CHÖÔNG 5 ; HEÄ THOÁNG ÑAÙNH LÖÛA

I/ COÂNG DUÏNG –YEÂU CAÀU-PHAÂN LOAÏI :1.COÂNG DUÏNG:

Duøng ñeå bieán ñoåi ñieän aùp cuûa aéc Duøng ñeå bieán ñoåi ñieän aùp cuûa aéc quy hoaëc maùy phaùt ñieän thaønh ñieän quy hoaëc maùy phaùt ñieän thaønh ñieän aùp cao töø 10KV hoaëc cao hôn ñuû khaû aùp cao töø 10KV hoaëc cao hôn ñuû khaû naêng phoùng ñieän qua hai ñieän cöïc naêng phoùng ñieän qua hai ñieän cöïc cuûa bugi ñeå ñoát chaùy hoãn hôïp cuûa bugi ñeå ñoát chaùy hoãn hôïp khoâng khí vaø nhieân lieäu trong xy lanh khoâng khí vaø nhieân lieäu trong xy lanh ôû moïi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng ôû moïi cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô.cô.

2. YEÂU CAÀU:

Tia löûa ñieän phaûi ñuû maïnh ñeå coù ñuû khaû naêng phoùng qua löïc caûn cuûa hoãn hôïp ôû giöõa hai ñieän cöïc bugi ôû cuoái quaù trình neùn ôû moïi

cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng côThôøi ñieåm ñaùnh löûa phaûi chính xaùc ôû moïi cheá ñoä laøm vieäc cuûa

ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô

Heä thoáng ñaùnh löûa phaûi coù ñoä tin caäy cao, chòu ñöôïc rung ñoäng vaø

nhieät ñoä cao.

3. PHAÂN LOAÏI

Heä thoáng ñaùnh löûa Transistor (Ñieän töû )

Heä thoáng ñaùnh löûa duøng vít löûa.

Heä thoáng ñaùnh löûa ñieàu khieån töø maùy tính (ECU) coù theå chia laøm caùc

loaïi sau. Heä thoáng ñaùnh löûa coùù boä

chia ñieän (deco) Heä thoáng ñaùnh löûa khoäng

coù boä chia ñieän Heä thoáng ñaùnh löûa tröïc

tieáp

II/ HEÄ THOÁNG ÑAÙNH LÖÛA DUØNG VÍT LÖÛA

1. SÔ ÑOÀ CAÁU TAÏO :

Bao goàm : AÉc quy , boâ bin , delco (Boä chia ñieän ) , daây cao aùp vaø

bugi

SÔ ÑOÀ CAÁU TAÏO HEÄ THOÁNG ÑAÙNH LÖÛA DUØNG VÍT LÖÛA

Aéc quy

Coâng taéc maùy

Boâbin (bieán aùp ñaùnh löûa)

Cam vaø vít löûa

Tuï ñieän Boä chia

ñieän

2/Caáu taïo caùc chi tieát :

a. Boâbin :

+ Coâng duïng :Tieáp nhaän ñieän aùp 12v töø aéc quy ñeå taïo ra ñieän aùp cao theá ,tia löûa maïnh phoùng qua hai cöïc cuûa bugi

+ Caáu taïo :Trong boâbin ,cuoän daây sô caáp vaø cuoän daây thöù caáp ñöôïc quaán xunh quanh moät loõi

cöïc .Duøng ñeå gia taêng ñieän aùp aéc quy thaønh ñieän aùp cao theá nhôø caûm öùng ñieän töø .

Cuoän daây sô caáp coù ÑK khoaûng 0.5 – 1 mm ,soá voøng daây quaán 150 -300voøng

Vaø cuoän daây thöù caáp coù ÑK 0.05 – 0.1 mm ,soá voøng daây quaán töø 15.000 -30.000 voøng ñöôïc quaán quanh loõi cöïc töø cuûa boâbin ,cuoän daây sô caáp ñöôïc quaán xung

quanh cuoän thöù caáp. Vaø giöõa caùc lôùp daây coù moät lôùp giaáy coù ñieän trôû cao ,beân trong boâbin ñöôïc ñoå ñaày daàu

bieán theá ñeå laøm nguoäi. Moät ñaàu cuoän daây sô caáp ( 1,2 – 1,7 Q )ñöôïc noái vôùi cöïc aâm cuûa boâbin vaø ñaàu coøn laïi cuûa cuoän sô ñöôïc noái vôùi cöïc döông .ÔÛ cuoän thöù caáp ,moät ñaàu ñöôïc noái vôùi cöïc döông cuûa cuoän sô caáp vaø ñaàu coøn laïi

noái vôùi cöïc thöù caáp (Cöïc trung taâm)qua trung gian cuûa moät loøxo.Caû hai cuoän ñeàu ñöôïc quaán cuøng chieàu

nhau vaø cuoän thöù caáp naèm beân ngoaøi.

• Cöïc döông Cöïc trung taâm Cöïc aâm

b/Delco (Boä chia ñieän )

Delco chia laøm 4 boä phaän laø boä chia ñieän ,boä ngaét ñieän ,boä ñaùnh löûa chaân khoâng vaø boä ñaùnh löûa ly

taâm.Boä ngaét ñieän duøng ñeå ngaét doøng ñieän sô caáp trong boâ bin ñeå taïo ra ñieän aùp cao trong cuoän thöù caáp .Boä

ngaét ñieän goàm vít löûa ,cam ngaét ñieän vaø tuï ñieänBoä chia ñieän duøng ñeå phaân phoái ñieän aùp töø cuoän thöù caáp cuûa boâ bin ñeán caùc bugi cuûa moãi xylanh theo

ñuùng thöù töï coâng taùc cuûa ñoäng cô .Bao goàm naép delco vaø Roâ tor

Boä ñaùnh löûa sôùm ly taâm thöôøng ñöôïc boá trí beân döôùi Delco .Noù duøng ñeå thay ñoåi thôøi ñieåm ñaùnh löûa theo soá voøng quay cuûa ñoäng cô.Bao goàm hai quaû taï

vaø hai loø xo.Boä ñaùnh löûa sôùm chaân khoâng duøng ñeå thöïc hieän

ñaùnh löûa swôùm hoaëc treå khi taûi cuûa ñoäng cô thay ñoåi .Noù bao goàm moät maâm löûa vaø boä maøng chaân

khoâng ñöôïc ñieàu khieån bôû ñeeï« chaân khoâng trong ñöôøng oáng naïp

c/Bugi:Doøng ñieän coù ñieän aùp cao töø Decol ñöôïc taïo thaønh tia

löûa coù nhieät ñoä cao giöõa ñieän cöïc aâm vaø cöïc trung taâm ñeå ñoát chaùy hoãn hôïp khoâng khí vaø nhieân lieäu ôû

cuoái quaù trình neùn.

d/ Tuï ñieän vaø vít löûa

a.Tuï ñieän : Ñöôïc laép beân ngoaøi voû delco vaø maéc song song vôùi tieáp ñieåm

Ñeå giaûm thieåu hoà quang taïi tieáp ñieåm suaát ñieän ñoäng töï caûm trong cuoän daây sô caáp xaûy ra khi môû tieáp ñieåm ñöôïc naïp vaøo tuï ñieän ñeå cho pheùp ngaét doøng sô caáp nhanh hôn vaø taêng cöôøng doøng sô caáp khi tieáp ñieåm

ñoùng..b.Vít löûa:Duøng ñeå ñoùng ngaét doøng sô caáp khi vaáu

cam ñoäi . Vít löûa goàm coù vít buùa vaø vít ñeâ .

3/ Nguyeân lyù laøm vieäc :

Khi coâng taéc maùy baät vò trí On vaø vít ngaäm ,doøng ñieän sô caáp ñi nhö sau :

+AÉc quy – Cöïc B – IG cuûa coâng taéc – ñieän trô û- Cöïc döông cuûa boâbin – Vít buùa –vít ñeâ - mass - aâm aéc quy .Doøng ñieän sô caáp khoaûng 3-4A ,noù sinh ra moät töø tröôøng quanh quanh cuoän sô caáp.

Khi truïc delco tieâp tuïc quay ,cam ngaét ñieän ñieàu khieån vít môû , doøng ñieän sô caáp maát ñoät ngoät sinh ra töø thoâng thay ñoåi trong cuoän sô caáp laøm caûm öùng moät söùc ñieän ñoäng trong cuoän thöù caáp coù theå leân ñeán 30KV.Doøng ñieän naøy ñöôïc daãn ñeán naép delco vaø ñöôïc rotor phaân phoái ñeán caùc bugi

Khi ñoù trong cuoän sô c6aùp cuõng sinh ra moät söùc ñieän ñoäng khoaûng 500V

SÔ ÑOÀ CAÁU TAÏO CUÛA HEÄ THOÁNG ÑAÙNH LÖÛA.

_

+

B

IG

+_

Mass

Maïch thöù caáp

_+

Daây trung taâm

+

_

B

ST

IG

Boâbin

Tuï ñieän

Vít löûa vaø cam

Coâng taéc

Aéc quy

Delco

1 3 42

Bugi

Daây trung taâm

-

+

B

IG

ST

+-

Moâ phoûng nguyeân lyù laøm vieäc

ÑCT

12

3Goùc ñaùnh löûa

sôùm

4

Quaù trình neùn

Tröôùc ÑCT Sau ÑCT

10

1-Goùc ñaùnh löûa sôùm.

2-Ñieåm ñöôøng cong chaùy taùch ra khoûi ñöôøng cong

neùn.

3-AÙp suaát chaùy cöïc ñaïi .

4-Keát thuùc quaù trình chaùy

4.Ñaùnh löûa sôùm :

4.Ñaùnh löûa sôùm :

• Coâng suaát cuûa ñoäng cô ñaït lôùn nhaát khi aùp suaát chaùy ñaït cöïc ñaïi sau ÑCT moät goùc khoaûng 10 ñoä.

Taïi ñieåm 1 tia löûa ñieän bugi baét ñaàu xuaát hieän vaø cho ñeán ñieåm 2 thì aùp suaát chaùy trong xy lanh taêng nhanh .Giai ñoaïn töø 1-2 ñöôïc goïi laø giai ñoaïn chaùy treã .Taïi ñieåm 2 ngoïn löûa lan traøn khaép buoàng ñoát vaø ñaït cöïc ñaïi sau ÑCT moät goùc laø 10 ñoä.

Goùc ñaët löûa vaøo ñoäng cô laø goùc ñaùnh löûa sôm ban ñaàu öùng vôùi toác ñoä caàm chöøng.Tuy nhieân ,khi toác ñoä ñoäng cô taêng thì thôøi gian thöïc hieän quaù trình chaùy ngaén ,neân thôøi ñieåm ñaùnh löûa phaûi thay ñoåi cho phuø hôïp ñeå cho coâng suaát ñoäng cô ñaït ñöôïc toái öu.

5.Boä ñaùnh löûa sôùm ly taâm:

-Coøn goïi laø boä ñaùnh löûa sôùm theo toác cuûa ñoäng cô.Ñöôïc boá trí ôû beân trong delco.Khi toác ñoä ñoäng cô gia taêng thì thôøi gian thöïc hieän quaù trình chaùy ngaén ,ñieåmaùp suaát ñaït cöïc ñaïi naèm xa ÑCT laøm cho coâng suaát vaø hieäu suaát cuûa ñoäng cô giaûm.Ñeå ñaûm baûo aùp suaát cöïc ñaïi caùch sau ÑCT luoân laø 10 ñoä thì phaûi gia taêng thôøi ñieåm ñaùnh löûa sôùm ,ñeå taêng thôøi gian chaùy khi toác ñoä thay ñoåi.

ÔÛ toác ñoä caàm chöøng ,löïc ly taâm cuûa caùc quaû taï khoâng thaéng ñöôïc söùc caêng cuûa loø xo ,neân toác ñoä quay cuûa cam baèng toác ñoä quay cuûa truïc delco.

Khi toác ñoä truïc Delco gia taêng laøm cho caùc quaû taï chuyeån ñoäng ra ngoaïi quanh choát ñôõ quaû taï laøm cho ñóa cam vaø cam xoay sôm hôn truïc delco moät goùc .Do vaäy,cam seõ ñieàu khieån vít löûa môû sôùm hôn ñeå thöïc hieän ñaùnh löûa sôùm .

6.Boä ñaùnh löûa sôùm chaân khoâng:

-Coøn goïi laø boä ñaùnh löûa sôùm theo taûi.Khi caùnh böôùm ga môû nhoû thì löôïng hoøa khí naïp vaøo xylanh ít neân toác ñoä chaùy giaûm.vaø khi caùnh böôùm ga môû lôùn thì hoøa khí naïp nhieàu toác ñoä chaùy gia taêng.

ÔÛ toác ñoä caàm chöøng ,thì loã chaân khoâng ôû phía treân caùnh böôùm ga neân maøng khoâng taùc ñoäng.

Khi böôùm ga môû nheï thì loå chaân khoâng naèm sau caùnh böôùm ga .Ñoä chaân khoâng taùc ñoäng leân maøng laøm cho thanh noái dòch chuyeån keùo maâm löûa xoay ngöôïc chieàu vôùi cam ngaét ñieän ñeå thöïc hieän ñaùnh löûa sôùm.

Khi böôùm ga môû lôùn thì ñoä chaân taùc ñoäng leân maøng giaûm vaø loø xo ñaày maøng trôû veà vò trí ban ñaàu laøm giaûm goùc ñoä ñaùnh löûa sôùm chaân khoâng.