1 © Gaelchultúr 2012

Conas an Ghaeilge a Mhúineadh

go hÉifeachtach sa Seomra Ranga: Modúl 2

Ceacht 1: Bia / Sa bhialann

Aidhmeanna: Cur ar chumas na ndaltaí bia agus deochanna a ordú i mbialann

Cuspóirí:

cineálacha éagsúla bia agus deochanna ó bhiachlár a ainmniú;

cleachtadh a dhéanamh ar bhia a ordú i mbialann

Feidhmeanna teanga:

mianta a léiriú nó fiosrú fúthu

Struchtúir: Cad ba mhaith leat don chúrsa tosaigh / don phríomhchúrsa?

__________, le do thoil.

Ar mhaith leat ...?

Ba mhaith./Níor mhaith.

An mbeidh __________ agat?

Beidh./Ní bheidh.

Stór focal: cúrsa tosaigh, príomhchúrsa, milseog, sceallóga, burgar, sicín, prátaí rósta,

bradán, curaí sicín, rís, píotsa, anraith, sailéad glas, sailéad bia mara, glóthach

agus uachtar reoite, pióg úll agus uachtar

Gramadach: An maith leat ...? vs. Ar mhaith leat ...?

Ábhar: Na pictiúrchártaí atá le fáil ar na leathanaigh “Sa bhialann 1 (bia)” agus “Sa

bhialann 2 (deochanna)”;

An biachlár “Bialann Chóca”;

An bhileog “An maith leat ...? / Ar mhaith leat ...?”

2 © Gaelchultúr 2012

A. Réamhchumarsáid

1. Plé ar bhialanna

(a) Cuir plé ar bun maidir leis na bialanna éagsúla a bhfuil na daltaí eolach orthu. Cuir

ceisteanna bunúsacha orthu, ar nós na gceisteanna thíos, faoi bhia agus deoch.

An maith leat an bia in McDonalds, a Phádraig?

An maith leat an bia in Pizza Hut, a Lilí?

An raibh aon duine riamh in Luigi’s (nó ainm bialainne áitiúla eile)

An bhfuil píotsa acu?

Cad iad na rudaí éagsúla atá acu?

(b) Déan cur síos ar bhialann éigin a raibh tú féin inti le déanaí agus abair leo cad a bhí agat i

gcomhair na gcúrsaí éagsúla. Cuir pictiúir de na bianna éagsúla ar an gclár de réir mar a

bheidh tú á rá.

2. Stór focal an bhiachláir

(a) Le cabhair ó phictiúir atá le fáil ar na leathanaigh “Sa bhialann 1 (bia)” agus “Sa bhialann

2 (deochanna)”, múin an stór focal a bhaineann le biachláir.

(b) Tarraing tábla cosúil leis an gceann thíos ar an gclár agus iarr ar dhaltaí éagsúla cabhrú

leat na pictiúir a chur faoi na ceannteidil chearta.

3. Orduithe a ghlacadh i mbialann

(a) Abair leis na daltaí go bhfuil tú chun gníomhaíocht rólghlactha a imirt leo anois ina

mbeidh tusa i ról an fhreastalaí i mbialann agus ina mbeidh siadsan mar chustaiméirí.

Abair leo féachaint ar na liostaí a cuireadh le chéile ar an gclár sa ghníomhaíocht

dheireanach a bhaineann leis na cúrsaí éagsúla agus ligean orthu gurb é sin an biachlár.

Tóg orduithe ó dhaoine éagsúla sa rang.

Múinteoir: Cad ba mhaith leat don chúrsa tosaigh?

Dalta: Anraith, le do thoil.

Múinteoir: Agus don phríomhchúrsa?

Dalta: Bradán agus glasraí, le do thoil.

Múinteoir: Ar mhaith leat milseog?

Dalta: Ba mhaith. Glóthach agus uachtar reoite, le do thoil.

Múinteoir: Agus deoch?

Dalta: Cóc, le do thoil.

Cúrsaí tosaigh

Príomhchúrsaí Milseoga

Deochanna

3 © Gaelchultúr 2012

(b) Déan an comhrá seo le daltaí éagsúla sa rang ansin. Tar éis cúpla babhta, iarr ar dhaltaí

éagsúla ról an fhreastalaí a ghlacadh agus orduithe a ghlacadh ó dhaoine eile sa rang.

4 © Gaelchultúr 2012

Sa bhialann 1 (bia)

brádán agus glasraí sicín agus prátaí rósta

píotsa burgar agus sceallóga

curaí sicín agus rís sailéad glas

5 © Gaelchultúr 2012

beacáin ghairleoige glóthach agus

uachtar reoite

mealbhacán sailéad bia mara

anraith pióg úll agus uachtar

6 © Gaelchultúr 2012

Sa bhialann 2 (deochanna)

sú oráiste cóc

caife creathán bainne

bainne líomanáid

7 © Gaelchultúr 2012

tae seacláid the

8 © Gaelchultúr 2012

B. Fíorchumarsáid

Gníomhaíocht rólghlactha: Bialann Chóca

(a) Roinn an rang i ngrúpaí de cheathrar: A, B, C agus D. Beidh Dalta A mar fhreastalaí na

bialainne agus beidh Daltaí B, C agus D mar chustaiméirí.

(b) Tabhair an bhileog “Bialann Chóca” do na custaiméirí agus abair leo go mbeidh orthu

cúrsa tosaigh, príomhchúrsa, milseog agus deoch a roghnú ón mbiachlár.

(c) Ba cheart don fhreastalaí orduithe a ghlacadh ó na custaiméirí agus na ceisteanna céanna

a chur a ndearnadh cleachtadh orthu ní ba luaithe sa cheacht.

Cad ba mhaith leat don chúrsa tosaigh?

Agus don phríomhchúrsa?

Ar mhaith leat milseog?

Agus deoch?

(d) Tar éis dó na horduithe a ghlacadh ó na custaiméirí, beidh ar an bhfreastalaí cuimhneamh

ar na roghanna éagsúla (na trí chúrsa tosaigh, na trí phríomhchúrsa, na trí mhilseog agus

na trí dheoch) agus iad a thabhairt don chócaire, i.e. an múinteoir.

(e) Má éiríonn leis an bhfreastalaí cuimhneamh ar na horduithe ar fad gheobhaidh sé dhá

phointe dhéag. Caillfidh sé pointe i gcás rud ar bith a ndéanfaidh sé dearmad air. Beidh an

bua ag an bhfreastalaí ag a mbeidh an líon is mó pointí ag deireadh an bhabhta.

Nóta: Má ordaíonn níos mó ná duine amháin ag an mbord rud faoi leith, abair leis na

daltaí gur féidir leo curaí sicín faoi dhó, faoi thrí, etc. a rá agus iad ag tabhairt na

n-orduithe don chócaire.

(f) Sa chéad bhabhta eile a imreofar, beidh Dalta B mar fhreastalaí agus beidh Daltaí C, D

agus A mar chustaiméirí. Lean ar aghaidh leis an gcluiche go dtí go mbeidh deis ag gach

dalta ról an fhreastalaí a imirt.

9 © Gaelchultúr 2012

C. Iarchumarsáid

1. Léirmheas ar an mbialann

Cuir ceist ar dhaoine ó ghrúpaí difriúla faoi na béilí a d’ordaigh siad i mBialann Chóca le linn

na mbabhtaí éagsúla.

Cad a d’ordaigh tú don chúrsa tosaigh i mbabhta 4, a Róisín?

Cad a d’ordaigh tú don phríomhchúrsa i mbabhta 1, a Shiobhán?

Cad a bhí ag Cian don mhilseog i mbabhta 2, a Chaitríona?

2. Cleachtadh ar na struchtúir “is maith liom ...” agus “ba mhaith liom ...”

(a) Scríobh an dá cheist seo thíos ar an gclár:

An maith leat sicín? Is maith./Ní maith.

Ar mhaith leat sicín don bhricfeasta amárach? Níor mhaith.

(b) Cuir na ceisteanna thuas ar dhaltaí difriúla. Ansin cuir na ceisteanna céanna maidir le

bianna éagsúla. Déan iarracht ceisteanna áiféiseacha a chumadh uaireanta le haird a

tharraingt ar an difríocht atá idir an dá cheist.

An maith leat bradán? Is maith./Ní maith.

Ar mhaith leat bradán don lón inniu? Ba mhaith./Níor mhaith.

(c) Scaip an bhileog “An maith leat ...? / Ar mhaith leat ...?” ar an rang agus mínigh do na

daltaí go mbeidh orthu cúig cinn de bhianna éagsúla a roghnú agus ceisteanna a chumadh

fúthu, trí na bearnaí ar an mbileog a líonadh, i.e. cúig cheist a thosaíonn le “An maith leat

…?” agus cúig cheist a thosaíonn le “Ar mhaith ...?”.

(d) Nuair a bheidh an liosta ceisteanna cumtha ag gach beirt, abair leo go mbeidh siad ag

imirt cluiche i gcoinne beirte eile. Glaoigh Foireann A agus Foireann B ar gach ceathrar a

thiocfaidh le chéile chun an cluiche a imirt.

Ba cheart don dá fhoireann sealanna a thógáil ag cur na gceisteanna ar a chéile.

Scríobhfaidh imreoirí Fhoireann A na freagraí a gheobhaidh siad ó Fhoireann B isteach ar

an mbileog faoin gceannteideal “Freagraí” agus déanfaidh Foireann B amhlaidh le

freagraí Fhoireann A. Bronnfar pointe amháin ar gach freagra ceart. A fhad is a bheidh an

ghníomhaíocht ag dul ar aghaidh, bí thusa ag siúl timpeall ag éisteacht agus ag cabhrú leis

na daltaí, más gá.

(e) Pléigh na scóir leis na grúpaí éagsúla tar éis an chluiche.

56 Sráid Mhic Liam,

Baile na Carraige

Co. Bhaile Átha Claith

Tháinig Cóilín ar cuairt go

hÉirinn sa bhliain 2000 ar

saoire iascaireachta.

Thit sé i ngrá leis an tír, an

teanga agus bean darb

ainm Coleen.

Tá an bheirt acu paise-

anta faoi bhia úr, blasta a

bheith ar fáil ar phraghas

réasúnta.

Glacaimid le Laser,

Mastercard agus Visa

Iasc úr , feoil orgánach

Fón: O87 5565655

Facs: 565-858-5090

Ríomhphost:

bialannchoco@yahoo.ie

Biachlár

Bialann Chócó

Uaireanta Oscailte:

Dé Máirt—Dé hAoine 6pm—10pm

Dé Sathairn & Dé Domhnaigh

5.30 — 11pm

Dé Luain — dúnta

Bialann Chócó Bialann Chócó Bialann Chócó

Mealbhacán

3.50

Anraith an lae

4.00

Sailéad glas

3.00

Beacáin ghairleoge

4.50

Sicín rósta agus prátaí

12.50

Bradán agus sceallóga

8.50

Curaí sicín agus rís

13.50

Píotsa 9.50

Glóthach agus uachtar reoite

3.50

Pióg úll agus uachtar

5.50

Mousse sú talún

4.50

Deochanna

Sú Oráiste 1.99

Cóc 1.99

Bainne 1.99

Líomanáid 1.99

Príomhchúrsaí

Cúrsaí tosaigh

Milseoga

12 © Gaelchultúr 2012

An maith leat ? / Ar mhaith leat?

Ceisteanna Freagraí

1. An maith leat __________________________? Is maith. nó Ní maith.

Ar mhaith leat ______________________ anois? Ba mhaith. nó Níor mhaith.

2. An maith leat __________________________? ___________ nó ___________

Ar mhaith leat ______________________ don lón ___________ nó ___________

inniu?

3. An maith leat _____________________? ___________ nó ___________

Ar mhaith leat ______________________ don ___________ nó ___________

dinnéar tráthnóna?

4. An maith leat __________________________? ___________ nó ___________

Ar mhaith leat __________________________ don ___________ nó ___________

tae anocht?

5. An maith leat _________________? ___________ nó ___________

Ar mhaith leat ______________________ don ___________ nó ___________

bhricfeasta amárach?

Scór: ______________________