazanm. Herseferinde bir ey daha renmi: nsan ve silah noksanln telfiiin srate ve svariye olan ihtiyac; savunucu ve statik deil, sal-drc ve hzl bir sava gereini; taraftarlar ile criollolar (Amerikadoumlu spanyollar) arasnda bugn bizim subjektif artlarde-diimiz eyin teekkln hzlandrmak iin spanyollara kar lm-

kalm sava iln ederek gemileri yakmak ve geri dn imknlarn yoketmek usullerini; spanyollar kylk yerleri kontrolleri altnda

bulundurduu grece Caracasn tekil ettii tuza; ovalar ile kuvvetle savunulmu slerden saldrarak ehirleri kuatma taktiini;

en sonunda belirli yerlerin nemini, (Caracas Amerika iin ne ise,Coro da Caracas iin ayn eydir) yava yava renmitir. Yakn-larda ayn eitten bir inatlk rneini defalarca felketin eiinekadar gelmi idelde grmekteyiz. Moncada (1953), Granma -kartmas (1956) ve daha kk lde olmak zere 1958 Nisangrevi, ou kiiye evine giderek daha iyi gnlerin gelmesini bekle-tecek denli ters olaylard. Zacapa ve Izabal gerilla eteleri kurul-madan nce Guatemelada ka tane gerillafoco2 datlmtr? Epey-cesi yokolmu, ya da dalmtr. Ya Venezellada ka tanesi ye-nil- mi, ihanete uram, ya da blnmtr? Gene de gerillakuvvetleri yaamaya devam etmiler ve bugn her zamandan dahacanldrlar. Bu canlln sebebi de belki savan ciddi olarak henzbalam olmasdr.

Latin-Amerika devrimci hareketlerinin giriini tekil ettikleriksa sre ve geen birka yln btn devrimlerin ilk sayfalarndakarlalan kalk ve yerine oturma dnemine rastlad dikkatealnrsa gerekten kk saylrlar. Dorusu, gerilla hareketleri ba-zs kanlabilir, bazs kanlamaz pek ok yanl klardan vesaysz hatalardan sonra hl yaayabiliyorsa bu canlla daamamak gerekir. idele gre iin sevinilecek yan da budur vebu durum tarihi hareketi itme gcn gsterir. Gerektendekarlalan yenilgilerin sebeplerini durgunluk ve hzl hareket ek-sikliinde aradmz kadar, gerilla harektnn dier uluslararas

2 spanyolcafoco kelimesi genel anlamdaki askeri sden ziyade bir gerilla harektnnmerkezini belirtir. Bu kelimenin teki bat dillerinde bir karl olmad iin spanyolcaasl aynen braklmtr.


13/115


tecrbelere olan aldatc akrabalna ramen yeni bir devrimcikavram ve metot arama dnemindeki kanlmaz hata ve yanllk-

larda da aramak doru olur. Btn bu devrimci srler sylediimizsebepten dolay yanl admlarla balamak zorunda kalmtr vebalamtr da. Hemen dima bir nceki tarihi dnemden kalmak noktalar bilinsiz olarak kullanlmtr. Btn bu yanl klariersinde Latin-Amerikadaki gene en az zararls olmutur. Herza-man, harektn yn deitirilmeksizin hz ayarlanm, doru stra-teji ve prensipler bir yana itilmeksizin taktiklerde dzeltme yapl-mtr. Byle zamanlarda iki kamp arasndaki derin farklar su yz-ne kar.

Devrim geiren her lkede, bir yanda devrimciler, te yan-da reformcular ve gelecein dnekleri arasnda bir karlamaolmutur. 1905 den sonra Pasifist ve bozguncu dnce, Rus Sos-

yal Demokrat partisinde kuvvet kazanmtr. Cenevrede srgndebulunan Lenin ile arkadalar, Dumann temsili demokrasisi birii ayaklanmasna kar kt diye deil, kt ynetilen bir ayak-lanmaya engel olmak iin itirazlarda bulunmulardr. inde 1927

yenilgisinden sonra Mao ve dierlerinin yaptklar gibi, Kuoming-tann hakimiyeti altndaki byk ehirlerde hzl bir ayaklanmayakar koymak gerekliydi. inin o gn iinde bulunduu artlarauygun olarak yeni bir ii ayaklanmas deil, kylere ekilerekuzun yrye hazrlanmak daha uygun grlyordu. 1953de Mon-cada felketinden sonra idel ve arkadalar, Batistaya kar silahlmcadele ilkesini terketmediler, fakat ona farkl ve daha doru birmuhteva verdiler. Devrimci iin her baarszlk bir deneme tahtas-dr ve teoriye kaynaklk etmesi ynnden zaferden daha zengin-dir; tecrbe ve bilgi deposudur. Latin-Amerikada her eit silahlmcadeledeki birka yllk tecrbe, nesnel artlarn znelliini dahanceki on yllk dn alnm politik teoriden ok daha iyi ortayakoymutur. Tarihi adan Kba, Latin-Amerikada diktatrlklerekar verilen silahl mcadelenin k noktasn oluturmutur. tebu k noktasnn, dikkatle, her zaman gznnde bulundurul-mas, doru bir temel zerine oturtulmas gerekir.

Gerekten silahl bir mcadele patlak verdi mi? Yok-sa bunlar mcadelenin Venezellada, Guatemalada, Ko-lombiyada, Peruda ve Ekvatordaki ilk belirtileri midir?

Ya da bunlar henz olgunlamayan atmalar ve huzur-


14/115


suzluk belirtileri midir? Bugnk mcadelelerin sonucunemli deildir. Sonu bakmndan u ya da bu hareke-

tin geici olarak yenilmesi birey ifade etmez.Gerek neticeyi belirleyen hergn daha olgunlaanmcadele azmi, devrimci bir deiiklie olan lzumunanlalmas ve devrimin mmkn olduunun kesinliklebilinmesidir.3

Bugn Latin-Amerikada politik bir hareket hatt kesin vetutarl bir askeri izgi zerinde deilse, devrimci saylamaz. Dev-rimcilik iddiasnda olan her tutum u soruya somut bir karlk

vermek zorundadr: Kapitalist dikta iktidar nasl bertaraf edilmeli-dir? Baka bir deyile, Kuzey Amerikal askeri yardm heyetleri iledurmadan takviye edilen faist dikta ordusu nasl yenilmelidir? Kbadevrimi, karde Latin-Amerika lkelerine tarihi ayrnts iinde ince-lenmesi gereken bir cevap teklif etmektedir: Yava ya da hzl birhazrlanma ile seilmi uygun kr blgelerinde yrtlen gerilla sa-

va;seyyarstratejikbirkuvvet ve gelecein sosyalist devletinin e-kirdeini tekil edecek bir halk ordusu.

Her askeri harekt hatt, politik bir izgiye dayanr. Son bir-ka yl zarfnda silahl mcadelenin kendi iinde baka askeri ha-rekt izgileri denenmi ve gerilla savana tamamen baka an-lamlar verilmitir. Kba cevabnn kt bir yorumundan daha datede bunlar, askeri harekt izgileri elbisesi giydirilmi,ithalmalpolitik kavramlard ve kklerinin bulunduu yerlerden ok farkltarihi artlara uygulanyordu. Bunun rnekleri: Silahl savunma kav-ram; silahl propaganda ile gerilla slerinin zel bir ekilde yorum-lanmas; ve nihayet bartaki rgtlenmesine yeni bir ube ilveedilircesine gerilla kuvvetlerinin partiye tabi klnmas.

Elde edilen neticelere gre hkm verilirse, birok yerlerderehber politik harekt izgileri statsn kazanan bu kavramlar,silahl halk mcadelesinin znde ok ey kaybettirmitir. Bunla-rn ilham kayna olan politik fikirlerin, Latin-Amerikaya ve Latin-

Amerikada hkm sren artlara yabanc den devrimci tec-rbelerden nasl dn alndn incelemek ok faydal olacaktr.

Bu olumsuz denemeler, Kba ihtillinin ayaklanma aamas

3 Che Guevara, La guerre de gurilla, une mthode (Gerilla Sava: Bir Yntem),Maspero, Paris, 1967.


15/115


ile bugnk silahl mcadeleden alnabilecek temel dersleri -renmemize yardmc olacaklardr.

SLAHLI SAVUNMA

Bugn, savunma bir sistem ve gereklik olarak olaylarnilerlemesi ile ortadan kalkmtr.

Kyl savunma blgeleri ile Kolombiya; ii savunma bl-geleri ile Bolivya bu kavramn bir hareket izgisi kuvvetini kazand- iki lkeydi. Bu iki fesat yuvas birka ay arayla ordu tarafndandatlmtr. Gney Kolombiyadaki Marquetalia 1964 Maysndaigal edilmi, Bolivya madenleri trajik savalardan sonra 1965 Mays

ve Eyllnde ele geirilmitir. Bu ifte yenilgi bir dnemin kapan-dn ve belirli bir ideolojinin ldn gsterir. Devrimci hareke-tin bu lm anlamas ve derhal kabul etmesi gerekir.

Sona eren devre nispi snf dengesi devresidir. Balayan de-vre ise hertrl uzlamal zmleri ve iktidar ortaklklarn redde-

den toptan bir mcadeledir.Bir lkede bugn smrenler ile smrlenlerin kutupla-

mas karsnda devletin ve ordununnormalfonksiyonlarnyerinegetiremeyecei bir toprak parasnn bulunmas, yeni emperyalisthukuk anlaynn gz yumamayaca ve tehlikelerine katlanama-

yaca bir keyfiyettir. Kitlelerin silahl savunmasnn askeri dzeydebaarszla uramas politik dzeyde reformculuun baarszlnatekabl eder. Yeni lm-kalm mcadelesinin ieriinde ne dz-mece zmlere, ne oligarik kuvvetle halk kuvvetleri arasndazmni saldrmazlk paktlar ile kurulacak dengeye yer vardr.Oligarikdiktatrlk,halkkuvvetlerininyatoptanimhasnyatop-

tankabunalternatifolarakkabuletmektedir.Birortayolyok-tur. Kald ki, silahl savunma artk terk edilmitir ve eski destekleyi-cileri bile artk onu daha yksek bir mcadele biiminin balangcolarak dnmektedirler. akat dikkat! Ad aklanmadan, dahaekici elbiseler iinde tekrar sahneye kmak eilimindeler. Kkle-ri, Proteus gibi eitli klklara girebilen bir ideolojide olduundan

yeniden ortaya kmak iin frsat kollamaktadr. Silahl savunma-nn tam sendeledii bir srada Trokizm ortaya karak ona el uzat-mtr. te bizi ilgilendiren bu canlanmadr.

Savunma terimi pek uygun dmemektedir. Bu terim pasif,


16/115


kabuuna ekilmi rkek tutumu hatra getirmektedir; fakat ouzaman bu doru deildir. Hatt nadiren byledir. Leninin formlne

gre Marksizm,iisnfnaithal olunmadan nce Avrupadakiproletaryann kahramanca mcadelesinden kim phe edebilir?Yzbinden fazla kayp verilen o korkun i savan balca kurban-

lar olan Kolombiyal kyllerin cesareti ve sava gc tartmakabul eder mi? Hazirangnlerinde ve Komn srasnda Parisliiilerin ya da ilk Amerikan ii ihtillinin kahramanlar olan 40.000La Pazl maden ve sanayi iisinin fedakarl ve dayanmas in-kr edilebilir mi?

Silahl savunma, taraftarlarnn cesaretsizlii yznden itiba-rn yitirmemektedir. Tam tersine, asl saknca snrsz fedakrlktan

ve sonu politik iktidardan baka heryere kabilen israf edilmikahramanlklardan domaktadr. Bu sebeple kendiliinden ortayakan silahl bir mcadeleden szetmek daha yerinde olur. deolo-

jik kayna bize doduu devreyi aklamaktadr: Marxtan nce.18. yzyln sonunda Peruda Tupac Amaru IInin ynettii kzlde-rili ayaklanmasna pekl silahl savunma diyebiliriz. Kzlderililerba kaldrm, Criollo toprak adalarn srm, spanyollar ldrm

ve alnan topraklarn geri almlardr. Nitekim hareket blgeselzaferler iinde hzla dalm; kyya yaklaan kzlderililer araziyiigal etmi ve dalarda kalmlardr. Ne dzenli bir ordu kurulmu,ne bamsz birlikler oluturulmutur. Dalarn efendisi asiler, Kral-ln merkezi Lima ya yrmeyi kmsemilerdir. Bylece Lima

yeni bir ordu kurmak iin zaman kazanm ve zafer hangi artlaraltnda olduunu siz dnnz kolaylkla kazanlmtr. Hemenhemen ayn devrede mehur Manuela Beltrann ynettii Kolom-biyal Comuneros ayaklanmasna da silahl savunma diyebiliriz.

Ksacas, devrimci gerilla savalarndan nce, kyl savalarolduu gibi, bilimsel sosyalizmin ilerlemesinden nce de ii ayak-lanmalar vard. akat bunlar arasnda herhangi bir i bant yok-tur. Marx ile Sorel arasndaki ilgi neyse, gerilla savalar ile kylayaklanmalar arasndaki ilgi de odur.

Ekonomizm, partinin nc roln nasl inkr ediyorsa; silahlsavunma da organik adan, sivil halktan ayr olan silahl birliklerinroln inkr etmektedir. Nasl reformculuk, militan ve disiplinli birrgt gzetmeksizin bir kitle partisi kurmay ama ediniyorsa, silahlsavunma da, herkesi silahl bir mcadele iinde birletirmeyi, ge-


17/115


rilla birliklerinin ortasnda kadnyla, ocuuyla, ehli hayvanlarylabir kitle gerilla kuvveti yaratmay tasarlamaktadr.

Kendiliinden ve aniden oluum nasl smrlenler iin po-litik iktidar hedef almyor ve bunun sonucu politik bir parti bii-minde rgtlenmiyorsa, silahl savunma da smrlenler iin askeribir stnl ngrmyor ve bunun sonucu hareket serbestliiolan dzenli bir halk ordusu olarak rgtlenmeyi ama edinmiyor.Stratejik seyyar kuvvetin, silahl mcadelenin bir numaral hedefiolmad ve politik iktidarn ele alnmas bilinli ve grnr birama saylmad yerlerde, silahl savunmaya rastlanld sylene-bilir. Silahl savunma, ayaklanmay darda brakmyor; fakat buayaklanma daima blgesel olacak ve hareketini btn lkeye yay-ma olanaklarn aratrmayacaktr. Silahl savunma ksmidir, oysadevrimci gerilla lkenin her yanndaki her eit mcadeleyi kendihkm altnda birletirerek topyekn bir sava amalar. Mahalliolmas sebebiyle silahl savunma uygulayan bir topluluk, iin ba-nda insiyatiften yoksun demektir. Ne sava blgesini seme ser-bestlii, ne esneklikten faydalanma olana, ne manevra ne basknolasl vardr. Savunma blgesi zaten belli olduundan, dmannkendi tayin edecei bir anda evirme harektna girierek dikkatlehazrlanm bir taarruza gemesi daima mmkn olacaktr. Halknsavunduu blge ya da ehir dmann saldrsn pasif olarak bek-leyecektir ve onun keyfine baml olacaktr. Ayrca silahl savun-ma, dmanndurumudahaktyegtrmemesinide teminedebilecektir (Che Guevara). Ne temsili demokrasileri, ne deoligarik rejimleri snfsal ieriklerini ortaya koymaya da zorlaya-mayacaktr. Silahl savunma hakim snfn, iddete dayanan birdiktatrlk olarak hakiki karakterini gizlemesine yardm edecek,oligarikdiktatrlkilehalktangelenbaskarasndakurulmuolansunidengeyibozacakyerdeonudevamettirecektir.(Che).Bylece silahl savunma, ezilen snflar arasndaki blnmeleri art-trmak, tavizci zmleri zafermi gibi gstererek hakim snfnoynad oyun iinde rol alm olur.

Hepsinden fazla Vietnamda ve ayn zamanda inde miliskuvvetleri iinde rgtlenmi kyl silahl savunma birlikleri, silah-l kurtulu kuvvetlerinin yapsnda temel ta olarak nemli bir roloynamtr; fakat bu savunma, askeri adan tamamen ya da yar

yarya kurtarlm blgelere egemendi ve hibir zaman otonom


18/115


blgeler yaratm deildi. Bu savunma blgeleri, baka cephelerdeVietminhin dzenli ve seyyar kuvvetleriyle topyekn savalar ver-

mesi sebebiyle yaayabiliyordu. Bylece mcadelenin tm ykomuzlarna ykletilmeksizin, btn nfusun sava iinde birle-tirilmesi mmkn oluyordu. ransz kuvvetlerinin dalmasn sa-layarak bu blgeler dzenli ve yar dzenli kuvvetlerin yknhafifletiyor ve bunlar Genelkurmayn stratejik planlar gereincetayin edilen cephelerde azami kuvvetle harektta bulunmalar teminediliyordu. Eer sivil halkn savad braklmasndan kanlmakisteniliyorsa, bu savunma Latin-Amerikada Vietnamdaki kadar

yararl olmayacaktr.Che Guevara, Giapin, Guerredupeuple,armedupeuplesi-

ne yazd nszde yle diyor:Silahl savunma, mcadelenin zel niteliinin her-

hangi bir parasndan baka birey deildir. Bir savun-ma blgesini kendi bana yeterli saymaya imkan yok-tur. Yani bu blgeyi, teki blgeler taciz edilmeksizinhalk kuvvetlerinin dmana kar kendilerini savunduklarbir blge olarak kabul edemeyiz. Bu durumdafoco tec-rit edilecek, bir keye kstrlacak ve yenilecektir; yeterki halk savann ilk aamasna, baka bir ifadeyle gerillasavana hemen geilmi olsun.

Chenin bunu yazmasndan bir zaman sonra, Marquetaliada-ki (Kolombiya)kylsavunmablgesi ile tekibamszcumhuri-

yetlerordu tarafndan igal edildi, lavedildi ve Marulanda, seyyargerilla savana dnmek zorunda kald. Dman kuvvetlerinin ks-men ya da tamamen yenilgisi sonucu olmayan ve daimi olaraktaarruzda olan bir gerilla cephesince korunmayan bir savunmablgesi, temeli balkta olan bir stundan baka birey deildir. Otip bir statko deimezmi gibi geldii iin, savunma blgesinink halk kuvvetlerinin morali zerinde byk bir darbe olmakta-dr. Bu blgelerin gereklii hakknda trl trl efsaneler yayl-maktadr. Yllarca srebildikleri iin gerek bir zaferin deil, baztavizlerin sonucu olduklar unutulmakta ve adeta dokunulmazlk-lar olduu kabul edilmektedir. Uyanklk krlenmekte, milislerinhazrlklar ile eitim ve silah durumu gitgide ihmal edilmekte, di-siplin gevemektedir. Devrimci tarafta bu topraklar kurtarlarak sade-ce politik bir propaganda alan durumuna getirilir, daha byk bir


19/115


harekete yneltmekten ok hareketsizlik engellenir. Gericiler ta-rafnda ise kanserin yaylmasna kar milli birliin ve toprak btn-

lnn korunmas pozunun vekomnistbozgunculara saldrmaharektnn bir bahanesi olarak kullanlr. Propaganda amalariin burjuvazi gerek tehlikeyi ve duyduu korkuyu iirir ve buiirme devrimcileri bile aldatarak, gerilla kuvvetinin gerekten birkanser olduuna, hastann ancak zamann gemesiyle lecei fik-rine inandrr. Bylece rahat rahat hazrlklarn tamamlayan or-dunun giritii saldrnn byk etkileri grlr. Burjuva byk birzafer kazanm, Castro-Komnist devrimi byk bir yenilgiye u-ratm olur.

Gerek nedir?Kba ile baz teki Latin-Amerika lkelerinin tarihine gre

yargda bulunmak gerekirse, gerilla sava u aamalardan ge-mektedir; nce kurulma aamas; ikinci olarak mevcut btn ara-larla (harekt ve taktik kuatmalar, parat ktalar, bombardm-anlar, v.b.) dmann giritii saldryla ayrtedilebilecek olan gelimeaamas; nihayet, hem askeri hem politik devrimci taarruz aamas.

Almas en g ve her eit olaylara en ok maruz kalnan birinciaamada ilk topluluk balangta tamamen gebe bir hayat s-rer. Sonralar, savalar sertletiren ve olgunlatran daha da uzunbir dnemde muntazam posta hizmeti, ikmal hatlar, shhiye kuvvet-leri, silah depolarnn organizasyonu ile gerek kuruluun sonaamasna ya da askeri bir harekt aamasnn kuruluuna geilmiolur. Bu gelime ve savalarn saysnda artma ile birlikte snflaraayrlma sebebiyle grece bir klme de olur. Yani, snflar, kklde sanayii ve subay kadrolar, genilemektedir. Baka birdeyile, gerilla ategc ve taarruz kuvvetinin genilemesine karlkteknik konum da (silah, muhabere, imalt, patlayc maddeler,eitim okullar v.b.) byr. Marquetalia gibi bir savunma blgesi ilkaamada sonuna gelindii (bir hareket blgesinin pekitirildii) vehemen ikinci aamaya geerek dman taarruzuna kar koyma,taktik insiyatifi elealma ve gerilla cepheleri kurmak iin ana kuvvet-ten birlikler seme zamannn geldii izlenimini verebilir. Ama du-rum, bu deildir. Kyl silahl savunma arazileri, silahl bir devrimmcadelesinin tepe noktas olmayp, muhafazakrlar ile liberallerarasnda sonu belirsiz ve dmann askeri potansiyeli zerindeetkisiz bir i sava olduundan, Marquetalia topluluu ile balayan


20/115


gerilla etelerinin, savalarn ailelerinin yknden, halk tahliyeetme grevinden, srlere ve iftlik aralarna bakma zorunluluun-

dan kurtulmadan ilk gebelik aamasna dnmesi gerekir.Bolivyadaki ii evresinde, buna benzer bir durumda birtrajedi ile kakarya gelinmitir. Milliletirilen byk kalay ma-denlerinde 26 madenci btn bir altiplanoya yaylmt. akat esasmaden kalesiSigloVeinte,HuanuniveCatari madenlerinin bulun-duu 9,5 mil uzunluunda 6 mil geniliinde bir arazi kua iin-de younlatrlmt. 1952de madenciler oligarinin ordusunu mah-

vettiler, liberal bir hkmet kurdular ve neredeyse iktidar ele ald-lar. Devrim burjuvaziye dnd; madenciler yava yava btn ba-lar koparttlar. Ellerinde silah, milis kuvveti, radyo, kuvvetli bir sen-dika, dinamit ve detentr bunlar hergnk i aralaryd ile bera-ber memleketin balca zenginlii eytannmadeni kalay vard.

Yar felli ve uyuuka geri ekilerek milli burjuvazinin yeni bir or-du kurmasna izin verdiler; grevlere, atmalara mcadeleye son

verdiler. Sonra, gayet tabii ordu kendisini yaratan milli burjuvaziyiyuttu ve ii hareketinin ezilmesi iin Amerikadan emir geldi. As-

keri cunta eski sendika lideri Lechini tutuklayarak iileri tahriketti. Trokistlerin teklif ettii snrsz genel grev 1965 Maysnda ilnedildi. Ordunun zel birlikleri Rangersler, zel parat ktalar vepiyadeler, madenleri kuatarak madenci milislerine kar cephedensaldrya getiler. Uaklar La Paz yaknndaki bir madeni bombala-dlar ve bir dierini makinal-tfek ateine tuttular. Sonu; maden-cilerden yzlerce, askerlerden de 30-40 kadar l; madenlerin ordutarafndan igali; askerler tarafndan krlan kaplar ve makinal t-fek ateine tutulan aileler; sendika liderleri ile militan madencile-rin hapsedilmesi, ya da ldrlmesi.. Hedefe varlmt. Herey d-zene sokulmutu, nefret ve fkeli gzyalar bile. Gelecek seferekadar.

ayet La Paz ile baz kr blgelerine ilveten birka maden-de ortak bir genel ayaklanma olsayd ve bu ayaklanmalar baka

yerlerde baka vastalarla yrtlen uzun ypratma savalar iletamamlansayd, devrimci sendikalarda tekiltlanm madencilersonuca varan bir rol oynayabilirlerdi. akat birey imknsz grn-mektedir; spontane bir ayaklanma, birka gn iinde, Kuzey Ame-rikan askeri yardm kurullar tarafndan eitilmi, ok ktalar iledonatlm sayca az fakat saldrgan modern bir dikta ordusunu


21/115


22/115


ardndaki belirli hedeflere kar birka komando hareket edebilir.akat bu tip hareket hem silahl savunmann hem de ayda ald

ortalama 30-40 dolar iin devaml alma zorunda olanmilicianola-rn somut hayat artlarnn ok tesindedir. Bu durumda abluka-nn kalkmas iin bireyler yapmak hususunda sabrszlk veumutsuzluk almetleri bagsterecektir. akat ne? Hazrlksz ha-reket, intihar demektir. Makinal tfee kar elle frlatlan dinamitfaydaszdr, tfekler ise Chaco savandan kalma. Mermi pahal veaz. Ya uaklara kar ne yapmal? Bir ordu ancak baka bir ordu ile

yokedilir. Ordu; eitim, disiplin ve silahla olur. Kardelik ve cesaretordu kurmaya yetmez. Bunun tan spanya ve Paris Komndr.

yerine bal, savaan kadnlarla ve ocuklarla beraber;kendilerine ve yaknlarna kar giriilecek hertrl saldrya ak;manevra yapamaz; askeri organizasyondan, liderlikten ve para-dan; ksacas, seyyar bir kuvvet haline gelebilmek iin her trlmaddi imkandan yoksun. Bu durumda madenciler katliama mah-km demektir. Krm gnn ve saatini ordu tespit eder. Hareketnerede balayacak, askerler hangi yoldan ilerleyecek, paratlernerelere indirilecek. nsiyatif ile harektn gizlilii tamamen orduyabraklmtr. Madenciler iin kendi kaynaklar ile gnnda k-talarn taliminden baka yaplacak i kalmamtr. Ana sleri bilini-

yorsa, taarruza urar ve kolayca yokolur. te yandan, kar taarruz-lar pek uzaa gidemez, nk arazinin doas onlar tutan ve hat-t geriye doru eken esnek bir kuak gibidir.

Organik olarak sivil halktan bamsz, sivil savunma grev-lerinden uzak ve politik iktidar faist diktatrln elinden almagayesiyle halk kuvvetlerini silahl birliklerle donatmak ya da donat-mamak! te devrimci szebeliini, devrimci teoriden ayrdedenkesin l budur. Trokizmin saduyu karsnda tutunamadnbiliyoruz. Her yerde ve hi bir yerdedir. Saklanarak kendisini bellieder. Asla kendisi, yani Trokist deildir. Trokist ideoloji bugnbirka ynden birden ortaya kmtr. Devrimci hareketin uradgeici yenilgiyi bahane etmektedir, fakatiktidarelegeirmekiindaima ayn stratejiyi teklif etmektedir. Bu stratejiyi yle zetleye-biliriz:

i ve kyl kitleleri heryerde sosyalizmi can-gnldenistemektedir, fakat hl Stalinist brokratik kuvvetin elinde olduklariin, bunu henz bilmemektedirler. Bu durumda iilerin, uyuyan


23/115


24/115


bir gzel ezilmesine yolamaktadr. Bu noktada, Guatemalada ku-rulan ARn (uerzasArmadasRebeldes) bir birlii olan Edgar

Iberra gerilla cephesinin grlerini dinleyelim. nce, Guatemaladevrimi iinmillidemokratik bir programn anlamszl vemillibirburjuvazininyokluu belirtildikten sonra Trokist harekete ylesesleniyor:

Bu btn (Trokist) tutum kurnazca bir manevra ilegerilla harektndan devrimci zn kaldrlmasna, halkordusu halini almasnn inkrna, lkemizdeki devrimcisavalarda kylnn oynad roln kmsenmesine,iktidar ele geirmenin ilk art olarak emperyalizm ileonlarn diktatr uaklarnn askeri bir yenilgiye uratl-mas gereinin gzden saklanmasna, ayaklanma tarz-nn ksa sreli bir imi gibi aldatc olarak gsterilmesi-ne, halk kuvvetlerinin paralanmasna ve devrimci aba-larn sendikalar ile kitle tekilatlarnn bar birer kuruluhaline sokulmasna neden olmaktadr.4

Bir an iin Trokist gr, uygulamada olduu gibi halisbir provokasyon olarak deil de ciddi bir gr gibi ele alalm. Der-hal baz karklklar gzarpar. nce, ii snf tipi fabrika birlikleriile proleter ii sendikalar, kyl gerei zerine uygulanyor, yanibir fabrika ya da kapitalist metropol iin geerli olan, ta Maya ya danka toplumuna dayanan kzlderili kabilesi iin de geerli say-lyor. Byle bir e tutmadan sonra ii snfnn ncl kmse-niyor ve uzun bir halk ordusu kurma tarz olarak silahl mcadele,iktidara dorudan doruya saldrma ya da ehirlerdeki bolevik tipiayaklanmalarla kartrlyor. Kyller ile hkim snf arasndakikuvvet ilikileri hi anlalmyor. Pek ok olan teorik karklklarbir yana, tek bir ey gayet kesin; bu gzel sz dizisi gerekte birkapan gibi iliyor ve bu kapan tarm iileri ile bazan da rgtlerzerine kapanyor. Bir kzlderili kyndeki halk bir genel toplant-

ya, ya da mitinge tevik etmek, halk aktan aa ezme kuvvetle-rine ya da siyas polise teslim etmek gibi bir eydir. Sonlar yahapishane ya mezardr.

Yukarya aktardmz dokmanda Guatemalal gerillac yle

4 Edgar Iberra gerilla cephesinden Guatemala Komnist Partisi ile MR-13 liderlerinegnderdii Ekim 1964 tarihli mektupta, devrimci hareket konusunda bu iki kurululaortaya kan gr ayrlklar tartlmaktadr.


25/115


yazyor:Arazi ve fabrikalarn igali slogan, mcadelenin bel-

li safhalarnda faydal olabilirse de anari olarak kullanl-d takdirde bu igali srdrme gcnden yoksun kyl ve iilerin krmna ve muazzam gerilemelerine sebep

olmaktadr. retim aralarnn sahiplii konusunda bur-juvazi ile olan mehur anlamazlk, hakim dikta snflar

btn ceza vastalarn elinde bulundurduu srece z-lemez. Bu taktik ancak gerilla kuvvetlerinin ya da halkordusunun halkn cezalandrlmas (korkutulmas) dal-gasn durdurmay baaracak lde gelitii blgelerdeuygulanr. Dier artlar altnda, halkn en hassas hede-flerini dmann darbelerine maruz brakr. Bu gibi hare-ketle hakiki bir provokasyon karakterini alr ve halkncezalandrlmaktan kurtulmann tek kar yolu olarak po-litikadan uzak durmas yolunu semesine sebep olur.

Aslnda Trokizm, iyiniyete dayanan bir metafiziktir. eytanibrokrasinin bozduu, fakat asla yoketmeyi baaramad ilerindoa iyilii inancna dayanr. Kyllerde de iilerde de, artlarndeitiremeyecei proleterce bir z vardr. Bunun farkna varmala-r iin grmeden tandklar, bilmeden bildikleri hedeflerin kendi-lerine gsterilmesi yeterlidir. Sonu; sosyalizm hemen, gecikmedentam tertip olarak gerekleiverir.

Trokizm, bu son dejenerasyon halinde bir ortaa metafi-ziine dnd iin tam bir monotonlua da dmtr. Meknher yerde ayndr; ayn analiz ve gr as Peru iin de, Belikaiin de geerlidir. Zaman hi farketmez: Trokizmin tarihten -renecei birey yoktur. Anahtar zaten elindedir; btnyle amazsosyalist proleter sendikalar ve stalinist brokrasinin sapk forma-lizmi ile daima atma halindedir. Prometheus, hrriyet ateinialmak ve onu sndrmemek iin, binbir kla giren Zeus iledaimi mcadele halindedir. Trokist bir kalemden, somut bir du-rumun somut bir analizini okuyan var m?

Bugn, dnn kategorileri ile varolmaya mahkm olanTrokizm, bouna rpnp durmaktadr. Yenilgiden baka ey gr-d var m? Heryerde devrim sabotrleri. elime uradadr ki,kitlelerin ani hareketlerinin bu ylmaz savunucular, kr proleta-ryasn kendi iddetli kin ve hrslar ile babaa brakrken, komu


26/115


lkeyi ya da uzak bir diyar kurtarmaya kalkrlar. stelik kurtuluhareketine katlmak ya da ona hizmet etmek iin gelmedikleri bir

yana, hareketin zaafndan faydalanarak onu ynetmeye kalkrlar.Bu ne biim ani harekettir ki, yerinde domuyor daima ithal edili- yor! akat buna amamak gerekir. Soyut bir metafizik, genel ya

da zgl bir tarih kavramndan yoksun olan Trokist ideoloji, sade-ce dardan uygulanabilir. Herhangi bir yere uymadna gre zorlaheryere uygulanmaldr.5

Bylece gryoruz ki gerilla sava paradoksal olarak hemreformist silahl savunma ve hem de ar devrimci Trokistler ta-rafndan kitlelerden tecrit edilmi militarist bir eilim olarak yo-rumlanmtr. Ayaklanmann Trokist anlay, silahl savunmayabenzemektedir; her ikisi de kkrtc, her ikisi de kitleler adnargtl kuvvetlere, kitlelerin eylemi adnabiravumaceracnn ey-lemine kar hareket etmektedir. Kitleler amar olandr. Bu m-kemmel teorisyenler zafer ilhileri syleyerek halk intihara dorugtrrler.

Silahl savunma taraftarlar (uygulamada), Trokistler (uygu-lamada ve teoride) sendikalar snf mcadelesinin tekilt bak-mndan temeli ve itici kuvveti olarak grrler. artc benzerliinaklamas ite buradadr. Trokistlerin ar solcu olduu sylenir.

Dpedz yalandr bu! Trokizm ile reformculuk ortaklaa,gerilla savan irkin grrler; engeller ya da sabote ederler.6 Buiki hareketin Kba Devrimini, Latin-Amerikada ve dnyann gerikalan yerlerinde saldrlarna hedef olarak semeleri tesadf deil-dir. Venezellada, Douglas Bravonun kumandas altnda ALN,Guatemalada AR, gibi varlklarn kuvvetle hissettiren yeni gerilla

5 Leninin lmnden ksa zaman nce, yalnznekankabiliyetlerisebebiyledeil ah-sen,bugnkMerkezKomitesininphesizenmuktediradamdr kendine

olanfazlagveniveilerintamamenidariynneolanmeyliiledeykselmitirdediiTrokinin eserlerinin buyruklar ya da tabular ile halktan gizlenmesini bu durum tabiidirki hakl gstermez.

6 Henri Edmenin Les Temps Modernesde kan (Nisan 1966) makalesi ile, orjiniuzaktan Troist olan Perudaki VanGuardiaRevolucionariann lideri PumarunannCuadernosdeRuedoIbericoda kan (Nisan- Mays 1966) makalesini karlatrmak faydalolur. Yarglarn aka ortaya koyan Edme, daha geleneki Komnist partilerin grleriniifade etmektedir. (Osvaldo Barretonun CasadalasAmericasn yeni saysndaki cevabnabaknz.) Her iki yazar aka olmamakla beraber ayn sonuca varmaktadrlar: Krlardamahalli kyl silahl savunmalar, ehirlerde kadrolarn tekiltlanmas ve ileri politikmcadele.


27/115


hareketlerinin, iki cephede birden arpma zorunda kalmalarnda bu durum yeterince aklar. ARn yukarda paralarn ald-

mz programatik mektubu hem deiiklikten ncekiPartidoGua-temaltecodeTrabojoya (Guatemala Komnist Partisi), hem de osralarda Trokistlerin hakim olduu Yon Sosann MR-13ne hita-ben yazlmt. Guatemala Devriminin ekil ve ieriinin bu dikka-te deer formlletirilmesinden sonra ve bu esasa dayanarak, ye-niletirilmi ve genletirilmiPartidoGuatemaltecodeTrabojo ile

varlan anlama ile 1965 sonunda yeniuerzarArmadasRevolu-cionarias rgtlenmitir.

Bugne kadar ki tecrbelerimiz bize ne retmitir?Devrimci gerilla kuvveti gizlidir. Gizlilik iinde doar ve geliir.

Savalar takma adlar kullanrlar. Balangta gzden rak durur-lar, ancak eflerinin belirleyecei yer ve zamanda ortaya karlar.Gerilla kuvvetleri, hem hareket, hem de askeri tekilt bakmn-dan sivil halktan bamszdr. Bu sebeple de, kyl nfusun direksavunma sorumluluunu stne almasna gerek yoktur. Halknkorunmas, dmann askeri potansiyelinin imha derecesine ba-ldr. Kuvvetler dengesi ile orantldr; kar kuvvetlerin tamamen

yenilmesi durumunda halk, tamamen emniyete alnm olur. Dev-rimci gerilla kuvvetinin balca hedefi, dmann askeri potansiye-lini imha etmek olduuna gre, insiyatifi ona brakarak elikolubalonun saldrmasn bekleyemez. Her halkrda bu hedef gerilla

focosunun, harekt blgesinde oturan ailelerinden bamsz olma-sn gerektirir. Hereyden nce nfusun, imhac ordudan korun-mas gelir. Elle tutulmaz gzle grlmezguerrilleros ile baa ka-mayan ordu, hncn onlarla temas halinde olduundan phe et-tii kyllerden alr. Bilgi sahibi olup da bunu kendilerine verme-

yeni ldrerek raporlarndaguerrillero olduunu yazar ve bundanda bir vnme pay kartrlar.

Gerilla kuvvetlerinin sivil halka nazaran sahip olduklar yerdeitirme yetenei, gece gndz imha tedbirlerine maruz kalankyller asndan onlara zel bir sorumluluk ykler. Bylece geril-la kuvveti iki sebeple gizlidir; kendi savalarnn olduu kadar,kyllerin gvenlii ile de ilgilidir. Aslnda birinin gvenlii, teki-nin de gvenlii demektir.

Guerilleros kye giderek bir evde ya da belli bir ailenin ara-zisinde oturmaktan kanr. Bir kye girerlerse btn evlere urar-


28/115


lar ve bylece kendilerine yardmc olann tekiler tarafndan eleverilmesini nlemi olurlar. Ya da daha iyisi hi birine uramazlar.

Bir toplant yapmak gerekirse sanki halk zorla topluyormu gibiyaparak, muhtemel bir imha karsnda halka savunma kaps b-rakm olurlar. Temaslar ehir dnda gizlice ve doal olarak geril-la kampndan uzakta gerekirse arac (ahs ya da ara) kullanlarak

yaplr. Bilgi getirenler ve ibirlii yapanlar birbirlerini tanmazlar.Gerilla gurubu iinde bile yalnz birka lider temas ebekesini bilir.Gerilla kuvvetine katlmak isteyen ateli bir ibirliki, silah olmasadahi sebep sorulmadan gruba alnr.

kinci olarak gerilla kuvvetlerinin kendi gvenliini sala-mak:

Daimiuyanklk, daimi gvensizlik,daimiyerdeitirme.te altn kural. Her de gvenlikle ilgilidir. eitli sa duyuludnceler sivil halka kar mesafeli bir yaknln devamn gerek-tirir. Durumlar nedeniyle siviller saldrya maruz bulunduklar gibidman aralarndan bazlarn satn almak, aldatmak, ya da bu

yollardan elde edemedii bilgileri zora bavurarak salamak yolu-na daima bavurur. Gerilla savalar gibi bir seme ya da teknikeitime tabi tutulmadklar iin belirli bir hareket sahasndaki sivil-ler dmann szmasna ya da ahlken bozma teebbslerine dahafazla aktrlar. Bu sebeplerle gerillalar ile ibirlii yapan kyllerinbile kamp yerlerine girmelerine izin verilmedii gibi, silah depolar

ya da geilerini grebildikleri gerilla devriyelerinin gidecekleri yerveya gerek hedefleri kendilerine sylenmez. Niyetlerimizikyll-erdengizleriz diyor Che, eerbunlardanbirisibirpusuyerininyanndangeerseharekettamamlananakadarkendisinialko-ruz.7 Bu uyanklk doal olarak gvensizlik demek deildir; birkyl kolayca boboazlk edebilir ya da ikenceyle konuturulabilir.Bu titizlik, zellikle rehberlere kar gsterilir ve gerillalarn gel-dikleri yerle son olarak gidecekleri yer konusunda kendilerine yanlbilgi verilir.8 Birisi ayrlr ayrlmaz, kamp yeri derhal terkedilir. Eer

7 Souvenirs de la guerre revolutionnaire.8 Asilerin tam bir gvenini kazanm ve Sierradaki ilk rehberlerden biri olan Eutimio

Guerra (basit bir kyl), Casillasdan, ideli ldrmek iin 10.000 pesos almtr. Tesadfen,ya da i-dele gre altnci bir duygu ile kefedilmi ve kuruna dizilmitir. zellikle ilkaamada bir liderin doldurulmaz deerini bilen dman, bugn artk her frsatdeerlendirecektir. Peruda,LuisdelaPuente bir rehberin ihaneti sonucu katledilmitir.


29/115


bu ayrlan mesaj tayan birguerrillero ise araziyi ok iyi bildii iindnnde yry koluna nerede yetieceini, ya da yeni kamp

yerini bilecektir.Grevi gerei, mesaj gtrp getirmek, bilgi toplamak yada temas salamak iin da ile ehir arasnda gidip gelen insannguerrillero ya da kyl zellikle dman faaliyetine maruz kald- defalarca gzlemlenmitir. Gnlyle ya da zorla bunlar araclile gerilla birliine girmeye allmaktadr ve unlar vastasyla bellibirfocoya mensup savalarn bulunduklar yerin meydana kar-tlmas mmkn olmaktadr.9 idele gre, gerilla birlii ile ehirarasndaki irtibat grevinin dourduu tehlikenin psikolojik bir ta-raf vardr. Balangta bir gerilla zaferinden emin olmayan sava,grevini yerine getirmek iin kamptan ayrlr. Aada kuatmay

yapan ordunun gcn, tehizatn, kalabalkln grr. Aklnahemen aralarndan henz ayrld karn a ete gelir. Aradaki zt-lk ok byktr, hedef ulalamaz gibi grnr ve zafere olaninancn yitirir. Bu denli ok kamyonu, helikopteri, her eittensilah ve malzemesi olan ok saydaki askeri yenmeye yeltenme-nin gln ya da mantkszln dnr. Artk inancn yitirenbu kimse dmann merhametine kalmtr. Yeniler iin durumbudur. Aalar, zayflarn moralini bozmaktadr. zetlersek, gerillakuvvetinin saldran ordu zerindeki avantajlarndan, gezicilik veesneklii devam ettirildii srece faydalanlabilir. Bir harekt yr-tebilmek iin hazrlklarn gizlilii, eylemin srati ve artma unsu-ru byk bir dikkati gerektirir. nsiyatifi, hareket hzn, manevrakabiliyetini kaybetme tehlikesine katlanrsa gerilla birlii yannakadnlar, ocuklar ve ev eyasn kyden kye gezdirmek iinalabilir. Sivillerin mecburen gerilla yryne katlmalar halindegerilla kuvvetini btn saldr yeteneinden mahrum eder. Hattsorumluluunu yklendii sivilleri etkili olarak savunamaz bile. Ken-disini sivilleri koruma ya da pasif korunma grevine adayan gerilla

9 1963 Temmuzunda btn bir gerillafocosu (21 kii) Guatemalann Izabal blgesindedikkat noksanl sebebi ile yokedilmitir. ehirde bir gerilla habercisi yakalanm vesilah tehdidi ile orduyu gerilla kampna gtrmtr. Birlii gtren haberci, nbeti ilekorunduu dncesi ile, en zor yolu tutmutur. Nbetinin bulunaca yere yaklancabararak varln haber vermitir. H kimse karlk vermemitir. Haberci ldrlm vebirlik gece karanlnda kampa girmitir. O geit geilemez dncesiyle, nbeti o geceninerken saatlerinde nbetten alnmt.


30/115


birlii, btnyle halka nclk edemeyecei gibi, milli perspekti-fide yitirir. Bunun aksine kar hcuma gemekle halkn enerjisini

glendirir vefocoyu btn lke iin bir dikkat merkezi durumu-na getirir. Bylece, silahl savunma, gerilla kuvvetini tamamen tak-tik bir role iter ve onu en ufak stratejik devrimci bir katkda bulun-maktan alkoyar. Bu seviyede hareketi semekle, halk ancak s-nrl bir sre koruyabilir. akat uzun srede tersi dorudur; savun-ma sivil halkn gvenliini tehlikeye sokar.

Kendisine saldrlmasna izin vermek ya da kendisi-ni pasif savunmaya hasretmek hem halkn korunama-masna hem de kendi kuvvetlerini mahvolmaya brak-mak demektir. te yandan, dmana saldrma yollarnaramak, onu daimi savunma durumuna sokmak, yor-mak ve faaliyetlerini gelitirmesine engel olmak, insi-

yatifi ondan almak demektir. te halkn korunmas kut-sal grevi en iyi bu yoldan yerine getirilir.

Bu direktifler, ransz smrgecilerine kar kurtulu savaveren Vietminhli savalara verilmitir ve bu szler bugn birok

Latin-Amerika lkeleri iin daha da fazla geerlidir.

SLAHLI PROPAGANDA

Gerilla mcadelesinin politik amalar ve hedefleri vardr.Halk kitlelerinin ya desteini kazanr ya da yokolur. Halk gerillayakaydetmeden nce, varolmalar iin geerli sebepler bulunduu-na onlar inandrmal, bylece ayaklanma hakikaten silah altnaalma ekli ve savalarn kkeni asndan birhalk sava olma-ldr. Kitleleri ikna iin onlara hitap etmek gerekecektir; onlara ko-numalar yapmak, demeler vermek, aklamalarda bulunmak,ksacas politik almalar yrtmek,kitlealmas yapmak gere-kir. Byle olunca ilk sava nvenin kk propaganda devriyele-rine ayrlarak dalk blgeleri kaplamas, kylere gitmesi, toplantlar

yapmas, devrimin sosyal amalarn aklamak, kyl dmanlarnlnetlemek, tarm reformu yapmak ya da hainleri cezalandrmak

vaadinde bulunmak iin orada burada konumalar dzenlemesigerekecektir. Eer kyller kukulu ise, devrim inanc, yan kendi-leri ile konuan devrimcilere olan inanc tazelemek yoluyla kendi-lerine olan gvenleri salamlatrlacaktr. Kylerde ak ya da gizli


31/115


birlikler kurulacak, sendika mcadeleleri desteklenecek ya da ba-latlacak ve devrim program durmadan tekrarlanacaktr. Ancak

bu dnemin sonunda kitlelerin aktif destei kazanldktan sonra,salam bir art birlii, dzenli ikmal, geni bir istihbarat ebekesi,hzl bir posta ve gerilla toplama merkezi ile gerillalar dmanakar direkt harekete geebilecektir.

te silahlpropagandann hareket izgisi aa yukar bu-dur.

Bu anlay phe edilemez uluslararas tecrbeler ile des-teklenmektedir.

Vietnamda dorudan doruya kr savunma gruplarnntekiltna bal olan silahl propagandann, zellikle dzenli halkordularnn kurulu dnemi olan 1940-45 yllar arasnda ranszla-ra kar verilen kurtulu sava srasnda kesin bir rol oynad an-lalmaktadr.

Gerilla savandan manevra savana ve ardndan mstah-kem mevkilere kar taarruzlara kademe kademe geebilen Viet-namllar, yava yava takm, blk, alay, sonra da tmen halindegelimilerdir. Bu ilerleme grld kadar doal saylamaz, n-k, rnein, iin hemen banda sava alannda dzenli ordulargren in devrimci savann gelime izgisine tekabl etmemek-tedir. Vietnamda Komnist Partisi etrafnda halk ordusunun gelitiibir rgt ekirdei olmutur. Kurtulu ordusuna bir z ve ekil ka-zandrabilmek iin Parti 1944deKurtuluOrdusuPropagandaB-

ln kurmutur. Bylece parti bir devrimci ordunun ekirdeiniorganize etmitir. te balangcnda Giapn ynettii parti propa-ganda bl byleydi. Sonradan bu ekirdek, halk milisleri iledzensiz gerilla birliklerini kurmak zere btn lkeye yaylmtr.Hedefi savamak deil, sava birlikleri kurmakt.

Bylece, Vietnam Silahl Kurtulu Kuvvetlerinin tip kuruluiletabandanyukardoru kuruluu balad; milis ya da gerilla, bl-gesel ve dzenli. Ky ve mntka seviyesinde gerillalar; blgeler yadablgeleraras (birka eyalet) seviyede, blgeleraras ya da yardzenli birlikler; nihayet sabit bir ss ya da belirli bir harekt sa-has olmayan ana ordu ya da hareketli stratejik kuvvet. Gerillalarnen mkemmeli blgeleraras kuvvete, blgeleraras kuvvetin eniyisi dzenli orduya dahil oluyordu. Piramidin her tabakas bir alttabakaya onu ezmeksizin dayanyordu. Herbirinin kendi fonksiyo-


32/115


nu vard. Bu kuvvetin aadan yukarya doru tekilt ve birbi-riyle ilikisi ky dzeyinde rgtlenmi halk tarafndan dzenleni-

yordu. Dzenli ordu nc sse bal olmakla beraber hareketserbestliini koruyordu. General Giapn aklad gibi ransz galkuvvetlerine kar sava stratejisi, Partinin bu kuvveti bazansrasyla, bazan hep beraber harekete katlma kabiliyetine daya-nyordu. Gerilla kuvvetleri ile blgeler aras birlikler onun iin okbyk olan bir arazide dmann gezici kuvvetini datyor ve tacizharekt ile hareketsiz duruma getiriyordu. Nicelik bakmndandmann manevra kabiliyeti bylece asgariye indiriliyor ve arddaima tehlikede oluyordu. Ya heryere dalyor, youn ok kuvvetikayboluyor, ya bir yerde duruyor lkenin geri kalan ksmn silahszbrakyordu. Eerdmanyounlarsayerkaybediyor;dalrsa

kuvvetkaybediyor. Dn ranszlar bu kmazn esiriydi, bugn Ame-rikallar.

Sekin blkleri imha edilen bir ordu, imha edilmi de-mektir. Bu, savan tersi ispatlanamaz bir yasasdr. Bu sebeple,popler seme mfrezelerin sava plan ile koordine hareket edengerilla kuvvetlerinin grevi, dmann seme birliklerini tecrit et-mek ve eritmektir. ranszlarn 16.000 kiilik ok ktalar Dien Bienuda yokedilince, Tonkin Krfezi blgesi boyunca halk milisleritarafndan hareketsiz hale getirilen dman kuvvetlerinin geri ka-lan ksm dalp gitmitir.

Saldrgan ok kuvvetlerini imha etmek iin halkn da kendiok kuvvetine ihtiyac vardr. Bu iki kuvvetin karlamas ile d-zenli ordular savaa tutumu olur; fakat arada u fark vardr; d-zenli halk ordusu daima btnyle halka dayanr (asker, ikml,tama, istihbarat bakmlarndan), ve bu destek eksik ise tek birsava bile sonuna kadar srdrlemez.

Btn Vietnamda Silahl Kurtulu Kuvvetlerinin emrinde ke-limenin en sk anlamyla bir kurtulu ordusu, blgesel ktalar venihayet hl gerilla kuvveti denilen milisler vardr. akat, kadnlar,ocuklar ve ihtiyarlar silahl mcadeleye dorudan doruya katl-amaz. yleyse bunlar nasl seferber edilebilir? retime, sabotaja,istihbarata, tamaya vb. katlmak suretiyle. Bu katlma te yan-dan, dzenli ordu iin koruyucu bir rt olarak hareket edecek birpolitik ordunun tekilini ve organizasyonunu gerektirir. Bu ekildepolitik mcadele silahl mcadele iin bir raklk ya da eitim ola-


33/115


rak hizmet eder. Seferberlii yrtmek ve morali kuvvetlendirmekiin byk nem tayan ard sava sahasnda en uygun mcadele

ekli budur. Ksacas siyas mcadele ile silahl mcadele elelegider; birisinin zayf olduu yerde tekisi de zayftr.ayet Vietnam gibi bir lkede silahl propaganda gnn en

nemli konusuysa, bunun sebebini oradaki artlarda aramak ge-rekir. ematik olarak artlar yle olabilir:

1) Kyl nfusun yksek younluu, ky ve kasabalarnok kalabalk oluu ve ky nfusunun ehir nfusuna gre okfazla oluu, propagandaclarn halkla sudabalkgibi kolaycakaynamasna uygundur. in de de aynyd. Bu gibi propaganda-clarn dikkati ekmemelerinin sebebi, dmann, lkenin rf veadetlerine yabanc igalci bir kuvvet olmas nedeniyle, Vietnamdaransz ya da Amerikal, inde, Japon da olsa dikkatlerinin kolay-ca baka yere ekilebilmesi imkandr. galci kuvvetlerle yerli n-fus arasndaki say oranszl gzetleme ebekeleri, pek ok aklarbrakan dman kuvvetlerinin btn lkeyi kontrol etmelerine im-kn brakmamaktadr.

2) Propagandaclar ya devrimci destek sleri, ya da onlardesteklemeye ya da giritikleri faaliyetlerde korumaya yeteneklihalk ordusuna baldr. En nemlisi bunlar askeri zaferlerin gr-nen ve hissedilen gereine dayanmaktadrlar. Ky toplantlarnnpragmatik ve ciddi bir ierii vardr. Bo ve programc konferansla-ra ya da kylnn hakl olarak rkt parlak kelimelere yer ol-maypzatenmevcut sava birliklerini desteklemek ya da bu birlik-lere katlmak hususunda talepleri iermektedir. Propagandaclaragerek bir mcadele destek olmaktadr. Sava, kylnn hergniinde yaad objektif bir ortam salamaktadr. Hem bu sava y-le herhangi bir dmana kar deil, yabanc, istilac, gerek karak-terini gizleyerek doal bir prestij kazanmak iin daha dn krlk

yerlere yerleen bir dmandr. Entelektel olarak igalcinin gc-n ayrntlaryla ortaya dkmek iten bile deildir; kaba kuvvete,fethetme hakkna ve milli detler, zellikler ya da geleneklere deil,uzaktaki yabanc kuvvetler arasndaki bir anlamaya dayanr. By-lece Vietnam silahl propagandas, milli topraklarn birok noktala-rna kk salm yabanc bir dmana kar dzenli bir ordutarafndan heryerde ve btn aralarla yrtlen gerek bir savan,bir milli kurtulu savann erevesi halinde gelimitir.


34/115


Vietnam ile Latin-Amerika arasndaki farklar aadakikartlklar ortaya koymaktadr: Vietnamda kurtulu kuvvetlerinin

askeri piramidi tabandan tepeye doru kurulduu halde, Latin- Amerikada tepeden tabana doru kurulmaya meyletmektedir.nce daimi kuvvetler (foco), sonrafoco civarnda yan dzenli kuv-

vetler ve zaferden sonra, (Kba gibi) milisler.Bugn birok Latin-Amerika lkelerinde durum nedir ?1) lk faaliyete geen gerillafocolar ok dank ve nfusu

nispeten seyrek yerlerde bulunmaktadr. rnein bir And kyndekimse, hibir yabanc farkna varlmadan bulunamaz. Hereydennce bir yabanc, gvensizlik uyandrr. Quechua ya da Cakchiquel(Maya) kyllerininyabancya,beyazadama gvenmemeleri iinpek hakl sebepleri vardr. Gzel szlerin ekmeklerine katk olma-dn ve kendilerini bombardmanlardan koruyamayacan peklbilmektedirler. akir kyller nce, sylediini yapmakla balayanbelirli bir gce sahip olana inanmaktadr. Ezme sistemi gayet ince-dir; taa ezelden beri varolmu, sabit, salam ve kkldr. Ordu,

guardiarural (jandarma), latifundistasn (byk iftlik sahipleri)zel polisi ya da bugnlerde YeilBerelilerbilinsizlii nispetindebyk bir gce sahiptir. Bu g ezmenin balca biimini olutur-maktadr. Memnun olmayanlar hareketsizletirmekte, dillerini ba-lamakta, bir niforma karsnda ne syleyeceklerini arr halegetirmektedir. Yeni smrgecinin ideali, kullanmamak iin kuvve-tini gstermektir, fakat aslnda bu da bir eit kullanmadr.

Baka bir deyile, polis ve ordunun fiziki kuvveti kar konu-lamaz gibi dnlmektedir. Bu karkonulamazlk ise szle deil,bir askerin ya da bir polisin de hi kimseden fazlamermiyedaya-

nkl olmadn gstermekle yklabilir. te yandanguerrillero, gs-termek iin kuvvetini kullanmak zorundadr, nk, elindeki snrlkaynaklardan istifade etmek azim ve iradesinden baka gstere-cek pekaz eyi vardr. Hem kuvvet gsterisi yapmak, hem de d-mann kuvvetinin hereyden fazla yaygaravegzda olduunugstermek zorundadr. Karkonulamazlk, yzyllarca birikmi kor-ku ve ezikliin sonucu, patrono, polis,guardia rural rkntsn

yoketmenin savatan daha iyi bir yolu yoktur. Ve idelin sylediigibi; bu karkonulmazlk, alkanlktan doan sayg ile ayn hzla

yokolmaktadr. Savalarn dman hafife alp kmsemelerigibi, kyller silaha sarlp gerilla kuvvetlerine katlmaktadr. Bu


35/115


dnemde gerilla liderlerine ters bir dev dmektedir; lzumsuztehlikelere atlmay bertaraf etmek iin dman birazda nemse-

mek. 2) Kr blgelerinin reaksiyoner dikta ya da emperyalizm ta-rafndan dorudan doruya igali ve kontrol, gnden gne dik-katlerini arttrmalar, artk silahl propagandaclarnsuda balk gibifarkedilmeden almalar umudunu brakmamtr. Silahl birlikile halk ncleri, artk insangc snrl bir dman igal kuvveti iledeil, iyice yerlemi bir mahalli hkimiyet ile uramak duru-mundadr. Asl kendileri, balangta halka kan ve acdan baka

vadedecek bireyleri olmayan, hertrl statden yoksun yaban-clar haline gelmilerdir. stelik, muhabere kanallar artmakta, ogne kadar kara yoluyla ulalamayan uzak blgelerde hava mey-danlar ve ini sahalar ina edilmektedir. And dalarnn te y-znde, rnein dalarla Amazon vadisi arasnda balta girmemiormanlarn eteinden geen, Venezella, Kolombiya, Peru ve Boli-

vya nn tropik blgelerini, bu lkelerle baehirlerini birletirenmehur bir yol yaplmtr. Amerikan emperyalizmine gelince, bl-gedeki kuvvetlerini artrd gibi, kendisini imhac gibi deil de,sosyal ve teknik yardm maskesi altnda takdim etmek iin hibirgayreti esirgememektedir. Tehlikeblgelerindeki her ailenin (yanilkenin) sosyal, ekonomik ve kltrel durumlarnn fotoraflarnekmekle grevli akademik rt altnda alan, ya da dorudandoruya Amerikan Devletler Tekiltna (OAS) bal ve yabancpersonel kullanlan sosyolojik projelerin gerek ierii bilinmekte-dir. Bolivyada OASnin Plan 108i, Kolombiyada Simpatico;

ArjantindeJOP 430; ilide Camelot; Peruda Colony projeleri. Bin-lerce Bar Gnlls, sol kanat rgtlerinin politik alma noks-anlndan faydalanarak bazlar ok almak, sabr ve yer yerdebyk fedkarlklarla kendilerini kr blgelerine kabul ettirmihalkyla kaynam durumdalar. En uzak blgelerde bile artk Ka-tolik, Evangelik, Metodist misyonerlere rastlamak mmkndr. K-sacas btn bu sk kontrol a hakimiyet mekanizmasn kuv-

vetlendirmektedir. Nfuz etme, derinlik ve iine alma gcn ab-artmadan bugn sahneyi gerekten deitirdiklerini syleyebiliriz.

3) Son olarak dzenli ya da yar dzenli devrimci kuvvetyokluunu syleyebiliriz. Silahl Propaganda hi deilse savaa ha-

zrlk ise,politikadamtoplama yoluyla da dzenli birlikler kurmak


36/115


37/115


38/115


bagsteren kavgadan istifade ederek zayflar tarafna kazanmak-ta, ya da satn almakta, dierlerini fizik olarak yok etmektedir.

Bu anlattklarmz silahl propaganda ve ajitasyon faaliyetler-inin reddedilmesi anlamna mi gelmektedir? Hayr!.Baz baarl denemelere gre, gerilla birlii ilerlerken kendi

hatlar gerisinde eer byle bir hat varsa kuvvetli bir s kurmasiin baz eyler ya da hi deilse bir kii brakmaktadr. akat bugibi durumda dman pskrtmeye yetenekli dzenli kuvvetlertarafndan halkn gvenliinin salanm olmas gerekir. Byleces, halk devletinin ekirdei olarak kendisini rgtlendirmeye ba-lar. Ajitasyon ve propaganda almas yani, yeni rgt halkaaklamak ve mahalli idarenin kitle rgtlerine devrini gerekle-tirmeye gayret etmek nem kazanmakta ve ilerdeki savalar onadayanmaktadr. Propaganda, savan, bir kurtulu sava olmasgerei zerine kurulmakta ve kitlelerin kafasnda bu fikri tespite

ynelmektedir. Ayrca retimin organizasyonunu, vergilerin toplan-masn, disiplinin salanmasn, kadrolar ve bakalar iin okullarnkurulmasn, bombardmanlara kar sivil halkn korunmas iinsiper ve snaklarn kazlmasn v.b. kolaylatrr. Bugn iin hibirLatin-Amerika gerilla hareketinin, bu faaliyetleri gnn devleriarasnda grd aamaya ulamadn grmekteyiz.

Dier bir deyimle, silahl propaganda, askeri faaliyetin nn-den deil, ardndan gelir. Silahl propagandann gerilla cephesinindnda deil, iinde yaplacak eyleri vardr. Bugnk artlar altn-da en nemli propaganda ekli baarl askeri faaliyettir.

Silahl propaganday, askeri harekttan farkl ve ondan ncegelen bir dnem gibi ele almak, bouna dmann tahrik edilme-sine, propagandac olarak alanlarn ldrlmesine, ya da ka-malarna yolamas ve olas bir gerilla hareketi blgesinin belliedilmesi demektir. Latin-Amerika lkelerinin oundaki kylnnsosyal, ideolojik ve psikolojik artlar ile (bilhassa Kba devrimin-den sonra iyice takviye edilen) eitli dman istihbarat tekiltlarbilinince silahl ya da silahsz bir propaganda grubunun gzetlene-cei, kefolunaca ve gerekirse daha ekirdek halinde iken orta-dan kaldrlacan kartmak kolaydr. En kts de, grubun kon-taklar, tekilatlandrd hcreler, kr blgeleri ile kylerde ibirlii

yapt halk da ayn akibete urar. Eer dman bekleyecek kadarsalamsa casusluk servislerinin szabilmeleri iin harekt balayana


39/115


ve hatta daha sonralara kadar bekleyecektir. rgte bir kyl yerletirilecek ve gerilla birliinin yeri daha balangta bilinerek

derhal yok edilecektir.Guerrilleroyu sadece silahl bir propaganda durumuna so-kan bu anlayn k yeri nedir?

Latin-Amerikaya zg tarihi ve sosyal artlar altnda dahance yaplm silahl mcadele noksanl, Vietnam tecrbesininznden ayrlarak (belki de bilinsiz olarak) taklidine yolamtr.D ayrnts ok iyi bilinen, fakat henz yeterince incelenmeyenKba Devriminin yanl anlalmas da rol oynam olabilir. Belkide,foconun adnn amac, evirme ve ehir halkn ayaklandrmaolan, kr yerlerindeki kurulu halindeki halk ordusu ile irtibatland-rlmas yanltr. Bir tr biyolojik bir yorum,foco fikrinin, temas, yada yaknnda bulunmaktan doan bir sihirle komu hcrelere mik-roplarn yaylmas gibi bir sirayet gcne, kendiliinden bir oal-maya benzediini adeta ne srm gibidir. Yz kadar insan dahalkn konumalarla ayaklandryor, dehete kaplan rejim lk-lar arasnda gp gidiyor vebarbudolar halk tarafndan alklan-

yor. Bu ekilde askeri birfoco topyekn bir savan motor gcbir politik propagandafoco su ile kartrlyor. 26 Temmuz Kba-llarn nce tek bir mtareke yapmakszn savatklar; 1958in sade-ce birka aynda Asi Ordunun bir iki yl iinde teki Amerikan cep-helerinde olduundan daha fazla sayda sava verdikleri; iki aydaisyanclarn Batistann son saldrlarn krdklar ve 300 guerril-

learosun diktatrn 10.000 kiilik kuvvetini pskrtt gereininunutulduu grlyor. Bunu ise genel bir kar taarruz izlemitir.

Bu, epey sava zayiatna malolan, ksa olmakla birlikte, pekok taktik yenilikleri, hareketlilii, creti ve gerekten salam birstratejiyi gerektiren bir savat.Patria o Muertenin szleri noktala-

yan bir slogan deil, Kbal savalarn ufak La Plata istihkmnayaptklar taarruzdan, Santa Clarayi ele geirmelerine kadar btn

faaliyetlerinde izledikleri bir prensip olduu hemen unutuluvermitir.Stratejik bakmdan hereyi tehlikeye atmlar, sonunda hereyikazanmlardr. phesiz hereyitehlikeye atma stratejik karar,gerilla kuvvetleri neticesi devrime malolabilecek kesin sonulu sa-

valara girime taktiini benimsemeye gtrmemelidir. Ayacucho10

10 1824de verilen Ayacucho muharebesi, Bolivar ve spanyollara kar savaan Latin-


40/115


41/115


42/115


hareketinin hakiki ierii hakknda Asi ordunun yeleri arasndabir eit soruturma yapmak en azndan drstlk gereidir. Bir

aydn, bizim nc yazarlarmzn durumunda olduu gibi, ayetorijinal kaynaklardan bilgi elde etmekte baarszla uruyorsa,bu cehaletinin belirli bir sosyal fonksiyonu oluyor, yani aydnlat-mak istedii kamuoyunu imha kuvvetleri lehine artm oluyor.

in tecrbesinin byk bir stratejik kymet atfettii gerillass ya da sabit destek ss ilk bakta baz lehte artlar gerektir-mektedir:

* Muhabere kolaylklarnn eksik olmasna yolaacak dere-cede geni bir arazi (bu arta Maonun yukarda sz edilen 1938metninde byk nem verilmektedir:)

* Kr nfusunun younluunun yksek olmas (oysa Perudakilometre kareye 9 kii dmektedir).

* Dost bir lke ile ortak bir snrn varl. (Vietnam gibi darbir lkede en nemli destek ss in ile snr olan ve 1950den iti-baren byk yardmlar grlen Viet-Bao idi).

* Dmann parat ktalar olmamas. Bu birlikler he-men btn Latin-Amerika lkelerinde ayaklanmalara kar ok kuv-

vetlerini oluturmakta ve muhasara edilen blgenin merkezine biryandan parat birlikleri indirirken, bir yandan da blgeyi piya-

de ile kuatmay, geri ile radyo temas olan kk seyyar takip bir-likleri kullanarak gerillaclarn yerlerinin tespit edilmesi de ihtivaeden en modern takip ve cezalandrma metotlarn kullanmakta-dr.

* Dman kuvvetlerinin sayca yetersiz olmas. Bu, Japonla-ra kar verilen sava srasnda muhakkak ki inde mevcut olanbir artt, fakat bugn Latin-Amerikada durum byle deildir. u-rasn da unutmayalm ki, in kzl ordusu, komnist subaylarylabirlikte Kuomingtang Ordusunun btn bir tmeninin komnistle-rin saflarna gemesiyle daha 1927 ylnda dzenli bir ordu olarakkurulmutu. Japon igalinden nce bile, in halk kuvvetleri tama-men dzenli birliklere sahipti. Yabanc istilasndan sonra sekizinci

ve drdnc Hareket Ordular, Japonlara kar sler kurmular,1937deki 40.000 mevcutlar 1945de bir milyona karmlardr. Busuretle inliler en nemli daimi slerini koruyabilecek bir sava

yrtebilmilerdir.Bu artlardan hibirisinin Latin-Amerikada bulunmad


43/115


44/115


mak iin drdnc kol diye bilinen 40 kiilik koldu. Ekim ayndaChe o srada 60 kiiye kan kolu ile Hambrito Vadisinde bir s

kurmaya kalkt. Daimi bir ordugh kurdu, frn ina etti, ayakkabtamircisi ve bir hastane at. Eline geirdii bir teksir makinas ileElCubanoLibrenin ilk saysn bast ve kendi szlerine gre nehir-den elektrik elde etmek iin planlar yapmaya balad. Birka haftasonra Sanchez Mosquerann kuvvetleri sse taarruz etti ve savun-mas planland halde s kurtarlamad. Asilerin savunma iin ye-ter kuvvetleri yoktu. Che, ayandan yaraland ve ierilere doruekilmek zorunda kald. Bu s kurma teebbs ciddi bir felaketlesonuland, zira idelin kolu yakndayd ve Chenin koluna destekolabilmiti. Eer tecrit edilmi birfoco olsayd sonu felaket olabi-lirdi. Sonuta, Hombritonun inatla savunulmas orduyu sonradanekilmeye mecbur etti ve ssn imhasn bir zafer haline getirdi.s fikri doruydu ama, henz zamanszd.

Ancak 17 ay devaml savatan sonra 1958 Nisannda asilerSierra Maestrann merkezinde salam bir gerilla ss kurdular.Btn bu zaman iinde harekt sahas tek gerilla ss idi ve busahann hudutlar tesinde yrtlen aralksz taarruz Sierra Maest-rann kk bir ksmnkurtarmay baarabilmiti. Kollar yava ya-

va aalara indiler, aknlarn sklatrarak da silsilesine saldrkuvvetlerinin nfuzuna engel oldular. Sierrann sakinleri artk,Batistann alaylar ile guerrilleros arasndaki kerpeten iine d-mekten korkmuyorlard. Bundan da anlalyor ki Sierra Maestrass, dardan ieriye, evreden merkeze doru bymt.

Temizlenen bu arazi paras zerinde sahra hastanesi, kkel zanaatlar sanayi, askeri tamirhaneler, radyo istasyonu, eitimmerkezi ve kumanda merkezi kurulmutu. Bu kk s, asilere1958 genel yaz taarruzuna, mstahkem mevkilerden direnme im-kann vermiti. Bu dar da eridine yaslanarak, asilere ait araziyibaz kritik noktalarda drt kilometre derinlie kadar indiren d-mann ardsra taarruzlarna kar konulmutu.13 Kuatma altndabile Asi Ordu ss terketmeye, dman emberini yarmaya vehatta gerekirse baka bir blgede ilk gebe hayatna dnmeyehazrd.

13 Dmann taarruzu ile asilerin kar taarruzunun hikayesi, 26 Temmuz 1958 gnidel tarafndan radyoda anlatlmtr.


45/115


Kbada bir gerilla ssnn kurulmas, sonuca ne kadaretkili olursa olsun, asilerin bir numaral politik ve askeri amalar

deildi. Bir numaral ama, dman kuvvetlerinin imhas vehereyin zerinde silah tedariki idi. Bugnk Guatemala, Kolom-biya ve Venezella tecrbeleri Kba denemesinin bu ynden geer-liliini dorulamaktadr. Kbada sabit bir ssn igali, gerillalarnilk taarruz harektna gemeleri iinvazgeilmezbirunsurdeildi.Tersine bilhassa uygun bir harekt sahasna ilk gebelik dnemin-den sonra yava yava yerleme ile byle bir ssn kurulmasmmkn oluyordu. lk dnemde gerillann ss idelin bir tabiri-ne gre, gerillann hareket etmekte olduu saha oluyordu. Gerillaneredeyse, s orasyd. Bu dnemde destek ss, gerillann srtantasdr.

PART VE GERLLA

Birok Amerikan memleketlerinde gerilla kuvvetlerine, vat-ansever bir cepheye ya da bir partiye dayandklarn gstermekiin kurtulu cephesininsilahlyumruu ad verilmitir. Bata Asyaolmak zere baka yerlerde gelitirilen modellerden kopyalananbu tabir, Camilo Cienfuegosun u vecizesine aykr dmektedir:

Asi ordu niformal halktr. Somut ve farkl bir durum hakkndasomut bilgi yokluu, eer farklarda anlalmyorsa, bilinen bir teo-riye dayansalar bile, rgtle ilgili formllerin baka bir lkedenithali tehlikelidir, nk birok askeri hata tek bir politik hatadandoar ve tek bir askeri hata,. balang halindeki birfoconun top-tan imhasna malolur. phe yoktur ki, Latin-Amerikadaki silahlmcadelenin att yanl admlar, bocalamalar ve hatal klaraltnda gmlp gitmemesi, tarihin hogrsne borlu kalnmasgereken bir konudur. Yanl bir teorinin cezas askeri bir yenilgi,askeri bir yenilginin bedeli, yzlerce gerillann ve halk ocuununboazlanmasdr. idelin syledii gibi baz politikalar kriminolojiuzmanlna aittir.

Gerilla grubunu stratejik ve taktik bakmndan, normal barzaman organizasyonundan esasl bir deiiklik yapmam olan birpartiye tabi klmak ya da gerillaya sanki parti faaliyetlerinin birkoluymu gibi davranmak, sras gelince talihsiz askeri hatalarnilenmesine yolaar. Bugn herkesin grp iittii bu hatalar ksa-


46/115


ca gzden geirelim:1)ehre nmek

Yumruk ne kadar iyi silahlanm olursa olsun, hareket et-meden nce baa danmak zorundadr. Ba yani liderlikbaehirdedir. Ne de olsa, lkenin politik hayatnn merkezi, tekipartilerin liderleri, basn, kongre, bakanlar, posta binalar, ksacasmerkezi otoritenin btn organlar burada deil mi? Nihayet, sanayiproletaryasnn, fabrikalarn, sendikalarn, niversitenin, tek keli-meyle halkn hayat kuvvetlerinin younlama merkezi buras deilmi? Demokratik merkezcilik normlar genellikle merkez yrtmekurulunun bir yesi olan gerilla cephesi kumandannn liderlerin

yaptklar toplantlara katlmalarn gerektirir. Eer bir de bu yrt-me organnn yesi deilse politik durumlar hakknda bilgi almakiin ehre, merkeze gitmesi iin daha ok sebep var demektir. Li-derliin dalara, sk sk yapld gibi zel bir temsilci gnderebile-cei sylenebilir. akat, savan gerelerine uygun dmedii za-manlar politik durumlar tartmak, adamlarnn karlatklar mad-di ve politik somut sorunlar belirtmek, yardm istemek, yan ksa-cas unutkan bir liderlie (yle bir liderlik ki sava ve savanmeselelerinden habersiz eski gzel gnlerinpolitikhayatna gm-lp gitmi) adamlarnn varlklarn hatrlatmak iin gerilla komuta-n, eninde-sonunda ehre inmek zorunda kalacaktr. zellikle ken-disine danlmakszn baz rgtlerin kurulduu, bazlarnn daldzamanlarda gerilla komutan aaya,politikann yapld ve y-netildii yere gitmek zorunluluunu duyacaktr. Kafann boluu,

ya da iinin ehli olmamas ya da sarl arttka, aydan dahauzaktaki bir alemin, gerilla hayatnn gereklerini anlatmak iingereken zaman da uzayacaktr. Bylece aadaki ikamet sresiartacak, ya da lm gze alarak tekrar tekrar inmek durumuortaya kacaktr. Eninde sonunda gerilla lideri ya ldrlecek, yaikenceye tabi tutulacak, ya da intihar edecektir. Eer kamuoyuzamannda mdahale edebilirse nadir hallerde hapse atlacaktr.Birisinde kasa bile, bir dierinde yakay eleverecektir. ans ya daesrarengiz talih rol oynayabilir, rnein pekala otomobil kazas ola-bilir.

Latin-Amerikada halk dmanlarnn seerek katletme po-litikas uyguladklarn unutmayalm; liderleri ldr, gerisi kalsn.Bu metodun ifte avantaj vardr: Liderler tecrit olunuyor, lmek


47/115


istemeyen savalar bozguna uratlyor. Dikta rejimi ve hakim s-nf kimi ldrmesi gerektiini (politik ve askeri liderler), kimi hap-

se atacan, ya da serbest brakacan (politikaclar), ve kimi ha-pisten salarak rahat brakacan pek iyi biliyorlar. Askeri liderlerierisinde en uzlalmas imkansz dadaki adamlardr. Onlardansavatan baka birey beklenmez, hepsi ezilmelidir. Bunlar dadatuzaa drme ya da yok etme imkan var mi? Eer tecrbeliler-se bu hemen hemen imkansz. Diktatrn polisi ile Amerikal aklhocalarnn (danmanlarn!) yapabilecekleri tek ey, gerekli yerle-ri tutarak gerilla liderlerinin ehre inmelerini beklemektir. Hastala-nrlarsa gerekli tedavi iin ehre ineceklerdir. hanete uram, yada tecrit edilirlerse yllanm politikaclar iknaya teebbs edece-klerdir. ehir diyor idel, devrimcilerinmezardr. Biz buradagerillalarn iinde yaad artlar ile bir liderin balca grevinincesaret ve fedakarlk rnei olma konular gznne alnrsa, ku-mandann ehre inmesinin savalar zerindeki kt etkilerini hes-aba katmyoruz bile. Bir gerilla kumandannn, tedavi iin ehreinmesi yerine bir doktor karmak, ya da hastanenin yarsn daakaldrmak daha ehvendir. Gerilla lideri politik bir toplantya katl-mak iin ehre inemez, gerekirse politikaclar grmek ve karar-lar almak iin yukarya, daha emin bir yere karlar. Aksi taktirdeaaya bir temsilci gnderilir. Hereyden nce gerilla efinin sorum-lu bir lider olarak tannmas, liderliini yapabilmesi iin kaynakla-rn kendisine tahsisi hususunda istekli olunmas gerekir. Bu kay-naklar eer kendisine tahsis edilmezse o kendisi alr. Bu, hereyinstnde ak ve net bir stratejinin kabuln zorunlu klar. Belli birandaki snflararas atmann anabiimi nedir? Dayand temelnedir? Balca hedefi nedir?

2)Politikgnoksanl,dakuvvetlerininlojistikveaskeribakmlardanehretabiolmasnayolaar.Bubamllk,gerillakuvvetininehirliderliibakmndanterkedilmesisonucunavarr.

Gerilla kuvvetinin ehirdeki politik liderlie bal klnmas,guerrilleros iin pratik meseleler yaratmakla kalmaz, bu ballk veaalk kompleksinin domasna da yolaar. Hereyi d dnya-dan beklemek zorundadrlar; politik kadrolar, tutacaklar yol, para,silah ve hatta hareket program bile dardan gelecektir. Hikim-seye deil kendi gcne gvenmek eklinde ifade olunabilecekmoral ve politik ilke kaybolur, yava yava dardan gelecek yar-


48/115


49/115


yenmek, lk yatan vcut zerinde brakt izleri zaaflarn sil-mek iin guerrilleronun kendisi ile savamas gerekir. lk aylarda

yenilecek dman, gerillann kendi iindedir ve bu savatan herz-aman galip klmaz. ou kamp brakr, kaar ya da baka grevalmak iin ehre dner.

Pek ok foconun aylarca, bazan yllarca ektii mthiterkedilmilik duygusu ehirdeki organlarn gizli sabotaj, ilgisizlii

ya da ihaneti gibi sebeplerden ok, yaam artlarndaki bu se-beple de dnce ve hareketteki byk farktan ileri gelir. Bakent-ten ya da baka yerlerden gelen en iyi arkadalar nemli grevlere

verilenler, ilerine ok bal olanlar bile objektif ihanet diyebile-ceimiz bu farkn kurban olurlar. Bir gerilla grubu ehirdeki lider-lik ya da onun dardaki temsilcisi ile iletiim kuran kendi burjuvazisiile temas ediyor demektir. Eer byle bir burjuvaziye ihtiya varsanefes darlnda yapay ciere ihtiya olduu gibi bu ilgi ve ortamfark, gzden uzak tutulmamaldr. ki dnya ayn havay soluma-maktadr. idel Castro bu durumla karlam ve en zor anlarda

yalnz kalma tehlikesini gze alarak, ilke d ittifaklara giren kendiburjuvazisini tanmamakta kararszlk gstermemitir. rnein, Mi-ami Paktn, 14 Aralk 1957 tarihli o hayran olunacak mektubu ileitham etmitir. Gdlen burjuvaca politikasna kar Asi orduyazaten hakim olan proleter bir ahlak anlay savunulmutur. Buproleter ahlak anlay, sonradan proleter bir politika olarak dadevam etmitir.

Lojistik Ballk: Baz gerilla cepheleri, bal bulunduklarpolitik rgtn kendilerine gnderdikleri 200 dolarla bir yl yaamakdurumunda kalmlardr. Ayn zaman diliminde ayn rgt, tecritedilmi ve muharebe tehizatndan yoksun bile olsa bu gerillacephelerinin varlndan doan gten faydalanmak amac ile ier-de ve darda yrtt propaganda ileri, yaymlar ve af kongrele-ri toplanmas iin binlerce dolar harcamtr. Bu ve benzeri tecr-belerden u sonular kartlabilir: Bir gerilla grubu iin gda ve e-

ya (srt antas, battaniye, izme, elbise v.b.) elde etmek iin gere-kirse bir arala (bir kamyonu ele geirip sonra brakmak eklinde)kendi ssnden komu kylere baskn vermesi daha az tehlikeli

ve daha emindir. Gmmek ya da saklamak suretiyle kendi ikmaldepolarn yaratarak birka ay iin hareket serbestlii kazanmaktek kar yoldur.14 Bu basknlar ne kadar tehlikeli olursa olsun,


50/115


elikolu bal beklemekten iyidir. ehir tekilatnn iyi niyetine, yada yardm imkanlarna bel balamak, tama tehlikeleri dman

kuvvetlerinin evirme harekt ya da baka trl faaliyetlerinin ya-rataca glkler bu beklemeyi bsbtn ekilmez hale getire-cektir. stelik, ehirden dalara, dtan ie doru yrtlen szma

veya gerilla gruplarnn yeri bulma imkan artm olacaktr.Askeri ynden ballk. Askeri harekt dikta snfnn tespit

ettii milli politik takvime gre tpk Cumhurbakan ya da parla-mento seimi, kongre oturumlar, resmi seyahatler gibi belli birgn iin aylarca nceden planlanamaz. uras aktr ki, sefer plan-lar, askeri sorunlar zerinde derin, ayrntl taktik bilgisi olan poli-tik liderler ile bu harekt yrtecek lider tarafndan berabercehazrlanr. akat bu bilgiden yoksun politik bir lider, politik bir ma-nevraya destek olsun diye, ya da burjuva rejimi zerinde bask

yaratmak iin kendi iine geldii gibi tek bana askeri planlardzenleyip, sonrada bu planlan, mterinin aya iletmesi iinemir vermesi gibi uygulanmayakonulmakzere askeri makamla-ra havale edemez. Bu benzetme ne kadar gln grlrse grl-sn, teori ile pratiin, politik ve askeri ncln birbirlerindenayrlmas bu abesliklere kadar uzanmtr ve uzanmaktadr da.

3) Tek bir kumanda yokluuBu durum genel bir harekt plannn yokluuna varr. Eldeki

imkanlarn birletirilmesi ve koordinasyonu ile temel hareket y-nne sevki mmkn olamaz. Tek bir kumanda yokluu devrimcikuvvetleri, ate edecei yn sylenmeyen topunun, ana hcum

yn olmayan hcum hattnn durumuna sokar: Taarruz edenlerarazide kaybolur, geliigzel ate eder ve bouna lrler. Planszlk

14 Bu bakmdan da bugn birok Latin-Amerika lkesinde olup bitenler Kba Dev-riminin tarihinde nceden anlatlmtr. idel Castronun Asi Ordu adna silah ikmalinden

sorumlu ahsa gnderdii mektuptan u parann alnmas kafi gelecektir:SierraMaestra,25Nisan1958.Sevgili Bebo;Dardansilaheldeetmekiinkenditekilatmzkurmayakararverdik.Onyediay

sonratekilattanenufakyardmalmakszn(mstakilolarakalnantedbirlersonucubirkahaftancebazyardmlaraldk)artkkendigayretlerimizdenbakaeyegvenmekimkansz.200.000pesosdanfazlaharcandhaldebizeteksilahyadamermiulamad.BiryldandahafazlabirsredirMeksikadanbeklediimizeylerinouimdidmannelinde.htiyacmzolansilahlarorayaburayatahsisedileedilekayboldu.Bunanedendebazarkadalarn,bizimamolduumuzcepheyitakviyeetmekyerinebakacepheleramanndahalzumluolduunudnmeleridir.


51/115


ile, youn ya da apraz atee tutulacak bir blge tespit edilmemesiate gcn sfra drm olur. te merkezi bir yrtme lider-

lii, bir politik-askeri liderlik bulunmamas byle bir israfa ve fay-dasz insan yitimine yolaar. Cephenin olsun, Partinin olsun birisiaskeri, teki kanuni ve bar iki kolu vardr. Peki, bu ikisinin faali-

yeti nasl koordine edilecek. Daha zoru da; rgtn iki kolu, da-daki gerilla ile ehirdeki yeralt direnmesi nasl koordine edilecek?

Ancak, doru bir politik analiz ile hareket edebilen ve uzun srelirasyonel bir stratejik plan olan kendi iinde tutarl ve gayretli birlider, direkt faaliyetin bu iki cephesini koordine edebilir. Ayrca li-derin kendi gvenlii de szkonusudur. Eer ehirde kalrsa politikliderlik ya imha olunacak ya da datlacaktr. Bugnk liderler,bunu biliyorlar veya hi deilse bundan phe ediyorlar. Ne var ki,gelenein kuvveti, zamanla kk salm eski rgt ekillerine sada-kat, kurulu dzeni bozarak savan gerektirdii yeni bir mcadelebiimini benimsemeye engel olmaktadr. Bu kar koyma normal-dir: Lenin ve Bolevik Partisi 1917 Ekimine kadar ayn eyle karla-mlardr. Bugn baz dikta lkelerinde politik liderler belli bir andaehri terkederek dalara gitme ve bylece, artan yldrmadan kur-tulma hususunda anlamaya varm olabilirler. akat hergn hare-keti geri brakrlar; hergn havada bir hkmetdarbesi korkusu

vardr, bunalm gzap kapayncaya kadar belki de zmlene-cektir. Daima bir bahane vardr. Ama bir gn artk ge kalnmtr;polis ya hapse atar, ya ldrr. Bylece geleneksel liderlik der.

Alt kademeler ile teki rgtlerden kopuk, imdi hapse atlm yada yok edilmi eski liderlerin vasflarndan yoksun bir yeralt lider-lii alelacele kurulur. Her ie nezaret eden yeni lider, gnlk yeraltfaaliyetlerine tamamen gmlmtr. Hi olmazsa partiye benzerbir kuruluu ayakta tutmaktan memnun, ana kararlar almakta te-dirgin, daha iyi gnlerin ve hep vadedilen yardmlarn umudu iin-de gerilla kuvvetlerini kendi haline terkeder. Herzaman, her eitmcadele eklinden faydalanmak iin gayret sarfedilir, mcadelebiiminin birisini asl, tekisini tabi olarak seme reddedilir. Herkol bamsz olarak birbirine el sallayacak, hareketlerinde koordin-asyon ya da bir ncelik derecesi olmakszn herbiri kendi sorumlu-luunu tayacaktr. Bu yn belirsiz soyut politika, devrimci hareketieklemleri kopuk bir kuklaya evirecektir. ava halinde tepedekiliderin yanl bir hareketi zt ynde baka yanl dnlere yolaar.


52/115


Silahl sektrn iki kolunda, politik liderliin kanun erevesi iin-de kalma gayreti, silahl sektrde, ehirde kontrolsuz terre, krda

ekyala varabilir.a)ehirde kontrolsuz hareket: Tek bir kumanda bulunmayn-ca, silahl mcadelenin aydnlk bir stratejisi olamaz. Aydnlk birstrateji olmaynca da hareket plan bulunmaz. Gerilla gruplarnnehirlerle balar kopmutur, herbiri kendi bana hareket eder.ehir kuvvetleri ile onlara bal olarak hareket eden kuvvetler ak-seik olarak Sierrann komutas altna konulmamtr. Zaten bu-nun iin, gerilla kuvvetinin emir ve komuta kanad ve hareketinitici kuvveti olduunu kabul etmek gerekir. Bunlarn neticeleri, hemgerillalarn planlarn, hem giriilen savan anlam ve zelliini teh-likeye atan anarik hareketler olur. urasnteslimetmekgerekir

ki,diye yazyordu 1960da Che Guevara, ehirlerdekigerillaete-sikendiliindenayaafrlamaz...buetelerdaimabakabirbl-gedekieflerindirekemrialtndadr.Bugerillaetesininfonksiyonubamszhareketleregirimekdeil,faaliyetlerinitamamenstrate-jikplanlarilekoordineetmektir.15 ehir terrizminin kesin bir roloynayamayaca, sadece mevcut politik durum iin bir tehlike tekiledecei doaldr. Ne var ki, bu hareket asl krda yrtlen mca-deleye bal klnrsa askeri ynden bir deeri olabilir; binlercedman askerini hareketsiz hale getirir, saldr mekanizmasn fa-brikalar, kprler elektrik santrallar, daireleri, yollar, petrol boru-larn, vb. korumak gibi pasif grevleri yrtmeye zorlar ve byleceneredeyse ordunun drtte oyalanm olur. Hkmet mademki hkmettir, heryerde varlkllarn karlarn korur, oysa guer-

rillerosun korunacak bir dikili aac bile yoktur. Gereksiz arlklarbulunmaz. Bu sebeple kuvvet nispeti tamamen aritmetik terimler-le llemez. rnein Kbada, Batista bir defada gerillalara kar50.000 kiilik kuvvetinden ancak 10.000 ini kullanabiliyordu. Ve

Asi Ordu, komutannn bize anlattna gre, be yze kar bir nis-petine ulat zaman yenilemez hale gelmitir. Bu dnceyle i-del ta ilk gnden ak strateji ortaya koymutur. nk 16 Temmuzhareketleri, mcadelenin bu dneminde ehirlerde (Santiago veHavanada) dalardakinden daha ok ve daha iyi organize edilmiti.

Arlk noktas, millet lsndeki hareketin liderliinin merkez-

15 Che Guevara, Gerilla Sava.


53/115


letii kr gerillalarnn pekitirilmesi, yani Asi Ordu zerinde top-lanmt. Karaya ktktan sonra idel, austino Perezi Havanadaki

hareketi organize etmekle grevlendirdi ve kendisine, bu hareketi20 kiiden ibaret olduunu bildiimiz (1957 Ocanda 20 kiiydi)bir kuvvetin liderlii altna sokma yetkisini verdi. Mevcut btnsilahlarla Sierra Maestraya gnderilecekti; direnie tek bir silahbile verilmeyecekti. Bu direniin genilik derecesi ile silaha olanhakiki ihtiyac gznne alnrsa bu direktif pek yersiz grlebilir.Gerekten de hareketin ehirdeki koluyla eitli atmalara vekrgnlklara sebep olmakla beraber, en ksa zamanda Sierra Maest-radaki ilk cephedeseyyarstratejikbirkuvvetin Asi Ordunun kurul-mas ancak byle mmkn olabildi. te kurulan bu kuvvet, diktarejiminin kkn kazd. BtnsilahlarSierraya! idelin Santia-godaki hareketin banda rank Paise yazd mektubun z buy-du.

rank Paisin lmnden sonra da idel, bu fikir zerindesrarn srdrd. 11 Austos 1957de Alyye (Celia Sanchez) yle

yazyordu: Gnnenuygunslogan,btnsilahlar,btnmermi-lervebtnkaynaklarSierrayaolmaldr. Gene Alyye yazd 14

Austos tarihli baka bir mektupta ayn slogan tekrarlyordu.Kurtulu hareketinin iki kanad arasndaki atma kanl-

maz olarak derinleiyordu. ki kanat heryerde insan gc ve kalitebakmndan e olmayan bir gelime gsteriyor, bu da glkler

yaratyordu. Bildiimiz gibi, da, burjuva ve kyl elemanlar pro-leterletirir; ehir, proleterleri burjuvalatrr. kacak taktik atma

ve deerlendirmedeki farklar, bir snf atmasn gizler ve prole-taryann kar paradoksal gibi grnr ama, beklenen tarafta deil-dir.

Kbada bu atmalarn hzla zmlenmesi mmknd ve iktidar alnr alnmaz ayn hzla sosyalizme doru ilerlenmitir;

nk idel ilk gnden kr proletaryasnn hakimiyetini savunmu ve bunu elde etmitir. ehrin teklif ettii ve kabul ettirdii birka

hareketten birisi, felaketle sonulanan ve btn hareket zerindeetkileri olan Nisan 1958 genel greviydi.

Asi Ordu kumandanlar Birinci Cephede idel, kinci Cep-hede Raul, grevi kabul ettiler ve btn iyi niyet ve gleriyle hazr-lanmasna yardm ettiler. Neticede, ehirdeolacakilerzerinde

ehirdeoturanlarkararverirdiye dnyorlard. Sierra, ehirdeki


54/115


durumu ehirdekiler kadar bilemezdi. Bu saduyu ilkesi nedeniyleidel, greve kar kmad. Bylece de hareketin sivil kanadnn

subjektivizminin kurban oldu.Genel grevin baarszl, uyuyan bir bunalm yzeye -kartt ve zmlenmesine imkan verdi. rgt dzeyinde liderlik

yeniden dzenlendi ve Sierra zerine konular btn ayak balarzld. Asi Ordu yksek kumandanl, hareketin milli sorumlu-luunu yklendi. Mcadeleye sivillerin verdii anlam tamamen red-dedildi. ehir iin gerilla hareketi, amac, bakentte darbe iingerekli artlar yaratan bir sembold. Sierra iin gerilla hareketi,baka yollarla zmlenemeyen politik meselelere askeri bir zmgetirebilen ve getirmek zorunda olan bir hareketti.

Grevden nce idel yle yazyordu: EerBatistagreviez-meyibaarrsahibireyzmlenmemiolur.Mcadeleyede-vamederizvealtaydadurumdahabeterolur.(Nasine mektup,23 Mart 1958). Bir genel grevi bastrmak ve ezmek iin dikta snfher trl araca sahipti, fakat bu aralar gerilla savana kar etki-sizdi. Bylece, ehirde ezilen devrimi kurtarmak Sierraya d-

yordu. Grevin baarszl sonunda, devrimin ancak Sierra tarafn-dan kurtarlabileceinin herkese anlalmas zerine liderlik sorum-luluunu Sierrann yklenmesi mantki bir sonutu. Zaferden sora,konumalarndan birisinde idel, bu hataya sebep olan stratejiatmalarnn temelindeki sorunu ve onu izleyen tartmalar an-latmtr.16

16 Che bu atmay yle aklamaktadr: idelbiryerdeakaunusyler:Birdevrimciningereiyorumlamaybilmesinemlidir.Nisangrevineiaretle,oandagereiyorumlayamadmz,busebepledefelaketeuradmzanlatr.Nisangrevineniingidildi?Sierrave Llanodediimizhareketlerarasnda,silahlmcadelelerileilgilikarar-larnalnmasndaokbyknemiolanelemanlarnbirbirleriyleyzseksendereceztekildebelirenbirdiziatmaniinmeydanagelmiti?Sierra,sksksavaatutumaya,

savaarkasndansavakazanmaya,silahelegeirmeyeveAsiOrdutemelolmakzerebirgniktidarbtnyleelegeirmeyehazrd.Llano(ehir)btnlkede,savunmaBa-tistadiktatorlnsrpkaracakgenelbirdevrimcigrevletepenoktasnaulaantop-tanbirsilahlmcadeleyi, sivilbirhkmetinkurulmasna,yeniordununpolitikadanelinieteiniekmesinetaraftard.Bututumlararasndakiatmadevamedipgidiyorduvebugibizamanlardagereklikumandabirliinigletiriyordu.Nisangrevi,neticesindekukuluolmaklaberaberengelolmayakendisiniyetkiligrmeyenSierraliderliininonayvemuhtemeltehlikelerezamanndadikkatiekenkomnistpartisininihtirazikaytlarileLlanotarafndanhazrlanmveemredilmiti.DevrimcikumandanlaryardmiinLlanoyagittiler.UnutulmazordukomutanmzCamiloCienfuegosilkdefabumnasebetleBayamoblgesineaknetmioluyordu.ikirayrlklartaktikanlamazlklarnoktesindeydi.Asi


55/115


Bugn Amerikadaki deneyler de, ehir ve da kuvvetleriarasnda bu gibi anlamazlklar ve blnmeler olduunu doru-

lamaktadr.b)Kr gerillalarnn paralanmas: Tek bir kumanda ve mer-kezi bir liderliin bulunmay, henz olgunlamam bir dizi focodomasna yolaar. Balangta gerici ve popler kuvvetler arasn-daki eit olmayan kuvvet oran gznne alnrsa, bu blnme,gerillalar saldr ordusundan daha da zayf drr. Ordu kuvvetinidatmakla gerillalardan daha az etkilenir nk o gerilla gruplar-na hep birden deil, birer birer saldracaktr. Bylece her blgede,gerillalarn tek birfoco halinde birlemesine oranla daha byk birmutlak stnlk kazanacaktr. Peru denemesi bunun en ak r-neidir.

Geni bir arazide harektta bulunma zorunluluu gznnealnarak, asgari ate gcne sahip ufak seyyar bir kuvvetin kkbir blgede, ancak etkili saldrlarda bulunabilecei nesrlebilir-se de, kuvvetlerin birletirilmesi aleyhinde yeterli bir sebep sayla-maz.

Venezellada 1962den sonrafocolarn says birdenbire artt,fakat bu yapay bir artt ve ne gerilla harektndaki, ne de buharektn taarruz kapasitesindeki gerek bymeye tekabl etmi-

yordu.Doruyu sylemek gerekirse tek bir komuta yokluunun

bir sebep ve neticesi olan bu zoraki byme gerillalar zayflat-mtr. Belki de bu durum, Venezella gerillalarnn kendilerini po-litikaskeri bir nc olarak kabul ettirmelerindeki gecikmenin venihayet 1966 ylnda tek bir komuta altnda birlemelerinin balcasebebidir. Ne olursa olsun, erat eitimden gememi ve oun-luu ilk aylarda bertaraf edilenfocolarn bu babo ve dzensizdal, Venezella gerillalarnn bir harekt planna gre faaliyettebulunmayan birletirilmi bir hareket olmadn gstermektedir.lk taarruz dalgasndan (alcon, Lara, Truillo, Oriente) sa kan

focolardan hibirisi kendi etrafnda geni bir mcadele emberi yaratabilecek hzda ve kuvvette geliememitir. Byle olunca da

Ordu,zatenideolojikolarakproleterdiveheryoksulsnfgibidnyordu;ehirisekk-burjuvaolarakkalyor,liderleriarasndageleceinhainleriniyetitiriyorvegelitiievreninetkilerinitayordu. (Che Cuevara,El Partido marxista- leninistaya nsz.)


56/115


yakn zamana kadar bunlardan hibirisi, mevcut siyasi partilerintemsil ettikleri dank kuvvet merkezlerine kar nemli bir denge

unsuru olamamtr. Silahl mcadelenin hakikaten yetkili ve etkilitek bir liderlikten yoksun bulunuu, cephelerin dalmasna ve budalmalarda tek bir liderlie doru ilerlemenin gecikmesine yol-amaktadr.

Bu gecikme kastl olabilir; yani, tek bir liderliin kurulmasnengellemek iin yeni gerilla cepheleri yaratlabilir. akat bu du-rumda ama etkin gerilla cephelerinin kurulmas deil, zaferdensonra kullanmak zere yedek kuvvet biriktirmektir. Ama bunlarsavaa sokmak deil, el altnda yedek propagandac ve politik per-sonel bulundurmaktr. Elde gerilla kuvvetinin bulunmas moral gsalar. nsann sesini ykseltmesi ve iktidar sahnesine kabilmesimmkn olur. Birbirleriyle rekabet eden kurulu1ar arasndakiekime, ya da kurulmu bir nc kuvvet karsnda kk-burju-

va duygularna kaplma, gerillalarn dalmasna sebep olur. Kendi-sine zg artlar iinde Kba, tabii olarak byyen tek bir ekir-dekten doan gerilla kuvvetinin uyumlu gelimesine bir rnektir.Bu ekirdek, birlikleri blgesel olarak doyurulamayacak ve ikmal-leri salanamayacak duruma gelince paralanrlar. Ana hcreden(Sierra Maestradan) doal blnme yoluyla teki tohum taychcreler koparlar. lk orijinal kol 120-150 kiiye kadar kar. Bu ra-kamdan sonra belli bir blgenin kaynaklar tkenebilir ve birlikdzenli olmayan savan yrtlebilecei araziye gre ok bymolur. Bu koldan artk 45, 50 ya da 60 kiilik baka kollar doar.(Sierra Maestrada 1957 Temmuzunda doan ilk kol Chenin ku-mandasna verilmiti). Bu kollar yeni cepheler kurar ve ayn geli-me tarzyla yeni

debray devrimde devrim

Documents

Transcript of debray devrimde devrim