DachyM a t e r i a ł y , K o n s t r u k c j e , Te c h n o l o g i e

4/2010NR 4 (124) KWIECIEŃ 2010 CENa 10 zł (w tym 7% VaT)

NR INDEKSU 354554 ISSN 1509-3107

Znaki, inskrypcje i ślady w zabyt-kowych konstrukcjach dachowych Dach zielony spadzisty

www.dachy.info.pl

10 36 41Pająk z łupinami

aktualnych informacji

o materiałach pokryciowych

i izolacyjnych,

rozwiązań konstrukcyjno-

-projektowych,

wydarzeń w branży.

ZAMÓW PRENUMERATĘ I CZYTAJ!

PRENUMERATA DACHY 2010

Zamów prenumeratę roczną miesięcznika Dachy w cenie 102 zł (brutto)

Nazwa firmy …………………………………………………………………………………………..………………....……....…….

Imię i nazwisko zamawiającego …………………………………………………………………..…………………..……....…….

Ulica ……………………………………………………………………………………….……………………………………………

Kod ………………………………….……… Miasto ……………………………………………………………...……...........……

NIP ……………………………………………………………………………………….…………………………….……................

Tel/fax …………………………………..………….. e-mail ………………………………………..…………………….….…..….

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok. 2, 02-516 Warszawa

e-mail: edyta.dziubinska@dachy.info.pl tel. 0-22 646 75 21

Wyra am zgod na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., oraz na ich przetwarzanie zgodnie z tre ci Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997r. (Dz.U.133, poz.88) wy cznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

Dzięki prenumeracie masz stały dostęp do:

3Dachy 4/2010

OD REDAKCJI

miesięcznik DACHY oferuje Wam możliwość skorzystania

z bezpłatnych porad prawnych. Nawiązaliśmy współpracę

z renomowaną kancelarią prawną, specjalizującą się m.in. w prawie

budowlanym i cywilnym. Kancelaria będzie służyła poradami

prawnymi i będzie omawiała problemy prawne występujące w pracy

firm dekarskich. Propozycja jest interesująca – prosimy o nadsyłanie

na adres redakcji zapytań. Odpowiedzi na nie będą publikowane na

łamach miesięcznika.

W wydaniu zwracamy uwagę na artykuł o spadzistym dachu zie-

lonym. Konstrukcje takie rzadko spotyka się w Polsce, a i za granicą

nie są one popularne. Inwestor, który zechciałby mieć na swoim da-

chu trawę, nie musi zwracać się do dużych firm – inwestycję może

zrealizować z pomocą nawet niewielkiej firmy dekarskiej.

Zapraszam do lektury!

Tadeusz Bąk

Dyrektor wydawnictwa

Szanowni

Państwo

ADRES REDAKCJI I BIURA REKLAMY

02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2

tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23

dachy@pcbmedia.pl

www.dachy.info.pl

REDAKTOR NACZELNY

Piotr Rożnowicz

piotr.roznowicz@dachy.info.pl

REDAKCJA

Artur Kuźmiuk

SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE

I OBSŁUGA ZLECEŃ REKLAMOWYCH

Sylwia Rogozińska

sylwia.rogozinska@dachy.info.pl

Zbigniew Migda

zbigniew.migda@dachy.info.pl

Dorota Tokarska

dorota.tokarska@dachy.info.pl

tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ

Edyta Dziubińska

edyta.dziubinska@dachy.info.pl

Zlecenia na prenumeratę przyjmuje redakcja,

Kolporter, Poczta Polska, Ruch, Garmond Press.

Cena prenumeraty rocznej: 102 zł

Cena prenumeraty specjalnej: 55 zł + 7% VAT

(dla uczniów, studentów, uczelni, szkół

budowlanych, bibliotek i prenumeratorów

Forum Budowlanego).

ODPOWIEDZIALNA ZA REKLAMĘ

I PRENUMERATĘ NA TERENIE NIEMIEC

Tanja Petrich

tel. (0-049) 221-5497-297,

fax (0-049) 221-5497-326

Verlagsgesellschaft Rudolf Müller

GmbH & Co. KG,

Postfach 41 09 49, 50869 Köln

CENNIK OGŁOSZEŃ

Obowiązuje cennik ogłoszeń ważny

od 1 stycznia 2008 r.

Termin dostarczania materiałów do redakcji:

2 tygodnie przed publikacją.

Materiałów nie zamówionych redakcja nie

zwraca, a w razie opublikowania zastrzega

sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie

odpowiada za treść ogłoszeń i reklam.

PRZYGOTOWANIE DO DRUKU

Edit sp. z o.o.

Wydrukowano w Polsce

ADRES WYDAWCY

02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1B lok. 2;

tel./fax (0-22) 646 75 21 do 23,

e-mail: info@pcbmedia.pl

PREZES ZARZĄDU

Tadeusz Bąk

4 Dachy 4/2010

SPIS TREŚCI

18Męka wyboru – jakie pokrycie dachowe

na jaki dach, cz. 2

Potrzeba dachu na głową to jedna z podstawowych

potrzeb człowieka. Jednak dach będący tylko ochroną

przed deszczem i śniegiem to dzisiaj o wiele za mało.

Współczesna „piąta elewacja” musi spełnić więcej

zadań.

10Znaki, inskrypcje i ślady w zabytkowych

konstrukcjach dachowych, cz. 1

Jeszcze do niedawna zabytkowe konstrukcje dachowe

były słabo rozpoznane i zbadane. Dzisiaj stan ten ulega

w Polsce nieznacznej poprawie. Dzięki nowym infor-

macjom naukowo–badawczym inaczej prowadzi się

rozpoznanie starych konstrukcji więźb — zwraca się

uwagę na nowe, pomijane dotąd elementy.

Przegląd

6 Nowości na www.dachy.info.pl

Isola w sezonie 2010

Śląskie Stowarzyszenie Dekarzy w Białce

7 Budmat – producent Stalowego Systemu Rynnowego

Flamingo

8 Szkolenia dekarskie w firmie Gro-Dach

Pierwsza w Polsce fabryka Sopremy

Technika

10 Znaki, inskrypcje i ślady w zabytkowych

konstrukcjach dachowych, cz. 1

16 Łupek naturalny. Krycie łukowe

18 Męka wyboru – jakie pokrycie na jaki dach, cz. 2

22 Remont dachu i montaż instalacji solarnej

24 Precyzja, wydajność i szybkość. Gwoździarki Bosch

26 Lukarna wole oko, cz. 4

29 Pod bezpiecznym skrzydłem. Okna dachowe Fakro

30 Na całej połaci… dachówki

32 Zgrzewanie gorącym powietrzem

34 Przejście dachowe dla kolektorów słonecznych

36 Dach zielony spadzisty

41 Pająk z łupinami

Przegląd techniczny

44 Uszczelniacze do dachów i rynien

Nowy kolor systemu rynnowego

45 System montażu folii dachowych

46 Okno dachowe o podwyższonej osi obrotu

Dachówka ceramiczna

Branża

47 Warsztaty RHEINZINK Tour 2009/2010.

Podsumowanie

49 Upadek z dachu

50 Co powinna zawierać umowa o roboty budowlane

52 Przewodnik branżowy

54 Zapowiedzi

Zdjęcie na okładce przedstawia budynek

jednorodzinny, pokryty łupkiem w stylu

niemieckim, szablon łuskowy. Fotografia

pochodzi ze zbiorów firmy Rustico. Przykład

tego detalu na dachu pokazuje możliwość użycia

łupka do wykonania i połączenia w miękki

sposób kosza i komina, gdzie wszystkie

te elementy doskonale ze sobą współgrają.

5

SPIS TREŚCI

36Dach zielony spadzisty

Mogę spokojnie powiedzieć, że o dachach spadzistych

napisałem już prawie wszystko. Unikałem jednak

dachów zielonych. Powie ktoś: zielony dach spadzisty?

Owszem, bo dachy zielone nie muszą być płaskie.

41Pająk z łupinami

Nadjeżdżających w kierunku ronda w centrum Gorzowa

Wielkopolskiego intryguje niecodzienny obiekt. Widok

kojarzy się raczej z gigantycznym pająkiem niż budowlą

użytkową. Tym futurystycznym obiektem jest wieża

widokowa zlokalizowana na rondzie, nad przejściem

podziemnym.

6 Dachy 4/2010

PRZEGLĄD

Nowości

na www.dachy.info.pl

Internetowa strona miesięcznika DACHY zawiera m.in. kompletne wydania magazy-nu. Do niedawna można je było oglądać w postaci plików PDF. Natomiast począw-szy od wydania styczniowego z br. wydania prezentowane są w nowej formie. Do ich przeglądania nie potrzeba żadnego progra-mu, wydanie przegląda się tak, jakby kart-kowało się wersję drukowaną. Nawigacja jest prosta, niemal intuicyjna.Kompletne wydania internetowe mie-sięcznika znajdują się na stronie głównej www.dachy.info.pl, w lewej kolumnie, pod odnośnikiem „Dachy on-line”. Za-chęcamy do przeglądania DACHÓW także w ten sposób.

Ponadto na stronie internetowej po-jawiła się Galeria. Zamieszczane są tu fotoreportaże, zdjęcia i fi lmy z ważnych dla branży dachowej wydarzeń. Z braku miejsca nie zawsze możliwe jest bowiem zaprezentowanie wszystkich imprez na łamach wydania drukowanego – tu jed-nak znajdą się one w całości.

Isola w sezonie 2010

Norweska Isola rozpoczęła sezon 2010 w Polsce od wprowadzenia oferty atrak-cyjniejszej niż kiedykolwiek. Atrak-cyjność polega na znacząco niższych cenach produktów i łatwiejszej ich do-stępności.Zmiana dotyczy produktów na dachy spadziste, tzn. dachówek bitumicznych Isola i dachówek stalowych Powertekk oraz systemów TopSec. Nowe produkty Isola to ekonomiczne dachówki bitu-miczne Baros i rynny stalowe Isola.Reorganizacja dostępności została osiągnięta dzięki ustanowieniu bezpo-

średniej współpracy z wybranymi re-gionalnymi dystrybutorami. Ten model działania sprawdza się na pozostałych istotnych rynkach eksportowych, w tym w Niemczech, od ponad 10 lat.Bezpośredni kontakt umożliwi Isoli lepsze dopasowanie się do potrzeb dystrybuto-rów i ich dekarzy i klientów końcowych.Partnerami Isola as w Polsce zostały re-nomowane i silne fi rmy związane z Iso-lą od wielu lat: Axiom na Śląsku, Bat na Pomorzu, Dach Profi l na Mazowszu, Dek-Pol w Wielkopolsce, Omega na Lubelszczyźnie, Ziemi Świętokrzyskiej, Podkarpaciu i w Małopolsce, Progress na Pomorzu Zachodnim i Zamek na Ziemi Łódzkiej.Osobą odpowiedzialną za rynek Polski jest Michał Wilczek.Więcej informacji na stronie www.isola.pl.

Śląskie Stowarzyszenie

Dekarzy w Białce

Chcąc zapewnić miłą i pełną niespodzia-nek imprezę integracyjną główny partner handlowy Śląskiego Stowarzyszenia De-karzy, fi rma Dekorgips w dniach od 23 do 28 stycznia br. zorganizowała wyjazd szkoleniowo-rekreacyjny pt. „Budowni-ctwo dla profesjonalistów” do Białki Ta-trzańskiej. Najnowsze materiały i rozwiązania techno-logiczne w dziedzinie budownictwa przed-stawili główni sponsorzy: Klöber, Velux, mdm, Rockwool oraz Schiedel. Po sza-lonym i pełnym wrażeń dniu spędzonym na stokach Kotelnicy dekarze brali udział w szkoleniach praktyczno-teoretycznych. Każda z zaproszonych fi rm zaprezentowa-ła swój asortyment oraz jego zastosowanie w praktyce. Nie obyło się bez konkursów sprawdzających wiedzę przekazaną na se-minariach. Dekarze, w większości szefo-wie, właściciele i mistrzowie fi rm wyko-nawczych zrzeszonych w Stowarzyszeniu i współpracujących z fi rmą Dekorgips chętnie brali udział w dyskusjach oraz zma-ganiach zręcznościowych. Prowadzenie tego typu szkoleń ma na celu przede wszystkim poszerzenie wie-dzy technicznej i handlowej wykonawców i dystrybutorów materiałów budowlanych. Spotkania takie integrują i stwarzają per-spektywy dobrej wzajemnej współpracy. W tak miłej atmosferze minął tydzień pe-łen rozrywki, ale również bogaty w wie-dzę i doświadczenie.

fot.

Iso

la

Dyrektor eksportu Isola as Per Einar Dahlby

i dyrektor handlowy łódzkiej firmy Zamek

sp. z o.o. Bohdan Zalewski (z prawej)

Uczestnicy wyjazdu szkoleniowo-rekreacyjnego ŚSD

fot.

ŚS

D

PRZEGLĄD

Budmat – producent

Stalowego Systemu

Rynnowego FLAMINGO

Rosnące oczekiwania klienta generują wśród producentów potrzebę ciągłe-go rozwoju. Istniejąca od 1991 r. fi rma Budmat® w kolejnych latach działalności nieustannie rozszerzała zakres świad-czonych usług o nowe formy działania. Nowoczesne sposoby zarządzania, pod-noszenie standardów produkcji i umiejęt-ność pozyskiwania nowych klientów, ulo-kowały fi rmę w czołówce producentów stalowych systemów dachowych i elewa-cyjnych w kraju.Od 1996 r. Budmat® produkuje pokrycia dachowe (blachodachówki) z blach stalo-wych ocynkowanych i powlekanych or-ganicznie, które wciąż zdobywają coraz

większe uznanie i cieszą się ogromnym powodzeniem wśród klientów indywidu-alnych oraz inwestorów.Potwierdzeniem najwyższej jakości bla-chodachówek Budmat (Wenus, Sara, Aria, Zefi r) są liczne nagrody, wśród których na uwagę zasługują m.in.: Zło-ty Medal na Międzynarodowych Targach Poznańskich Budma 2001 dla blachoda-chówki Sara, Nagroda „Hit Budowlany” Izby Budownictwa dla blachodachówki Sara. Wśród szczególnie wyróżnionych znajdują się także produkowane przez Budmat® stalowe systemy elewacyjne, a zwłaszcza blacha falista FB-18 i FEB-50, która została uhonorowana nagrodą: Produkt Przyjazny Architekturze oraz Medalem Instytutu Wzornictwa Przemy-słowego.W ofercie Budmat® znajdują się także blachy trapezowe w różnych profi lach (od TRB-6 do TRB-160), stalowe pro-fi le do zabudowy g-k oraz wzmocnienia okienne. Firma Budmat® świadczy także usługi w zakresie przetwarzania blach stalowych i kwasoodpornych, m. in. cię-cie wzdłużne, poprzeczne, cięcie na for-

matki, przewijanie kręgów (Stalowe Cen-trum Serwisowe).0d 2009 r. Budmat produkuje również stalowy system rynnowy Flamingo. To je-den z najnowocześniejszych produktów w tej kategorii. Przemyślane rozwiązania konstrukcyjne oraz precyzja wykonania sprawiają, że Flamingo jest szczególnie innowacyjny oraz łatwy w montażu. Naj-lepszą rekomendacją jest jego uhonoro-wanie Złotym Medalem podczas targów Budma 2010 r. Zastosowanie do produk-cji najlepszego materiału i wykorzystanie najnowocześniejszych technologii wy-twarzania pozwoliło na udzielanie na sta-lowy system rynnowy Flamingo najdłuż-szej na rynku 30-letniej gwarancji.W ramach grupy Budmat® działają rów-nież samodzielne spółki: Budmat® Trans-port (transport krajowy i międzynarodo-wy) oraz Budmat® Auto (wielomarkowy dealer samochodowy). Budmat® posiada także sieć Hurtowni Materiałów Budow-lanych, które zajmują się dystrybucją oraz sprzedażą materiałów ogólnobudowla-nych i wyrobów hutniczych.

8 Dachy 4/2010

PRZEGLĄD

Szkolenia dekarskie

w firmie Gro-Dach

W dniach 23–26.02.2010 w siedzibie fi r-my Gro-Dach w Rąbieniu k. Łodzi odbył się cykl szkoleń dla dekarzy.W pierwszym dniu uczestnicy szkolenia wzięli udział w zajęciach prowadzonych przez fi rmy Lindab i IVT. Lindab przed-stawił sposoby montażu blach dachówko-wych i blach PLX na rąbek stojący. IVT omówiła rodzaje i sposoby montażu ma-teriałów dodatkowych, takich jak: taśmy kominowe (poprawna obróbka komina), mocowanie dachówek i gąsiorów.W drugim dniu odbyło się szkolenie ze sposób montażu dachówki karpiówki Ko-ramic, ćwiczenia z rozmierzania i rozryso-wywania krążyn pod wole oko. Uczestnicy szkolenia nabyli również teoretyczną wie-dzę w zakresie stosowania folii Corotop.Trzeciego dnia Velux zaprezentował sze-roką gamę produkowanych okien dacho-wych; dekarze mieli również możliwość montażu okien dachowych i kolektorów słonecznych. Przy tej okazji omówione zostały najczęstsze błędy w czasie monta-żu okien popełniane przez dekarzy, wyni-kające często z braku wiedzy lub rutyny.Firma Euronit przybliżyła uczestnikom szkolenia swoje dachówki oraz płytkę włóknocementową, często wykorzysty-waną na obróbki pasów podrynnowych, facjatek i kominów.W ostatnim dniu szkoleń omówione zo-stały podstawowe zasady montażu gon-tów i typowych obróbek dachowych oraz systemy rynnowe Marley.Uczestnicy szkolenia wykazywali duże za-interesowanie szkoleniami, czynnie w nich uczestniczyli i zadawali wiele pytań dorad-com technicznym fi rm biorących udział w szkoleniu.Wszyscy dekarze otrzymają certyfi katy potwierdzające udział w szkoleniu i zdo-bycie wiedzy.

Pierwsza w Polsce

fabryka Sopremy

Od listopada 2009 roku w Błoniu koło Warszawy fi rma Suprema buduje nowo-czesną fabrykę membran bitumicznych. Będzie to piętnasta na świecie jednostka

produkcyjna Grupy Soprema. Uroczy-stość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę fabryki odbyła się 5 mar-ca 2010 roku. W uroczystości wzięli udział m.in. dyrektor generalny Grupy – Pierre-Etienne Bindchedler, dyrektor generalny Soprema Polska – Gregoi-re Chamousset, starosta powiatu za-chodniowarszawskiego – Jan Żychliński, burmistrz miasta Błonie – Zenon Resz-ka oraz założyciel strefy przemysłowej Pass – Leszek Mirkowicz.Generalnym wykonawcą projektu jest fi rma CFE Polska Sp. z o.o. Całkowita wartość inwestycji szacowana jest na 15 milionów euro (w jej skład wchodzą kosz-

ty nabycia terenu, budowa zaplecza admi-nistracyjnego i magazynowego oraz hali produkcyjnej wraz z najnowocześniejszą linią produkcyjną o łącznej powierzch-ni 7200 m²). Inwestycja przyczyni się do stworzenia 50 nowych miejsc pracy. Uru-chomienie produkcji planowane jest na IV kwartał 2010 roku i będzie istotnym wkła-dem w polski rynek budowlany.W tej chwili fi rma posiada 14 nowoczes-nych fabryk (w Europie, w Ameryce Północnej i na Bliskim Wschodzie) oraz cztery Centra Badań i Rozwoju, produ-kuje rocznie 150 mln m2 materiałów hy-droizolacyjnych oraz 7 mln litrów izolacji płynnych.

Wole oczka, folie, rynny, karpiówki – szkolenie w Gro-Dachu przyniosło jego uczestnikom

wiele cennych informacji

fot.

Gro

-Da

ch

Uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę fabryki w Błoniu: Dyrektor

Generalny Grupy Soprema – Pierre-Etienne Bindchedler, Dyrektor Generalny Soprema Polska

– Gregoire Chamousset

Tak będzie wyglądała nowa fabryka Sopremy

fot.

So

pre

ma

Po

lsk

afo

t. S

op

rem

a P

ols

ka

KONSTRUKCJE

10 Dachy 4/2010

Znaki, inskrypcje i ślady

w zabytkowych konstrukcjach

dachowych, cz. 1

Zabytkowe konstrukcje dachowe to części zabytku, które są szczególnie zagrożone Zabytkowe konstrukcje dachowe to części zabytku, które są szczególnie zagrożone

nieprzemyślanymi działaniami człowieka. Jeszcze do niedawna zabytkowe konstrukcje nieprzemyślanymi działaniami człowieka. Jeszcze do niedawna zabytkowe konstrukcje

dachowe były słabo rozpoznane i zbadane. Dzisiaj stan ten ulega w Polsce nieznacznej dachowe były słabo rozpoznane i zbadane. Dzisiaj stan ten ulega w Polsce nieznacznej

poprawie. Dzięki nowym informacjom naukowo–badawczym inaczej prowadzi się poprawie. Dzięki nowym informacjom naukowo–badawczym inaczej prowadzi się

rozpoznanie starych konstrukcji więźb – zwraca się uwagę na nowe, pomijane dotąd rozpoznanie starych konstrukcji więźb – zwraca się uwagę na nowe, pomijane dotąd

elementy. elementy.

roku 2010 kończy się naj-nowsza edycja programu „Dachy Euro-py”. Prowadzone w jego ramach dzia-łania mają na celu dalsze rozszerzanie zakresu badań zabytkowych więźb da-chowych oraz popularyzację zagadnień z tym związanych. W programie uczest-niczyli naukowcy z Belgii, Francji, Czech, Słowacji, Niemiec, Anglii oraz Włoch.Zebrane dzięki udziałowi w programie doświadczenia zaowocowały znaczącym wzbogaceniem naszej wiedzy w wielu dziedzinach badań nad historycznymi konstrukcjami dachowymi.

1. Ciesielskie znaki

montażowe Uczestnicząc w programie, a równolegle prowadząc rozpoznanie stanu zachowa-nia zasobu historycznych więźb dacho-

wych w Polsce, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków miał moż-liwość sprawdzenia, jakie typy znaków ciesielskich występują w polskich kon-strukcjach dachowych1 oraz porównania ich z oznaczenimai, jakie zachowały się na terenie Czech i w Belgii. Nie mamy niestety możliwości uporządkowania tej wiedzy w kontekście chronologii wystę-powania ciesielskich znaków montażo-wych, ponieważ w Polsce z prozaicznych powodów (brak funduszy) nie prowadzi się na dużą skalę badań dendrochrono-logicznych. W istniejących publikacjach i opraco-waniach na temat historycznych więźb dachowych znajdujemy informacje o cie-sielskich znakach montażowych2, podej-mowane są także próby ich szerszego omówienia i systematyki3.

Zależnie od sposobu wykonania i od for-my znaku znaki montażowe można po-dzielić na dwie podstawowe grupy.Pierwsza grupa to znaki rysowane, na-niesione na obrobioną powierzchnię. W tym celu używano tłustej kredki (rud-ki), kredy, ołówka. Najlepiej zachowały się ślady rudki. W lustrowanych obiek-tach stwierdziliśmy także ślady po zna-kach wykonanych kredą lub ołówkiem – były to więźby z XIX w, a oznaczenia były słabo widoczne. Przeważnie są to znaki w formie kresek (fot. 1), spotyka się również cyfry rzym-skie, znaki zbliżone do cyfr rzymskich. W kilku zaledwie kościołach na terenie województwa mazowieckiego stwier-dzono znaki rysowane rudką i posiada-jące inne formy geometryczne (półkola dotykające do linii) (fot. 2). Znaki miały

1 Ok. 150 obiektów na terenach woj. kujawsko – pomorskiego, mazowieckiego, wielkopolskiego, świętokrzyskiego2 Mączyński Dominik, Warchoł Maciej, „Opis i analiza konstrukcji więźby dachowej nad nawą główną kościoła SS. Wizytek przy ul. Krakowskie Przedmieście w War-

szawie”, Monument nr 2, KOBiDZ, Warszawa 2005, s. 45–70 Bożejewicz Ewa, „Drewniane konstrukcje dachowe średniowiecznych kościołów chełmińskich” – praca magisterska, Toruń 2006, niepublikowana

3 Hoffsummer Patrick, „Les charpentes du XIe au XIXe siecle, typologie et evolution en France du Nord et en Belgique”, Monum, Editions du patrimoine, Paris 2002, s. 62–70 Gogolin R. Marek, „Ciesielskie znaki montażowe na konstrukcjach więźb dachowych kościołów Pomorza”, materiały z konferencji Antikon – „Architektura ryglowa – wspól-ne dziedzictwo”, 2003 r., s.125–134 Krassowski Wojciech, „Ciesielskie znaki montażowe w I poł. XVI w. – Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t. 5, 1957 r.

KONSTRUKCJE

12 Dachy 4/2010

różnicowane oznaczenia odpowiadające stronom konstrukcji – poprzez dodanie ukośnej kreski.Druga grupa to znaki powstałe wskutek wgłębnego lub powierzchniowego naci-nania powierzchni drewna. Znaki były wycinane przy użyciu dłuta albo siekiery lub powierzchnia drewna była zaryso-wywana dłutem lub ostrym trzonkiem narzędzia, np. siekiery, dłuta, cyrkla lub nawet gwoździa. Najprostsze oznaczenia to równoległe nacięcia (odpowiadające formie kresek) w ciągach narastających (fot. 3), cyfry rzymskie (gdzie często „IIII” – oznacza cyfrę „4”, „VIIII” lub „IIIIV” ozna-cza „9”, „XVIIII” – „19” (w Belgii

ustalono, że „N” oznaczało „50”, a X uzupełnione kreską na górze i na dole – „100”). Czasami stosowano uprosz-czenia, łącząc niektóre cyfry rzymskie – np. zamiast „XX”, wykonywano jedną kreskę z dwoma poprzecznymi nacięcia-mi, „XXXV” – to „V” rzymskie z trze-ma nacięciami na jednym wydłużonym ramieniu znaku (fot. 4). W Belgii i we Francji dość często spotyka się numerację opartą o formy nawiązują-

ce do cyfr rzymskich, w których niektóre elementy są łączone z innymi lub wyko-nane są wewnątrz cyfry4 (fot. 5).Stosowano też znaki, na które składała się kreska, a przy niej niewielkie wyżło-bienia o trójkątnej formie, wykonane dłutem, łączone często z cyframi rzym-skimi (fot. 6, 7).Jeszcze inne znaki to oznaczenia geo-metryczne – w formie trójkątów (często umieszczonych przy linii), kwadratów, prostokątów, półkoli, „półksiężyców” (fot. 8), kółek oraz o innych, często fan-tazyjnych kształtach.Zdarzało się, że cieśla wprowadzał włas-ny system oznaczeń, wymykający się z opisywanej systematyki (fot. 9).

Fot. 1. Znaki na więźbie w postaci kresek Fot. 2. Rzadko spotykane znaki w formie

półkoli

Fot. 3. Przykład narastającej numeracji

Fot. 4. Zmodyfikowana numeracja wg cyfr

rzymskich

Fot. 5. Kolejna modyfikacja numeracyjna

4 Le Hire, „Maniere de numeroter les bois” – 1702, s. 195

Fot. 6. Znaki wykonane dłutem Fot. 7. To również ślady dłuta Fot. 8. Oznaczenia ciesielskie w formie

półksiężyców

KONSTRUKCJE

14 Dachy 4/2010

W Belgi stwierdzono jeden przypadek wykorzystania do oznaczeń liter alfabetu łacińskiego (w kościele w Ceroux-Mo-usty, XIII w.) oraz pojedyncze przypadki użycia cyfr arabskich na terenie Francji, Belgii i Anglii. W Polsce w konstrukcjach zbudowanych przed XIX w. nie stwier-dziliśmy w badanych obiektach takich oznaczeń. Występuje kilka metod numeracji ele-mentów konstrukcji więźby. Dwie z nich są często spotykane – ciągła, w której kolejnym elementom nadaje się rosną-cą numerację oraz osobna dla wiązarów pełnych i niepełnych. Występujące na poddaszach wzmocnienia podłużne (np. ramy stolcowe) mogą posiadać odrębną numerację. Zdarza się także, że stolce w ramach stol-cowych lub inne elementy (np. krokiew w wiązarze pełnym) posiadają podwójną numerację (w jednej płaszczyźnie prze-kroju odpowiadającą danemu wiązarowi pełnemu, w drugiej płaszczyźnie prze-kroju jest to kolejny numer elementu, li-cząc od początku konstrukcji) (fot. 10).

Powszechnie stosowane jest wyraźne oznaczenie strony konstrukcji (strona prawa – lewa), poprzez jedno lub dwa skośne nacięcia (zarysowania), występu-jące jako część znaku lub umieszczone obok niego, ewentualne jako zróżnico-wanie formy oznaczeń. We Francji i Bel-gii nazywają się one „contremarques” i są stosowane od początku XIII w.5 (fot. 11, 12, 13).Analiza formy, sposobu wykonania, ukła-du i kompletności znaków ciesielskich umożliwia doczytanie ważnych informa-cji dotyczących badanej konstrukcji. Na tej podstawie można wyciągnąć wnioski o kompletności i jednorodności więź-by dachowej (wykonanej np. w jednym czasie przez jeden zespół ciesielski) oraz o fazach budowy lub wprowadzanych do ustroju zmianach. Pęknięcia powierzchni drewna przebiegające przez znak mogą świadczyć o użyciu do budowy drewna nie wysuszonego, a więc świeżo pozyska-nego ze ścinki.W czasie prac remontowych znaki cie-sielskie znajdujące się przy końcówkach belek wiązarowych i krokwi często są za-słaniane (np. przez wzmocnienia – nad-bitki), zacierane (poprzez ociosywanie uszkodzonych powierzchni drewna), niszczone (odcinanie i wymiana części elementów). Dlatego warto przypo-mnieć, że nie powinno podejmować się działań naprawczych, które mogą trwale uszkodzić lub zniszczyć powierzchnie drewna, bez przeprowadzenia wcześniej dokładnego rozpoznania konstrukcji i udokumentowaniu istniejących tam cie-sielskich znaków montażowych.

Natomiast w przypadku usuwania frag-mentów drewna z oznaczeniami, powin-no się je zachowywać w celu dokumenta-cji (fot. 14).

mgr inż. arch. Dominik Mączyński

Krajowy Ośrodek Badań

Dokumentacji Zabytków

Zdjęcia: Autor

Fot. 9. Wymyślony przez cieślę własny

system oznaczeń

Fot. 10. Podwójne oznakowanie na jednym

elemencie

5 Hoffsummer Patrick, „Les charpentes du XIe au XIXe siecle, typologie et evolution en France du Nord et en Belgique”, Monum, Editions du patrimoine, Paris 2002, s. 66

Fot. 11

Fot. 13

Fot. 14. Wycięty fragment więźby

z historycznym oznakowaniem

Fot. 12

ŁUPEK NATURALNY

16 Dachy 4/2010

Łupek naturalnyKrycie łukowe

Łupek naturalny to znane już w Polsce pokrycie dachowe, które zdobywa coraz więcej Łupek naturalny to znane już w Polsce pokrycie dachowe, które zdobywa coraz więcej

zwolenników. Po długim okresie zapomnienia zostało ono przed 12 laty na nowo zwolenników. Po długim okresie zapomnienia zostało ono przed 12 laty na nowo

wprowadzone na trudny rynek pokryć dachowych przez firmę Rustico. Od tego czasu łupek wprowadzone na trudny rynek pokryć dachowych przez firmę Rustico. Od tego czasu łupek

zdobył sobie pewne miejsce na polskich dachach. zdobył sobie pewne miejsce na polskich dachach.

zablon łukowy to jeden z częś-ciej stosowanych przez dekarzy i inwe-storów format łupkowych płytek. Tech-nika krycia tym szablonem pochodzi ze środkowych Niemiec, stąd też jego inna nazwa – krycie niemieckie. Zaletą tego stylu krycia jest możliwość podkreśle-nia wyobleń i załamań na powierzchni dachu. Łączenie jednej połaci dachowej z drugą poprzez miękkie kosze, wyko-nane z odpowiednio przyciętych pły-tek umożliwia szczelne krycie trudnych miejsc na dachu, które w ten sposób stają się jego ozdobą. Opisywany szablon wymaga wykonania na dachu pełnego deskowania. Deski uży-te do tego celu muszą być odpowiednio suche i dodatkowo przykryte folią lub papą. W przygotowaniu dachu pod szab-lon łukowy ważne jest również przybicie krokwi w rozstawie co 60 cm, co pozwoli wyeliminować klawiszowanie desek pod-czas mocowania łupka. Dobrze wykona-ne deskowanie i wysokiej jakości materiał gwarantują idealnie równą, gładką połać,

a przez to wyjątkową estetykę wykona-nych robót. Technika krycia szablonem łukowym wymaga od dekarza precyzji i doświadczenia, gdyż odpowiednio uło-żone pod kątem płytki muszą się równo schodzić na płaszczyźnie dachu. Bardzo ważne – jeśli nie najważniejsze jest wyko-nanie okapu z surowego kamienia. Właś-ciwie wykonany okap oraz pierwsze płyt-ki gwarantują szczelność tego elementu dachu, a tym samym podkreślają walory estetyczne samego łupka oraz kunsztu de-karza. Źle wykonany okap i tym samym złe rozmierzenie położenia pierwszych

kamieni powoduje w konsekwencji „ucie-kanie” linii rzędów na całym dachu.Oczywiście zdarzają się dekarze, którzy ze względu na brak umiejętności i fa-chowej wiedzy nie wykonują pasa oka-powego z kamienia surowego, co z pew-nością obniża koszty zakupu materiału, lecz w konsekwencji może przysporzyć wielu problemów przy układaniu, a dach wiele straci na swoim wyglądzie.

Również wykończenie kalenicy i kra-wędzi dachu wymaga użycia surowych kamieni, które są obrabiane przez de-

karza bezpośrednio na dachu. Należy zwrócić jednak uwagę, że sposób ob-róbki krawędzi dachu będzie się zmie-niał ze względu na kąt nachylenia po-łaci dachu. W stylu łukowym na połaci dachowej najczęściej układa się płytki o wymia-rach 25 × 25 cm i 30 × 30 cm, mniejszy format 20 × 20 cm stosuje się na kominy i estetyczne obłożenie deski wiatrowej czy zarynnowej lub ściany pionowej. Należy również wiedzieć, że w przypad-ku tego sposobu krycia płytki dzieli się na prawe i lewe. Tylko odpowiednie użycie obu z nich stanowi gwarancję wykonania dachu zgodnie ze sztuką dekarską. Oczy-wiście zdarzają się producenci, którzy chcąc zmniejszyć koszty, nie oferują już szablonów prawych i lewych, lecz jed-nakowe. Zmniejsza to atrakcyjność tego

ŁUPEK NATURALNY

sposobu krycia, a przy złym dobraniu kąta nachylenia rzędów woda opadowa będzie się przelewać po krawędzi łupka, zamiast wykapywać (urywać się) na „kapinosie”, jak to ma miejsce przy płytkach prawych i lewych. Choć łupek to naturalny kamień i mo-głoby się wydawać, że jest to wyjątkowo ciężkie pokrycie, to jednak tak nie jest. W zależności od złoża płytki mają gru-bość od 0,4 do 0,8 mm, a waga 1 m2 wy-nosi od 26 do 32 kg. Ilość sztuk na m2 uzależniona jest od formatu stosowanych kamieni, a przede wszystkim od kąta na-chylenia dachu.

Szablon łukowy może być stosowany za-równo w architekturze budynków jedno-rodzinnych, jak i obiektach zabytkowych czy sakralnych. Minimalny kąt nachylenia dla tego szab-lonu wynosi 25 stopni, jednak im kąt ten jest większy, tym dach szczelniejszy, a łupek staje się bardziej widoczny. Jeśli na dachu występują miejsca o nachyleniu mniejszym niż 25 stopni, wówczas należy zastosować dodatkowe zabezpieczenia na niższej płaszczyźnie dachu – deskowanie z papą czy FWK z zaklejonymi zakładami – aby wykluczyć możliwość podciekania. Wówczas łupek stanowi jedynie ozdobę budynku, nie pełniąc funkcji zabezpie-czającej przed opadami. Najczęściej stosowanym kolorem w przy-padku szablonu łukowego jest kolor ciemnografi towy. Doskonale komponu-je się on z różnego rodzaju elewacjami z kamienia naturalnego, jak i kolorowymi tynkami. Montując łupek należy pamiętać, że jest to materiał szlachetny, trwały i długo-wieczny. Warto więc zapewnić mu od-

powiednie towarzystwo – specjalne mie-dziane lub cynkowane ogniowo gwoździe do mocowania, obróbki i orynnowanie z miedzi lub tytancynku.

Na podstawie materiałów

firmy Rustico

www.rustico.pl

Pojemniki

4 kg, 12,5 kg i 25 kg

Enke – wyznacza jakość od 1924 roku

Dowiedz się więcej tel.: 0513 078 430

Bogusław Ziółkiewicz Doradca Techniczny – Specjalista d\s Szkoleń

Enke – Werk Johannes Enke GmbH & Co.KGHamburger Str. 16 40221 Dusseldorf

Biuro Katowice:40-524 Katowice ul.Kościuszki 173skr. poczt. 2118tel. kom. 513078430,tel\fax: (033) 8105014, fax: (032) 2091206

e-mail: enke@enke.pl www: www.enke.pl

Enkopur®

Jednokomponentowa srebrno-szara, płynna folia tworzywowa, wodoszczelna do najdrobniejszego detalu

� Samosieciująca, aplikowana

na zimno mieszanka prepolimerowa PUR

� Odporna na warunki atmosferyczne bez dodatkowej

powłoki ochronnej

� Posiadająca doskonałe właściwości paroprzepuszczalne

� Trwale elastyczna, pokrywająca rysy

� Po aplikacji uzyskuje natychmiastową odporność na opady

� Doskonała do uszczelnienia systemów odwodnieniowych,

przepustów dachowych oraz dachów płaskich i o małym spadku

� Posiada świadectwa ETA (Europejska Aprobata Techniczna)

� Jakość sprawdzona w praktyce przez wiele lat

Enkolit®

� Sprawdzona, w ponad 40-letniej praktyce,

niezawodna i funkcjonalna metoda

klejenia

� Bezproblemowe wykonanie dylatacji

obróbek blacharskich

� Oszczędność czasu

Zalety klejenia

Klej na bazie bitumicznej do obróbek blacharskich na zimno

POKRYCIA Z DACHÓWEK

18 Dachy 4/2010

Męka wyboru – jakie pokrycie dachowe na jaki dach, cz. 2

Potrzeba dachu na głową to jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Jednak dach będący Potrzeba dachu na głową to jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Jednak dach będący

tylko ochroną przed deszczem i śniegiem to dzisiaj o wiele za mało. Współczesna „piąta tylko ochroną przed deszczem i śniegiem to dzisiaj o wiele za mało. Współczesna „piąta

elewacja” musi spełnić więcej zadań.elewacja” musi spełnić więcej zadań.

Dachówka ceramiczna

– od ekskluzywności do

masówki?Jeśli chodzi o wygląd, kształty, powierzch-nie, kolory i możliwości krycia, to mimo wszystko czołowym produktem pozo-staje dachówka ceramiczna. Tu możliwe jest niemal wszystko (jeśli tylko inwestor dysponuje wystarczającą ilością środków fi nansowych).Liczba kształtów i kolorów jest ogromna, podobnie dużo jest rodzajów nawierzch-ni. Niemal wszyscy producenci oferują naturalnie czerwone dachówki zwykłe, angoby i glazury. Możliwość kombino-wania kolorów i kształtów pozwala na układanie dachówek w określone wzory, logotypy czy wręcz napisy.

W zależności od modelu, dachów-ki można różnie układać. Dachówki standardowe, jak marsylki, z podwójną muldą, rzymskie układa się zwykle tak, aby ich podłużne krawędzie leżały w jednej linii, niekiedy z przesunięciem, za to esówki można układać do czoła lub ze ścięciem, karpiówki również mają co najmniej trzy sposoby układania. Do tego dochodzą liczne rozwiązania ko-szy: kosze pogłębione, przewiązane i in.

RozmiaryMimo że współczesne dachówki cemen-towe są alternatywą dla ceramicznych, to jednak osobiście nie znam żadnego zamku czy pałacu pokrytego dachówką cementową. Podobnie do układania na własnych domach mistrzowie dekarscy najczęściej wybierają dachówkę cera-miczną lub ewentualnie łupek. Zresztą chcąc utrzymać historyczny charakter niektórych miejsc władze miejskie czy konserwatorzy zabytków także narzu-cają inwestorom użycie dachówek cera-micznych, nieraz określonego kształtu i koloru. Ja sam przed ok. 20 laty kryłem dach w starej dzielnicy Essen i musia-łem to zrobić tradycyjnym sposobem, tj. esówkami z zastosowaniem kępków słomy. Było to pouczające doświadcze-nie, mające wiele wspólnego ze starą sztuką dekarską.Liczba dachówek przypadających na 1 m2 dachy waha się od 42 do 6 sztuk, w zależ-ności od modelu i sposobu krycia.Wielkoformatowe dachówki cera-miczne dzięki szybszemu układaniu i zmniejszonych kosztach pracy mają konkurować z cementowymi i odebrać im część udziałów, np. w rynku miesz-

kaniowym. Ale ciężar także odgrywa pewną rolę, jeśli weźmie się pod uwa-gę, jak mocno pokrycie obciąża więźbę i cały budynek.Pokrycia ułożone z dachówek wielkofor-matowych i tak są droższe niż z cemen-towych, ale za to wyraźnie korzystniejsze cenowo od dachówek „drobnoformato-wych”.Dla porównania – ile sztuk dachówek potrzeba na 1 m2 dachu:

standardowe dachówki: ok. 10-42 szt., dachówki wielkoformatowe: ok. 6–8 szt., dachówki cementowe: ok. 10 szt.

Średnie ceny pokrycia z dachówek 1 m2 dachu w Północnej Nadrenii-Westfalii (Niemcy) wynoszą:

standardowe dachówki: ok. 23,00 €, dachówki wielkoformatowe: ok. 17,00 €, dachówki cementowe: ok. 15,00 €.

Do powyższych cen doliczyć należy jesz-cze koszt łat i kontrłat, folii, ocieplenia, dachówek kształtowych i akcesoriów, do-cięcia itd.W przypadku dachówek wielkoformato-wych warto zauważyć, że ich wymaganą nośność dla obciążenia śniegiem zapewni dopiero wzmocnione łacenie lub desko-wanie.Podwyższone obciążenia mogą także wy-nikać z różnych elementów znajdujących się na dachu: lukarn, płotków przeciw-śniegowych, baterii słonecznych czy in-stalacji fotowoltaicznych.

WyglądJak już wspomniałem, dachówki cera-miczne uwodzą mnogością modeli, po-wierzchni, kształtów i sposobów układa-nia. Podobnie jest także z rozwiązaniami detali – plastyczności gliny dowodzą licz- Zniszczony dach w czeskiej Pradze

POKRYCIA Z DACHÓWEK

ne ceramiczne ozdoby prezentowane na różnych targach budowlanych. Dekarze mają do dyspozycji cały wybór dachó-wek kształtowych: gąsiorów, okapowych, szczytowych, antenowych itd.Tym samym można mieć całe pokrycie dachowe wykonane z tego samego ma-teriału (poza nielicznymi elementami, jak okna dachowe).

Poprawne układanie

Według producentów, najniższy zalecany kąt pochylenia dachu, na którym można układać pokrycie dachówkowe, wynosi od 22 do 40° – w zależności od modelu i sposobu układania.Niektórzy producenci gwarantują za-chowanie mrozoodporności swoich wy-robów i szczelność pokrycia już od 10°. Jest to możliwe dzięki „labiryntom” głę-bokich zamków poprzecznych i podłuż-nych, którymi odpływa woda. Szczelne zamki nie zwalniają jednak od stosowania dodatkowych zabezpieczeń na poziomie pokrycia wstępnego.Często słyszę opinię, jakoby takie układa-nie nie wymagało wspomnianych dodat-

kowych środków zabezpieczających. Jest to opinia całkowicie błędna! Informacje producentów dotyczą wyłącznie funk-cjonalności pokrycia z dachówek, a nie całego dachu i bynajmniej nie zwalniają z obowiązku stosowania się do Wytycz-nych Niemieckiego Związku Dekarzy. Zgodnie z nimi, krycie dachu pochylo-nego pod kątem mniejszym niż najniższy

zalecany jest dopuszczalne, ale tylko przy stosowaniu specjalnych zabezpieczeń w postaci FWK, membrany czy desko-wania z membraną lub papą.

Uwaga – naruszenie zasad!Wbrew regułom techniki niektórzy pro-ducenci promują układanie dachówek bez ich wentylacji, tj. bez kontrłat. Z kry-

Karpiówki

i dachówki zakładkowe

w niebieskiej glazurze

– szlachetny wygląd,

ale i niebezpieczeństwo:

śnieg i lód łatwiej się

zsuną

DPT038_205x146.indd 2DPT038 205x146.indd 2 2009-07-22 13:30:262009-07-22 13:30:26

POKRYCIA Z DACHÓWEK

20 Dachy 4/2010

ciem takim spotkałem się już niejedno-krotnie na dachach.Takie układanie może sprawić, że stanie się ono powodem kłopotów wszystkich uczestników procesu budowlanego: pro-jektant i inwestor będą musieli dokony-wać napraw dachu, a wykonawca będzie miał problem z odbiorem prac.Przy układaniu dachówek bez kontrłat można się też spodziewać szkód poniżej dachu, także w pomieszczeniach miesz-kalnych.

PodsumowanieDachówki w ciągu ostatnich 70 lat ce-mentowe zdobyły sobie bardzo pokaź-ne udziały w rynku i zasłużyły sobie na to, aby uważać je za pokrycie nie gorsze

niż dachówki ceramiczne. Nad wyroba-mi z gliny górują pod względem ekono-micznym – są od nich tańsze. Dla świa-domych wyborów ekologicznych ważny może być fakt łatwiejszego recyklingu dachówek cementowych.Kolejnymi pozytywnymi cechami pro-duktów z cementu są odporność na zła-manie i na mróz. W porównaniu z cementowymi dachówki ceramiczne mają większy wybór modeli, przeważnie wyglądają także nieco bardziej elegancko, ale mają też swoją cenę. Wyro-by ceramiczne umożliwiają dekarzowi wy-

konanie wszystkich detali z tego samego materiału co pokrycie, nadając dachowi wysokich wartości estetycznych.Inwestor, projektant i dekarz powinni być świadomi faktu, że decydujące znaczenie dla trwałości dachu ma nie tylko sam wy-bór pokrycia. Przyczyny przedwczesnej degradacji dachu leżą głębiej.

Literatura:„Wärme und Feuchteschutz“, prof. dr. inż. K-W.

Liersch, Der Dachdeckermeister 2/98, Kleff-mann-Verlag, Bochum;

„So wird das Alte wieder neu“, Gaston Lemme, Das Dachdeckerhandwerk 11/98, R. Müller Verlagsges., Köln;

Podręcznik „Geneigte Dächer“, Braas Dachsy-steme GmbH, Oberursel

Informacje producentów: Braas Dachsysteme GmbH & Co, Oberursel;

Dachziegelwerke Nelskamp GmbH, Schermbeck

„Das Dach - Regelfunktionen, Gestaltung, Beans-pruchungen“, bauzeitung 10/95, Verlag für das Bauwesen GmbH, Berlin;

„Fälle aus der Praxis“, Das Dachdeckerhandwerk 14/97, Müller-Verlag, Köln;

„Regelgerechte Bauausführung im Dachdecker-handwerk (Nachschlagewerk)“, WEKA Baufachverlage GmbH, Augsburg

Jürgen Lech

Certyfikowany rzeczoznawca

Essen/Idstein, Coswig Niemcy

Zdjęcia: Jürgen Lech

Dachówki ceramiczne to jeden z czynników znacznie wpływających na obraz naszego otoczenia.

Na zdjęciu dachówka angobowana – mimo lokalizacji w pobliżu drzew nieznacznie porośnięta

mchem

Pokrycie z cementowych esówek

Uwaga! Obciążenie konstrukcji oknami i panelami fotowoltaicznymi oznacza wystawienie dachu

na dodatkową próbę podczas burz i śnieżyc

BLACHY DACHOWE

22 Dachy 4/2010

Remont dachu

i montaż instalacji solarnej

Sielsko położony zajazd powstał przed laty. Od tamtej pory nie był remontowany zarówno on Sielsko położony zajazd powstał przed laty. Od tamtej pory nie był remontowany zarówno on

sam, jak i dach. A czas pozostawił na nim wyraźne ślady… „Jeśli remont dachu, to od razu sam, jak i dach. A czas pozostawił na nim wyraźne ślady… „Jeśli remont dachu, to od razu

i panele solarne, i instalacja fotowoltaiczna” – postanowił właściciel obiektu.i panele solarne, i instalacja fotowoltaiczna” – postanowił właściciel obiektu.

ach, mimo że szczelny i funkcjo-nalny, specjalnego uroku zajazdowi nie dodawał. A wygląd w branży hotelarskiej ma znaczenie. Właściciel zdecydował się więc na jego remont. Przy okazji postanowił zamon-tować na dachu instalację solarną i w ten sposób oszczędzić na kosztach energii. Przy podejmowaniu decyzji o montażu wspomnianej instalacji znaczenie miał też wizerunek położonego wśród owo-cowych sadów i zielonych łąk obiektu – estetycznego, przytulnego budynku przyjaznego środowisku, zachęcającego do dłuższego pobytu.

Systemowe pokrycie

i wspornikiNa pokrycie dachu i niewielkim nachy-leniu 13° wybrane zostały dachówki stalowe z posypką Isola Powertekk. Za lekkim, małoformatowym pokryciem przemawiała także konstrukcja więźby dachowej. Kształt pokrycia imitujący dachówkę ceramiczną oraz matowo-czarna posypka perfekcyjnie podkreśla-ły charakter budynku. Efektu tego nie mogły zepsuć wsporniki pod panele solarne.Dekarz, który miał zająć się dachem, poradził inwestorowi, aby zastosował on system wsporników do instalacji so-larnych fi rmy Isola. Wsporniki zostały zaprojektowane specjalnie do pokrycia i idealnie integrują się z dachem, nie zaburzając jego estetyki. W dodatku są one bardzo łatwe w montażu.

Układanie pokrycia. Widoczne zamontowane wsporniki pod podłużne profile

Systemowy wspornik z bliska

BLACHY DACHOWE

Isola jako jedyny producent małofor-matowych blach dachówkopodobnych oferuje kompletny system wsporników do instalacji solarnych. Wysokość wspor-ników oraz ich rozstaw można dowolnie regulować. Niewielka wysokość montażu i optymalne rozłożenie ciężaru gwaran-tują nie tylko elegancki wygląd, lecz za-pewniają także bezpieczeństwo.Dzięki kamiennej posypce Powertekk do złudzenia przypomina dachówkę ce-ramiczną; posypka ponadto dodatkowo podwyższa sztywności i wytrzymałość materiału. Grubość stalowego rdzenia wynosi 0,5 mm, co czyni z Powertekka jedną z najgrubszych dachówek stalo-

wych na rynku i przyczynia się do zacho-wania niezmiennego kształtu w każdych warunkach.

Szybkie i pewne kryciePo usunięciu starego pokrycia z płyt az-bestowo-cementowych dach został od nowa ocieplony i ołacony. Dzięki poręcz-nemu formatowi poszczególnych arkuszy Powertekka, mocowanych do łat pneu-matyczną gwoździarką krycie północnej połaci trwało bardzo krótko. I to mimo wywietrzników i okien dachowych.W międzyczasie po stronie południowej zamontowane zostały elementy systemu wsporników. Ich szybkie mocowanie

i możliwość dowolnego rozmieszczenia pozwoliły na optymalne dopasowanie in-stalacji solarnej.Po ułożeniu pokrycia dekarze zamon-towali perforowane kątowniki. Do tych profi li przymocowane zostały następnie elementy instalacji solarnej i fotowolta-icznej.Zajazd zyskał nowy dach, właściciel zaoszczędzi na wydatkach na energię, a obiekt stał się jeszcze jedną ozdobą zie-lonej okolicy.

Na podstawie materiałów firmy Isola

Południowa połać dachu z częściowo ułożonymi panelami Wsporniki, profile i poprzeczne łaty, na których zostały ułożone

ogniwa solarne

EN544

1.300

g/m

2bitu

m

DACHY_KRZYWE_bez BAUTECA.indd 1 2010-04-08 16:01:30

NARZĘDZIA

24 Dachy 4/2010

Precyzja, wydajność i szybkośćGwoździarki Bosch

Jedną z nowości w segmencie narzędzi do obróbki drewna są profesjonalne gwoździarki Jedną z nowości w segmencie narzędzi do obróbki drewna są profesjonalne gwoździarki

pneumatyczne firmy Bosch. Gwarantują one szybkie i efektywne wbijanie gwoździ oraz pneumatyczne firmy Bosch. Gwarantują one szybkie i efektywne wbijanie gwoździ oraz

szybkie ich usuwanie – dzięki systemowi beznarzędziowemu. Natomiast innowacyjne szybkie ich usuwanie – dzięki systemowi beznarzędziowemu. Natomiast innowacyjne

rozwiązanie – rozwiązanie – Full Force TechnologyFull Force Technology – sprawia, że narzędzia zwiększają swoją moc i stają się – sprawia, że narzędzia zwiększają swoją moc i stają się

jeszcze bardziej wydajne.jeszcze bardziej wydajne.

Gwoździarki

W najnowszej serii elektronarzędzi zna-lazło się pięć gwoździarek, stosowanych w ciesielstwie oraz w budowie drewnia-nych konstrukcji ramowych. Dwa narzę-dzia przeznaczone są do wbijania gwoź-dzi: GSN 90-21 RK Professional (do gwoździ łączonych tworzywem sztucz-nym) oraz GSN 90-34 DK Professional (do gwoździ łączonych papierem). Oba narzędzia przystosowane są do wbijania gwoździ o długości od 50 do 90 mm i średnicy między 2,8–3,8 mm.

SztyfciarkiKolejne narzędzia służą do mocowania. Są to: sztyfciarka GSK 64 Professional, którą stosuje się do prac związanych z wykańczaniem wnętrz oraz sztyfciar-ka GSK 50 Professional. Do tego typu narzędzi używa się gwoździ sztyftowych o maksymalnej długości 50 mm i śred-nicy 1,2 mm. Wśród nowości znalazł się

również zszywacz GTK 40 Professional stosowany do mebli, tapicerek i okien. Sztyfty mogą mieć długość między 25 a 64 mm oraz średnicę 1,6 mm.

Pełna moc i ochrona drewnaWszystkie elektronarzędzia wyposażone zostały w innowacyjną technologię Full Force, która pozwala na zwiększenie mocy, i w rezultacie bardziej wydajną pracę. System ten wykorzystuje pełen obieg powietrza w celu zwiększenia tempa pra-cy. Zastosowanie rozwiązania nowego systemu zaworów pozwoliło na zmniej-szenie wymiarów komory ciśnieniowej bez obniżania siły mocowania, co umoż-liwiło kompaktową konstrukcję narzędzia i pozwoliło uniknąć strat energii. Dzięki tym rozwiązaniom gwoździe wbijane są bardzo precyzyjnie nawet przy dużej czę-stotliwości strzałów. Dodatkowo modele GSN 90-34 DK Pro-fessional, GSK 64 Professional, GSK 50

Professional oraz GTK 40 Professional posiadają nowy system Wood Protection, który chroni drewno. Natomiast mecha-nizm wyzwalania strzału blokuje się auto-matycznie, gdy magazynek jest pusty, co zapobiega uszkodzeniu materiału przez trzpień. Ponadto na wszystkie urządzenia można nałożyć specjalną gumową nasad-kę ochronną, która redukuje negatywne skutki kontaktu narzędzia z materiałem. Efektywność gwoździarki podnosi bez-narzędziowy system szybkiego usuwania gwoździ zablokowanych w urządzeniu, a smukła sylwetka zapewnia doskonałą widoczność punktu mocowania. Zasto-sowanie takiego rozwiązania gwarantuje bardzo precyzyjne rozmieszczenie gwoź-dzi i zszywek.

Na podstawie materiałów firmy

Robert Bosch Sp. z o.o. Nowe, kompaktowe gwoździarki pneumatyczne firmy Bosch

Nowe gwoździarki GST 150 CE/BCE

Professional firmy Bosch są stworzone

dla trudnych i długotrwałych prac

www.plannja.com.pl

Dachy i rynny ze Szwecji

PLANNJA SIBAJEST NA CO

KONSTRUKCJE

26 Dachy 4/2010

Lukarna wole oko, cz. 4 Wole oko z twardym koszem

– metoda wykreślna, odc. 3

To już ostatni odcinek naszej serii. Wykonany do tej pory zakres prac, czyli widok z przodu To już ostatni odcinek naszej serii. Wykonany do tej pory zakres prac, czyli widok z przodu

oraz z boku lukarny wole oko, umożliwia realizację końcowego etapu prac. Będzie on oraz z boku lukarny wole oko, umożliwia realizację końcowego etapu prac. Będzie on

polegał na wyznaczeniu geometrii krążyn oraz deski koszowej. Do tego celu niezbędnym polegał na wyznaczeniu geometrii krążyn oraz deski koszowej. Do tego celu niezbędnym

będzie poznanie metod oraz narzędzi do wymiarowania rysunków technicznych. będzie poznanie metod oraz narzędzi do wymiarowania rysunków technicznych.

Krążyny – geometriaPrace rozpoczynamy od otwarcia rysun-ku etap2B, a następnie jego zapisu pod nową nazwą etap3A (1 plik → 1 rysunek

→ 4 zapisz jako). Kolejnym krokiem bę-dzie przygotowanie rysunku do dalszych prac, czyli wyłączenie wszystkich innych warstw z wyjątkiem: dach, lukarna oraz wymiary. Aby zachować zgodność między rysun-kami widoków z przodu oraz z boku, konieczne jest uzupełnienie widoku z przodu o linię grzbietu lukarny. Mię-dzy punktami 10 oraz 103 przebiega li-nia grzbietu, narysujemy ją na warstwie lukarna. Utworzymy również nową war-stwę: linia pomocnicza-krążyna (rys. 1) i ustawiamy ją jako bieżącą.

Teraz zajmiemy się rozstawem krążyn. Od strony wykonania konstrukcji lukar-ny najwygodniej jest przyjąć stały rozstaw krążyn, mierzony wzdłuż linii grzbietu lukarny, w naszym przypadku będzie to 0,7 m (rys. 3). Położenie krążyn wyznaczy-my za pomocą punktów pomocniczych. Wybieramy komendę 2 rysuj → 2 punkty →

2 rozłóż, jako pierwszy wskazujemy punkt

101, jako drugi 102. W oknie Wybierz

punkty wpisujemy stały rozstaw: 0,7 m oraz ustawiamy opcje rozłóż – koniec (rys. 2).

Nowe punkty opisujemy odpowiednio K1-10 oraz K2-10 (rys. 3). Przez nowe punkty kreślimy pionowe linie, będą one reprezen-towały krążyny K1 oraz K2. Podpowiedź: zamiast rysować, wygodniej jest skopiować dwa razy pionową linię deski czołowej. Linie krążyn są za długie i wystają poniżej połaci. Przytniemy je komendą 3 edycja →

5 przytnij, elementem granicznym jest linia połaci. Po wskazaniu końców linii krążyn poniżej połaci, linie zostaną docięte; nowe punkty oznaczamy odpowiednio K1-20 oraz K2-20. Na widoku z boku mamy już gotowe krążyny. Teraz wyznaczymy poło-

żenie i gabaryty krążyn na widoku z przodu (rys. 3). Ustawiamy jako bieżącą warstwę li-nia pomocnicza-krążyna. Z punktu K1-20 kreślimy poziomą linię do przecięcia z linią kosza i oznaczamy punkt K1-21. Drugą linię pomocniczą kreślimy z punktu K1-10 do przecięcia z linią grzbietu lukarny; nowy punkt otrzymuje oznaczenie K1-11 (rys. 3). W kolejnym etapie prac wykorzystamy jed-ną z podstawowych zasad obowiązujących przy budowie lukarny wole oko z twardym koszem. Kształt wszystkich krążyn jest jednakowy, a poszczególne krążyny różnią się jedynie wysokością. Dlatego możemy wykorzystać kształt deski czołowej i na jej podstawie zbudować kolejne krążyny. Kopiujemy deskę czołową (rys. 4), jako punkt bazowy wybierając punkt 10, punk-tem docelowym będzie najwyższy punkt krążyny K1-11. Łuki krążyny są zbyt dłu-gie, wystają poza kosz, dlatego należy je dociąć do linii kosza. Po wykonaniu tej operacji pierwsza krążyna K1 jest gotowa. Wykonanie kolejnej krążyny K2 będzie stanowiło zadanie do samodzielnego wy-konania.

Wszystkie rysunki zamieszczone w artykule wykonano w bezpłatnym programie D-CAD

L/V firmy Dietrich’s. Program ten to dwuwymiarowe narzędzie CAD, które może służyć

zarówno do edycji dokumentacji rysunkowej przygotowanej przez systemy trójwymiarowe,

jak również może być całkowicie niezależnym narzędziem do robienia rysunków. Program

jest prosty i przyjazny w obsłudze nawet dla początkujących użytkowników.

D-CAD pracuje w środowisku Windows, poczynając od wersji Windows 98, skończywszy

na Windows XP, Vista oraz Windows 7. Nie potrzebuje szczególnych wymogów w zakresie

sprzętu komputerowego. Program można pobrać z internetu, ze strony firmy Dietrich’s 3D

CAD/CAM pod adresem: www.dietrichs.com/polski/serwis/pobierz.

Rys. 1

Rys. 2

KONSTRUKCJE

27Dachy 4/2010

Wymiarowanie rysunkuW rysunku technicznym linie wymiarowe stanowią kluczowy element obok treści rysunku. Dzięki nim można przenieść treść rysunku na rzeczywiste obiekty. Przed przystąpieniem do wymiarowania czegokolwiek dobrze jest poznać pod-stawowe sposoby wymiarowania i ich za-stosowanie. W budownictwie wymiaruje się wielkości liniowe, kątowe, promienie i średnice. Wśród wymiarów liniowych należy wyróżnić wymiary od bazy oraz szeregowe. Wymiary od bazy posiadają punkt początkowy, od którego odmie-rzane są wszystkie odległości. Z kolei wymiar szeregowy podaje bezpośrednie odległości między punktami na linii wy-miarowej.Programy CAD zawsze mają do dyspo-zycji cały szereg funkcji wymiarowych, z których za każdym razem możemy wybrać tą, która nam odpowiada. Stan-dardowo przy wymiarowaniu odcinków mamy do wyboru wymiarowanie pozio-me, pionowe i ukośne dla odcinków, któ-re są pod kątem. Wszystkie funkcje, które dotyczą wymia-rowania znajdują się w menu w sekcji wymiary. Wymiarowanie konstrukcji roz-poczniemy od defi nicji własnego stylu wymiarowego. Styl wymiarowania okre-śla wygląd linii wymiarowej: czcionkę, jednostkę oraz dokładność wymiaru, itd. Komenda 5 wymiary → 1 styl wymiarowania otwiera okno Styl wymiarowania do defi -nicji i zarządzania stylami wymiarowania. Stwórzmy teraz nowy styl wymiarowania. Naciskamy przycisk NOWY, następnie w polu nazwa wpisujemy naszą nazwę D-wymiary, wielkość czcionki ustawia-my na 0,0015. Aby wymiarować według nowego stylu, należy ustawić go jak „bie-żący”. Po prawej stronie przy nazwie D-wymiary stawiamy „ptaszka”. Funkcje wymiarowania są bardzo ważne, dlatego powinny być systematycznie uży-wane.

Deska koszowa – geometriaDo wyznaczania geometrii deski koszo-wej konieczne będzie wykonanie wido-ku prostopadłego do połaci dachowej. Na początku pomierzymy odległości między punktami linii kosza (01, 12, 22 itd.) na widoku z boku (rys. 5). Do tego

celu wykorzystamy funkcję wymiarowa-nia 5 wymiary → 2 wymiary → 8 ukośnie od

bazy. Wymiarowanie rozpoczniemy od najwyższego punktu deski koszowej 102 przyjmując go jako punkt bazowy, na-stępnie wskazujemy kolejne punkty na desce koszowej, kończąc na punkcie 01. Prawym przyciskiem myszy kończymy wymiarowanie i wykazujemy położenie linii wymiarowej (rys. 5). Widok prosto-padły do połaci narysujemy poniżej wi-doku z przodu (rys. 6), umożliwi to nam wykorzystanie istniejących pionowych linii pomocniczych oraz klarowny prze-gląd zależności między punktami. Włą-czamy warstwę linie pomocnicze-pion 1 i zapisujemy ją jako bieżącą. Z punktu 0 po prawej stronie kreślimy pionową li-nię w dół o długości 1 m, wyznaczy ona położenie linii bazowej dla widoku pro-stopadłego do połaci. Następnie kopiu-

jemy ją 19 razy z odstępem 0,1 m. Teraz przeniesiemy rzeczywiste odległości mię-dzy punktami kosza z widoku z boku na widok prostopadły. Utworzymy kolejną warstwę pomocniczą linie pomocnicze-poziom 3 i zapisujemy ją jako bieżącą. Kreślimy poziomą linię między dolnymi końcami skrajnych linii – linia będzie wy-znaczała najwyższy punkt deski koszowej (rys. 6). Za pomocą komendy 3 edycja →

4 kopiuj równolegle kopiujemy linię bazo-wą w dół. Wartości odsunięcia pobiera-my z linii wymiarowej na widoku z boku, czyli 92 odsunięcie 0,038; 82 odsunięcie 0,152; 72 odsunięcie 0,352; aż do 01 i wartości 2,165. Aby nie popełnić błędu, każda z linii otrzymuje oznaczenie zgod-ne z punktem na widoku z boku. Dodat-kowo odległości między poziomymi li-niami zostaną zwymiarowane wymiarem pionowym od bazy (rys. 6). Bezwzględ-

Rys. 3

Rys. 4

Rys. 5

KONSTRUKCJE

28 Dachy 4/2010

nie należy zachować zgodność wymiaro-wą – jest to kluczowy etap prac oparty na pomiarach, dlatego nie wolno tu po-pełnić błędu. Pionowe linie pomocnicze musimy przedłużyć do linii oznaczonej 01 (rys. 7). Podobnie jak przy rysowa-niu linii kosza na widoku z przodu, tak i tutaj należy wyznaczyć właściwe punkty przecięcia linii pionowych i poziomych, to znaczy linia od punktu 10 przecina się z linią od punktu 102. W punkcie przecięcia znaczymy punkt 104. Opera-cję powtarzamy dla każdego z punktów. Jest to trudny etap pracy, operacja wyma-ga skupienia i łatwo o pomyłkę. Nowo powstałe punkty 14, 24, 34, itd. łączymy liniami od punktu do punktu (warstwa dach). Pracę kończymy zapisem pliku pod nową nazwą etap3B. W ten sposób powstał kształt zbliżony do dzwona. Jest to rzeczywisty kształt linii kosza w wido-ku prostopadłym do połaci (rys. 7).

PodsumowanieNa tym etapie prace projektowe zosta-ły zakończone. Dalsze postępowanie uzależnione jest od stosowanej metody. Można wykonać szablony w skali 1:1 na papierze (wydruk na ploterze), a póź-niej nakleić na materiał i wyciąć żądany kształt. Można bezpośrednio przenosić kształt na materiał opierając się o system linii wymiarowych. Można również za-mówić prefabrykaty z drewna klejone-go. Efekt końcowy winien być taki sam – konstrukcja lukarny wole oko.

Literatura:

1. Hans-Jürgen Sterly, Horst Böttcher, Hei-no Walter, Ceramiczne pokrycia dachowe – szczegóły wykonawcze

2. Eberhard Schunck, Hans Jochen Oster, Rai-ner Barthel, Kurt Kießl, Atlas dachów – da-chy spadziste

3. Der Zimmermann nr 1/20074. Der Zimmermann nr 6/1983

mgr inż. Piotr Leń

Dietrich’s Polska

p.len@dietrichs.com

Rys. 6

Rys. 7

OKNA DACHOWE

29Dachy 4/2010

Pod bezpiecznym

skrzydłemOkna dachowe Fakro

Okna dachowe to specyficzne produkty, Okna dachowe to specyficzne produkty,

montowane w konstrukcji dachu, nad głowami montowane w konstrukcji dachu, nad głowami

użytkowników. A przecież na dachach czasem użytkowników. A przecież na dachach czasem

pracują ludzie. Dlatego okna muszą zapewniać pracują ludzie. Dlatego okna muszą zapewniać

bezpieczeństwo użytkowania oraz zabezpieczać bezpieczeństwo użytkowania oraz zabezpieczać

przed łatwym wejściem do budynku.przed łatwym wejściem do budynku.

irma Fakro zawsze produkowała bez-pieczne okna dachowe. Potwierdza to 3 klasa bezpieczeństwa wg EN 13049 przyznana dla całego okna łącznie z szy-bą, określająca klasy bezpieczeństwa okien dachowych. Kominiarz, osoba odśnieżają-ca dach lub instalująca antenę nie wpad-nie przez okno, nawet jeśli przypadkowo nadepnie na skrzydło. Daje to gwarancję bezpiecznego użytkowania budynku.

Coraz częściej słyszy się o włamaniach do mieszkań i domów. Właściciele budyn-ków inwestują w systemy antywłamanio-

we zabezpieczające stolarkę pionową, ale często zapominają o oknach dachowych, przez które również można się dostać do pomieszczenia. Dane statystyczne są niepokojące. Wskazują one, że włamań coraz częściej dokonuje się właśnie przez okna dachowe, czego potwierdzeniem są wydarzenia opisywane w mediach. Np. w lipcu 2008 r. mężczyzna ochrzczony przez media „człowiekiem – pająkiem” wchodził do mieszkań m.in. przez okna dachowe.W celu antywłamaniowego zabezpie-czenia okien dachowych fi rma Fakro

wprowadziła więc nowatorski system wzmacniania konstrukcji okien dacho-wych topSafe.W skład systemu topSafe wchodzą:

innowacyjny system mocowania spe-cjalnie wyprofi lowanych zawiasów – zapobiega on pęknięciom drewna, wyrwaniu zawiasów i wepchnięciu skrzydła do środka. Jest to rozwiązanie kilkakrotnie wytrzymalsze od dotych-czas znanych i stosowanych, specjalnie wzmocniona konstrukcja okna i elementów ryglujących, listwa metalowa utrudniająca włamanie przy pomocy narzędzi.

Okna wykonane w systemie topSafe po-siadają podwyższoną odporność na wła-manie. Okna dachowego Fakro nie da się w łatwy sposób otworzyć, np. poprzez dynamiczne naciśnięcie nogą na górną, zewnętrzną część okna. Nie spowoduje to otwarcia skrzydła czy wyrwania zawia-sów. Można spokojnie spać wiedząc, że w dachu zamontowane są najbezpiecz-niejsze okna dachowe, odporne nie tylko na każdą pogodę.

Na podstawie materiałów

firmy Fakro

Innowacyjny system mocowania

specjalnie wyprofilowanych zawiasów

zapobiega pęknięciom drewna, wyrwaniu

zawiasów i wepchnięciu skrzydła

do środka

Metalowa listwa utrudniająca włamanie

przy użyciu narzędzi

Metalowy element wzmacniający zaryglowanie

POKRYCIA DACHÓWKOWE

30 Dachy 4/2010

Na całej połaci... dachówki

Domy jednorodzinne mają coraz bardziej skomplikowane formy architektoniczne. Minęły już Domy jednorodzinne mają coraz bardziej skomplikowane formy architektoniczne. Minęły już

czasy domów–„kostek” z płaskim dachem. Dziś dach jest kolejną ozdobą domu i przybiera czasy domów–„kostek” z płaskim dachem. Dziś dach jest kolejną ozdobą domu i przybiera

nieraz wymyślne kształty. Aby ułatwić realizację nawet najbardziej skomplikowanych nieraz wymyślne kształty. Aby ułatwić realizację nawet najbardziej skomplikowanych

projektów, firma Monier oferuje w swojej ofercie dachówki kształtowe.projektów, firma Monier oferuje w swojej ofercie dachówki kształtowe.

o najczęściej spotykanych ele-mentów połaci dachu należą lukarny, mansardy, kominy, okna dachowe czy kolektory słoneczne. Na pomysły archi-tektów często krzywym okiem patrzą wykonawcy dachów. Realizacja śmiałych projektów wymaga użycia różnych mate-riałów budowlanych – nie tylko dachó-wek, ale także blachy i drewna. Nierzad-ko należy także docinać małe fragmenty dachówek, co sprawia trudności w ich zamocowaniu. Traci na tym sam pro-jekt dachu, który staje się mniej jednolity i estetyczny. Zastosowanie odmiennych materiałów wpływa negatywnie także na właściwości ochronne dachu, sprzyjając powstawaniu nieszczelności. Rozwiąza-niem tego problemu są dachówki kształ-

towe Braas, będące uzupełnieniem cało-ściowego systemu dachowego tej marki.

Istotne detaleW ofercie Braas dostępne są dachówki kalenicowe, stosowane do krycia kalenicy dachu pulpitowego – jednospadowego (nie ma tam możliwości zastosowania gąsiorów). Łącznie z dachówkami kaleni-cowo-szczytowymi umożliwiają one po-łączenie kalenicy ze szczytami (bocznymi krawędziami) dachu. Dachówka mansar-dowa umożliwia z kolei krycie załamań połaci dachu – mansard. Jej zastosowanie pozwala uniknąć obróbek blacharskich, dzięki czemu uzyskuje się jednorodność materiału użytego do pokrycia dachu. Dachówki mansardowe wykonywane

są na zamówienie pod konkretny kąt załamania połaci dachowej, określony w projekcie lub zmierzony na budowie. W przypadku wklęsłych załamań połaci dachu stosuje się produkowane na za-mówienie dachówki kątowe. Dachówki mansardowe i kątowe dostępne są rów-nież jako szczytowe i połówkowe. Dachówki połówkowe ułatwiają prace dekarskie i pozwalają na dopasowanie szerokości pokrycia do detali dachu, któ-re przecinają połać. Umożliwiają one tak-że układanie dachówek przy narożach, koszach, kominach, oknach dachowych, kolektorach itp. Dzięki nim unika się ko-nieczności stosowania małych, dociętych fragmentów dachówek. Prawidłowe połączenie dwóch naroży i kalenicy zapewnia łącznik gąsiorów: trójnik, a czterech naroży – czwórnik. Dachówki szczytowe służą natomiast do estetycznego zakończenia bocznych kra-wędzi dachu. Zastępują one wiatrownice wykonane z blachy.

Dachówki kształtowe Braas pozwalają na wykonanie wszystkich detali architek-tonicznych dachu w jednolitej konwen-cji, eliminując konieczność zastosowania innych materiałów. Nie tylko ułatwiają pracę dekarzom, ale przede wszystkim podnoszą estetykę domu. Jako rozwiąza-nie systemowe są doskonale dopasowane do całości i tworzą szczelne i trwałe po-krycie na całej połaci dachu.

Na podstawie materiałów

firmy Monier Wybrane dachówki kształtowe Braas

NARZĘDZIA

32 Dachy 4/2010

Zgrzewanie gorącym powietrzem

Posługiwanie się zgrzewarkami na gorące powietrze to chleb powszedni dla dekarzy, Posługiwanie się zgrzewarkami na gorące powietrze to chleb powszedni dla dekarzy,

zwłaszcza tych pracujących na dachach płaskich. Tym ważniejsza jest więc umiejętność zwłaszcza tych pracujących na dachach płaskich. Tym ważniejsza jest więc umiejętność

prawidłowej obsługi tych drogich urządzeń.prawidłowej obsługi tych drogich urządzeń.

owłoki hydroizolacyjne są sprzeda-wane w pasmach szerokości ok. 2,5 m. Aby utworzyć z nich szczelne pokry-cie, należy je ze sobą połączyć. Jedną z możliwości łączenia jest zgrzewanie gorącym powietrzem. Wykonuje się to zgrzewarkami ręcznymi lub automatami zgrzewającymi.Zgrzewarek ręcznych używa się do prac na mniejszych połaciach, do łączenia szwów i wykańczania detali jak narożni-ki czy połączenia z odpływami i świetli-kami, a także do napraw. Praca z ręczną zgrzewarką jest pracochłonna, a jakość połączeń w dużym stopniu zależy od umiejętności i zręczności pracownika.

O wiele bardziej oszczędna pod wzglę-dem czasowym jest praca z automatem zgrzewającym. Jakość zgrzewów nim zrobionych nie ustępuje tym wykonanym ręcznie. Automatów używa się do łączenia długich szwów na większych obiektach.

Trzy decydujące parametryPowstanie trwałego i szczelnego szwu zgrzanego gorącym powietrzem zależy od trzech zasadniczych parametrów:– temperatury zgrzewania,– prędkości zgrzewania,– siły docisku.Przybliżone wartości tych parametrów podają producenci zgrzewarek lub ma-teriałów hydroizolacyjnych. Te trzy wiel-kości zależą od warunków panujących w miejscu pracy, czyli temperatury ze-wnętrznej, wiatru, wilgotności powietrza, struktury podłoża itd., a także od rodza-ju materiału i jego grubości. Z tego też powodu przed przystąpieniem do właś-ciwego zgrzewania należy przeprowadzić próbę na kawałku materiału.Poprawność dobrania ustawień można sprawdzić przeprowadzając mechanicz-ny test zrywania. Ponieważ większość da-chowych automatów zgrzewających po-siada jednostronny system dociskowy, to podłoże musi mieć taką twardość, żeby możliwe było powstanie odpowiedniego oporu.

Błędy wykonawczeGdy wykonawca źle dobierze wspomnia-ne wcześniej trzy parametry (temperatura zgrzewania, prędkość i siła docisku), po-jawią się typowe błędy:

Zbyt wysoka temperatura

Ustawienie zbyt wysokiej temperatury może w najgorszym przypadku spo-wodować perforację i przepalenie hy-droizolacji. W konsekwencji ucierpieć może również materiał znajdujący się pod powłoką, np. termoizolacja. Zbyt niska temperatura

Gdy temperatura jest zbyt niska, nie dojdzie do plastyfi kacji materiału lub też będzie ona niedostateczna – nie powstanie prawidłowy zgrzew. Zbyt duża siła docisku

Materiał leżący pod zgrzewaną memb-raną może ulec zmiażdżeniu lub sto-pione tworzywo wypłynie zbyt daleko poza zakład, a ilość pozostała w szwie będzie niewystarczająca do wytworze-nia optymalnego połączenia. Zbyt wysoka prędkość zgrzewania

Gdy prędkość przesuwu automatu jest zbyt duża, materiał nie ulegnie odpo-wiedniej plastyfi kacji, gdyż nie zostanie od wystarczająco podgrzany. Zbyt niska prędkość zgrzewania

Zbyt wolne przesuwanie urządzenia, zwłaszcza w połączeniu ze zbyt wy-soką temperaturą może spowodować uszkodzenie hydroizolacji, a nawet ma-teriału znajdującego się pod nią.

Urządzenia Urządzenia produkcji Herz dzielą się na trzy grupy:

urządzenia ręczne, automaty samojezdne, osprzęt.

Do pierwszej grupy zalicza się zgrzewar-kę o nazwie handlowej Rion i nagrzew-nicę powietrza Eron. Oba urządzenia posiadają nową ergonomiczną budowę

Samojezdny automat zgrzewający Laron

Rolka dociska do siebie splastyfikowane

odcinki materiału hydroizolacyjnego

NARZĘDZIA

33Dachy 4/2010

pozwalającą na wygodne i proste wyko-rzystanie przy pracach wykończeniowych np. przy świetlikach, kominach, attykach itp. Rion i Eron posiadają wbudowany regulator temperatury utrzymujący na wylocie zadaną wartość gorącego po-wietrza. Oba urządzenia wyposażone są w elektroniczną ochronę elementu grzej-nego, rurę osłonową eliminującą możli-wość oparzenia, a także automatyczne odłączanie silnika przy minimalnej dłu-gości szczotek. Zgrzewarka ręczna Rion jest przystosowana do pracy z napięciem 230 V i posiada maksymalną moc 1550 W. Regulacja temperatury odbywa się bezstopniowo w granicach 20–650°C, a maksymalny wydatek powietrza wy-nosi 230 l/min. Nagrzewnica Eron tak-że przeznaczona jest do pracy z napię-ciem 230 V i posiada maksymalną moc 3400 W. Głównym przedstawicielem grupy au-tomatów samojezdnych jest urządzenie o nazwie Laron. Automat ten bez prob-lemu zgrzewa folie dachowe z PCV-P, PE, ECB, EPDM, CSPE, TPO i – w bo-gatszej wersji – elastomery bitumiczne. Ważący ok. 23 kg automat przeznaczony jest do pracy ciągłej na dużych połaciach dachu, gdzie do szybkiego i starannego wykonania prac przywiązuje się ogromną wagę. Urządzenie zaopatrzone jest do-datkowo w ciężarki dociskowe, zapew-niające solidność wykonanego zgrzewu. Temperatura oraz prędkość zgrzewania regulowane są elektronicznie, co ozna-cza, że urządzenie utrzymuje zadane przez operatora parametry niezależnie od wahań napięcia, zmiennych warunków atmosferycznych (duży wiatr) i nierów-

ności podłoża. Laron może pracować na napięciu 230 lub 400 V. W zależności od wersji, moc wynosi 4600 W (230 V) lub 5700 W (400 V). Temperatura regulowa-na jest bezstopniowo w zakresie od 20°C do 650°C. Automat można przezbroić w szersze dysze i wałki dociskowe oraz wykorzystywać do zgrzewania pokryć dachowych z termozgrzewalnych elasto-merów bitumicznych.

Prawidłowy serwis przedłuża

żywotnośćRegularne serwisowanie urządzeń znacz-nie przedłuża ich żywotność i zapewnia stałą dobrą jakość połączeń. Zasadniczą sprawą przed przystąpieniem do pracy w zgrzewarkach jest kontrola czystości fi l-tru. Jeśli jest on zabrudzony, zgrzewarka nie będzie mogła pobrać odpowiednich ilości powietrza. Efektem może być np. niedokładnie zgrzane połączenie lub prze-palony element grzejny w zgrzewarce.W razie potrzeby fi ltr można wyczyścić zwykłym pędzlem. Podobny negatywny wpływ na efekt pracy ma uszkodzona lub mocno zanieczyszczona dysza. Brudne dysze można oczyścić szczotką drucianą.

Sprawdzać należy także przewód zasilają-cy, czy nie jest uszkodzony.Przy korzystaniu z automatów zgrzewa-jących zaleca się ponadto skontrolowanie ustawienia dyszy, które można wyregu-lować zwykłym wkrętakiem. Silikonowa rolka dociskowa także nie powinna wy-kazywać śladów mechanicznych uszko-dzeń. Same zgrzewarki również należy utrzy-mywać w stanie czystym i oliwić lub sma-rować w wymaganych miejscach i odstę-pach czasu.Zgrzewarki powinno się przewozić w specjalnych skrzynkach, co chroni je przed mechanicznymi uszkodzeniami w transporcie.

Na podstawie materiałów firmy

Herz Polska Sp. z o.o.

Zgrzewarka ręczna Rion

Naprawa uszkodzonego miejsca zgrzewarką

ręczną

AKCESORIA

34 Dachy 4/2010

Przejście dachowe

dla kolektorów słonecznych

Kolektory słoneczne to rozwiązanie, które jest efektywne również w naszej strefie Kolektory słoneczne to rozwiązanie, które jest efektywne również w naszej strefie

klimatycznej. Przy przeciętnej łącznej wartości promieniowania bezpośredniego i wtórnego klimatycznej. Przy przeciętnej łącznej wartości promieniowania bezpośredniego i wtórnego

o wartości około 1000 kWh/mo wartości około 1000 kWh/m22, zastosowanie kolektorów słonecznych daje oszczędność , zastosowanie kolektorów słonecznych daje oszczędność

energii rzędu 60–70%.energii rzędu 60–70%.

nergia dostarczana przez pro-mieniowanie słoneczne znakomicie na-daje się do podgrzewania wody. Wios-ną i jesienią słońce może w znacznym stopniu wspomóc instalację grzewczą (ciepłowniczą i wodociągową), natomiast latem całkowicie zastąpić inne źródła energii. Dobór odpowiedniej instalacji solarnej nie jest zadaniem dla dekarza, natomiast bezpieczne przeprowadzenie przewo-dów rurowych i instalacyjnych przez po-łać leży już w ścisłym kręgu jego zainte-resowań.Nowością w ofercie fi rmy WA-BiS są przejścia dachowe dla kolektorów sło-necznych. Jest to pierwszy produkt na rynku, który oferuje profesjonalne rozwiązanie przepustu przez dach. Po-dobnie jak inne rozwiązania tego typu z grupy Aero, przejście dla kolektorów słonecznych jest hermetycznym, bez-piecznym i uniwersalnym rozwiązaniem

umożliwiającym przeprowadzenie przez powierzchnię dachu np. małych przewo-dów rurowych do kolektorów słonecz-nych, kabli i innych drobnych rur.Asortyment przejść dla kolektorów słonecz-nych obejmuje rozwiązania dla wszystkich rodzajów pokrycia dachu. W przeciwień-stwie do innych typów przejść dachowych, przejścia dla kolektorów słonecznych po-siadają zakładany wcześniej pierścień połą-czeniowy. Kompletny zestaw montażowy zawiera kołnierz, pokrywę, rurę kurczli-wą i śruby służące do montażu. Wymiary otworu rury w przedniej części przejścia dla kolektorów słonecznych wynoszą 100 mm × 60 mm.Pokrywa przejścia dla kolektorów jest zdejmowana, dzięki czemu można łatwiej wykonać czynności związane z obsługą przewodów. Kołnierz i pokrywę można odwrócić bokiem o 90° w kierunku prze-wodów rurowych, co ułatwia czynności montażowe i konserwacyjne.

Przejście wykonano z polipropylenu – materiału niekorodującego, odpornego na warunki atmosferyczne, obciążenia dynamiczne i zabezpieczonego przed promieniowaniem UV. Dostępne kolory to czarny, brązowy, zielony, szary, czer-wony i ceglasty.Montaż przejścia dla kolektorów sło-necznych nie jest skomplikowany. Ze-staw dostarczany przez producenta za-wiera wszystkie elementy potrzebne do montażu.Dla każdego rodzaju pokrycia dacho-wego przewidziano odrębną instrukcję montażową.

Na podstawie materiałów

firmy WA-BiS Przejście dachowe dla kolektorów słonecznych

Przejście zamontowane w dachu

Akcesoria dachowe WA-BiS to kompleksowy system stosowany w pokryciach dachowych.

Produkowane przez nas elementy cechuje wysoka jako osi gni ta dzi kistosowaniu najlepszych surowców wytwarzanych w oparciu o nowoczesne technologie stosowane obecnie na rynku wiatowym.

Wdro ony i rygorystycznie przestrzegany system kontroli produkcji pozwala nam na utrzymanie gwarantowanej jako ci oraz identycznej powtarzalno ci produktów

www.wa-bis.com.pl

KONSTRUKCJE

36 Dachy 4/2010

Dach zielony spadzistyMogę spokojnie powiedzieć, że o dachach spadzistych napisałem już prawie wszystko. Mogę spokojnie powiedzieć, że o dachach spadzistych napisałem już prawie wszystko.

Unikałem jednak dachów zielonych. Powie ktoś: zielony dach spadzisty? Owszem, bo dachy Unikałem jednak dachów zielonych. Powie ktoś: zielony dach spadzisty? Owszem, bo dachy

zielone nie muszą być płaskie. zielone nie muszą być płaskie.

achy zielone są kojarzone przede wszystkim z dachami płaskimi nad gara-żami podziemnymi lub (mimo wszystko rzadziej) z dachami na budynkach uży-teczności publicznej, biurowcach lub do-mach mieszkalnych.Dachy zielone w dzisiejszym rozumie-niu tego pojęcia występują w miastach, są bowiem „rekompensatą” za po-wierzchnię zajętą pod zabudowę. Na wsiach raczej ich się nie buduje. Mimo to dachy zielone znane są tutaj od zara-nia dziejów. Mam na myśli ziemianki, w których ze względu na temperaturę przechowy-wano żywność. Były to drewniane lub murowane komórki, budowane w nie-wielkim zagłębieniu lub wykopie. Po za-bezpieczeniu przeciwwilgociowym kon-strukcji obiekt był obsypywany ziemią. Z czasem porastał trawą i wyglądał jak naturalny pagórek. W takiej piwnicy pa-nowała niemal stała, niska temperatura. Dowodzi to termoizolacyjnych właści-wości gruntu i roślinności. Jednak specjalne budowanie takich zie-mianek dzisiaj jest nieporozumieniem. W każdym gospodarstwie domowym jest lodówka. Chociaż od każdej reguły są wyjątki. Znam pewien dom jedno-rodzinny na przedmieściu Wrocławia, wzniesiony według projektu, gdzie ko-nieczne okazało się zbudowanie takiej piwnicy ziemnej – i to właśnie do prze-chowywania warzyw, jarzyn itp. Zgodnie z projektem budynek ma układ kondyg-nacji co pół piętra. W jednej połowie jest podpiwniczenie, gdzie znajduje się także kotłownia. Piec stojący w kotłowni jest źródłem stosunkowo wysokiej tempe-ratury, która czyni poziom bezużytecz-

nym, jeśli chodzi o przechowywanie warzyw. Od strony ogrodu właściciel posesji wybudował więc z cegły klin-kierowej piwnicę ziemną. Zaizolował ją przeciwwilgociowo, obsypał ziemią i za-łożył trawnik.Płaski zielony dach nie jest wprawdzie szczególnie trudny w projektowaniu i wy-konawstwie (o ile projektant i wykonawca są osobami rozsądnymi i myślącymi), ale na pewno wiąże się z kosztami wyższy-mi niż dach standardowy. Niewiele jed-nak osób przypuszcza, że dach zielony można także zrobić w wersji spadziste. Pochylenie takiego dachu nie powinno jednak przekroczyć 30º, optymalne zaś między 15º a 20º. Im mniejszy kąt pochy-lenia, tym mniej zabezpieczeń przed zsu-nięciem się dla roślinności i podłoża.Dach zielony powoduje dociążenie nie tylko pokrycia, ale i samej konstrukcji więźby dachowej. A zatem pojawiają się tu pewne problemy, o których konstruk-tor musi pamiętać:– dodatkowe obciążenie,– zabezpieczenie przed zsuwaniem się

substratu i roślinności,– konieczność bardzo dobrej i trwałej

hydroizolacji,– odprowadzenie wody z dachu,– instalacje dachowe,– ścieżki do pielęgnacji zieleni na da-

chu.

Dodatkowe obciążenieWiemy, że zasadnicze czynniki obcią-żające dach to jego ciężar własny, śnieg i wiatr. W artykule zajmiemy się tylko do-datkowymi obciążeniami, będącymi kon-sekwencją dachu zielonego. Mam tu na myśli substrat i uprawy. Substrat to spe-

cjalna mieszanka kruszywa ceramicznego i części organicznych.Substrat można kupić na rynku w go-towej postaci, ale można go także wy-konać samemu. Tak będzie korzystniej i szybciej. Część ceramiczna to potłu-czona cegła ceramiczna. Taka cegła nie może być zbyt słabo wypalona, gdyż będzie nietrwała w mokrym środowi-sku. Z kolei cegła zbyt mocno wypalo-na (tzw. zendrówka) nie nadaje się do naszych celów, gdyż jest zeszkliwiona, mało porowata i słabo nasiąkliwa. Poza normalną cegłą lepiej zastosować ke-ramzyt. Nie w gotowej postaci jednak, lecz potłuczony na drobne kawałki. Keramzyt produkowany jest poprzez wypalanie specjalnego rodzaju gliny (iłu) w piecach obrotowych. Materiał ten w odpowiedniej temperaturze ulega spęcznieniu i staje się porowaty. Dalsze podwyższanie temperatury powoduje spiek na powierzchni – granulki stają się gładkie z wierzchu. Stąd ich mała nasiąkliwość wodą. Granulki te mają za-mkniętą strukturę komórkową i aby sta-ły się nasiąkliwe, trzeba je pokruszyć.Określenie ciężaru jednostkowego (gę-stości objętościowej) substratu przygo-towanego z rozdrobnionego keramzytu wygląda następująco.Gęstość keramzytu wynosi g = 350 kg/m3.Gęstość piasków grubych i średnich oraz piasków próchniczych (grunty organicz-ne, kompost) g = 1700 kg/m3. Substrat zawiera je w ilości 1/3. Zatem:

g = (350 + 1700 : 3) × 0,5 = 458,5 kg/m3 (przyjmijmy wielkość ok. 500 kg/m3)

KONSTRUKCJE

38 Dachy 4/2010

Dociążenie dachu substratem wyniesie więc:przy grubości warstwy 0,06 m – 30 kg/m2

0,10 m – 50 kg/m2

0,15 m – 75 kg/m2

0,20 m – 100 kg/m2

0,25 m – 125 kg/m2

Warto zauważyć, że substrat oferowany przez specjalistyczne fi rmy jest znacz-nie cięższy, jego gęstość wynosi ok. 1200 kg/m3, a więc ponad dwa razy wię-cej niż „nasz” substrat. Może to mieć niebagatelne znaczenie dla drewnianej konstrukcji dachu.W dachach rozróżnia się uprawy eksten-sywne i intensywne. W uprawach eksten-sywnych stosuje się zieleń niską: mchy, rozchodniki, zioła i niektóre trawy. Te rośliny wymagają niedużych nakładów pielęgnacyjnych. Do upraw intensywnych stosuje się byliny, krzewy i małe drzewa.Zależnie od rodzaju uprawy stosuje się odpowiednie grubości substratu:– przy uprawie ekstensywnej do 150 mm,– przy uprawie intensywnej od 270 do

400 mm.

Dach zielony na deskowaniu

– warstwyPrzyjrzyjmy się teraz uwarstwieniu da-chu zielonego na deskowaniu pełnym. W DACHACH pisaliśmy o poprawnym wykonaniu deskowania pod blachę pła-ską. W tym wypadku będzie podobnie, lecz blachę zastąpi membrana z kauczuku syntetycznego EPDM. Jest ona trwała, niezwykle elastyczna, odporna na dzia-łanie UV i ozonu, przyjazna środowisku – doskonale nadaje się na hydroizolację dachu zielonego.Uwaga! Przed pokryciem dachu EPDM na deskowaniu należy wykonać progi, za-bezpieczające przed osuwaniem się sub-stratu z zielenią. Rozstaw progów zależy od pochylenia połaci i wynosi od 1,2 m do 2,5 m.Rys. 1 pokazuje pochylenie połaci da-chowej pod kątem 10, 15, 20 i 30º z substratem grubości 15 cm. Wysokość progów dla takiej warstwy substratu po-winna wynosić 8–10 cm. Powinny one mieć trapezowy przekrój, co ułatwi ich pokrycie membraną. Progi mocuje się do krokwi przez deskowanie wkrętami do drewna. Pomiędzy poszczególnymi

progami powinny być przerwy, ułatwia-jące odpływanie do rynny nadmiaru wody po wypełnieniu folii kubełkowej.Inne warstwy zielonego dachu, licząc od spodu, to:– folia kubełkowa – warstwa magazynu-

jąca wodę opadową niezbędną rośli-nom w okresach suszy,

– geowłóknina – tworzywo nieulegające zniszczeniu w warunkach gruntowych, zapobiegające przerastaniu korzeni ro-ślin. Zakłady między pasmami powinny

wynosić ok. 20 cm, przy podwójnej war-stwie geowłókniny układa się ją pasami mijankowo na styk, bez zakładów,

– substrat – warstwa grubości 15 cm, ułożona na geowłókninie,

– siatka zabezpieczająca – zabezpiecza substrat z próchnicą przed ptakami i wydmuchaniem przez wiatr,

– roślinność – zasiewana lub gotowa, w postaci rolowanego trawnika.

Przekrój dachu zielonego z uwarstwie-niem przedstawia rys. 2.

Rys. 1. Pochylenie połaci dachowej pod kątem 10, 15, 20 i 30 z substratem grubości 15 cm

Rys. 2. Przekrój dachu zielonego z uwarstwieniem

Obliczenia konstruktorskieObciążenia dachu bez warstw „zielonych” przy pochyleniu połaci 30°.

1. Ciężar własny

Konstrukcja + pokrycie g = 0,95 kN/m2 przy α = 30° cos 30° = 0,866 γf = 1,1g = 0,95 : 0,866 × 1,1 = 1,21 kN/m2

2. Obciążenie śniegiem dla I strefy klimatycznej wg normy PN-EN 1991-1-3

qk = 0,70 kN/m2

Gdy budynek jest otoczony drzewami lub wyższymi budynka-mi zakładane obciążenie należy zwiększyć o 20%.

γf = 1,5s = qk × 1,20 × C × γf

gdzie: C dla α = 30° = 0,8 dla jednej połaci i 1,2 dla drugiej

Stąd:s1 = 0,70 × 1,20 × 0,80 × 1,50 = 1,01 kN/m2

s2 = 0,70 × 1,20 × 1,2 × 1,50 = 1,52 kN/m2

3. Obciążenie wiatrem wg PN-EN 1991-1-4 dla I strefy

p = qk × Ce × C × β × γf

gdzie: qk = 0,30 kN/m2

współczynnik ekspozycji Ce = 1,0 C = 0,25 dla α = 30°dynamiczne oddziaływanie wiatru β = 1,8γf = 1,4

Zatem: p = 0,30 × 1,0 × 0,25 × 1,8 × 1,4 = 0,20 kN/m2

Obciążenie działa prostopadle do powierzchni dachu. Stąd na rzut poziomy p = 0,14 : cos230° = 0,14 : 0,8662 × 1,4 = = 0,27 kN/m2

Łączne obciążenie dachu wynosi:q = 1,21 + 1,52 + 0,27 = 3,00 kN/m2

Bez współczynnika obciążenia q’ = 1,10 + 1,01 + 0,19 = = 2,30 kN/m2

Do tego trzeba dodać zieloną część dachu.

4. Substrat grubości 15 cm

g = 0,75 kN/m2 γf = 1,3 cos 30° = 0,866

Galeco. Zaufaj bezpiecznym rozwi zaniom.

Rynna stalowa g bsza od dost pnych na rynku systemów konkurencyjnych, gwarantuj ca wy sz wydajno w odprowadzaniu wody.

Rynny i rury spustowe zabezpieczone foli ,która chroni przed zarysowaniem podczas transportu.

Jedyne dost pne na rynku naro niki uszczelkowe wykonane z blachy powlekanej znacznie

obni aj koszt systemu.

Du o wody?G bsza rynna Galeco STAL

www.galeco.plinfolinia: 0801 623 626*

* koszt po czenia jak za po czenie lokalne

GALECO_reklama_gleboka_rynna_102x295mm.indd 1 2010-03-09 15:46:21

KONSTRUKCJE

40 Dachy 4/2010

q = 0,75 : 0,866 × 1,3 = 1,13 kN/m2

zieleń 0,05 : 0,866 × 1,3 = 0,08 kN/m2 razem 1,21 kN/m2

Woda 25%, tj. 0,15 × 0,25 = 0,0375 czyli ok. 0,04 mgw = 0,04 × 10,00 × 1,2 = 0,48 kN/m2

qw’ = 0,40 : 0,866 × 1,2 = 0,55 kN/m2

Razem zieleń z wodą: 0,93 × 1,3 = 1,21 kN/m2 0,46 × 1,2 = 0,55 kN/m2 1,76 kN/m2

Łączne obciążenie dachu wynosi:q1 = 3,00 + 1,76 = 4,76 kN/m2

≈ 4,80 kN/m2

q2 = 2,30 + 1,39 = 3,69 kN/m2

≈ 3,70 kN/m2

Sprawdzenie nośności deskowaniaGrubość desek = 25 mm, rozstaw kro-kwi a = 0,75 mM = 4,80 × 0,752 : 8 = 0,34 kNmDla desek Rm = 13,0 MPa, potrzebne Wx = 3400 : 130 = 26,2 cm3

Faktyczny wskaźnik wytrzymałości wy-nosi:Wx = 100 × 2,52 : 6 = 104,2 cm3 >> 26,2 cm3

Naprężenia δ = 3400 : 104,2 = = 32,6 daN/cm2 < Rm

Nośność krokwiSchemat konstrukcji dachu jak na rys. 3.

Obciążenie:q1 = 4,80 × 0,75 = 3,60 kN/mq2 = 3,70 × 0,75 = 2,78 kN/m ≈ ≈ 2,80 kN/m

Sztywność prętów:S1 = 4E I : l = 4 × 1 : 4,00 = 1,00S2 = 4,00

Współczynniki rozdziału:r1 = S1 : (S1 + S2) = 0,20r2 = S2 : (S1 + S2) = 0,80MBA = 0,125 × q × l1

2 = 7,20 kNmMBC = 0,125 × 3,60 × 1,002 = –0,45 kNm

Iteracja momentówB

0,20 0,807,20

–1,35–0,45–5,40

5,85 –5,85

RA = 3,60 × 4,00 × 0,5 – 5,85 : 4,00 = = 5,74 kNRBL = 8,66 kNRBP = 7,66 kNStąd RB = 8,66 + 7,66 = 16,32 kNRC = 1,80 – 5,86 = –4,06 kN

Miejsce MmaxRA – 3,60x = 0Stąd x = 1,59 m

Mmax = 5,74 × 1,59 – 3,60 × 1,592 × 0,5 = 4,58 kNm

Mmax = 5,85 kNm > 4,58 kNm

Potrzebne Wx = 58500 : 130 = 450 cm3

Przy b = 12 cm h = √6 × 450 : 12 = 15 cmPotrzebny przekrój krokwi wynosi zatem b = 12 cm i h = 15 cm.

Potrzebne Wx = 41500 + 130 = 319 cm3

Przy b = 8 cm h = √6 × 319 : 8 = 15,4 ≈ 15 cm

Tak więc przy dachu zielonym przekrój krokwi wynosi 12/15 cm, natomiast bez dachu zielonego 8/15 cm.

Jak widać z rys. 3, długość krokwi między podporami wynosi 4,0 m.Konstruktorzy wiedzą, że ze względu na różny moduł sprężystości (moduł Youn-ga, dla drewna = 10 000 MPa, dla stali = = 210 000 MPa) ugięcie decyduje o wy-miarowaniu przekroju przy rozpiętości l > 3 m dla drewna i l > 6 m dla stali. W na-szym przykładzie l = 4,0 m > 3,0 m. Trze-ba więc sprawdzić, czy krokiew nie ulegnie ugięciu większym od dopuszczalnego.Wg PN-81/B-03150.02 mamy zatem fdop. = l : 200 = 2,0 cmq = 2,80 kN/m

Ugięcie f = 5 × M × l2 : (48 × E × I)gdzie: E = 10 000 MPa I = 12 × 153 : 12 = 3375 cm4

l = 4,00 m

Moment przęsłowy M = 4,58 × 3,70 : 4,80 = 3,53 kNmUgięcie f = 5 × 35300 × 4002 : (48 × 100 000 × 3375) = 1,74 cm < 2,0 cm

Małe ugięcie wynika z charakteru kro-kwi ciągłej zmniejszającego moment przęsłowy przez moment podporowy. W przypadku krokwi nieciągłej M = = 2,80 × 4,002 : 8 = 5,60 kNm i wówczas: f = 2,76 > dopuszczalnych 2,0 cm.W tym przypadku przekrój krokwi po-winien wynosić 12/18 cm (przy krokwi ciągłej wynosi on 12/15 cm).

inż. Edmund Ratajczak

Expronad Rys. 3. Konstrukcja dachu zielonego

Pająk z łupinami

Nadjeżdżających w kierunku ronda w centrum Gorzowa Nadjeżdżających w kierunku ronda w centrum Gorzowa

Wielkopolskiego intryguje niecodzienny obiekt. Widok Wielkopolskiego intryguje niecodzienny obiekt. Widok

kojarzy się raczej z gigantycznym pająkiem niż budowlą kojarzy się raczej z gigantycznym pająkiem niż budowlą

użytkową. Tym futurystycznym obiektem jest wieża użytkową. Tym futurystycznym obiektem jest wieża

widokowa zlokalizowana na rondzie, nad przejściem widokowa zlokalizowana na rondzie, nad przejściem

podziemnym.podziemnym.

eneralnym wykonawcą inwe-stycji pod nazwą „Przebudowa odcinka drogi krajowej nr 3 w Gorzowie Wlkp.: ul.Grobla-Most Staromiejski” był Bu-dimex Dromex SA. Projekt przewidy-wał m.in. postawienie wieży widokowej w pobliżu mostu na Warcie. Na samej konstrukcji nie ma nic do izolowania, za to wymagał tego skomplikowany kształt jej podstawy. W dodatku część z niej to dach odwrócony, nad którym znalazły się rośliny.

Generalny wykonawca dość długo szu-kał wykonawcy izolacji. Do naszej fi rmy trafi ł z polecenia kierownika budowy drogi A6, gdzie wykonywaliśmy izolacje mostowe.Prace zostały podzielone na dwa etapy: – wykonanie izolacji pod zieleń, czyli da-

chu odwróconego i zaizolowanie ścian pionowych,

− wykonanie izolacji łupin, czyli ułoże-nie wełny mineralnej, papy i obróbek blacharskich.

Pająk na rondzie

KONSTRUKCJE

42 Dachy 4/2010

Łączna powierzchnia do uszczelnienia wyniosła ok. 1500 m2.Do najtrudniejszych miejsc należało położenie izolacji za szerokimi na 2 m kominami wentylacyjnymi, za którymi została szczelina mierząca w najwęższym miejscu tylko 25 cm szerokości.Sposób krycia łupin jest moim „autor-skim” pomysłem.Na początku na brzegach łupin została wykonana konstrukcja z drewna i płyty OSB. Następnie na klej mineralny przy-klejona została wełna, dopasowana do kształtu łupin. Na wełnie ułożono pierwszą warstwę hydroizolacji - papę samoprzylepną Vedatop TM produkcji fi rmy Vedag, którą na brzegach łupin przymocowano do płyty OSB. Papa na-wierzchniowa została pocięta na odcinki po 1,25 m i zgrzana. Pasy papy mijały się w przewidzianych miejscach i były nie tylko szczelne, ale i wyglądały naprawdę estetycznie. Niestety efekt naszej pracy został dosłownie zadeptany przez mon-terów świetlików, którzy przez półtora roku uszczelniali swoje dzieło.Obróbki blacharskie nie są do końca takie, jakie powinny być, gdyż inwestor z braku środków chciał na nich „za-oszczędzić”.Technologia wykonania robót hydroizo-lacyjnych została doprecyzowana z do-

W niecce docelowo znaleźć się mają rośliny. Po zakończeniu prac

aura poddała to miejsce próbie wodnej – test wypadł pomyślnie

Przygotowanie łupin do krycia. Widać klocki drewna, na których

zostanie ułożona płyta OSB

Zgrzewanie

wierzchniej warstwy

hydroizolacji

Betonowe łupiny

jeszcze przed

zaizolowaniem

radcami technicznymi fi rmy Vedag i była kontrolowana coty-godniową inspekcją.

Prace trwały dwa miesiące. W ciągu 2,5 roku eksploatacji wy-darzyły się dwie awarie – przecieki wody przez dach: dziura wywiercona przez elektryka oraz nieszczelność spowodowana wypadnięciem rury odpływowej podczas zasypywania.

Wieża jest widoczna w Internecie na stronie www.gorzow.pl/kamery/most na warcie.

Jacek Karwowski

www.dachykarwowski.pl

URZ

ĄD

ZEN

IA C

ZASO

WEG

O Z

AST

OSO

WA

NIA

Ekonomiczny koncept pochyłego dźwigu dla transportu materiałów dla każdego dekarza.Sprawdzony w tysiącach zastosowań jest idealnym narzędziem na każdej budowie. Uniwersalne, pasujące do każadej sytuacji akcesoria zapewniają efektywne użytkowaniei bezpieczne przemieszczanie ładunków.

POCHYŁY WYCIĄG DEKARSKILIFT 200 STANDARDLIFT 250 COMFORTFIXLIFT 250

Dechentreiter GmbH & Co. KGD-86663 Asbach-BäumenheimPhone +49 (0) 906 9809-0Fax +49 (0) 906 9809-50E-Mail: info@geda.dewww.geda.de

Powierzchnia otwarta F10

Stoisko 1004/1

Odcinki papy były układane w przemyślany sposób

Gotowa hydroizolacja wyglądała estetycznie, niestety wskutek

działań innych wykonawców – stanu takiego nie udało się zachować

PRZEGLĄD TECHNICZNY

C zekolada od lat kusi niepowtar-zalnym smakiem i aromatem oraz

niezwykłym, ciepłym kolorem, który wpisuje się w trendy ostatnich sezonów.

Za sprawą systemów rynnowych Ga-leco STAL i PVC, dostępnych w nowej kolorystyce czekoladowego brązu, w tę stylową barwę kompleksowo przybrać można już nie tylko wnętrza, ale również fasadę domu. Dodatkowo rozwiązania dostępne w ofercie Galeco wyróżnia nie tylko wyjątkowy design, ale przede wszyst-kim innowacyjna technologia produkcji.Idealnie dobrany system rynnowy łączy w sobie nowatorskie rozwiązania kon-strukcyjne, wysokiej jakości tworzywo oraz design harmonijnie współgrający z fasadą budynku. Rynny w odcien-iach czekoladowego brązu – nowość

w palecie kolorystycznej fi rmy Galeco – to rozwiązania, które nie tylko chronią elewację przed wilgocią, ale również stanowią niepowtarzalną dekorację domu. Systemy rynnowe fi rmy Galeco w odcieniu czekoladowego brązu to pro-pozycja gustownego wykończenia fasady każdego budynku. Oryginalna barwa powoduje, że rynny staja atrakcyjnym dopełnieniem poszycia dachowego, drz-wi oraz okien domu. Niezwykły połysk systemu rynnowego sprawi, że będzie on błyszczeć świeżością i odznaczać się niepowtarzalną trwałością.

fot. Galeco

Nowy kolor systemu rynnowego

Uszczelniacze do dachów i rynien

C ieknący dach czy rynna potrafi ą być nie lada kłopotem, szczególnie w czasie wiosennych ro-

ztopów lub letnich ulew. W rozwiązaniu tych prob-lemów pomoże gama uszczelniaczy dostępnych w ofercie fi rmy Den Braven. Oferta obejmuje Elast-O-Rub i kauczuk dekarski, uszczelniacz Tixoplast do powierzchni bitumicznych i Meta-Seal do zabez-pieczania rynien przed przeciekami. Najpopularniejszym i najskuteczniejszym środkiem z oferty fi rmy Den Braven służącym do likwid-owania nieszczelności zarówno w dachach i ryn-nach jest Elast-O-Rub. Został on stworzony na bazie kauczuku S-EB-S, który pozbawiony jest wad typowych dla uszczelniaczy silikonowych. W przeciwieństwie do nich jest bardziej odporny na grzyby i pleśnie oraz charakteryzuje się doskonałą przyczepnością do większości podłoży budow-lanych, zarówno suchych, jak i mokrych czy tłustych. Pozwala to na wykonywanie uszczelnień dekarskich w kombinacji z blachą oraz dachówką, zarówno

ceramiczną, jak i cementową. Dodatkowo Elast-O-Rub charakteryzuje się szerokimi możliwościami uniwersal-

nego zastosowania. Doskonale sprawdza się np. pod-czas uszczelniania ślusarki budowlanej, złączy między murem a stolarką okienną, złączy w pomieszczeniach sanitarnych, wypełniania pęknięć w betonie, kamien-iu i metalach, a nawet uszczelniania karoserii samo-chodowych. Dzięki odporności na powstawanie rys skurczowych i pęknięć oraz odporności na spływanie, wykonane przy jego pomocy uszczelnienia przez długi czas zachowują wysoką jakość. Zapewnia to również wysoka odporność produktu na warunki atmosfery-czne, w tym promieniowanie UV. Użytkownik ma możliwość wyboru pomiędzy sześcioma dostępnymi kolorami: białym, bezbarwnym, ceglastym, brązowym, szarym, czarnym oraz zielonym. Pozwoli to bez prob-lemu dopasować uszczelniacz do konkretnego da-chu. Produkt poddaje się malowaniu przy pomocy większości typów farb, dlatego położona na nim farba nie będzie ulegać nieestetycznym odbarwieniom. f

ot.

De

n B

rave

n

AlAlAlAAlAlumumumumummuminininininininiuiuiuiuiuiuiui m m m m m mm tototototototot d d d dddddosososososososkokokokokokokonanaaanaałyłyy matere iał ł nana wwspspółółczczesesneene dadadadadadadachchchchchchchhy y y y yy y i ii i ii elelelelelelelewewewewewewewe acacacacacacaca jejejejejejejej . ... DaDDaDaDaDaDachchhchhhy z mateririałału u PRPRRREFEFFFA A A sąsąsąsą w ww wieieieieczczczc nenenene

ii ii i ii popopopopopoposisisisisis adadadadada ajjaja ą ą wiele zaalelet,t,, p pprzrzrzedededde e ee wswswswszyzyzyzyststtstkikikikiim m mm lelelekkkkkkkośośośść,ć,ć, ododpopopop rnrnrnrnośośośość ćć ć nananana p p pękękękkananannieieie iii nnna aa kokokoroorozjjzję.ę.

ZdZdZdZ ececyddydydowowananieie p pololecece amam..

DACH | | || FASADA

AMBASADORPREFA

PREPREPRER FA FA FA POLPOLPOLSKASKAKA SP SPSP. ZZ. Z O.O. O.O O.,O.,O., UL UL UL. E. E. EEMALMALMALMALIOWIOWIOWIOWA 2A 2A 2A 28, 88, , 02-02-02-02 295295295295 WA WAWA WARSZRSZRSZSZAWAAWAAWAAWA, N, N, N, NIP:IP:P:P: 52 5252526-26-26-26-275-75-75-66-66-66-06,06,06,0 TELTETEL.: .: +4848+48 22 22222 72 720 60 60 62 92 92 0, 0, 0 FAXFAXAXAA .: .: +48+48+48 22 2222 88 88 886 16 16 10 50 50 54 ,4 ,4 , BI BI BIB UROUROUROU @PR@PR@PRREFAEFAEFAE .CO.CO.COC M, M, M, WWWWWWWWWW .PR.PR.PRREFAEFAEFA.CO.CO.COCOMMM

FiFiFiFiFiFiFiirmrmrmrmrmrmrmma aa aaa DADADADADADADAD S SSSSSS DADADDDD CHCHFiFiFiFiFiFiFi

F irma mdm SA, polski producent akcesoriów dachowych wprowadził

do sprzedaży system montażu folii da-chowych – Stinger. Jego główne zalety to dłuższa żywotność dachu, większa wodoszczelność folii oraz zmniejsze-nie ryzyka uszkodzenia mechanicznego membrany podczas jej montażu.Opatentowany w USA system opiera się na zastosowaniu do montażu folii polipropylenowych podkładek uszczel-

niająco-zabezpieczających pod zszywki,którymi mocuje się – za pomocą specjal-nego takera – folię dachową do krokwi. Podkładki zapewniają większą moc

połączeń oraz punktowe uszczelnie-nie miejsc montażu. W efekcie wzrasta odporność na zerwanie np. przez wiatr i przypadkowe uszkodzenia mechaniczne przy montażu. Stosowanie systemu Sting-er znacząco wpływa także na komfort i bezpieczeństwo pracy. Dzięki zastoso-waniu podkładek ostre krawędzie takera nie mają bezpośredniego kontaktu z folią, przez co znacznie trudniej o uszkodzenie mechaniczne fi lmu funkcyjnego. W skład systemu montażu folii da-chowych Stinger wchodzą: specjalny taker młotkowy z funkcją podawania podkładek pod zszywki, obsługiwany – co istotne podczas prac na dachu – jedną ręką, podkładki uszczelniająco-zabezpieczające, odporne na korozję zszywki ze stali powlekanej i folie dachowe mdm AQ. Zszywki i podkładki sprzedawane są w pakietach po 2016 szt.

System montażu folii dachowych

fot. mdm SA

PRZEGLĄD TECHNICZNY

46

PRZEGLĄD TECHNICZNY

Dachy 4/2010

N owatorskie okno dachowe Fakroo podwyższonej osi obrotu

FYP-V proSky zdobyło Złoty Medal XVII Targów Budownictwa Interbud.Okno FYP-V proSky to jeden z najnowszych produktów fi rmy. Okna te produkowane są w dużych wymi-arach wysokościowych, sięgających 180 cm. Większa wysokość okna zapew-nia mnóstwo światła na poddaszu i nieo-graniczony widok na zewnątrz. Dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych rozwiązań konstruktorskich okno otwierane jest obrotowo, a oś obrotu umieszczona jest powyżej połowy wysokości okna. Dzięki temu, nawet wysoka osoba może swobodnie podejść do krawędzi otwartego okna. Dolna część skrzydła pełni rolę okna klapow-ego, natomiast górna stanowi dodat-kowe doświetlenie. Klamka z funkcją mikrouchylenia umieszczona jest w dol-nej części okna, dzięki czemu zawsze jest w zasięgu ręki. Otwarte skrzydło można pozostawić w dowolnej pozycji w zakresie od 0° do 45°. Podtrzymy-wane jest przez innowacyjny mecha-

nizm wspomagający. Okno wyposażone jest w system topSafe, podnoszący odporność okna na włamanie oraz w automatyczny nawiewnik V40P,

dostarczający optymalną ilość powi-etrza do pomieszczenia, zapewniając zdrowy mikroklimat na poddaszu oraz oszczędność energii cieplnej.

Okno dachowe o podwyższonej osi obrotu

fot.

Fa

kro

U nowocześniona wersja dachówki ceramicznej Rubin marki Rupp-

Ceramika pojawiła się na rynku w ubie-głym roku. Najnowszy model oznaczono symbolem 13V. Ta ekskluzywna dachów-ka należy do holenderek płaskich.

Rubin 13V powstał we współpracy inżynierów z mistrzami dekarskimi. Dzięki temu produkt zyskał nowe in-nowacyjne parametry oraz jeszcze bardziej atrakcyjny wygląd. Dekarze docenią takie zalety, jak m.in. duży za-kres przesuwu (do 30 mm) oraz nie-

wielka waga pojedynczej dachówki (3,2 kg). Właściwości te pozwalają na stoso-wanie tej dachówki zarówno na dachach nowych, jak i remontowanych. Inwe-storzy cieszą się z szerokiej gamy kolo-rystycznej oraz niezwykle harmonijnego

i eleganckiego wyglądu połaci dachu. Bogata paleta barw umożliwia stworze-nie wyjątkowego dachu podkreślającego niepowtarzalny charakter domu i jego mieszkańców. Można wybierać zarówno w matowych odcieniach miedzi, brązu i antracytu oraz połyskujących kasztanu,

koloru tekowego, czarnego kryształu i brylantu. Głęboką barwę pokrycia uzys-kano dzięki barwieniu dachówek w masie (oprócz miedzianego i kasztanowego) – odcień dachu nie zmienia się nawet w tych miejscach, gdzie niezbędne jest docięcie dachówek. Architekci wysoko cenią sobie swobodę i możliwość nietypowych zastosowań Rubina 13V, gdyż model ten można układać już na dachach pochylonych pod kątem 16°. Rubin 13V jest wyjątkowo odporny na działanie czynników atmosferycznych takich jak deszcz, mróz czy promienie UV. Pokrycie dachowe jest więc nie ty-lko piękne, ale i praktyczne oraz wymaga jedynie niewielkich zabiegów konser-wacyjnych.Oprócz dachówki podstawowej dostępne są także kształtowe oraz akcesoria da-chowe.

Dachówka ceramiczna

fot.

Ru

pp

Ce

ram

ika

SZKOLENIA

47Dachy 4/2010

Warsztaty RHEINZINK Tour

2009/2010 Podsumowanie

Najwięcej błędów „pospolici” dekarze popełniają w obróbkach komina, koszy, wiatrownic Najwięcej błędów „pospolici” dekarze popełniają w obróbkach komina, koszy, wiatrownic

czy podczas montażu rynien. Ze względów czasowych lub logistycznych nie zawsze mogą czy podczas montażu rynien. Ze względów czasowych lub logistycznych nie zawsze mogą

oni jednak brać udział w specjalistycznych szkoleniach. Odpowiedzią na ten problem był cykl oni jednak brać udział w specjalistycznych szkoleniach. Odpowiedzią na ten problem był cykl

warsztatów RHEINZINKwarsztatów RHEINZINK®® Tour, realizowany w 17 miastach Polski! Patronami medialnymi Tour, realizowany w 17 miastach Polski! Patronami medialnymi

wydarzenia byli miesięcznik DACHY i portal dachy.org.wydarzenia byli miesięcznik DACHY i portal dachy.org.

iezależnie od rodzaju pokry-cia dachu – dachówki, łupek czy gont – umiejętności blacharskie są dzisiaj ko-niecznością. Wymaga tego styl współ-czesnej architektury oraz coraz większa świadomość inwestorów w zakresie jako-ści prac na dachu. Materiał tak szlachetny i trwały jak ty-tancynk zobowiązuje do odpowiedniej jakości wykonawstwa. Warsztaty miały więc formę wymiany doświadczeń prak-tycznych w zakresie obróbek komina, koszy, wiatrownic czy podczas monta-żu rynien. Przeznaczone były nie tylko dla początkujących wykonawców, ale i dla zaawansowanych blacharzy, zain-

teresowanych pomocą w zakresie kon-kretnych zagadnień wykonawczych.Ponadto zaliczenie tych warsztatów jest konieczne, by móc dalej rozwijać swoje umiejętności blacharskie na – zwłasz-cza jeśli mowa o technologii rąbka sto-jącego, listwy czy łuski.

Tematyka warsztatówWarsztaty były podzielone na 3 bloki i każdy z nich miał część teoretyczną i praktyczną. Organizatorom zależało na dyskusji na temat jakości rozwiązań stosowanych w branży dekarskiej: zaczy-nając od sposobu łączenia materiałów po ich cenę w najbliższej perspektywie

czasowej. W sposób naturalny dyskusja zmierzała do tematyki jakości prac i spo-sobach unikania błędów.

Obróbki poziome i pionoweTen blok tematyczny rozpoczynał się od przedstawienia najczęściej popeł-nianych błędów w pracach blacharskich i omówienia sposobów ich unikania. Przypomniano o podstawach rzemio-sła blacharskiego, w którym chodzi o uwzględnienie rozszerzalności mate-

Staranność wykonania zawsze przykuwa

uwagę

Rozwiązania

prezentowane

na warsztatach

były starannie

rejestrowane

SZKOLENIA

48 Dachy 4/2010

riału, fi zykę budowli i detale – zawsze dopracowane pod katem konkretnego elementu dachu: od obróbki komina, po kosze, lukarny, wiatrownice, obrób-ki gzymsów i parapetów. Dokładnie prezentowano możliwo-ści rynkowej nowości, czyli materiału RHEINZINK® miękki cynk. Szeroko omawiano ofertę Centrum Serwisowe-go RHEINZINK – gotowych obróbek i nietypowych rozwiązań do każdego typu dachów.

Rynny i rodzaje

odwodnieńTen blok poprzedzono pytaniem: „Ja-kie są cechy idealnej rynny?” Po od-powiedziach dekarzy na to pytanie (zapisywanych na tablicy) następowała dyskusja na temat materiałów stoso-wanych w odwodnieniach, właściwoś-ciach i sposobach ich obróbki. Ankieta zebrała ciekawe wyniki, bowiem zdania o idealnej rynnie dekarzy z Lublina czy Szczecina różnią się od oczekiwań de-karzy z Gdańska, Białegostoku, War-szawy czy Krakowa. Szeroko omawiano rodzaje rynien, kształty, przekroje, dobór systemu ryn-nowego do specyfi ki budynku. Natu-ralnie poświęcono czas na omówienie szczegółów związanych z montażem rynien RHEINZINK®: lutowania, ro-dzajów dylatacji, typów zamocowań, akcesoriów, zalet, kosztów, specyfi ki obróbki oraz czynników rzeczywiście wpływających na trwałość systemów rynnowych.Wyniki ankiety zostaną przedstawione w oddzielnym materiale.

Dachy i elewacje z blachy

tytan-cynkTechnologia rąbka stojącego i hasło „blacha”, „tytan-cynk” stają się coraz bardziej popularnymi rozwiązaniami stosowanymi zarówno we współczesnej, jak i w tradycyjnej architekturze. Fre-kwencja na warsztatach niekiedy prze-wyższała możliwości organizatorów. W tym bloku tematycznym omawiano technologię rąbka stojącego, system

listwowy oraz technologię łusek sto-sowaną w kryciu wież i kopuł. Część praktyczna polegała na poznaniu możli-wości specjalistycznych maszyn i narzę-dzi do prac blacharskich fi rm Chlebach, Schechtl, Stubai i Paslode.Udział w warsztatach był bezpłatny i wielu właścicieli fi rm pojawiło się wraz ze swoimi współpracownikami. Na za-kończenie warsztatów każdy uczestnik otrzymał komplet materiałów wraz z płytą szkoleniową DVD. Kolejny RHEINZINK Tour za rok!

Na podstawie materiałów firmy

Rheinzink

Omówienie detali

zawsze wymaga

dokładnego rysunku...

...a czasami

sięgnięcia po

szczegółowy opis

i badania

Najlepszym

sposobem poznania

miękkiego cynku jest

jego własnoręczne

wypróbowanie

ZABEZPIECZENIA

49Dachy 4/2010

Upadek z dachu Niestosowanie zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości stało się główną przyczyną Niestosowanie zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości stało się główną przyczyną

śmierci 34-letniego pomocnika dekarza.śmierci 34-letniego pomocnika dekarza.

Pracujący na dachu dekarze nie zostali wyposażeni w środki ochrony indywidualnej Pracujący na dachu dekarze nie zostali wyposażeni w środki ochrony indywidualnej

przed upadkiem z wysokości, a dach nie był również zabezpieczony innymi środkami przed upadkiem z wysokości, a dach nie był również zabezpieczony innymi środkami

zabezpieczającymi przed upadkiem.zabezpieczającymi przed upadkiem.

łaściciel niewielkiej fi rmy dekarskiej wykonywał remont dachu na 15-metrowym budynku należącym do jednego z sanatoriów w Inowrocławiu.Podstawowy zakres prac obejmował ze-rwanie starej papy, przygotowanie podło-ża i ułożenie nowej hydroizolacji.W dniu wypadku poszkodowany pracow-nik wraz z właścicielem fi rmy (pracodaw-ca) rozpoczął pracę na dachu o godzinie 6.00. Żaden z nich nie był wyposażony w stosowną odzież ochronną oraz ochro-ny indywidualne zabezpieczające przed upadkiem z wysokości.Około godziny 7.00 szef zszedł z da-chu – od tego momentu poszkodowany pracował na dachu sam. Około godz. 10.00 wykonując obróbkę okapu dachu prawdopodobnie poślizgnął się i spadł

z wysokości 15 metrów na teren obok budynku. Wskutek doznanych urazów spowodowanych tym upadkiem poniósł śmierć.Jak wynika z dokumentacji powypad-kowej, główną przyczyną zaistniałego zdarzenia ze skutkiem śmiertelnym było rażące naruszenie przepisów o bezpie-czeństwie pracy przez pracodawcę oraz pracowników, w tym samego poszkodo-wanego.Pracodawca ponosi odpowiedzialność za:– dopuszczenie pracowników do pracy

na wysokości bez stosownej odzie-ży ochronnej i obuwia roboczego, a w szczególności bez środków ochro-ny osobistej zabezpieczającej przed upadkiem z wysokości,

– niewyznaczenie osoby do asekuracji po-szkodowanego przy wykonywaniu przez niego czynności na skraju dachu,

– dopuszczenie do pracy poszkodowa-nego bez badań lekarskich stwierdzają-cych brak przeciwwskazań do pracy na wysokości,

– brak oceny ryzyka na stanowisku po-mocnik dekarza,

– przeprowadzenie instruktażu ogólne-go pracowników w ramach szkolenia wstępnego przez osobę nieposiadającą stosowanych uprawnień.

Na podstawie dokumentacji

powypadkowej inspektora pracy

z Bydgoszczy

opracował:

Ryszard Rodzoch – Sekretarz Rady

do Spraw Bezpieczeństwa Pracy

w Budownictwie Widok budynku od strony, z której spadł

poszkodowany

Dach budynku Miejsce upadku poszkodowanego

Wysokość ogniomurka wynosiła zaledwie

30 cm

PRAWO

50 Dachy 4/2010

Co powinna zawierać umowa

o roboty budowlane

Umowy, których przedmiotem jest wykonanie prac związanych zarówno z układaniem Umowy, których przedmiotem jest wykonanie prac związanych zarówno z układaniem

nowego, jak i remontem istniejącego już pokrycia dachowego należą do umów o roboty nowego, jak i remontem istniejącego już pokrycia dachowego należą do umów o roboty

budowlane. Ten rodzaj umowy reguluje w głównej mierze Tytuł XVI Kodeksu cywilnego budowlane. Ten rodzaj umowy reguluje w głównej mierze Tytuł XVI Kodeksu cywilnego

oraz niektóre inne ustawy. Jednak kształt, jaki strony nadadzą łączącemu je stosunkowi oraz niektóre inne ustawy. Jednak kształt, jaki strony nadadzą łączącemu je stosunkowi

cywilnoprawnemu zależy w dużej mierze od nich samych. Przepisy wyznaczają bowiem cywilnoprawnemu zależy w dużej mierze od nich samych. Przepisy wyznaczają bowiem

jedynie ramy, wewnątrz których poruszają się wykonawca oraz inwestor. jedynie ramy, wewnątrz których poruszają się wykonawca oraz inwestor.

ajistotniejsze dla obu stron jest, aby w każdym przypadku zawarły umowę na piśmie. Większość dzisiaj zawieranych umów o roboty budowlane związanych z pokryciami dachowymi to umowy ustne zawierane przez małe, kilkuosobowe fi r-my z inwestorami prywatnymi. Umowy pisemne zawierane są przede wszystkim z dużymi przedsiębiorstwami i należą do mniejszości. O ile duże przedsiębiorstwa z reguły mogą sobie pozwolić na usługi zespo-łów prawniczych, które opracowują dla nich umowy zależnie od rodzaju oraz skali wykonywanych prac, o tyle mniejsze fi rmy często korzystają z gotowych wzo-rów lub po prostu przystają na warunki umowne proponowane im przez kontra-hentów. Niezależnie jednak od skali przedsię-wzięcia stanowiącego przedmiot umo-wy o roboty budowlane, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii zarówno podczas konstruowania własnych, jak i podpisy-wania umów sporządzonych przez kogoś innego. Główną wadą, jaką zawierają typowe umowy spotykane obecnie w obrocie gospodarczym, jest ich lakoniczność i ogólnikowość. Tymczasem głównym celem każdej umowy, oprócz zawiązania stosunku zobowiązaniowego pomiędzy

kontrahentami, jest takie sprecyzowanie warunków współpracy i wzajemnych rozliczeń, aby składane sobie nawzajem oświadczenia nastręczały jak najmniej problemów interpretacyjnych. Ważne, aby pamiętać, że inwestor lub wykonaw-ca niechętnie nastawiony do propozycji zawarcia umowy na piśmie jest mało wiarygodny i zdecydowanie się w takim przypadku na umowę ustną jest bardzo ryzykowne.

Wskazane jest, aby nawet na wzorco-wej umowie określić, co konkretnie jest przedmiotem zlecenia i opisać to w taki sposób, aby było jasne, co strony przez nie rozumieją. Zwroty ogólne i niejasne należy więc pre-cyzować.

Przykład: Termin realizacji umowy może ulec zmianie ze względu na nie-korzystne warunki atmosferyczne.

Zwrot niekorzystne warunki atmosferycz-ne doprecyzować można poprzez wskaza-nie, jakie stany pogodowe strony uważają za niekorzystne oraz przez jaki okres mu-szą one się utrzymywać, aby można było zmienić termin wykonania robót. Po drugie, w umowach powinno używać się języka ustaw, tzn. zwrotów stosowa-

nych w przepisach. W przypadku umo-wy o roboty budowlane aktami tymi są w szczególności Kodeks cywilny i ustawa Prawo budowlane.

Przykład: Inwestor zobowiązuje się do przekazania przygotowanego miej-sca realizacji umowy wraz ze źródłem prądu i wody do dnia …

Zwrot miejsce realizacji umowy często zastąpić można typowym dla prawa bu-dowlanego wyrażeniem plac budowy. Jeżeli natomiast żaden z ustawowych zwrotów nie spełnia potrzeb konkretnej umowy, warto także i taki zwrot odpo-wiednio doprecyzować. W opisanym przykładzie może to nastąpić poprzez wskazanie, czy przez miejsce realizacji umowy strony rozumieją także miejsce przechowywania narzędzi, szatnie, urzą-dzenia sanitarne itp. Z punktu widzenia inwestorów – szcze-gólnie prywatnych – ważne jest, aby na wypadek znacznego opóźniania zastrzec w umowie kary umowne, tj. kary pienięż-ne, które płacić będzie wykonawca w ra-zie opóźnienia. Będą one mobilizować wykonawcę do solidnej pracy i zabez-pieczą inwestora przed konsekwencjami opóźnień. Bez zastrzeżenia takich kar w sytuacji znacznego zaawansowania bu-

FIRMA – PRAWO

51Dachy 4/2010

dowy inwestor będzie zmuszony godzić się bez końca na przeciągnie terminu wy-konania zlecenia.Niezwykle istotnym elementem każdej umowy o roboty budowlane jest kwestia wynagrodzenia. Sposób rozliczenia wynagrodzenia za wykonane roboty nie został uregulowany w części Kodeksu cywilnego dotyczącej umowy o roboty budowlane, co oznacza, że ustawodaw-ca pozostawił go stronom. Dlatego tak istotne jest jak najbardziej szczegółowe opisanie sposobu naliczenia wynagro-dzenia, ze wskazaniem, za jakie prace należy się wykonawcy określony składnik wynagrodzenia oraz sposobu płatności i terminu zapłaty.

Przykład: Przedmiotem umowy jest powierzenie wykonawcy realizacji dzieła polegają-cym na:Zakres prac:...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Koszt usługi:...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Użycie tak niejednoznacznego określenia jak koszt usługi w umowie, której przed-miotem jest wykonanie określonych ro-bót budowlanych prowadzić może do sporów na przykład w razie dokonywa-nia częściowych odbiorów. Warto jednak pamiętać, że jeżeli postano-wienia umowy w wyraźny sposób wska-zują, że wynagrodzenie za wykonane roboty jest wynagrodzeniem kosztoryso-wym (będzie się zmieniało w zależności od zakresu robót) albo ryczałtowym (nie podlegającym zmianom), możliwe jest stosowanie na zasadzie analogii przepi-sów regulujących umowę o dzieło.

Kolejna ważna kwestia to częściowe oraz końcowe przyjmowanie robót. Zgodnie z Kodeksem cywilnym, inwestor na żądanie wykonawcy ma obowiązek

przyjmować wykonane roboty częścio-wo, w miarę ich ukończenia, za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia. Je-żeli jednak strony umówią się w tej kwe-stii inaczej, w miejsce przepisów kodeksu stosuje się postanowienia umowy. Procedura przekazywania wykonanych robót, na którą składają się informo-wanie inwestora o zakończeniu robót, sporządzanie protokołu odbioru oraz sposób usuwania wad powinna być ściśle uregulowana, z określeniem terminów do dokonania poszczególnych czynności. Tymczasem zdarza się, że strony regulują tę kwestię niezwykle pobieżnie.

Przykład:1. Dzieło będące przedmiotem umo-

wy zostanie odebrane przez zama-wiającego w formie pisemnego pro-tokołu z adnotacją o stwierdzonych usterkach lub wykonaniu umowy bez zastrzeżeń.

2. Protokół sporządzony jest najpóź-niej w ciągu 3 dni od zgłoszenia przez wykonawcę gotowości od-bioru dzieła i wskazania terminu płatności. Nie przybycie przez za-mawiającego w wyznaczonym ter-minie wywołuje skutki takie, jakby do odbioru doszło bez zastrzeżeń.

Takie uregulowanie kwestii odbioru ro-bót, pomimo tego, że wyznacza ogólnie jego przebieg, może okazać się niewy-starczające. Szczególnie może mieć to miejsce w przypadku wystąpienia wad. Trudne do zinterpretowania może być także zachowanie zamawiającego pole-gające na nie przybyciu w wyznaczonym terminie. Dla czynności składających się na proce-durę odbioru robót zastrzec należy for-mę pisemną pod rygorem nieważności, bowiem w praktyce to na tym etapie po-wstaje najwięcej sporów. Na koniec należy poruszyć kwestię for-my umowy o roboty budowlane. Dla tego rodzaju umowy zastrzeżona jest forma pisemna, jednak pod rygorem do-wodowym. Oznacza to, że wywołuje ona skutki prawne nawet, jeśli zawarta została w formie ustnej. Jednakże niezachowanie formy pisemnej ma ten skutek, że w razie sporu sądowego, nie jest dopuszczalny

dowód ze świadków ani z przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy. Dowód taki dopuszczalny jest jedynie w przy-padku, gdy strony wyrażą na to zgodę, jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo jeżeli fakt zawarcia umowy będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma, na przykład faktury lub rachunku. Natomiast dla umów wykonawcy z pod-wykonawcami oraz umów podwykonaw-cy z dalszymi podwykonawcami forma pisemna zastrzeżona jest pod rygorem nieważności.

Przykłady użyte w niniejszym opracowa-niu pochodzą z wzoru umowy stosowa-nego przez wykonawcę prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie re-montów pokryć dachowych.

Maciej Flens

Radca prawny

Szanowni Czytelnicy,

stara prawda głosi, że nieznajomość prawa szkodzi. Prawo reguluje dzisiaj każdą dziedzinę naszego życia, także budownictwo. Warto więc orientować się chociażby w jego podstawach.Miesięcznik DACHY chciałby pomóc Wam w tej niełatwej materii. W związ-ku z tym prosimy o przesyłanie na adres redakcji dachy@pcbmedia.pl pytań i wątpliwości z dziedziny prawa budowlanego, administracyjnego i cy-wilnego. Porad będą udzielać prawni-cy z renomowanej kancelarii prawnej. Odpowiedzi na pytania będziemy publikować na naszych łamach. Chcie-libyśmy w ten sposób wspomagać Was w codziennych „bojach” z nie-życiowymi przepisami, niepłacącymi inwestorami czy niekompetentnymi projektantami.

Zapraszamy!

Redakcja miesięcznika DACHY

PRZEWODNIK BRANŻOWYD L A D E K A R Z Y

AKCESORIA

ASTAT Sp. z o.o.ul. Dąbrowskiego 44160-451 Poznańwww.astat.com.plCentrala tel. 61 848 88 71Dział Taśm Samoprzylepnychtel. 61 849 80 70e-mail: tasmy@astat.com.pl

Blachotrapez T.J.Luberda Sp. Jawna34-700 Rabka Zdrój; Ponice 216atel. 18 268 52 00; fax. 18 268 52 15Działy handlowe: Rabka Ponice: detal/ 18 269 15 22; hurt/ 18 269 15 13Warszawa Sękocin: detal/ 22 720 27 58; hurt/ 22 720 32 85e-mail: info@blachotrapez.com.pl; info.hurt@blachotrapez.com.pl; www.blachotrapez.eu

Braas, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09infolinia 0801 900 555e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

ENKE-WERK Johannes Enke GmbH & Co.KGHamburger Str. 16, 40221 DusseldorfBiuro Katowice:40-524 Katowice, ul.Kościuszki 173tel. kom. 513078430,tel/fax 33 810 50 14, fax 32 209 12 06,email: enke@enke.pl; www: www.enke.pl

Klober – HPI Polska Sp. z o.o.ul. 17 Stycznia 45 b, 02-146 Warszawatel. +48 22 35 12 900fax +48 22 35 12 901e-mail: info@kloeber-hpi.biz; www.kloeber-hpi.biz

RuppCeramika, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09; infolinia 0801 900 555e-mail: info-ruppceramika.pl@monier.com; www.ruppceramika.pl

BLACHY POWLEKANE

Blachotrapez T.J.Luberda Sp. Jawna34-700 Rabka Zdrój; Ponice 216atel. 18 268 52 00; fax 18 268 52 15Działy handlowe: Rabka Ponice: detal/ 18 269 15 22; hurt/ 18 269 15 13Warszawa Sękocin: detal/ 22 720 27 58; hurt/ 22 720 32 85e-mail: info@blachotrapez.com.pl; info.hurt@blachotrapez.com.pl; www.blachotrapez.eu

BLACHY SZLACHETNE

BROCHEM METAL Sp. z o.o.ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowotel. 61 664 29 50; fax 61 664 29 55ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowatel. 12 286 30 55; fax 12 285 74 24e-mail: info.krakow@brochem.pl; info@brochem.pl; www.brochem.pl

PROTEC Budowa Prototypów i Technika Wytłaczania Sp. z o.o.ul. Korfantego 43, 46-080 Chróścice tel. 0-77/427 81 16,18, fax 0-77/427 81 08e-mail: info@protec.pl; www.protec.com.pl

PREFA Polska sp. z o.o.ul. Emaliowa 28, 02-295 Warszawatel. 22 720 62 90, fax 22 886 10 54e-mail: biuro@prefa.com; www.prefa.com

RHEINZINK Polska Sp. z o.o. Majdan 105; 05-462 Wiązowna tel. 22 611 71 30; fax 22 611 71 32 e-mail: info@rheinzink.pl; www.rheinzink.pl Polska północno-zachodnia 604 60 55 92 Polska południowo-zachodnia 608 08 70 70 Polska południowo-wschodnia 604 50 64 44 Polska środkowo-wschodnia 660 77 58 05

UMICORE Marketing Services Polska Sp. z o.o.ul. Ludwiki 4; 01-226 Warszawatel. 22 632 47 61 01; fax 22 632 46 40e-mail: vmzinc@vmzinc.com.pl; www.vmzinc.pl

ZM Silesia SAul. Konduktorska 8, 40-155 Katowicetel. 32 35 87 400; fax 32 259 83 31e-mail: biuro@silesiasa.pl; www.blachasilesia.pl;

DACHÓWKA CERAMICZNA

DACHY BAWARII Sp. J.Generalny Partner Bayerische Dachziegelwerke Bogen w Polsce63-460 Nowe Skalmierzyce, Ociąż ul. Ostrowska 50aTel. +48 62 735 31 75, +48 62 735 45 14Fax +48 62 505 70 89e-mail: dachybawarii@bogen.pl; www.bogen.pl

Dachkeramik Meyer-Holsen GmbHTonstraβe 78, 32609 HüllhorstTel.+49 57 44 94 01 17e-mail: info@meyer-holsen.de;www.meyer-holsen.deReprezentant firmy w Polsce Maciej ReniecTel. 0606 273 056reniec@dachkeramik.pl

RuppCeramika, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09infolinia 0 801 900 555e-mail: info-ruppceramika.pl@monier.com;www.ruppceramika.pl

CHEMIA BUDOWLANA

ASTAT Sp. z o.o.ul. Dąbrowskiego 44160-451 Poznańwww.astat.com.plCentrala tel. 61 848 88 71Dział Taśm Samoprzylepnychtel. 61 849 80 70e-mail: tasmy@astat.com.pl

ENKE-WERK Johannes Enke GmbH & Co.KGHamburger Str. 16, 40221 DusseldorfBiuro Katowice:40-524 Katowice, ul.Kościuszki 173tel. kom. 513078430,tel/fax 33 810 50 14, fax 32 209 12 06,email: enke@enke.pl; www: www.enke.pl

DACHÓWKA CEMENTOWA

Braas, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09; infolinia 0801 900 555e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

IBF Polska Sp. z o.o.ul. Kościuszki 21; 59-700 Bolesławiectel. 75 732 40 31; fax 75 732 40 34Oddział: ul. Poznańska 294; 87-700 Toruńtel. 56 658 14 51; fax 56 658 14 48e-mail: ibf@ibf.pl; www.ibf.pl

FOLIE DACHOWE

DuPont Poland Sp. z o.oul. Powązkowska 44C, 01-797 Warszawa tel. 022 320 09 00, fax 022 320 09 88infolinia techniczna: 801 88 99 40e-mail: doradca@tyvek.pl; www.construction.tyvek.com

Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.Aul. Mickiewicza 108, 38-200 Jasłotel. kom. 0726 002 166, fax 13 491 50 94e-mail: gamrat@gamrat.com.pl; www.gamrat.pl

Klober-HPI Polska Sp. z o.o.ul. 17 Stycznia 45 b, 02-146 Warszawatel. +48 22 35 12 900fax +48 22 35 12 901e-mail: info@kloeber-hpi.biz; www.kloeber-hpi.biz

INTERNET

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o. 02-516 Warszawa, ul. Starościńska 1b lok. 2tel./fax 22 646 75 21 – 24, e-mail: info@klubdachy.pl; www.dachy.info.pl

Dachowy Sp. z o.o.91-341 Łódź, ul. Brukowa 16tel/fax 42 651 26 57e-mail: dachowy@dachowy.pl; www.dachowy.pl;

Specjalistyczny serwis o dachach52-427 Wrocław, ul. Kupiecka 10tel./fax (71) 363 45 80www.dachy.org, www.dekarze.pl

NARZĘDZIA I MASZYNY

BROCHEM METAL Sp. z o.o.ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowotel. 61/664 29 50; fax 61/664 29 55ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowatel. 12 286-30-55; fax 12 285-74-24e-mail: info.krakow@brochem.pl; info@brochem.pl; www.brochem.pl

LIFT POLSKAul Wolności 15, 46-034 Pokójwoj. opolskietel. kom. 796 388 026 e-mail: biuro@lift-polska.pl; www.lift-polska.pl

Zi-Co Sp. z o.o. Specjalistyczne narzędzia, maszyny dla dekarzy52-427 Wrocław, ul. Kupiecka 10tel. 71 364 33 38; tel/fax 71 363 45 80e-mail: marketing@dekarze.pl

WINDEX Maszyny i Urządzenia Dekarskieul. Towarowa 8, 89-620 Chojnicetel. 52 396 77 20, fax 52 396 77 21e-mail: windex@windex.plwww.windex.pl

RYNNY

Alpodach Sp.z o.o.Ul. Witosa 29, 68-200 Żarytel. 68 470 49 96; fax 68 470 49 94e-mail: alpodach@alpodach.pl; www.alpodach.pl

Braas, Monier Sp. z o.o.ul. Wschodnia 26, 45-449 Opoletel. 77 541 20 00; fax 77 541 20 09infolinia 0801 900 555e-mail: info-braas.pl@monier.com; www.braas.pl

BROCHEM METAL Sp. z o.o.ul. Szkolna 39, 62-023 Robakowotel. 61/664 29 50; fax 61/664 29 55ul. Warszawska 15, 32-086 Węgrzce k. Krakowatel. 12 286-30-55; fax 12 285-74-24e-mail: info.krakow@brochem.pl; info@brochem.pl; www.brochem.pl

Zakłady Tworzyw Sztucznych Gamrat S.Aul. Mickiewicza 108, 38-200 Jasłotel. (013) 491 48 08; fax 13 491 50 94email: gamrat@gamrat.com.pl, www.gamrat.pl

Plastmo PolskaFalencka 1, 05-090 Janki tel. 22 720 37 93; fax 22 720 37 95, email: plastmo@plastmo.pl; www.plastmo.pl

PREFA Polska sp. z o.o.ul. Emaliowa 28, 02-295 Warszawatel. 22 720-62-90; fax 22 886-10-54e-mail: biuro@prefa.com; www.prefa.com

PROTEC Budowa Prototypów i Technika Wytłaczania Sp. z o.o.ul. Korfantego 43, 46-080 Chróścice tel. 0-77/427 81 16,18, fax 0-77/427 81 08e-mail: info@protec.pl; www.protec.com.pl

RHEINZINK Polska Sp. z o.o. Majdan 105; 05-462 Wiązowna tel.: 22 611 71 30; fax 22 611 71 32 email: info@rheinzink.pl; www.rheinzink.pl Polska północno-zachodnia 604 60 55 92 Polska południowo-zachodnia 608 08 70 70 Polska południowo-wschodnia 604 50 64 44 Polska środkowo-wschodnia 660 77 58 05

UMICORE Marketing Services Polska Sp. z o.o.ul. Ludwiki 4; 01-226 Warszawatel. 22 632 47 61 01; fax 22 632 46 40email: vmzinc@vmzinc.com.pl; www.vmzinc.pl

ZM Silesia SAul. Konduktorska 8, 40-155 Katowicetel. 32/35 87 400; fax 32/259 83 31www.blachasilesia.pl; biuro@silesiasa.pl

SZKOLENIA

Akademia Sztuki Dekarskiej ul. Witosa 29, 68-200 Żarytel.+48 68 470 49 96; fax +48 68 470 49 94 email: asd@asd.alpodach.pl; www.asd.alpodach.pl

WYCIĄGI DEKARSKIE

GEDA-Dechentreiter GmbH/Co. KG Mertinger Strasse 60; D-86663 Asbach-Bäumenheim fax +49 906 9809 50; email: vertrieb@geda.deLista dealerów na http://www.dachy.info.pl/

LIFT POLSKAul Wolności 15, 46-034 Pokójwoj. opolskietel. kom. 796 388 026 e-mail: biuro@lift-polska.pl; www.lift-polska.pl

WINDEX Maszyny i Urządzenia Dekarskieul. Towarowa 8, 89-620 Chojnicetel. 52 396 77 20, fax 52 396 77 21e-mail: windex@windex.plwww.windex.pl

PRZEWODNIK BRANŻOWYD L A D E K A R Z Y

54 Dachy 4/2010

W NASTĘPNYM NUMERZE

Perfekcja w każdym calu

Szeroko zakrojony remont uczynił z niepozornego jedno-rodzinnego domu obiekt nowoczesny i wyróżniający się z oto-czenia. Inwestycja obejmowała nie tylko wymianę pokrycia, ale i postawienie nowej więźby oraz wyburzanie ścianek działowych na poddaszu. Wszystkie czynności zaprojektował wykonawca dachu. On też koordynował i nadzorował współpracę wszyst-kich rzemieślników.

Pokrycie zielonego dachu spadzistego

membraną EPDM

Do krycia dachów spadzistych stosuje się powszechnie znane dachówki, gonty, blachę, także papy bitumiczne. Jeśli jednak dach spadzisty ma mieć postać dachu zielonego (opisanego w bieżącym wydaniu), to na hydroizolację idealna będzie mem-brana EPDM.

Fuszerka na dachu hali

Artykuł przedstawia halę o powierzchni 4500 m2 pokrytą dachem z blachy trapezowej o kącie spadku 2°. Dach wyglądał tak, jakby zrobili go przysłowiowi piekarze, a nie dekarze – popełniono na nim wiele błędów, niektóre podstawowe. Dach musiał przeciekać.

aktualnych informacji

o materiałach pokryciowych

i izolacyjnych,

rozwiązań konstrukcyjno-

-projektowych,

wydarzeń w branży.

ZAMÓW PRENUMERATĘ I CZYTAJ!

PRENUMERATA DACHY 2010

Zamów prenumeratę roczną miesięcznika Dachy w cenie 102 zł (brutto)

Nazwa firmy …………………………………………………………………………………………..………………....……....…….

Imię i nazwisko zamawiającego …………………………………………………………………..…………………..……....…….

Ulica ……………………………………………………………………………………….……………………………………………

Kod ………………………………….……… Miasto ……………………………………………………………...……...........……

NIP ……………………………………………………………………………………….…………………………….……................

Tel/fax …………………………………..………….. e-mail ………………………………………..…………………….….…..….

Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., ul. Starościńska 1B lok. 2, 02-516 Warszawa

e-mail: edyta.dziubinska@dachy.info.pl tel. 0-22 646 75 21

Wyra am zgod na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych wydawnictwa Polskie Centrum Budownictwa Sp. z o.o., oraz na ich przetwarzanie zgodnie z tre ci Ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997r. (Dz.U.133, poz.88) wy cznie dla potrzeb marketingowych wydawnictwa.

Dzięki prenumeracie masz stały dostęp do:

DA

CH

Y 4

/201

0