Chương4 Hệtuầnhoàn 4_ He tuan hoan.pdf5 07/02/2017 8:51 SA 9 Nguyễn Hữu Trí Söï tieán...

1

Nguyễn Hữu Trí1

07/02/2017 8:51 SA Nguyễn Hữu Trí2

Chương 4

Hệ tuần hoàn

2


Chương 4. HỆ TUẦN HOÀN

1. Sự tiến hóa của hệ tuần hoàn

2. Hệ tuần hoàn ở người

a. Hoạt động của tim

b. Huyết áp và tốc độ của dòng máu

c. Chức năng của mao mạch

3. Hệ bạch huyết


Nhaø voâ ñòch laën Haûi caåu baéc cöïc (Miroungaangustirostris) noù noåi leân beà maët bieån trungbình chæ khoaûng 6 phuùt moãi tieáng.

3


Söï tieán hoùa cuûa heä tuaàn hoaøn



4


Söï tieán hoùa cuûa heä tuaàn hoaøn• Heä tuaàn hoaøn phaùt trieån töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp,

– Töø heä tuaàn hoaøn hôû ñeán heä tuaàn hoaøn kín– Töø heä tuaàn hoaøn ñôn maùu veà tim moät laàn, ñeán heä tuaàn hoaøn

keùp, maùu veà tim hai laàn.– Töø tim 2 ngaên ôû caù, 3 ngaên ôû löôõng cö, 4 ngaên chöa hoaøn

chænh ôû boø saùt, ñeán caáu taïo boán ngaên hoaøn chænh: 2 taâm thaát,2 taâm nhó ôû chim vaø thuù.

• Heä tuaàn hoaøn ôû nhöõng ñoäng vaät baäc cao ñaëc bieät ôû ngöôøilaø hoaøn chænh nhaát



ÔÛ ñoäng vaät ñôn baøo: söï haáp thu chaát dinhdöôõng vaø thaûi chaát baõ ñöôïc thöïc hieän quabeà maët cô theå.

ÔÛ xoang traøng vaø giun deïp thaáp heä maïchchöa hình thaønh caùc chaát dinh döôõng vaødòch cô theå ñöôïc vaän chuyeån trong caùcnhaùnh cuûa heä tieâu hoùa moät caùch thuï ñoängnhôø chuyeån ñoäng cuûa cô theå.

5



• ÔÛ giun ñoát ñaõ hính thaønh heä maïch kín, nhöng söï vaänchuyeån maùu vaãn nhôø vaøo caùc chuyeån ñoäng cuûa cô theåvaø ruoät, do vaäy maùu chaûy khoâng ñeàu. ÔÛ phaàn ñaàu xuaáthieän nhieàu choã phoàng leân cuûa heä maïch, hoaït ñoäng nhötim goïi laø tim sinh lyù.

• ÔÛ chaân ñoát coù ñoaïn maïch hôû. Löng coù caùc choã phoàng,giöõ vai troø cuûa tim.

• ÔÛ thaân meàm ñaõ xuaát hieän tim, phaân bieät giöõa ñoäng maïchvaø tónh maïch.


Heä tuaàn hoaøn hôû ôû arthropoda vaø mollusca, maùu ñöôïc bôm bôûimoät tim hình oáng vaø tröïc tieáp ñi ñeán caùc vuøng khaùc nhau cuûacô theå thoâng qua nhöõng maïch thoâng vôùi caùc moâ.


6


ChấtthảiCO2


Heä tuaàn hoaøn kín ôû giun ñaát laø moät ví duï minh hoïa, maùu chæchaûy trong maïch maùu, noù ñöôïc taùch bieät vôùi dòch moâ, vaø noùñöôïc bôm bôûi moät hay nhieàu tim.


7




• ÔÛ caù tim chæ coù hai ngaên goàm taâm thaát vaø taâm nhó vôùimoät voøng tuaàn hoaøn duy nhaát. ÔÛ caù heä tuaàn hoaøn ñôngiaûn, chæ coù moät voøng heä tuaàn hoaøn naøy maùu chæ chaûyveà tim moät laàn.

Tim 2 ngaên ôû caù

8



• ÔÛ löôõng theâ vôùi söï di chuyeån leân caïn, phoåixuaát hieän vaø hình thaønh heä tuaàn hoaøn tim-phoåi vaø voøng tuaàn hoaøn tim –cô theå. Timcoù 3 ngaên: hai taâm nhó vaø moät taâm thaát,giöõa taâm nhó vaø taâm thaát coù vaùch ngaênchöa hoaøn chænh neân maùu bò pha troän ôûtaâm thaát.

• ÔÛ boø saùt soáng treân caïn, hoâ haáp baèng phoåi,tim coù 4 ngaên, 2 taâm thaát, 2 taâm nhó trongtaâm thaát vaùch ngaên vaãn chöa hoaøn chænhneân maøu vaãn coøn bò pha ôû trong taâm thaát.


Tim va ̀ heä tuaàn hoaøn cuûa löôõng cö

9


Söï tieán hoùa cuûa heä tuaàn hoaøn• ÔÛ chim vaø ñoäng vaät coù vuù

– Tim coù 4 ngaên rieâng bieät, hai taâm nhó vaø hai taâm thaát

– Hai voøng tuaàn hoaøn hoaøn chænh vaø rieâng bieät

– Maùu tónh maïch ôû taâm nhó vaø taâm thaát phaûi, maùu ñoängmaïch ôû taâm nhó vaø taâm thaát traùi

• ÔÛ chim, cung ñoäng maïch chuû voøng qua phaûi, coønôû thuù cung ñoäng maïch chuû voøng qua traùi. So vôùilöôõng cö, boø saùt thì heä tuaàn hoaøn cuûa chim vaø thuùmaát tính ñoái xöùng.


Hệ tuần hoàn hở Hệ tuần hoàn kín

Cấu tạo Không có mao mạch Có mao mạch

Đường đicủa máu(bắt đầu từtim)

Máu được tim bơm vào độngmạch, sau đó tràn vàokhoang cơ thể. Ở đây, máutrộn lẫn với dịch mô tạothành hỗn hợp máu – dịchmô (máu). Máu tiếp xúc vàtrao đổi chất trực tiếp với cáctế bào, sau đó máu chảy vàotĩnh mạch và về tim.

Máu được tim bơm đi lưuthông liên tục trong mạch kín:từ động mạch qua mao mạch,tĩnh mạch sau đó về tim. Máutiếp xúc và trao đổi chất vớicác tế bào gián tiếp qua thànhmao mạch.

Áp lực củamáu trongđộng mạch

Máu chảy trong động mạchdưới áp lực thấp. Tốc độ máuchảy chậm

Máu chảy trong động mạchdưới áp lực cao hoặc trungbình. Tốc độ máu chảy nhanh.


10





Hệ tuần hoàn đơn Hệ tuần hoàn kép

- Có 1 vòng tuần hoàn.

- Tim có 2 ngăn (1 tâm thất và 1tâm nhĩ).

- Máu chảy trong động mạchdưới áp lực trung bình. Vận tốcmáu chảy trong mạch trungbình.

- Máu đi nuôi cơ thể là máukhông pha

- Có 2 vòng tuần hoàn (vòng tuầnhoàn phổi và vòng tuần hoàn cơthể).

- Tim có 3 hoặc 4 ngăn (2 tâm nhĩvà 1 hoặc 2 tâm thất).

- Máu chảy trong động mạch dướiáp lực cao. Vận tốc máy chảy trongmạch cao

- Máu đi nuôi cơ thể là máu phahoặc không pha

11




Heä tuaàn hoaøn keùp(Maùu ñi qua tim 2 laàn)

Ñoäng maïch phoåi

Tónh maïch phoåi

Cô quan trung gian vaän chuyeån vaät chaát ra – vaøo giöõa teá baøo vaø caùc cô quan khaùc

M.maïch

Caùc moâcô quan

M.maïchTónh maïch chuû

Ñoäng maïch chuû

12


Caáu taïo cuûa heä tuaàn hoaøn

• ÔÛ ngöôøi, heä tuaàn hoaøn coù caáu taïohoaøn chænh bao goàm:

– Tim

– Ñoäng maïch

– Tónh maïch

– Heä thoáng mao maïch


Taâm nhóphaûi

Taâm thaátphaûi

Taâm thaát traùi

Taâm nhó

Maët tröôùc Maët sau

Taâm thaát traùi

Taâm thaát phaûi

Taâm nhó phaûi

Taâm nhó traùi

•Tim coù 4 ngaên, 2 ngaên treân laø taâm nhó, 2 ngaên döôùi laø taâm thaát

13


Tónh maïch

Ñoäng maïch

Tim

Mao maïch

Tim bôm13.640 lít maùu/ngaøy

Trung bình 1 phuùt5 lit maùu qua tim

Tính töï ñoäng

150.000km maïch

70 laàn co boùp


Ñænh

Tim naèm trong loàngngöïc, leäch veà phíatraùi vaø ñöôïc bao boïcbôûi bao tim baèng moâlieân keát.Tim coù caáu taïokhoâng ñeàuTöø goác ñeán moûm, timdaøi 12 cm.

14


Tim hoaït ñoäng nhö moät maùy bôm

Tim chia 2 nöûa:Nöûa phaûi nhaän maùu töø cô theå veà vaø ñöa leân phoåitrao ñoåi khí.Nöûa traùi chöùa maùu dinh döôõng vaø ñöa maùu ñinuoâi cô theå.

Nhóphaûi

Nhótraùi

Thaátphaûi

Thaáttraùi

Van tim

Giöõa 4 ngaên coù van phaân caùch


Van ba laù

Ñoäng maïchphoåi

Van hai laù

Cung ñoäng maïch chuû

Taâm nhó phaûithoâng vôùi taâm thaátphaûi bôûi van 3 laù,taïo thaønh nöõaphaûi cuûa tim chöùamaùu tónh maïch.Taâm nhó traùi thoângvôùi taâm thaát traùibôûi van 2 laù, taïothaønh nöõa traùicuûa tim chöùamaùu ñoäng maïch.

Nöõa traùi tim to hôn nöõa phaûi, chieám 2/3 tim. Giöõa haitaâm nhó laø vaùch ngaên lieân nhó, giöõa hai taâm thaát laøvaùch ngaên lieân thaát.

15


Caáu taïo trong cuûa tim

• Thaønh tim goàm ba lôùp:

– Lôùp ngoaøi cuøng laø maøng lieân keát moûng

– Giöõa laø lôùp cô tim raát phaùt trieån

– Trong laø lôùp noäi moâ

• Cô tim coù nguoàn goác töø cô trôn, nhönglaïi coù khaû naêng co ruùt nhanh vaø maïnhnhö cô vaân


Caáu taïo van tim• Van tim: caáu taïo baèng moâ lieân keát, khoâng coù maïch

maùu.

• Moät ñaàu coá ñònh vaøo maáu loài cô töø thaønh trong cuûataâm thaát bôûi caùc sôïi gaân. Ñaàu töï do thì höôùng xuoángbuoàng traùi vaø phaûi

• Ngoaøi hai laù (traùi) vaø ba laù (phaûi) chính, coøn coùtheâm caùc laù phuï.

• ÔÛ loã thoâng vôùi ñoäng maïch phoåi, ñoäng maïch chuûcuõng coù caáu taïo van, ñoù laø caùc van baùn nguyeät hayvan toå chim ñeå giöõ cho maùu khoâng chaûy ngöôïc laïitaâm thaát.

16


Tiếng tim• Trong chu kỳ tim do sự đóng mở các van và sựhoạt động của cơ tim (nhất là cơ tâm thất) làmxuất hiện các âm thanh (tiếng tim):– Tiếng tim thứ nhất (tiếng tâm thu) xuất hiện ở đầu thìtâm thu do sự co cơ tâm thất và đóng các valve 2 lá và3 lá gây ra. Tiếng tâm thu mạnh, đục, trầm kéo dàikhoảng 0,08-0,12 giây

– Tiếng tim thứ hai (tiếng tâm trương) xuất hiện ở đầu thìtâm trương do sự đóng các valve tổ chim ở gốc cácđộng mạch chủ và động mạch phổi gây ra. Tiếng tâmthu nhẹ thanh gọn và kéo dài khoảng 0,05-0,08 giây.

• Nhờ tín hiệu âm có thể chuyển thành tín hiệu điện(điện tâm đồ)


•Khi taâm thaát co (taâm thu), caùc van giöõa taâm thaát vaø taâm nhó ñoùnglaïi: van hai laù vaø van ba laù

Caùc van daãn ra ngoaøi tim ñöôïc môû: Van ñoäng maïch phoåi vaøcung ñoäng maïch chuû

Taâm thu

17


Khi taâm thaát giaõn ra (taâm tröông), caùc van giöõa taâmthaát taâm nhó ñöôïc môû: Van hai laù vaø van ba laù.

Caùc van ra khoûi tim ñöôïc ñoùng laïi: van ñoäng maïchphoåi vaø van cung ñoäng maïch chuû

Taâm tröông


Heä daãn truyeàn cuûa tim

• Tim coù moät heä daãn truyeàn goàm caùc haïch (nuùt)vaøcaùc boù sôïi. Heä thoáng naøy coøn goïi laø heä thoáng töïñoäng cuûa tim.

18


Haïch xoang nhó (SA) node

Haïch nhó thaát(AV) node

Boù His

Caùc sôïi Purkinje

Haïch Keith-Flack

Haïch Aschoff-Tawara

Heä daãn truyeàn cuûa tim

Nhôø heä thoáng caùc haïch nuùt


Haïch xoang nhó (haïchKeith-Flack) laø trung taâm töïñoäng chính naèm döôùi lôùpngoaøi cuøng cuûa cô tim,giöõa tónh maïch chuû treân vaøtaâm nhó phaûi, lieân heä vôùikhoái cô cuûa hai taâm nhó vaøhaïch nhó thaát bôûi caùc sôïi côchöa bieät hoùa, taïo thaønh boùdaãn truyeàn.

Haïch nhó thaát (haïchAschoff-Tawara) laø trungtaâm töï ñoäng phuï naèm ôûdöôùi lôùp noäi maïc cuûa thaønhtaâm nhó phaûi, treân neàn vaùchnhó –thaát.

19


Boù His goàm caùc sôïi baétnguoàn töø lôùp noäi maïc taâmnhó phaûi.

Lieân heä vôùi caùc boù sôïi töøhaïch xoang nhó ôû phíatreân, phía döôùi noái lieàn vôùiboù His. Boù His coù hainhaùnh nhoû ñi vaøo taâmthaát. Daãn truyeàn xungñoäng töø taâm nhó xuoángtaâm thaát


Phía treân noái vôùi caùc sôïicuûa haïch nhó thaát, phíadöôùi sau khi chaïy doïc moätñoaïn theo vaùch lieân thaát,chia thaønh hai nhaùnh phaûivaø traùi.

Hai nhaùnh naøy chaïy theohai phaùi phaûi vaø traùi cuûavaùch lieân thaát. Khi xuoángñeán moûm tim, hai nhaùnhphaân thaønh maïng löôùiPurkinje tieáp xuùc vôùi sôïi côtaâm thaát

20


• Tim hoaït ñoäng nhö moät caùi bôm vöøa huùt vöøa ñaåy.– Chu kyø hoaït ñoäng cuûa tim baét ñaàu töø taâm nhó phaûi. Taâm nhó

phaûi co tröôùc taâm nhó traùi khoaûng 0,01 – 0,03 giaây.

– Caû hai taâm nhó co trong khoaûng 1/10 giaây, roài giaõn ra trong7/10 giaây.

– Khi taâm nhó ngöøng co, hai taâm thaát co ñoàng thôøi trong 3/10giaây vaø sau ñoù laø giaõn trong 5/10 giaây.

Nhö vaäy moät chu kyø hoaït ñoäng cuûa tim laø 8/10giaây, trong ñoù pha tim co (pha taâm thu) laø 4/10giaây vaø pha tim giaõn (taâm tröông) laø 4/10 giaây.

Chöùc naêng cuûa tim


Taâm nhó co. Van baùn nguyeät ñoùng, van nhó thaát môû. 2taâm nhó co ñaåy maùu xuoáng taâm thaát

Caû 2 taâm thaát co. Van nhó thaát ñoùng,Van baùn nguyeät môû. Maùu vaøo caùc ñoäng maïch

Taâm thaátvaø taâm nhógiaõn.Van nhóthaát môû.Van baùnnguyeät ñoùng

0,3 giây

0,1 giây 0,4 giây

21


Söï vaän chuyeån cuûa maùu chuû yeáu do aùplöïc co boùp cuûa taâm thaát traùi taïo neânHuyeát aùp laø hieäu soá cuûa löïc ñaåy vaø taát caû löïccaûn cuûa heä maïch…

Löôïng maùu tôùi naõo (~13%) luoân ñöôïc giöõ oån ñònh hôn so vôùi caùc moâ khaùc

HUYEÁT AÙP (BLOOD PRESSURE-BP)

22


- Troïng löôïng maùu

- Löïc ma saùtMa saùt noäi moâMa saùt thaønh maïch

- Löïc keo dính

Löïc ñaåy cuûa timphaûi thaéng ñöôïc:

Hai nguoàn lôùn:- Löïc ñaåy cuûa tim(taâm thaát)

- Löïc co boùpcuûa maïch


Huyeát aùp toái ña khoaûng töø 100-120 mmHg (treân 150 mmHg laø taêng huyeát aùp)

Huyeát aùp toái thieåukhoaûng 50-70 mmHg

(treân 90 mmHg laø taêng huyeát aùp)

Hieäu soá huyeát aùp trung bình 30-60Döôùi 30 vaø treân 60: coù bieán chöùng maïch

Huyeát aùp coøn phuï thuoäc sinh lyù, beänh lyù

23


Caùc phöông phaùp môùikieåm trahuyeát aùp


Heä maïch

64% maùu14% maùu

22% maùu

24


Ñoäng maïch (Arterial)

• Ñoäng maïch laø heä thoáng daãn maùu töø tim ñiñeán caùc cô quan trong cô theå.

• Tieát dieän cuûa ñoäng maïch caøng gaàn timcaøng lôùn, caøng xa tim ñoäng maïch caøngphaân nhaùnh nhieàu vaø heïp daàn

• Chieàu maùu chaûy trong ñoäng maïch laøphaân ly

• Ñoäng maïch caøng gaàn tim caøng lôùn goïi laøñoäng maïch ñaøn hoài

• Ñoäng maïch nhoû ôû xa tim, lôùp cô trôn phaùttrieån maïnh ñeå co boùp neân goïi laø ñoängmaïch cô


Heä ñoäng maïch cuûa cô theå

25


Tónh maïch (Vena)

• Tónh maïch laø heä thoáng daãn maùu töømoâ vaø cô quan veà tim.

• Thaønh tónh maïch coù caáu taïo töông töïthaønh ñoäng maïch nhöng moûng hôn.

• Trong tónh maïch coù caáu taïo van toåchim hay van baùn nguyeät. Ñaàu töï docuûa caùc van höôùng veà phía tim, coùtaùc duïng ngaên caûn doøng maùu chaûyngöôïc laïi.


Heä tónh maïch cuûa cô theå

26


Valve tĩnh mạch


Mao maïch (Capillaria)• Mao maïch noái giöõa ñoäng

maïch vaø tónh maïch,ñoù laømaïng löôùi mao maïch nhoû coùñöôøng kính khoaûng 7,5 mm vaødaøi khoaûng 3mm. ÔÛ ngöôøitröôøng thaønh coù khoûng 4 tæmao maïch. Tieát dieän maomaïch xaáp xæ baèng ñöôøngkính hoàng caàu.

• Thaønh mao maïch raát moûnggiuùp cho quaù trình khueách taùndieãn ra deã daøng.

27


Veà töø phaàntreân cô theå

Ñi nuoâi phaàn treân cô theå

Ñeán phoåi traùi

Töø phoåi traùi veà

Ñeán phoåiphaûi

Töø phoåi phaûi veà

Veà töø phaàn döôùi cô theå

Ñi nuoâi phaàn döôùi cô theå

Voøng tuaàn hoaøn


Bôm maùu ñi nuoâi cô theå

•Maùu trong ñoäng maïchchuû ñeán caùc moâ trongcô theå, phaân phoái oxyvaø caùc chaát dinh döôõngcho caùc maïng maomaïch, maùu ñoû thaåm vôùilöôïng oxy thaáp, dichuyeån trong caùc tónhmaïch nhoû, tieáp tuïc vaøocaùc tónh maïch lôùn hônvaø cuoái cuøng ñeán tónhmaïch chuû döôùi vaø tónhmaïch chuû treân.

Ñoäng maïch chuû

Voøng tuaàn hoaøn

28


Daãn maùu töø phaàn treâncuûa cô theå veà taâm nhó phaûi

Tónh maïch chuû treân

Tónh maïch chuû treân mang maùu töø ñaàu coå tay veà tim


Daãn maùu töø phaàn döôùi cuûa cô theå veàtaâm nhó phaûi

Tónh maïchchuû döôùi

Tónh maïch chuûdöôùi mang maùutöø chaân vaø caùcphaàn cô theådöôùi.

29


Nhaän maùu töø cô theå veà tim

Taâm nhó phaûi

Hai tónh maïch chuû chaûy vaøo taâm nhó phaûi cuûa tim.


Nhaän maùu töø taâm nhó phaûi vaøbôm maùu vaøo ñoäng maïch phoåi

Taâm thaát phaûi

Thaønh cô cuûataâm nhó co laïi ,maùu seõ doàn töøtaâm nhó xuoángtaâm thaát phaûi.

30


Bôm maùu töø tim leân phoåi

Ñoäng maïch phoåi

Khi taâm thaát phaûi co, seõñaåy maùu coù ít oxy vaøoñoäng maïch phoåi ñeánphoåi.

ÔÛ phoåi ñoäng maïch phoåiphaân nhaùnh thaønh caùctieåu ñoäng maïch vaø cuoáicuøng maùu ñi vaøo maomaïch phoåi, taïi ñaây CO2ñöôïc loại ra vaø O2 ñöôïcthu nhaän.


Daãn maùu giaøu oxy töø phoåi veà taâm nhó traùi

Tónh maïch phoåi

Maùu môùi thunhaän O2 naøy seõtheo tónh maïchphoåi veà taâm nhótraùi cuûa tim.

31


Nhaän maùu giaøu oxy töø phoåi veà

Taâm nhó traùi


Nhaän maùu töø taâm nhó traùi vaø bôm maùuvaøo ñoäng maïch chuû

Khi taâm nhó traùi co seõñaåy maùu xuoáng taâmthaát traùi, khi taâm thaáttraùi co, maùu ñöôïc bômvaøo ñoäng maïch chuû,voøng tuaàn hoaøn ñöôïckheùp kín

Taâm thaát traùi

32


Maïch nuoâi tim

Do 2 ñoäng maïch vaønh ñaûm traùchKhoâng lieân heä tôùi caùc ñoäng maïch khaùc

Ñöôøng kính luoân thay ñoåido hoaït ñoäng co boùp cuûa tim

Caùc maïch nhoû luoàn laùchsaâu vaøo caùc moâ cô tim

2 traïng thaùi beänh lyù taéc ngheõn, xô vöõa


Cung caáp oxy, hormone vaø chaátdinh döôõng cho caùc moâ cuûa tim

Ñoäng maïch vaønh

33


Daãn CO2 vaø caùc chaát thaûira khoûi moâ cuûa tim

Tónh maïch tim


Voøng THphoåi

loïc khíCO2 vaø O2

Voøng TH laùch loïccaùc TB maùu,saûn phaåm MD

Voøng TH thaäncaân baèng nöôùcvaø khoaùng

Voøng TH tieâu hoùaloïc, thunhaän saûnphaåm dinh döôõng

VoøngTH tim

34

Có hai hệ thống tuần hoàntrong cơ thể thai nhi. Mộtlà dòng máu chảy qua độngtĩnh mạch, hai là hệ thốngbạch huyết mang theo dịchlỏng, thấm qua động tĩnhmạch trở về tim thông quanhững ống nhỏ của hạchbạch huyết.

Voøng tuaàn hoaøn thai nhi

Vòng tuần hoàn thai nhi

- Máu mẹ và con không tiếpxúc với nhau. Trao dổi chấtđược thực hiện qua màngmao mạch của nhau thai.

- Máu giàu dinh dưỡng vàOxy vào thai qua tĩnh mạchrốn. Từ tĩnh mạch rốn chiamột nhánh qua gan, rồi tấtcả đổ vào tĩnh mạch chủdưới để vào tâm nhĩ phải.

35

• Phần lớn máu ở tâm nhĩ phải sẽ qualỗ bầu dục (botan) để sang tâm nhĩtrái, xuống tâm thất trái và vào độngmạch chủ. Một phần máu qua phổinhưng không có trao đổi khí ở phổi.

• Một phần nhỏ máu (1/3) từ độngmạch chủ đến các phần dưới cơ thểrồi đổ vào tĩnh mạch chủ dưới. Cònphần lớn (2/3) thao hai động mạchrốn đổ về nhau thai.

Vòng tuần hoàn thai nhi

36


Söï ñieàu hoøa hoaït ñoäng tim maïch

• Söï ñieàu hoøa hoaït ñoäng tim

• Söï ñieàu hoøa hoaït ñoäng maïch


Söï ñieàu hoøa hoaït ñoäng tim

37


• Heä thaàn kinh tham gia vaøo ñieàu khieån hoaït ñoängcuûa tim laø heä thaàn kinh thöïc vaät goàm thaàn kinhgiao caûm vaø phoù giao caûm

• Taùc duïng cuûa thaàn kinh giao caûm ñoái vôùi tim laø:– Taêng höng phaán cô tim– Taêng toác ñoä daãn truyeàn höng phaán trong tim– Taêng taàn soá co tim, laøm tim hoaït ñoäng nhanh hôn– Taêng cöôøng ñoä co tim, laøm cho tim hoaït ñoäng maïnh hôn

• Taùc duïng cuûa thaàn kinh phoù giao caûm ñoái vôùi timlaø:– Giaûm höng phaán cô tim– Giaûm toác ñoä daãn truyeàn höng phaán trong tim– Giaûm cöôøng ñoä co tim– Giaûm nhòp tim

Söï ñieàu hoøa thaàn kinh


Söï ñieàu hoøa theå dòch• Cô cheá taùc duïng cuûa thaàn kinh gaio caûm vaø thaàn

kinh phoù giao caûm laø thoâng qua caùc chaát hoùahoïc trung gian taïi nôi noù tieáp xuùc (synap) vôùi côquan maø noù ñieàu khieån.

• Caùc chaát laøm taêng hoaït ñoäng cuûa tim:– Catecholamin do phaàn tuûy tuyeán treân thaän tieát ra nhö

Adrenalin vaø Noradrenalin– Glucagon cuûa tuïy taïng noäi tieát– Ion Ca2+

– Thyroxin cuûa tuyeán giaùp– Söï giaûm noàng ñoä O2 vaø taêng noàng ñoä CO2.

• Caùc chaát laøm giaûm hoaït ñoäng cuûa tim:– Acetylcholin– Ion K+

• Do vaäy trong noäi dòch, tæ leä ion Ca++/K+ phaûi luoânluoân ñöôïc duy trì oån ñònh

38


Vai troø cuûa voû naõo

• Phaàn cao nhaát cuûa heä thaàn kinh cuõngcoù aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa timthuoäc heä tuaàn hoaøn. Taùc duïng naøygiuùp taêng cöôøng söï thích nghi cuûa côtheå ñoái vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi.– Caùc caûm giaùc sôï haõi, vui, buoàn, ñau

ñôùn, töùc giaän....

– Coù theå gaây caùc phaûn xaï coù ñieàu kieänñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa tim (töï laøm chaämnhòp co tim)


Söï ñieàu hoøa hoaït ñoäng maïch

• Söï ñieàu hoøa thaàn kinh

• Heä thaàn kinh giao caûm vaø phoù giaocaûm tham gia tröïc tieáp vaøo vieäcñieàu hoøa hoaït ñoäng cuûa heä maïch.

• Söï ñieàu hoøa theå dòch

• Moät soá hormon vaø moät soá yeáu toátham gia ñieàu hoøa heä maïch

39


Caùc chaát gaây co maïch

Adrenalin cuûa phaàntuûy tuyeán treân thaänlaøm co maïch, gaâytaêng huyeát aùp

Renin do quaûn caàuthaän tieát ra laøm comaïch

Vasopressin (ADH)ñöôïc giaûi phong töøthuøy sau tuyeán yeângaây co maïch.


Caùc chaát gaây giaõn maïch

Acetylcholin gaây giaõn maïch

Phaân aùp O2 (CO2) trong maùu giaûm(taêng) gaây giaõn maïch

pH maùu giaûm gaây giaõn maïch.

Nhieät ñoä taêng gaây giaõn maïch

……….. .

40


Tuaàn hoaøn baïch huyeát

• Baïch huyeát ñöôïc hình thaønh töø heätieâu hoùa, coù nhieàu lipid vì acid beùovaø glyceryl ñöôïc haáp thuï chuû yeáuvaøo maïch baïch huyeát.

• Baïch huyeát ñöôïc loïc ra töø dòch theå.Trong cô theå ngöôøi vaø ñoäng vaät,dòch theå chieám khoaûng 65%. Trong1 ngaøy ñeâm, coù khoaûng 1,2-1,5 litñöôïc loïc vaøo heä baïch huyeát roài ñoåvaøo maùu


Baïch huyeát laø moät dòchtrong suoát, vaøng nhaït.Tæ troïng 1,023-1,026. ÑoäpH thaáp hôn maùu. Haømlöôïng protein thaáp hônmaùu. Ñöôøng glucose0.1%, muoái khoaùng 0,8 -0,9% (chuû yeáu laø NaCl)Trong baïch huyeát thöôøngkhoâng coù hoàng caàu vaøbaïch caàu coù haït maø chæcoù monocyte vaølymphocyte.

Trong heä maïch baïch huyeát coù nhöõng ñieåm taäp hôïp moätlöïc löôïng baïch huyeát ñöôïc goïi laø caùc haïch baïch huyeát

41


Chöùc naêng chính cuûa heä baïch huyeát

• Loïc baïch huyeát

• “Huaán luyeän” vaøsaûn xuaát caùc teábaøo baïch huyeátcuûa heä mieãn dòch

• Vaän chuyeån lipidñöôïc tieâu hoùa vaøhaáp thu ôû ruoät non


Mao maïch baïch huyeát

• Teá baøo bieåu moâmoûng (khoâng coùmaøng neàn) vôùituaàn hoaøn moätchieàu. Chuùngchaïy song songvôùi tónh maïch.

• Ñaàu cuoái kín chopheùp baïch huyeátchæ chaûy trongmaïch

• Thu nhaän vaø taùi söûduïng dòch moâ

42


Vò trí cuûa mao maïch baïch huyeát

• Moïi nôi, tröø heä thaànkinh trung öông vaøtuûy soáng.

• Caáu taïo ñaëc bieätcuûa mao maïchbaïch huyeát ôû ruoätnon goïi laø nhuõ traáp


Maïch baïch huyeát

43


Caáu taïo heä baïch huyeát

• Goàm: caùc maïch beù ñeå cho dòchtheå thaám vaøo, caùc oáng naøy taäptrung ñoå vaøo hai oáng baïch huyeátchính:

– OÁng maïch ngöïc phaûi

– OÂáng maïch ngöïc traùi

• Toác ñoä baïch huyeát chaûy trongmaïch baïch huyeát raát chaäm,khoaûng 0,25-0,3mm/phuùt.


OÁng maïch ngöïc phaûi: nhaän baïch huyeát töø caùc maïch baïch huyeát beù cuûa chi treân beân phaûi, nöõa phaûi cuûa loàng ngöïc, nöõa phaûi cuûa coå. Oáng phaûi ñoå vaøo tónh maïch treânOÂáng maïch ngöïc traùi: nhaän baïch huyeát töø caùc phaàn coøn laïi cuûa cô theå, nhaát laø töø heä tieâu hoùa. Oáng traùi ñoå vaøo tónh maïch chuû döôùi.

OÂáng maïch ngöïc traùi

Tónh maïch döôùi ñoøn traùi

OÁng maïch ngöïc phaûi

Tónh maïch döôùi ñoøn phaûi

Maïch nhuõ traáp

44

Cám ơn!

Chương4 Hệtuầnhoàn 4_ He tuan hoan.pdf5 07/02/2017 8:51 SA 9 Nguyễn Hữu Trí Söï tieán...

Documents

Transcript of Chương4 Hệtuầnhoàn 4_ He tuan hoan.pdf5 07/02/2017 8:51 SA 9 Nguyễn Hữu Trí Söï tieán...