Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 10.

8/6/2019 Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 10.

http://slidepdf.com/reader/full/caillau-guillon-joannes-chrysostomus-opera-omnia-1835-volume-10 1/545



IN JOAN.NEM HOMILIA LII. 85

saepe ulnntiir remedio; et nos non finem faciemus eadcm

clamaiicli, memorancli, docendi, hortandi. Nam mulla est

soeculariiim rerum turba, qnac in horam oblivionem conji-

ciat, ac doclrina frequenti est opus. Ne ergo huc frustra

conveniamus, opera exhibeamus bona, ut futura bona

consequamur, gralia et benignitale Domini nostri Jesu

Christi, per quem et cum pro Patri gloria simulque Spiri-

lui sancto, nuncet semper, et in sa?cula sseculorum.Amen.

HOMILIA LIP,

CAPUT YIL

Venerunt ergo ministri ad ponlifices et Pharisaeos, et dixe-

runt eis illi : Quare non adduxislis eum? Responderunt

ministri : Nunquam sic loculus est homo ut hic homo\

I. Nihil verilate clarius, nihil simpiicius, nisi nos ma-ligne agamus; sed si maligne nos geramus, nihil diiTicilius.

Ecce Pharisaji et Scribac, qui sapientiores esse videbantur,qui cum Ghrislo semper erant, quia insidias illi struebant,

hcet miracula viderent, hcet Scripluras legereut , nihil,

lucri, sed multum damni tulerunt : ministri vero, elsi illis

omnibus experles, una concionecapti sunt : et cjui adillum

vinciendum venerant , admiratione vincli redlerunt. Nonillorum prudentia tantum admiranda est, quod signis non

opus habuerint; sed etiam quod sola doctrina capti sint.

Non dixerunt enim : «Nemo unquam tanta edidit miracula :

sed quid? «Nemo unquam sic loculus est. » Non eorum

• AUas Li. — 2 Joan, vii. /^5, ^6.

6.



84 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ergo priulenlia solum admirabllis est, sed eliam loquendi

libertas, quod basc iis, qui se miserant, dixerint; quod

Pharisasis ipsumimpugnantibus, qui bacde causa nihil nonagebant. «Venerunt, ait, ministri, et dicunt eis Pharisa^i

»Quarenon adduxistis eum?»Quod venerint, longe majus

fuit, quam si mansissent ; sic quidem illorum molestia li-

berali fuissent; sed nunc Christi sapientiac sunt prajcones,

majoremque exhibent fiduciam. Nec dicunt : « Non potui-

mus propter turbam, quai illum quasi Prophetam audit : »

sedquidPfl Nemo unquam sic locutus est. »Atqui poter^nt

illam excusationem afrerre : sed rectum animum prae se

ferunt. Hoc enim non admirantium modo erat, sed etiam

criminantium quod se ad illum h*gandum misissent, quem

potius audire oportebat. Atqui non longam, sed brevem

audierant concionem. Mens enim sincera non longis opus

habet sermonibus. Tanta est vis veritalis. Quid ergo Pha-risaei? cum compungi oportuisset, illi contra sic incusant

eos : « Numquidet vos seducli estis ' ?» Adhuc blandiuntur,

nec asperis utuntur verbis, verili ne omnino se desererent.

Sed furorem tamen indicant et caulo loquuntur. Cumoportuisset inlerrogare quid dixisset, et dicta ejus admirari

,

id non faciunt gnari se haud dubie captum iri ; sed slullis-

simo illos argumento impetunt. « Cur, inquiunt, nemo ex

»principibus credidit in eum'?» Ita-ne, quaeso, Christum

accusas, elnon incredulos. «Sed turba, quae non novit le-

»gem, maledicti sunt^. »Hinc magis accusandi eslis, quod,

turba credenle, vos increduli manserilis. Popularesenim ut

legemcognoscentesagebant.Quomodoergomaledicli sunt ?

Vos qui legem non servatis, maledicli estis; nonilli

quilegi obsequuntur. Non oportebat enim a non credcnlibus

criminari eum, cui non credebatur. Non probandus hic

niodus est : nam et vos non credidislis Deo, ut Paulus ait

' Joan. VII, 4;. — » Ibid. 48.— ' Ibid. 49«



IN JOANNEM HOMtLIA LII. 85

« Qiiid enlm sl non crecllderunt qiiiclam? Numqnid Incre-

adulltas eornm fidem Del evacuabit? Absit '. » Nam Pro-

phetae quoque ipsos semper accusabant dlcentes : « Audife

»principes Sodomorum ^ ; » et, « Prlnclpes tul non obtem-

«perant^;» ac rursum, « Annon vestrum est nosse judl-

«clum^i?» Et ublque vehementlus illos incessunt» Quld

igitur? Denm-ne propterea quispiam accusnbll? Apage;

illorum hoc crimen est. Quonam autem alio signo quis

deprehendere posslt vos non cognoscerc legem, quam quodnon credatls? Cum autem cllxissent neminem prlnclpum

credldlsse in eum, sed eos qui legem Ignorabant, merllo

illos argult Nlcodemus his verbls : « Numquldlcx noslra ju-

dlcat hominem, nlsi audlerit ab Ipso prius^? » Oslendit eos

nec nosse, nec servare icgem. Nam si lex vetat quemquaminterfici, nlsi prius audlalur; ipsi vero antequam auclirent,

id moHebanlur ; transgressores suut legis : et qula dice-

bant neminem prlnclpum credldlsse in eum; itleo lufllcjit

Evangehsta ipsum ex eorum numero essc , ul oslendat

cllam principes in eum credldlsse : nondum lamen id pa-

!am, ut decuisset, exhlbuerant : erantque nihilomlnus

Ghrlsto addlctl. Vlde autem quam parcc arguil. Non dlcit

enim : « Yos autem vultis illum occlclcre, et lemere con-demnalls homincm ut seduclorem. » Yerum non ila dlxit,

sed moderatlus ingcnlem lilorum impetum cohlbebat, nec-

non Illorum inconslderantlam et sanguinarium animum.

Idco in legem sermonem convertit, altquc : « Nlsi audierlt

»dlh'genter, ct cognoverit quld faclat. » ftaquc non audire

tantum oporlet, sed dlligenter audire; id enim sibl vuUillud : « Et cognoverit quid faclat, » quld veht, quarc, ct

quam rem spectct^ an ad reipubhcae cversionem lendat ut

iniaiicus. Dubltanlcs crgo cum dlxlssent ncminem prlucl'

* Rom. 111, 5. — 2 lyai, j^ jq, — 3 ibkl. 20. — 4 Mich. iii, 1.-*

' Joan, vu, 5i.



86 S. JO. CIIRYSOSTOMI A.RCHIEPISCOPI C. P.

pam in ipsum crcdcre, nec vehcmenler, ncc remlssc iii ciim

fernntnr.

II. Qnaenam hpcc consequentia , illo dlcente : « Lex

» noslra non judlcat cjuemquam, »responderc : « Nuniquid

»et lu ex Gahlaea es ' ? » Gum oportuisset enlm oslendere

se non temere eo mlslsse qui ilhim vocarent, et non opus

csse ipsum alloqui, acerbefurloseque reponunt : « Scrutare

» et vide, qula ex Gahlaea Propheta non surglt '. » Quld enim

dlxll homo Ille? Num quod Prophcta esset? Dixlt non ju-dicalum non occidi oporterc. Illi vero contumehosc, ac si

Scrlplurarnm prorsus ignarus essct , hcec rcponunt : ac si

dicerent : ((Vade,disce; »Idenim sibl vultilhu], «Scrutareet

» vide. » Quld ergo Chrislus? Quia Gahlaiam et Frophetam

semper in ore vcrsabant, omnes ab ahena opinione remo-

vens , et ostendens se non esse unum ex Prophetls, sed

mundi Domiuum, (4) alt : (( Ego sumlux mundi ^ » Non Ga-

lileae, non Palaestlnoe, non Juda^a;. Quld porro Judixi? ((Tu de

»te Ipso tesllmonium perhlbes , Ipstlnionlum tuum non est

» verum ^. » stukillam ! AdScrlpturas illos sempermilllt,

et dlcunt : (( Tu testlmonium perhibes de te ipso. » Quodaulem perhlbult tesllmonlum? (( Ego sum lux mundi. »

Magnumdictum, utlque magnum. Scd non valde illos exa-

gltavlt , qula nec se jam asqualem Palri dlccbat , nec se

Fihum ejusesse vclDcum; sedlucem tantum. Illud quoquc

tamen evertere volebant : nam majus illud eral , quam dl-

cere, «t Qui sequltur rne, non ambulablt In tenebrls ^. »

Lucem et tenebras splrlluales diclt ; hoc est, non manet In

crrorc. Hic Nicodemum alllcit, et erlglt, utpole qui liberc

loculus esset , alquc ministros laudat quod ila se gcssc-

rint. Clamarc enlm hoc slgnificat , quod vohierit illos ad

audiendum inducere : slmnlque subindicat ilios clam

• Joan. vii, 52. — * Ibid. — ^ I(J, v»w, 12. '— ^ Ibid. i3, —• Ibid. 12.



IN JOANNEM IIOMILIA LH. 87

dolos slruere, in lenebrls nempe et in errore, sed lucem

non superaturos esse. Atque Nicodemo in mentem revocjit

verba illa, quse nuper dixerat; « Omnis qui male operatur,

»odit lucem, et non venit ad lucem , ne opera ejus appa-

«reant \ t> Quia dicebant neminem principum in euni

credidIsse,ideo ait « : Qui male agit, non venit ad lucem,

oslendcns non ex lucis imbecillilale illud esse , sed ex illo-

rum perversa voluntate, « Responderunt et dixerunt ei : Tu» de te ipso testimonium perhibes 2. » Qnid igitur ille?

« Etsi ego testimonium perhibeo dc me ipso, tcstimonium

»meum verum est : quia scio unde veni et quo vado. Yos

«nulemnescilisunde venio ^. »Quod prius dixcrat,hoc op-

ponunt Judoei tanquam praecipue dictum. Quid ergo

Chrislus? Illud everlit , atque ostendit se illa secundum

ipsorum opinionem dixisse eis, quod eum simplicem homi-

nem esse arbitrarentur, aitque : « Etsi ego lestimonium

»perhibeo de me ipso, verum est lcslimonium meum, quia

»scio unde venio. » Quid sibi vult hoc : « Ex Deo sum et

»Deus et Filius Dei ? Deus sibi fide diguus teslis; vos vero

non nostis; sponte vestra maligne agilis, et cum scifstis,

nescire simulalis, sed secuudum humanam senlentiam lo-

quimini, nihiique ampllus intelligere vullis, quam id quod

apparet. « Vos secundum carnem judicatis^. » Ut secundum

carnem vivere, mole vivcre est ; sic secundum carnem ja-

dlcare, cst injuste judicare. « Ego non judico quemquam :

»et si judico, junicium meum verum est. »Hocest, injuste

judicatis. Et si injuste judicamus, iijquiunt , cur non re-

darguls? Cur non costigas? cur non conflemnas ? Quia

non ad hoc veni, inquit. Id enim significat illud : « Ego»non judico quemquam : et si judlco, judicium meuniRverum est. » Nam si judicare veliem , ex damnatorumiiumero essetis. Ha^-c vero non judlcans dico , inquit.

* Joan. w, 20, — 2 id. vui, i4, — 3 Ibid. — 4 Ibid. i5.



88 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

Neque ideo dixi, non jndicans dico , quod non fidam, nie

si judiceni, vos essc capluruai. Nam si judicarem , juste

vos condemnarem. » At nunc tempus judicii non est. Fu-

turum quoque judicium subindicat, cum dicit : « Quia so-

»lus non sum, sed ego et qui misit me Pater '. » Hic porro

innuit non se solum ipsos damnare , sed etiam Patrem.

Deinde hoc sub umbra quadam dixit , in rci testimoniuni

inducens : « Iii lege autem veslra scriplum esl duorum

»hominum teslimonium verumesse

\»

III. Quid hic dixerint hajretici ? Quid phis habeat, quamhomines, si hoc dictum simpHciler accipiamus? Apud ho-

mines enim ideo hoc slalutum fuit , quia nemo sohis est

fide dignus. Apud Deum autem quomodo hoc stare po-

tuerit? Cur dictum est, « Duo ? » Num quia duo sunt , vel

quia homines sunt, ideo sunt duo? Si quia duosunt, cur

non confuglt ad Joannem , nec dlxit : « Testlmonium ego

perhibeo de me ipso , perbibet quoque de me Jonnnes ? »

Cur non ad Angelum? cur non ad Prophelas? Nam sex-

centa alia proferre poterat tesllmonia. Sed non hoc tan-

tum vult significare, quod duo sint; sed etlam quod

ex eadem sint substanlia. « Dlcimt ei : Quis est Paler

»tuus? » Respondit Jesus : « Neque me scitis, ncque Pa-

trem meum ^. » Cum enim scientes lanquam inscii in •

terrogarent , quasi tentanles eum , ne responsione quidem

illos dignalur. Ideo clarius deinceps riberiusque loquitnr,

atque ex jignis exque doctrina sequenlium se testimo-

nium accipit, quod jam crucis tempus immineret. « Scio,

inquit , unde venerim; »quod non illos vahle movit; cum

addidit autem : « Quo ego vado, » magis illos exlerruit,

quasi non esset in morle permansurus. Sed cur non

dixit : « Deus sum ; »scd, « Sclo unde venio? » Semper

humilia sublimibus admiscet, et haec etiam suboccuUat.

• Joan. vin, iG. — 2 ibid, 17. — ^ Ibid, 19.



IN JOANNEM HOMILIA LII. 89

Cum dixisset enlm : « Ego lestimonlum perhlbeo de me» ipso , » idque ostendissct , ad humiliora venit ; ac si

dixisset : « Scio a quo missus sim , et ad quem vadam. »

Sic non poterant contradicerc, cum audirent ab eo missum

esse et ad eum reverti. « Nihil enim, inquit, falsi locutus

sum. Inde veni, illuc remigro ad verum Deum. Vos autem

Deum non nostis : ideo secundum carnem judlcatis. Nampost tot audlta indicia et argumenta adhuc dicltis : « Non

»est verus: » et

Moysemfide

dignumpulatls, et

deaUis et

de se loquentem; Ghrlstum vero non item. Hoc est se-

cundum carnem judicare. c Ego autem non judlco quem-

» quam \ » Atqui etiam diclt : « Paler neminem judicat. »

Cur ergo hlc dicit : » Et si judico, judlcium meum justum

»est, quia non sum solus ? » Rursus secundum illorum

opinlonem loquitur. Hoc est : « Judlcium meum,Patris est

neque aliter quam ego Pater judlcat, neque aliler ego

qiiam Paler. » Cur vero Patrem memoravlt? Non putabant

iUi iide dignum FHium, nisi Patris testlmonlum accepisset.

Alioquin dictum lUud non stetisset. Apud homines enim

cum duo de re aUena testimonlum ferunt, tunc testlmo-

nium verum haLetur; hoc est enlm, duos testimonium

ferre. Si quis vero de se testimonlum ferat , nonjom duo

testes sunt. Vldes-ne ilhim non aUa de causa hoc dlxisse

,

nisi ut ostendcret se consubstantlalem esse, et per semet-

ipsum, deinde non egere se aUo testimonio; utque pro-

baret se nihii mlnus habere , quam PatremPYide ergo

auctoritatem : « Ego sum qwi testimonlum perhlbeo de

»me ipso, et teslimonium perhibet dc me qui misit me»Pater. nNon id posuisset, si mlnoris substanlicC fuisset.

Deinde nc numcri causa id posilum putes, vide potestatem

in nuUo divcrsam. Testificatur homo cum ex se fide dlgnus

est, non cum testlmonio eget; hocque in aUena re : in re

' Joan. V, 22.



90 S. JO. CIIRYSOSTOSII ARCHIKPISCOPI C. P.

vero sua, cimi tcstimonio eget , non jam est fide dignus.

Hic vero conlra : nam in re sua testificans , et se alterius

testimonium habere dicens, se fide dignum esse dicit, un-

dique suam ostendens anctoritatcm. Cur enim cum dixit

« Non sum solus, sed egoetquimisit mePater ; » et, « Duo-

»rum hominum testimonium verum est: » non tacuit , sed

adjecii, « Egosum qui lestimonium perhibeo de meipso?»

auctoritatem ulique demonstrans. Et primo se ipsum po-

suit : « Ego sum qui testimonium perhibeo de me ipso. »

Hic vero oslendit se honore parem : nihilque iUis prodesse

si Deum Patrem se nosse dicant, si se ignorent, cujus rei

causam esse dicit, quod se cognoscere nolint. Dicit ergo

non possc Patrem cognosci sinc sui cognitione, ut vel sic

eos ad sui nolitiam atlraheret. Quia enim, ipso rehclo, Pa-

Irem semper discere quaerebant, ait : « Non poteslis nosse

«Patrem sine me. »Itaque qui in Filium blasphemant, non

in ipsum tanlum , sed et in Palrem blasphemant.

IV. IliEC nos caveamus , cl Filium glorificemus : qui si

non ejusdem csset natin^ce, non ita locutus esset. Quod si

tantum docuerit, ficet alterius esset substantioc, posset

quispiam cognoscere Palrem , et ipsum ignornre; rur-

sumque qui Patrem nosset, non ideo Fih'um rognosceret.Neque enim qui novil hominem , novit etiam Angelum.

Imo, inquies , num qui novit crealuram, novit et Deum ?

Minime. MuUi enim norunt crcaturam , imo oinnes ho-

mines. qui vident inam,et Deum non norunt. Glorificemus

crgo Fifium Dei , non hac gloria tantum , sed etiam per

opera. Sine hac cnim glorin , \\\a nihil est. « Vitle lu, in-

»quit, Judaeus cognominaris, et in lege quiescis, et glo-

» riaris in Deo. Qui alium doces, te ipsum non doccs? qui

»in lcgo gloriaris, per legis transgressioucm Deum inho-

»noras ' ? » Vide ne nos ipsi in rccta fidc glorianles, quod

' Rom, n, 17-23.



9*2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

^VVX V\MVV> W/W^WViVXA W»WXW^W WNVVi/vVN WWV^VX^WWWWWVVVXrtVV\W>W\VV\W\ WAV\^/W»

HOMILIA LIII \

CAPUT VIII.

Haec verba locntns est Jcsns In gazopbylaclo, clocens in

templo. Et nemo apprehendit euin, qnia nondum ve-

nerat hora ejns '.

I. judaicom dementiam ! ante Pascha eum qunere-

bant, atque in medlo positum, ct per se et per alios ipsum

comprchendere soepe frustra tentaverant ; neque tamen

sic de illius virlute stupefacti sunt, sed In maHtla perstite-

runt. Quod enim id semper lentarent Indlcat Illc : « Haec

slocutus est in gazophylaclo, doeens in templo, et nemo

» apprehendlt eum. »In templo loquebatur morc magislri,

quod magls Illos excltarc debulssct. Et ea loqucbatur de

quibus offendebantur, ct accusabant eum , quod sc ipsum

aBqualem Palri faceret. Illud enlm , « Duorum hominum» testimoDlimi verum est ^, » hoc slgnlficat. Atlamen hajc ,

inqult, loquebatur in templo , et quasi maglstcr, et nemo

apprehendit eum, qula nondum venerat hora ejus, id est,

tempus idoneum non erat quo crucifigi volebat. Itaque

lunc non IUorum potestalis fuit, sed dl.spcnsationls ejus,

Ipsi cnlm jam olim volebant , nec potuerunt; nec lunc

potulssent , nisi Ipse permisisset. « Dixit ergo eis Itcrum

» Jesus : Ego vado, et quasretls lue ^. » Cur hoc frcqucnler

dlcit? ut illorum anlmos commovcret ac pcrlerrcfaccrct.

Vlde naniquc quanlam Id parerct formidincm. Nam cumillum inlcrficerc vellcnt.ul ab Illo secxoncrarent, quaerunt

• Alias m. — * Joan, Tiu, 20, — ' Ibid. 17. — < Ibid. 21.



IN JOANNEM HOMlLIi DIII. gS

» quor. » Utrumque enim cognoscetis ct potentiQm meam,et cum Patre consensum. « Illud enim, « A me ipso nihil lo-

wquor, weamdem esse £ubstantiam denotat, et se nihil ul-trapulernum sensum loqui. Quando a cultu vestro excide-

tis, nec concedetnr vobis prislino more ipsum colere; tunc

scielis ipsuin me ulcisci, indignatum adversus eos, qui menon audierunt; ac si diceret ; « Si aiienus et Deo conlra-

rius essem, nontantam ille conlra vos iram concepisset. »

Hoc et Esaias dicit : « Dabit impios pro sepultura ejus * ; »

et David, « Tunc loquatur ad eos in ira tua =•; » et ipse,

« Ecce relinqueturdomus vestra deserta ^ ; «idipsum et in

parabolis, « Quid faciet dominus vineae hujus agricolis illis?

«Malosmale perdet ^. » Vides-ne eum ubique sic loqui,

quod illi nondum crederent. Quod si ipsos perdat, ut re-

vera perdet, nam ait : « Adducite huc eos, qui me nolunt

«regnare, et interflcite^;

»cur iHud non suuin, sed Palrisopus esse dicit ? Ut illorum se imbecillitati atlemperet, si-

mulque genitorem suum honoret. Ideo non dixit : « Relin-

quo domum veslram desertam; »sed, « Piclinquetur, »im-

personaliter loquens. Gum porro dicit : « Quoties volui

wcongregare filios vestros et noluislis ^; »deindeque addit, |

« Relinqiietur, » se desolationis auctorem ostendlt. Quia,

inquit, beneliciis noluislis ad credendum induci, ex sup-

plicio cognoscelis quis sum ego. « Et Pater mecum est. »

Ne pularent, illud, « Qui raisit me, »)minorem ipsum de-

clarare, addit, « Mecum est. » Aliud enim dispensationis,

aliud divinitalis est. « Et non reliquit me solum, quia qu.e

splacita sunt ei fucio semper. » Rursum ad humiliora des-

cendit, illud frequenler tractans quod dicebant, ipsum exDeo non esse, sabbatumque non servare; ideodicit : « Quse

»placitn sunt et facio semper. » Indicans placitam ipsi esse ij

' Isai. Lin, 9. — 2 Psal. n, 5. — ^ Matth. xxm, 38. — ^ Id. xxi,

4o. — 5 Luc. XIX, 27. — ^ Id. xni, 34«



100 S. JO. CIIBYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

firroganles illi ? « Semen Abr:ihre sumns, et iiemini servivi-

» mus unquam '. » Slalim aniino deciderunl, quia lerrenis

inhiabanl. illud : « Si manseritis in sermone meo, » cst in~

dicanlls quid in corde versarenl, et scienlis ipsos credldisse

quidem, non antem mansisse in fidc : et magnum quid-

])iom promiltil, ipsos nempe Disclpulos ejus fore. Cumenim nonnulli nuper recessissent, ipsos subindlcans dicit :

«Si manseritis : » nam illi andiernnt, crediderafjt et reces-

serant, quoniara nonmanserant. «Multi onim Discipulorura»ejus abierunt retio, et jam non cum illo palam ambula-

»bant'. Cognoscelis veritalem; » hoc est, me; nam « Ego

» sum veritas. »Judaica quidem omnia typus erant; verila-

lem aulem a me discetis, qua) vos a peccatis liberabit.

Quemadmodum enim illis dlcebat : « In peccatis vestris

»moriemini; » sic et hls dixit : o Liberabit vos. » Non dixit :

«Liberabo vos a servltute, » sed hoc Illis intelllgendun) re-

liquit. Quid ergo ilii?«Semen Abrahae sumus, et nemini

»servivimus unquam. »Alqui si indignandum fuisset de

priori utique oporluerat, cum dixlt : a Cognoscelis verita-

» tem, netdicondum erat :«Quidergo? an veritalem igno-

ramus ? Lex ergo et notiliae nostrai mendacia sunl. » Verumhapc non curabant, sed de lerrenis tantum rcbus dolebant,

et haec servitulem esse suspicabiintur. Sunt enim , sunt

utique nunc eliam mulli qui de rebus indifFerentlbus et de

hac servitute erubescant; de servitute peccati non ilem

ac mallent millies illa servitute servi vocari, quam hac sc-

meh Tales illi erant, neque aliam noverant servitutem

dicunlque : « Servos vocasti eos qui ex genere Abrahae

sunt, noblles illos, quos iJeo non oportebat servos vocare?

Munquam, inquiunt, servivimus. ))Taiis Jud.Torum fnslus

esl. t Seuien AbrahiT3 simius, Israelltai suuius ^ »Nusquam

gcsta sua commemorant. Ideo in eos clamubat Joannes :

' Joan» vm, 35, — 2 Id. vh 66. — ' Malth. iu, 9.



id^ s. jo. chrysost6mi ARCHrnpiscopi c. p.

iint? « Hoc Abrahnm non fcclt. » Scd qucTnam siint ejiis

opera ? iVlansiieludo, niodesll;», obsoqiiiiim. Vos conlra in-

hnniJini ct (rndoleseslis. Undeautem motisnnt nt ad Oenmconrn<»;erunt ? ll!os Abrahamo iiidignos oslenderat : cnmillnd vitare vellcnt, in majns qnidpiam ascendernnt. Cnmenini cacdesillis exprobraret, quasi nd defensionem dicunt

se Deam nlcisci. Oatendil ergo Dlnd ipsnm esse l)eo advcr-

sanlinin. Illud aiiiem, «Exivi, » si^nificalillum inde venisse.

« Exivi »enim snbindicat ejns ad nos advenlum. Quia au-

tem verisimihler dicluri jrant, cMhena et nova lofjueris ; se

a Deo venisse dicit. « Ideo haec non audilis, inqiiit, quia ex

diabolo estis. Cur me vullis inlerricere? Qnitl criniiuis of

ferre potestis? Si nihil, cnr non credilis mihi ? » Sic ergo

Cum ex meudacio el Cc^de illos ex difibolo esse ostendisset,

probal et ab Abrahamo et a Deo ahenos esse; tufii quod

odio iiaberent cum qui se nihil l.escrat, lum quod non au-

dirent scrmonem ejus. Demonstrat antem ubique se non

esse Dco adversarium, neque ideo iilos sihi non credere;

sed quod alieni essent a Dco. Nameum, quipeccalum non

fecit, qui dicit se a Deo vcnire et ab ipso missum esse, qui

veriiatem loqnel)alur, et itn loquebalur, ut omnes ad se

redarguendum provocaret : neque tamcn credebalur, pa-

lam erat ideo non credi, quod illi carnales essent. Noverat

enim, noverat uliqiic peccala ;inimam abjectam rcddere.

Ideo inqnlt : « Qnoniam iijibecilles facli eslis ad audien-

»dum '. j> Quaudo enim lerrena non polest quls conlcm-

nere, quomodo dc coclcstibus philosophari puterit?

IV. Quamobrem, obsecro, nihil non agamus ut rectam

instituamus vitam, animum purgemus, ut nihii sordium no-

bis impediuienlo sit. Accendite vobis luceni counilionis, et

ne seminrlis in spiuis. Qui non inlclligit nialam esse ava-

rillam, quomodo id quod majus est sciel?Qui ab his non

» Hebr. 5, II,



IN JOANNEM HOMILIA LV. 111

< Tu, iiKinliint, te vonditas. » Ad hcTC Chi istus : « Si ego glo-

srifico me ipsiim, gloria mea nihil est '. »

II Quid hic dicunt haretici ? Audivit, « Numqnid ma-

» jor es patre nostro Abrdham ? » nec ausus cst respondere

« Etiam; » sed obscure loquilur. Quid ergo? Nihil-ne est

gloria ejus? Apud illos nihil. Quemadmodum enim dicit,

« Testimonium meum non est verum, »nempe secundum

illorum opinionem ; sic et hoc loco dicit : « Est qui «^lorificat

»me. » Et cur non dixit : « Pater qui misit me ? » ut supra

dixit, « Quem vos dicitis quia Deus vesler est, et non novis-

»ti.s cum ^ wVolcbul oslendere ip^os non modo Patrem,sed eliam Deum i^norare. « Ego autem novi cum. » Itaque

cum dico : « Novi eum, » non e.^t jactanlia ; « Si dicerem menon nosse,mendaciumesset.Vosaulemcumdicitis vos iihuii

nosse, mendiiCes eslis; alijue ut vos nosse f(ilso dicitis, ita

ego me nou no^^se falso dicerem. « Si ego glorifico nie ip-

»sum. » Quia dicehant;» Qiieoi le ipsum iucis? » respon-

det ille, « Si ego nie ipsum fauo, gloria mea nihil esl. Ul

ergo ilhim perfecle novi, .sic vos iguoralis ipsum. » Ut cumde Abrahamo agt-relur, noii totum abstulil, sed dixit :

« Scioqsda semen Abraha^ eslis, » ut hinc majorem iuferret

accusalionem; sic et hoc loco non toiuin ab-tu!it; sed

quid? « Quem vos dicitis. »Ilhim concedpns gloriam, majo-

rem elVecit crii.niaationein. Quomodo autem ilium ignora-lis? Quia illum, cjui omuia ad ejus gloriam facit et dicit,

conlumelia nflicitis, licet ab ipso missus sit. Verum hoc sine

lei.tinionio est, sed quod sequitur ad illud probandum usu-

veuiet. « lA sermonem ejus servo ^. » Hic si quid contra ha-

buissent, objicere polerant ; magnum quippe hoc erat indi-

cium ipsum a Deo missum ruisse. « Abraham pater vester

» exultavit ot videret diem meum ; et vidit, et gavisus est ^. »

liui sum probat illos ab AbrahanjO alienos esisc, quando de

' Joan, viji, 54. — « Ibid. 55. — 3 Ibid. ~ 4 ibid. 56.



IN JOANNEM HOMILIi LVI. Il5

HOMILIA LYI.

CAPUT IX.

Et prsetcriens Jesus, vidit hominem caecum a nativitate~ et

interrogaverunt eum Discipuli ejus, dlcentes : Rabbi,

quis peccavit, hic, an parenles ejus, ut caecus nasce-

retur "•?

L « Et prseteriens Jesus ^, vidit hominem caecum a nati-

» vitate. » Humanus cum sit, et nostiae sahills ciipidus, ut

improborum ora obstrueret, nlhil omitlit eorum quai ad-

hibere par erat, etsi nonio ei atleuderet. Hoc videns Pro-

pheta dicebat : « Ut juslinceris in serinonlbus tuls, et vlncas

»cum judicaris ^. »ldeo nunc qula verborum sublimitatem

non capiebant ; sed etiam daemoniacum ilhun vocabant,

at«{ue interficere tentabant, e templo egressus, ca3cum sa-

nat, ut et absentla sua illorum furorem sedaret, et slgno

facto duritiem illorum immanilalemque emolHret, ac fidem

dlctis conciliarot ; sigrmmque edit non vulgare, sed quod

tuncprimum visum fuerat. « A sa^culo, inquil, non est audi-

»tum, quod aperuerlt quis oculos ca^ci nati ^. » Cajci enim

oculos forte quis aperuerit; caeci nali, nou ilem. Ac quod

egressus e templo ad hoc data opera venerlt, inde palam est,

quod ipse csecum viderit, caecus vero ad ipsum non venerit.

Et tam diligenler iUum intuitus est, ut id Discipuli adver-

terent, et ad interrogandum inducerentur. \identes enim

eum studiose conspicicntem, interrogaverunt eum : « Quis

))peccavit, hic, aut parentes ejus? »Falso nixa interrogatio :

* Alias LV. — 2 Joan, ix, i, 2. — ^ Vide D, Guillon, tom, xiv,

paS» 93-98. — * Psal, Lii, 5, — ^ Joan. «, Sa.

8.



^ ll8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

exciisatione prlvarentur, sed ut illam haberent. Et rur-

sum aliLi, « Lex autem subintravit, ut abundaret tlelic-

» tum ': /> atqui non idco subintravit; sed ut cohiberetur

peccalum.II. Vides-ne ubique adverbium ex evenlu poni. Ut enim

architectusoplimus partem a^diumperrecit, parlem imper-

feclam reli(juit , ut ex residuo apud incrcdulos de toto sese de-

fendat; itact Deus corpus nostrum conghitinat et perficit,

tanquam domuniquamdam labanteai, cummanum aridam

sanal, paialylici membra firmat, claudos erigit, leprosos

mundat;, ffigrossanat,cruradeblliaconfirmat,mortuossusci-i

tat, clausos oculosaperit,non habenlioculos visumdat.QuaQ

omnia infirmte naturoe vitiadum corrigit, potostatem osten-

dit suam. Cum dicit autem; a Ut manifestetur gloria Dei,»

de se, non de Patre loquitur. lllius quippe gloria manifesta

erat. Quia enim audierant Deum, c\nn homincm formaret,

accepisse iimum de terra; ideo sic ille lutum formavit. Si

enim dixisset : « Ego sum qui accepi pulverem deterra, et

hominem iormavi , » id auditoribus offensloni fuisset ; ubi

vero id ipso opere ostendit, non repugnnre potuerunt.

Acceplo itaque pulvere, qucm cum spulo commiscuit, sic

occullam gloriam suam manifestam reddidlt. INon parva

cnim gloria ernt, cjuod creaturx' opifex putnretur. Ex hoc

enim caetera sequcba)Uur. Ex parle lolum credebalur;

majoris namque fides id quod minus eri»t confirmabat.

Greatarum enim rerum omuium pra3staulissimusesl homo,

et mcmbrorum preliosissimum est oculus : idcirco non

simplicitcr, sed iUo modo hic oculos creavit. Elsi enim

parvum sit membrum, est lamen rnaxime necessarium cor-

pori : hoc Paulus declarat : <' Et si dixerit auris : Non sum«oculus, non sum de corpore, num ideo non est de cor-

»pore ' ? Omnia quippe, ([ucc in nobis suut, divinam po •

* Rom. V, 20. — ' 1 Cor. xri, i5.



IN JOANNEM IIOMILIA LVI, 121

B nox. » Hlnc ostendit etiam post crucem se implorum cii-

ram habiturum esse, multoscjue attraclurum. « Adhuc dles

))est » postbac vero illos penltus ahscindet, quodita

decla-rat : « Quandiu in mundo sum, iux sum mundi '. » Quod

eliam allls dixlt : « Credite, donec lux vohiscum est '. »

III. Cur ergo Paulus proesentem vitam noctem voca-

vit, illam autem vitam, diem? Non contraria Christi

verhis, sed eadem ipsa dicens mente, non Httera; nempe,

« Nox prsecesslt, dies autem appropinquavit ^. » Noctem

enim proesens tempus vocat, propler eos, qul in tenebris

sedent, vel comparando eam cum illa die. Ghristus vero

noctem appellat fulurum lempus, quod tunc a peccando

cessetur. Paulus vero prxsenlem vltam noctcm appcHat,

quia il, qui in nequilla et incrcdulilale vivunt, in tene-

bris sunt. Fldeles igitur alloquens alt : « Nox praecesslt,

» dles aulem appropiuquavlt, » utpote qui luce ilhi frui-turi slnt, noctem vero velerem vilam appeUat : « Abjlcln*

»mus, inquit, opera lenebrarum ^. » Yides-ne ilhmi noc-

tem Ipsls esse dlcere, quare oddlt : « Slcut In dio honesle

«ambuh-^mus ^, » ut IUa fruamur luce. Nam si lux haic

tam pulchra est, coglla quahs erlt illa. Quantum enim

solaris radlus est lucernae lumine splendidlor , tanto ,

imo longe magls erit lux illa hac pr.estantlor. Et hoc

signlficabint his verbls , « Sol obtenehrabitur; »id est, ob

vim splendoris illlus non appareblt. Quod si nunc ut

splendidas et bono oere fruentes aedes habeanius, infi--

nilas opes expendlmus mlscre exaedificando, cogila quot

sint subeiindi corporei hibores, ut splendidas a^dcs nobis

in coellsexlruamus, ubi hix

illa InefFiibllis.lllc enriU et

pugnfc et contenliones de termlnls ct parietibus; ibi vero

nihll similo, nulla invidla vel livor ; nemo de terminis

* Joan. IX, 5. — * Id. xii, 36, — ^ Rom. xui, 12. — ^ Ibid. —« Ibid. i5.



IN JOANNEM HOMILIA LVII. 1 29

» vestrum qui hoc opus feclt ^. «Perniciosum enlm, perni-

ciosuni uliqne est pravorum consortium. Non tam cito

pestis grassatur, et scabies corruinpit illa afFectos, nt pra-

vorum nequitia : nam « Corrumpunt bonos mores colloquia

«prava '. » Propheta quoque ,« Egredlmini de medio eo-

»rum, et segregamini ^. » Nemo itaque improbo utatiir

amico. Nam si pravos filios exhoeredamus, neque nalurani

reveremur, vel leges ejus, neque necessitatem quamvis,

multo magis notos et famih*ares fugcre oportet, si ma!i sint.

Quamvis enim nulio hinc damno alTiciamur, malam tamenfamam vitare non polerimus. Exlranei namque non vitam

explorant, sed ex socii.s judicant. ILtc ipsa et nnptas et

virglnes rogo. « Provldenlcs, inquit, bona non solum coram

»DomIno, sed etiam coram hominibus ^. wNihil er2;o non

rgamus, ne proximo OiTendiculo simus. \ila cnlm, etsi

reclissima, si ofiencliculo ahis slt, totum perdidlt. Et quo-|

niodo potest recta vlla offensioni esscPcum malorum con-

sorllum malam parit famam. Gum enim fidenler cuili

improbis versamur, elsi niliil nobis damni accldat, alils

ollendlculo sumus. IJacc vlris, mulleribus, vlrglnibus dico,

corum consclentlee explorandutn rellnqucns, quanta hinc

oriantur maLn. Ego quidem nlhil mali t^usplcor, ncque ah'us

fortasse perfeciiorum; sed simplicior fraler in lua ofrendi-

tur perfcclione : oportet autem illius consulere imbecilH-

tatl. Etlamsi hinc ille non Iredatur, sed Genlilis ofTenrlelur.

Jnbct autem Paulus sine ofTensionea Esse Judcels, GraL'cIs

»et Ecclesi(e Dei ^ » Ego nlhil ma!i de vlrglne susplcor;

virginiialem qulppe amo; charitas autem non cogilat ma-lum. Hoc inslitutum vit.T admodum dillgo, neque absur-

dum quid cogllare possum. Quomodo id externis persua-

debianis? Oportet emm iliorum ellam ralionem habcre.

' 1 Cor. lu, i3, et V, a. — * Id. xin, o3,— ' Jcr. li, 6.— < Rom.XII, 17. — 5 X Cor. X, 3.

LXXIX, q



IN JOANNEM IIOMILIA LVIII. 1^7

fide dlf^num non putabatis, inquarn, cur vocastis et se-

cuntlo inlerrogaslis? Cum porro nihil veritus, vera loque-

retnr, quanclo maxiine mirari illum oportebat, timc illumdamnant. Quid porro slbi vult illud, « In peccatis natus es

» tolus ? » llic illi caecitalem exprobrant, ac si dicerent ; « Aprima astale in peccatis es ; » ac si ideo coecus fuisset, quod

praeler rationem est. Hac in re ipsum consolans Chrislus

dicebat : « In judicium ego veni io mundum, ut non viden-

»tes, videant," et qui vident caeci fiant \ In peccatis natus

»es totus, et tu doces nos? » Quid dixerat ille? Num suam

senlentiam atlulerat ? Annon potius communem, cum di-

ceret : « ScimusquodDeus peccalores non exaudit ? » Nonne

ea,quoe vos dixeratis,in medium altuiil?« Etejecerunteum

» foras ^. » Vidisti-ne veritalis pra;conem, et quoniodo pau-

perlas philosophiam non inlerturbarit. Yides-ne quot

et quanta a principio audierit ct passus sil ? et quomodoverbis et operibus leslificatus sit?

IV. Uxc porro scripta sunt, ut nos illa imitemur. Namsi mendicus, caecus, qui Christum non viderat, tantum fi-

ducicc statim oslcndit ante Christihortamonta, stans contra

popuhim totum, caedcm spirantem, a daemone actum, hi-

rentem, ex ejus voce Christum damnare cupicntem : neque

ccssit illc, neque rccessit, sed lidenter illos confutavit, ma-luitque foras cjici, quam veritalem prodere; quanlo magis

nos, qui tandiu in fide viximus, qui per fldem sexcenla mi-

racuLn vidimus, qui majora quam ille benedcia acccpimus,

qui interioribus oculis arcana mysleria vidimus, et ad tan-

lum honorem vocati sumus, omncm fiduciam cxliibere

oporlet adversus eos, qui Christianos accusant, iUosqueconfutarC;, ncque eis temere parcere? Hoc vero facere po-

terimus, si fiduciam assumamus et Scripturis altendamus,

neque perfunctorie illas audiainus. Nam si quis assidue

• Joan. IX, 3g. — » Ibid. 34.



l38 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIIiPISCOPI C. P.

venlat, etiamsi domi non legat, sed hic diclis atlendat :

anni.unius spalio poterit mulla discere. Neque enim hodie

has, cras alias Scripturas leginius,sed semper easdem. Al-

lamen muUi ita misere afFccti sunt, ut post tanlam leclio-

nem, ne nomina quidem ilLrorum sciant. Nec verenlur,

neque Ibrmidant lam negligenter ad divinam ingredi con-

cionem. Sed si citharoedus, si saltator vel alius quivis ad

scenam vocarit civitolem, diligenler omnes accurrunt, et

gra.tias habent vocanti, atque in spectaculo hujusmodi di-

midium diei insumunt : Deo autem nos per Prophetas et

Apostolos alloquente, oscltamus, nos scalpimus, rastidi-

mns. In aestale quidem et ajstu magno forum petimus : in

hyeme vero a pluvia et luto domi continemur. At in hippo-

dromis, ubi nullum est tectum quod a pluvia defendat,

mulli imbre urceiitim labento, vento aquam in vultum fe-

rente, insania ducti stant, frigore, pluvia, lulo, via?. longi-

tudine despoctis, iiihil eos domi relinet, nihil a spectaculo

cohibere potest. Huc autem ubi tectum, ubi mire tcn)pe-

ratus calor, venire relVigiunt, cum de animae salule agatur.

Ha*ccine, qucTSO, toleranda? Ideo in illis apprime edocli in

necessariis imperiliores quam pueruli sumus. Quod si quis

le aurigam vel saltalorem appellet, id conlumeliflm dicis,

hcet nihil non agas ut tibi hoc vituperium atlrahas; si veroad rei spectaculum evocet, non resilis; artemque cujus

nomen refugis, tolam fere prosequeris. Ubi vero et rem et

nomen tenere debes, atque esse et vocari Chrislianus, ne-

quidem quid id sit inlelligls. Quid hac amentia pejus ? Hasc

frequeuler vobis dicere vclim; sed timeo ne frustra et sine

ullo frurtu vobis sim odiosus. Video namquo insanienles,

non modo juvenes, sed etiam senes : quorum maximo

causa erubesco, cum virum cerno canitie venerandum,

canos dehonestare, etfilium secum trahere.Quidmagis ridi-

culum? quld turpius?Filius a palre turpilcr agere docelur.



i44 s. jo. cnnYsosTOMi AncnrEPiscopi c. p.

»qulcl et nos caeci siimiis ? » sed nt tibi in memoriani rcvo-

caret eos ipsos esse, qui anle ab illo reccsserant, illumquc

lapidabant. Erantcnim quidam, qni perfunctorie sequeban-

lur, et facile in contrarium vertebantur. Undcnam ergo

se probat, non deceplorem, sed pastorem esse? Allalis

utrinque indiciis et pastoris et deceptoris, et hinc illis cx-

plorandce veritalis ansam praebet. Et primo quis sit deeep-

tor et fur oslendit, ex Scripluris sic vocans illum his ver-

bis : « Amen, amen dico vobis, qui non inlrat per ostium

» in ovile ovinm, sed ascendit aliunde, ille fur est et latro '.

Yide lalronis signa ; primo, non palam intrat; secundo,

non per Scriplurarum lestimonium : hoc enim est non

intrare per ostium. Hic porro et qui fuerunt, et qui futuri

erant indicat, Antichristum, fahos Christos Judam, et

Theudam, et alios hujusmodi; jure autem ostium Scriptu-

ras vocat. Ho) namque nos ad Deum ducunt, el Dei co«z;ni-

tionem aperiunt: hfc oves faciunt, hfe custodiunt, nec hiposingredi sinunt.Tanquam cnim tutum ostlum, hcrrcticos ab in-

gressuarcent,nosquc in securilate qua vohmiusconslituunt,

nec sinunterrare. Etsi hoc oslium non pandamus, non eri-

mus inlmicis captu faciles : hinc eos, qui vere pastores, et

qui non pastores sunt, cognoscemus. Quid sibi vult autcm

« In ovile? » id est, ad curandas ovcs. Qui enim sacra non

ntitur Scriptura, sed aliunde ascendit; id est, qui sibi

aliam et non statulam viam aperlt ; hic fur cst. Vides-ne

hinc eum cum Patre consentire, dum Scripluras in medium

aflert? Ideo Judasls dlcebnl : o Scrutamini Scripturas % »

et Moyscm in medium adduxit in testem, nccnon Prophe-

las omncs. « Omnes, inquit, qui audiunt Prophctas, venlent

» ad me;»

el,«

Sicrederetls iVIoysi, crcdercLls ct mihi. »

Hic porro illud ipsum mctaphorice ponit. Cum dixit autem,

« Ascendit aliunde, » Scribas subiudicavit, quia docebant

' Joaii. X, 1. — ' Id. V, Sg.



l58 S. JO. CHRY50ST0MI iaCHIEPISCOPI C. P.

sueli simus et miles. Unde autem ad hanc perveniemu?

mansuetudinem ? Si peccala noslra frequenler cogitem.us,

si lugcamus, si lacrymemur. Anima quippe in dolore hu-

jusmodi versans, non indignalur. Ubi namque luctus est,

ibi ira esse nequit; ubi dolor, ibi iracundia eliminatur;

ubi contritio animi, nulla ibi indignatio. Luctu affectus

animus, non spatium lemporis habet ut excitetur. Sed acerbe

ingemiscet, amarius flebit. Scio multos haec audienles ri-

dere; at ego non finem faciam illos deplorandi qui rident.

Luctus enim est praesens tempus, planctus et gemituum.

Multa quippe et in verbis et in rebus peccamus. Talia vero

perpetranlesexcipient gehenna,fluvius ardens igneo alvco,

regni ccelorum amissio, quod est omnium gravissimum.

Post hanc comminalionem, dic mihi, rides, in deliciis viyis,

ac Domino tuo irato et comminanle, in lapsu perstas, nec

times ne tibi sic ardenlem fornacem compares? Non audis

quid quotidie clamet ? « Esurientem rne vidistis, et non de-))dislis mihi manducare ; sitientem, et non dedistis mihi

»bibere. Discedite in ignem paratum diabolo et angelis

wejus '. )) Hiec quotidie comminatur. Sed cibum iili dedi,

inquies. Quando et quot diebus? Decem aut viginti? At

non hoc salis habet ille ; sed quanto tempore in terra ver-

saris. Nam et virgines oleum habuerunt; sed non quautum

ad salutem satis erat. Siquidem et ipsae lampades accende-

runt; excluSiC tamen sunt a thalamo, ac jure quidem : ex-

tinctae quippe sunt ante sponsi adventum. Propterea multo

nobis opus est oleo, et magna liberalitale. Audi quid dicat

Propheta : « Miserere mei, Deus, secundum magnam mi-

«sericordiam tuam '. r> Itaque nos ita proximi oportet mi-

sercri, quanta possumus misericordia. Quales enim ergaconservos fuerimus, talem experiemur Dominum. Qux'nain

magna est misericordia? Quando non ex superfluis dabi-

* Malth, XXV, 4i, 42. — * Psal, l, 1.



IN JOANNEM HOMILIA tX. l6l

« Estotc simlles Patri vestro, qui in ccelis est, qul oriri fa-

))cit solem suum super malos et bonos, et pluit super jus-

» tos et injustos \ )) Ne ergo alios acrius insecteris, neve sis

judex vehementior, sed mitis et humanus. Nos etenim, etsi

non moechi simus, non sepulcrorum efFossores, non lures;

sed aliis sumus obnoxll vitiis, quae mille suppliciis dlgna

sunt. Nfim vel fratrem faluum vocavimus, quod nos ge-

hennaB obnoxlos reddlt ; vel mulleres impudicis oculls as-

peximus, quod est consummatum adulterium : quodque

omnium gravissimum cst, indlgne mysteria particlpavimus,

quodreos facit corporiset sangulnis Chrlsti. Ne ergo acerbi

allorum scrutatores simus; sed nostra cogilemus, et sic in-

humanltatem hanc et crudeiltatem sedablmus. Adhaec vero,

dicendum etlam nos ibl probos viros multos reperturos

esse, toll plerumque civitati extequandos. Nam carcer ille,

in quo Joseph erat, multos improbos continebat; et tnmen

omnlum curam gerebat Justus ille, et cum aliis occultuscrat. Nam cum toti yEgypto esset exaequandus, in carcere

tamen erat, nemini notus. Nunc quoque verisimile est ibi

multos esse probos et frugl viros, etsl non omnibus notos ;

et cura illls exhibita, ofTicIum ahis priestitum abunde tibi

compensat. Etlamsi vero nulluslbi talis esset, magna tamentibi reposlta est merces. Certe Domlnus tuus non justos

modo alloquebalur, nec impuros fuglebat ; sed et Chana-

naeam cum multa benevolentla excepit, et Samarltanam

scelestam et impuram, aliamque meretricem, quod Judaei

exprobrarunt, excepit et curavit, passusque est ut impurae

mulierls lacrymis pedes sui rigarentur : ut nos doceret hu-

mane peccatores exciperc. Haec enlm maxlma humanitas

est. Quld dlcisPFures et sepulcrorum efTossorcs carceremoccupant? Num, quseso, clvitatis incolfc omnes justi sunt?

Annon hic multi pejores sunt, qui impudentius furantur ?

» MaUh. V, 45.

LXXIX. li '



IN JOANNEM HOMILfA LX. l65

»enlm cledi vobis, nt qiiemaclmoclum ego leci voLis, ila et

» vos faciatis * ; » non de lavandis pedilms lantiim hic legem

dat, sed et de aliis omnibiis, quce ipse nobls conlulit. Ho-

micida est in carcere ? At nos bene facere ne desistaQUis.

Sepulcrorum clTossor est aut moechus ? Scd ne maliliiX, ve-

rum columitalis misereamur. Sc-epe aulem, ut dixi, reperie-

tur ibi qiiispiam innumeris viris ex*quandus ; et si saepe

vinclos ndeas, hunc venalum assequeris. Sicut Abraham,

qui quosvis excipiebat, in Angelos incidit; sic ct nos, in

vii os magnos incidemus, si id frequentemus. Si vero hceatquid admirandum dicere; non tanta iaude dignus est, qui

magnum quempiam excipit, quam is qui miserum et infeli-

ccm. llle namque noii parvum argumenlum atTert sui reci-

piendi, nernpe vilam suam ; homo autem omnibus objeclus

et miser.unum habet portum, nempe misericordiam ejns,

qui se bcne excipit : ilaque haec humanilas pura est. Qui

claro et conspicuo officia exhibet, saepe ad ostentationcm

id facit; qui vero abjectum excipit despectumque homi-

nem, ob solum Dei pneceplum id facit. Quaresi convivium

paremus, claudos et ca^cos excipere jubemur : si eleemosi-

nam erogemus, minimis et viiissimis elargiri prascipimur,

nam ait : « Quantum uni ex his minimis fecistis, mihi focis-

nlis \ nCura ergo illic recondilum ihosaurum sciamus, eoiVequenter ingrediamur, ct ibi nogoiieouir, ac thealrorum

sludium illo verlamus. Si nihll ah'ud aJDfcreDdum habeas

,

verborum consolalionem adiiibe : non modo enim alentem,

sedetintrantem Deusmercede donat. Nam si ingressus,irc-

mrnlcm metuentcmque animum c()iih'rmaveris, hfi>rtando,

juvando, opem promiUendo, philosophlam dccendo, noii

parvam hinc mercedem recipies. Extra posili mulli, te ila

loquenle, ridebunt, mullis perri.isi deiiciis; sed qui iu caLi-

mllale versantur, animo comissauto cum uiodeslia mulla' Joan. xni, i4, i5. — * Matlh. xxv, 45.

1 1.



lG4 S. JO. CHRYSOSTOMI AHCrill-PISCGPI C. P.

cllclls atlcndent, tc laudabunt, et meliores evadent. Namet Paulum prsedicanlem Judaei saepe deriserunt, vincti au-

tem,cum summosilentioaudiebanl. Nihil enim ita animum

ad philosophiam praeparat, ut calamitas, tentatio, aerumnae.Haec itaque cogilantes, quot nempe in carcere positis bona,

quot nobis ipsis conferemus, si saepe cum iliis versemur,

forenses illas et intempestivas consuetudines eo vertamus;

ut et illos lucremur, et nobis ipsis laetitiam pariamus, ac

Dei gloriam curanles aeterna consequamur bona, gratia et

benignitate Domini noslri Jesu Christi, per quem et cumquo Patri gloria simulque Spiritui sancto ia ssecula saeculo-

rum, Amen.

A^IA/V^^lVXlVVXIVVN^VXA^VVVVVVVVVVXA/XA/VVViVVVVX^^VV^^VXIVVVVVVVVVV^

HOMILIA LXI \

CAPUT X.

Fflcta sunt autem Encaenia in Jerosolymis, et hyems erat.

Et ambulabat Jesus in templo, in porticu Saiomonis.

Circumdederunt ergo eum Jud8ei,etdicebantei :Quous-

que animam nostram toUis ^" ?

I, Omnis quidem virtus bona est, maxlme aulem mon-suetudo et clcmentia : ha?c nos homines esse demonstrat,

iit a ferls dirimit : haec nos Angelisexasquat. Ideo Chrislus

frequenter dc hoc virtute verba facit, cum tnites et man-suetos esse jubet. Neque verba tantum facit, sed et operi-

bus ad id nos inslituit, modo alapas perferens, modo con-viclaet insidias, ac rursum cum Insidianlibus versans. Namqui daemoniacum illum et Samaritanum appcUaveraut, qui

* Alias L\. — ' Joan. x, a2-a4*



IN JOANNEM nOMILlA LXI. l65

sffipe occiclere illum voluerant, qui lapidibus iiiipetierant,

hi circumslstunt et interrogant ; « Si tu es Christus ? » Ne-

que illos post tot talesque insidias repulit, sed mansuete

admodum respondit. At necessarium est hunc sermonem

allius repetere. « Facta sunt, inquit, Encaenia in Jerosoly-

»mis, et hyems erat. » Magnus hic dies festus et solemnis

erat. Qua enim die tempkim conslructum fuerat, ex longa

et persica reversi coptivitale, hnnc celeLritatcm solemni-

ler agebant. Diei feslo aderat Chr'stus. Inslanle namque

morte, frequenter in Judseam veniebat. « Gircumdederunt))ergo eum Juda^i et dicebant : Quousque animam nos-

»tram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam. » Nondixit : « Quid a me quseritis? daemoniacum sa3pe vocas-

tis, furiosum, Samaritanum ; Deo adversarium et decepto-

rem me putastis esse, et nuper dicebatls : « Tu teslimo-

I wnium perhibes de te ipso, teslimonium tuum non est

«verum^ »Cur ergo interrogalis et de me audlre vultis,

cujus testimonium rejicitis? » Nihil horum dixlt, etsi nosset

malum interrogantium animum. Nam quod eum circum-

dederint ac dixerint : « Quousque animam nostram tollis ?»

id videbatur ex amore quodam et discendi studio profi-

cisci. Mens autem interroganlium corrupta et subdola

erat. Quia enim opera calumniis non obvia erant, verbis

capere quaerebant, aliter quam prius interrogantes, ac fre-

quenter sciscitantes, ex ipsis eum confulare volebant; et

cum opera carpere non possent, ex verbis ansam qua^re-

Lant. Ideo dicebant : « Dic nobis. » Atqui sicpe dixlt : namsic Samaritanam allocutus est : « Ego sum qui loquor le-

»cum *; »et coeco dixit : « Et vidisli eum, et qui loquitur

»tecum ille est ^. » Illis quoque dixit, sed ahis verbis. At-

qui si mente valuissent, et recle explorare voluissent, ver-

bis ipsum confiteri debuissent, qui operibus hoc ipsum

* Joan. viii, i5. — 2 Id. iv, 26. — 3 Id. ix, 07.



IN JOANNEM HOMILIA LXI. )>. J167

»(lixi vobls, et non credltis mlhi. Opera qiije ego faclo in

«noniine Palris mei, illa testlniDnium perhibenl de me *.

Quodil,

quid apudiilos

moderatiores erant, saepe mutuodicebant : « JNeque enim potest hoiiio peccator haec signa

pfacere; » et rursum : « Non potest daemonium caecorum

Boculos aperire; «et, « Nemo polest taha slgna facere, nlsi

» sit cum ilio Deus ; » et vldeutes slgna qua3 faclebat, dice-

bant : a Numquid hic est Christus? Ahi aulem dicebant :

»Quando veuerit Ghrislus, num phira slgna faciet, quam»hic fecit? Ildem vero ipsi ex operibus volebant in illum

credere diceutes : « Quod signum ostendis nobls, ut videa-

»mus etcredamus libi? »

II. Quia ergo lunc simulabant se ex solo verbo credltu

ros, qui lot tautlsquc operibus non crediderant, iliorum

nequitiam nrguit his verbis : « Si operibus non creditls,

«quomodoverbls credells? »

Quare supeiflua est Interroga-tio? « Sed dixi vobis, inqult, et nou credllis mlhi quia non«estis de ovibus inels \ » Ego totum paslorls officium exhibui. Si vero me non sequiuiini; non quod ego non pas-

tor sim reuuistls, sed quod vos oves raecTe nou sitls. Nam« Oves raeae, inquil, vocem meam audiunt, et sequuntur

»me, et vitam a lernam do eis, et non peribunt iu a^ter-

»num : et nemo potest eas rapere de mauu mea. Qula Pa-

»ter qui dedit mihi, major est omnibus : et nemo polest

»eos rapere de manu Patris mei. Ego et Paler unum su-

»mus^. » Animndverte quomodo illos rejlclendo, horletur

lamen ut se sequantur. « Yos, inquit, non auditls me, ne-

»que enlm cstls oves; » qui vero sequuntur, hi suut ex

ovili. lisccporro dicebot, ut illi oves esse conarenlur.

Deinde ubi quld consecuturl sint exposult, incltat Illos, ut

sequendi desiderium iuferat. Quidergo? Num ob Patris

potentiam nemo rapit, tu vero nihil potcs, et custodire noa? Joan. X; 25, — 2 Ibid. 26. —• ' Ibid. sj-So.



IN JOANNEM HOMILIA LXII. 1^5

» InqiiU, quiclam langnens Lazarus a Belhania. » Non abs re

dixit unde essct Lazarus; setl ea de causa, quam postea

dicturus est. inlerim vero pra^sentia tractemus. Sororcs

utiliter indicat, et Mariam quaj in aliquo praestabat, lioc

adjiciens ; « Erat autem Maria qua3 Dominnni unxerat un-

» guento. » liic quidam quaestionem movent : « Cur Dominus

hoc mulierem facerc permiserit? » Primo ilaque discas

oportet non hnnc esse meretricem de qua Matlhaeus et

Lucas; sed alium honestam mulierem. Illae namquae mu-lieres erant peccatis onustcC : haec vero et honesta et stu-

diosa. Nam Christuni exciperecuravit. Narrat autcm Evan-

gelista sorores quoque ipsum araavisse : ettamen Lazarum

mori permisit. Quare non, ut centurio et reguhjs, rehclo

Iratre ccgrotante , Christum adeunt; sed mitlunt ? Aclmo-

dum Christo fidebant, ipsique famihares erant. Alioquiil

muheres erant infirmae, et luctu detinebantur. Quod enini

nonex contemptusicfecerint,posteademonslrarunt. Quodigilurhsec iUanon esset palam est. Sed illam, inquies,cur

admisit Christus? Ut solveret nequiliani, ut humanitatem

exhiberet, ut discas nullum esse morbum, qui ejus bonlta-

tem superet. Ne itaque hoc tantum respicias quod illam

admiseril, sed et iitud considera, quomodo mutaverit? Et

cur hanc meujorat liistoriam Evaogeiista; imo veio quid

nos vuit docere cum ait : « Amabal autem Jesus Martham

»et sororem c^jus, etLazarum'?» Ne unquam indignemur

vel segre feramus, si viri virtute praediti et Dei amici, in

morbum incidant. « Ecce quem amas infirmatur. »In com-

miseratioiiem Christum pertrahere volebant. Adhuc enim

homlnem esse pulabanl, quod ex diclis eorum arguilur :

« Si fuisses hic, non fuisset mortuus%* » neque dixerunt :

c Ecce Lazarus infirmatur; » sed : « Ecce qiiem anias, in-

«fumatur, » Quid ergo Christus? «Iiii;c inhrmitas non est

' Joan. XI, 5,-2 Ibid. ai et 3a.



178 S. JO. CHRYS08T0MI ARCHIEPISCOPI 0. P.

olia mulla quae dicebat. Omnesilaque Judaeorum impetum

formidabaut; omnium maxime Thomas ideo dixit : « Ea-

» mus ut et nos moriamur cum eo'. » Quidam vero dicunt,

ipsum mori optasse. Sed non ita res est : nam potius ex

timore loquebatur. Sed non increpatus fuit. Ejusenimin-

firmitatem adhuc tolerabat; demum certe is omnium for-

tissimus effectusestet insuperabilis. Nam quodadmiratione

dignum est, is quem ila infirmum ante crucem vidimus,

post crucem et post resurrectionis fidem ferventissimum

omnium conspicimus. Tanta est Christi virtus. Nam qui

cum Christo Bethaniam ire non audebat, hic Christo non

prcesentc orbem fere percurrit, in mediis populis versaba-

tur sanguinariis, qui illum interficere quaerebant. Si autem

stadiisquindecim distabat Bethania, quae suntmilliaria duo,

quomodo quatriduanus erat Lazarus? Mansit duobus die

bus, et pridie venerat nuntius, eo ipso mortis die. Deinde

quarta dieadvenit. Ideo donec vocaretur expectavit; ncquenon accersitus veoit, ne qua oriretur suspicio. Neque ipsae,

quae amabantur venerunt; sed alii miltunlur. « Erat autem

» Belhania quasi stadiis quindecim'. » Hinc significatur

mullos ex Jerosolymis affuisse; nam statim adjicit mul-

tos ex Judaeis affuisse qui consolarentur eas. Quomodoa Christo dilectas Judaei consolabantur? Alqui convenerant

ut si quis Chrislum confiterelur, extra synagogam (ieret?

Vel ob calamitatis magnitudinem , vel quia ut nobihores

venerabantur; vel forte qui non improbi eront, venerunt:

multi enim ex ipsis crediderunt. Haec porro dicit Evange-

lista, Lazari morlcm confirmans. Cur porro Christo ob-

viani venit sine sorore comite ? Vult seorsim ilium adire et

rem nunliare. Postquam autem Christus spem bonam in-

diderat, tunc abit, et iViariaui vocat, et occurrit illi, luctu

adhuc vij;cntc. Vides-ne amoris maguitudinem? Haec est

* Joaii. XI, 16,— 2 Ibid. 18.



IN JOANNEM nOMILlA LXII. l83

rinus,non inhumanns. Scio naturam flectl,et quolicllanam

requirere consuetudinem. Non possumus non lugere,quocl

et Christus ostendit. Lacrymatus euim est de Lazaro. Hoc

et tu facilo. Lacrymare, sed leniter, sed pudenter, sed

cum timore Dei. Si sic lacrymeris, non lacrymaris quasi

resurreclionem non credcns, sed quasi separalionem non

ferens.

V. Nam illos etinm, qui peregre proficiscunlur, lacrymis

prosequimur; se.l non quasidesperantes. Sic ettulacrymas

emilte, ac si proficiscentem prsemilteres. Haec non jubens,

sed humanae me infirmilali atlemperans dico. Nam si pec-

calor erat is,qui defunctus est, qui ssepe Deum offenderlt,

deflendus ullque est ; imo non deflendus taiilum, cum id

niiiil ipsi afl*crat ulilitalis; sed ea facienda sunt , quaj pos-

sint illum juvare, ut eleemosynai , olflationes. Hinc etiam

Idctaudum est, quod omnis mahtiae occasio ipsi abiata sit.

Si vero juslus sit, cxultandum, quod in tuto sit coHocatus,

et liber ab incerto futuro statu. Si juvenls sit, gaudendum

quod cito ereptus sit hujus vitae malis; si senex , quod eo

diulius sit usus, qnod maxime desiderabile vidcbatur. Tuvero, his praetermissis oronibus, ancillas jEid hiclum incitas,

quasi in defuncti honorem, quod extremum dedecus est.

Honor enlm dctuncto sunt, non flelus, non cjulatus, sed

hymnorum psahnorumque cantus , oplimaquc vita. llle

namque digressus cum AngeHs versabitur, etiamsi fimeri

nemo adsit; qui porro improbus moritur, etsi totam civi-

talem exequiis pra^sentem habeat , nlhil inde hicrabitnr.

Yis defunctum cohonestarc, aha adhibe, eleemosynas, bc-

neficia, ministeria. Quid ex tot fletibus hicri? Ego ahudgravius audivi : mullas nempe esse quae per fletus amatores

aniclunt, dum vehementia hictus maritalls amoris famamsibi comparant. diaboHcum inventum ! o satanicuin ar-

tificium ! Usquequo terra et cinis; u&quequo sanguis et caro



IN JOANNEM HOMILIA LXIII. l85

HOMILIA LXIIl \

GAPUT XI.

Nondimi autem venerat Jesus in caslellum; sed eratln loco

uhi occurrit ei Marlha. Jud(3ei autem, qui erant cum

illa % etc,

I. Magnum bonum est philosophia. Philosophiam dlco

nostram, non externam. Gentilis enim philosophia verba

et fabula3 sunt : fabulaeque illa3 nihil ad philosophlam per-

linent. Omnia quippe apud illos gloriae causa fiunt. iMng-

num itaque bonum philosophia est, quas nobis vel in hac

vitn vicem suam reddll. Nam qul dlvitias contemnit, jam

hic ulilltatem decerpit, superfluis inutilibusque curis va~

cuus. Qui gloriam calcat, jam hic mercedem suam recipit,

cum nulllus sit servus, sed vera libertateliber. Qvi co^lcstia

deslderat, hic pra^mlum acciplt , cimi praese^itla omnia

nihil esse existimet, ct dolorem omnem faci)<^ superet. En

igilur mulierem philosophanlem, qute hic aiercedem suamaccepit. Cum enim lugenti et moercnti aunes asslderent,

non expeciavit ad se venlentem maglslriim, neque digni-

tatem servavlt, neque Inctu detenta fuit. Nam praeter hanc

miseriam, quae lugent, hoc morbo labrrant quod velint a

pracsentlbus in honore haberl. Secus IlJa, statim atque au-

divit, cito venit ad illum. Jesus auldm nondum in vicum

advenerat. Lenlo enim gradu veniebat , ne al signum

edendum accurrere vlderetur, sed rogatus venlre. Vei hoc

subindicare vult Evangelista cum ait cito surrexisstillam;

* Alias Lxu, —. ' Joan, xi, 3o, 3i. \

\



l88 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOri C. P.

enini opns erat verbis confutare eos, qui mox operibus erant

confutandi ? Id quod minus molestum crat, et magis pole-

rat iiios pudefacere. « Ait autcm : ToUlte lapidem '. » Cur

non absens vocavit et surgere jussil? imo, cur non ndhuc

guperposito lapide suscitavit ?Nam qui poterat corpusmor-

tuum voce movere, et animalum ostendere, multo magis

voce lapidem removisset : qui vinctum fascils, et impedi-

tum, voce ut ambularet effccit, longe facilius lapidem re-

movisset. Quid dico? Etiam absens hoc facere potuit. Cur

ergo non fecit? Ut ipsos miraculi lestes faceret : ne idipsumdicerent quod circa caecum : « Hic est, non est hic. »Ips"ae

namque manus, et quod venisset ad sepulcrum, testimonio

erant eumdem ipsuni esse. Quare si non eo advenissent,

pulaturi erant aut phantasma esse, aut alium et non illum

esse quem videbant. Nunc autem cum ad sepulcrum vene-

rint, lapidem removerint, jussique ligatum a vinculis sol-

verint, et amici, qui ex sepulcro retuleraut,expannis illum

agnoverint, quod sorores non abscesserint, quod aUcra di-

xerit : « Jam fcetet, qualiiduanus enim est; » jam haec om-

nia abundepoterant improbos ipsi miraculi lestes cohibere.

Ideo praecipit illis ut lapidem a sepulcro amoverent, osten-

dens se ipsum suscitare; ideo eliam inlerrogat, « Ubi pos-

» suislis eum ? » ut qui dixeranl, « Veni et vide; »ct quiduxerant illum, dicere non possint alium fuissesuscitalum:

ut et vox ct manus lestificarcntur ; vox dicendo, « Veni et

» vide ; » manus lapidem tollcndo et fascias solvendo ; visus

quoque et audllus, hic vocem audiendo, ille exeuntem vl-

dendo; olfactus quoque testis, qui odorem excepit ; « Jnm«foelet, inquit, quatriduanusenim est. » Jure ergo dixi non

intcllexisse mulierem hoc Chrisli dlclum.w Eliamsi mor-

» tuus fuerit, vivet. » Vide ergo quid nunc dicat, quasi res ob

diaturnitatem ampllus ficri non possit. Res enim stupcnda

* Joan, X), 09.



IN JOANNEM nOJIILlA LXlIt. 189

erat quatrlduanum et corruplum cadaver suscitare. Disci-

pulis quiclem dixit: « Ut glorificetur Filius Dei, » de se ipso

loquens; mulieri vero ait :« Yidebis glorlam Dei, » de Pa-

ire verba faciens. Vidcs-ne auditorum dlfTerentiam diversi

sermonis esse cnusam ? In mentem rcvocat ea qure mulieri

dixerat, ac si redarguat, quod oblita sit ; vcl cum nollet

astantes percellere, placide dicit : « Nonne dlxi tibi, si

» credideris, videbls gloriam Dei '? »

III. Magnum ergo bonum est fides, magnum utique, et

mullorum causa bonorum; ita ut homines Dei opera in

nomine ipsius edere possint. « Nam si habuerilis fidem,

» inquit, dicetls monli hulc : Transi hinc, et translbit "*

;,» ac

rursum, a Qui credit in me, opera, qua3 ego facio, et ipse

»faciet, et majora hls faciet ^. » Quae majora? ea quse Dis-

clpull postea fecere. Nam nmbra Petri morluum suscitavit.

Sic enim magis prcTdicabatur Chrisli poleslas. Slquidem

non tam mirablle erat ipsum viventem mlracula edere,

quam post morlem ejus alios in nomine ipsius majora praes-

tare posse : nam argumentum illud non dubium erat resur-

rectionls ejus : quae si ab omnlbus visa fuissct, non ita

fuisset credita; potuissent enim dicere phantasma esse.

Qui aulemvidebat exsolonomlne ejus longe majora signa

fieri, quam cum ipse inter homlnes versaretur, fidemnegare non poterat, nisi admodum desipcret. Magnum Ita-

que bonum fides est, cum ex ferventi anlmo, amore

magno, ardenti corde procedit. Haec nos philosophos os-

tendit; hnec humanam detegit viHtatem, et missis ratioci-

nlis, de ccelestibus philosophatur ; imopotiusea, quse non

potest humana sapientlareperire, ipsa caplt et dlriglt. Hulc

itaque hajreamus, neque ratloclniis nostra coQimitlamus.

Cur, qu;eso, Gentiles nlhll reperlre potuerunt? Annon

lolam illam externam sapientiam noverant ? Cur piscato-

* Joan. XI, 4o. — » Matth, xvii, 20. — ' Joao. xiv, 12.



198 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPl C. P.

posse; »sed, « Quia lu me misisli. » E^c qulppe om-iiia precatio signifieat, si simpliciler illam accipiamus.

Non dixlt ; « Misisli mc infirmum, servituiis consciuili,qui nihil ex me possum. » Sed, his missis omnibus, noaliquid horum suspiceris, veram precandi causam affert

« Ne me Deo adversarium putarent ; ne dicereiit :

« Non est ex t)eo; ut ostendam rem fnclam esse secundum

Tohmtatem tuam, » ac si diceret; « Si Deo contrariuscssem,

res non processisset. lilud vero , « Audisli me, » etiam in-

ter amicos dicitur et aequaies. « Ego autem sclebam quia

»sfemper me audis; » id est, « Ut voluntas mea fiat^ non

egeo precibus; sed dico ut illis suadeam tibi et mihi unamesse vohinlalem. » Gur ergo precaris? Propter infirmos et

crassiores. « Et cum hsecdixissel, clamavit voce magna *. »

Cur non dixit,« In nomine Patris mei, veni foras? »cur

nondixit: «SuscitaiUum, Pater

?»sed, hismissisomnibusas-

sumtoque precanlis habitUjrebus ipsis aucloritatem demons-

trat? Quia hoc sapientiae suaj est, verbis humilitatem, ope-

ribus potenliam ostendere. Quia cnim nulla aHa de re po-

ierant ilkim accusare, quam quod non esset ex Deo, ct sic

multltudinem decipiebant; ideo ex abundanli illud verbls

suis ostendit, eo quo infirmitas illorum exigebat modo. Po-

terat enim aho modo concordiam ostendere una cum dig-

nitate sua; sed eo turba pervenire non polerat. Dixit :

«Lazare, veni foras. » Hoc est, quod dixerat : « Venit hora,

»quando mortui audlent vocem Filii Dei, et qui audierint,

«vivent '. » Ne putes enim illum ab altero virtutem acce-

pisse, jam superius te docuit, et id operibus ostendit. Non

dixit : « Surge; »sed, « Veni foras, «mortuum tanquam vi-

ventem alloquens.

III. Quid huic poteslatl par fucrit ? Quod si non propria

virlute hoc fecit, quid pkis habcbit quam Aposloli, qui

• Joan. xt, 43. -- ' Id. v, 28.



IN JOANNEM HOMILIA LXIV. 203

» piilchra3, et non ernnt qui in cis habitcnt \ » Lngeamus cumNahumo, et cum iilo dicamus : « Vae qui tcdificat in alUim

»

domumsuam. » Imo lugeamus illos, ut tunc Christus Ju-

dseos et dicamus : « Va; vobis divitibus, quia habetis mer-

»ccdem vestram et consolalionem '. » Sic, quacso, nos lu-

gere non desislamus : et nisi tiirpe sit, plongamus super

fratrum segnitiem. Ne higeamus jam mortuum, sed rapto-

rem, avarum, pecnniarum amentem, insatiabilem. Cur

mortuos higemus, nullo fructu? Hos lugeamus, qui mutari

possunt. Verum nobis higenlibus, ipsi fortasse rident. At

hoc quoque Uictu dignum, quia rident de quibus lugere

oporteret. Si fletu nostro moverenlur, cessandum a luctu

esset, cum illi jam ad emendotionem pergerent. Verumquia iJli sine sensu supini jacent, nos flendo persislamus,

non divitestantum, sedpecuniaiamantes, avaros. Non malse

sunt divitise, quippe quibus ut par est uti possumus in ege-

norum usum. Sed avaritia malum est, quae aeterna parit

6upph*cia. Lugeamus ergo : forte qutedam sequetur emen-dalio. Siquiin hocincidere mahun, noneruantur; ahi forte

sibi cavebunt ne in idipsum incidanl. Faxit Deus ut et ilh

a morbo hberentur, et nemo nostrum in ilhim incidat, ut

in communi omnes promissa consequamur bona, etgratia

et benignitate Domini nostri Jesu Ghristi, cui gioria in sae-

cula soeculorum. Amen.

« Isai, V, 8, 9. — 2 Luc. vi, 34.



IN JOANNEM HOMn,IA LXV. 2o5

quld dlcerel fgnorans. Gralia cjus tantum ore usa est, im-

purnm vero cor non teligit. Multl quoque alii fulura praj-

dixerunt, indigni licet, Nabuchodonosor, Pliarao, Balaam,

omniumque causn manifesla est. Hoc autem vult ille signi-

ficare. Vos sedelis, adhuc scgnius hoc negotium altenditis,

nec scitis unius hominis salulem pro communi contemnen-

dam esse. Vide quanta sit virtus Spiritus. Ex improba mente

mlrabins prophetiae verba potuit ehcere. Filios autem Dei

gentes appellat Evangehsta, ex eo quod futurum erat, sicut

et ipse ail : « Et alias oves habeo ' ; » ab eo quod futurumerat sic vocans. Quid sibi vult illud : « Gum esset pontifex

» anni illius? » Gum ahis hic quoque mos corruptus erat.

Non enlm ultra toto vilse lempore, sed anno uno sacerdo-

ilum gercbant : ex quo venales facli erant principatus. At-

lamen vel sic adhuc aderat Spiritus. Postquam autem in

Ghrislum manus sustulerunt, tunc Illos reliquit, ct od Apos-

tolos Iranslatus est. Et hoc vekim scissum ostendit, necnon

Ghristi vox dicenlis : « Ecce dimittetur domus veslra de-

»serta '. » Et Josephus quia paulo post fuit, dixit quosdam

Angelos, qui apud illos manebant, se inde migraluros esse

eignificavisse, nisi resipiscerent ( 8 ). Quandiu enim vinea

perstitit, pro more omnia facta sunt, ubi autem haercdem

occiderunt, non item, sed perierunt : et quasi splendidamveslem ab ingrato fdio, a Judaeis scilicet auferens Deus,

probis illam servis dedit, ex Gentilibus conversis, et deser-

tos illos nudosque rehqult. Nec parum fuit quod inimicus

haec prophetaret. Hoc enim alios quoque allicere polerat.

Nam contra quam ille volebat evenit. Quia enim mortuus

est, ideo a futuro supplicio hberati fideles sunt. Quid sibl

vult illud : « Ut congregaret eos qui prope et eos qm* pro-

• cul sunt? n Unum corpus reddidit, qui Romse est, Indos

pulat membrum suum esse. Quid huic congrcgationi par ?

' Joan. X, 16. — * Matlh. xxni, 58.



IN JOANNEM HOMILIA LXV. QOj

diculi apparuerant. Ideo frequenter incidit ct cvadit, et

cupienles se inlerficere retinet, et dubios relinquit, ut vir-

iutcm suani demonstrando, illos ad compunctionem dedu-

cat ; et ut postquam captus fuerit, sciant non vi sua, sed

ipsius concessioneid accidisse. Nequeenim tunc potuerunt

illum comprehendcre, elsi propinqua Betliania csset : et

cum comprehendissenl, supinos iilos prostravit. «Ante sex

» dies Paschae venlt Jesus in Belhaniam, ubi fuerat Lazarus

«morluus : et manducabat apud eos, et Martha mlnistra-

»bat : Lazarusque manducabat '. »Hoc verse rcsurreclionisslgnum erat, quod post multos dies et viveret et manduca-

rct, Unde palam est prandium in ejus domo fuisse : nam ut

amicl et dilecti Jesum excipiunt. Quidam tamen dicunt id

in nlia domo gestum fuisse. Maria autem non ministrabat;

Discipula enim crat. Rursus hic major adest illi Spiritus

gratia, Non ministrabat cnim tanquam vocata, nequecom-

muni incumbcbat miuisterio; sed Christo soli honoremdefert, neque ut homini, sed ut Deo astat. Unguentum

enim ideo cfFudlt, et capiUis capitis abstersit, quod signum

erat illam de Chrislo non eamdem quam alii opinionem

habere. Sed increpavit Judas pietalem simulans. Quld

ergo Christus? « Bonum opus operata esl in sepulturam

»meam'.»

Cur Discipulum circa mulierem non reprehen-dit, neque dixit ut Evangelista, ipsum furti faciendi causa

mulierem increpasse? Pallentia sua voluit eum in pu-

dorem deducere. Quod autem nosset illum esse prodito-

rem patet, quod jam illum sa^pe redarguerit, utcum dixit:

« Non omnes credunt; » et, <( Unus ex vobls diabolus est^.

Indicavit ergo se nosse illum csse prodilorem , non vero

aperte redarguit, sed indulslt, quod vellet eum a proposito

revocare. Cur ergo alius dixit omnes Discipulos sic locutos

* Joan. xu, 1, 2. — 2 Matlh, xxvi, lo, et Joan. xu, 7. — ^ Id,

VI, 71.



IN JOANNEM HOMILIA LXV. 209

ventUu dilTicilis haec fera est : haec Giezi ex discipulo et

propheta leprosum fccit; hfcc Ananiam perdidit; hsec Ju-

dam proditorem feclt; haec principes Judaeorum corrupit,

qni dona accipiebant et furum socii elTiciebanlur ; ha3G

piurima induxit Lella, sanguine vias, lamentis et gemiti-

bus urbes replevit : ha;c coenas impuras, mensasque exe-

crandas, cibos inlquos reddidit. Idcirco idolorum servitu-

tem Illnm vocavit Pauius. Sed neque ita dclerrult. Gur

autem idololatriam dicit ? Habent multi divitias, illisque

uli non audent; sed illas consecrant, et nepotibus intactas

Iransmittunt, eorumque successoribus, quasi Deo dicata

munera contingere non audent. Si quando vcro iis uti co-

gantur, ila affecli sunt ac si rem illlcltam faccrent Alio-

quin autem ac si quis gentilis simulacrum coleret, slc tu

aurum portls et veclibus munis, ac pro templo llbi arcam

statuis, et in aureis vasis deponis. Sed non adoras simula-crum ut ille ? At omnem ipsi cultum exhibes. Hujusmodi

homo prius oculos et animam tradat, quam idolum illud,

Hoc faclunt auri amatores. At aurum non adoro, inqules.

Neque ille idolum adorat, sed inhabllantem dsemonem. Ita

ct tu, etsi aurumnon adores, sed illum adores da^monem,

qui ex auri intuitu et concupisccntia in tuam involat ani-

mam.Dsemone namque delerior est pecuniarum cupiditas,

cuimultimaglsobsequuntur, quam idolis alli.Hi namque in

multis nonparent; illi vero in omnibus cedunt; etquidquid

faciendumsuggerat,obsequuntur. QuiddicItavaritIa?«Esto

omnibus hostis et inimlcus, naturam obliviscere, Deumcontemne : sacrifica niihi te ipsum, » et in omnibus illi ob-

ieinperant, IdoIIs quidem boves et ovcs immolanlur. Ava-ritia autem dlclt : « Immola mihi animam luam; »et ava-

rus morem gerit. Vides-ne quales aras habeat ? qualia

excipiat sacrificia? Regnum Dei avari non possidebunt

ac nihil tamen formidant, Atqui haec cupiditas omniumLxxix, j 4



210 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIIiPISCOPI C. P.

iQtirmissIma est. Neque cnim innata, neque naturalis est

alioquin enim nobis a principio affuisset : at initio aurum

non erat, nec aurum quispiam amabat. At si vultis, dicam

qnde malum irrepserit. Singuli eos, qui praccesserant,

aemulali, morbum auxerunt, et vcl invitum incitot is, qui

praecessit. Gum vident enim splendidas aedes, agrorum

copiam, servorum greges, argentea vasa, et multam ves-

tium congeriem, nihii non agunt ut illos superent; ut

primi secundos, hi sequentes causam cupiendi augent. Quod

si voluissent moderate agere, non aliis doclores fuissent;

imo neque his uUa est excusatio. Sunt enifu alii, qui pe-

cunias spernant. Et quis spernit, inquies ? Quod eniai gra-

vius est, tanta hujus vitii vis est, ut vidcatur non posse

superari, nec credalur quempiam esse qui contrariam vir-

tulem sectetur. Multos tamen hujusmodi numerare pos-

sum et in urbibus, t;t in monlibus. P^t quid inde lucri ? Ne-

que enim hinc meliores evadelis. Alioquiu autem non de

his nobis sermo nunc est , nec dicimus divitias efTuudi

oporlere. Yellem ulique : sed quia mnjus essc onus vide-

tur, non cogam, sed hortor ne aliena concupiscatis, alque

ex facultalibus largiamini. iMukos autem inveniemus rebus

suis conlentos, sua curantes, et ex justis laboribus victum

parantes. Gur non hos imitamur et aemulamur? Cogite-

mus eos, qui ante nos fuerunt. Annon illorum proedia

stant, dum ipsorum sola nomina circumferuntur? En hu-

jus balneum, ilHus suburbanum et divcrsoriuin : annon

statlm atque haec videmus, ingemlscimus, cogilanles quot

labores sustinuerit, quot quanlaque rapuerit ? et nusquam

ille apparet; scd ahi ejus facultatibus delectantur, quos

ille nunquam putasset : et forle etiam inimicl, dum ex-

tremas ille dat poenas. Eadem nos manent. Nam slue dubio

moriemur, eumdemque fmem sorliemur. Quanta, qua?so,

odifl? quanlos sumptus, quantas inimicilias sustinuerunt?



212 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI ^, P,

turba : «NumquidalIqiiisexprIncipibuscrecliclit^*Ti eiim'? »

Sed quid dicunt ? Turba populi, qui non norunt Deum,

maledicti sunt. Eos, qui crcdebant, malcdlctos dicebant;se vero, qni occiderunt Christum, prudentes. Hic quoquemulti, qui miraculumviderant, crediderunt; principes au-

tem , non modo non contenli propriis malis erant , sed

etiam Lazarum interficere tentabant. Esto Ghristum, qui

sabbatum solvebat, qui se aequalem Patri faciebat, prop-

ter Romanos interficere tpaaeralis, in Lazaro quid sceleris

deprehendistis, ut cogitetis interficere? An beneficium ac-

cipere crlmini dandum? Vides-ne sanguinarium illorunii

propositum? Atqui multa signa fecerat; sed nullum eos

ila eireravernt, non paralyticus, non caecus. Hoc enim et

natura mirabilius erat, et post alla multa faclum. Resque

stupenda erat videre mortuum quatriduanum ambulanlem

et loquentcm. Pulchrasane festi officia, caedibus celebrita-lem miscere. Prdeterea, illic de violalo sabbato accu«abant

eum, ct hac ratione populum abducebant; hic vero quia

nihil poterant criminis ofTerre, contra suscitalum machi-

nantur. Neque poterant hic dicere ipsum esse Patri adver-

sarium ; precatio enim cohibebat illos. Quonlam igitur

sublata erat assidua illa accusandi materia, signumque

conspicuum erat, ad caedem feruntur : idipsumque facturi

erant crga caecum, nisi sabbati crimen affuissct. Alioquin

ignobilis ille erat, ejeceruntque illum de templo : hic au-

tem vlr insignis, ut liquet eo, quod multi sorores ejus con-

solatum venerlnt, et miraculum vidcntibus omnibus edi-

tum fuerat, atque stupeudo modo. Ideo omnes visum

accurrebant.Hoc

illosmordebat

:

quodinstanle solcmni-

tate, illa missa omnes Belhaniam advolarcnt. lilum ergo

occidere molili sunl, et niliil audcrc sibi videbantur; ita

sanguinarii erant. Idco lex ab his verbis incipit : « Non oc-

* Joon. vii, 48.



2 1 S. JO. CHRYSOSTOBII ARCHIIiPISCOPI C. P.

Neque enim cxercilu slipalns Ingressiis cst, sed cnm asina

tanlnm. « Hoc anlem ncsciebant , inrjnit , Discipnli ejus

»qnod scriptnmde

illoesset \

»

\ides-nc illos plnrimaignorasse, ([uia ipse nondum eis revelaveral ? iNarn cumdixit : tt Solvile lemplnm hoc, et in tribns diebns excitabo

»illud' : » neque tnnc intellexcrnnl Discipuii ejus. Et alius

Evangelista dicit absconditum fuisse sermonem ab eis, nec

scivisse resurrecturum illum esse a mortuis. Sed hoc jure

absconditum illis erat : quapropter alius Evangehsta nar-

rat ipsos singula audientes dohiisse et mceslos fuisse ^ ; id

aiutem contingebat quod resurreclionem non nossent, et

jure id occultabatur ipsis, quia illorum captum superabat.

Asinae vero historia cur ilhs occulta fuit? Quia haec quoque

res magna erat.

II. Yide autem EvangeHstae philosophiam, quomodo non

erubescatpristinam illorum ignorantiam profiteri. Quod

scriptum esset sciebanl, quod vero de illo scriptum esset,

id ignorabant. Nam certe hoc illis ofiendiculo futurum

eral, si rexcum essct, haec esset passurus, atque ita Ira-

dendus: ahoquin autem non tam facile quod regnum illud

esset intellexissent. Nam alius Evangelista dicit, de hnjus

mundi regno dici putavisse ^. « Testificabatur antem turba,

»quod Lozarum resuscitasset ^. » Non enim tot repenle

mutati fuissent, inqnit, nisi signo credidissenl. « Phnrisaji

» autem dixerunt illis : Videtis quia nihil proficitis? Ecce

»mundus tolus post illum abit ^. » Hoc dictum mihi vide-

lur ab iis, qui sanae menlis erant, nec audebant palam lo-

qui; et ex cventu confutabant illos, ut qui inutilia len-

tarent.Mundum

autcm hic turbam vocant. Soletenim

Scriplura mundum dicere et creaturas, et eos, qui in nc-

quilia vivunt : Illud quidcm cum ait : « EITerens secundum

' Joan. xii, 16. — * Id. II, 19. — 3 MaUh. xvii, 20, •— * Id. ix,

25. — ' Joan. xn, 17. — * Ibid. 19.



IN JOANNEM HOMILIA LXVI. 2l5

»numerum munclum suum' : ))hoc vero cum dlcit: «Mun-)) dus vos non odit, me aulem odlt '. j) Hnec accurate scire

par est, ne praiter nomlnum slgnificationem haeretici an-

sam arrlpiant. ft Erant autem cjuidam genlUes, cjui nscen-

» derant adorare in solemnltate ^, » cum jam prope esset, ut

proselyti fierent venerant ad solemnltatem, et fama com-

moti dlcunt : « Voluraiis Jesum vldere *. «PhHIppus autem

Andream adit, utpote qul ipsum praecederet, et rem el

communicat. Verum non sine cautione nec palam id facit

audlerat enlm : « In vlam gentlum ne ahlerills ^. » Ideo

rem cum Dlsclpulo communlcatam Magistro refert : ambo

enim id retulerunt ei. Ille vero quld dlclt?« Venit hora ul

n clarihcetur Fillus hominls. Nlsi granum frumentl cadens

)) in terram mortuum fuerit, ipsum sohim manct ^. »QuId

significat illud, « Venlt hora ? » Dlxerat :•« In viam gentlum

»ne ablerltis, » omnem Judaels prrTscIndens pervicaclse an-

sam, Illos cohlbuit. Cum aulem illi immorlgeri manerent,

genliles autem accedere vellent, tempus denium, inquit,

est ad passionem accedendi cum omnla impleta slnt. Namsi contumacibus ilils semper htereremus, Illosque accedere

volenles non admitteremus, indlgnum hoc esset provlden-

tia nostra. Quia Igltur Discipulos suos post crucem ad gen-

tes missurus erat, cum vldetlllas jam accedere,ait : «Tem-pus est ut nd crucem venlam. » Non antea sivit accedere,

ut Id esset in testlmonium ilhs. Antequam enlm illum re-

pellerent, antequam in crucem agerent, non dixlt: «Euntes

» docete omncs gentes 7; ))sed, « In viam gentlum ne able^

» rllis ^ ; » et, « Non mlssus sum nlsi ad oves, qu(E perierunt

»domus Israel 9; »et, « Non est bonum acclpere panem»filIorum, ct dare canibus '°. »Cum autem odlo hnberent

' Isai. xr,, 26. — 2 Joan. vii, 7. — ^ Id. xii, 20. — ^ Ibid. 21.

^ MaUh. X, 5.— 6 Joan. xii, 25, 24. — ? Matth. xxvui, 19. — « Id.

X, 5. — 9 Id. XV, 24. — '" Ibid. 26.



IN JOANNEM HOMILIA. LXVI. 2I7

anlma corrumpitur, et resurrectio dicitur de illo, qui cecldlt

cecidit vero corpus, Gur aulemnon vis esse corporis resur-

rectioneui? Annon possibilis Deo est? Sed hoc negnro

extrcmoe insipientiae esset. At non decet? Gur non decet

hoc corruptibiie, quod et laborem et mortem una subiit,

coronas ctiam participare ? Nam si non deceret, non a prin-

cipio ii\ctum fuisset, neque Ghristus carnem sumpsisset.

Quod aulem sumpserit, illamque resuscitaverit, audi quid

dicat : « Infer digitos tuos et vide, quia spiritns ossa et

»nervos non habet '. » Gur Lazarum suscltavit, si meliuserat sine corpore resurgere ? cur inter signa et beneficia

hocposuit? cur clbos proebuit ? Ne ilaque, dilecti, ab hae*

reticis declplamiai. Et resurrectio et judicium est. Ha?c

aulem de medio toUunt quotquot nolunt operum suorum

ralionem reddere. Oporlet enim resurrectlonem tiilem esso

qualis fuit rcsurrectio Ghristi. Prlmitia3 enim ille est , et

primogenitus mortuorum. Quod si resurrectio est animse

purgatio, et liberatio a peccatis; Ghristus vero non pec-

cavit, cur resurrexit ? Quomodo nos a maledictione liberati

sumus, si ipse peccovit ? Quomodo dicit : « Venit princeps

» hujus mundi, et in me non habet quidquam * ? » Nam hoc

impeccabilitatcm ejus significat. Igitur secundum iilos, aut

non surrexit, vel ut resurgeret, ante resurrectionem pec-cavit. Sed et resurrexit, et peccalum non fccit. Ergo resur-

rexit, et hacc prava doctrina nihil aliud est quam inanis

gloriae proles. Ilunc ergo morbum fugiamus. « Nam cor-

Brumpunt bonos mores colloquia prava \ » Non sunt haec

Apostolorum dogmata. Marcion et Valentinus haec inno-

varunt. Fugiamus ergo, dilecti. Nihil prodest vita bona,

cum prava doctrina; ut vicissim nlhil sana doctrina, cumvita corrupta. Haec genllles pcpererunt ; hoec 1111 auxerunt

ab externis accepta philosophis, et mntcrlam non fiictam

* Joan. XX, 27. — * Id, xiv, 3o, — ^i Cor. xv, 33.



ai8 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPt C. P.

et multa hujuscemodi statuenles. Ut ergo dixerunt nonesse crealorem sine materia non facla; sic et resurrectio-

nein negarunl. Verum ne iis allendamus, cum immensamI)ei potestatem noscamus. Ne altendamus. A'obis hacc

dico. Nos enim adversus illos puguarc non recusabimus ; sed

inermis et nudus,elsi in infirmiores inciderit,licel fortior,

facile capictur. Nam si Scripturis alteuderetis, et vos quo-

lidie ad pugnam appararelis, non auclor vobis essem ut

pugnam adversus illos vitarelis; sed manum conserere sua-

derem ; nam fortis est verltas. Quia vero Scripturis uli

nescilis, congressum timeo, ne inermes vos illi prosternant j

nihilenim, nihil ulique imbecIUius ils, qui Spiritus auxilio

sunt destituti. Quod si exleriore utantur sipientia, miran-

dum non est; sed potius ridendum quod stultis utanlur

doctoribus. Neque enim vel de Deo, vel de creatura quid

sanum illi invenire potuerunt; sed ea quae apud nos vidua

novit, Pylhagoras prorsus ignoravit. Sed dicunt animamfruticem, piscem, canem fieri. His-ne, quteso, altendas ?

et quaratione? Magni sunt iili in vico; cincinnos pulchros

alunt, ptilliis induuntur; hactenus perlingit eorum philo-

sophia. Si intus respicias, cinis, pulvis, nibil sanum est, sed

«Sepulcrum patensest guUureorum %• » omnia iinmunditie

et sanie plena.eteorum dogmata vermibusscatent. Primus

eorum aquam dixit esse Deum; qui secatus est, ignem;

alius, aerem, et omnes ad corpora delati sunt. Hos-ne,

quaeso, mireris, qui ne incorporei quidem Dci nollliam

atligere ? Quod sl postea quid noverunt, id evenlt post quamin /Egyplo cum noslris collocutl sunl. Sed ne vos niuilum

perturbemus, hic orandl finem faciamus. SI enim illoruin

doctrinam proponere incipiamus, quid de Deo, quid de

materla, qnid deanimaet decorpore dixerlnt, magnus con-

sequetur risus; neque nostra egebunt confutatione. Ipsi

• Psal. V, XI, et xiii, 5.



IN JOANNEM HOMILIA LXVII. 221

ume seqiKitur; » de morte loquens, et ut per opera ipsum

sequantur exigens. Minister enim eum. cui minislrat, sequi

omnino debet. Et considera quandonam hasc loqualurnon cum persecutionem paliebantur, sed cum in fiducia

degebant et in tuto esse putabant, a multis honorali et

culli ; cum sese erigere poterant et audirc : « Et lollat

» crucem suam, et sequaturme '. » Id cst, paralus semper

esto ad pericula, ad mortcm, ad migrandum ex hac vita.

Deinde cum gravia et molesta dixisset, prffin)ium addit.

Quodnam illud? Quod ipsum sequatur; qnod sit una

secum; oslendens fore ut resurrectio mortem sequatur.

<» Nam ubi sum ego, inquit, illic et minister meus. » Ubi

est Christus? In coelis. Ergo eliam ante resurreclionem

illuc et anima et mente Iralisferamur. « Si quis mihi minis-

»traverit, dihget eum Paler. » Gur non dixit; « Ego? »

Quia nondum consefftaneam de ipso opinionem habebant,sed majorem de Palre. Qui enim nondum scicbant ipsum

esse resurrecturum, quomodo magnam de illo opinionem

concepi^sent? Quamobrem fdiis Zcbedaei ait : « Non est

»meum dare, sed quibus paratum est a Patre meo •. »

Atqui ipse est qui judicat. llic vero se genuinum Filium

declarat; illos enim ut genuini et veri Filii ministros exci-

piet. «Nunc anima mea turbata est. Et quid dicam ? Pater,

» salvifica me ex hac hora ^. » Alqui htec non sunt mortem

adire suadentis; imo hortantis utique. Ne dlccrent enim

eum, humanis carentcm doloribus, facile de mortc philo-

sophari, et sine suo peiicuio nos hortari, oslendit se, licet

eam formidaret, ipsam, ulpote ulilem, non recusaro. IIcTC

porro ad assumplam carnem, non ad diviuilatempcrlinent.Idcirco ait : « Nunc anima mea lurbata est. »Nisi enim hoc

esset, qua serie hocc consequi possent : « Palcrj salvifica

* MaUh, XVI, 24. —•

' Marc. x, 4o. — ^ Joan. xu, 27.



2 24 S. JO. CIIKYSOSTOMr ARCHIEPISCOPI C. P.

cato obnoxios rcperlsli ; Chrislum vero cur occidisli ? Nonne

plane injusle? » Pcr Cliristum ergo tolus mundus vindi-

cobltur. Quod ut clarlus evadat, exemplo utar. Sit vio-

lentus tyrannus quispiam, qui in manus suas incidentes

omnes innumeris afficiat malis". HIc si cum rege vel cumfilio regis coogressusoccidat illum injusle; ejus morseliam

alios ulcisci polerit. Slt nllquis qui a debitoribus exlgat,

verberet, in carcerem conjiciat; deinde eadem arrogantia

nihil debcntem perinde cogat. Eorum, quae in alios com-

misit, tunc poenas dabit; ille namque Ipsum occidet.

III. Sic et in Fillo faclum est. Eorum enlm quos, contra

vos fecerlt diabohis , per ea qune conlra Christum ausus

fuit, dabitpnenas. Quod autem idsubindlcetur, audi: «Nunc

» princepshujusmundi ejicieturinfra, » per mortem meam.« Et ego si exaltalus fuero, omnes traham ad me ipsum ' ;

hoc est, etiam genliles. Et nc quls dlceret: dQuomodoeji-

cietur infra, si te vicerit. » Non vincet, inquit. Quomodocnim vincet eum, qui alios trahlt ? Nec loqultur de resur-

reclione , sed quod resurrectione mfijus est : « Omnes tra-

» ham ad me ipsum. » Nam si dixisset : « Piesurgam, » non-

dum pahim esset ipsos esse credituros ; cum autem dicit

«Credent, » utrumque declarat, et resurreclurum se con-

firmat. Si cniui mortuus mansisset, et homo purus csset,

nemo credidisset. « Omnes traham ad me ipsum. » Cur ergo

dlclt Patrcm trahere? Quia trahente Fiho, trahit et Pater.

Traham, inqult, utpole a tyranno detentos, quinon possint

per se accedere, et ejus obsistentls manus efTugere. Alibi

aulem ilkul raplnam vocat. « Nemo potest spolia fortis ra-

»pere, nlsi prias forlem alliget, et tunc vasa ejus rapiat'. »

His ejus violenliam slgnificat. Quod ergoillic rapinam, hic

trr.ctionem appellavlt. Ha^c cum sciamus, excltemur, glo-

rlficemus Deum, non per lidem tantum, sed eliam per

' Joan. XII, 02. '~ 2 MaUh, xii, 39.



IN JOANNEM HOMILU LXVIII. 2 2^

qiiod Christus non passurus , non crucifigendus sit , sed

quod maneat in a3ternijm. » Atqui neque hoc dictum, con-

trarium erat. Passio namque immortalitotis non fuit impe-

dimentum. Hinc videre licet multa eos scivisse quae in du-

binm vocari poterant, atque sponte sua malignatos esse.

Quia eniin ante de morte disseruerat , cum hic audirent

illum exaltandum esse, hoc suspicali sunt. Deinde dicunt

« Quis est iste Filius hominis ? » et hoc mah*gne. Ne pules,

inquiunt, nos de te hoc dicere, neu dicas nos inimicilise

causa tibi contradicerc. Ecce nescimus de quo loquaris, ct

tamen haec proferimus. Quid ergo Christus? Ipsos confu-

lat, ostenditque passionem nihil obesse quominus ipse

maneat in aeternum. « Adhuc, inquit, modicum tempus lu-

»men in vobis est*; » signlficans mortem suam esse trans-

lationem : nam hix solis non extinguitur; sed parvo tem-

pore secedens , rursum apparet. «Ambulate dum luccm

»habetis\ » Quod hic tempus indicat? An lotam hanc vi-

tam? an tempus ante crucem ? Utrumque arbitror. Obineffabilem enim ejus benignitatem, multi etiam post cru-

cem crediderunt. H?ec porro dicit ut illos ad credendum

concitet, ut etiam superius fecit ita dicens : « Adhuc mo-» dicum tempus vobiscum sum^. Qui ambulat in tenebris,

»nescit quo vadat^. » Quanta nunc Judaei ignorantes fa-

ciunt, ac si in tenebris ambularent ? Videntur sibi recta

incedere via, dum contraria procedunt. Sabbalum servan-

tes et legem, ciborumque observationes, et nesciunt ubi

ambulent. Ideo dicebat : « Ambulate in luce, ut Filii lucis

»sitis^; » id est, Filii mei. Atqui in principio inquit Evan-

gehsta : « Non ex sanguinibus, neque ex vokmtate carnis,

»sed ex Deo nati sunt^; » id est, ex Patre. Hic vero ipse

illos gignere dicitur; ut scias unam esse operatlonem Pa-

' Joan. XII, 55. — * Ibid. — ' Id. vu, 33. — ^ Jd, xiip 35, —« Ibid. 36. - « Id, i, i3. *

i5.



IN J0ANNE5I HOMILIA. LXVIII. sSl

enini illum hic operantem inclucit ° sed ex aliorum ncqnitia

haec facta esse signilicat. Gum enim derelinqnimur a Deo,

tradimur diabolo ; diaholo traditi innumeris afficimur

mah's. Ut auditoremergo tcrreat, ait : «Induravit, » et, «Tra-

«didit. » Nam quod ille iion modo non tradat, sed nec nos

deserat, nisi nolimus , audi quid dicat : « Nonne peccata

» vestra dividunt me a vobis \ » Ac rursum : « Qui elongant

»se a te peribunt'. » Osee autem dicit : « Oblita es legis

»Dei tui, et ego tui obiiviscar ^ ; » et ipse in Evangehis :

« Quoties vohii congregare filios vestros, et noluistis'^?»

Et Esaias rursum : « Veni, et non erat homo : vocavi, et

onow erat qui audiret^. » Haec autem dicit ut ostendat nos

priores in causa esse cur dereHnquamur, et cur pereamus.

Deus enim non modo nec relinquere, nec punire nos vult;

sed etiam quandopunit, non Hbenshoc facit. « Nolo, enim,

• inquit, mortem peccatoris, sed ut convertaluret vivat^.

Chrislus autem de excidio Jcrosolymaj lacrymatur. Quodnos etiam erga amicos fncimns.

III. Haec cum sciamus, nihil non agamus ne nos sepa-

remus a Deo, sed animae noslne cura?, nmorique fraterno

operam demus, neque nostra disccrpamus membra. Illud

enim furentium et mcnte captorum est; sed quanlo pejus

affectos videmiis, tanto majorem impendamuscuram. Nammultos saepe conspicimus, difficilibus insanabilibusque cor-

poris morbis labornre , nec fmem facimus imponendi

pharmaca. Quid podagra, quid chiragra pejus? Num ideo

membra abscindimus? Minime. Sed nihil non facimus ut

saltem leniamus, sisanarenon possimus. Hoc ct circa fra-

tres nostros faciamus. Si incurabili morbo laborent, curare

pcrseveremus, aliorumque onera nuituo feramus. Sic enim

Chrisli legem implebimus, etpromissa consequemur bona,

' Isaii. Lix, 2. — 2 psal L\xii, 27. — ^ Osee iv, 6. — * Luc. xui

,

34. — 5 Isai. L, 2,— * Eztcb. xviii, 52.



23» S. JO. CHRYSOSTOMI ARCUIIiPISCOPI C. P.

gratia et benignltate Domini nostri Jesu Christi,cam qno

Patri gloria simulque Spirilui sancto in saecula sacculorum.

Amen.

<V\^ VVNV\\ WAVVi VV^ VVV VV^ \VV WAWVWVVWVVV VW/VWVWVVVVWVAA VV\ VW.WVVWVWV\V VVV VWVVN wv

HOMILIA LXIX ^

CAPUT XII.

Verumtamen ex principibus mulli crediderunt in eum.

Sed propter Pharisaeos non confitebantur, ut de syna-

goga non ejicerentur. Dilexermit enim gloriam homi-

num magis quam gloriam Dei \

I. Pravi omnes onimi alTectus omnino fugiendi nobis

sunt; scd longe magis ii, qui plura pariunt peccata : exem-

pli causa, avnritia, quae ex se gravis est morbus; sed longe

gravior efTicItur, quia radlxet materestomnium malorum.

Ejusmodi est inanis gloria. Ecce hi ob gloriae cnpldincm

a fide sunt avulsi:«Nam Multi, ait, ex principibus cre-

» diderunt in eum; sed propter Juda:os non confileban-

»lur, ut de synagoga non ejicerentur; » id qaod illls supra

diccbat :« Quomodo potestis credere, gloriam ab invicem» acciplenles, ct gloriam, quae a soloDco.est non qua^ren-

jites^?»Non ergo princlpes erant, sed servi, exlrema scr-

vitute; ca^terum hic poslea limor sublatus est. Nusquam

enim sub Apostolls hoc moibo captos vldcmus; n;mi lunc

et principes et sacerdotes crediderunt : glorla cnim Spiri-

tus superveniens illos omnes adamante firmlores reddldlt.

Cum igilur hoc ne tunc credercnt impedlret, audi quid

dicat : « Qul credlt in me, non credlt in me, sed in eum

» Alias Lxviii. — 2 Joan. xii, 42) 4^- — ^ Id, v, 44-



246 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. V,

«super terram. «Illud autem unus et unus , non de Patre

tantum dicitur, scd etiam de ipso Filio; sin de se non lo-

querctur, quomodo dlxisset, « Ut filii lucis sitis?» Acrursus,

si magislrum solum Palrem diceret , quomodo sic loque-

relur, « Sum etenim ? »et,« Unus est prseceptor vester,

» Christus? Si ergo, inquit, ego Dominus et Mogister lavi

spedes veslros, et vos debetis alter alterius lavare pedes.

» Exemplum dedi vobis, ut quemadmodum ego feci vobis ,

» ita et vos facialis '. Alqui non est idipsum : ille namque

Magister est et Dominus, et vosmutuo conscrvi. Quid ergosibi vult illud, « Ita? » eodem studio. Ideo ex majoribus

rebus exempla sumit, ut saltem minus faciamus. Nam ma-gistri pueris litteras pulcherrimas scribunt, ut,licet imper-

fectius, imitentur. Ubi nunc sunt qui conservos nihili pen-

dunt ? ubi qui honoresexpetunt? Proditorispedes Christus

lavit, sacrilegi et furis, etiamque proditionis tempore, et

cum nulla resipiscentise spes esset, mensae consorlem ef-

fecit, et tu altum sapis, et supercilia cxtollis? Pedes mutuo

lavemus, inquit, etiamque servorum. Et quid magnum , si

servorum quoque? Ilic enini liber et servus nomine tenus

differunt; illic vero rei verilate. Nam ille natura Dominus

est, et nos servi ; neque tamen id facere nunc recusavit.

Nunc vero mirum si non liberis utservis, et utemptis man-cipiis utamur. Ecquid tunc dicemus, cum tantse patientiae

et moderationis exempla habeamus, nec imitemur, imo ex

diametro oppositi et elati slemus, neque debitum red-

damus? Nos quippe mutuo debitores constiluit Deus, ipse

prius exorsus , et in minori parte debitores. Ipse nnmque

Dominus erat ; et nos si id faciamus , erga conservos faci-

mus. Quod ipsuni subindicavit cum diceret : « Si ergo ego

»Dominus et Magister; » ac rursum, « Ita et vos. » Conse-

quens enim erat dicere : « Quanlo magisvosservi?» VerumI Joan, xuT, i4> i^>



248 S> JO. CHnYSOSTOMI ARCHIEPISOOPI C. P.

eo qui mlslt ipsum ; et sl lioc a me factum est, multo magis

i\ vobis fiat oportet. Deinde , ne quis dlceret : ft Gur hoc

dicis? nnnc enim nescimus, » hoc ipsum adjecit : « Non ut

ignoranllbus hajc dico ; sed ut per opera.quoe dicta sunt,

exhlbeatis. wNam scire quidem, omnium; facerevero, nonomnium. Ideo enim hoc dicit : « Beali eslis si hsec fece-

writis. ))Ideo frequentissime hoc repeto, etsi vos sciatis, ut

Vos ad agendum inducam. Nam cliam Judael norunt; sed

non ideo sunt beati, cum haec non faciant. « Non de om-» nlbus vobis dico. » Papae, quanta palientla!

nondumpro-

ditorem orguit; sed rem oblegit , hinc iUi pccnilenliae

locimi concedens : et arguit et non arguit haec dicens :

« Qui manducat panem mecum, levavit calcaneum suum» contra me. » Yidetur mihi iUud. « Non est servus major

j»domino suo, » ad hoc dictum esse; ut sl quipiam a ser-

vis, vel aUis viUoribus personis quidquam mali patiantur,

ne turbentur, ad Judae exempUim respicientes : qui innu-

mera consecutus bona, contraria rependit : ideo subdidit,

« Quimanducat mecum panem, »missisque aUis omnibus,

hoc quod ipsum poterat cohibere et pudore officere pro-

tuUt. Qui a me alebalur, qui mlhi mensae consors erat,

inqult. llsec porro dicebal, ut iUos institueret ad beneficia

iis pracstanda, qui sibi malum inferrent, eliamsi insana-

blles essent. Cum dicit aulem : « Non de vobis omnibus

»dIco, » ne omnibus timorem incuteret, iUum tandem se-

gregat hisverbis,» Qui manducot mecum panem. »IUu(l

enim, « Non de omnibus, » non omnino unum qucmpiam

designabat ; propterea subdidit, « Qui manducat mecuni

»panem, »misero decUu\nns sc non ignorantem, sed probe

scienlcm comprfdicndi, id quod iUum maxime cohibere

poterat. « Neque dixit : Tradit me; sed» « Levavit super mewcalcaueum, » ut dokim ct occuUas insldias declararet.

III. Hnec porro scripta sunt, ut ne injuriam inferenlibus



IN JOANNEM HOMILIA LXXI. 2^9

succenseamns ; sed illos argaamus et deploremus. Lacry-

mis enim digni sunt, non patientes, sed inferentes inju-

riam. Nam se maxime liedunt , raptor, sycophanla , et si

qui aliud mali inferant; nobis aulem valde prosunt, nisi

nos ipsi ulciscamur. Exempli causa, rapuit quispiam, el

lu pro injurla gratias Deo egisti, ipsique gloriam relulisti;

per gratiarum actionem innumera praemia consecutus es :

quemadmodum iJleimmensumsibi ignemapparavit. Siquis

vero dixerit : « Quid si, inferior cum essem, injuriam non

potui propulsare? «responderim ego, «Poluisli indignariet

succenscre : hcTec enim in nostra sunt potestate, imprecari

laedenti, ipsumque mille malediclls prosequi et infamare.

Qui hoc non facit, omissae vindict(e meicedem recipict.

Constat enim eum cum hoc posset facere, non fecisse ta-

mcn. Nam qui la^sus est, obviis qulbusque armis utitur, si

injuriam non ferat, maledictis, conviciis, insiciis laedenleni

ulciscitur.Ab his ergo tu, si non modo abstineas,sed etiam

pro illo preceris; hoc pacto, Deo similis elTectus es.

« Orate, inquit, pro persequontibus vos , ut sitis similes

))Patri vestro, qui esl in coehs ^» Vides ne quanta lucremur

illalis injuriis? Nihil ita Deum delectat, ut non reddere

malum pro malo , imo bonum pro malo reddere. Con-

traria ergo reddere jubemur, officia, preces. Ideo Chrislus

eum, qui se proditurus crat; beneficiis officiebat, pedesejus

lavabtit, clam arguebal, parce reprehendebat , officiis

,

mensa, osculo dignnbatur. Ncque tamen ille resipuit, sed

Christus sua agens perstitit.Ycrum age,servorum exemplo

le erudinmus, atquc, quod valldius est, ex ipso Veteri Tes-

tamento, ut videas nos nullam excusationem habere, si in-

juriarum recordemur. Vuhis Moysen afferam , vei allius

repelam? quanto enim vclusliora sunt exempla, tanto ad

persuadendum aptiora. Quare? Qula tunc difficilior erat

' MaUh. y, 44.



aSa 8. JO. CHRYSOSTOMI ABCHIEPISCOPI C. P.

et beneficio afficiunt, indeque fructns nobis proveniunt.

« Nam qui recipit vos, inquit, me recipit ; et qui recipit

»me, recipit eum qui misit me. » Christum et cjus Palrem

recipere, quid hoc officio aequiparandum? Et quse conse-

queniift ad dicta superius ? quid haec commune habent

cum iis, quGB supra dixit : « Beati erilis, si haec leceritis :

»Qui recipit vos?» Optime hsec consonant, vide autem

quomodo. Quia exituri erant, et gravia multa passuri,

duobus illos modis consolatur; et a se, et ab aliis. Si philo-

sophati fueritis, inquit, meique memoriam servaveritis, et

quae passus sum et quae feci omnia versantes, facilius

gerumnas feretis. Neque hoc solum modo; sed quod etiarti

ab omnlbus mulla officia sitis accepturi. Primum vero

si<2;nificavit cum dixit : « Si haec fecerilis, beati erilis; »

alterum vero cum dicit, « Qui vos recipit, me recipit. »

Omnium quippe domosip^is aperult; ita ut ex morum pro'

bitale, et ex sibi opera ferentium chnrilale, duplicen) habe-

rent consoLuionem. Deinde post quam hcBC illis pra3cepit,

ulpote totum orbem pervasuris; cogitans proditorem his

utrisque privari, nlhllque horum conseculurum esse; neque

expalienliainhiboribus,nequeexsuscipientiumofficIis,lur-

batusestrursum; quodsignificans Evangehsta, etillumideo

turbalum declarans, adjicit : « Et cum haec dlxisset Jesus,»turbatus est spiritu, et protestalus est et dixit : Unus ex

» vobis me tradet '. » Iterum omnlbus timorem incutit, quod

non iUum nominatim elTerat. Illi vero anxii sunt, llcetnul-

lius slbimaliconscii, quia Christisenlentiam tuliorem,quam

suas ipsas cogltaliones ducebant. Quare se mutuo respicie-

bant. Quod in unum prodilionem restringcret,timoremmi-

nuebat; quod adderet : « Unus ex vobis, » omncs conlurba-

bat. Quid ergo? Alii quidem omnes se mutuo respiciunt.

Pelrusvero semper fervens : « Joanni annult '. » Quia enim

* Joaa. xiu, 21. — * Ibid. 24.



IN JOANNEM HOMILIA. LXXII. 2 5;

lono-nm tempns, inqiiit, nec dlu post resurrcctlonem lUum

rcddet splendidum ; sed statim in ipsa cruce, conspicare

res apparebunt. Sol namque obscuratus est; petrae scissas

sunt, velum quoque scissum est,multa corporasanclorum,

qui dormierant^ suscitata sunt; sepulcrum signacula ha-

bebat, custodes assidebant ; et cum lapis corpori superpo-

situm esset, corpus surrexit. Post quadraginta dies Spi-

ritus datus est, et statim omnes illum prsedicarunt. Hoc

est illud : a Glorificabit illum in se ipso, »et statim glori-

ficabit illum : non per Angelosj non per aliam quamdampotestalem, sed per se ipsum.

III. Quomodo clarificavit per se ipsum ? Omnia faciendo

ad gloriom Filli. Atqni omnia Fillus fecit. Yides-ne ipsum

opera Filii ad Patrem referre? « Filioli, adhuc modlcum» vobiscum sum. Quieretis me, et non invenielis; et sicut

» dixl Judaeis: Ubiego sum, vos nonpotestls venire, et vobls

» dico modo \ » Jam tristia ordltur post coenam. Nam cumJudas exivit, non vespera erat, sed nox. Gum enim paulo

post adventuri essent qui illum caperent, oporlehat omnia

illls comraendare, ut memorla retlnerent. Imo potius

Splritus omnia ipsis suggerebat; multaque tunc, ut veri-

simile est, abjecerunl, utpote qui tunc prlmum audlrent,

et tot lentationes passuri essent. Nam qul in somnum prsetristitia lapsl sunt, ut ait alius Evangelista ; et ipse quoqueChrlstus ait : « Sed qula hsec locutus sum vobls, trlislitia

» implevit cor vestrum ^; » quomodo h^ec omnia accurate

rellnere potuissent? Scd cur illls dicebanlur? Non mo-dlcum ipsis lucrum ad Ghristi glorlam obvenlcbat, quodhoec clare schent postea, dum recordarentur se hasc a

Chrlsto audlvisse. Cur autem illorum animum prius dejlcit

dicens : « Adhuc modlcum tempus voblscum sum ? » JuchTls

namque jure dicebatur, nos vero quare cum ingralis Illis

' Joan. xui; 55, — 2 IJ, xvj^ (j.

LXXIX, ly



258 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

locas? Minlme faclo. Et cur ait ; « Slciit clixi Jiidaeis ? »

Rediixit in memorlam, quia non nunc ob malorum prae-

sentiam hsec praidlxit, sed jam olim prfeviderat, ipsique

testes erant, qui audierant ipsum haec Judaeis dicentem.Quare addidit ilhid : « FilioH; » ut cum audirent illud :

« Sicut dixi Judaeis, » ne putarent simili modo sibi dlctum

fuisse. Non ergo ut dejiceret illorum animos hoc dixit, sed

ut consolarelur, ne inexpectatae aerumnse ipsos turharent.

« Quo ego vado, vos non poteslis venire. » Ostendit mor-lem suam esse trnnslationem et transitum ad meliora, et

ad locum corruptibilia corpora non recipienlem. Hccc

porro dicit etiam ut eorum erga se amorem excitet et ler-

ventiorem efliciat. Scitis enim cum aliquos nobis amicis-

simos videmus abscedentos, nos magis incendi; maximecum videmus eos in locuui concedere quo nos ire non

possumus. Ut ergo Judaeos terreret, hsec dixit, utque

Discipulorum amorem incenderet. Tahs est ille locus, quonon illi modo, sed nec vos quoque amicisslmi possllis venire.

Hic quoque digiiitatem suam ostendit. « Et vobis dico

» modo. Allter illis, aliter vobis; id est, non cum iUis.

Ubinam illum quaislerunt Judaei? ubi Discipull? Discipuli

cum fugcrent; Judaei vero quando in calamitales ingentes

et inauditas inciderunt, urbe cnpta, et ira Dei undique illos

circumsidente. Discipulis ergo tunc propter incredulitatem

italoculiisest : «Vobis nuncego, »ne inexpeclalam subeatis

calaujilatem. « Mandatum novum do vobis ^ » Gum euim

verisimlie essel illos, iis auditis, ac si desertiprorsus esseut,

in perturbatli/nem delapsuros esse; consolatur ipsos,

omnium bonorum radlce ad securilatem muniens eos,

nempe charitate; acsi dlceret: «Me abeunte dolelis; verum

si vos muluo diligatis, fortiores eritis. »Cur ergo non ita

dixlt? Quia quod ionge ulihus erat protulit. « In hoc cog-

' Joan, xiii, 34.



268 6. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOM C. P.

tem fimum injlclat, totam aquam rccldit immundam; ila

si in divitias rapina ingrediatur, omnia foelore implet. Quid

ergo? manus lavamus cum in Ecclesiam ingredimur, cor

vero non ilem? Num manus vocem emitlunt? Animaverba profert. la iilam Deus respicil : illa foedata, nihil

prodest corporis puritas. Qua? utiiitas si manus exleriores

abstergas, interiores vero impuras relinquas? Illud grave

est, illud omnia subverlit, quodparvacum melu curantes,

magna contemnamus. Illotis certe manibus orare indifFc-

rens est; illota vero conscientia, illud est omnium malo-rum deterrimum. Audi quid dictum sit Judoeis, de tali

immunditia soUicitis : « Lava a malitia cor tuum. Quous-

»que erunt in te cogitationes laborum tuorum '? » Lave-

vemus et nos, non luto, sed aqua pura, eleemomsyna, nou

avaritia. Prius a rnpina absline, et eleemosynam largire.

Declinemus a malo et faciamus bonum *. Manus coerce a

rapina, et sic eas ad cleemosynam porrige. Si vero iisdcm

manibus alios spoliemus, etiamsi uon ex ablatis alios in-

duamus, neque sic supplicium efFugiemus. Sic enim pro-

pitiationis materia, sceleris quoque materia est. Melius

certe est noa misereri, quam sic misereri. Siquidem Caino

melius fuisset nihil prorsus olFerre. Si vero qui minora ob-

tulit, Deum irrilavit; qui aliena dat, quomodo non provo-cabit?a Ego tibi dixi, inquit : Ne rapias, et lu me ex rap-

tis honoras? Quid existimas? An me his delectari? dicet

igitur tibi : « Existimasti inique, quod ero tui simihs : ar-

»guam te, et statuam contra faciem tuam peccata tua ^. »

Sed absit ut quis talem audiat vocem ; verum utinam post

puras erogatas eleemosynas, cum splendidis lampadibus,

in thalamum ingrediamur, gralia et benignitatc Domini

noslri Jesu Ghristi, cui gloria in soeculasa?culorum. Amen.

% Jer. IV, 4, — » Psal, xxxvi, 27, — • Id, xux, 21»



IN JOANNEM flOMlLlA tXXIV. 269

\(\\ VVVVV>VV\\\\VVN'VV%( VVXVV>\\AiVV\ VVVVV\A(V\\A/\,VV\'VV\(VV\ VVVVVX^VV^^VK^ vv> vv\ w\ \v\ vw vv\\v\ ws

HOMILIA LXXIV \

CAPUT XIV.

Diclt el Phillppns : Domine, oslende nobls Patrem, et

sufficit nobis. Dicit el Jesus : Tanto tempore vobiscum

sum, et non cognovisti me, Philippe? qui videt me, vi-

det me, videt et Patrem ^ ^

I Dicebat Propheta Judaeis : « Facles merctricis factus

»est tibi, qul Impudenler cum omnibus agit ^. » Ut autem

videtur, non lill clvitati lantum hoc jure dlcatur; sed

cllam ils, qul veritali impudenter obsistunt. Dicente enim

Philippo , « Ostcnde nobis Patrem , » responclit Chrlstus :

« Tanto tempore voblscum sum, et non cognovistl me,

» Phihppe? » et tamen quidam suot, qui post hnec verba

Filium a Patre abscindunt. Atqui quam majorem quseris

propinquitatem? Quidam enim ex hoc dicto in SabeHii

morbum inciderunl. Verum et hls ct illls rellclls^ ut ex

diametro et Impie opposilis, accuratum verborum sensum

exploremus. « Tanlo tempore vobiscum sum, et non cog-

snovlstl me, Philippe. » Quid enim? Tu-ne Paler es, quem

inquiro? « Non inquit. » Ideo non dixit :« Non cognovisli

eum ; » sed, « Non cognovisti me. » Nihil aUud declarans,

quam non aUud esse Filium, quam quod est Paler, ma-

nens lamen Ipse Filius. Cur Philippus ad inlerrogandum

accessit ? Dixerat Ghristus : « Si cognovissetis me, et Pa-» trem meum uiique cognovissetis ^^ » Judacisque saepe hoc

* Alias Lxxui, — * Joan. xivj 8; 9. — ^ Jer. 111, 3.-4 Joan.

XIV, 7.



270 S. JO. CURYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI d P.

ipsum dixerat. Qula ergo eum frequenter et Pelrus et

Judaei inlerrogaveront, quis esset Pater, interrogaverat

item Thomas, et nullus quicl clarum acceperat, sed adhuc

res ignorabatur; ne molestus videretur esse Philippus, et

cum Judaiis tentando eum fastidiosus, ut dixit : « Ostende

»nobis Palrem tuum , » adjecit :a Et sufficit nobis, nihil

ultra qurrrimus. » Atqui Chrislus dixerat : « Si cognovisse-

» iis nie, et Patrem meuni utique cognovisselis ; » et per se

Patrem ostendebat. Ille vero mulavit ordinem dicens :

« O^tende Patrem, »ac si Chrislum accurale cognosceret.

Verum non illi morem gessit Christus; sed ad viam di-

rexit, suadens illi ut per se Palrem cognosceret. Ipse vero

carneis ocuiis ipsum videre volebat, forte quia aiidierat

Deum vidisse Prophetas : verum illa humiliore modo dicla

sunt, oPhiilppe! idco dicebat Chrislus : « Deum nemo» vidit iinquam S* » et rursum : « Omnis qui audivit a Deo

»etdidicit,

veuit ad me'.

Neque vocem ejus audislis, ne-»que faciem ejus vidislis ^ » Et in Veteri Testamcnlo,

« Nemo videbit facieni meam, et vivet ^. » Quid ergo Chris-

Ins? admodum increpat :« Tunto tempore vobiscum sum,

»et non cognovisli me, Phdippe ^? » Non dixit : « Non vi-

disti me; »sed, « Non cognovisti mc. » Numquid te nosse

volo, inquit? Patrem tuum videre nunc quajro; tu vero

mihi dicens : Non cognovisti me ? » Quaenam haec conse-

quentiu? .\lulta sano. Quia enim Filius idipsum est quod

Pater, manens tamen Filius, jure in se Patrem ostendit.

Deinde hypostases distinguens ait : « Qui videt me, videt

»et Palreu), b ne quis diceret eumdem esse Patrom et

Filium. Si enim idem ipse Paleresset, non diceret: « Quividet me, illum vidct. » Quou)Qdo autem non dixit ei : «Im-

possibilia petis, quae non sint puri hominis; mihi enira

' Joan. i, 18. — * Id. VI, 45. — » Id. v, 3^. -- < Exod. xxxiii,

30, —- * Joan. XIV, g.



IN JOANNEM IIOMILIA LXXIV. »7!

lantum hoc possiblle est. » Quia dixerat : «Sufficit nobis,

quasi ipsum vidisset, ostendit eum neque se vidisse; alio-

quin illum vidisset, si se videre poluisset. Ideo dicebat :

« Qui videt me, videt et Patrem. » Si quis me vidit, et

jllum videbit; hoc est : neque me, neque ilhim potest quis

videre. Philippus enim visus cognitionem quaerebat : et

quia se illum vidisse putabat, volebatque sic Patrem vi-

dere, ostendit ipsum neque se vidisse. Quod si quis hic

visionem pro cognitione inteliigi velit, non contradicam.

Nam qui mc novit, inquit, novit et Palrem. At non hoc

dicit, sed ut consubslanlialitatem ostendat dicit ; « Qui novit

substantiam meam, novitet Patris. wEt quid hoc, inquies?

nam qui novit creaturam, novit et Deum. Alqui crcatu-

ram omnes norunt et vident; Deum vero non oiunes no-

funt. Ad haec, videamus quid Philippus videre qua^rat :

num sapientiam Patris? num ejus bonilalcm?« \iinime; »

sed, « Quid sit Deus, ipsam substanliam. » Ad hoc respon-det Christus : « Qui videt me : » qui aulem crealuram vi-

det, non Dei subslantiam videt. « Qui videt me,, videt et

«Pairem, inquit. » Si alterius esset substcmtiae, non hoc

dixisset. Ut aulem crassiore utar sermone : Nemo qui au-

rum ignoret, in argento auri substanliam videre potest;

non enim aHa natiira per aham dignoscitur. Ideo jure

increpavit dicens : « Tanlo tempore vobiscum sum; «tanta

dignalus es doctrina, vidisti signa cum auctorilate facta,

et omnia, quie divinitatis erant propria; et quod Patcr so-

lus fiicit, peccata remissa, arcana in medium adducta, fu-

gatam morlem, crealionem ex terra factam, « Et non cog-

» novisti me ? »

II. Quia enim carne circumdatus erat, ideo dixit : «

Non» cognovisti me. » Yidisli Patrem? ne quajras amplius vi-

dere; in me enim illum vidisli. Si vidisli me, ne curiose

inquiras; elenim in me ipsum nosti. « Non credis quia ego



272 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»in Patre ^? »hoc est, in illa snbstanlia appareo. « Verba,

»qu3e ego loquor, a rne ipso non loquor '. » Vides-ne pro-

pinquitatis excessum, et unius substantiae argumenlum?

«Pater autem in me manens, ipse facit opera ^. » Quomodoa verbis orsus, transit ad opera? Ex consequenli enim di-

cere debuit : «Ipse loquitur verba ; » sed duo hic ponit, doc-

Irinam et signa; vel quod etiam verba essent opera. Quo-

modo ergo facit ille ? elenim aHbi dicit : « Si non facio

» opera Patris mei, nolite mihi credere ^, » quomodo ergo

hic Patrem facere dicit? hoc ipsum indicans nihil medium

esse inter Palrem et Filium, hoc est, « INon aliter fecit

Pater, aHter ego facio: » siquidem alibi ot ipse et Paler ope-

rari dicitur : « Pater meus usque modo operatur, et ego

»operor ^. » Illic nullam esse operum dlfTerenliam, hic

idipsum indicat. Quod si prima fronle verba aliquam exhi-

bent humilitotem, ne mireris : nam cum prius dixisset :

« Non credis, » tunc sic loculus est ; ostendens sc ideo

ila verba teniperasse, ut ilkim ad fidem adduceret. lu cor-

dibus namque eornm versabatur. « Creditis quia ego in

»Patre, et Paler in me^? » Oporlebat ccrte vos aiidienles

Patreui et Filium, non allud quaerere ad deciarandam sub-

stantiam esse eamdem. Qaod si hoc non satis est vobis ad

demonstrandam honoris aequnlitatem et cousubstanliaU-

tatem, ab operibus quoque discite. Ilkidque, « Qui videt

»me, videt et Patrem meum, » si de operibus dictum es-

set, non dixisset postea : « Sin minus propter opera credile

»mihi. » Deinde ostendens se non ha'c lantum posse, sed

et aha his muUo majora, cum hyperbok^ illa ponit. Neque

enim dicil : « His majora possum facere; »sed quod longe

mirabilius, et aliis, inquit, possum facultalem dare ma-jora his faciendi. « Amcn anien dico vobis, qui credit in

* Joan. XIV, 10. — * Ibid. — ^ Ibid. — 4 Id. x, oy. — « id.

V, 17. — ** Id. XIV, 11,



IN JOANNEM HOMILU LXXIV. S^S

\me, opera quse ego faclo, et ipse faciet, et majora his

Dfaciet, quia ad Patrem vado -. » Hoc est, « Vestrum erit

deinceps miracula edere; ego enim abeo. » Deinde cumperfecisset ea, quae sermo indicabat, dicit : « Quodcumque»petieritis in nomine meo, accipietis, et ego hoc faciam^

»ut in me glorificetur Pater ^. » Vides-ne quomodo rursum

hoc ipse faciai? « Ego faciam, inquit, «et non dixit : « Ro-

gabo Patrem; » sed, " Ut in me glorificetur Pater. » Atqui

dicebat alibi : « Deus glorificabit ^um in se ipso; » hic

vero^ d Ipse glorificabit Patrem. Cum enim Filius magna

posse deprehendetur, genitor glorificabitur. » Quid sibi

vult illud, « In nomine meo ? » Quod Apostoh dicebant

«In nomine Jesu Christi surgeet ambula ^. » Omnia quippe

signa, qna3 illi edebant, ipse operabatur, et manus Domini

erat cum illis. « Ego faciam, inquit, » Vides-ne auctorita-

tem? Quae per alios fiunt, ipse facit; et quai per se nonpolerit, nisi Patre vim dante? Ecquis haec dixerit ? Cur

hoc secundum ponit? ut suum confirmet sermonem, et

ostendatpriora per attemperalionem quamdam dicta fuisse.

Ulud aulem, « Ad Palrem vado, » id est, « Non pereo, sed in

propria dignitate maneo, et in coelis sum. » Hjec porro omniaillis ad consolationem dicebat. Quia enimcredibileerateos,

qui nondum resurrectionis rationem probe noverant, trisle

aliquid in animo versare, aliis ipsos haec daturos essepromit-

tit, ubique curans illos, et ostendens se semper manere ; nec

maneremodo, sedetiam majorem exhibiturum sevirtutem.

III. Sequamur ergo illum, et crucem toUamus. Etiamsi

enim nulla sit persecutio, alterius tamen mortis tempus

adest. «Mortificate, inquit,membra

vestra,quajsunt super

«terram^. «Extinguamus ergo concupiscentiam, opprima-

mus iram, tollamus invidiam. Hoc est vivum sacrificium :

quod sacrificium non desinit in cinerem , non in fumum* Joan. XIV, la. — 2 Ibid. i3. — ' Act, ni, 6. — < Col. iii, 5.

LXXIX* l8



2^4 *• JO' CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

dlffunditur, nonegctlignisetigne, vel gladio. Ignem quippe

habet et gladium , Spiritum sanclum. Hoc usus gladio,

circumcidecordis snperflua et

aliena:

aperi obluratas aures.Morbi namque et mala) concupiscentiae solent verbo adi-

tumobstruere. Peciiniarum concupiscentianon sinit audire

verbum de eleemosyna ; invidia accedens arcet doctrinam

de charitate : aliusque rursum ingruens morbus animamreddit ad omnia segniorem. Tollamus ergo malas concu-

piscentias : nam sufficit velle, et omnia extinguuntur. Ne,

quaeso, illud altendamus, pecuniarum amorem esse tyran-

nidem, sed vere tyrannidem esse segniliem nostram. Mulii

cerle sunt qui argentum quid sit se nescire dicunt. Neque

enim naturalisest illa cupiditas. Naturalcs quippe affectus ab

initio infusi sunt. Aurum vero et argentum an esset, multo

tempore ignotum fuit. Unde ergo crevit hcec cupiditas? Exvana gloria, et summa desidia. Ex cupiditatibus enim aiiae

sunt necessariae, aliae naturales, aliae neutrum. Exempli

causa, quoe si non expleantur animalperimunt, hae sunt natu-

rales et necessariae , ut cibi, potus, somni cupiditas. Amorvero corporum naturalis quidem est , sed non necessarius.

Multi enlm ipsam superarunt, nec perierunt. Pecuniarum

vero cupiditas, nec naturalis nec necessaria est, sed su-

perflua. Si voluerimus, ejus dominium non recipiemus.

Cerle de virginitate loquens Christus ait : a Qui potest ca-

» pere, capiat ' ; » de divitiis vero non item ; sed quid ? « Nisi

»quis renuntiaverit omnibus quaepossidet, non est me dig-

»nus', » Ad id quod facilc cst hortalur; ad id vero quod

multos exuperat, arbitrio rem permittil. Cur ergo nos omni

privamus defensione ? Nam qui a violentiorc morbo captus

erit, non magnas dnbit poenas : qui vero ab inlirmiore af-

fectu capitur, omni privatur defensione. Quid enim res-

pondebimus quando dicet : « Esurientem me vidistis, et non

* Matth, XIX, la. — ^ Luc, xir, 55.

I



IN JOANNEM HOMILIA LXXV. a^Tl

» nntrlvlstls ' ? » Qnam exciisatlonem habeblmus ? Pauper-

tatem objiclemus? at non sumus vldaa Illa pauperlores,

quse, duobuscleposltisobolls, omnes superavit. Nequeenimdoni magnitudinem requirlt Deus, sed volunlatls modum :

et hoc ad illius providentiam pertinet. lllius Itaque benig-

nitatem mlrati , quae possumus offeramus ; ut et In prai-

scnti vita et in futura multam consecuti Dei clementiam,

promlssis frui bonis possimus, grallaet benlgnltate Domlni

nostri Jesu Ghristi, cui gloriain saecula s£eculorum. Amen.

HOMILIA LXXV \

CAPUT XIV.

Si diligitis me, mandata mea servate : et ego rogabo Pa-

trem , et allum Paracletum dabit vobis, ut maneat vo-

biscum in aeternum, Splritum veritatis, quem mundusnon potest accipere , quia non vldet cum , nec scit

eum ^.

I, Operlbus semper ngemus, non verborum oslentalionc.

Loqui enim et promitlere culvis facile est ; operorl nou

item. Curhajc dixi? Quia mulli nunc sunt qul dicunt se

Deum timere et amare ; sed operlbus conlrarla cNhibent.

Deus autem per opera dillgi qua;rit. Ideo Discipulis dice-

bat : « SI diligitis me, mandata mea servabitis. » Cum enim

dixisset : « Quodcumque petlerltis, ego fciciam :» ne putarentsolampelltionemessc satis, subdidit : « Si diligitis me, tunc,

inquit, faclam. » Quia aulem verisimile erat cos, cum di-

centem audissent « Ad patrem vado, «turbatos esse, dicil :

* MaUh. xxr, 42. — ' Alias lxxiv. — ^ Joan, xivj iS-ij.

18.



276 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIJEPISCOPI C P.

« Non est lioc diligere, nunc turbarl; sed dictis obtempe-

rare. Dedi vobis mondatum, ul diligalis invicem, ut sic

invicem facialis, ut ego feci vobis. » Haec est dilectio his

obtemperare, et dilecto concedere. « Et rogabo Patrem, et

» alium Paracletum dabit vobis. » Sese demittentis verba

sunl. Quia enim cum mundum illum probe cognosccrent,

verisimile erat eos illius absentis consortium, verba, car-

nalemque praesentiam admodum exquisituros esse, et nul-

lam ipso absente accepluros consolationcm; quid ait?

«Rogabo Patrem, et alium Paracletum dabit vobis ; » id est

« Alium qualis ego sum. » Erubescant qui Sabellii morbolaborant, et qui de Spiritu non recte sentiunt. Nam in hoc

sermone mirum illud est, quod htxreses ex diametro oppo-

sitas uno iclu prosternat. Nam cum dicit : «Ahum, » hy-

postasis illius difFerentiam indicat; cum vero dicit : «Para-

clelum, » substantiam eamdem. Quare dicit : « Rogcibo» Patrem? » Quia si dixisset : «Ego mittam, » non itacredidis-

sent. Nunc enimid curat, ut Spiritus credatur : nam postea

se mittere illum esse dicit : « Accipite Spiritum sanctum.

Hic vero se rogaturum csse Patrem dicit , ut fide dignus

sermo ipsis esset. Joannes quippe de illo dicit : «De pleni-

))tudineejusnos omnes accepimus' : » quodaulemhabebat,

quomodo ab altero acciperet?Et ilerum :«Ipse vosbapti-

» zabit in Spiritu sancto et igni. » Quid vero plus habuisset

quam Apostoli, si Patrem rogaturus erat ut ahis daret

quando illi saepe sine precatione operari videntur? Quo-

modo aulem si per preces Spiritus a Palre mitlitur, ipse a

se ipso involat? Quomodo ab alio mittatur, qui ubique

pra^ens est, qui dividit unicuique sua sicut vult, qui cumaucloritatedicit : «Segregate milii PauluraetBarnabam'?»

Atqui Deo ministrabant illi ministri; attamen cum aucto-

ritate eos ad proprium sibi opus vocavit, noo quod ad

* Joan, i, 16. — ' Act. xin, 2.



IiN JOANISEM IIOMILIi LXXV. 277

allud opus evocaret; sed ut potestatem suam ostenderet.

Quid er^o sibi vu!t, inquies, illud:«Rogabo Patrem?»

ut ostendat tempus adventus ejus esse : cuiii enlm illos per

sacriflcium mundasset, tunc advolavit Spiritus sanctus.

Cur non supervenit qnando erat cum illis Jesus? Quia

nondum oblatum fuerat sacrificium. Cuin autem jam pec-

catum deletum esset, et ipsi ad pericula missi, ad pugnam

se appararent, Lortatorem mitti oportuit. Cur vero non

statim post resurrectionem Spiritus venit? Ut ejus majore

capti desiderio, cum maiorl gratia illumacciperent. Donecenlm cum illis Christus erat, non atlllctabantur. Postquam

autem dlscessit, nudati et in tlmore magno versanles, cummagnoillumdeslilerioexcepturierant. «Vobiscum manet,»

hoc est , nc post morlem quidem abscedlt. Ne vero Pa-

rucleium audlentes, aliam rursus incarnalionem suspica-

rentur, sperarentque se oculis ipsum essc visuros, hanc

amovens suspicionem ait : « Quem mundus non potest ac-

cipere, quia non videt eum. » Nonenim ita vobiscum deget,

ut ego; sed in animabus vestris habltablt; hoc enlm sibi

vult illud, « In vobls manet. » Spirltum nutem veritatls

eum appellat, his figuris figuras, veteris legis denotans.

« Ut vobiscum slt, » quid &ibi vult Ilhid, «Yobiscum sit?»

Id quod ipse ait:«Ego voblscum sum. » Prapterca alludquoque subindicat : « Non eadem patietur quoe ego passus

sum, neque abscedet. «Quem mundus non potest acci-

»pere, qnia non videt eum. » Quid ergo ? an ex numero

vislbilinm erat? Minime. Sed hlc cognitionem intelhgit,

addit enim :« Neque cognoscit eum : n solet enim accnra-

tam cognltionem, visionem appellare. Quiaenim sensuumclarissimus visus cst, perhunc sensum semper accnratam

cognilionem denotal. Mundum autem hlc vocat, iniprobos,

hlncquc Dlsclpulos consolatur, quod Ilhs eximlum afTorat

donum. Yide quanlopere doni magnlludlnem exioliat.




J)icltaliiimosse,quamipsesit; acldit : «Non rcllnquetvos,»

snbdit ad ipsos lantum venlurum essc , ut et ego veni

dixit : « In vobis manet;» sed nequc sic illorum mceroremexpulit : iilum enim consorliumqueejusadhuc quserebant,

cul rei ut medcatur ait : « Neque ego vos relinquam orpha-

»nos, venlo advos'. «Ne timeatis, inquit; non ideo dixi mcalium Paraclelum missurumessc vobis, quod vos ad finem

usque reliclurus sim. Non ideo dixi : « Apud vos manet, »

quasi iion ultra vos visurus sim. Certe ipse quoque venio

ad vos : « Non reUnquam vos orphanos. »

Quia enima prin-

clpio dixerat : Filioli, » ideo hic ait : « Non relinquam vos.

» orphanos. »

II. Inltio itaquc dlxlt : « Ubi ego vado venietis; «et, « In

» domo Patris mei mansiones multaB sunt. » Hic vero qula

diuturnum erat tempus, dat Spiritum. Sed cum quld di-

ceretnoninlclligerent, non satindeconsolatlonishabuore :

« Non rcllnquam vos orphanos, Inqult. »Hoc enim maximerequlrebant. Sed quia illud, «Venio ad vos, » praEsentiam

signlOcabat : ne rursus eamdem ipsam praesenliam requi-

rerent, quam pMus ; vlde quomodo hoc ipsum, non clare

quidem dlxerit, scd subindicaverlt. Gum dixisset cnim:

« Adhuc modicum, et mundus me non videt' ; » subdidlt

« V^os autem videtis me; » ac si dlceret : « Venloquidem ad

vos, sed non ut prius quotidie vobiscum versalurus. » Et

nc diccrent : « Cur ergo Judsels dixisti : « Jamnon vldebilis

nie? » objeclionem soivit dicendo : « Ad vos » tantum. NamSpiritus quoque talis est. »Quia ego vivo, et vos vivetls.

Crux enim non usque ad finem nos separablt; sed ad bre-

vissimum tempus me abscondct. Vltam autem, ut vidctur

mihi, non pro^senlem tanlum, sedet futuram dlcit : «In illa

» die cognoscetis qula cgo in Patrc, et vos in me, ct ego in

» vobls^ » In Patre sccundum substanliam, in vobis sccun-

* Joan XIV, 18. — * Ibid. 19. — ' Iliid. 20.



IN JOANNEM HOMILIA LXXV. 279

cliim concorJiam el auxilium divinitus praestitum. Etqua,

quoeso, ralione? Qua ralione h(ec contraria quadrare pos-

sunt? multa enim, imo infinlta estdistanlia inter Christum

et Discipulos. Etiamsi eadem ipsa verba jaceant, ne mire-

ris. Solet enim Scriptura iisdcm verbis de Deo ct de homi-

nibus dictis, diverso modo uti. Nam et dii diclmur, et fdii

Dci : nec eamdem vim habet cum de nobis dicitur, quam

cum de Deo. Imago item dicitur Filius et gloria, ut et nos

scd mulla cst difFerentia. Rursum, « Vos autem Christi,

» Chrlstus vcro Dei ; » non ita tamen est Dei Christus,ut nos

sumus Chrlsti. Quld porro sibi vult? Cum resurrexero,

inquit, scletis menon a Patre separari, sed eamdem habere

virtutem, et me voblscum perpetuo esse, rebus ipsis prae-

dicanlibus auxilium a me vobls proestitum, inlmicis repres-

sis, vobis fidenter agentibus, molestis de medlo sublalis,

praedicatione quotidie florenle, omnibus pise doctrinae ce-

dentibus. « Sicut misit me Pater, et ego misi vos. » Yides

hic quoque idem dictum non eamdem vim habere? Namsi eodem acclpiamus modo , nihil difTerent Apostoli a

Christo. Gur porro ait : « Tunc cognoscetis? » Qula tunc

viderunt eum resurrexlsse et secum versari. Tunc veram

fidem dldicerunt. Magna quippe Splritus virtus erat, quae

onmia docebatillos. «

Qui habet mandata mea,et servat

» ea, ille est qui diligit me '. » Non enim suificit habere so-

lum, sed nobis accurata opus est custodia. Cur autem hoc

ipsum illis saepe dicit : ut, « Si diligitis me, mandata meajservate; »et, « Qui habet praecepta mea, et servat ea; »

et, « Si quis audierit sermonem meum, et servavcrlt eum,

»iile est qui dillgit me : qui non audit sermones meos, non

» diliglt me. » Puto iilum subindicare iilorum moerorem.

Quia enlm de morle multa philosophatus erat, dicens :

« Qui odit animam suamin hoc mundo, in vitam (cternam

* Joan, XIV, 21,



28o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»custodIel eam*i » et, « JNisi qnis acccperit crncem suam,»et sequatur me, non est me digniis '

: » pluraque adhucdiclurus erat, exprobrans eis dicit : « Putatis vos ex amoretristcs esse ; non tristari potius dilectionis esset indicium. »

Quia autem illud vult efficere, in sequentibus id rrpetit.

« Si enim diligeretis me, gauderetis utique, quia ad Patrem

Bvado : » nunc aulem praj metu id patimini. Quod vero

circa mortem sic ofriciamini, non est eorum qui mandato-

rum meorum recordantur : opnrteret enim vos crucifigi, si

vere diligeretis me : vos enim hortatus sum utnon timeatisab iis, qui occidunt corpus. Tales Pater amat, et ego amo:

« Et manifestabo eis me ipsum. » Tum Judas : « Et quid,

«inquit, quia manifestaturus es nobis te ipsum^. »

III. Vides-ne animam eorum a limore obrutam? Com-motus turbalusque est, ac putabat, sicut in somnis mor-tuos videmus, sic iUum se visurum esse. Ne igitur hoc sus-

picarentur, audi quid dicat:«Egoet Pater veniemus ad

» eum, et mansionem apudeum faciemus^. » Ac si diceret

« Sicut Pat(3r manifestat se ipsum, sic et ego. » Neque hoc

tantum modo,sed etiam quodadjeccrit : aMansionem apud

» eum fiiciemus, » omnem tolHt suspicionem : id quippe non

ad somnia pertinet. Tu vero mihi perpendas Disclpuhim et

turbatum,et

non audentemclare

dicere quod cupiebat.Neque enim dixit : « Yae nobis, quod moriaris, et ita nobis

appariturusesutmortuiapparent. »Non sicilie; sed, «Quid

«estquiamanifestaturuses nobis leipsum, et non mundo?»

Dicitergo : «Vos occeptos habco, quia vosmandatum mcumservalis. » Ne enim postea videntes ipsum, phantasma sc vi-

dere pularent, ideohaec praedicit : et neeo, quo dixi, modo

ipsum apparilurumesse opinarenlur, causam apponit, quodnempe mandata ejus servarent, dicit cliam Spiritum sanc-

lum sic ilhs appariturum esse. Quod sitanlo tempore cum* Joan. XII, 25.— 2 Malth. s, 38. — ' Joan.xiv, 22. — < Ibid, a3.



IN J0A.1VNEM HOMILIA. LXXV. 28

illo versati, illam suLstanliam non fernnt, imo ne intelli-

gnnt quidem; quld futurum erat si ab Inltio slc illls appa-

ruisset? Ideo cum Illls comedlt, ne phantasma esse putetur.

Nam si super aquas ambulantem videntes, id exlstlmarunt,

licet idem vullus ac species viderentiu^, nec multum dis-

laret ille ; quld non susplcatl fulssent, sl slatlm vldlssent

illum resurgcntem, quem cnptum vldcrant et involutum?

Propterea frequenter dicit illls seapparlturum esse. Cur et

quomodo appareblt? Ne Ilium esse phantasma putent.

« Qui non dlliglt me, sermones meos non servat : et sermo«quem audlstis, non est meus, sed ejus qui misit mc \ »

Itaque qui haec verba non audit, nec me nec Palrem dili-

git. Nam sl hoc dilecllonis signum est, nudire mandata;

ipsaque Pairis sunt; qui audit, non Flllum modo, sed

etlam Patrem amat. Quomodo sermo tuusest, et non tuus?

Id est : « Nihil exlra Patrem loqnor, » neque proprium

quidplam prceter placltnm ejus. «Hoec locutus sum vobis,

» apud vos manens '. » Quia haec obscura erant, et aha non

inleillgebant, In phirlbusque dubitabant; ne rursus turba-

rentur, neve diccrent : « Qune praicepta? » omnl anxlclate

eripult illos, dicens : « Paracletus autem, quem mittetPater

» in nomlne meo, ille vos doceblt ^. » Obscura forte nunc

vobis dicunlur : sed doclor ille cLTro vos docebit. lllnd

autem : « Apud vos maneblt, » sublndlcat se abilurum essc.

Deinde nc tristentur ait : « Donec apud illos Ipse manserit,

nec Spiritus venerit, nihil mognum vel subllme polerunt

inlelligere. » Haec porro dlcit Illos prtcparans ut secessum

suum generose ferant, ulpole qui magna ipsis bona conci-

liaturus esset. Frequenler vero Paraclelum vocat , ob

cerunmas, qulbus tunc aflligebantur. Quia Igllur his auditls

lurbabantur, cogltanles molestias, bella et secessum ejus,

vide quomodo iilos solelur ilerum dicens : « Pacem reliii-

* Joan, XIV, 24- — ^ Ibid, 25. — ' Ibid, 26.




F quo vobis'. » Ac si diceret : « Quid damni vobis crit a

perturbalionlbus mundi, sl pacem inccum habealis? » Ne-

quc enim lalis ha3c pax est? Externa pax enim, perniciosa

sape est etinulihs, nihihjue prodest : ego vero talem vobis

do pacem, ut iUam mutuo servetis, quod vos fortlores effi-

ciet. Sed qula rursum dixerat : « Relinquo, » quod receden-

tis erat, illosque turbare poterat, ideo rursum ait: « Non» turbetur cor vestrum , neque formidet. » Vides-ne eos

parlim amorc, partim metu turbatos csse?« Audislis quia

i>ego dixi vobis:

Vado ad Patrem, et venio advos. Sidiii-

» geretis me, gauderetis utiquc, quia vado ad Palrcm : quia

» Paler major me est % » Et quod gaudium hoc ipsis alla-

turum erat? quam consolatlonem?

IV. Quid sibi vult hoc dictum : « Nihiidum noverant de

resurrectione? » neque de Chrislo eam, quam par erat,

opinlonem habebant. Quomodo enim habuissent, qul ne

sciebant quidcm ipsum esse resurrecturum? Patrem vero

magnum esse putabant. Dicit ergo : « Si mihi tlmelis, quasi

non valeam me lueri, neque confidllis me post crucem a

vobis posse videri ; tamen audienles me ad Patrem ire,

gaudere tandem oportuit, quia ad majorem vado, omnia-

que mala solvi possunt. « Vos audistis, quia ego dixi vobis.

Cur hoc adjecit ? Ita gestis rebus confido, inquit, ut prae-

dicere non verear. « Hoc ergo et quse futura sunt dixi vo-

» bis prius quam fiant, ut cum facta fuerlnt credatis, quia

»ego sum ^; » ac si diceret : «Num scirelis, nisi ego dice-

rem, nisi confiderem. » Vides-ne sermonem audilorum

captui attemperalum? Nam cum dicit : « Putatis quia non

»possum rogare Patrem, et exhibeblt mihi duodecim lc-

»giones Ai:gelorum "^? «Secundum audltorum opinionemloculus est. Nemo enim.etsi insoniat, dixerit eum non po-

tuisse sibi opem ferre, sed Angells opus habuisse. Verum

} Joan, XIV, 27. — 2 ibH. aS, — ! Ibid. 39. — < hl, xxvi, 53,



IN JOANNEM HOMILIA LXXV. 2 83

qiiia illum esse hominem putabant, ideo dixit duodecim

leglones Angelorum. Atqui cum interrogasset tantum, su-

pinos prostravit. Si quis vero dixerlt majorem esse Patrem,

ut Filii principium; non huic conlradiccmus (8). At hoc

non facit Fihum alterius esse suLstantise. Hoc aulcm vult

dicere : « Donec hic fuero, par est vos putare quod nos pe-

richtemur ; si porro iikic abeam, confidite nos in tuto esse;

illum enim nemo vincere polest. » Hoec porro omnia ad Dis-

cipulorum inlirmitatem se demittens dicebat. Ipse namque

confido, nec mortem curo. Ideo ait : « llaec dixi vobis

»priusquam fiant. » Quia enim vos nondum potestis hac de

re sermonem capere ; a Patre, quem magnum appellatis,

consolationem adduco. Gonsolatus ergo illos, tristia rur-

sum aflert. « Jam non ultra loquar vobiscum. »Quare?

« Venit enim prlnceps hujus mundi, et in me non habet

» quidquam.» Principem mundi diabolum dicit, et improbos

homines. Non enim coelo et terrag imperat; nam omnia

evertisset et prostravisset. Sed illls dominatur, qui se illi

dediderunt. Ideo vocat illum principem teiiebrarum hujus

saeculi. Tenebras autem hic dicit mala opera. Quid ergo ?

Diabolus-ne te perdit? Minime : nihil enim in me habet.

Cur ergo te illi inlerficiunt ? Quia ita volo : et ut cognoscat

mundus, quod Palrem dlligam. Non enim quod sim mortiobnoxius, neque quod illi quidpiam debeam; sed ob amo-

rem erga Patrem ha^c subeo. Hoc aulem alt, utilerumil-

lorum animum excltet, ut dlscant ipsum non invltum, sed

lubentem, et dlabolum despicientein ad hoc venire. Nonenim satis erat dixisse, « Adhuc modlcum lempus vobiscum

»sum; » sed illud, trisle llcet, frequenler versat, et jure

quldem; donec aulem sermonem illis acceplum reddat,

loeliora admlscet. Ideo allquando dlcit : « Vado et venio ;

et, » Ut ubi ego sum, et vos sitis ; » et, « Non potestis menunc sequi, sequcmini aulem postea; »et, « Ad Patrem



S84 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» vado; » et, « Pater major me est; » et, « Anlequam fiercnt

»cllxi vobis; »et,o Non ex necessitate haec p&lior, sed ob

Patris amorem; » ut cognoscant illi non perniciosam nec

dan)nosam rem esse ; siquidem admodum dilif^jebat il-

lum, et dilectus ita volebat. Ideo hajc lajliora admiscens,

trislia quoque frequenler memorabat, ut illorum animos

exerceret. Nam illud ; « Apud vos manebit, »et, « Expedit

» vobis ut recedam, » consolanlis crant. Ideopriusinnumera

de Spiritu dixerat, ut, « In vobis esl, » et, « iMundus non po-

» testcapere,

»et,

«Ipse vobis suggeret omnia, » et,

«Spirilus

))veritatis, Spirilus sanctus, »et,fl Paracletus, » et, «Expedit

)> vobis, »Ne animo deficerent quasi omni ope et ouxiho

destiluli. Expedire autem dicit, ostendens se iilos spiritua-

les redditurum.

V. Hoc ulique factum videmus. Nam illi trementes et

metuentes, accepto postea Spiritu sanclo, in pericula insi-

liebant, et ferrum, bestias, maria, supplicia omnia adibant

ct illitterati idiota^que cum tanla fiducia loquebantur, ut

auditores percellerent. Ex luteis enim Spiritus illos ferreos

reddldit, volucres efTecit, nec sivit eos ab humana ulla re

prosterni. Talis est hujusuiodi gralia. Si moirorem inve-

niat, illum solvit, concupiscentiam malam absumit, timo-

rem exiglt, nec sinit sui parlicipem ullra hominem esse;

sed quasi in coslos translatum omnia, quae illic sunt, con-

templari jubet. Ideo nemo sibi aliquid propriurn esse dice-

bat, sed perseverabant « In orationibus, in hctitia et iu

wsimplicitate cordis \ » Hoc enim maxime requirit Spirilus

sanctus. « Fructus enim Spiritus est gaudium, pax, fides,

» mansuetudo ^. » Atqui Scppe, inquies, Irislnntur spiriluales

homines. At hneo tristitia gaudio dulcior cst. Natn Caincontrislatus est; sed tristitia hujus mundi. Paulus quoque

contristalus est; sed secundum Dcum. Quidquid enim

* Act. II, i6. — * Gal. V, 23,



IN JOANNEM HOMILIA LXXV. 285

spirltuale est, lucrum hahet maximiim; quidquid saeculare,

extremum damnum. Attrahamus igitur nohis iuexpngnabi-

Icm Spiritus opem, per praeceptorum ohservationem, et ni-

bilo inferioresAngehserimus : nequeenimilli, etsi incorpo-

rei, tales sunt.Si enim hocita esset,nullus incorporeus malus

fuisset. Sed voluntas arbitrii uhique in causa est. Ideoque

etiam inter incorporeos reperti sunt, hominibus, etiamque

hrutis pejores ; et in corporeis, multi incorporeis me-liores. Omnes quippe justi terram inhnhitantes, corporei

licet, hona opera ediderunt; nam ut peregrini terram inco-luerunt, ut cives, coelum. Neergo dicas : «Carne circumda-

tus sum, vincere non possum, neque pro virtute lahores

suscipere. «Ne accuses Crealorem. Nam si caro virtu-

tem impossihllem reddit , non cuipa sumus. Quod autem

impossihilem non reddat, ostendit Sanctorum chorus.

Paulum quippe natura carnis non impedivit quominus talis

evaderet, nec Petrum quominus claves ccelorum acciperet.

Enoch carnem gestans translatus est, et non ultravisus;

sic et Elias cum carne raptus est, Ahraham, Isaac, et Jacoh

in carne resplenduerunt, Joseph carne opertus impudicammulierem superavit. Ecquid dico carnem, quae etiamsi ca-

tena constringatur, non la^ditur? <r Etsi ego vinctus sum,

»inquit Paulus, at verhum Deinon est alligatum '. » Ecquiddico vincula et catenam? adde carcerem et claustra, et

neque sic illa virlutis impedimenta erunt. Ita ergo docet

Paulus. Nam vinculum animae, non ferrum; sed timor et

cupiditas pecuniarum, innumerique morhi. Haec vinciunt

corpus, etsi solutum sit. At ha3C a corpore pariuntur, in-

quies. Haec ohtentus lunt et vana^ cavillationes. Nam si a

corpore parerentur, omnes sic essent afFecti. Ut enim las-

situdinem, somnum, famem, sitim non possumus vitare,

quia hsec naturalia sunt ; sic et heec, si quidem talia essent,

• a Tim. u, g.



286 S. JO. CHRYSOSTOMi ARCIIIEPISCOPI C. P.

neminem slnercnt sua tyrannlde liberum. Qiiod si multi

haec effugiunt, palam est haec vilia ex deside anima pro-

ficisci. Haec igitur abscindamus, nequc corpus incuse-

mus : sed ipsum animae subjiciamus, ut illo ad parenduminducto, a^lerna consequamur bona, gratia et benignitate

Domininostri Jcsu Ghristi, cui gloria in sjccula saeculorum.

Amen.

HOMILIA LXXVI^

CAPUT XV.

Surgite, eamus hinc. Ego sum vitis vera : vos pahnites, et

Pater meus agricola est '.

I. Timidam et imhecilicm aniraam ignorantla cfficit; ut

magnam et sublimem ccelestis doclrinaj inslitulio : nam si

non inslltuatur, formidolosa cst, non natura, sed vohmtatis

proposlto. Gum enim quempiam video modo strenuum,

modo formldolosum ; non jam naturae vitium csse dico :

naturaha enim immutabilla sunt. Rursum cum video nunc

meticulosos qiiosplam, statimque audaces, idipsum facio,

arbltrlo lotum ascrlbo. Nam Disclpuh admodum tlmidi

erant antequam id quod par erat edlscerent, ct dono Spi -

ritus sancti dignarentur : postmodum vcro lconlbus auda-

cloies fuerunt. Et Pelrus, qul j)uellce mlnas non tulcrat,

inverso capite appensus, et vcrberatus, miheqne pericuhs

expositus, non tacebat : sed quasl haec pcr somnium patc-

rctur, sic hbcre loquebatur ; sed non ante crucem. Ideo

Chrlstus dicebat : « Surgite, eamus hinc. » Qua dc causa,

» Alias Lxxv, — ' Joan. xv, i.



IN JOANNEM HOMILIA. LXXVI. 287

quceso ? Aii Ignorabat horam qua superventiirus erat Judas ?

an timebat nc adveniens, suos npprehenderet, et antequam

doctrinam illam optimam complcret, insidiatores irrum-

perenl? Absit : hsec procul ab ipsius dignitate sunt. Si non

iimebat, cur istinc abducit eos, et completo sermone, tunc

ad hortum Judae notum adducit? Etiamsi vero Judas ad-

venisset, annon poterat ipsorum oculos excaccare; id quod

ipso non praesente fecit? Cur ergo discedit? Ut modicumrespirandi lempus Discipuhs det. Verisimiie quippe erat

eos, utpote in patenti loco, tremuisse et formidasse, et alempore eta loco. Nox quippe erat profunda, nec poterant

dictis attendere, cum semper animo versarent eos, qui se

invasuri essent, cum maxime magistri sermo malu ex|>ec-

tanda esse doceret :« Adhuc modicum, inquit, et non ero

» vobiscum; » et, « Venit princeps hujus mundi^» » Cum taha

ergo audientes turbarentur, ac si mox capiendi essent, in

ahum ilios ducit locum; ut putantes se jam in tuto esse,

hbere demum audirent : mngna quippo dogmata audituri

erant. Ideo ait : « Surgite, eamus hinc : » deinde adjicit

« Ego sum vitis : vos palmites. » Quid vult per hanc para-

bolam subindicare ? Eum qui non dictis atlendat vivere

Don posse, et fntura signa a Christi virtute proventura esse.

«Pater meus agricolaest. » Quidigitur? Auxilioeget Fiiius ?

Absit : hoc exemplum id non indicat. Vide quam diiigenter

hanc paraboiam exequatur. Non enim dicit radicem agri-

colaj cura frui, sed palmites ; radix enim non hic memo-ratur, sed docet niiiil posse ilios operari sine suag virtutis

auxiiio, et ita ipsos sibi fide conjungi oportere, ut palmes

viti jungitur. « Omnem paimitem in me noa fcrenlem fruc-

»tum,toliet eumPater'. »Hic vilam subindicat, declarans

non possequempiam sineoperibus in ipsoessc. «Et omnem»quifert fructum, purgabiteum, » id est : «Multo frui cultu

' Joan. XV, 2.



288 S. J©. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

ciirabit. » Alqni radix prlus qiiam palmites, ciira opiis ha-

bet : circumfodi et nudari debet. Sed nihil hic de radice

dicit , verum omnia de palmitibus, ostendens se quidem

sibi sufTicere; Discipulos autemmulta egere agricola3 cura,quantumvis sinl virtute praediti. Ideo ait : «Palmitem qui

fructum fert purgat ; eum, qui nullum fert, non relinquit in

vite, neque potest ibi manere. Eum, vero qui fert fructum,

fructuosiorem eflicit. »Hoc de aerumnis mox inducendis in-

telligi dixeris. Ilkid enim : «Purgabit eum, » idest, incidet,

unde palmes fructuosior efficilur. Hinc ostendltur tenta-

tiones illos fortiores efficerc. Deinde ne interrogarent de

quibusnam haecdiceret, neve illos ilerum sollicitos redde •

ret, ait : « Jam vos mundi estis propter sermonem, quem

»locutus suni vobis'. » Vides-ne quomodo se ut pahTiitum

curatorem efferat? Ego vos purgavi, inquit, licet superius

hoc Patrem fecisse declaret : sed nulla est inter Palrem et

FiiiumdilTerentia. Yestra quoque affisratis oportet. Deinde

ut ostendat se eorum ministerio non opus habentem id fe-

cisse, sed ut ipsi proficerent, subdlt : « Slcut palmes non

» polest ferre fructum a semetipso; sic nec qui in me non

))manct'. »Neprae metu abscinderentur, emollltnm formi-

dine ipsorum animam roborat, et sibi conglutinat, bonam-

que spem affert. Radix enim manet ; auferri aut relinqui,

palmitum est. Deinde utrinque procedens , a bonis et a

Iristibus, priora a nobis exigit. « Qui manet in me> et ego

»in eo ^ » Vides-ne Filium non mlnus quam Patrem ad

Discipulorum curam conferre? Pater purgat, ipse in se

continet. Manere autem in radicc, id efficit ut palmites

fructum ferant. Nam quod non pm-gatum manet in radice,

fructum fert ; licet non qunntum oporteret ; quod non

manet , nihil. Attamen purgare etiam Filii esse ostensum

est, et in radice manere Patris, qui radicem genuit.

' Joan. XV, 3. — ' Ibid. 4, — » Ibid. 5.



IN JOANNEM HOMILIA LXXVJ. 289

II. Yides-nequomodoomnia commnnla sint, et purgare,

et radicis virlute frui? Magnum cerle detrlmentiim, nlhll

posse facere; verum non hlc sislltur poena, sed ulterlusprocedit. « Mittetur, inquit, foras ', » non omphus excole-

lur, « Et arescet : » id est, si quid habuit ex radlce, id de-

ponit; si quam gratiam, illa nudatur, et omni inde auxilio

et vita spollutur. Ecquis finls? « In ignem Injlcletur. » Sed

non talls est qui manet in vite. Deinde ostendlt quid sit

manere, el ait : « Si verba mea in vobis manserlnt ^ » VI-

des-ne me juresuperiusdlxlsseipsum operumdemonstratio-

nem quaererePcum dixissetenim : «Quodcumque petierills,

» faciam, » addldit : « Si dlligitis me, mandata mca servalc :

et hic, « Si manseritis in me, et verba mea in vobis man-

» serint, quodcumque volueritis pellte, et fiet vobis. »Haec

autem dicebat, ostendens illos, qui insidiabantur ci, com-

bustumiri ; ipsos

autemfructum laturos esso.

Metu itaqueex his In illos transiato, postquam ostendit ipsos Inexpugnu-

biles fore, ail : « In hoc clarificatus est Pater meiis, ut effi-

» clamini mei Discipufi, et fructum plurlmum afFeratis ^. »

Hlnc fide dignum sermonem profert. Nam si ad gloriam

Patris vergit quod fructus afTeratur, non negligct glorlam

suam. c Et efficiemlni mei Discipull. « Vides-ne quomodoiile, qui fert fructum, Disclpiilus slt? Quld significat Illud :

« In hoc clarlficatus est Pater? d Id est, gaudct cum vos in

me manetis, cum fructum ferlis. « Slcut dllexit me Pater,

» et ego dllexl vos ^. » IIIc demum humanius loquitur : namiliud, ut ad homines dlclum, proprlam vim habet. Nam qui

mori voluit, qui servos, inlmicos et hostes tanlo dignatus

est honore, qul od Cfjelum duxlt, quantum amoris moduinexhlbult? Si ergo vos diligo, confidite. SI Patrls c.U gloria

quod fruclum feralls, niliil malum suspicemini. Deinde ne

supinos reddcret, vide quomodo rursus dovinciat. « Manetc

' Joan. XV, G. -- 2 Ibid. 7. — 3 Ibid. S. ~ 4 Ibid. c;.

LXXIX. ig




»in delectione niea. » Hoc in veslra est polestale. Quomodo

anlem hoc erit ? « Si praecepta mea servaverilis, sicut et ego

»prcTceptaPatrismciservavi '. «Rursushumanomoresermo

procedit. Ncque enini legislator praeceptis suhdltus esse

dehebat. Vides-ne id quod semper dico, hlcetiam exhiheri

propter audilorum imheciHitalem? Namsecundum illorum

opinionem multa dlcit , ac per omnia oslendit illos in tuto

esse, et inimicos illorum pessum ire : atqueomnia, quce ha-

Lent, a Filio habere, et si vitam puram agant, a nuljis un-

quam superatumiri.

Animadverte aulem cumquanta

loquatur ipsis auctoritate. Non dixit enim : « Manete in di-

lectione Patris, »sed, « In dilectione mea. «Deinde ne dice-

cerent : « Postquam nos omnibus inimicos fecisli, tunc nos

rehnquis et recedis , » ostendit se non illos rehnquere; sed

ita ipsis copulari, siquidem velint, ut pahuitem viti. Rur-

sumque ne nimium fidentes supini evaderent, non immo-

tum fore bonum dicit, si desidesfuerint. Hinc ne sibi totum

referret, et ad L^psum majorem deduceret, ail : « In hoc

» clarificatus est Pater. » Ubique enim et suum et Patriserga

illos amorem demonstrat. Non ergo res Juda^orum, gloria

Patris erant, sed ea qute ipsi erant accepluri. Tum ne dice-

renl : « Ex paternis excidimus, omnibus nudati desertique

sumus : » in me, inquit, respicile, dih'gor a Palre, et tamen

haec, quse nunc adsunt, patior. Non ergo vos rehnquo nunc,

quod vos non dillgam. Nam si ego interficlor, nec tamen

hoc pro indlcio haheo me non amaii a Patre, neque vos tur-

bari par est. Nam si in dilectione mea maneatis, nihil haec

vobis nocere mala polerunt quanlum ad dilectionem. »

III. Quia igilur magiia inexpugnabilisque res est ddectio,

nec ea iu vcrbls solum cousislil, illam per opera exhibca -

inus. Ipse r.os ininiicos sibi reconciliavit, nos amici facli,

lales maneamus : ipse cccpit, nos sailem scquamur; ipse

' Jtjan. XV, io.



IN JOANNEM IIOMILIA. LXXVI. 29

non ad proprlnm sibi Incrnm diliglt, niillo enim indlget,

nos saltem ad ntllitalem nostram. Ipse nos inimicos dllcxlt,

nos sallem amicum dillgamus. At nunc contraria facimus.

Quotldie namque propter nos blasphematur Deus, ob ra-

pinas, ob avaritlam. Fortasse vero qnispiam vestrum dixe-

rit : « Quolidie de avaritla disseris. » Utinam singulis quoque

noctibus id liceret. Utinam et in foro sequi, et ad mensam

possem. Utinam mulieres, amici, filii, servi, agrlcolae, vicini

ipsumque pavimentum et parietes, in hanc possent erumpere

vocem, ut paulum remltteremus. Orbem namque tolum

invasit hlcmorbus, omniumque detinet animos, magna certe

mammoneetyrannis. A Christoredemptisumus,et auro ser-

vimus. Alium domlnum prajdicamus et alii obsequimur, et

quidquid jusserit diligenter audlmus : genus, amicltiam,

naturam, leges, et omnia pro illo obliviscimur. Nemo res-

picit in ccehim, nemo futura cogltat. Sed tempus crit, cumnullum erit horum verborum hjcrum. Nam « In inferno, in-

«qult, quis confitebltur tlbi *? » Desiderabile est aurum,

muhasque nobis profert deHcias, et nobis honorem conci-

hat. Sed non tantum quantum ccelum. Divitem namquemuUi oderunt et aversantur : virtute prsedltum autem re-

verentur ethonorant. At, inquies, pauperderidetur, etianisi

virtute praeditus sit. Verum non apud homines, sed apud

eos, qui ratione praediti non sunt : quare nihil curandum.

Neque enim siaslni contra nos ruderent, graccuhque accLi-

marent, saplentes vero laudarent omnes, hoe misso con -

sessu ad brutorum clamores nos verteremus. Sunt enlm

graccuhs slmiles et asinis pejores ii, qui praesentia admiran-

tur.Certe si terrenus rex le laudet, vulgi multitudinem nl-

hil curabis, etlamsi te omnes derideant. Et cum unlverso-

rum Dominus te laudet, adhuc canlharorum et cuhcumlaudes quairis ? lales enim sunt isti, si cum Deo comparen-

' Psal. VI; G.

»9-




lur; imo hls quoque villores sunt. Quousque in cceno ver-

sabimur? quousque parasitos ct gulae declitos spectatores

nobisstatuemus? lUi aleatores probare possunt, ebriosos,

lurcones : virlutem autem et vitium ne in somnis quidem

imaginari valent, Certe si quis te derideat quod lerra^ sul-

cos ducere nescias, non aegreferes, imo vicissim deridebis

cum qui libi hujusmodi imperitiam exprobret; cum aulem

virlutem vis exercere,eos qui illam prorsus ignorant, spec-

tJitorcs tibi constituis? Eapropter nunquam pervenimus ad

illam artem. Non enim peritis, sed ignaris nostra commit-timus. Illi vero non secundum arlis regulos, sed secundum

ignorantiam suam illa cxplorant. Quapropter, obsecro,

multitudinem despiciamus, imo nec laudes desideremus,

non pecunias, non divitias : nec malum quid existimemus

pauperlatem. Nam prudentiaj, patientiae, omnisque phi-

losophiae magistra paupertas est. Siquidem Lazarus in pau-

pertate vixit, et coronatus est : Jacob panem sokim cxpe-

tebat : Joseph in extrema paupertale, non modo servus,

sed etiam captivus erat, ideoque ilkim magis laudamus;

neque ita miramur cum frumentum dispensaret, utcum in

carcere degeret; non ita cum diademate ut cum catena

cingebatur : non quando in solio sedebat, sed quando insi-

diis impelebatur et vendebatur. PL-ec itaque omnia cogi-tantes , necnon coronas his certaminibus paratas ; ne di-

vitios , honorem , deHcias, potentiam; sed paupertatem,

catenas, vincula, patientiam pro virlule susceptam laude-

mus. lllorum enim fmls tumuku ac perlurbationibus ple-

nus est, el in hac vita hoec desinunt : horum vero fructus,

coekjm, ct coelestia bona, quae nec ocukis vidit, ncc auris

audlvit. Quac nos omnes assequl conllngal, gralla ct benig-

nitate Domini nostri Jcsu Christi, cui gloria In sccula sx-

culorum. Amen.



IN JOANNEM nOMItlA LXXVII. 2^3

VVWVXVV^W\ \ VV/WWWWXiWSiWN VVXiVWiVWiVVAiVW VW/VWiVWiVW/VWWViWN \VV^A.^iWV rVW/VW'W\W\/VV»

HOMILIA LXXYIP.

CAPUT XV.

Hicc loculus sum voLis, utgauclinm meiim iii vobls maneat,

et gaudium vestrum sit plenum. Iloc est praeceptum

meum, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos '.

I. Omnia bona tunc mercedem habent, cum debitum

fmem consequunUir : si interclpiantur, tunc naufragium

cst. Et sicut navis innumeris onusta mercibus,nisi ad por-

tum appulerit, sed In medio pelago submergatur, nihil ex

longa navigatione lucri refert ; sed eo majorem palitur ca-

huTiitatem, quophiressustinuit labores: sic animae, quae ante

fmem decidunt, si in medils certaminibus ruant. Ideo Pau-

lus gloriam,honorem, et pacem consequi cos diclt,qni pcr

bonorum operum patientiam currunt ^. Quod eliam nunc

C^hristus DIscipuHs innuit. Quia enim illos acceperat, et ea

de re illi gavlsi erant ; deindcque passio, trisliaqne verba

gaudlum intcrceptura erant ; poslquam illos plurlbus allo-

cutus consolatusque fuerat, dicit : « Haec locutus sum vo-

»bis, ut gaudium mcum in vobis maneat, et gaudlum ves-

»lrum impleatur; » hoc cst, « Ne discedatis a me, neve a

cursu desislatis. Gavisi estis in me, et admodum gavisl, sed

Incidit tristilia. Hanccjicio, ut infme gaudium veniat; » os-

iendens praesentia non esse luctu digna, sed potius laclitia.

« Vos vidi perlurbatos; non conlempsi, nec dixi : Gur slre

nui non manetis? Sed loculus sum ca quae vos consolctri

possent. Sic vos volo semper In hac dilcctloneservarc. Au-

* Alias Lxvi, — » Joan. xv, n, la.— ^ Rom, ii, 7.



2^4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

dislis de regno, gavisi estis; ut itaqne gandium vestrum

implealur haec dixi vobis. « Hoc est autem praBceptum, ut

))diligalis invicem, sicut dilexi vos. )> Vides-ne Dei dileclio-

nem cum noslrn complicalam, et quasi catena annexam.

Ideo aliquando duo dicit praeceuta, aliquando unum. Ne-

que enim potest qui alteram acccpit, alteram non habere.

Aliquando dicit : « In hoc lex et Prophetcc pcndent ',* » ali-

quando, « Quoecumque vultisut faciant vobishomines, et vo$

» eis facile =*. » Haec est enim lex et Prophetae, et « Pleniludo

»legis est dilectio ^ r>

Quod eliam hic dicit : nam si« Ma-)) nere ))ex dilectione pendet, dilectio aulem exprseceplo-

rum obscrvatione, pricceptum vero est, ut diligamus invi-

ccm; manere in Deo ex dilcclione mutua datur. Nequedilectioncm solum dicit, scd ctiam modum significat : a Si-

))cut dilexi vos. » Rursus ostendit sccessum suum non ex

odio; scd ex dileclione oriri. Itaque me magis mirari eamob causam oporlebat. Pro vobis enim animam meam pono.

Verum nusquam ila loquitur. Sedsupra cum oplimum pas-

lorem describit; hic vero,cum admonet illos, et dileclionis

magnitudinem ostendit, se ipsum quis sit declaret. Cur

autem ubique dilcctionem cxtollit ? ()uia hoc est Discipu-

lorum indicium, hoc vlrlulem fovet. Idco Paulus de illa

ha3c dicit, utpotc verus Christi Discipulus, qui illam expe-

rirelur. « Vos amici mci eslis. Jam non dicam vos servos :

jjquia servus nescit quid faciat dominus ejus. Vos amici

»mei estis; quia omnia, quae audivi a Palre meo, nola feci

j)Vobis ^*, )) Cur crgo ait : « Multa habeo vobis diccrc, sed

»non polestis portare modo ^ ? )) Cum dicit : « Omnia quoe

» audivi, «nihil aliud vult significari, quam quod nihil alie-

num loquatur; sed ([ux a Patrc audivit. Quia vcro illud

maxime amiciliae esse videtur, cum arcana dicuntur; hac

• MaUh. xxii, /jo. — * Id. vii, 12. — ' Rom. xiu, 10, ~ ^ Joan.

XV, i4, i5. — * Id. XVI, 12.



IN JOANNEM IIOMILIA. LXXVII. SQS

qnoque, inquit, dignali eslis gratia. Cum vero dicit « Om-»nia, ))intelligas ea, qux audire illos oportcbat. Deindc

aliud affertnon vulgare amicitiae signum. Quodnam illud :

a Non vos me elegistis, inquit, sed cgo elegi vos '. » Ego

vestram amicitiam ardcns qucesivi. Nequc hoc salis habuit,

sed, « Posui vos ; » id est, plantavi, « IJt ealis : » adhuc in

metaphora vitis persistit ; id est, ut cxtendamini, « Et fruc-

»tnm afferatis, et fructus vester maneat '. )> Quod si fruc-

tus mancat, mnlto mngis vos.Nonenim vos amavi tantum,

inquit, sed magnis quoque beneficiis affeci, nbique tcrra-

rnm paUiiitcs vestros propagans.

II. Vides-ne qnot modis dilectionem suam ostcndat?

Cumsecreta apcrit, cum prior ad amicitiam accurrit, cummagna ipsis confert beneficia, et illa, qua3 passus est, pro

illis sustinuit. Hinc ostendit se perpcluo mansurum cnmJJlis fructnm emissuris. Ipsius enim auxllio ad fructum fe-

rendum opus babent. « Ul quodcumqucpetieris Patrem in no-

» mine mco, detvobis^. » Atquiejus, a quopctilur, est facere:

si vero a Palre pctitur, cur Filius id facit? Ut discas non mi-

norem essc Filium. « H;ec locutus sum vobls, ut diilgatis

«invicem ^». » Id est, « Non exprobrans ha^c dico, me ani-

mam meam ponere, me priorem ad vos accurrisse, scd ut

ad amiciliam vos iuducnm. ))DeInde qula persecullonem a

mullis pati, et cxptobrari durum crat et inlolerabile, quod

posset etiam sublimem animnm dejicere; ideo innumcris

pra^mlssis ad hoc venit, poslquam animum illorum dcmul-

serat, et ex abundanti monstraverat haec pro iliis focta

esse, nt et alia qnaj jam ostenderat. Slcut enim dlxit non

modo non dolendum, sed etinm gaudcndum, quod irct

ad Patrem; non enim ut rehnqueret Illos hoc se fncere dl-

cit, sed quod illo valde amaret; ita et hic ostendlt laetau-

dum, non dolendum essc. Et animadvcrte quo pacto pro-

* Joan. XV, 16. — ' Ibid. — ^ Id. xiv, i5. — * Id. xv, 17.



296 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHfEPISCOPI C. P.

Let illad. Non enlm cllxlt : « Scio rem esse moleslam, sed

proplcr me illud snstinelc, quia propler me patimini. » Non-dum eriini hcT.c sufTiciens consolationis causa fuisset : qua-

propler missa illa, aliam proponit : quani ? Quam prioris

virlulis hoc csset ar^umenium ; el contra dolcndum csset,

non cjuod nunc odiosi silis, sed si diligeremini. Iloc cnimsubindicat cum ait : « Si de mundo essctis, mundus quod))suum essct diligeret \ wllaque si dillgercmini, improbila'

lis incidium praeberetis. Dcinde quia his dictis nihil pro-

iecerat, iternm prosequilur. « Non est servusmajordomiuo

))Suo : si me perscculi snnt, et vos persequentur '. )) Illnc

maxime ostendil ipsos imifatores fore. Donec enim Chris-

tus in carne fuit, conlra ipsum ccrtabatur,* postquam au-

tem assumptus est, adversus illos pugnalum est. Hinc quia

pauci conlra tanlum popukim concertaturi turbabautur,

ipsorum animos erigit , dicens hanc esse maxime la.4andi

causam, quod ab illls odio haberentur : ita enlm, inqult,

mihi pnssionum consortes erllis. Non ergo vos turbarl opor-

let; non enim mc potiores eslis; siquidem, ut dixi :« Non» est servus major domino suo. » Indc tertia sequitur con-

solallo : quod Pater una cum ipsis contumelia afficialur :

« ILtc omnia facicnt vobis, iuc|uit, propter nomen meum,»quia nesciunt cum qui niisit me ^; » hoc est, ilhmi quo-

quc contumella afficlunt. Ad haec illos omni venia indlgnos

pronuntians , afiam afTcrt consolallonem his verbis : « Si

»non venissem, et locutus fuissem eis, peccaturn non ha-

»bcrent ^. » O.^endcns ipsos inlque in se et in Discipulos

csse acturos. Cur ergo nos in hcTc induxisli mala? Annon

prxvidebas belhi el odia? Ideo addit : « Qui me odit, ct Pa-

)) trcm meum odil ^. » Non parvum hinc illls suppliciumprTnunlial. Quia enlm ubiquc obtendcbant se propter

' Joan. XV, 19. — * ihid. 20. — ^ Ibid. 21. — * Ihid, 22. —4 Ibid. 2^.



IN JOANNEM IIOMILIA LXXVII. 297

Pulrcm Cbrlstnm persequi, illis omnem anferens defensio-

nem, hacc dixit. Nnllam enim habent excnsatlonem : ver-

borum doctrinam ipsis prsebui, operibus verba confirmavisecundnm Moysis legem, qni haec facienliet dicenli oblem-

perare jnbetomnes, qnando dicta et ad impletatem ducnnt,

ct magnis snnt fulla miracnlis. Nec simpliciter miracula

dixit ; sed qualia nemo alius patravit : cnjns rei ipsl testes

erant cnm dicerent ; a Nnnqnam homo sic apparnit In Is-

» rael ' ; » et, « A sa^cnlo non est audltnm, quod qnis ape-

»ruerit ocnlos caeci nati "*: » Item de Lazaro, atqne slmilia

multa proferrl posslnt, necnon miracnlorum modus : om-nla certe nova, et stupenda. Cur ergo, inqnit, et te et nos

persequunlur? « Qnla de mnndo non estis. Si de mundo»esselis, mundns quod sunm est diligeret. » Prlns in me-

moriam Illis revocat verba, qnae fralribns snls dixerat. Sed

iih*c quidem canllus, ne Ipsos ofTcnderet; liic vero contratolnm revelavit. Et nnde Hquet nos proplerca odio haberl?

Ex iis quae In me facla snnt. Nam quod dlctorum gcsto-

rnmve meornm coarguerc potuerunt, nt me non recipe-

rent? Deinde cum res stupenda nobis esset, cansam qnoque

dixit; nempe ipsorum ncquitlam. Neqne hoc salis habnlt,

sed etlam Prophetnm nddnclt, oslendens Ilhim ha!C jam

oHm proenuntlasse ac dlxlsse : « Qula odio habuerunt me«gratis ^ » Qnod et Pauhis faclt. ?duUIs enim miranllbns

qnod Jndrci non crediderint, Prophetas afTert id ollm prse-

nnntlanles, et cansam proferentes lacrednlltalls , nempe

mahtlam et arrogantiam eornm. Quid ergo ? SI sermonem

tnum non servarnnt, ncqne nostrum servabunt ? si le per-

secnll sunt, et nos perseqncntur. SI vldernnt signa qnah'a

nuihis ahus feclt; sl verba audlernnt non hactenus audita,

et nihil profecernnt; sl patrcm tnnm et te odcrunt, cnr

' MaUU. jx, 53. — ' Joan. ix, Sa. — ^ Paal. xxiv, 19, ct Jian.

XV, 25,



298 S. JO. CIIRYSOSTOMI AI^CHIEPISCOPI C. P.

nos in mcdios injecisti? Qaomodo nos fide digni erimus?

Quis ex contribullbus nos audlel?

III. Ne ifcaque hsec cogltantes turbarentur, vide quamafFcrat consolationem. « Cum veucrit Paraclelus, quem cgo

«mittnm, Spiritum veritalis, qui a Patre proccdit, ille les-

Dtimonium perhibeblt de me : et vos teslimonium perhi-

» bebltis, quia ab initio mecum estis '. » Ille fide dlgnus erit

nam Spiritus veritatis est. Ideo non Spiritum sanctum, sed

Spiritum veritatis ipsum vocavit. Illud vero : « Qui a Patre

» procedlt, » oslendlt Ipsum omnia accuratc nosse, quodetinm de se ipso dlcit Christus : « Scio unde venio, et quo

nvado^ »et hic de verltate loquens. « Quem ego mlttam. »

Ecce non Pater solus, sed eliam Fillus mitlit. Et vos quo-

que fide dlgnl eritls^ qui mecum fuistls^ neque ab aliis au-

distls. Ipsique Apostoli hinc asseverantes loquuntur. « Qui

»cum eo comedimus etblblmus ^ » Quod aulem ha3c non

ad graliam dlcla slnt, tesllficatur ipse Splritus. « lixc lo-

» cutus sum vobls, ut non scandalizemini ^; » cum nempe

videbitis mullos non credentes, et vos gravia patlentes.

« Extra synagogam facient vos ^. » Jam enlm decrevcrant,

ut sl quls Chrislum conhterctur, extra synagogam ejicere-

lur. « Sed venit hora, ut omnis qui interficlt vos, arbiire-

» tur se obsequium praestare Deo ^. »Ita vestram mollunlur

necem, ac si rcm piam et Deo gralam agerent. Deinde con-

solalionem rursus affert. « Et h£«c facient^ qula non nove-

»runt Patrem, neque me ^. »Yobis ad consolationem salls

est, quod propter me ct propter Patrem haec patiamlnl. fllc

illis in memoriam revocat beatiludinem Illam, quam In

prlncipio protulerat. « Beati estls cum vobis exprobravc-

»rint, el perscculi vos ruerint, et dlxcrint omne malum»vcrbum adversum vos mcntlenles propter me. Gaudeleet

• Joan. XV, 26, 27. — * Act. x, ^i. — ' Jo;in. xvi, 1. — ^ Ibid. a.

— 5 Ibid. — « Ibid. 3.



IN JOANNEM H03IILIA. LXXVII. 299

«exultate, qula inerces vcstra multa cst in coells \ Hsec lo-

BCulns sum vobls, ut cum venerit hora eorum, reminlsca-

»mini horum % «et Cfletera fide dlgna habeatis. Neque enimdiccre poterilis me adulandi aut grallse Ineundte causa

ha3C dlxisse, neque fallacla esse verba mea. Nam si quis

vos deciperc vellet, non haec praedlceret qua^ vos deterrere

possenl. Ideo ergo praedlxi, ne istiec inexpectata vos tur-

bnrent : et alia quoque de causa, ne dlcerelis me haec fu-

lura esse non pra3scivlsse. Reminiscamlni Igitur, qula ego

dlxl vobls. Nam semper Judaei obtentum malum afferebant,

cur illos persequerentur, Ipsos pellentes quasi perniclosos.

Yerum haec Discipulos non turbabant, quiaha3c futura au-

dierant, et sciebant cur paterentur : quae causa erat ad eri-

gendos ipsorum animos idonea : illamque ideo ublque ver-

sat dicens : « Non noverunt me; »et, « Propter me facient,

et propler nomenmcum,

et propter Patrem; et, ego prl-

mus passussum; et, ncui ex justa causa hoc audent. »

IV. Ha3C nos quoque in tentationlbus anlmo versemus,

cum ab improbls allquld patimur; ducem nostrum et fidei

perfectorem rcspiclamus. Quod ab Improbls, quod propler

virlutem et propter Chrlstum. Nam si haec cogllemus, fa-

cilia omnia ct tolerabllla erunt. Nam si pro dilectis aliquld

passus quispiam glorintur; si quls propLer Deum passus

fuerlt_, quem malorum sensum habeblt? Si enim Ghrlstus

rem probrosam, crucem nempc, glorlam propter nos vo-

cabat : multo magls nos iioc aflfectu esse debemus. Et si

crucialus slc contemnere possumus, mullo magls pecunlas

et avaritiam. Oportet ergo quando quid grave passurl su-

mus, non labores solum, sed etlam coronas resplccre. Ut

enim mercatores, non marla solum, sed et lucra cogitaut

sic et nos coelum, et eam quae secundum Deum et fiduciam

cogitare oportet. Quod si tibi dulces videantur opes, co-

* Matlb. V, u, 12. — 2 Joan. xvj, 4«



3oO S» JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P. ^gita Christum iion icl vellc, et statim ingratne libi videbun-

tur. Rursum si molestum est pauperibus dare, ue impen-

sam tantum cogites, sed a sementc ad messcm slatim

animum transferas. Et si durum tibi videlur abstincrc ab

amore aiienac uxoris, tecum reputa coronam ex hoc iabore

partam,etfacilchiboremferes.Namsitimorhomiuumamalis

facinoribus averlit, quanto magis Ghristi amor? Dura vir-

tuscst ; sed ipsi circumponamusmaguas fulurorumpromis-

siones. Probi enim ipsam per se virtutcm, missis cactcris,

speciosam habent, ideoque ipsam colunt, ac proptcr Deiplacitum, non propter merccdem recte agunt : inagnam-

que rem continentiam pntant; non ut supplicium vitent,

scd quia id Deus prsecepit. Si quis vero infirmior sit, is

praemia cogitet. Sic circa eleemosynam faciamus, et con-

tribulium nostrorum misereamur, nc fame eneclos despi •

ciamus. Quomodo enim non absurdum fuerit, nos ad

mensam sedere in risu, in dehciis, dum alios in trivio au-

dimus ejulanles, neque ad ejulanlem nos convcrtere, scd

eum molesto ferre ct dcceptorem vocare. Quid dicis, o

homo ? an pro pane uno quis decipit? Etinm, dices. Ideo

ergo magls debet ad commiserationcm movere, ideo

maxime cx necessitatc eruendus est. Si vero dare nolis,

sallem ne contumeliam infcras:

si nolis ex naufragio eri-

pere, ne impellas in barathrum. Tecum repula cum acce-

dentem repellis, quid Deum rogando impetralurus sis :

« Qua enim mensura, inquit, mensi fuerilis, remetielur

» vobis '. » Cogita quomodo ille repulsus abeal, prono ca-

pite, lugens, paupertatis simul et contumeliae vulnus refe-

rcns. Nam si mendicare maledictum putatis, pelenlem non

accipere, ct cum contuuieliis discedcre cogita quantnm ex-

citet tempcstalem. Quousque feris similes erimus, et natu-

ram ipsam per avariliam ignorabim Jis ? Multi de his inge-

• Matlli. VII, 2.



IN JOANNKM IIOMtLlA LXXVII. 3oi

miscunt. At volo non nunc tantum ; sed semper hanc

misericorcllam oLtlnerc. Cogiia mihi dlem illam, qua sta-

bimus ante trlbunal Chrlstl. Quando mlserlcordlam pele-mus, et in medium adductos Christus sic alloquetur.

Propler panem unum, aut unum obolum, tanlam in horuni

animis cxcitalls tempestatem. Quid dlcemus? quam defen-

slonem aiTeremus. Quod enim ipsos In medium adducturus

sit, audl cx ejus verbls : « In quanlum non feclstls unl ex

»his, neque mihl feclstis '. » Neque enini Illi tunc dlcent

« Quid ad nos? » sed Deus pro illls nos coarguet. NamLazarum quidem dlves vldit, Lazarusque nlhil ei dlclt; sed

Abraham pro co locutus est. Sic et pauperibus evenict,

qui nunc a nobis spernuntur. Non enlm manum extenden-

tes vldebimus, mlsero habltu; sed inqule constitutos. Nos

autem illorum speciem et habitum induemus : atque utl-

nam solum habitum, nec, quod muUo gravlus erlt, suppli-

cIum.Nequeenlm divesllledcmlclssaturaricuplebatibi, sed

torrcbalur et graviler cruclabatur, et audivlt : « Receplsti

»bona In vita tua, et Lazarus mala ^. » Nc igilur magnumquldpiam esse dlvilias exlstimemus : hac namque vlalicum

ad supplicium nobis erunt, nlsi attendamus; ut conlra si

attendomus, paupcrtas addilamentum nobiseritdeliciarum

et quictls : nam peccata abslergimus sl hanc cum gratia-

rum actione toleremus, et magnam apud Deum acquirlmus

fiduclam.

V. Ne ergo semper requiem quaeramus, ut ilHc requle

fruamur ; sed pro virlulelaborcs susclplamus, superflua rcsc-

cemus, el nihil ampHus qua^ramus; sed In paupercs omnia

nostra efiundamus. Quaenam nobis erlt excusalloj quando

ipsenobiscoelumpromittit, nosaulemncquepanem Ipslpr.-c-

bemus? Cum ipse tibi solem orlri curet, et omne tlbi crea-

turarum ministerlum prajbeat; tu vero ne vestem quidem

3 Matlh. XXV, 45. — ^ Luc. xvj, 25,




des ipsi, neque ipsum tecti consorlem facias? Et qaid dico

solemet crenturam? Corpuslibi suum dedit, ct sanguinem

pretiosum; tu vero ne polum quldem illi prsebes? At se-

mel dedlsti? Verum non est hoc misericordia, donec enim

habens non dederis, nondum totum implcvisli. Namvirgines, quae lampades habebant, oleum quoquehabebant,

sed non sufficiens.^Oportebat, si lua dares, non ita parcum

esse : nunc vero cum ea quae Domini sunt largiris, cur tam

tenaxes? Vultis-ne dicam tanla3 causam inhumanilatis? Hi

qui per avaritiam coUigunt, ad eleemosynam suut pigri.

Nam qui ita lucrari didicit, expendere nescit. Quomodoenim sic ad rapinam paratus, adcontrarium seconverterit?

Qui aliena rapit, quomodo sua alii dabit? Etenim canis,

qui carnibus vesci assuevit, non ullra potest gregem custo-

dire : ideo eos, quibujusmodi sunt, pastoresmactant. Quodne nos etiam patiamur, a tali cibo abstineamus. Nam hi

carnibus vescuntur, qui per famem mortem inducunt. Nonvides quomodo omnia communia nobis Deus permisit? Namsi pauperes esse permisit, id in divitum gratiam fecit, ul

possent per eleemosynam peccata deponere. Tu vero hac

in re crudelis et inhumanus es. Unde hquet te si in majori-

bus hanc haberes polestatem, innumeras admissurum cae-

des, et lucem vitamque omnibus interclusurum fuisse :

quod ne fieret, insatiabililati tali viam prsecidit. Quod si

haec audientes aegre fertis, multo magis ego, qui hsec vi-

deam. Quousque tu dives, ille pauper erit ? Usque ad ves-

peram : ullerius non hcet. Adeo enim brevis est vita, et

omnia jam in januis sunt, ut brevishora omniaexislimanda

sint. Quid tibi opus est redundanle penu? quid servorum

et dispensatorum grcgc?Cur non poliuslibimillecleemosy-naepraeconescomparas? Pcnusnullam emitlit vocem ; sed fu-

res multos allicit : pcnus vero pauperum ad Deum ipsum as-

cendit, praesenlem vilam reddit suavem, omniaque solvet



IN JOANNEM HOMILIA LXXVIlI. 3o3

peccala, ac gloriam apiul Deum, honorem apud bominesaffercL Cur ergo tibi lol Lona invides ? Tibi enim longe

magis quam pauperibus beneficium praestas, lllis namquepraesentia largiris : libi vero futuram gloriam et fiduciam

apparas. Quam nos omnes utinam cissequamur, gratia et

benignitate Domini nostri Jesu Christi, cui gloria et impe-

rium in saecula. Amen.

<V\^\\^\AAiVV» AAA.VViVV\/VV\VV\'VV\'VV\VV\iVVA(VV\VV\/VV\A/V\^/V\'VV\VV%VV'VV>'VV\^

HOMILIA LXXYIII \

CAPUT XVI.

Ha?c autem ab niitio vobis non dixi, quia vobiscum eram.

Nunc aulem vado ad eum qui misit me, et nemo ex vo-

bis interrogat me : Quo vadis? Sed quia ha.'C locutus

sum vobis, tristitia implevit cor vestrum '.

I. Magna tristili.'© vis, et multa nobisopus est fortitudine,

ut hulc animi morbo generose resistamus; et hinc parta

ulilitale, quod superfluum in illa est relinquamus : aliquid

enim utilitatis habet. Nam cum peccamus vel nos vel alii,

tunc solum tristitia bonum est : cum autem in humanasincidimus calamitales, inulilis trislilia est. Quia ergo Dis~

cipulos nondum perfectos h.TC oppugnabat, vide quomodoChristus illos etiaui increpatione, adhibita corrigat. Namqui millies illum antea interrogaverant, ut cum Petrus di-

ceret : « Quo vadis ^; » et Thomas , « Nescimus quo vadis :

))et quomodo possumus viam scire ^ ? » et Philippus, « Os-

»lcnde nobis Palrem luum ^; » hi nunc audicnles : « Ex-

' Alias Lxxvi!.— ' Juan. xvi, /(-G..- ^ ]^{_ xiu, 3G. ~ ^ Id. xiv, 5.

— ' Ibid. 8.



5o4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARGHIEPISCOPI C. P.

Ira synagogam facient vos, » arbitrabltur se obsequium

praestarc Dco; ila animo conciderunt, ut ne mutlre qui-

clem possent vel loqui : qnod exprobrans eis dicebat :

« Haec ab inllio non dixl vobis, quia vobiscum eram : nunc«aulcm vado ad eum qui me misit ; et nemo ex vobis in-

vterrogat me : Quo vadls? Sed quia haec locutus sum vo-

»bisj Iristilia implevit cor noslrum. » Nlmia quippe tristitia

gravis est; gravis, inquam, et ad mortem viam parat : ideo

Paulus dicebat : « INe abundantiore trislilia absorbealur

»ille. llncc autem ab initlo vobls non dlxi ', inqult. » Cur

nb inillo non dlxll? Ne quis dlceret eum a ?repe contlngen-

tibus conjecluram fecissc. Et cur rem aggredilur tam dlf-

ficllem? Hsec, inquit, ab initio sciebam, nec ideo taccbam

quod nescirem; sed « Quia vobiscum eram ; » hoc rursum

humano more dicitur; id est : « Quia in tutoeralis, et po-

teralis pro iubito sciscitari, atque in me totum belium ver-

lebatur : » superfluumquc fuisset haec ab inlllo dlcere. Anergo non dixit? Nonne convocalis duodecim dicebat : « Ad«prfEsides et regcs ducemini, ct fl;!gcllabiint vos In syna-

» soiils ^ ? » Cur er2:o alt : u Ab inltio non dlxl ? » Quia vcrbera

et abductiones prccdixerat; non slgnlficaverat coedem eo-

rum ita cordi fore hostibus, ut rem divlnum cultum esse

putarent. Hoc enlm maxlme illos deterrere poterat, si tan-

quam impli et pernlciosi erant judlcandi. Ad hoec vero,

tunc ea, qua? a gentiiibus passuri erant^ pra^nuntlabat ; hlc

vcro judaica addldlt, et cum majore vchementia, docull-

que in januis illa esse. « Nunc aulem vado ad eum qul me«mlslt, et ncnio ex vobls Interrogat mc : Quo vadis? Sed

» qula iiocc locutus sum vobls, trlstilla implevit cor ves-

» Irum. » Non parva haec consolallo crat, quod ipsi scirent

nosse illum quanto in moerore cssent. Nam proc anxletalc,

ob discessum cjus, ct mala ipsos invasura; quiv utrum fcrrc

* 2 Cor. II, -. — 2 Mallh. x, 18.



IN iOANNEM HOMILIA LXXVIII. 5o5

possent ignorabaiit, atlonili erant. Gur non dixit illis pos-

tea ciun acceperiint Spirilum sanctum ? Ut discas illos jam

in virlule firmatos fuisse. Si enim nondum Spirilu dignali

non resilierunt, licet tristitia obruli, cogita quales futuri

erant gralia repleli. Nam si lunc,his audilis,rem tulissent,

tolum Spiritui reputaremus; nunc vero lolus animaeeorum

fructus est, et clara ex nuda anima profecti amoris erga

Christum demonslralio. u Sed ego verilatem dico vobis *. »

Vide quomodo rursum consolatur illos. Non ad graliam

loquor, inquit; sed etiamsi admodum contrislernini, quodexpedit audiendum est. Vos ut adsim optalis, nsus aliud

postulat. Curatoris autem est, non parerc amicis, siquando

rcm sibi utilem amoveri velint. « Si ego non abiero, Para-

» cletus non veniet '. » Quid hic dicunt illi, qui de Spirita

non recte sentiunt? Expedit-ne Dominum abire, et servum

vcnire? Vides-ne quanta sit-Spiritus dignitas? « Si aulem

» abiero, miltam illum ad vos ^. » Ecquahinc utililas ? « Cum«venerit ille, arguet mundum ^; » id est, non impune hacc

facient, si ille venerit. Quae jam facla sunt enim, erant ad

silentium ipsis imponendum satis. Cum autem hacc per il-

lumfacta fuerint,perfecliorque doclrina,et majora miracula

fuerint, mullo magis damnabuntur, tot tantaque videnles

in nomine meo fieri ; quod clariorem reddit resurreclionis

demonslralionem. Nunc enim dicere possunt fabri filium

esse, cujus nos palrem et matrem novimus. Cum vidcrint

aulemsohilam mortem,puIsammaiitiam, claudicanlem na-

luram rccle incedcnlem, fugalos damionas, immensamSpiritus iargilionem, cl ha;c nominis mei invocalione fieri;

quid dicent i^ Testimonium perhibuit de nie Paler, perbibe-

bit et Spirilus. Atqui a principio hoc fecit; sed eliam nuncfaciet.

II. llhid aulem, « Arguet de pcccrilo ^; »idest, omnem* Joan. XV!, 7. — » ii.id. — ' Ibid.— 1 WA.l. 8.-- ^ \[,u], 9,

JXXX. 2Q



3oG S. JO. CIinYSOSTOMI arciiiepiscopi c. p.

excusalionem eis aiiferet, ostcndetque illoruoi scelera sine

venia esse. « Et de justllia, quia ad Patrem vado, et jam

» non videbitis me ' ; » id est, quia irreprchenslbilem vitam

duxi : cujus rei indlcium cst, quod ad Patrem vadam.

Qula enim semper illum accusabant, quodex Deo non esset,

et ideo illum peccatorem et iniquum dicebant, se hanc illis

criminandi ansain sublaturum esse dixit. Nam si putarc

me non ex Deo esse, id me transgressorem exhibet : cumSpiritus me illo abeuntem, non ad horam, sed ut ibi ma-

neam, ostenderit; illudenim, « Jam non videbitis me, » hocindicat , quld postea dicent?Vide pravam opinionem per.

haec duo sublatam. Nam signa facere non est peccatoris ,

neque enlm id potest peccator; neque a Deo esse pecca-

loris est : ergo non ultra potestis dlcere ipsum peccatorem,

nec ex Deo non esse. « De judicio autem, quia prlnceps

»hujus mundi jam judicatus est '. »Hic rursum de justilia

sermonem habet, quia adversarium superavit , quod pec-

cator non potult, neque justus quivis hominum. Quod enim

propler me condemnatus sit, scient ii qui in posterum il-

lum calcabunt, et resurrectionem meam manifeste vide-

Lunt, Id quod condemnantis est. Neque enlm me potuit

detincre. Quia ergo dicebant me daemoniuni habcre et de-

ceptorem esse : ha3c omnia fulllia esse dcprehendentur.

Non enimillum cepissem, si peccatoessem obnoxius. Nunc

vero condemnatus et ejectus esl. « Adhuc multa habeo

»vobIs dicere, sed non potestls portare modo ^, » Expedit

ergo ut ego vadam, slquldem tunc porlaturi estis, ciim

ablero. Et quid factum est? An Splritus te major est,

quando nunc non portamus, et ille nos ad portandum

idoncos reddet? Num major et perfecllor est ejus cfficacia?

Minlme : nam ille quae mea sunt dicet; ideo alt : « Nihll

»loquetur a scmelipso; sed quaecumque audiet loquetur,

» Joan, XVI, 10. — • Ibid, ii. — ' Ibid. la.



IN JOANNEM IIOMILIA LXXVIII. Soy

wet qiioe ventura snnt annuntiabit. Ille me clarificabit,

»quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis. Omnia quae-

))cumqueh:ibet Paler,

mcasunt '. »

Cumclixisset : « Ille

vos docebit et vobis suggeret, atque in acrumnis vos con-

solabilur, qnocl ipsc non fecit. Et cxpedit ut ego vadam, et

ut ille vcniat, Et nunc quidem non poteslis portare , tunc

vero polcritis, et vos deducet in omnem veritatcm. % Ne his

audilis, majorem csse Spiritum pularent, et in extremam

inciderent impiclatem ; ideo ait : « De meo accipiet; » id

est, quse ego dixi, et ille dicet. Cum vero dicet , nihil a se

loquetur, nihil contrarium , nihil proprium aut alienum;

sed mealoquetur. Ut igitur de se ipso loquens ait : « A meipso non loquor, id est, nihil nisi qua) Patris, nihibque pro-

prium vel ab illo alicnum ; » ita et de Spiritu intelligendum.

Iliud vero, « De meo,» id est, de iis, qu?c novi, de meacogni-

tione. Una quippe est mea, et Spiritus scicntia. « Et quae

))ventura sunt annuntiabit vobis. «Illorum crigit animos.

Nullius enim tam cupidum est humanum genus, quamfutura discendi. Hocenim frequenter interrogabant eum ,

« Quo vadis? » Quae est via? llac igitur cura cximens illos,

dicit« : Omnia vobis prtcdicet, ne incauti rualis. « Ille me)) clarificabil. ^; Quomodo?In nomine meo opcra efliciet.

Quia enim post advenlum Spiritus majora edituri signa

erant; ideo a^qualitatem indicans ait : « Ille me clarifi-

» cabit. » Quam vero dlcit : «Omnem veritatem? » Nam tes-

(ificatur quod nos deduclurus slt ad omnem vcrilatem.

Ipse namquc quia carne indutus crat, ct ne vidcrelur de

se ipsomognificc loqni, quia ilem Discipuli resurrcctioncm

non noverant, et adhuc imperfectiores erant, tum propter

JudcTOS, ne tanquam Icgls transgressorem punire vidc-

rentur, non saepc magnum quidpiam de sc loquebatur,

neque aperte a lege dissentiebat. Quia vero Dlscipuli ab

* Joan, XVI, i3-i5.

20.



3o8 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

illis disclssi erant, et Juclaei cxira posili, multique credituri

et peccata abstersuri erant, alilque erant qui de ipso loque-

renlur, jure ille non maj^na ullerius de se dicebat. Itaque

non est ignorantiai mcae ascribendum quod non dicamquie dicere oporteret , sed auditorum imbecillitali. Ideo

cum dixisset : « Deducet vos in omnem veritatem, o addidit

«Non loquetur a semetlpso. «Quod enim Spiritusdoctrina

non egeat, audi Paulum dicentem : «Et qu^e Dei sunt nemo»novit, nisi Spirltus Dei '. » Quemadmodum ergo spiritus

hominisnon ab alio doctus novit; ita Spiritus sanctus « De

» meo accipiet; » id est, verbis meis consona dlcet : « Om-» nia quoecumque Pater habet mea sunt. »Quia ergo mea

sunt illa ; Spiritus aulem ex iis quae Patris sunt loquetur,

ex nieis loquelur.

III. Cur aulem non venit Spirilus antequam iile disce-

deret? Quia cum nondum maledictum sublatum erat,

nondum peccalum erat solutum; sed adhuc omnes sup-plicio obnoxii crant , non venerat ille. Oporiet crgo, in-

quit, inlmicitium solvi, et nos Deo reconciliari, tuncque

donum iilud accipere. Sed cur dicit : « Millam eum? » Id

est, vos pra^parabo ad iilum recipiendum. Quomodo enim

qui ubique est , mitlalur? AHoquin aulem hypostasium

distinctionem ostendit. Ideo haec ila loquitur : et cum vix

possent illi scparari, ut Spiritui hareant, ipsumque colant

suadet. Poterat cnim ct ipse ha^c operari; sed ideo ipsum

miracula patrare sinit , ut ejus dignltalcm ediscant. Sicut

enim Paterqua3 sunt producere poluit, Filius aulem idip-

sum facit ut ejus discamus polenliam; sic et Spiiilus. Ideo

ipse incarnatus est, Spirilui operalionem rcscrvans, ut

eorum obstrucret ora, qui ineftiibiiis benignitalis argu-menlum, in occasioncm impictatis arripercnl. Cum enim

dicunt : « Ideo incariuiluscsi FiliuSjquIainlcrior i^ulrccrat,»

» 1 Cor. IV, IX.



IN JOANNF.M IIOMILIA. LXXVIII. Sog

ipsis responclebimiis : « Qiildorgodicetisde Splrltii sariclo?

NoM enlm carnem accepit , neqne tamcn ideo mojorem

Filio dicelis, neque Filium ilio inferiorem. «Ideo ad bap-

lismum Trlnitas assumitur. Nam Pater iotum perficere

potest, ct Filius et Spiritus sanclus. Verum quia dc Potrc

nemo dubitat; sed dubium circa Fillum ct Spiritum sanc-

tum versolur, in initlatione assumitur, ut in communi lar-

gltione inefTabilium bonorum, dignitatis communionem

cdiscamus. Namquod Fillus per se ipsum ea possit, quaj in

baptismatc ciim Patrcpolest, atque ctiam Spiritus sanc-

lus, clare dlctum audi ; nam Judaeis dicebat : « Ut sclatis

«quia poleslatem habct Filius hominis in terra dimlttendi

«peccata ' ; wet rursum, « Ut filli luci^ sitis "*: » ct , « Ego

»vitam asternam do eis ^; wct postea, « Ut vitam habeant,

»et abundantius habeant. » Videamus quoque Spirilum

hoc ipsum facienlem : ubinam? « Unicuiquc, ait, mani-

»festatio Spiritus datur ad utilltalem "^. » Qui ergo ha^c

exhibet, mulco magis peccala dimitlit; et ilerum, « Spi-

»rltus est qul vivificat ^, «et, « Vivificabit per inhabltantem

»SpirItum in vobls ^, » ct, « Splritus vlta per juslltiam 7, »

Et rursum, « Si Spirllu ducimini, non estls sub lege. Non

»enim accepistis spirltum servitulis iterum in timorc; sed» acceplstis Spiritum adoptionis fiHorum ^. » Tunc vero

quoe faclebant miracula, per Spu^Ilum qul supervenerat

edebant. Et Corinthlis scribens dicebat PauKis : « Sed» abhitl eslis, scd sanctlficati estis in nominc Domini nostri

» Jesu Ghrlsti, et m Spiiltu Dei nostrl 9. » Cum igitur multa

de Patre audissent, Fihum vidissent multa operantem : de

Splritu nihlldum manifeste scirent, ipse miracula edit, et

perfectam inducit cognllionem. Scd ne hinc mojor esse

' Marc. ij, 10,— 2 Joan. xii, 36.— ^ Id. x, 28.— * 1 Cor. xii, 7.~ 5 joa„, yj^ Q/^^ _ 6 iiQi^-^^ Yjj,^ II. __ 7 Ibid. 10. — 8 Ibid. i5.

— » 1 Gor, VI, 11.



3lO S. JO. CIIRYSOSTOMl ARCIIIEPISCOPi C. P.

pularelur, ut dixi, idco ait : « Quaecumque audiet, loquelur,

»et quse ventura sunt, annuntiabit. Nam nisi hoc esset,

quomodo non absurdum foret, si tunc audilurus esset, ct

propler Discipulos? Ncque enim secundum vos lunc noti-

liaili accepturus erat, nisi propter audituros. Quo diclo

quid iniquius fuerit? Alioquin, quid auditurus erat? Nonnehffic omnia dixerat per Prophclas? Nam sivc de logls soki-

lione locuturus erat, sive de Chrlsto, dc divlnilate ct de

incarnalione hoec jam dlcLa fuerant. Quid cnim aperlius

poslea dlcturus erat, « Et quje vcnLura sunt annuntiabit. »

llic maxime ostendit ejus dignilatem : nam Dei maxime

proprium est , fulura praediccre. Quod si hoc discat ab

aliis, nihil plus quam PropheLoe habeblL. Sed hic accura-

lissimam in Dco cognitlonem osLendlt, quod nihil aliud

loquipossit.llludvero, « Demeo acclpict; «neaipedegralia,

quce in carnem meam ndvenit, sive deilla

ipsa, quamego

habeo, cognitlone; non quasi egeal, vel ab alio discat : sed

quod una cademque sit cognitio. Cur vcro sic, neque aliler

dixit ? Quia nondum Spiritus notltiam habebat : quare

unum tantum curat, ut credatur et accipiatur ab eis, nec

scandalizentur. Qula enim dixerat : « Unus est magister

svesler Christus '; » ne putarentur Chrislo non habere

fidem, si illl crederent. Una est, inqull, « Et mea et illius

» doclrlna^ » ex iis, quoeego dicturus eram, ex iisdem et ipse

dicet. Ne putetis alia ab illo dlci ; nam illa mea sunt,

meamque gloriam celebranL. Una enlmesf volunLas PaLris,

Filii ct Spiritus sancti. Ila et nos esse vult dicens : « Ut

»sint unum:, sicut ego et lu unum sumus. »

IV. Nihil enim par concordiae et consensui. Unus enim

ita mulliplex est. Si enim concordes sint duo vel decem,

non ampllus qulsque unus esL; sed unusqulsque eorum

decuplex erit, et invenies iu deccm illis unum^ et in uno

' MatlLi. xxui, 8,



IN JOANNEM HOiMILIA LXXVIII. 3ii

dccem illos. SI inimicnm habeant^ non qiinsi uniim a^gre-

cleretur; sed quasi decem aggressurus^ vincltur. Non enlm

flb uno tantum, sed a decem impetltur. Indiget unus ; scdnon in cgcstate est;, nam majore parte^, nempe novem allo-

rum abundat, et pars illa deficiens tegltur, mlnor ab am-pllore. Slngulieorum vlglnti manus habent, vigintl oculos,

pedes totidem. Non suis enlm modo oculis resplclt, sed et

aliorum, nec suls tantum gestat pedlbus , nec suis sohuii

manlbus operatur, sed et aHcnis. Animas decem habct.

Non enlm ipsc sohmi sua curat, scd et alli quoque. Si vero

centum essent , idem contlngeret, et vlrtus augeretnr.

Yldistl-ne charitatls excelientlam, quomodo unum reddat

inexpugnabilem et muUipHcem? Quomodo unus possit

slmul esse et in Perslde et Romrc : quod non potest na -

tura, id dilectio polest. Pars qnlppe cjiis hic ci It , pars

illlc;imo tolus hic, totus Ilhc. Si vero mille slve bls mille

amicos habeat, consldera in quantam slt perventurus po-

leslatcm. Vldes-ne quantum dllectlo augmenlum cHlciat.

Ilhid enlm mlrabllc est^ quod unus mllle cfliclatur. Cur

ergo non tantam nobls potestatem conferimus , nec nos in

securitate conslituimus? Hoc polentla ct divltils qulbiis-

hbet prsestantlus est, hoc valctudlne, hoc ipsa luce meilus

est : hoclajtltiae argumentum. Usquequo In uno et duobus

dllectionem clrcumscrlbemus? Ex contrarlo rem edlsce.

Sit qulspiam qui nullum habeat amlcum, quod cxtrcmic

estamentlie.Fatuusenlm dicet : « Non estmlhl amlcus; » hu-

jusmodl homo quainducct vltamPQuamvIsenlmdirssImus

sit, quamvls In rerum copla et deliclls , quamvis innumora

bona possldens , nudus prorsus desertusque cst. Inamlcis

non slc; etsi enim pauperes sint , divitibus sunt opulcn-

tiores : et qucC Ipse pro sc Ipso dicere non audet, amicns

dicet : quac sibi pra^stare ncquit, per alium poterit , imolonge, plura , atque sic et voluptatls ct sccurilutls nobis



5l2 S. JO. CMRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

caiisa erit. Nec polesl ipsi qnidplam mall accldere, qul lot

salellltlbus clngitur. Neque cnlm regli satelllteslla vigiles

et (llllgentes sunt, ut Istl. Illi namque necessllatc ducti

custodlunt; hl beucvolentia et dilectiono : amoris autcm

longo major vls cst^ quam timoris. Illc custodes suos mc-tuit, hic illls magls quam slbi fidit , et hls fultus nemineminsidiatorem formldat. Ilascrgo merces nobiscomparemus;

paupcr, ut in paupertate consolatlonem habeat; dlves , ut

divitias in tuto habeat; princeps, ut cum securitate impe

rct; subditus, utbenevolos habeat priuclpes. Ilncc benevo-

lentloD, hcTec mansuetudlnis occasio est. Nam inter feras illae

maxlme s.Tvae et intraclablles sunt , quae non in grcgem

coeunt. Ideo urbcs incolimus, fora habemus, ut una ver-

scmur. Id Paulus jubet dicens : « Non deserentes coUec-

B tionem nostram '. » Nlhll enlm pejus sohtudine, ac socle-

tatis et aditus privatione. Quld ergo Monachl , inquies, et

ii qui cacumina montlum occupant? Neque Illl vacant

amicls; sed dum fori tumultus fugiunt, muUos habent so-

cios, etamoris vinculo conjunctos; quod ut assequerentur,

secesserunt. Quia enim ncgotlorum contenliones multas

pariunt rlxas : Ideo secedentes , dllectlonem accuratisslmc

colunt. Et quid, Inqules, si quis solus sit, num innumcros

habeblt amicos? Ego certe vellem, si fieri posset, ut etiam

slmul vcrsari licerot : interim vero (irma maneat amicitia.

Non cnlm locus amlcos facit. Multos illl habent laudatores,

qui non hujdarent, nisi amarent. Et ipsl rursum pro tolo

orbeprecantur, quod maxlmum est amlcillas argumcnlum.

Ideo in mysterils nos mutuo amplectlmur, ut multi unumefTicIamur : et pro non inlliatls communcs efrundlmus

preces, pro infirmls, pro orbls fructibus, pro lorra et mari.

Vides-ne lolnm dilccllonls vlm, In oralionibus , In mystc-

rlis, in admonltionibus? Ilaec omulum est causa bonorum;

* Ilebr. X, a5.



iN JOANNliM 1I0.1IILIA. LXXIX. 5l3

si hulc (liligeMlerinhasreamus, pnesentia reclt^ admlnistra-

himus, et regnum consequemur : quod utinam omnes adi-

piscamur, gratia et benignitale Uomini nostri Jesu Christi,

per quem et cum quo Patri gloriaj unaque sancto Spiritu4

in ssecuha saeculorum. Amen,

HOMILIA LXXIX \

CAPUT XVI.

Modicum, et non videbitis me : et itcrum modicum, et

videbitis me, quia vado ad Patrem. Dixerunt ergo cx

IJiscipuhs ejus ad invicem : Quid est hoc quod dicit :

Modicum'' ? etc.

L Dolentem et tristitia afFectum animum nihil ita deji-

cerc solet, ut frequenter repetita verha moerorcm afleren-

lia, Cur ergo Christus cum dixisset : « Vado, » et, « Non»uUra loquar vobiscum, » frequenter haec repetit dicens :

Modicum, ct jam non videbitis me, ^ et, « Vado ad eum» qui misit me?» Gum enim illos pcr verba de Splritu

» sancto recreasset, rursum illorum nnimos dejicit. Cur era^o

id facit ? Eorum animum explorat, et probaliorem efficit,

et probc illos assuefacit ad tristia audlenda, ut discessum

suum generose ct fortiter ferant. Nam qui ex verbis haec

meditati fuerant, reipsa facilius postea laturi erant. Quodsi quis

accurale examinaverit,

hoc ipsum consolatlo est,quod dicat se ad Patrem ire. Sigiilficat enim se non perl-

turum ; sed mortem ejus esse translatlonem. Aliam quoquc

consolationem ipsis indidit. Non cnim lantuui dixlt : « Mo-

' Alias Lxxviu, — » Joan, xvi, 16, 17,



5l4 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIliPISCOPI C. V.

»dicum, et noii videbitis mc; »scd ct addidit : aModicum,

»et vidcbitis me; » indicans se rediturum csse, et brevem

fore separationem, perpetuumque cum illis consortium.

Hoc certe illi non intellexerunt. Unde jurc mirclur quis-

piam, quomodo cum licec frequentcr audlssent, ita dubita-

rent quasi nihil audissent. Quarc crgo non intcllexerunt?

Aut propter trisliliam, ut arbitror; ipsa enim dictorum

omnium memoriam climinabal ; vel ob dictorum obscuri-

tatem, ut conlraria protulisse videretur, qua) vere conlra-

rianon erant. «Si te vidcbimus, aiunt, quo vadis? Si vadis,

quomodo tc videbimus ?» Ideo dicunt : « Nescimus quidlo-

»quitur'. » Quod enim abiturus esset, id noverant : igno-

rabant autem ipsum paulo post csse rcditurum. Ideo incre-

pat illos quod dictum non nossent. Nam cum vellet de

morle doctrlnam iliis vehemcnter inculcare, quid ait?

«Amen, amcn dlco vobls, quiaplorabitls et flebitis vos^;»

in morle scillcet et crucc ; « Mundus autem gaudcblt. »

Quia enim cum id nollent, facile inducebantur ut crcdc-

rentipsum non morilurum esse, dubiique erant, ignoranles

quidsignlficaret illud : « Modicum; » ait ille : « Plorabitis et

«flebitis. Scd tristiliavestra verteturin gaudlum^ »Deinde

postquam ostcndit posttristltiam secuturum gaudium esse,

moiroremqae lictitlam parlturum, ipsumque brevem cssefulurum, la3titiamque perpetuam , ad vulgarc decurrit

exemplum. Et quid ait? «Mulier cum parit, Irlstitiam ha-

» bet ^, » qua parabola Propbetae frequcnter usi sunt, m(Ero-

rem partus doloribus comparantcs. Hoc autem vult signi-

ficare : « Vos ceu partus dolores invadent : at partus dolor est

LTetitiae causa : » sic ct futuram resurrcclionem confirmans,

ostendcnsque hinc abirc perlnde esse atque ex utero in

splendidam cgredi hiccm ; ac si diceret; « Ne mircmini

quodpcr hunc dolorem vos ad uliHa ducam : nam matcr

' Joan, xvi^ 18. — ' Ibid. 20. — ^ Ibid, — ^ Ibid. 21,



IN JOANNEM IIOMILU LXXIX. 3l5

slc pcr dolorcm matcr cflicitur. » llic cliam myslicimi qnid-

piam subiadicat, quod ipse quoque morlis dolores solverit,

et novum hominem regcnerari curaverit. Non dixit autemsolum tristitiam transituram, sed ncmemoralillam quidem

tantuin crat advcnturum gaudium. Sic sanctis eveniet.

Atqui non ideo gaudet mulier, quia venit homo in mundum,sed quia sibi natus est infans : nam si ideo gauderet, nihil

impediret quominus illoe, qua3 non pariunt,de aHis parien-

libus gaudercnt. Gur ergo sic locutus est? Quia od hoc

solum usus est excmplo, ut ostenderet temporaneum esse

dolorem, gaudium vero perpetuum; mortem esse transla-

tionem ad vilam, magnumque partus dolorum lucrum.

Nec dixit: «Natusest infans, scdhomo: » hicenim resurrec-

lionem suam sublndicare vldetur, ct quod non morti illi

parienti, sed regno nasceretur. Jdco non dixit : « Natus est

ci iiifans, » sed, «liomo natus est in mundo. « Et vos nunc» quidem tristitiam habebltis. Ilerum autem vldebo vos, et

»tristilia vestra vertetur in gaudium'. » Deinde quod noii

uhra moriturus slt, inquit : « Et nemo iUud tollet a vobis.

» In iUa dle me non rogabilis quldquam '. » Ilerum autem

nihll ahud hls confirmat, quamquod a Deo sit. Tunc scietls

omnla, Quld slbi vult aulem : « Me non rogabllis ? » Media-

tore opus non hobebitis, sed sulTicIct sohim nomen pro-

ferre ut totum accipialis : oslendil nominls polestatem, si-

quidem ncc visus nec rogatus, sed nomlnatus lanlum opud

Palrem mirabiles reddit. Ubi autem hoc faclum est? Ubi

dlcunt : « Respice ad mlnas eorum, et da servls tuis cum»fiducla loqui sermonem luum, et facere in nomine tuo

«signa^ : et concussus cst locus ubi erant^. Usque modo» non petistis quidquam ^, » lilnc ostendit rursum expedire

ut abeat. Slquldem usque ad illud tempus niiiil pellerunt

' Joan. XVI, 23. — ' Ibid. 25, — ^ Act. iv, 2y. — ^ Jbid. 3i, —' Joan. XVI, a4.



5l6 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

tiinc accipienl omnia qna3Ciimqne pelierint. Ncqne cnim,

licet vobiscnm deinceps non versalurus sim, pulelis vos

derelictos fuisse : nomenmeum

majorem dabit vobis fidu-

ciam.

II. Cnm ergo dicta illa obscuriora csscnt, ait : « Haec in

«proverbiis locutus sura vobis : Venit hora cum jam in

»proverbiis non loquar vobis '. » Erit tempus, cum omnes

clare inlelligetis; hoc est resurrectionis lempus. Tunc pa-

!am dc Patre nnnunliabo vcbis. Nam quadraginta diebus

versabatur loquebaturque cum illis, convesccns et expo-

nens ca, qua^ ad regnum Dci pertinebnnt. Nunc enim metu

correpli, dictis non attenditis : tunc resuscitalum vidcntes,

et una versantes, poterilis fidenler omnia discere,* quia

Pater vos amabit, cum vestra cle me fides (irmior erit, «Et

»non roirabo Polrem^ : » snflicit veslra in me dileclio ad

patrocinium. « Quia vos me amastis, et credidislis quia a

» Deo exivi ; et veniin mundum. Ilerum rehnqno mundum,

»et vado ad Patrem^. » Cum enim resurreclionis verbum

non parum eos consolalum essct, necnon quod audirent

illum a Patre exivisse , ct eodem rediro , frcquenter illa

versat : allerum enim pollicebatur quod recte in ipsum

crederent; aUerum, quod in tuto esse deberent. Quando

igitur dicebat : « Modicum, et non videbilis mej et modi»cum, et videbilis me"^, » jure quidsibi vellet ignorabant.

Nunc vero non item. Quid aulem significat : « Me non in-

» terrogabitis?» Non dicetis : «OstendenobisPatrem luum,»

et, (I Quo vadis? »qiiia omni cognitione plcni erilis, et erga

V03 afficietur Patcr sicut et ego. Hoc maxime illis bonam

spem indidit, quod disccrent fuluros se Palri amicos : ideo

dicunt : « Nunc scimus quia nosli omnia^. » Vides-ne quo-

modo secundum afFectum animi ipsorum responderet?«Et

' Joan. XVI, 25. — * Ibid. 26. — ' Ibid. 37, 28. — ^ Ibid. 19.

— ' Ibid. 5o.



IN JOANN£M HOMILIA LXXIX. Sl^

anon est opus tibi ut quis le iaterrogcl'. »Id est, anlequani

audias vides quid nos perturbet, et recreasti nos dicendo :

«Poler vos amat, quia uos me amastis. » Posl tot et tanla,

lunc landem dicunt ; « Nunc scimus. » Vides-nequam rudcs

adhucessenl? Deinde quia, ceu gratias agentes dicunt :

« Nunc sciinus, ait illc; « Mullis aliis opus habetis, ut per-

fectionem altingatis : nihil adhuc a vobis perfectum est.

Nunc igitur me iiiimicis tradelis, et tanta vos invadet for-

mido, ut nequc simul abscedere possitis. Sed nihil hinc

ego damni patiar,» \ides-ne quomodo rursum attempera-

tus sermo sit? llac ergo de re illos accusat, quod perpetuo

indulgentia opus haberent. Cum enim dicerent : « Eccc

»nunc palam loqueris, etproverbium nulium dicis, et ideo

»crediinus tibi; » ostendit etiam nunc cum credunt, non-

dum credere, ncc se iilorum dicla admittere : haec vero

dicit ad aliud ilios tempus remitlcns. Illud aulem : « Pater

»mecum est% » propter eos ilerum posuit. Hoc enim iilos

discere semper voluit. Deinde ut oslendal se ha:c dicendo

nondum iilis perfectam tradidisse nolitiam; sed ne ratio*

ciniis exagitarentur; verisimilc enim erateos Iiumana quuj-

dam cogilasse, mctuisseque se nullum ab eo au\ilium ha-

bituros esse, ait : «Ha^c locutus sum vobis, ut in me pacem

»habeatls^; » id est, « Ut non excidam ex auimo vestro,

sed me recipialis. » Nc quis ergo haec dicta in dogma trahat.

Nam haec ad nostram consolationcm dilcctionemque dicta

sunt. Nequc enim lia:c lantum patiemini : arumnac vestra3

landem sedabuntur, Sed donec in mundo eritis, in ffirum-

nis versabimini; non solum nunc cnm trador, sed etiam

postca. Sed animum erigite. Nihil enim grave patiemini.

Postquam enim magistcr inimicos vicerit, non oportet Dis-

cipulos conlristari. Et quomodo, quaiso, inundum vicisti?

Jam dixi me principem hujus mundi ejccissc foras; scietis

' Joan. XVI, 3o, '— 2 Ibid, o». -- ^ Ibicl. 35.



5l8 S. JO. CHRYSOSTOm ARCnHiPISCOPI C. P.

aulempostca, ciim omncs cedcnt vobls, et obtemperabunt.

III. Licet enim nobis quoque vincere, si voluerimus cUi-

cem fidei nostrrT respicere, et illa via, quam ille aperuit,

incedere. Ilanequemorsnos superabit. Quidergo, inquies,

annon moriemur? binc enim constaret morlem non vicisse,

Atqui tunc certator clarus est, non quando cum hoste non

condigit, sed quando congressus non vincitur : non ergo

propter congressum mortales, scd propter victoriam im-

mortales. Tunc enim mortales essemus, si perpetuo in

morte maneremus. Ut enim longissima; vitffi animalia, non

immorlab'a dixcrim, etsi diuturno ante mortem vivant tcm-

pore; sic nec mortalem dixerim eum, qul post morlemrcsurrecturus est. Dic, quaeso, si quis ad breve lempus

erubesceret, illum-ne perpeluo rubrum diceremus? Minime:

non enim id habllus est. Si quis pallldus ficret, an hunc

regio morbo captum diceremus? Minime : temporaneus

qnippe morbus est. Ne ergo morlalem dicas cum, qui mo-dico tempore in morle fuit. Nom sic dormicnles possemus

mortuos appcllare : sunt enim, ut ila dicam, m.crlul, nihll-

que operantes. Sed mors corpora corrumpit? El quidhoc?

Non enim moriuntur ut in corruptione manennt, sed ut

mcliora evadant. Vlncamus ergo mundum : ad immortali-

talem curramus. Sequamur regem : Ipsi tropncum eriga-

mus , voluptates despiciamus : non opus est laboribus

anlmam transferamus ad coelum, et totus mundus vlctus

est. Si illum non concupiscas, viclus est; si derldeas illum,

superal^is est. Ilospitcs sumus et peregrini : de nulla ergo

re trlsli doleamus. Neque cnim si ex norenle patria ct clnrls

majoribus ortus, in longinquam migrarcs terram, nemini

nolus, sine llberis, sine opibus, dcinde a quoplam conlu-mcliam accipcres, pcrinde aegre ferres ac si domi id passus

csses : cum scires enim te in peregrina ct aliena regione

csse, id libi omnia facilc fcrenda et contcmnenda csso sua-



IN J0ANNli3I HOMILIA LXXIX. SlQ

tlercf, et famem et sitim, et si qua alia. Hoc eliam nunc

cogila : le nempe adveuam et peregrinnm esse, et utpotc

in aliena regione a nulla re turberis. Civitatem enim habes,

cujus opifex et creator est Deus : ha3c vero peregrinalio

atl breve lempus est; qui vult verberet, contumehis et

conviciis oneret. In peregrinaterra suraus, et miscre vivi-

mus. Gravc quippe esset id in patria pati, inler concives,

tunc maxima esset infamia et jactura. Si autem ibi quis

esset, ubi neminem sibi notum habet, omnia facile lole-

raret. Contumelia enim ex inferentis voluntale gravior ju-

dicatur. Ut exempli causa, si quis prsetorem sibi notum

contumeha afficeret, tunc contumelia esset acerba; si au-

lcm privatum esse ratus ofTenderet, ne attingere quidem

viderelur eum cui infertur. Sic nobiscum reputemus, ne-

que enim contumeliosi illi quinam simus sciunt; nempeccielorum cives, in supernam oscripti palriam, et inler Che-

rubinorum choreas. Ne itaque doleamus, nequc contume-

ham putemus esse contumeham ; nos si cognoscerent, non

utique L-ederent. Sed nos pauperes miserosque putant. Neergo id pro contumeha habeamus. Dic enim mihi, si quis

iter agens servOs suos ahquandiu in diversorio expeclaret,

caupo autem vel viator, seu ahus quispiam ignarus illi ma-

lediceret et convitiaretur, nonne iUius ignorantiam ride-rel, ilhusque errore delectaretur? Nonne LTtarelur ac si

ahus, non ipse, afficeretur contumeha? Ita et nosfaciamus.

Nam in diversorio sedemus, viae socios expeclanles. Gumomnes conveniemus, tum quos laeserint iDtelligent. Tuncdemisso capile dicent : « Hic est quem nos stulti habuimus

))in derisum '. »

IV. Ilis ergo duobus consolationem accipiamus, et quodnon nos iujuriam accipiamus, non cnim sciunt quinam si-

mus; tum quod si ulcisci velimus, po^nas illi gravissimas

* Sap. V, 3,




demum sint dtituri. Verum absit ut quispiamtam crudelis

et iuhumanus sit. Quid si a conlribulibus uoslris injuriam

accipiamus? Illud cnim moleslum esset ; imo levissimum.

Quare? Quin non pari modo dileclos, alque ignolos con-yitiantestoleramus. ILcc conlumelia afTeclis hortandi causa

saepe dicimus : « Frater est qui lacsit, forliter feras; Pater

est vel patruus. » Quod si fralris vel patris nomina revere-

ris, dicam quid propinqulus. Non solum enim fraties mu-

tuo sumus ; sed et membra et corpus unum. Quodsi fratris

nomen reveremur, multo magis membii. Non audisli ex-

ternum iJlud proverbium : « Amicos cum vitiis esse feren-

dos ? » Non audisti Paulum dicentem : « Alter alterius onera

»porlate'?» Aunon amatores vides? Cogorenim, quia a

vobis tale exemplum mutuari non possum, ad illud recur-

rere : quod ipsum facit Paulus sic dicens : « Deiude patres

» quidem carnis nostrae habuimus cruditores, et revereba-

» mur '.» Imo ilhid opportunius dicalur, quod Piomauis dicit:

« Sicut exbibuislis membra veslra servire immunditiae, et

»iniquilati ad iniquilatem; ita exliibete membra vestra

»scrvire justitiae^; » ideo et nos fidcntcr exemplum referro

pergimus. Non vides igitur amatores, qui mcretrices dcpe-

reunt, quanla perferimt mala, alapis cteduntur, verberan-

tur, irridentur, lascivum scortum perferunt, dum se aver-

satur et miile coutumelias infert. Et tamen si semel blan-

dum quidpiam et suave videant, omnia sibi feiicia pulant,

prioraavoIant,prospera cunctasunt, sivepaupertasaccidat,

sive morbus, sive quidpiam hujusmodi. Vitam sibi vel mi-

scram vel fehccm exislimaul, prout affcctom sibi amasiam

habent; non gloriam humanam, uon iguominiam norunt;

sedsi

injuriainferatur,

cx hujusmodivoiuplate et rebus

apud illam prosperis, omuia facile ferunt. Si illa convilie-

tur, si in faciem conspuat, ilh se rosis aspergi pulaut. Et

* Gal. VI, 2. — ' Ilcbr. xn, 9. — ^ Rom. vj, ig.



IN JOANNEM HOMILIA LXXIX. 521

qnid mirimi si tali erga illaiii afrcctii sunt : illius quippe

domum omnium splcndidissimam esse putont, elsi lutea illa

sit, elsi in ruinam vergat? Ecquid deparletibus loquor?

Nam visisiis, in quibusversarisolent, locis, excilantur. Hic

vero concedite mihi ut apostolicum illud proferam : « Sicut

» exhibuistis membra veslra servire immunditiai, ita cxhi-

»bete membra vestra servire jusliliae. «Idipsum ego dico :

ut illas dileximus, sic nos mutuo diligamus, nec iios grave

quidpiam pali exislimabimus. Et quid dico nos mutuo ? Sic

Deum diligamus. Inhorruistis audientes me tantum cxigere

erga Deum amorem,quantum erga meretricem exhibemus?

At ego exhorresco quod ne parem quidem exhibeamus.

Et si.placet, illud expendamus, elsi admodum molesta res

slt. Amasia amantlbus nihil boni promittit, scd ignoml--

niam, turpiludinem, conlumeliam; hoc enim afTert mere-

Iricis consuetudo , ridiculum reddit, turpem , infamem.Deus vero coehim et coelestia bona pollicetur ; filios suos et

Unigenlti fratres reddlt, viventi tibi innumera largitur;

mortuo resurrectionem, ct tot tantaque bona, ut ne cogl-

tare quidem ea possls, nos honorabiles , venerandosque

enicit. illa ilerum expendere cogit omnia in voraginem et

pernlciem ; Deus jubet coehim ipsum serere, et centuphim

dat, alque vitam aelernam. Illa amatoreut manciplonlilur,

quovls tyranno acerbior; Deus vero diclt : « Jam non dl-

» cam vos servos, sed amlcos '. »

V. Vidistis-ne magnlludinem hic malorum, illic bono*

rum? Quld ad hacc? Ilhus gratia multl vlgilant, ct Impe-

ranti lolo animo morem gcrunt, domum rellnquunt, pa-

trem,matrem

,

amlcos, pccunias , patrocinla , omnla suadeserunt et labefactari sinunt; Del vero causa, Imo potius

nostri causa, saepc ne tertiam quidem facultatum partern

expcndere volumus, sed fameHcum desplclmus, nudum* Joan. XV, i5.

LXXIX. 2



32 9. S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHlIiPISCOPI C. P.

vidcnles pr«xlerciiri'imi]S, ncqne alloqui dlgnamnr. illlus

vero sl nnciilulam vidcrint amatores^ barbaram licet , in

medio foro stantcs, blandeethilari vullu alloquunlur, lon-

gioreque utunlur sermone. Proplcr Illam nihll esse vitam

arbltrantur, nihll prlncipes, nihil rcgnum; id sciunt ccrte

quotquot hunc expertl sunt morbum,' et majorem habent

imperanti graliam, quam servienlibus caelerls. Nonne me-rito gchenna ? nonne innumera nos manent supplicia? Evi-

gilcmus itaque, ct Dei mlnisterio exhibenmus aut lantum-

dem , aut dimidiam certe parteni eorum quac meretrici

cseteri pra^bcnt, aut tertlnm ut mlnimum partem. Forle

iterum horretis? ut ego quoque. At veilem vos non de

verbls tantum, scd et dc rebus ipsis horrere. Nunc aulem

hlc cor movelur, cgressi vero omnla abjicimus. Quid hinc

ergo hicrl? SI ihlc consumendcC esscnt pccunia3, nemo de-

fleret paupertatem , sed fa^neraretur etsi saepe captus

fuisset : hic vero si clcemosyna nomlnetur, statim filios

,

uxorem, domum, curam rel familiaris, et millla obten-

dimus. Sed muUa, inquies, illic voluptas est ? Hoc est quod

doleo, de quo excruclor. Quid vero si ostendero hic ma-

jorem esse voluplatem? Illlc cnlm non parum voluptatem

minult , pudor, contumelia , sumplus; ilemquc bcllum et

inimicitiai. IJIc vero nihii hujusmodi. Quidenim, quaeso ,

hulc voluplali par esse possit ; sedcre regnum coilorum

cxpectanlcm, sancloium splendorem , vitam perpetuain?

At, inquies , haec expectantur, illa cxperimur. Quomodoexperlris? Yis-ne libi ostcndam hic quoque expcrimentum

haberl ? Cogita quanta fruaris hberlate , quod nullum ti-

meas vel tremas dum virtulem sectaris, non inimlcum

,

non insidiatorem , non sycophantam, non aemulum, nou

rivaicm , non zelotypum, non paupertatem , non a)gritu-

dinem, non aliuiLquidpiam humanum. lllic vero, etsi in-

numera cx voto succodaal, ct divilia: quasi ex fontc ma-

1



IN JOANKEM HOMILIA LXXIX. S^S

nent, rivarmm bellum, insidlce, omniiun miserrlmam,

illorum vilam efliciunt, qui in hls volutantur : ad volup-

tatem enlmillius

respuenda}et

elToemlnatae necesseest

moveri bella; quod milic mortibus gravlus et omni sup •

pliclo intoierabilius est. HIc autem nihil hujusmodi.

« Fructus enlm, Inqult, splritus, charitas, gaudium, pax ': »

nusquam belhim, non inlempeslivi pecuniarum sumptus,

non post expensam opprobria : si obolum des , si panem

,

si calicem aquae Irigidas, muka tibi gratia habebilur, ni-

hllque temoerore doloreve afllciet; sed omnia te Hberumgloriosumque reddent , et ab omni le turpliudine libera-

bnnt. Quam ergo excusalionem habebimus,quam venlaiu?

Qui hfecreliaquimus, conlrariis nos damus, et iu caminura

ignis ardentis nos spontc conjlcimus ? Quare hortor eos,

qui hoc morbo laborant, ut resipiscant, et ad sanitaiem

redeant,nec

in desperatlonem iucldant.Nam

et ille fillus

his longe graviora passus est. Sedqula ad paternomdomumreversuscst, ct ad pristinum restiluius honorem est, ctillo

qui semper probe se gesserat , clarior apparult. Hunc ct

nos imilemur : et ad Palrem reversi vel sero tandem , ab

illa caplivilate resiHamus , et in hbcrlaiem nos iransre-

ramus, ut regno ccelorum fruamur, grftiia et benignltale

Domini noslri Jesu Ghrisli, cum quo Pairi gloria unaqueSpiriiui sancio iu saecula sniculorum. Amen,

' Gal. V,, 32.

ai.



32.4 S. JO. CimYSOSTOMI ARCIIIliPISCOPI C. P.

(V\MVV\ VVWV^VN^/VW VV\VV'><VVVVVANA.->(VV%'VV\'VV>VVX/VV\VV»(VV\'VVA'VV\'VV\/VVX'VV^/VV\ VVVXVWVMWXWk^AA

HOMILIA LXXX '.

CAPUT XVIL

Hnec locutiis est Jesiis , et sublevatis oculis id coDlum

,

dlxit : Pater , venit hora , clarifica Filium tuum , iit et

Filius tuus clarificet te ^.

I. « Qui ^ fecerit et docuerit, inquit, hic magnus voca-

»bitur in regno coelorum'^, » et merito sone. Yerbis enim

philosophari facile est; opera autem exhibere, forlis et ma-

gni animi. Quare Christus de patientia verba facicns , se

ipsum in medio proponit, jubens inde exempla sumere.

Ideo post hanc admonitionem in precesconverlilur, docet-

que nos in tentalionibus omnia relinquenda et ad Deumconfugiendum esse. Postquam enim dlxit : d In mundo Iri-

«bulationem habebilis, » iilorumque animos concitavit, per

oralionem rursum erigit. Illum cnim adhuc pro homine

habebant. Et propter illos hoc agit ut in Lazaro, causam-

que aperlt , « Propter turbam circumstantem dixi , ut cre-

» dant quia tu me misisti ^. » Etianij inquies , sed coram

JudieishcTC jure sic disposita sunt; coram Discipuh*s autcm

quarePEtlam jure coram Disclpuhs. Qul enim post lot

lantaque dicebant : « Nunc sclmus qula scis omnia, » phis

quam omnes indlgebant conflrmatlone. AHoquin vero Id

Evangehsta non orationcm vocat : sed quld alt, « Subleva-

» tis oculls in coehmi, » et magis illud colloquium cum Patre

fuisse insinuat. Quod si alibi orationem vocet, et illum ex-

' Alia3 Lxxix. — 2 Joan. xvii, i. — ' Vide D. Guillon, lom. xiv,

pag. 5S6-587. -— '^ MaUh. v, 19. — * Joan. n, 42.



IN JOAN.NEJI IIOMILIl LXXX. 3 25

hibeat genua flectentem; tunc vero oculos ad coilum Ic-

vantem, ne turberis. His enim instituimur quantum sit in

oratione perseverandum; ut stantes suspiciamus , non car-

nis tantum, sed etiam mentis oculis, et ut flectamus

genua, corda nostra conterentes. Venit enim Christus non

modo ut sese exhiberet; sed etiamut virtutem nos doceret

ineffabilem. Magisler auteni non verbis tanlum , sed re

eliam erudiat oportet. Audiamus ergo quid hlc dicat :

« Pater, venit hora , clarifica Fillum tuum , ut et Filius

» tuus clarificet te. » Iterum oslendit nobis se non invitum

ad crucem venire. Quomodo invitus veniret, qui hoc et

fieri rogat , et rem appellat gloriam, non Grucifixi modo

,

sed eliam Patris ? Nam ila factum est : non enim Filius

tanlum, sed etiam Paler clarificatusest. Ante crucem enim

nec Judaei ipsum noverant. « Israel , inquit , me non cog-

»novit'. » Post crucem aulem universus orbis accurrit.Deinde modum etiam gloriic addit, et quo pacto ipsum

glorihcabit. « Sicut dedisli ei potestatem oinnis carnls ; ut

» omne quod dedisti ei non pereat ". » Semper enim beno

facere, id gloria Dei est. Quid sibi vult ilhid, « Sicut de-

«disti ei potestalem omnis carnis? »lnlerlm oslendit prac

dicationem non ad Judseos tantum circumscriplam , sed

orbem totum pervasuram esse, et Gentium vocalionis pri-

inordia statult. Quia enim dlxerat : « In viam genlium ne

»abieritis^; » diclurusque postea erat, « Euntes docelc

«omnes gentes ^, «ostendlt Patrem etiam id velle. Nain id

Judoeos ada^odum offendebat, etiamque Discipulos. Nequoenim poslca aequo animo ferebant quod gentes adjunge-

rentur, donec Spiritus doctrlnam acceperunt; iilud quippeJudaeis non parum dlsplicebat. Post lantam igltur adve-

nienlis Spiritus celebritatem , Jerosol) mam veniens Pe-

' Isai. 1,3. — 2 Joan. xvii, 2. — ^ Mallh. x, 5. — * Id.

xxviii, 19.



3^6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIi: PISCOPl C. P.

Irus, vix p'oluit criniinalionem cfTngerc, cnm dc sinclonc

loquefclur. Quid vcro significat illnd, « Dedisli ci potesta-

))tem omnis carnis? «Interrogabo hscreticos : Qiinndonampotcstatem illam accepit? anle vel postqnam iilos cfFor-

masset? Ipse namque ait postquam crucifixus est et resur-^

rexit : « Data est mihi omnis potestas '. Euntes docete omnes

))gentes. » Quid crgo? non habebat potestatem operum

suorum; sed fecit quidem cos, poteslatem vcro in eos non

habuit postquaiii fecit? Alqui omnia faccre cxhibctur

eliam priscis temporibus, ct illos quidem ut peccatorcs

punit, alios vero, qui convertuntur, emendat. « Non abscon-

»dam,inqult, apueromeo Abraham, quodfaclurussum'.

Alios vero, qui recte faciunt, honorat. Ita-ne tunc quidem

habebat, nunc perdidit, et rursum recepit? Ecquis diemoii

hfcc locutus est? Quod si cadem et tunc ct in pr3escnti

ipsi potestas inerat; ait enim : « Sicut Paler suscitat mor-))tuos et vivificat, sic ct Filius quos vult vivificat ^; quid

significat dictum illud? Missurus illos erat ad gentes; ne

itaque putarent quid innovari , quod dixisset : « Non sum»missus nisi ad oves qua3 perierunt domus Israel "^, )) os-

tendit hanc esse quoque Palris voluntatem. Quod si iliud

perquam humiliter loquatur, nihil mirum : sic enim illos

tunc instituebat, necnon cos qui post futuri crant. Atque,

ut dixi, ex tanta verborum humifitate , suadebat se audi-

torum imbecillitati sermonem attemperare.

II. Quid. vero sibi vult illud, « Omnis carnis? » Neque

enim omnes crediderunl. Verum quod ad ipsum attinet,

omnes. Quod si non dictis attendebont, non erat hacc

culpn doctoris, sed non nccipientium. « Ut omne quod de-))disti ci , det eis vilam asternam. «Quod si hic etiam hu-

manius loquilur, nemireris : jam memoratiscnim dc causis

* Mallh. xxvjii, iS. — 2 Gcn. xvni, 17. — ' Joan. v, 31. — ^ Maltli,

XV, 24.



IN JOANNEM IIOMILIA LXXX. 627

id agit, aUnic cavens semper ne magnifice ex se loqiialiir :

illiid enim audilores ofTendissct, qui niliildum magnum de

ipso opinabantur. Joannes tamen cum ex se loquitur, nonila facitjScd subiimiore utitur sermone hujusmodi : « Om-» nia per ipsum facta sunt, ct sine ipso factum cst nihil

»et, vita erat; ct , lux erat; et^ ia propria venit '. » Nonquod non haberet potestatem nisi accepisset, sed quod aliis

quoque daret « Polestatem filios Dei fieri. » Paulus simililer

ipsum aequalem Deo dicit. Ipse vero, humaniore modopetit sic : « Ut omne quod dedisti ei , det eis vitam aeter-

» nam. Haic est autem vita aiterno, ut cognoscant te solum

«verum Deum,etquem misisli Jesum Chrislum '.»Soium

verum Deum,ad diflerentiam eorum, qui dii non sunt,sic

loquitur. Ad gentes namque mittendi Apostoli erant.

Quod si id non admiltant, sed propter hoc solum negent

esse vere Dei Filium; sic progressi Deum esse negant.Nam ait : « Gloriam, quoe a soio Deo est, non quaeritis ^. »

QuidergoPNoQ erit Dcus Filius? Si vero Deus Filius , et

solius Patris, paiam est et verum esse, ct ejus, qui soius

verus dicitur, Filium. Quid ergo cum dicit Pauius : « An» solus ego et Barnabas 'ipwAn Barnabam lollit ? Minime :

illud enim, « Solus, » adaliorumdifierenliam ponitur. Quodsi Filius non verus sit Deus , quomodo veritas est? non

muitum enim dillert a vero veritas. Eum, qui verus homonon sil, quid esse dicemus, quaeso? Annon liominem essc

negabimus? Sic si Filius non est vcrus Deus , quomodoDeus cst? Quomodo nos deos facit et fiiios, cum verus

non sit? Sed de his accuratius aiibi locuti sumus : quore

csetera persequamur. « Ego te ciarificavi super terram ^. »

Recte dixit : « Super terram ; » nam in calo giorificatus

erat, cum naturaiem liaberet gloriam, et ab Angelis ado-

' Joaa. 1, 5, 4, 9 et ii.— ' Id, xvii, 5,— * Id. V; 44.— ^ 2 Cor.IX, 6. - 5 Ibid. 4.



328 S. JO. CriRYSOSTOMi ARCHIEPISCOPI C, P.

raretur. Noii ergo de gloria snbstanlise cjus proprla diclt.

IUam enim gloriam, quamvis nemo ipsum glorlficet, sem -

perplenam habet; scdhancquae humano cultuexhibetur.Itaque iihid, « Clarifica me, » sic inlelligendum. Ut autemdiscas illum de hujusmodi gloria loqni , audi sequenlia :

« Opus consummavi quod dedisti mihi ut faciam \ » Atqui

res adhuc in principio erat; imo ne in principio quidem.

Quomodo ergo dicit : a Gonsummavi? « Vci se quod in sc

crat lolum eflecisse ; vel quod futurumest ut factum dlcit;

vel potius dicatur lotum jam faclum fuisse,

quia jamradix bonorum posila crat, ex qua necessario produccndi

fruclus erant, scque iis , qui post fuluri erant affuturum

esse, cum ipsis conjungcndum. Ideo rursum humili mododicit :« Quod dedislimihi. «Namsl audlendo et discendo

perseveravll, iipec glorla ejus longe minora essent. Quod

cnlm ad hoc ex proprla volunlate venerit ex muUis per-splcuum est, ut cum diclt Paulus : « SIc dilexlt nos, ut tra-

» deret se Ipsum pro nobls '; »et,« Semetlpsum exinanlvit

»formam servi acclplcns ^: »et iterum, « Sicut dilexlt me»Pater, et cgo dllexi vos ^, Chirifica me tu, Pater, apud

»le ipsum chuntate quam habui, prius quam mundus fieret

» apud le ^. » Et ubl cLnrltas illa? Eslo apud homines inglo-

rius fuerlt, ob carnem quu induebatur; sedcur apud Dcumglorificari quoerlt? Quld ergo hic dicit ? De incarnntlone

hic sermoest, quod carnis natura nondum glorificata csset,

ncc incorruptionem consecuta, neque esset soHi reglipar-

liccps. ideo non dlxit : « Super lerram; »sed, « Apud te. »

III. Ilac nos quoque frucmur, gloria sccundum men-

suram nostram, si vigilemus. Ideo Paukis alt : « Si tamen

)>compatimur, ut ct conglorificcmur ^. » innumcrls ergo

lacrymis dlgni sunt ii , qui tanta sibi proposita gloria, ob

* 2 Gor. IX, 4- — * Eplies. v, 2. — ' Philip. ii, 7.— * Joan. xv, 9.

— ' Id, XVII, 5. — ^ Rom. viu, 17.



IN JOANNEM IIOMILIA LXXX, 5^9

clesltllam et somnolenllam slbi ipsls insidlantiir , atque

ctlamsi gehenna non csset, omnium tamen essent miser-

rlml, €iui cum possent cum Fllio Dei regnare et gloria

frul, ipsi tantis se bonls clefrandant. Nam si concldl opor-

lerct, si mlUe sublre inortes, si mllle animas et totidem

corpora quotidie tradere : nonne ha3C omnla pro tanta

glorla pati deberemus? Nunc vero ne quldem pecunlas

contemnlmus, qutis demum vel invili rellnquemus. Noncontemnimus pecunias, c|uae nos innumerls circumpllcant

malls, cjuae hlc remanebunt, ct nostra? non sunt. Illa enim

admlnlstramus, quae noslra non sunt , llcet paterna. Gumautcm adeiit gchenna, vermls ille non morlens, ignis inex-

tinguibilis , stridorque dcntlum, quomodo iUa fcremus?

Usquequo non vldebimus? sed in quotidianas rixas et bella

ct inania verba omniaconsumimus; terram alimus, corpus

implnguamus, animam negh'gimus , necessaria nihll cu-

ramus,de superiluis et inutUibus solHcIti sumus. Magnifica

conslrulmus sepulcra, splendldas emimus eedes, servorum

greges varios noblscum Irahlmus, dispensatores varios ex-

cogitamus, agrorum, aedium, pecunlarum princlpes statui-

mus, imo prlncipum principes. Deserta; vero animae nulla

nobis cura est. Ecquis horum finls erit? Nonne unum im-

plemus ventrem? Nonne uno corpore circumdamur? Quis

tantusrerum tumuUus? Gur eam,quam sorllti sumus, ani-

mam dividlujus, discerplmusque in taiia ministeria, duram

nobls excogitanles servilulem? Nam qui mullls eget, mul-

torum est servus , Hcet iUis imperare videalur. Etenim fa-

mulorum servus est herus,et servitutis ahudgravius genus

inducit. Et alio modo servus est, cum non audeat slnc

servis vel In forum vel ad balneum ire : iUi vero saepe slnc

hero circumquaque incedunt. Sed cjui vldelur esse Do-

minus, nisi adslnt servi, non audct exire domo ; sed si

exlra domum vel compareat , se putat esse ridiculum.



53o S. JO. CIIRYSOSTOMI ARGlHIiPISCOPI C. P.

Quidam forle nos irridcnt ha3C dlcentes ; sed ideo multis

iili lacrymis sunt dlgni. Quod enim liaic servitus sit, ut

oslendam, llbenter interrogaverlm. Ari velles egere aliquo,•qui ori tuo cibum vclpoculum admoveret? Annon lacrymis

dignum putares tale miaisterium? Quid si sempcr geslan-

tibus egcres, ut incederes, nonne te ideo omnium miserri-

mum putares? Sic nunc le afieclum esse oporleret. Niliil

enim refert an homines , an jumenta geslent. Annon ,

quaeso, hinc Angeli a nobis dHTerunt, quod non tot egeant

rebus, quot nos egcmirs? Ilaque quanto paucioribus indi-

gemus, tanto propinquiorcs illls sumus : quanto pluribus,

tanto njagis ad hanc caducam vltam deflectimus. Atque

ut rem ita esse discas, scnesinterroga, quam vitambeatam

existiment, an allam nuando his rcbus stultc vincebantur,

an hanc quando ilils sunt superiores? Ideo enim illos ad^

vocavimus, quia illi qui in juvcntule ebriosi sunt, servitutispondus non senliunt. Quid febricitantes? an cum sltienles

multum blbunt, et multis cgent? an cum in valetudinem

restlluti, sltim dcponunt, se beatos cxistimant? Vldes-ne

ubique miserum esse multis egere, et prociil a philosophia

esse miseram servitutem , et vim cupiditatis! Gur ergo

sponte nobis miseriam augemus?Dic, quaeso, si sine lecto

et parietibus commode degere posses , annon id potlus eli-

geres ? Gur ergo infirmitatis symbola auges? Annon ideo

Adamum beatum prredicamus, quia nuilo egebat, non

sedlbus, non vestibus ? Sane quidem , inquies ; sed nunc in

necessitate constituimur. Gurcrgo necessitatem augemus?

Nom si multi etiam dc rebus necessariis multa sibi subtra-

hunt;servos nimlrum, a^dcs, pecunias, quam nos excusa-

tionem habeblmus, qui necessltatem exccdlmus? Quanto

pluribus stiparis, tanto magis serviluti addictus es. Quanto

enim pluribus cgebis, lanto magis iiberlatcm minuIsti.Vcra

quippe libertas est nullo egere, qucc post iliam sequitur,



IN JOANNEM IIOM[LIA LXXX. 55l

est paucls egere, qLiaiii libertatem babent ^^•lCJ^ljtîl^T^

rum imllatorcs. In mortali aulem corfKrtê^Kt exercer.^, ,-v

cogila qnautum laudi sit. Hoc Paulus Goriiithlis 'fecrigslt :

<i hlgo aulem vobis parco, net, « Ne triVulatfQneii>>x/>/:nis'^ \^«habeant hujusmocTi '. 3 Ideo opes dicurili^r, ubi|larum

ope ad necessaria utamur, non iit custodiaiilHiiJ^Qî^"

musque : hoc enlm non est possidere , sed possideri

enim considerare vohicrlmus, quomodo illas accumulemus,

non ut iis ad necessaria utamur; cerle inversus ordo est,

et illoe nos possident , non nos illas. Ab hac ergo gravi

servitute hberemur, et ahqnando hberi cvadamus. Quid

innumera et diversa nobis vincula excogltamus? Non suF-

ficit tibi nalura; vincuhim, et vitoc neccssilas, innumera-

rumque rcrum turba; sed aha tibi ipsi neclis retia , et iis

pedes conslringis? Et quando coehmi apprehendes , et in

tanta subhmitale stare poteris? Optandum certe , optan-dum utique esset , his succisis funibus , supernam adlre

posse civitatem. Tot aKa restant impedlmenta; qute omnla

ut superemus, paupertalem amplcctamur : sic eniui aêr-

nam consequemur vitam, gratla et benlgnitate Domini

nostri Jesu Christi , cui gloria in saecula saeculorum.

Amen.

' 1 Cor. vii, 28.



332 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

(yV\VVVVV\VV\:V\A/VV\>A>>VVSVVVA/V\VV\VV\V\^/VV\VV\AAA'VV\'VV\VV\VV%'V\'\

OMILIA LXXXI

CAPUT XYII.

Manlfestavl nomcn tuiim hominibus, quos dcdisli mihl de

mundo. Tui crant, ct mihi eos dedisli, et sermonem

tuum servavcrunt ^

I. Magni consilii Angehis dlcltur Filius Del, ct allorum

quae docult gralla, ct praecipue quia Patrem hominibus an-

nuntiavit : quod et tunc dlcit : « Manitestavi nomen tuum»hominibus. »Nam cum dixisset se perreclsse opus illius,

narrat deinde quid illud opus sit. Alqui manifestum erat

nomen. Nam Isaias ait : « Jurastis Deum verum ^. » Vcrum,

nt saepe dixi et nunc dicam, manifestum fuit, sed Judajis;

nequeillis omnibus. Nuncautemde Gcntihbush)quitur. Ne-

que lioc lantum signlficat, sed quod Palrem illum esse uos-

sent. Non idem vero est scire ipsum esse Creatorem, et,

Filium habere. Manlfestavlt autem nomen ejus et verbis,

et rebus.«

Quos dedisti mihi de mundo.»

Quemadmoduuisupra dixlt : « Nemo ad me,nisi ei datum fuerlt; » et, « Nisi

» traxerlt eum Pater meus; » sic et hoc loco, « Quos dcdisti

»mihl. » Atqui se vlam esse dixit, Unde palam est eumduo his significare, quod nempe non sit Patri contrarius,

et quod vohmtas ejus sit ut Filio credant. « Tui erant, ct

» mlhi eos dcdisti. » llic vult docere se multum a Palre

amari. Quod enim Illos accipcre non opus habuerit, hinc

llquidum est : ipse fecit illos, et illis perpetuo providel.

Quomodo acccpit illos? Sed, ut dixi, concordiam cum

• Alias Lxxx. — 2 Joaa. xvii, 0, y, — ' IsaJi. lxv, iG.



IN JOAK^iiM IIOMILIA LXXXI. 333

Palrc signlficnt. Quod si quis velit Imaiano morc illnd cx-

plorare, ut dlcluni est, non ultra Patrls erunt. Nam sl

cum Pater illos habuit^ Fillus non habuit, paKini est cum,

cum FHIo dedlt illos, dominium deposuisse : hlncquc ab-

surdius quidpiam sequitur; nam cum apud Palrem erant,

imperfecti fuisse depreliendentur ; et cum ad Filium ve-

nerunt, tunc perfectl evaserint. Sed hsec vel dictu ridi-

cuhi sunt. Quid ergo his significat? Quod ipsi visum fuc-

rit ut Filio crederent. « Et germonem luum servaverimt.

» Et nunc cognoverunt, quia omnia quce dedisti mihi, abs

»te erant. » Quomodo sermonem servaverunt? Cum mihi

crediderunt, non Judaiis. Nam « Qui credit el, inquit, ob-

» signavit quia Deus verax est '. » Quidam enim sic dlcunt,

nunc cognovi omnia qu<TCumque dedisti mihi, abs te csse.

At ilhid pneter rationem dicitur. Quomodo cnim igno-

raturus crat FIHus ca quae Palris crant? sed hsec de Discl-

puhs dicta sunt. Ex quo cnim ea dlxi, inquit, omnla qu^e

dedisti mihi abs tc essc didiccrunt. Nihil ahenum, niliil

proprium mihi a te est. Quod enim proprlum cst, multa

quasi aliena indlcat. Cognovcrunt ergo omnia qua3 docue-

rim, tuam esse doctrinam et discipHnam. Et undenam

hoc didicerunt? A verbis mels : slc enlm doccbam ; ncque

hoc lantum, sed quod a te exierim : hoc enim pcr lotumcuravit Evangelium. « Ego pro eis rogo *. »Quid dicis? Ut

ignorantem Patrem doccs? Ut ncscium homincm alloquc-

ris? Quid crgo sibi vult ha3C divislo ? Vidcs nc non aha

de causa emitli preces, quam ut discant suum erga ipsos

amorem? Qui enlm non modo id quod in se cst praBbct,

sed ad idlpsum ahum advocat, is sane majorcm oslcndit

amorcm. Quidergo significat ilkid : « Pro els rogo? »Nonpro toto mundo, inquit, sed pro iis quosdedisti mihi. lUud

« Dedisti «pcrsaepe ponit, ut idipsum Patri visum esse iu-

^ Joan. 111, 33. — • Id, xvjj, 9.



554 S. JO. CnUYSOSTOMI archii-piscopi c. p.

lelligant. Dcincle quia s;epc dixeral : « Tui sunl, et lii mihi

))i!Ios dedisti, rml pravam suspicionem tollat, ne quis pu-

larct iniperium suum esse recens, et se nunc illos acce-

pisse ; quid ait ?« Omnia mea, tua sunt, et tua, mea sunt,

»et clarificatus sum in cis '. )> Vides-ne acqualilalem? Nc

enim audicns : « Dedisti mihi, » putares eos alienari a Patris

potestate, aut antea a polestate Filii, hacc ambo suslullt

per eaqua; dixit, ac si ita loqueretur. Ne dum, audis, « Mihi

»eos dcdisti, «pules illos esse a Patre alicnos : nam qune

mea sunt, ilh*us simt ; nec audiendo, « Tui erant, «existi-

mes a me fuisse alienos : nam qua? illius sunt, mea sunt,

Itaque iilud, « Dcdisti, » accommodate soluni diclum est.

Nam quai Pater habet, Fihi sunt; et qu;c Filius habct,

Patris. IlUid autem noa de Filio secundum homincm dici

potest; sed quatenus major est. Nam quod minoris est, ma-

joris etiam esse ncmini non notum est; contrarium vero,

minime. Ilic autcm conversio est, quae conversio aequali-

tatem indlcat (lo). Hoc allbi quoque declarabat : « Omnia))qu32 Patris sunt, mea sunt % » de co{i,nitione ioqucns. II-

lud porro, « Dedistl mihl, » et slmilia, declnrant ipsum non

ut alienum illos abripulsse, sed proprlos acceplsse. Deinde

causam ct demonslrationcm affert, dicens : « Et clarlflca-

»tus sum in els ; » id est, vel poteslatem in eos habeo, vel

glorificabunt me cum et libi credent et mihi, simililerque

glorilicabunt. Quod si non slmiliter glorificatus est in eis,

non jam sua sunt quae illius sunt. Nemo enim glorificatur

in qulbus potestatem non habet.

II. Quomodo aulem simlllter glorlficalus est? Omnespro eo, ut pro Patre moriuntur, et perindcatque Patrem

illum prcedicant : et ut omnia in ejus nomine ficrl dicunt,

sic ct in nomine Fllii. « Et jam uon sum In mundo : et hi

)) in mundo sunt ^ ; » hoc est, quamvis in carne non vidcar,

Joaii. xvu, lu. — ' Ul. XVI, i5, — ' Id. xvii, ii.



IN JOANNEM HOMILIA LXXXI. 535

per hos glorificor. Cnr freqiienler cllcit : « In mundo non

» sum ; «et, «Relinquoillos, eos tibi commendo, ))et, a Cum»essem in mundo, ego servavi eos? »nam si quis illa slm-

pliciler accipiat, multa sequentur absurda ? Qua enim ra-

tione ipse in mundo nou sit, et cum hlnc migrat, alteri

ipsos commendet ? Ha3c enim verba sunt hominis simphcis,

qui perpeluo al) illls separaretur. Yides-ne eum phuima

humano rnore loqui, ac secundum illorum captum, qui

putabant sed ex illlus pra3sentia magis in tuto esse? Qua-

propler alt : « Quando eram cum els, servabam illos'.

»

Atqul dlcit : « Yenio ad vos ; » et, « Yobiscum sum usque

» ad consummallonem \ » Quomodo ergo tnnquam ab iliis

separandus ha^c loquitur? Ut dlxi, secundum illorum opl-

nionem, ut pauhun resplrarent audientcs Illum ita loquen-

tem, et iilos Patri commendantem. Qula enim multis ab

eo audilis consolatorils verbis, non obtemperabant, demumPalrem alloqultur, suam erga illos dilectionem exhibens;

cic si diceret : « Quia me ad te evocas, illos in tuto consti-

lue. Ego enim ad lc venio. Quid dlcis? Nonne lu potes

illos servare? Etiam possum. Cur ergo hicc dicis? Ut ha~

beant gaudium meum plenum; id est, ut ne perturbentur,

imperlectiores cum slnt. » HIs verbls ostendlt sc ad illorum

quietemet

gaudiumhaic

omniasic locutum esse : nam ali-

ter contrarius esse sermo videtur. « Nunc autem non sum

»in mundo, et hi in mundo sunt. »lta enim opinabantur

illi; interim vero illorum infirmilali se attemp-jrat. Si enim

dixissent : « Ego servo Illos, » non credidissent : quaprop-

ler ait : « Pater sancte, serva illos in nomine tuo '^

; » hoc

cst, per auxilium tuum. « Gum essem in mundo, ego ser-

»vabam illos in nomine tuo ^*. »Rursus ut homo et ut Pro-

pheta loquilur. Nusquam enlm apparet in nomine Dei quid

' Jcan. xvii, 12. — ^ r^Iatlh. xxviii, 20. — ^ Joaii. xvii, 11. —

•

4 Ibid. 12.



538 S. JO. CITRISOSTOJII ARCUIEPISCCPI C. P.

let, faslidiosos, onerosos : noii cessabimns Iigcc frcquenler

monerc, et Prophetoi dictam illud vobls omnibus repetere :

« Peccalcilua elccmosynis rcdinie, et iniquitales tuas mi-

jjscrationibus pauperum, et suspende illas in collo luo \ »

Ne hodie facias, et cras desistas : nam hoc corpus quoti-

diano egetcibo; ita quoque anima; imolon«^e n)agis anima,

et nisi erogct, et iniirmior evadit et turpior. Ne despicia-

mus pereunlem, prcefocatum : multa quolidie excipit vul-

nera, ex cupiditale, ira, desidia, ex conviciis, vindicta,

invidia. Ipsi ergo pharmaca sunt apponenda. Neque par-

vum est eleemosynac pharmacum, quod omnibus apponi

polest vuhieribus. « Date eleemosynam, inquit, et omnia

»vobis munda erunt \ «Eleemosynam, non rapinam : quoc

cx rapina dantur, non manent, etsi illa egonis largiaris.

Elcemosyna cnim cst, qune omni caret iniquilatc. lixc

omnia pura elhcit. Hoec mehor est jejunio et humi cuba-

tione : etsi iila molcstiora sint et laboriosiora; iiicc tamcn

hicri majoris est. Animam illuminat, fbvet, formosam icd-

dit. Non slc alhletas oleum roborat, ut pietatis certatores

Ijoc oleum recreat. Ungamus ergo manus, ut strenue illas

contrci inimicum atlollamus. Qui egenorum misererl co-

gitat, cito ab avaritia absistet. Qul paupcribus erogarc

perseverat, slatim iram deponet, et nunquam allum sa-

plct. Quemadmodum eulm vuhieralos saepe curans mcdi-

cus, facihus rcprimltur, dum in ahcnis calamltatibus hu-

manam consplcit naluram; sic ct nos si ad paupcres

juvandos nos contulerimus, facihus philosophabimur, ne-

que divllias admlrnbimur, neque magnum quldplam pric-

sentia bona duccmus, scd omnla despiciemus, ct sublimes

ad cceluin evecti, facile bona consequemur .x4erna, gralia

ctbcnignltateDomlninostriJesu Christi,cum quo Patriglo-

ria, simulque Spirituisancto, lu saecula saeculorum. Amen.' Dan. IV, 24. — ^ huc. xi, 4>.



344 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C» P.

tnm esl; sublimius quidem prioribus; « Ante constitutio-

jinem mundi, inquit; » sed cum quadem tamen altempe-

ralione : nam aiL : « Dedisti mihi. » Quod si res non ita

sit, advcrsarios libenler intcrrogaverim : o Qui dat, sub-

sistenti certe dat : » ergo cum prius ipsum genuisset,

poslea ipsi gloriam dedit, cum ante eum sine gloria reli-

quisset? Quod qua ratione slare possit? Vides ne hic« De-

»disli » inteUigendum esse, genuisti'* Sed cur non dixit :

« Ut participent; » sed, « Ut vidcant claritalem? »

III. Ilic subindicat omnimodam hanc esse requiem, ad

Filium Dei speclare ; hoc enim claros reddit, quod et Paulus

inquit : « Rcvclata facie gloriam Domini speculantes *. »

Ut enim qni radios aspiciunt, et aere tenuissimo fruuntur,

CK visu vohq)latem percipiunt; sic et tunc crit, imo id

longe majorem nobis pariet vohiptalem; ostendit etiam

id non esse quod videlur , sed Iremendam quamdam

subslantiam. « Pater juste, et mundus te non cognovit ^. »

Quid hoc sibi vult ? quaenam hic consequentia ? Ilic declurat

neminem nosse Deum^ nisi eos qui FiHum cognoscunt;

hoc est : o Vellem omnes hoc in stalu esse; sed te non

noverunt,etsi nihilpossint orguere. » Illud cnim significat :

« Palcr juste. » Hic videtur il!a dicere regre ferens, quod

tam bonum, tam justum cognoscere nohierint. Cum enim

Judaei dicerent se Deum nosse,eo respicit iile dicens : « Di-

«lexisti me anle mundi constitulionem ^, » a judaicis accii-

sationibus scse purgans. Nam qui gloriam accepit, qui

dilectus fuit anlc mundi conslitutionem, qui illos voluit

hujus gloriffi lestcs habere, (juomodo contrarius Palri

fuissct? Non igilur hoc verum est ({uod dicunt Judasi. quod

ipsi te cogno5cant, cgo autem tc iguorem, sed conlrariumprorsus. Ego te novi, olii te non noverunt : « Et hi cogno-

» vcruni quia tu me misisli. » Vides-nc illum hic eos subin-

' 2 Cor. 111, i8. — ' Joau. xvii; aS. — ' ILid. aj.



546 S. JO. CliaYSOSTOMI arciiiepisgopi c. p.

IV. Si quls ergo In subllmi setlcns humana omnla vldere

posset, cogita quantam reprchencleret stultitiam, quaulas

funderet lacrymas, quam elTuse rideret, quantum odium

conciperet. Ea euim facimus, quas risu, furore, lacrymis

et odio digna sint. Ille canes alit, ut feras caplnt, qui ipse

inferitatem incidit. Ilieasinos et tauros, ut lapides Iransfe-

rat, dum homines despicit fame pereuntes. Aurum immen-

sum impendit, ut lapideos homines faciat; illos autem, qui

vcre homines sunt, lapidei tamen per calamitatem efrecll,

contemnit. Aiius lamlnas aureas coliigens, muros circum

niisere exornat, pauperum autem pectora nuda cerncns,

nihilflectitur. Alii vestibus novas excogitatas vestes addunt;

dum alius nihil liabet quo corpus nuduin legat. In judiciis

ilerum allus alium devorat. Alius in merelrices et parasilos

sua profundit, alius in mimos et saltatores, ille in splendida

oedificia, alius impendit in emendis pnediis et domibus. Illc

usuras computat, alius usurarum usuras. lile syngraplias

edlt cnedlbus plenas, neque nocturnaTruItur quietc, iu alio-

rummaia vlgilans. Illuscescentediealiusadinlquumlucrum,

alius ad iascivam Impensam, alius ad peculalum perglt. In

superfiuls et vetltis magnum studium, in necessarlis niliil cu-

rarum. Qui judicant judicum nomen habent ; re autem fures

ct homicida) sunt. Si quis lites, si quis testamenla exploret,

in lils quoque milie scelera reperlet, fraudes, fiu^la, Insidias.

In his otium omne versatur; spirituaiium vcro ratio nulla. Sed

Ecclesiam videndi soium causn omnes frequentant. At non

est hoc quod quairimus, sed operibus nobls et puro animo

est opus. Sin autem in avarltlae studio lotam translgas

diem, posleaque iiic ingressus pauca verba dixerls; non

modo Deum non piacasti, sed muitum Irritasti. Si enlmtlbiDominumconciliare voluerls, opera exhibe; dlsce cala-

mltatum molem, respice nudos, famelicos^ Injurla laesos;

muKas libi exhlbendic huaianilalis vias aperuit. Nc itaque



IN JOANNEM II05IILIA LXXXII. 3^7

nos ipsos clecipiamus, friistra et incassmn vivendo, neqae^

quia nunc bcne valsmus, despiciamus; sed cogllanles nos

soepe in morbuni delapsos, ct in exlremis posilos, ierrore

ct futurorum expeclatione pene morluos fuisse, vereamur

ne in eadem ipsa et in parem metum incidamus, et liinc

meliores cvadamus; cum nunc simus mille criminlbus

ohnoxii. Qui judices sedent, leonibus canibusque sunt

similes; qul in foro, vulpibus. Qui in otio degunl, non ut

deceret otio fruunlur, iempus omne in iheatris et hujus-

modi malis consumenles, Ac qui haec emendet nulkis est;rui hls invident et mordenlur, quod non paria illis pniesiare

possint,muIti; Ita ut hi quoque puniendi sint, eliamsi mala

non agant : « Non solum enlm hajc faciunt, sed ct cuin

» facienlibus conscnllunt '. » Animus enim illis perinde

corruptus est. Unde llquet ex voluntate sola poenas dari.

Haec quotidle dico, neque dicendl finem faciam. Nam si

quipiam audiant, id lucri obveniet ; sin nulkis atlendat

,

lunc sane audielis, cum nihil esse lucri poterit, vosque

ipsos damnabilis, nosque culpa llberi erimus. Verum absit

ut hanc solum defcnsioncm referamus ; sed utinam vos

nobis gloria sllis anie tribunal Chiisti, ut illis simul frua-

mur bonis, gralia et benlgnitateDomini noslri Jesu Christi,

cumquoPatriglorla unaque sancto Spiriluiin sjecuia

saxulorum. Amen.

' Rom. I, 02.




«VM'VV\'V\A\V\'VVVV>/>\/V\\A.\IVV\(VV\(\AA(VV\'VV\/W\/VVX\VXA/VVA/\A\A;VVV\'VV\\\:\'VV\\A/VA/\>\iV>'VV\\

HOMILIA LXXXni '.

CAPUT XVIII.

Ilaec ciim dlxisset Jcsus , egressus cst cum Disclpulls suis

Irans torrentcm Gedron, ubi erat hortus , in cjucm in-

troivit ipse et Discipuli ejus'.

I. Horrcndum^ qnldmorsest ct terrore plenum, sed non

ils, qul superna sunt imbull philosophia. Qnl enim de fu-

luris nlhil clare cognovit ; sed dlssohitionem quamdam et

fmem esse vitac putat, jure horret et Ibrmldat, ut qui non

ukra luturus sit. Nos vero, qul per Dei grallam occulla et

abscondlla sapienllai ejus didlcimus, et mortem perpgrlna-

tlonem esse putamus, non jure formidemus; imo gaudea-

mus ct bono animo simus oportct, quia ex hac lluxn vita

ad ah*am mcliorem ac splcndidlorem venimus, qnae finem

non habeat. Quod Chrlijlus operibus docens , non vi et

necessitate, sed llbens ad passionem venit. « Ilaec, inquit,

»loculusest Jesus, et egressus est trans torrentcm Cedron,

»ubi erat hortus, in quem inlroivit ipse et DiscipuH ejus.

» Sclebat aulem et Judas, qui tradldit eum , locum; qula

))frequenter Jesus convcnerat illuc cum Discipulis suis^^. »

Medla nocte ilerfacit, lorrcnlem translt, et fcslinat ad \o-

cum proditori nolum, insldialorlbus hiborem adlmens et

sudorem omnem , oslendllque DIscipuHs se eo lubentem

vcnirc , quod ipsum rnaxime consoLiri eos poterat; sescqueinhorlo quasi In carcere locat. «Haec locutus est els. » Quid

* Alias Lxxxu. — ^ Joan. xvjii, i. — ^ Vlde D. Guillon, loni. xiv,

pag. 087-596. — < Joan. xviii, 2.^



IN JOANNEM HOMILIA LXXXIII. S^Q

ais? Pfllrem oraverat, Patrem precatuseral? Cur ergo non

dicis ipsum,fmitaoratione, illo venisse^ Qnia non precatio

erat, sed allocutio propler Discipulos facta. Et introieruntDiscipuli in hortum : ita metu liberavit eos, ut non ab-

nuerent , sed in horlum ingrederenlur. Quo permotus

Judas illo venit ? vel unde didicit illo veniendum csse ? Hinc

liquct Jcsum saepe foris pernoctavisse : neque enim si domi

egisset, ille in dcsertum locum venisset, sed domum, ut

dormientem iliic caperet. Ne vero hortum audiens in lati-

Lulum venisse putares, addit : « Sciebat Judas locum, » ne-

que id tantum, o Scd quia frequenter convenerat ilhic cumDiscipuHs suis. » Sscpe namque cum ilhs conveniebat, ul

seorsim de necessariis illos alloqueretur, quaenon par erat

ahos audire. Illud vero facit in montibus et horlis, lumultu

vacuum locum semper quaerens, ne audilores a doctrina

interpellorentur. « Judas aulem cum accepisset cohortem,»et a Pontificibus et Phnrisaeis ministros, venit illuc'. »

Hi saepe ahas miserant qui apprehenderent eum; sed non

potuerant. Unde palam est tunc illum sc sponte tradidisse.

Et quomodo id cohorli suaserunt ? Milites erant qui pecu-

niae causa nihii non agere parati erant. « Jesus autem sciens

ttomnia qua) venlura crant super eum, processit, et dixit

weis : Quem quacritis^?» Id est, non ex illorum adventu

haec primo didicit, sed imperturbato animo , ut omniasciens, hasc sic dixit et fecit. Gur cum armis illum capturi

veniunl ? Timebant cjus sequaces, et ideo inlempesla nocte

idaggressi sunt : « Egressus dixiteis : Quem quaeritis ? Pies-

wponderunt ei: Jesum Nozarenum^. »Vides-ne insuperabi-

lem poteuliam, quomodo in medio consistens ipsos cxcae-caverit? Quod enim id non ex tenebris noctis provcnlret,

indicavit Evangelista , cum dixit iilos faces habuisse;

eliamsi vero faces non afFuissent, ex vocecognosci poterat

* Joan. xviii, 3. — » Ibid. 4. — ^ Ibid. 5.




quod sl illi ignorabant, qiiomodo ignorarc poluit Jiidas,

qni freqaenter cum ipso erat? Nam et ipse stabat cum eis,

nec plus quam illi agnoscebat, imo etiam cum illis supinus

lapsus est. Id vero fecit Jesus ut ostenderet eos se in me-

dio stanlem non modo non capere, sed ne videre quidem

posse,nisi ipse vcliet. « Iterumdicit illis : Quem quaeritis' ?»

stultiliam ! Verbo illos supinos prostravit, neque ita re-

sipiscunt tantam experti potestatem , sed eadem rursns

aggrediuntur. Cum autem quod suum erat implesset, tunc

demum se ipsum Iradit, aitquc illis : « Dixi vobis, qnia egosum. Stabat autem ct Judas qui tradebat eum '. wAnimad-

verte Evangelisla3 moderationem, quomodo non maledicat

prodilori, sed rem gestam narret, unumostendere studens,

totum illo permitlentc factum essc. Inde ne quis diccret

ipsum Christum sesc prodentem et monslrantcm illos ad

id impulisse ; postquam exhibuit omnia, quae illos absler-

rere poterant, quia in nequitia perseverabant, nullamque

habebant excusationis ansam , tunc se ipsum tradidit di-

cens : « Si ergo me quaeritis, slnite hos abire, » usquc ad

ultimam horam suam erga illos bcnignitatem exhibens. Si

me opus habctis, inquit, nihil cum istis sit vobis commune.

Ecce me ipsum trado : « Ut impleretur sermo quem dixit,

s> quia non perdidlt ex illis quemquam^. » Perditionem aulem

hlc dicit, non mortcm hanc, sed illam aeternam. Evonge-

hsta autem et in praescnti hoc accepit. Miretur autcm quis

quomodo non eos etiam ceperint ct conciderint, cum ma-

xime Pelrus illos concilaret, cum mulctavit servnm. Quis

illos detinuit? Non aliud, qnam ipsa vis qurc illos snpinos

proslravit. Quod signillcot Evangellsta, cinn dcclarans id

non ex illorum voluntate prorcctum essc, sed ex compre-

hcnsi virtule atque senlentia, addlt : « Ut sermo implcretur

»quem dlxlt : NuUus ex eis periit. »

» Joan. xviu, 7. — ' Ibid. 8. — ^ Ibid. 9.



IN JOANNKM HOMILIA LXXXHI. 55

II. Petrus ergo hac voce el iis, quoe gesla fuerant, fretus,

conlra irruentcs armatur. Et quomodo, inquies, qui jussus

erat non peram haLere, non duQs tunicas, gladium habuit?Ut videtur mihi, hoc meluens se jam olim prasmunierat.

Quod si dicas, quomodo qui jussus est non ahq:)am infli-

gere, homicidam agit, maxime cum non se ulcisci praeci-

piatur? Hic certe non se, sed Magislrum ullus est. Ad ha3c

nondum perfecti et consummali erant. Tu vero si vis Pe-

trum philosophantem videre, videbis poslea csesum et mille

afiectum malis, nec cxasperatum. Jcsus autcm hic cliam

miraculum edit, ut una lc doceat, etiam la^denliLus bcne-

ficia impendi oporlere , et virtutem suam revclet; scrvo

igitur aurcm restituit, Petroque dicit: « Omnes qui ghidinm

waccipient, ghidio pcribunt^ » Ut in lolione pedum fecit,

cum minis contentionem ejus sedavit, sic etiam hoc ioco.

Ne.men autem servi addit Evangelisto, quiamagnum

faci-

nus erat, non lantum quod curaverit; sed eliam quod eumcuraveril, qui sibi paulo post erat aJapam inflicturus; ct

quodhinc concilandum contra Discipulos bellum compcs-

cuerit. Ideo nomen ejus posuit Evangclista, ut possent ii;

quilcgerent, perquirereet rel veritatemexplorare. Ncc siae

causa auriculam dexteram dicit; scd, ut quidem puto, quo

Apostoli impetum declararct, quod ipsum ferc capul im-pcteret. Vcrum Jesus non minis tantum illum cohibet, sed

aliis illum verbis consolatur : « Galiccm queni dcdit mihi

»Pi!tcr non blbam='?» Ostendens non iilorum potenliac,

sed permissioni sux^ id esse ascribcndum, declaransque sc

non essc Deo contrarium, scd Palri obedirc usr|uc ad mor-

lem. « Tunc comprehcndcrunt Jcsum, et ligaverunt cum,))et adduxerunt cum ad Annam^ » Gur ad Annam ? LxHi

rem ostentabant , ac si tropaeum erigerent. « Erat autem» socer Gaiphic. iiic autem Gaiphas erat qui consilium de-

* Matlli. XXVI, 52. — * Joan. xviii, ii, — ^ Ibid. 12, i3.




» deriit JiidoBis, quod expedil unnm hominem mori '. » Pro-

phetiam nohis in menlem revocat Evangelista, ut pro sahUe

hoc factum est^e significct : el tanta erat hujus veritalis

excellenlia, ut ellam inimici illam praedicerent. Nc cnimvincula quis audiens turharetur, hanc commemorat pro>

phetiam, quia mors iHIus, salusorbiserat. «Sequchatur au-

» temPetrusctahnsDiscipukis ^. » Quisest afius Discipuhis?

qui haec scripsit. Et cur se non nominat? Nam cum supra

pectus Jesu recubuil, jurc nomen occultat; nunc autem

cur idipsum facit? Eadcm certe de causa. Nani hic quoquerem prneclaram narrat, quocl nempe omnibus aufugicnti-

bus, ipsc sequeretur. Ideo nomen tacet suum et Petrum

priorem ponit, suique tamen meminisse coactus est, ut

ediscas eum accuratius quam alios, ea quaj in auLi gesta

sunt enarrasse, utpole qui intus esset. Et vide quomodolaudem prgecidat suam. Ne quis enim diceret : « Quomodo,

omnibus fuga semolis ipse eliam ullerius quam Simon in-

gressus est? » addit : « Quia notus erat pontifici. » LU nemomiretur si sccutus sit, nec ejus fortitudinem celebret. Illud

vero mirandum , quod Petrus, formidolosus cum esset,

ahts recedentibus , usque ad. atrium sit ingressus. Quodilluc se contulerit, amoris fult : quod non ultra intus pro-

grcssus sit, timoris pavorisque. Ideo namque hscc scripsit

Evangehsta, ut viam pararct ad excusandam negalionem.

Neque enim ut rem magnam de se dicit, quod notus esset

pontifici; sed quia dixit solum se cum Jesu inlravisse, ne

putares magni rem esse animi, causam addit. Quod vero

Petrus quoque intraturus fuisset, si id illi permissum fuis-

set, ex sequenlibus significat. Cum cnim exiisset, et ostia-

riam jussisset illum intromiltere , slatim intravit Petrus.

Cur non illum ipse inlroduxit? Christo hrcrebat, et seque-

batur eum; ideoquemulieri mandavit utintroduceret eum.

' Joan, xviii, i4. — 2 Ibid. i5.



IN JOANNEM HOMILIA. LXXXIII. 355

Qnicl erp^o mulier ? «Niimquicl et tn ex DisclpuHs es hominis

»hujus? Dicit ille: Non som', » Quiddicis, PetrePNonno

dicebas nuper, si oportcret pro illo animam ponere, te po-

sitnrum eam? Quid igitnr factum est, ut nc quidem ostia-

riae interrogationem ferre possis? Num miles erat qui scis-

citabalur? num quis ex iis, qui Jesum apprehenderant?

"Vilis erat osliaria, neque aspera interrogatio. Non enim

dixit : «Deceptorisneet scelesti illius Discipulus es?»sed:

« Hominis hujus, » quod miseranlis potius crat. Verumnihil horum pertulit Petrus. Illud autem : « Numquid et tu, »

ideo dicit, quia Joannes inlus erat, adeo mnnsuete muher

loquebalur. Sed nihil horum senticbat, vel intelhgebat,

nec primo, nec secundo, nec lertio; sed quando galhis

cantavit : neque hoc advertit, donecGhrislusipsum acerbe

respexit. Et ipse quidem stabat se calefaciens cum servis

pontificis ; Christus vcro vinctus delinebatur inlus. Haec

porro dicimus, non Petrum accusantes, sed ut dictorum

Christi veritatem exhibeamus. « Princcps aulem sacerdo-

» lum interrogavit Chrislum de Discipuhsct de doctrina \ »

ni. mahliam ! Cum sa^pe audisset in templo concio-

nantem et pahmi docentem, nunc id vult discere. Quia

enim nihil habebant de quo accusarent, de Discipuhs in-

terrogabant. Fortc ubinam essent, et qua de causa colle-

gisset illos, quid vellet, de quibus ageretur. Hocautem di-

cebat, quod vellet ilkim ut sediliosum et novatorem arguere,

quasi nemo ahus ipsi crederet praeter illos, quasi scilicet

mala qusedam esset oflicina. Quid ergo Christus? haec con-

fulans ait : o Ego palam locutus sum mundo, » non priva-

lim Discipulis ; « Ego palam docui in templo ^ » Quid ergo ?

Nihil-ne secreto dixit? Dixit quidem : at non, ut ilii puta-

bant, timens et seditiones movens; sed cum ea, quoe dice-

bat, supra multitudinis captum erant. « Quid me interro-

1 3<a.an. xviu, j;, — » Ibid, 19, -. ' Ibid, ao.

LXXIX. 2i




gfls? Interroga eos qui audlerunt '. » Non arrogonlls hiTC

sunt, secl fidentls dictorum veritati. Quod igitur in princi-

plo dicebat : « Si ego tcslimoniuni perhibeo de me ipso,

«lestimonium meum verum non est ' : » hoc et nunc subin-

dlcat, fide dlgnius volens tcstimonium staluere. Cum cnlmde Discipulls utDIscipulIs perconlaretur, quld alt?vi\le-ne

de meis inlerrogas? Inlerroga inimicos , insidiatores, eos

qui me vlnculis constrinxerunt : hi loquantur. » liaccquippe

est non dubia verilatls demonstrutlo, cum quis inimicos

dictorum lestes advocat. Quid ergo summus sacerdos?cum slc oportuisset perqulsltionem facere, hoc ille non

fecit. « Unusaulem exastantibusmlnislrisdeditelalapam^,»

liaec dicenli. Quld lioc petulantlus fuerlt ? Exhorresce coe-

lum, contremisce terra cle Domlnl patienlia , et de servo-

rum scelere. Sed quid dixerat ? Non enim tanquam res-

pondere nolens dixerat: « Quid me interrogas? » sed ut

oumem i.mprobitatls ansam succideret. Ac cum hac de re

ccesus posset omnia movere, pcrdere, subvertere, niiiil

horum feclt ; sed ea locutus est cjuac possent omncm lenlre

feritatem. « Si male locutus sum, teslimonium perhibe de

»malo^; «hoc est : « Si verba mea reprehendere potcs, Id

ostende; «Si non poles, cur me Ccedls?» Vidcs-ne judicium

lumultu,Ira et perlurbalioncplenum? Intcrrogavit subdoleprlnceps sacerdotum. Respondit Christus recle et ut dece-

bat. Quid ergo consequens erat? confulare, vel acquieS'

cere? Al secus agltur; verum servus cadit illum. Sic nou

judlcium hoc erat, sed lumullus ac vlolentia. Deinde cumnihil amplius invenirent : « Miltunt ilium ligatum ad Cai-

» pham. Erat autem Pelrus stans et calefacicns sc^ » Papoe

quanto tempore dclinebatur fervens ille et furiosus, caai

Jcsus abducerelur; noque poslea movetur, sedsecalefacit;

' .loan, xviii, 21. — * Id. v, 5i.— ^ Id. xvui, 23. — * Ibld. i3,

— 5 Ibid. 24) 25,



IN ÔANNliM HOMILIA LXXXIII. 555

ut discas (juanta sit naturae infirmitas, cum nos Deus dese-

rit. Et inlerrogatus, iterum negat. Deinde, « Cognatus servi

»illius, cujiis Petrus auriculam aLsciderat% » ea de le in-

dignatus dixlt : « Nonne ego te vidi in horto ?» Nequehortus

illi factorum memoriam revocavit , neqne amor quem ibi

verhis ostenderat, sed hcTc omnia ex formidine missa feclt.

Cur autemEvangcIIslajinhac re scribenda concordes sunt?

Non ut Discipulum accusent, sed ut nos doceant quantum

malum slt, non totum Deo committere, sed sibi confidere.

Tu autem mirare Magistri providcnliam : quod etiam de-

lenlus ac vlnclus, Dlscipulum nuiltum curaret, cum inluiiu

suo lapsuin excitavit , et ad lacrymas deduxlt. « Ducunt

» ergo eum a Caipha ad Pilntum. » Hoc autem faclum est,

ut judicum multlludo vel invila , verilatcm exploratam

fulsse demonstraret. « Erat autem mane. » Antequam gallus

cantaret ad Caij)ham ducilur, mane ad Pilalum ; quibusostendit Evangeiista, a media nocte, semper a Caipha in-

terrogatum, in nullo convictum fuisse. Ideoque mlslt illum

ad Pilaium. Sed illa aliis mltlens, ipse sequenlia narrat.

Animadverle autem quam ridicull siut Judaî. Innocenle

capto, armati in praitoiium non intrant, « Ut uou conta-

«minarentur. » Atqui qujie contamlnatio ingredl in prietO'

rium, in quo prjenas dant scelesti ? Qui decimabant mentamet anethum% injuste occidenles, se contaminari non puta-

bant^" conlra vero in pra^lorium inlrantcs. Sed cur ipsi

eum non occiderunt, sed ad Pilatum duxerunt? Jam mul-

tum ipsis de polentla et de imperio decisum erat, cumRomanls omnla subjecla essent. Alioquin vero, limebant

ne poenas ipsi darent ab Illo accusati. Quid sibl vult illud:« Ut manducarent Pascha? » Atqui 11! ud jam Christus ccle-

Lraverat una die azymorum? Vel Pîscha vocot lolam so-

lemnitalem; vei Ipsi luiri Pasclia f:;ciebanl; Chiislus vero

' Joan. xviii, 26. — 2 Mallh. \\\n, 20, — 3 [ u(. xi, i^,

25,




pridie feceral, coedeni siiam in parasceven reservnns, quo

die olim Pascha celebrabaliir. Ipsl vcro dum arma geslant,

quod non llccbat, et dnm sanguinem effundunt, de loco

accurate cavent, et Pilalum ad se evocant : qul, egiessus

ait : « Quam accusalionem alTertls adversus hominem»hunc * ? »

IV. Yides-ne eum longe ab illorum ambitione et invi-

din remotum ? Videns enim illum vinctum, et ab illis ad-

ductum, non exislimavit indubitatam esse accusandi cau-

sam ; sed inlerrogat, absurdum esse dicens quod iHi,pr3e-

misso judicio, suppliclum ab se slne judicio snmendumpostularent. Quid ergo illl? «Si non esset hic malefactor,

»non llbl tradidissemus eum^. » stultiliam! Cur facinus

illud non dicitis, sed obtegltls? Quid non malum aperitis?

Vidcs ne Illos semper recusare rectam accusandi viam, nec

quidplam dicendum habere ? Anna de doctrina perconla-

tus est, et Illum auditum, mislt ad Caipham. Hic interro-

gatum, cum nihil Invenisset, mislt ad Pilatum. Pilatus

diclt : « Quam accusationem afFertis contra cum? » Neque

hic habent quid respondeant, sed conjecturis quibusdam

rursus uluntur. Hinc anceps Pilatus nit : « Accipite eum»vos, et secundum legem vestram judicateillum. Dixcrunt

» ergo iUi : Nobis non hcet Interflcere quemquam. Hoc au-

»tem dicebant, ut impleretur sermo Domini, quem dixlt,

7> significans qua morte esset morilurus ^. » Et quomodo hoc

signlficabant : « Non Hcet interficere queniquam? » Aut hoc

dicit Evangehsla, quia non pro ipsis solum, sed ctlam pro

gentibus occidendus erat, vel quia Ipsis cruclfigere illum

non licebat. Si vero dicunt : « Non licet nobls Intcrflcere

«quemquam, » illo tempore significant : nam occlderunt,

et etiam alio modo occiderunt; id quod probat lapidatus

Stephanus. Sed illum crucifigere cuplebant, ut mortis mo-

» Joan, xviii, 20, — * Ibid, 3o, -^ ? Ibid, 5j, 32.



IN JOANNEM IIOMILLi LXXXIII. 55^

dum jactarc posscnt. Pilalus vero ut ab hac molestia libe-

rarelur, non ad diuturnum niiltit judicium. Ingressus au-

lem Jesum interrogat: «

Tu esrex Judeeorum ?» Respondit

ille : « A temetipso hoc dicis, an alii tibi hoc dixerunt^? »

Cur hoc Christus interrogat? Ut pravum Judoeorum ani-

mum delegat. Hoc enim jam Pilatus a mullis audierat.

Quia vero illi nihil quod dicerent habebant, ne longa fieret

discussio, quod semper illi opponebant in medium addu-

cit. Quia vero dixerat illis : « Secundum legem vestram

» judicate eum; » ut ostendant peccatum illud non esse

judaicum, dicunt : « Non Hcct nobis. »Non enim in lcgem

nostram peccavit, sed commune crimen est. Hoc perspecto

Pilalus, ac si ipse pcriclitaretur, ait : « Tu es rex Judaeo-

»rum?» Non ignorans ergo Chtislus interrogat, sed cumvcllet Judaeos ab eo accusari ait : « Alii tibi dixerunt?»

Quod declarans Pilatus ait : « Numquid cgo Judaeus sum?»gens tua et pontificestradiderunt temihi. Quid fecisti' ?»

Hic se excusare volens. Dcinde quia dixit : « Tu es rex?»

ipsum arguens Jesus ait : « Hoc audisli a JudaMS. Gur non

accuralam facis perqulsitionem ? Dixerunt me malefaclo-

rem esse. Interroga quidmali fecerim. Verum id non fucis,

sed simpliciter causam exponis. « A temetipso hoc dicis,

»an aliunde? »Deinde ille, quia auditis non poterat stalim

respondere, simpliciter turbam allegat; « Tradiderunt te

» mihi, inquit. » Oportet ergo te interrogare quid feceris.

Quid ergo Chrislus? « Regnum meum non est de hoc

»mundo^. » Pilali mentem erigit, qui non ila makis erat,

neque iliis similis, vullque oslendere se non csse simplicem

hominem, sed Deum et Dei Filium. Et quid ait?« Si de hoc»mundo essct regnum meum, minislri mci ulique decer-

» larent, ut non traderer Judaiis^, » Quod haclenus timuo

» Joan. xviii, 34. — » Ibitl. 55. — ^ ibij. ^6.— ^ Ibid.



36o S. JO, CIinYSOSTOMI ARCHIIiPISCOPI C. P.

qiiid de Angelis loqiior, qnando ipse Dominns te Innda-

turus est? Hisce nos cogitalionibns exerceamus. Neque

enini damnnm est ei qui conlnmella aflicilnr, si taceat,

secus si se ulciscatur. Nam si damnum esset dicteria silen-

tio excipere, non dixisset Christns : « Si quis tc percusserit

»in dexleram maxillam, praebe illi et olteram '. » Si ergo

falsa dixerit , ideo illius misereamur, quia sibi convitian-

tium supplicium attraliit, nec Scripturas legere dlgnus est.

« Peccatori namqne dixit Deus : Quare tu enarras testa-

«mentum meumper os

tuum?Et sedens conlra

fratrem» tuum loquebaris ' ? » Sin vera dixerit ; sic etiam commi-

seralionc dignus est. Nam et Pharlsaeus vera dicebat. Sed

is audienlem cerle nihll Iresit, inio juvit illum; se vero

mille privavit bonis, et ex tali accusatione naufragium

passus est. Itaquc ille ulrinquc mulctatur, non lu.Tu certe

si vigilaveris, dupliciter lucraris , ct quod silenlio Deumlibi propitium reddas, ct quod modcralior sis, quodque cx

diclis occasionem captes ad emendandu gcsta lua , quod

etiam humnnam glorlam dcspicias. Etcnim hinc nobis

dolor exoritur, quod mulli hominum faniie inhient. Sic si

philosophari volucrimus, probc intelllgcmus res humanas

iilhil esse. Discamus igilur, et vitia nostra reputantes, pau^

latlmca corrigamus; hoc mense istud, scqucnli aliud, ter-

tio simililer aliud nobls corrlgcyidum desiniamus. Ita ccu

gradibns ascendentes, ad coelum per scalam Jacobi perve

iiiamus. Etenim scala in visione illa mihi illum per virtu-

tem ascensum subindlcare videlur, per quem a terra ad

coelum ascendere possumus, non gradibus sub sensum ca-

denlibns, scd morum emendatione et augmenlo. llanc

ergo peregrinallonem , hunc ascensum aggrcdlamur; nt

coelos consccuti, omnibus iillc fruamur bonls, gralla et be-

' Matlh. V, 39. — » Psal. xlix, 16 et 20.



IN JOANNEM HOMILIA LXXXIV. 36

iilgnltalc Domlni noslri Jesu Christi, cui glorla in saecula

fiteculoruni. Amen.

HOMILIA LXXXIY '.

CAPUT XYIII.

Ego in hoc natns sum ; et ad hoc venl in munclum , nt tes-

timonium perhibeani verltall. Omnls qui est ex veritate,

audlt vocem meam .

I. IVIIrabihs res est patlentia , qiia3 animam a fluctlbus

splritibusque malignls liberatam, quasl In tranqulllo portu

constiluit. Hanc nos ublque Chrlstus docult; nunc veromaxlme cum ad judlclum trahltur et circumagltur. Elenlm

ad Annam adductus, cum mansnetudine magna respondit,

et ccedenli servo ea respondlt , qunc fastum omnem coer-

cere possent. Hinc ad Caipham.deinde ad Pilalum ductus,

totaque consumpta nocle , In hls ublque mngnam prae se

tuht mansuetudincm : cum dicerent ipsum facinorosum

esse, quod probare non poterant , sllens lamen ille stelit.

Cum autem de regno Interrogalus est , tunc locutus est

PllalOj erudlens eum et ad subllmlora ducens. Sed cur Pi-

latus ipsis prsesentibus non rem examlnat, sed In prseto-

rium ingredllur? Magnam de IIIo habebat oplnlonem, et

extra Judaeorum tuoiullum , omnla volcbat accurale dls«

cere. Deinde cum dixit:

« Quld recistl?»

liac quidem de renlhil respondil; sed de qua re magls Pilaius audlre cu-

plebat, nempe de regno Ipsuis, de Illa respondit hls ver-

LIs : « Regnum meum non est de hoc mundo; » idest, « Rex

' Alias Lxxxiv, — * Joan. xviu, 37,

V.



IN JOANNEM IIOMILIA LXXXIV. 3G3

noclu profecli snnt, sctl in grallam JncLTorimi et pecuniae

causa oninfa audeban!. Aitomen cum iol lantaque fierent,

stiibat i!le silens, ut eliam fecit cum examinaretur, nihil-

que respondit. Tu vero non solum hasc audias, sed etiam

in mente semper relineas, cum orbis et Angelorum Regcmvides a mililibus irrisum,et verbls et rrbus, omniaque cumsilentio ferentem, ilhim reipsa imitare. Cum enim dixisset

Pilatus, «Regem Judaeorum, » habitusn iiH vestemque derl-

dendam circuniponunt. Deinde educens ilhim dixit :

« Nullam causam invenio adversus eum ^ » Exiit ergo ha-

bens coronam , neque ila sedata est ira; sed chimabant,

« Crucifige, crucifigc eum ^ » Videns ergo PlUntus omnia

frustra ientari, dicit : « Accipite eum vos, et crucifigitc ^ »

Undepalam est eum priora iilorumfurori concessisse. « Ego

))nuliam, inquit, causam invenio adversus eum '^. »

II. Animadverle quot modis judex iilum pnrget, et

quam frecjuenter crimina propuiset; sed canes illos nihil

avertere poluit. Nam iliud, « Acfipite et crucifigite, »fasti-

dientis est, et ad rem iilicitam impelientis. Ipsi itaque duxe-

runt ilium, ut post praetoris judicium hoc (ierct. Contra

autom accidit, ut senlentia judicis magis absoiveretur.

Deiude ignominia aflectl dixerunt : « N(JS legem liiabemus,

))et secundum iegem nostram debet mori, quia Fiiium Dei

»sc fecit ^. » Cur ergo cum judex dixit vobis, « Accipitc 11-

»lum, et secundum iegern vestram judicale, » dixistis :

« Non iicet nobis interficerc quemquam ^, » hic vero ad

legem confugitis? Et considera accusationem, « Filiun) Dei

»se fecit. An hoc crimlnandum, dic mihi, quod is qui Fiiii

Dci opera facit, se Fiiium Dei dia^.i ? Quid ergo Chrictus ?

Iliis iiiec mutuo loquentibus tacebat, iilud implens prophe-

ticum dictum : « Non aperict os suum in humiiitaiesua '.

• Joan. x,x, 4. — =» Ibid. G. — ' Ibld. — '^ Ibid. — ^ Ibid. 7.

— ® Id, xvin, 01, — 7 Isai, liii, 7.



564 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C, P.

Delndc Pilatus limct, cum ab illis audisset quod Fllium

Dei se fecerlt, formidansne id quod dlcebatur verum esset,

et ipse viderelur inique agere, lUi vero cum hoc et ex ver-

bis ct ex operlbus didicissent, non cxhorrescunt , sed illls

eum de causls occldunt^ qulbus adorare debuerant. Ideo

non uUra illum inlerrogat : o Quld fecisti? » Sed timorc

permotus a subhmlorlbus Interrogationem parat dlcens ;

Si tu es Chrlstns?» Sed nihll rcspondlt. Nam qui au-

dlerat, « In hoc natus sum , et ad hoc venl , » ct, « Regnum

»meum non est hinc, » cum debuisset obsistcre ipsumqueeruere; id non fecerat , sed judaicum impetum sccutus

fuerat. Delnceps illi undlque confutall, ad pubHcum cri-

menconfuglunt, et dlcunt : « Qui se Regem faclt , conlra-

» diclt Csesari \ » Oporlebat ergo hoc diligenler explorare,

an tyrannldem afFectaret, et Coesarem c regno dcpellere

tentaret. Sed IUud non examlnat; Ideo ipse non respondlt,

cum sclret Ipsum fruslra intcrrogare. Ahoquln rebus ipsls

lestlficanlibus, nolcbat verbo vincere, et defcnsionem pa-

rare, oslendens se sponte ad hoc venisse. Cum slleret ergo,

« alt Piiatus : Nescis qula poteslatem habeo crucifigere

» te ' ? » Vides ne quomodo se Ipsum damnare praeoccupet?

Nam si In tc lolum silum est, cur, cum nullam causam In-

vcnlas, iion Hberum dlmitlls? Cum cr2;o sentcntiam adver-sum se protuhsset , tunc dicit : « Qui me tradidit tlbi,

»majus peccatum habet ^, » ostendens ipsum quoque pec-

cato obnoxium esse : deinde Ilhus faslum arrogantlamque

deprimens alt : « Non haberes potestatem, nisi tibl datum

»csset^ : » declarans non temere, nequc sccundum com-

munem usum, sed mystice id completum fulsse. Ne vero

audlens, « Nisl tibi datum csset, » se omni crimlni liberum

pularet, dicit : « Qul me Iradidlt tibl, majus peccatum ha-

»bet ^. » Atqul si datum erat, neque hic ncquc iUi obnoxli

' Joan. XIX, 12. —2 iijicl, jq. -— ' Ibid. ii. — Ibid. — ' Ibid.



5G6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIIiPISCOPI C. P.

posterum ejus memorla servarelur, lioc probrosum sup-

pliciuiii ipsi infciic sludeiil; ncscii iinpedimcnlis veritaleni

exlolli. Nam quod hoc suspicarcnlur audi quid dicant :

« Nos audivimus, quia seductor ille dixit : Post trcs dies

sresurgam '. » ideo omnia susdccjue vcrtentcs miscebant,

ut hanc in posterum staluerent perniciosam opinionem. Et

frequenler clamabant, « Crucifigc, » incondita nempe lurba

a principibus corrupta.

III. Nos autem hacc non solura legnmus, sed in menle

feramus, coronam spiueam , veslimentnm, calamum, ala-

pas, plagas oculis inflictas, spula , irrisiones. li<cc quippe

in mentc frequenter versata, omnem iram sedare possunt :

eliamsi irrideamur, eliauisi quid injusle patiamur, fre-

quenter dicamus : « Non cst servus major domino suo '. »

Et qutC a Juda^is dicuntur adducamus in medium, cumrabidi dicerent : « Dremonium htibes; »et, a Samarilanus es

»tu; »et, « In Beelzebub ejicit docmonia. »Ideo cnim haec

omnla passus est, ut ejus vesllgia sequamur, et dicteria

fcranius, quae maxime concitare solenl. Atlamen ille non

sohnn hccc pertulit; sed etiam omuia fecit, ut eos qui haec

moliti fucrant a destinato supplicio hberaret : nam Apos-

tolos ad illorum salutem misit. Audis euim dlccnlcs illos :

« Scimus quia ignoranter fccistis ^, et sic illos ad poeniten-

tiam attrahunt. Haic et nos imltemur. Nihil cnim ila DeumplacatjUt iuimicos diligere, et benefacere kcdeulibus. Cumquis libi mulcsliam cieaveiit, ne illum respicias, sed daj-

monem qui movct illum , ct conlra damonem lotam iram

efFunde : illum vero a diabolo molum miscrcire. Nam si

mendacium a dlabolo est , sine causa irasci niulto magis

ab illo procedit. Cum teirridentem videbls, coglta illum a

diabolo concilari; non enlm Chrlslijinoium diclrria hu-

jusmodi. Nam qui jussus est lugcre ct auJirc illud,« Yoe

« Matth. xxvu, G5. — ' l<i. x, 24. —• ^ Act. m, 7.



IN JOANNEM HOMILIA LXXXIV. 667

» qui redltls S » certe cum exprobrat , irrulet , exardescit,

non opprobrlis, sed lacryniis digniis esl. Nam et Christns

turbatus est Judam recogitans. Hac itaque omnia operibus

exeqni medilemur. Nisi enim haec lecerimus, frustra et in~

cassum in hunc mundum vcnimus; imo potlus in iiialum.

Nonenlm polest fides sohi in calum inlroducere; sed eliam

niagis eos, qui malam vitam exhlbent, condemnare potest.

« Qui enim novit voluntalem domlni sui, et non recit,

»vapuhiblt muhis %• »et rursum,« SI non venissem , et lo-

_»cutus fuissem els, peccatum non haberent ^ » Quamergoexcusalionem habebimus, qui intra reglam constiluti , in

adyta penelrare dlgnali , et consortes facti mysleriorum ,

Genlihbus, qui horum nullo fruunlur, deteriores sumus?

Si enim ihi ob vanam gloriam tanlam exhlbuere philoso-

phlam ; multo magis nos, quia ila Deo placet , par est

omnem adire vlrtutem. At ne pecuniam quldem despi-

clmus. IUi vcro suam soppe contempserunt animam,in bel-

lis fdios devov( runt daemonum insanlae , et propter dre-

inonas naturam ipsam spreverunt ^; nos vero ne argentum

quldem pro Chrlsto spernimus , neque ut Deo placeamus

iram deponimus; scd incendimiir, et a febricltanlibus

nlhil dlfTerimus. Ut enim illi morl)0 laborantes , ardentes

sunt; sic et nos quasi igne quoplam suiFocali , cupiditatemnusquam sistere possumus, iram atque avaritlam augemus.

Ideo pudet me et obstupesco, dum apud Genliles video

qui pecunias desplclunt, apud nos vero omnes Illa cupidi-

tate insaniunt. Nam etiamsi aliquos apud vos respiclamus,

qui illas spernant, ii aliis cupli vitlis sunt, ira et invldia :

resque diflicills admodum est puram Invenire philosophlam.

In cau^a vero cst, quod non studeamus pharmaca cx Scrlp-

turis capere, neque cum compunctione iUis atlendamus,

* Luc. VI, 25. - 2 i^^ xii, 47. — ' Joan. xv, ao. — ^ 4 Reg.




CLim doloreet gemitibiis,* sedperfunclorie si qiianclo otium

snppetat. Ideo qnia multa rerum saecnlarium collnvies in-

gressa est, omnia inundat, et si qnid lucri oLvenerat, dis-

perdit. JNeque enim si quis vulnerc alTectus, pharmacumapponat, nec accurate alliget, sed decidere permiltat, et

aquae, pulveri, aestui, innumerisquealiis, quae possint ulcus

labefactare, exponat, aliquid ille proficiet : id vero non ex

remedii imbecillitate, sed ex aegri desidiacvenit. Hocnobis

quoque contingerc solct , cum divinis oracuiis tantillum

qMidem attendimus, soecalaribus vero rebus nos perpetuo

dnuius. Ita namque seuien suirocatur, et omnia fructu ca-

rent. Ne ergo id eveniat, lantillum inspiciamus. Inlueamur

coelum,et oculos inde fleclamus in sepulcra et mortuorum

tumulos. Nos enim eadem mors expectat, et ipsa migrandi

iiecessilas saepe ante vcsperam nos invadet. Apparemus

ergo nos ad hanc profectionem ; multis namquc viaticis

opushabemus. Ibienim muUus calor, iestusmullus, mognasolitudo : non licct tunc ad pandocheum diverlere ; noii

in foro emere; omnia hinc asportanda sunt. Audi quid

dicant Yirgines : « Ite ad vendentes \ » At ilhe eunles non

invenerunt. Audi quid dicat Abraham : « Chaos est inler

» nos et vos ^. » Audi quid Ezechiel de illa die proferat :

« Noe, Job, et Daniel fdios suos non hberabunt ^. » Verum

absit ut nos talia audiamus verba , sed acceplis hinc quae

ad a3ternani vitam sufficiant viaticis, utinam videamus Do-

minum nostrum Jesum Ghristum, cum quo Palri, unaque

Spiritu sancto, gloria , imperium, honor, nunc et semper,

et in sdECula saeculorum. Amen.

' Matth. XXV, 9. — 2 r^uc. xvi, 26. — 3 Ezech. xiv, i4.



IN JOANNBUr IJOMILIA LXXXV. SGg

(V%>VV\\/\A VV\VV> VV> VVX VV\.VV\ VV\/VV\\'VA/VV\IV\A.A.'VVVV\'VV\'\.'V'\'VVV VVWVXW\ V\VA,V\ WVVV^iWVWWVNvv\

HOMILIA LXXXV '.

CAPUT XIX.

Tunc ergo tradlcllt eis illum Pilatns, ut crncifigerctur. Sus*

ceperunt aulem Jesum, et eduxerunt illum, et bajulans

sibi crucem, exivit in eum, qui dicitur Calvariic, locum,

hcbraice, Golgolha, ubi illum crucifixerunt '.

I. Res prosperae ^ faclle possunt dcjicere ac prosternere

eos, qui non attendunt : ita Judaei a principlo Dei gratia

fruenles, morem regni gentilium postea qu.erebant : et ia

descrto postmanna, c.Tparumrecordabantur

:

eodcm modohic, Christi recusalo regno, regnum Caesaris sibi acclama-

runt. Ideo secundum illorum senlentiam constituit eis re-

gem. Cum ergo hoc Pilatus audlsset, Iradidit eum ut cru-

cifigerelur. Admodum injuste. Erat enim interrogandum

an regnum aflectasset : timore tanUim motus, senlentiani

tulit; qiiod nc ille admillcret, Christus jam monuerat di-'

cens : « Regnum meum non est de hoc mundo ^. » Sedpr.Tsentibus se totum dedens , nihil magni philosopharl

voluit. Atqui uxoris somnium ipsum perlerrefaccre debuis-

sel. Sed nullo horum melior est effectus : non respexit ad.

ccelum; sed ipsum tradidit. Illi ut jam damnato criiccmt

imposuerunt. Lignum quippe illud abominabanlur, nec

contingere quidem volebant. SIc et in figurafactum est

:

nam Isaac hgna portavit, Sed tunc in patris tanlum volun-

lale res constillt : figura quippe erat : nunc vcro res conse-

' Alias Lxxxiv. — * Joan. xix, iG-i8. — ' Vide D. Guillon, t. xiv,

pog. 396-401. — 4 Joan, xviii, 36.

LXXIX. 24



SyO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

cuta est, qiiia vcrllas erat. « Et vcnit in Calvariae locum. »

Quidam dicunt Adamum ibi morluum esse et jacere : et

Jesum nbi mors rcgnaverat, ibi tropaeum erexisse. Namtropaeum gestabat crucem conlra mortis tyrannidcm. Et

sicut vlctores, sic et ipse victoriae symbolum humeris ges-

tabat. Quid enim si hrec alio animo praeceperunt Judaei ?

Crucifigunt eum cum latronibus : invlli prophetlam im-

plentes : quae enim illi ad contumeliam faciebant, haec ve-

ritati inserviebant; ut discas quanta sit ejus virtus. Nam

et illud jam olim Propheta praedixit : « Cum iniquis repu-» tatus est '. » Voluit ergo doemon rem gcslam obscurare;

sed non potuit. Tres enim sunt crucifixi, solus resplenduit

Jesus : ut discas ejus virtulem omnia esse operatam. Alqui

tribus crucifixis, miracula facta sunt; nemo tamen alit|uod

ex iliis alll quam Jesu trlbult; ita infirmai erant dlaboH in-

sidiae, qute in ipsius caput totae sunt conversae. Nam et his

duobus unus salulem est consecutus. Non modo igltur

crucifixi glorine non nocuit, sed non parum ipsi contulit :

non minus enim erat lalronem in cruce converlere, et in

paradisum inducerc, quam petras commovere. « Scrlpsit

» aulem titulum Piiatus '; » tum ut Judaeos ulclsceretur,

tum ut Chrlslum purgaret. Quia enlm ut scelestum tradi-

derant, et id ex latronumconsortlo confirmare

sludebant,ne quis deinde iilum incusare posset, et ut scelestum im-

probumque traJucere, illorum ora obstruit, omniumque

qui ipsum vellent accusare: oslendensque illos in proprium

regem insurrexisse; sic descrlpta verba posuit, ut in tro-

pcco : quaj verba claram vocem emitterent, ac vlclorlam

rcgnumqne ejus pra?dicarent, etlamsi non regnum lolum.

Hoc aulem non una Hiigua, sed tripllci declaravlt, Quia

cnim crcdibile erat multos Juda;Is commlxlos fuisse prop-

ter solemiillatem ; ut nemo ejus apologiam ignorarcl, om-* Isai. Liu, 1?.. —.

' Joan. xix, 19.



IN JOANNEM HOMILIA LXXXV. S^l

iilbus llnguis Judrcornm furorem denolavit. Nam vel cru-

cifixo inviclebant. Alqui quid hoc vobis nocebat ? Nihil. Si

enimmorlah*s erat, imbeclllus, et extinguendus, curtime-

tis scriptas hlteras dicentes ilhun esse regem Judaeorum?

Et quid dicunt? Dic quod ille dixerit. Nam nunc sentenlia

est et communis calcuhis; si vero adjiciatur: c Ipse dixlt %»iUius petulantiae et arroganliae id ascribitur. Neque iamen

sententinm mutavit Pilalus; sed perstitit. Hinc autem non

parva quaepiam res, sed totum dispensatur. Cum enim

crucis lignum defossum fuisset, nec ilkid quispiam eruere

auderet inslante metu. Gum (idehs ahis rebus urgentibus

incumberent; et tamen futurum erat ut insequenti lem-

pore crux perquirerelur, et tres cruces una jacerenl; ne

ignoraretur quaBnam Domini fuisset, primo quod in medio

esset, deinde ex tilulo agnita fuit; LUronum quippe cruces

litulos non habebant. Mihtes autem diviserunt veslimenta,

sed non tunicam. Yide rursum per prava ihorum gesta

prophelias ubique impleri. Nam ihud quoque jam ohra

praedlctum fuerat. Atqui tres erant crucifixi; sed prophelice

in iUo implebantur. Gur enim non in ahis idem fecerunt,

sed in hoc tantum? Tu vero mihi consideres vehm pro-

phetiae accuralionem; non modo enim dlvisisse dicit Pro-

pheta, sed etiam non dlvislsse : aha diviscrunt, tunicamnon diviserunt, sed sorti rem commiserunt. IHud vero,

« Desuper contexla ', » non sine causa ponltur. Sed ahi

dicuni ahegoriam esse, qula non slmphciter homo erat cru-

cifixus ihe; sed prius divinilatem hobuit.

II. Alii dlcunt ifiud vestis genus describere Evangehs

tam. Quia enim in Palastina duos consuenies pannos, sic

vestimenla texunt, ut significet Joannes talem fulsse tuni-

cam, diclt : « Desuper contexla. » Id vero dlccre mihi vi-

detur, ut vestium vihtatem subindicet : et sicut in aliis

' Joaii, XIX, 21, — ' Ibid, 20.

24*



5^2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

omnibns, sic in vestc eum villtati studuisse. Et hnEC qui-

dem milites : ipse vero crucifixus matrem suam Discipulo

commendat, ut nos doceat ad extremum usque halltum,

parentum curam praecipuam esse gerendam. Quando igi-

tur Maler intempestive accesslt, dicit : « Quid milii et libi

» est muller '? » et, « Quae est mater mea ? » HIc vero

magnum exhibet amorem, et Discipulo, quem dllegebat, ip-

sam commendat. Rursus nomen suum Joannes modesle

tacet; nam si gloriari volulsset, causam etiam dixisset cur

dihgeretur, quam verislmiie est fuisse magnam mirabilem-que? Cur nihil ahud Joanni dlcit, neque illum moestum

consolatur? Quia tempus consolandi non erat. Alloquln

uon parva res erat quod ill^ tali dignaretur honore, et per-

severanllie suse praemlum acciperet. Tu vero mihi consi-

dera quomodo crucifixus omnia sine perlurbatlonc faciat,

Discipulum de matre alloquatur, prophelias impleat, la-

troni bonam spem indat ; etlamsi antequam crucifigerelur

visus fuerlt sudare, in agonia esse, timere. Quid iglturhoc

est? Niliil dubii, nihil inccrti : ililc enim naturae Infirmitas

ostensa est, hic poteslatis magnlludo. Ad haec, his duobus

nos admonet : eliamsi antequam mala ingruant perturbe-

inur, non ideo tibsistendum esse a malis ; sed cum in ipsa

certamina ingressi sumus, tunc omnia faciiia et levia exls-

timanda esse. Ne itaque mortem formidemus : naturae

quippe inest vilre amor; sed in nostra potestate est aut

vinculum solvere, et cupiditatem iilam minuere; vel aili-

gare, et veliementiorem reddere. Slcut enim coitus cupidi-

tatem habemus; sed si phiiosopiiemur, iiiam cohlbemus

iyrannitiem i sic et In vlta accidlt. Nam sicut concuplscen-

lia carnalls servanda} proils causa indita cst; quod Deussuccessionem gencris stabilierlt, neque tamen impcdlerit

ut superiorem continenlia) viam leneamus; sic et vitae

* Joan, iT, 4'



IN JOANNEM HOMILIA LXXXV. S^S

amorem indldlt, vctans ne quls sese inlerficlat> nec tameii

vetans ne praesentem vitam spernamns. Horam gnaros opor-

iet modum servare:

nec sponle ad mortemruere, etsi

quis mille prematur malis : neque abreptos ob causas Deo

acceptas, formidare et renuere ; sed lidenter adire, futu-

ramque vitam pra?senti anteponere. « Stabant autem mu-

«lieres juxla crucem \ i> Infirmior sexus, fortior tuncap-

parult. Ita omnia lunc invertebantur. Ipse vero Matrera

commendans dicit : « Ecce filius tuus ^ » Papse, quantuni

honorem Discipulo collatum ! Cum enim ipse jam abiret,

ipsam Discipulo curandam tradlt. Quia enim credlbile erat

ipsam, utpote malrem, dolcre et patrocinium quserere, jure

illam Discipulo tradit dlcens : « Ecce mater iua ^. » Haic

porro dicebat, ipsos muluo conjungens amore ; quod cumintelllgeret Discipulus, ipsam in sua acceplt. Gur autem

nullam aliam memoravit mulierem, licet alla quoque as-laret ? ut nos doceret plus tribuendum matribus esse. Ut

enim parcntes cum spiritualia impediunt ne cognoscendi

quidem sunt; sic cum non ea cohibent, omne debitumest

ipsis proestandum, et aliis sunt anteponendi, quia nos ge-

nuerunt, educarunt, milleqne mala subierunt. Sic Marcio-

nis impudentiam rcprimlt. Si enim secundura carnem

natus non csset, nec matrem haberet, cur tantam de illa

sola gerit curampB Postea sciens Jesus, quonlam jam om-» nia consummata sunt ^ ; » id est, quod nlhll ceconomiaj

desit. Ubique euim satagebat oslendere hanc novam esse

mortem : siquidem in polestate morienlis sita omnia erant,

neque prius mors corpori advenit, quam ipse vellet : vo-

lebat autem cum omnia implesset. Ideo diccbal: «

Po-» testalem habco ponendi animam meam, ct potestatem

»habeo iterum sumendi eam ^. » Sciens ergo omnia com-

* Joan. XIX, 25, — ^ ibid, 26, — ^ Ibid. p.j, — 4 Xbid. 28, —5 Id. X, 18.



374 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPlSCOPi C. P.

sumaiala, ait : « Sitio. » Hic riirsum prophetiam implet. Tuvcro mihi perpeude sceleratum astantium animum. Eliamsi

enioi innumeros habeamus inimicos, et inlolerabilia ab

els perpessi simus, quando videmus eos interfici, plangi-

mus; hi voro non flexi sunt erga illum, neque his conspec-

lis mitiores facti sunt; sed magis efFerabantur, et irrisio-

nem augebnnl; in spongla olTerenles ilH acetum, sic illi

potum dederunt, ut damnatis porrigilur : nam hyssopus

ideo ofTerlur. « Gum acccpisset autem dixit : Gonsumma-

«malum est '. » Vidisli-ne eum impcrturbatum cum polestate hrec facere; quod ex sequenlibus oslendilur. « Gum»enim onjnia consummata cssent, inclinalo capite ; »non

enim iflud chivis erat affixum, « Tradidit Spirilum ^, »hoc

est, expiravit. Atqui non post inchnntum Cciput expiratur

hic vero contrarium cfficitur : non postfjuam expiraverat

caput inclinavit, ut apud nos fieri solet, scd postquam iu-

cHnaverat, expiravit; quibus oniuibus declaravit Evange-

lista ipsum universorum esse Dominiim.

III. At Judaei rursum, qui cameUim deglutiebant et

culiccm excolebant, lantum nefas ausi, de die consullant.

«Quia Parascevc erat, ut non ramanerent in cruce corpora,

«rogaverunt Pilatum, ut frangerentur eorum crura ^, ))Vi-

dss-ne quam fottis sit verltas? pcr sludia eornm propheliaimplelur: alia quoquc pr.Tdictio finem accipit. « Venientcs

»enim milltes aliorumfiegerunt crura ^,))Gbristi non item.

Attamen hi in gratiam Jud.eorum ejus latus lancca perfo-

raruut, ct morluo corpori contumeliam inferunl. sceles-

tum et exccrandum facinus ! sed ne turberis, ne dejicioris,

dileclc. Nam quc'C mala ilii voluntale faciebant, vcritatcm

propugnabant. Prophctia namque erat^ « Videbunt in quem» Iransfixerunt ^ )> Neque hoc tnntum; sed etiam iis, qui

' Joan. XIX, 3o. — ^ Ibid. — ^ Ibid. 5i. — * Ibid. Sa. —5 Ibid. 3;,



IN JOANNEM HOMILIA LXXXV. SyS

infideles fntnri erant, hoc facinus demonstrationi fnit ; ut

Thomas et ipsi similibns. Ad hnec eliam mysterium ineffa-

bile consummabatur : « Exivit enlm sanguis ct aqua '. o

Non sine causa vel casu hi fontes manarunt; sed ex iitro-

que Ecclesia constituta est. IJoc sciunt initiali, qui per

aquam regcnerantur, ac per sanguinem et carnem nutriun-

tur. Inilium mysteria sumunt, ut cum ad tremendum po-

culum accesscris, sic venias ac si ex hoc latere potaturus

esses. « Et qui vidit testimonium perhibuit, et verum est

»teslimonium ejus '. » Hoc est, non ab aHis audivi, scd

ipse praesens vidi, et verum est lestimonium. Merito sanc.

Gontumeliam narrat; non magnum quid et mirabile, ut

possis contro suspicnri; verum ille hserelicorum ora com-

primens, et futura prsenunlians mysteria, alquc conlentum

in ipsis thesaurum considerans, minutatimrccenset ea, quae

gesta suut. Impleta est aulem propbelia illa, « Os ejus non

«comminuent ^. » Etiamsi enim hoc de Judaeorum agno

dictum sit, sed propter veritntem figura prsecessil, et in

hoc mogis completum est. Ideo Prophetam in medio ad-

duxit. Cum sese testem affercns ubique non videretur fide

dignus iiaberi, adducit Moysen, ut innuat hoc non casu

faclum essc, sed jam olim scripto fuisse proenuntialum ;

hoc ilUid dictum est : « Os ejus non comminuelur. wRur-sumquc ox se ipso Prophctne fidem facit. Haec dixl, inquit,

ut discatls magnam esse afiinilatem inler figuram et veri-

talem. Vides-ne (juantam curam adhibeat, ut credatur ii-

lud quod turpe ignominiosumque videtur? Nam corpus a

mihle conlunielia aflicl, longe pcjus crat quam cruciligi.

Altamen et haec dixi, inquii, et cum diligcntia magna dixi :

« Ul crcdatls. » Nemo itaque fidem neget, ncquc prae pu-

dore nostris noceat. Nam qua3 maxHue coutumefiosa viden-

tur, haec sunt bonorum nostrorum honestissima. a Post hcec

* Joan. XIX, 34. — * Ibid. 55. — ^ Ibid. 56.



dyS S, JO. CHUYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

»aulcm veniens Joseph ab Arimathla, ciim esset Discipii-

»kis '. » INon ex duodccim, scd forlassis ex seplur.glnta.

Jam enim pulanles sedalam iram esse per crucem, cumliberlalc accesserunt, et funus curaverunl. Acccdens iui-

lur, a Pihito gratiam pelit, ille concedit. Cur enim nonfecisset? Tum ipsi operi manum adhibuit eliam iNicode-

mus : et magnifice sepellunl. Adhuc enim illum pro puro

homine habebant. Et aromata ferunt hujusmodi, quae

jnaxlme possint corpus diuturno tempore conservare, ne

citius in corruptionem vergat,quo indicabatur

illosnon

niagnum quidpiam de ipso senlire; attamen rnullum amo-

rem proK se ferebant. Cur autem neino ex duodccim acces-

sit, non Joannes, non Petrus, non alius quispiam ex insig-

nioribus, ncque hoc occultat Discipulus. Nam si quls dlxerit

ob inetum Judceorum, hi quoquc limebant : namhicerat,

inquil, absconditus ob metum Judasorum. Ne dixeris sic

fccisse quod conlemnerent, sed ipse quoque mctuens ac-

cesslt. Joannes autem, qui affuerat et cxpirantem vlderat,

liihll hujusmodl feclt. Quld ergo dicendum ? Mihl vldctur

eos cx Insignioribus virls fuisse, ut cx funeris sumplu II-

quet, ct PiUito notum fuisse; quapropler id Impetravit,

ipsumquc sepelivit , non ut damnatum, sed ut mos erat

Judaeis sepehre virum magnum et admlrandum.

iV. Gum autem tempore urgerentur; illoenim hora nona

mortuo, deinde iis Pilatum adeuntibus, et corpus auferen-

libus, credlbile erat vesperam adventuram csse, qua non

]icebat operarl; in proximo monumento corpusdeponunl.

Dispensatumque cst ipsum deponl in novo monumento,

in quo nemo deposltus anle fucrat; ut non credcretur alle-

rum resurrexlsse, qui cum illo dcpositus fuisscl ; ct ut

Discipull facile possent eo venire, cum vlcinus essetlocus;

utque tesles rcsurrccliouis forcnt, non illi tantum, sed

' Joan. XIX, 38,



IN JOANNEM HOMILIA LXXXV. 3 77

eliam inimlci. Nam qiiod signacula iii sepulcro posita

fuerint, quodque custodes milites assederint; id cerletesti-

moniumsepuUurse erat; illam enim non minusquam resur-

reclionem in confesso esse Chrislus curavit. Ideo Discipuli

admodum student comprobari mortem. Nam resurrcctio-

nem totum sequens tempus confirmaturum erat. Mors

vero si obscura nec prorsus manifesta fuissset, resurrec-

tionis rationem obscurasset. Neque his solum de Cciusis in

vicino loco sepultus est, sed ut falsus ostenderetur corporis

furlo sublati rumor. « Una autem Sabbatorum, » hoc est,

dominica, « primo diluculo, Maria Magdalene venit mane,

» et videt lapidem revolutum a monumenlo \ » Surrexerat

cnim et lapide et signis exposltis. Cum aulem oporteret

ctiam allos certiores fieri, sepulcrum post resurreclioneai

aperitur, et sic quod faclum erat confirmatur. Hoc enim

Mariam movit, qua? Magislrum tanlopere amabat,* quia

Sabbatum transierat, non cessavlt; scd primo dihiculo

venit, ut ex loco ahquid acciperet consolatlonls; et viso

loco lapldeque subhUo, non intravit, nec inlrospexit, sed

ad Dlscipulos cucurrlt, desiderlo ardens. Hoc enim maxime

curabat, ut quamprimum sclret quld dc corpore faclum

csseL Hoc cnim cursus signlficabat, et verba declarabant;

« Tulerunt Domlnum meum, ct nescio ubi posuerunt

»eum'. » Vldes-ne quomodo de resurrectione nondumquid chu^e cognosceret, sed putaret translatum fulsse

corpus; et slne fuco omnia Discipulls nuntiat? Evangelista

vero lanta laude muherum non fraudavit, neque dedecori

pulavit esse, si ab illa, quae noctu profeclaerat, hocprimumdldlcerlnt; sic ubique fulget ejus veracltas. Cum venisset

ilia ct haic dixisset, hoc audlto illi ad sepulcruui stalim

properant, et vident Hnteamina posita; quod erat resur-

reclionis signum. Neque enim si qulpiam corpus abstu-

.' Joan. XX, 1. -- 2 Ibid, 2,



378 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOI»! C. P.

lissent, illucl anlea niulavissent ; nec si furati essent, ita

curassent sindonem aiiferre, involvere, et certo in loco

ponere ; secl iit erat corpus abstulissent. Ideo Joannes

diccre praeoccupfit cum multa myrrha fuisse sepullum,

quoe non minus quam plumbum linteamina corpori con-

glulinat. Ut cum audieris sudfiria seorsim posita jacuisse,

ne feras eos, qui dicunt ipsum furlo sublalum fuisse. Nequeenim fur adeo stultus fuisset, ut in re superflua tantam

poneret curam. Qua de causa sudaria reliquisset? Quo-

modo id faciendo latuisset? nam diulius ernt ca in rc immo-randum, et si lardasset deprehensus fuisset. Gur aulem

separatim Hnteamina jacebant, et sudarium seorsim invo-

lutum? Ut discas non feslinanter et tumultuose hoc fac-

tum csse, ut hcec separatlm jacerent etilla seorsim involuta;

hinc enim factumi ut resurrectioncm crcderenl. Ideo post

haec illis Ghrislus apparet, ex visu jam confirmalis. liic

mihi perpende quam sit Evangelisla a fastu alicnus, el quo-

modo accuratam Petri perquisilionem teslificelur. Namciira prsevenisset illum et vidisset linteamina posila, nihil

ultra perquisivil, sed disccssit. IUe vero fervens cum intras-

set, omnia diligenler inspexit, et quid amplius vidit, et

tunc hic ad spect.icnlum evocalus est. Nam post illum

in^ressus, sepulcraha vidit jacenlia ct divisa. Nam divisisse,et hoc et illud involutum separatim posuisse, diligentis et

accurali cujuspiam erat, neque perturbati.

V. Tu vero cum audieris Dominum nudiim resurrexisse,

absiste ab insano funerum sumptu. Quid sibi vult enim ilia

superflua insanaque impensa, qu.T lugenlibus multum aifert

detrimenti, dcfuncto niliiliucri; imo si vere dicalur, mul-

lum damni? Sepulluraj namque magnificenlia in causa

saepe fuit ut fures corpusnudumet insepullum projicerent.

Sed, o inanem gloriam ! quantam iila in luctu tyrannidem,

quantam insaniam oslendit I Mulli enim ne id accidat,



IN JOANNEM HOMILIA LXXXV. 679

tenuia sclndunt linteamina, et aromatibus impleta multis,

ut cluplici ratione furibus sint inutilia, sic terra; mandant.

Annon haec ttirenlium, annon insanornm sunt, ambilio-neni praese ferre, etrursum illamtollere? Etiam, inquiunl,

ut in tulo sint penes dcfunclum haec omnia machinamur.

Quid ergo? si fures non auferant, annon vermes et tinea3

auferenl? Quid vero, si parcant ei vermes et tincre, annon

lempus et sanies perdent? Ponamus autem ut nec vermes,

nec tineoe,non tempus.nec quidpiam aliud ha^cconsumat,

sed corpus ad usque resurrectioncm intactum maneat, el

h?ec omnia nova ct minuta serventur, quid amplius inde

defunclis, quando corpus nudum suscitabitur; illa vero in

sepulcro manebunt; nihilque nos juvabunt ad ralionem

redcndam. Cur ergo, inquies, id in Christo factum est?

Noli Uxc cum rebus humanis miscere. Nani unguentum

mulier merelrix efTudltin

sanctos pedes, SI dehacresit lo-

quendum ; pi iino quidem haec facla sunt ab iis qui resurrec-

lionem nondum novcrant ; ideo ait : « LU mos Judneis erat. »

Non enim ex duodecini erant qui sic Chrislum honOrabant,

sed hi non multum ei honoris tribuebant. Duodecim crgo

eum non sic colcbant, sed mortem, crcdes, periculaque

pio illo subcuntes. llle quippe honor quidem crat, sed

longe minor isto. Alioquln, ut dixi, de hominibus nobis

nunc sermo est. Tunc illa Domino exhiblta suiit. Et ut

dlscas nihil haec Christum curavisse, nit ille : « Esurientem

»me vidislis, et nutrivislis; silientem, et polum dedistis ;

j/uudum, et induislis '. » Nusquam dixit : « Morluum, et

sepelistis. » Haec porro dico , non ut sepulturam tollam.

Absit, sed utluxum

et intempestivam ambitionem succi-

dam. Affectus , inquies , dolor ct commiscratio erga

dcfunctum, haec suadcnt. Non sunt ha^c commiseratio erga

defunctum, sed vana gloria. Si velis defunctum commi-

» Matlli. XXV, 55.




serarl, ollam libi fimeris monstro ralionem, et doceo te

quo pacto vestimenta apponas qux illum reddant splen-

didum ; qu(e vestimenta non vcrmes, non tempus absu-

munt, non a furibus illa tolluntur. Quajnam haec sunt?

Elcemosynaj amictus. Hsec cum illo resurget; eleemosynge

signaculum cum illo est. His fulgebunt vestibus qui lunc

audient : « Esurientem me nutrivistis '. » Haec insii^nes et

claros reddunt, hccc in tuto coUocant. Quae nunc fiunt,

nihiialiudsunt, quam sumptustinearumetmensa vermium.

HfEC porro dico, non funeralia prohibens; sed modumexcedere vetans, ut tegatur corpus, nec nudum terrae man-

detur. Nam si viventibus praicipilur, ut nihil plus habeant

quam vestimentum ; mullo magis mortuis. Neque enim ita

mortuus veste indlgetj ut vivus. Dum vivimus enim tam

frigoris quam pudoris causa veslibus egcmus; mortuls ad

htcc non opus est, sed ne corpus in funere nudum jaceat.

Primum enim tegumentum pulcherrimum habemus terram,

corporum naturae aptissimam. Si ergo ubi tot sunt neces-

sitatcs nihil superfiuum inquirendum; mullo magis ubl

non lauta est necessitas, intempesliva est ambilio.

VI. At qui viderint, ridebunl, inquies. Ridentcm sane

iion tam curare oportet, qui tantum insaniat. Nunc aulem

inulli polius erunt qui mirabuntur, et nostram laudabuntphilosophiam. Piisu digna sunt non hoec ; sed quac nos

facimns, ploranles, iugentes, nos siraul cum mortuis dcfo-

dientes. Haic el risu et suppiicio digna sunt. Fhllosopbari

autem et in iiis, et in veslium modo, hoc cerlc coronas et

laudcs nobis conciliat, nobis omnes plaudent, atquo mira-

buntur Chrlsti virtuten», dicenlque ; « Paprc, quanla est

crucifixi virlus ! suasit morienlibus morteui non esse mor-

tem; » non ergo quasi pro pcreuntibus agunt, sed pro lis

qui ad meliorem locum praemillualur. Suasit illis corpus

* MaUh, XXV, 55.



IN JOAIVNEM HOVIILIA LXXXV. 38

hoc fluxum et lerrenum induendum esse Incorruplione,

sericis et aureis veslibus longe preliosiore. Ideoquc non

tantam sepultnrae gerunt curam, sed funeralia mirabilia

putant esse vitam optimam, llcec dlcent, si nos ita phllo-

sophantes vidcrint. Sin fractos, prajficarum choros circum-

ducentes, nos deridebunt, traducent, maledictis insequen-

lur, vanum superfluumque snmptum carpent. Haec enim

incusantes omnes audimus, ct jurc quidem. Quam enim

habebimus excusationem, quando corpus, quod sanie et

vermibus absumitur, exornamus, Christum vero despi-

cimus siticntem, nudum ambulantem, hospitem ? Yana3

igitur curge finem imponamus, defunctos scpeliamus, utct

nobis et illis conferat ad gloriam Dei. MuUam pro illis

erogemus eleemosynam ; mitlamus illls pulcherrima vialica.

Nam si memoria praeclarorum virorum qui morlui sunt

prodest vivenlibus; ait enim : « Protcgnra hanc civilatem

»propler me, et propler David servum meum ', » longe

magis cleemosyna hoc faciet. Ha:c certe, hoec, inquam, mor-

tuos suscitavit, quando circumsteterunt viduse ostendenles

qua) facerat ipsis conlubernahs Dorcas '. Cum quis ergo

moriturus est, qui propinquior est ipsi paret funeralia, et

moribundo suadcat ut egenis quldpiam reilnqiiat; cuin his

emitlat indumentis, Ghristum hairedem reHnquat. Nam si

reges, cum h(eredes conscribunt, familiaribus partem rehn-

quunt in cautionem; qui Christum cum fihis hasredcm

relinquit, coglta quantam sibi et suis omnibus attrahet

Lenevolentiam.lhcc funeraha pulchra sunt, ha3C juvant et

superstiles et defunctos. Si his ulamur funcrallbus, resur-

rcctionis tempore splendidi erimus. Sln corpus curantes

animam negligamus, multa ibi gravia paliemur, et mag-num excitabimus risum. Non enim parva est ignominia,

virtutc nudum abire; neque sic insepultum ct projectum

} 4 Reg, XIX, S4. — 2 Act. IX, 36.




corpus dehonestatum vldelur, ut anima virtute nuda.

Hnnc induomus, hac ma\ime anjiciamur. Toto tempore

negleximus, sallem in morte sapiamus, et id curemus per

eleemosynam ut a proximis juvemur. Sicque cx mutuis

auxiliis fiduciam multam assequamur, gratiaet benignitate

Domini nostri Jesu Ghristi, cum quo Patri et una Spiritui

sonclo, glorla, imperium, honor, nunc et semper, et in

saecula sseculorum. Amen.

%V* \ V^ VV\ VV» VV< VV^ 'VVAA/VX^A^ VV> VV> (VV\ VV\^AA\\^/VV\ VVV^/V\ VV"! (VV\>AA/VV\ vv> vv^ /vv\ vv\ v^

HOMILIA LXXXVI '.

CAPUT XX.

Abierunt ergo Discipuli ad semetipsos. Maria autem slabat

ad monumentum foris plorans '.

I. ProcHve ad misericordiam est muliebrr genus. Hoc

autem dico, ne mireris cur Maria acerbe fleat in sepulcro j

Petrus vero non item ; nam ait : « Discipuli abierunt ad

«semelipsos, illa vero flens stabat. » Imbecillis erat na-

tura, necdumfuturamresurreclionemclarenoverat. Quem-admodumctiam illi, visislinteaminibus, credentes abierunt

ad semelipsos perculsi. Et cur non statim abierunt in Ga-

lilaeam^ ut mandatum ipsis fuerat ante passionem? Fortasse

reliquos expectabant. Alioquin autem adhuc admodjnn

perplexi erant. Hi igilur nunc ablerunt; illa vero ad locum

stabat. Mullum enim, ut dlxi, eam consolabatur vel cons-

peclum monumenlum. Vides illam ad majus solalium seincliuantem, ut locum perspiceret ubi corpus jacebat.

Ideo non parvam tantaediligcntiaemurcedem accepit. Quod

* Alia3 i,\xxv. — 2 Joan, xx, lo, u.



IN JOANNEM HOMILIA LXXXVI. 385

enim Dlscipuli non viderunt, hoc mulier prima vidit, se-

dentcs Angelos, aliuni ad pedes, alium^ ad caput, in vcsti..

Lus alLis; vel ipse habitus hiharitatem et gaudium prae se

ferebat. Quia enim non animi sublimis muller erat, ut ex

sudariis resurrcctionem conjlceret; quid amplius efficitur,

Angelos videt sedentes hilari vestc, ita ut hoc speclaculum

illam erigeret et consohu^etur. Verum nihil ei de resurrec-

tione dicunt; sed pauLilim ad hanc doctrinam inducitur.

Lsetas nec assuetas visiones conspexlt. Vidit habitum splen-

didum, audivit consolantem vocem : Quid enim ait : « Mu-))lier, quid ploras '? » Per haec, quasi aperta janua paula-

tim ad sermonem de resurrectione ducehatur. Ex modosedendi ad interrogandos illos inducebatur. Videbantur

quippe scire quod factum fuerat. Ideo non una sedent, sed

allquantum distantes. Quia enim crodibile non erat ipsam

interrogare ausuram esse, et interrogatione sua et sedendi

modo invitant illam ad colloquium. Quid ergo illa ? fer-

venter simul et amanter : « Tulerunt Domlnum meum, et

)) nesclo ubi posuerunt eum '. » Quld dlcis? Nondum resur-

rectionem cogilas, et posilum esse imaginaris? Vides-ne

quomodo nondum subHmem doctrinam acceperlt ? a {hec

» cum dlxisset, conversa est retrorsum ^. r> Et qucxniam liaec

consequentia, illos alloquens, cum nihildum audlsset, abillis retrorsum converlitur? Mihi quidom videtur htcc illa

dicenle repente Chrislum retro apparulsse, et Angelos ob-

stupefeclsse. IUosqde viso Domlno statim et aspeclu et

nutu indicavisse se Dominum vldere, quod effecit ut se

mulier retro converteret. Illis ergo sic apparuit; mulleri

vero non slc, ne illam ex primo conspectu perterrefaceret,

sed in viliore et vulgatiore veilitu; hlnc vero pahTm Illud

est, quod eum esse hortulanum pulaverit : tam huniilem

autem non par erat statim ad subllmia ducere, sed sensim.

' Joan. XX, 10. — » Ibid. — ' Jbid. i/f.



584 S. JO. ClIRYSOSTOMi ARCinEPISCOPI C. P.

Illam ergo rursiis interrogat : « Muller, quitl ploras ? quem» quaeris ' ? » Iloc declarat ipsuai intcUexisse quod vcllct

interrogare, et ad respondeiidurn induxit. Uoc cum ipsa

mulier intellij^eret, non Jesu nomen dixit, quasi ipse nos-

set dc quo illa sciscitaretur, sed ait : « Si tu sustulisti eum,

«dicito mihi iibi posuisli, et cgo eum tollnm \ » Rursumdicit positum, sublatum, ac si mortuus essct. Hoc porro

significat : « SI propter Judajorum timorem hinc sustulistis

eum, dicile mihi, et ego eum toUam. » Magna benevolenlio,

magaus amor mulieris; sed nihil sublime sapit. Ideo jam

non visu, sed voce se notum ipsi facit. Quemadmodumenim Judi\;is modo nolus, modo ign(»lus ctiam prtX\scns

erat; sic cum loqueretur, notus erat si quando id vellet.

Nam cum JudtXMs dicebat ; « Quem quaeritis? » nequc

vultu, neque voce notus fuit, douec voluit : id quod etiam

hic conligit, ipsamque tantum nomine suo vocavlt, expro-

brans ipsi quod de vivente talia imaginaretur. Quomodoautem « Conversa dicit ^; «slquldem illain alloquebatur

Oplnor ipsam cum diceret : « Ubi posulstis eum, » ad An-

gelos conversam esse, ut sclscltarelur cur obslupescerenl :

hinc Christum vocantem, ad se illam convertissc, seseque

voce notum reddidisse. Nam cum vocavit illam, « Morla, »

tunc ipsa ilhmi cognovit. Sic non a visu, scd a vocc cog-

nitlo profecta est. Quod si dixerls :« Unde constat Angc-

los obslupuisse, et ideo convcrsam fuisse mulierem? » hlc

etiam dices : « Unde constat ipsam tetlgisse illum, et pro-

cidlsse? » Verum ut hoc llquet ex eo quod dlxerit : « Noli

«me tangere ^; » sic ct illud constat ex eo quod sese con-

vertisse dicatur. Cur dlxit : « Noh me langere? » Quldam

dlcunt ipsam splrltualem gratiam petere, quod audlssetilhmi Discipulis dlcentem : a Si abiero ad Patrem, rogabo

»cum, et dablt vobis nhum paracletum ^.

' Joan.xx, i5,— ^ Ibid,— ^ Ibid. i6.— < Ibid. 17.—- ' id, xiv. 16,



IN JOANIVEM HOMILlAi LXXXVI. 385

IL Et quomodo illa, qiiae non aclerat cum Discipulls,

haec audire potuit? Alioquin longe est ab hac sententia

imaginatio hujusmodi. Quomodo petit, cum nondum ille

ad Patrem abiisset? Quid ergo? Videtur mihi adhuc velle

illam cum ipso versari ut prius, et ex gaudio nihil mng-num cogilare, etiamsi longe melior fiiclus erat secundumcarnem. Ab hac ergo illam cogitatlone abducens, ut cummajore se mctu alloquatur; neque enim cum Discipulis

similiter versari conspicltur, illius cogilationem erigit, ut

cum majore reverentia slbi atlendat. Si dixlssel ergo : « Noli

ad me accedere ut prius; non enim eodcm in statu res

suntj neque eodem modo vobiscum versaturus deinceps

sum, «idfastum et arrogantlam sapuisset. Illud vero, «Non-

»dum ascendl ad Palrem \ »etsl lenius, kJipsum significat.

Gum dicil enim : « Nondum ascendi, » declarat se eo festl-

nare et tendere. Eum autem qul IIluc migralurus erat, nec

ultra cum hominibus versaturus, non oportebat eodemquo prius animo Inluerl. Quod autem ita se res habeat,

sequentia declarant : « Vade, dic fratribus : Vado ad Pa-

» trem meum et Patrem vestrum, et Deum meum et Deum»vestrum '. » Atqul non hoc statim facturus erat, sed post

quadraginla dies. Cur ergo hoc dicit? Ut illius mentemerigeret, ipslque suaderet se ad ccelos ascensurum. lilud

vero,« Patrem meum et Palrem vestrum, et Deum meum»et Deum vestrum, » ad Incarnationem pertinet; sicut et

ascendere carnis est, Ha3C enim Illl dlcit, quae nondumsubllmia cogitabat. Alio itaque modo ejus Pater est, et

alio noster? Sane quidem. Nam si alio modo justorum

Deus est, alio caeterorum hominum , multo mngis aliter

Filii, aliter noster est Deus. Gum enim dixit : « Dic fratrl-

nbus, » ne hinc ahquam susplcarentur aequalitalem, dlfTe-

rentlam apponit. Ipse nanique in solio paterno sessurus

' Joan. XX, 17. — * Ibid,

LXXIX, 25




erat; illls vero astare datum est. Itaque licet secundum

carnalem substantiam fratrer noster sit efFeclus, honorc

multum a nobis difTert ; nec quantum dillerat dici polest.

Ipsa ergo : « Abiit, ha3c nunlialura Disoipulis '. » Tantumest assiduitas et perseverantia bonum. IUi vero cur non

doluerunt quod abiturus esset, neque eadem, quae prius

locuti sant? Tunc ut moriturum plangebant; nunc illo

resurgente, quae dolendi causa ? Nuntiavit autem Maria et

visionem et verba, quae possent illos consolari. Quia ergo

credibile erat eos ha3C audientes, vel non credituros essemulieri, vel si crederent aegre laturos, quod se non vi.su

illo dignalus esset, etsi promisissel se in Galilaea ipsis ap-

parilurum esse. Ne igitur ha3C secum versantes molesle

ferrcnt, ne unam quidem dlem prreterire sivit; sed iiijecto

ex resurrectionis nolilia desiderio, necnon ex narratu mu-lierls, cum jam vivendi desiderio ferverent, quod ex metu

augebatur; cum vespera esset adfuit, idque mirabili modo.

Et cur in vespera opparuil? Quia verisimile erat ipsos lunc

maxime formidare. Sed quod mirabile est, quomodo non

ipsum phantasma esse putaverint? nam januis clausis et

statim ingressus est. Certe mulier pracoccupans magnam

fidem indiderat. Alioquin vcro clarum ipsis et suavem

conspectum exhibuit. Interdiu autem non venit,ut

simulomnes congregarentur. Mullo namque erant stupore re-

pleti. Non pulsavit januam; sed statim medius stetit, et

ostendit iatus et manus : simuhjue voce fluctuantcs cogi-

tationes sedavit dicens : « Pax vobis ^; » hoc est, ne lur-

Lemini, in mentemque ipsis revocat id quod ante crucem

dixerat ipsis, « Pacem meam rehnquo vobis ^; » ac rursum,

c In me pacem habete : in mundo tribulationem habcbi-

»tis ^. Gavisi sunt aulem Discipuli viso Domino ^. » Yides-

* Joan. XX ,18. — 2 Ibid. 19. — ^ jj^ ^^y^ 27, — ^ Id.

XVI, 53, — ' Id, XX, 20,



IN JOA.NNEM IIOMILIA LXXXVI. SS^

nc rebus verba confirmari? Nam qnod dlxlt antc crucem :

« Itcrum videbo vos, et gaudebit cor vcslrum, et gaudium

Dvestrum nemo tollet a vobis S » hoc nunc opere comple-vit. Ila3c porro omnia ipsos ad certissimam fidem induxe-

runt. Quia enim inexpiablle bellum contra Judaeos habe-

bant , saepe rcpetlt illud , « Pax vobis , » parem bello

consohitionem afferens.

IIL Hoc primum ipsis verbum post resurrectionera

dixit. Ideo PauUis ubique ait : « Gratia vobis et pax '. »

Mulieribus autem la^titiam dicit, quia iu moerore degebant,

et hanc primum accepere la^titlam. Congruenter itnque

viris propter bellum, pacem; mulicribusque propter doh^-

rcm, laelitiam annuntiat. Solutisque tristlbusomnibus, cru-

cis pra^clara opera pra^dlcat : hicc sunt pax. Quia igitur obices

omnes subhiti sunl, iuqult, victoriam splendldom constitui,

omniaque recte comph^la sunt. Deinde alt denium : « Si-

))cut misit rne Paler, et ego mltto vos ^. )> Nullam habebi-

lis dlfficuhatem, tum ob ea, quaj facta sunt, lum ob meara

niittentls auctoritatem : quapropter hoc dicit, illorumque

auimum eriglt, et magnam verbis fidem facit, siquldem

vclint opus ipsius suscipere : neque ultra Patrcm rogat,

sed auctoritate sua virtutem illis indlt. « Insufllavit enim

))et dixit : Accipite Spiritum sanctum : quorum remiseri-

»iispeccala, remiltuntur ; et quorum retinuerilis, relcnta

«sunt^*. » Sicut enim rex prsefectos mittens, polestalcin

dat ut in carcerem mittant, et ex carcere liberent; sic

Christus iilos mittens, hac potestate donat. Quomodo ergo

diclt : « Nisi ego abiero, ille non veniet ^, ))et nunc Spiri-

tum dat? Quidam dlcunt ipsum non Spiritum dedissc;

sed illos per insufHationem ad reclpiendum Spiritum ido-

neos fecisse. Nam si Daniel viso Angelo perculsus est ^,

' Joan. XVI, 22. —• ^ Rom. i, 7 et spepius. — ^ Joan, xx, 21. -~

^ Ibid. 22, 23, — 5 Id, XVI, 7, — ^ Dan. vm, 17.

25.



388 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

quid non passl fuissent illi, si tam inrfTabilem graliam nc-

cepissent, nisi prius illos adhuc Discipulos praeparasset?

Ideo non dixit : « Accepistis; » sed, « Accipite Spiritum

»sanctum. )>Nec tamen aberraverit quis si dicat illos tunc

accepissepolestatemquamdam spiritualem et graliam; sed

non ita ut mortuos suscitarenl,et virtutes faccrent; sed ut

peccata dimitterent. Diversa enira sunt Spiritus charismata,

ideo addidit : « Quorum remiseritispeccata, remittuntur,

ostendens quod genus operationis largiatur. Illic vero post

quadraginta dies vini signorum acceperunt; idcirco ait :

« Accipietis virtutem supervenienlis Spiritus sancti in vos,

j)et eritis mihi testes in Jerusalem et in Juda^a \ » Testes

fuerunt per signa : inelFabilis quippe est Spirilus gratia et

mulliplex donum. Hoc ita fit ut discas Patris, Filii et Spiri-

tus sancti unum esse donum, unam potestatem. Nam quae

Palris propria videntur, eadem et Filii et Spirilus sancti

esse deprehenduntur. Quomodo ergo nemo venit ad Fi-

lium, nisi Pater traxerit eum ? Verum hoc Filii quoque

esse ostenditur; nam ait : « Ego sum via; nemo venit ad

» Patrem, nisi per me ' ; » hoc quoque Spiritus esse videas :

nam, « Nemo potest dicere Dominum Jesum Cliristum,

»nisi in Spiritu sancto ^. i» Ac rursum Apostolos modo a

Patre, modo a Filio, modo a Spiritu sancto Ecclesiae da-tos fuisse dicitur : ac divisiones gratiarum Patris, Filii et

Spiritus sancli esse videmus.

IV. Omnia ergo faciamus ut Spiritum sanctum nobis-

cum habere possimus, et concreditam operiindi gratiam

summopere colamus. Magna quippe est sacerdotum digni-

tas. « Quorum remiserilis peccata, inquit, remitlunlur : »

ideo dicebat Paulus : « Obedite praepositis vestris, et subja-

» cete eis, ut maximum ipsis habeatis honorem ^. » Tu enim

' Act. I, 8. — ' Joan. xiv, 6. — ' i Cor. xii, 5. — * Hebr.

xni, 17.



IN JOA^NEM IIOMILIA LXXXVI. 38(J

reiii luam curas : et si tu haec reclc disponas, nulla tibi

allorum rallo erit. Saccrclos autem si recte suam orcllna'

verlt vllam, tuam vero aliorumcjue omnium slbi commis-

sorum non diligenter curaverit, cum scelestis in gehennam

abibit; ac saepe non ex suis, sed ex alienis in perniciem

ruit, nisiomnia, cjuoepenesipsumerantjperfecerit. Tantum

ergo videntes pericukim, multa illos benevolentia prose-

cpiamini : Id quod et Paulus siguificavlt dicens : « Ipsi per-

«vigllanl pro animabus vestris , » non simpliciter , sed

« Ut rationem reddituri \ » Quapropter ipsi niagno sunt

cultu honorandi. Quod si eis cum nliis insultaveritis, ne-

que vestra bene dlsponetis. Quandiu enim gubernator

bono est animo, rectores etiam in tnlo erunt : quod si

convitiantlbus illis et hosliliter agentibus, misere agat, nec

vigilare possit, neque arlem suaui exercere, vel invitus

in sexcenta illos mala conjiciet. SIc et sacerdos, si debito

apud vos honore iVuatur, etiam vestra potcrlt recte dispen-

sare; sin illum in mcerorem conjiclatis, sic solutis mani-

bus illos voblscum fluctlbus absorbendos objicietis, etiamsi

strenuo sint anlmo. Cogita (juld de Judaeis Christus dicat :

« Super cathedram Moysls sederunt Scrlbae et Pharisoei

»omnia qusecumque dixerint vobis ut laciatis, facite ^ »

Nunc non est dicendum : « Super cathedram Moysis sede-

runt sacerdotes; sed super cathedram Cbristi. » Ejus enim

docirinam exceperunt. Ideo diclt Paulus : « Pro Christo

«legatlone fungimur, tanquam Christo exhortanle pro no-

» bis ^. » Nonne videlis soeculi principibus omnes subesse :

ac saepe eliam eos, qui genere, vila, et prudentia potlores

illis sunt? Altamen ob ejus reverentiam, qui illos consti-

tuit, nihil horum cogitant, sed regis placitum verentur,

quisquis tantem sit is, qui pra^fecturam acclpit. Atqui ubi

homo constltuit, tantus adest timor ; ubi vero Deus ordi-

' Hebr. xm, ij. — » Matlh. xxui, 2, — ^ 2 Cor. v, 20,



3(J0 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIKPISCOPI C. P.

Hfil, ordinalum (lesplcliiius, ipsKjue conviliamur, mille

cojUumcliis eum aspcrgimus, et cum dc fralribus nostris

jiulicare prolilbeaiunr, conlra sacerdotcs llnguam acui-

nius. Et qua venla ha^c digna fuerint, qnando Irabem in

oculo noslro non videnles, festucam in allerius oculo acer-

blus scrutamur? Nescis le tlbl gravius judlcium parare,

cum sic judicas? Hacc porro dico, non quod illos probem,

qulindignesacerdotium admlnistrant; nam illos admodumdeploro ct lugeo : neque tamen sic Illl sunt a snbdltis,

jnaximeque a simpllcloribus judlcandl. Llcet eorum vita

sit Infamata, tu, si attcndas, nihll damni acclples in iis^

qua3 Illis a Deo commissa sunt. SI enim per aslnam vocememllti curavit, et per valem benedlctlones splrltuales lar-

gitus est : si bruti ore, ct impura Balaami hngua propler

improbos Juda^os operatus cst , multo magls propter vos

bene moratos, eliamsl sacerdotes admodum scelesti sint,

sua omnla perficlet, et mlltet Spiritum sanctum : neqiie

enlm pura mens propter proprlam puritotem Spirilum at-

Irahlt; sed grotia omnia operatur : (( Omnia enim, inqult,-

ppropter vos, slve Paulus, slve Apollo, sive Cephas \ »

Quidquid enlm concredltum habet sacerdos, solius Dei

clonum est, et quantumcumque humana phllosophia profi-

ciat, gralla semper Illa minor appareblt. Ha^c porro dlco,

non ut segniter vitam instltuamus; sed ne si quando antis-

tites quidam veslrl negllgenter se geranl, vos ideo mala vo-

LIs ipsls comparelis. Ecquid sacerdotes dlco? Neque An-

gelus, neque Archangelus in iis, quaj a Deo data sunt,

allquld efficere potest; sed Paler et Fillus et Spirltus sanc-

tus omnla admlnistral. Sacerdos vero Ilnguam suam com -

modat, manum porrlglt. Neque enim justum fuisset, ut

propler allcrlus improbltalem, Illl qul fidem sunt amplexi

in symboHs salutls uostra) laederenlur. Qulbus perspectis

' 1 Cor. i\u 22.



4o4 s. jo. CHnysosTOMr archiepiscopi c. p.

mnnere? Tu lua cures et provideas. » Hic mihi consideres

velim quam sit Evangelista a fastu alienus. Cum enim Dis-

cipulorum opinionem narravsset, illam corrigit, quasi quld

Christus dixerit non intellexerint ; ait enim, « Non dixit

» Jesus : Non moritur; sed : Si eum volo manere. Hic est

«Discipulus ille,qui leslimonium perhibet de his, et scrip-

Dsit hcEc; et scimus quia veruni est testimonium ejus *. »

Cur nullo alio id agente, hic solns hsec ait, et secundum

de se ipso perhibet testimonium : videturque audiloribus

occurrere? Qua de causa? Dicitur ullimus, Deo movente,scripsisse, ideo iliius dilectionem frequenter exhibet, sub-

indicans qua de causa ad scribendum impulsus sit; ideo

id frequenter memorat, ut fide dignam reddat narratio-

nem, et oslendat se inde motum ad hoc venisse. Novi,

inquit, vera esse quae dicit : quod si mulli non credant,

hinc ipsis credendum est. Unde? ex eo quod deinde dici-

tur. « Sunt et alia multa quaj fecit Jesus, quae si scribantur

»per singula, nec ipsum arbilror mundum capere eos qui

» scribendi sunt libros ^. » Unde conslat me non ad gratiam

locutum esse. Qui enim, cum tot dici possinl, ne tanta

quideni dixit, quanta reliqui, sed longe phu^a pra^termisit :

alque in medium allatis Judaeorum insidiis, lapidalionibus,

odiis, contumeUis, conviciis ; cum narraverim quomodoillum daemoniacum et deceplorem vocarint, palam est menon ad gratiam loculum esse. Nom qui ad grallam loqui

voluisset, contrarium facere oportebat; probrosa occul-

tare, et splendida narrare. Quia ergo quce certissime scie-

bat scripsit, non recusat suum etiam in niedium proferre

leslimonium, sibique proponit singula explorare et exami-

nare. Mos enim est nobis, cum rcm verissimam nos dicere

putamus, nostrum non recusare testimonium. Si vero nos

id facimus, multo magisille, qui in Spiritu scribebat :quod

» MaUh. xxvx, 24. — ?. Ibid, 25,



IN JOANNEM HOMILIA LXXXVIII. 4o5

eliam rellqul Apostoli praedicantes clicebant : « Nos testes

))Sumuseorimi qune dicimus, et Spirilus, quem dcdit obe-

)) dientibus sibi '. » Omnibus enim affuernt, crucifixum non

relinquerat, matrem slbi commendalnm habuit. QuaBom-nia si«i;na amoris erga illum erant, et quod ille omnia ac-

curote nosset. Quod si tanta facla fuisse signa dicat, ne

mireris. Sed cogitans ineffabilem operantis viituiem, id.

quod dictum est cum iide accipe. Sicut eniiii loqui nobis

faclle est; sic, imo multo magis, illi facile ea operari quae

vellet. Sufficiebat eiiim ipsi veile solum, et omnia seque-

Lantur.

IIL Attendamus itaque diligenter dlctis hujusmodi, ne-

que illa explicare et interprelari desinamus. Ex frequenti

enim traclatione aliquld consequinuir : sic vitam nostram

expurgare poterimus, sic splnas succldere. Talis qulppe

resest peccatum, el saecuiarissolliciludo, infructuosanempe

et moiesta. Ac quemadmodum splna ubicumque retine-

tur, relinentcm pungit; sic et saecularia undecumque de-

tineas, detinentem laedunt. Verum splritualia non hujus-

modi sunt ; sed margaritae cuidam simllla; undecumqueillam verses, oculos delectat. Exempli causa, fecit aliquis

eleemosynam, non modo spe futuri nutritur; sed et hujus

vitae bonis laetatur : fiducia multa semper plenus, malamvincit concupiscentlam :et ante regnum, hlnc jam fructuni

accepit, dum laudatur et celebratur ante alia omnia a pro-

pria conscientia. Singula quoque bona opera hujusmodi

sunt, sicut contra mala opera ante gehennam hic conscien-

tiam excruclant. Et sl peccans futura cogitaveris, etiam

nemlne pimlente, formldolosus et trcpldus es; si praesentia

cogites, multos habes inlmicos et in suspicione vlvis, neque

jam loedentes obtueri possis, imo necnon lacdentes. Nonenim tantum ab eis voluptatis quantum moeroris assequi-

* A.ct. iij 32.



4oG S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

iwnr : occlamante conscientia, damnantibns foris homini-

biis, irritato Deo, gchenna nos cupide expectante, cogita-

tionibiis non qniesceniibus. Graveenim, grave et onerosum

est peccatimi, et plumbo omni gravius. Qui id senlit, ne

minimum quidem oculos attollere poterit, eliamsi insensi -

lis sit. Sit et Achaab, etsi valde impius, quia hoc sensit,

prono capite contritus misere incedebat. Ideo se sacco

praecinxit, et fonles lacrymarum emittebat '. Si hoc et nos

faciamus, si higeamus ut ille, si peccata exuamus ut Zac-

chaeus^ nos quoque veniam consequemur. Ut enim in tu-

moribus et fistuhs, nisi quis fluentem humorsm et vulnus

afficientem sistat, frustra remedia adhibebit, malo semper

grassante; sic et nos nisi manum coerceamus ab avarilia,

et pravum illum fluxuin reprimamus, nisi cleemosynam

demus, frustra csetcra facimus. Nam si quid ab iUa cura-

tum sit, adveniens avarllia obruit et hibefactat, graviorem-

que priore plagam infert. Finem ergo faciamus rapiendi,

et ita eieemosynam erogemus. Quod si nos ipsos in prse-

cipitia feramus, quomodo respirnre polerimus? Nam si

quis cadenlem erigeret, id quod facit eleemosyna; alius

aulem vi ad lapsum pellerct, id quod avarilia facit, nihil

aliud ex hac pugna eveniret, quam quod homo ille discer-

peretur. Id ne nobis accidat, neve avaritia nos deorsumtrahente, eleemosyna nos derehnquat el abeat, nos levio-

rcs efliciamus, et avolemus, ut a mahs liberati, et ex bonis

operibus ad perfeclionem deducti , nelerna consequamur

booa, gralia et benignitate Domini noslri Jesu Christi,

cum quo Patii unaquo Spiritui sancto gloria, honor, im -

perium nunc et semper et in saccula sneculorum. Amen.

• 4 l^cg. XXI, 27.

inrB >^< r-»



S. JOANNIS CHllYSOSTOMl

CONSTANTmOFOLlTANI

ARCHIEPISGOPI,

HOMILIAE IN QUAEDAM LOCA NOYITESTAMENTI.

IS/\I\ WX-WNfWXWVW^^WN/WWVXWVWXVXAiWMWMWWVXIWS VWVWWA(WMWN/WVW^W(WVWWV»(VWVW

HOMILIA I.

In illud : In principlo erat Yerbum, etc. Et quod spiritus

scrutetur profunda Del : in rccens itluminatos, et contrd

hcereticos.

I. Hesterna die nobis st^rmo in magnse aqnilae specula-

tionem desilt. Aquil.TC, inquam, illius magna), quo3 spiritu

ccelum et coelestes Potestates transcendit, et a reriim om-nium aplce orditur. Joannes enim nobis primo praedicavit

illud : « In principio erat Verbum ^«et de increata natura

pbilosophalus est , qui rem creatam omnem plus quamaquila praelergressus est. Tonitru qiioqje sonum supe-

ravlt, ut qui solus £etcrnamet coelestem phiiosophlam prcX-

dicaverit. Tonilru namque, fralres, et terret et irrigat. Ir-

rigal nubium imbre, lerret et percelllt sono. Diversas ergo

partes assumit vox «Toannis; irrigat Kcclesiam, et haereti-

corum agmen pcrterrefacit. Cum enim vana loquuntur,

cum contra quam ipsi sciunt quaedam esse negant, cum' Joan, 1,1.



4o8 S. JO. CHRYSOSTOMI AP.CIIIEPISCOPI C. P.

humana lingna contra divinam Scriplnram decertanl

Innc clamat Joannes, « Erat, » ante illud,«Non erat. In

»princi|)io erat Verbiim , et VerLnm erat apiul Denm , et

» Deus erat Yerbnm ', » voce sua lerrens adversarios : Da-

vide tesllficanle ac dicenle : « Ab increpatione tna fugient,

T>a voce tonitrui tni formidabnnt ^. In principio erat Ver-

» bum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbiim.

Quia enim passionis expers est Verbi generatio, Verbumappellat, ut per ea quae in le snnt, ea quaj supra te sunt, te

doceat. Nam sicut mens verbum gignens, sine passionegignit, non secatur, non eflluit, non corporeum quidpiara

patilur; sic divina et passionis expers generatio, ineflabilis

et incomprehensibilis est : non secatnr, non dividitur; sed

dum ab impiis et incredulis haerelicis male secatnr, a piis

sine divisione recte servatur. Cur noluit Evan2:elista di-ocere : « In principio erat Filius? i Ne Filii nomen passioni

obnoxiam generationem induceret. Sed illum dicit Ver-

hum, nt generationem sine passione declaret. Ac ne prola-

titium esse verbnm putares, subjnnxit,« Et Deus erat

»Verl)um : »ut Verbi nomine impassibilitotem, Dei vero

nomine dignitatem intelligeres. Deinde ejusexposita gene-

ratione, Crealorls dlgnilatem et polentiam inducit : « Om-

» nia per ipsum facta sunt^.

» Omnia nempe facta ; non uthaerelici elTntiunt , qui in hoc dlclo adorandum Spirllum

comprehendere audent ; et dicnnt : « Omnia per ipsum

»facta sunt, et sine ipso factum est nihil quod factum est

»in ipso ^, » Verum si quid in ipso fnctum est, at non in-

creata natura Spirilus. Sed, ait ille, dictum esl, « Omnia.»

Atquihfficvox, « Omnia^)) noncum creataincreatam naturam

comprehendlt. Qnod si huic voci, « Omnia , » atlendens,

ansus es sacram niituram temerare, si audieris Dominiim

dicentem, « Omnes quotquot veneruntanteme, fnres crant

* Joan. 1,1,— 2 rsal. cm, 8. — ' Joan. 4^ 5, — * Jbid.



IN ILLUD : IN PRINCIPIO EI\AT VERBUM, 4^9

))et latrones S ))qui(l clixeris? An Moysem latronem clices?

an Prophetas fnres? Nam ait ille , « Omnes qnotqnot ante

))me venernnt, fiires erant ct latrones. ))Se(lsensus distin-

guit de qnibus sermo sit ct ad qnos pcrtineat. Nnnc de

creatione sermo est : creaiionem ab co factam dicit, non

autem substantiam Spiritus, quae ita cognoscit ea qusc Dei

sunt, ut spirltus hominis quee in se sunt , ut alt Paulus :

» Neino novit quae sunt hominls, nisi spiritus hominis, qui

» in ipso habitat '. )) Si ergo spiritus meus ahenus est a mea

nalllira, spiritus quoque Dei ahenus erit a natura Dei : namait : « Spiritus omnia scrutatur, etlam profunda Dei ^. »

Verum hoercticus ilhid « Scrulatur, «audit, sensum aulem

prave detorquet. Si eniin nosset, inqult, Spiritus ea qnse

in Deo sunl, non ulique scrutarelur : ipsa namque per-

scrntalio ignorantiam arguit. Si ergo quod Splritus sanctus

profnnda Dei scruletur, id ejus ignorantiam arguat, cumvideris Deum corda hominum scrutantem, ipsum ignoran-

tlae accusabls. Audi enim Pauhim dlcentem : ut de Spirltu

dixerat, « Spirltus omnia scrutatur, etiam profunda Dei; »

sic etiam de Deo phliosophatur : « Qul vero scrutatur

«corda, novit sensum Spiritus ^. )) Si ergo Deus ignorans

scrutatur, etlam Spiritus scrutotur ignorans. Verum ut

scias, scrnlarl non Ignorantis esse, sed ejus qui sciat , in-tulit : « Sic et qua? Del sunt nemo novlt, nisi Spiritus

)) Dei '^: )) et cognilionem Splrllui ascriblt , non compre-

hensionem ex natura, sed cx natura cognitionem.

II. llaque ne dividas indivIsIMlem natnram, ne disseces

substantiam, quae secari neqult, imo ejus polentiam accu-

rate cognosce. Unus est qui vocatur Pater et Filius et Spi-

ritus sanctus. De Patre namque dlcit Fillus : « Cum vide-

»ritis Filium hominis sedenlem a dexlris virtulis^. )) Gum

» Joan. X, 8. — ' i Cor. n, ii. — ^ Ibld. i(?, -^ 4 Rom, vui; a^.

— 5 1 Gor. X, n. — « Matlh. xxvi, 64,



4 10 S. JO. CHRYSOSTOMI ARGIIIEPISCOPI C. P,

virtutem dlxlt , gloriam constituit, ut sententiam mireris.

Quapropter illum Patrem et Deum vocans, Gaiphae dice-

bat : « Cum viderilis Filium hominis sedcnlem a dextris

» virtutis. » Virlus ergo Paler, virtus Filius, ut ait Paulus ;

« Ghristus Dei virtus, et Dei snpienlia *. » Virlus ctiam Spi-

ritus sanclus. Dicit enim Servator Discipulis : « Manete in

»Jerusalem, donec induamini virtute ex alto =». «Gumergoscias, dilecte, in Palre et Filio et Spiritu sancto parem

esse virtutem, fidem leneas inconcussam. Ne dividas glo-

riam incomprehcnsibilem : sed nosce baptismi pacta. As-pice fiHos gratiae, per magnum sacerdolem florentes : as-

pice lucis filios, currenles ad praecones lucis. Oportet enim

eos, qui ab illuminalione seu baptismo regenerati sunt, ad

illos qui orbem regenerarunt accurrere. Dicamuset nos cumpropheta et Apostolis : « Respice oculis, et vide fllios tuos

» congregatos ^. » Et rursum : o Vivo ego , dicit Domlnus,

»quia illis omnibus vestieris, velut ornamenlo sponsoB "^. »

Stat ergo Esaias hodie alloquens coetum illuminatorum:,

qui pati sunt ex Spirilu sanclo, qui repente renovati sunt,

qui in momenlo sunt Iransmulati, qui a lerreno statn in

ccelestem imaginem roformati sunt. Slupore perculsus

Esnias dicit : a Qnis vidit, quis audivlt taha? Quia pepcrit

» terra filios suos in die una, et nala est gens simul ^? »

Velox quippe est Spirllus regeneratio : non servit lempo-

ribus nec generaiioulbus ; sed siaiul atque vult nascitur

quod regeneratur. Decebal filios lucls ubique in foro prae-

dicare et cclebrare eum,qui propler ipsosdescendit, ut to-

tum orbem sursum dcducal. Ghrlslus descendlt de coelis :

descendlt non dlscedens de coelis; asceridit, non discedens

de lerra. Neque enim cum descendlt, coelos se vacuos re-

fiquit; neque cum ascendlt, terram gubernalione sua desti-

• 1 Cor. 1, 24. — • Luc. XXXV. 49' — ^ Isai, lx, 4« — '^ ^J- ^"x,

18. — * Id. Lxvi, 8.



IN ILLUD ; IN PRINCIPIO ERAT VERBUM. ^Ututam rellquit. Decebat fillos lucis lucernam verbl in foro

uLique circumferre. Mysterium non conlumelia afficie-

batur, characler veritatis recens illuminatorum non deho-

nestabalur. Decebat eos in plateis cantare : « SapieiUia »

))enim in exitibus praecllcatur, et in plateis fidenter ogit % »

in summis muris prajdlcatur. Purgemus aerem, qneni can-

tilenic merelricias inquinarunt, quem infecerunt oh'm im-

piorum clamores, et uluhitus eorum , qui foeda daemonummysteria celebrabant. Verbo lucis aer, terra, coehim pur-

gata sunt ; quemadmodum enim coelum et terra de maUtiaimpiorum ingemiscunt, sic laetantur de justitia proborum.

Gum enim homo peccat, indignatur ccelum, indignatur

lerra , ut ait Jeremias : « Obstupuit coehmi super hoc, et

» inhorruit terra, qula duo mala fecit populus '. » Vides-ne

quomodo exhorrescat ccelum et terra , peccantibus homi-

nibus ? Cum autcm ad pletatem convertuntur, audi Pro-

phetam dicenlem : « Laetenlur coeU et exuket terra , erum-

»pant montes in la^litiam, et coUes in exuUationem , quia

» misertus est Dominus populi sui ^. » Dicat ct Ecclesia

quae tanto coelu lloret : « Ego quondam reiicta sum sola :

hi vero mei ubi erant? » Ego nbsque liberls et vidua , hos

vero quis mihi genuit? Dicant et hlii Ecclesias qui multitu-

dine redundant, Prophetarum voce Deo loquentes : « An-»guslus mihi locus : fac mihi locum ut habilem ^. » Cumenim florcret impletas, cum hanc urbem devaslaret haere-

sis, absumpti eranl Ecclesiae (iHi : ac sicut locusta terram

iuvadens, ejus fructus consumit; sic perniciosa il|a doc-

Irina fructus veras doclrina) et pielatis consumpNlt. Verumhodie, dilecti, ejecta cst peslifcra illa doclrina, et ingressa

est sahilaris gratia , qua^ populum regenerat el sic allo-

quitur : « Nunc relribuam pro foelibus, quos consumpsit

' Prov. 1, 20. — 2 Jej.^ jjj 12, — 3 jgjjj, XLix, i3. — ^ Ibid,

20.



/

4ia S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»eruca et lociisla, et rubigo ^ » Quid contendis, haTetice,

cum Judaeis gloriam Unigeniti occultare? Illi resorrec-

tionem quantum in ipsis fuit occultarunt : tu divinitatem

quantum potest occultas. At neque illi veritatem sibi ven-

dicare possunt, neque lu pietatem perspectam habes.Audi

ergo Prophetam dicentem : « Operuit coelos virtus ejus, et

»laude ejus plena est terra '. » Laude, non comprehen-

sione; fide , non perscrutatione; charitate , non perquisi-

tione. Non ad perquirendum, sed ad credendum inslituli

sumus. Credentes illuminamur, non curiose perquirentesbaplizamur. Ne le decipiant ccetus haereticorum. Baptis-

naum quippe habent, sed non illuminationem : et bapli-

zanlur corpore, sed anima non iMumiiiantur. Sicut enim

Simon baptizatus, non ilkmiinalus est , et isli pari modo

deprehendunlur. ExuUent ergo spiritus Apostolorum, qui

spirituali sagena tantum hunc popukim ceperunt per Spi-

ritum sanclum. Nuncimpbila est in ocuh's nostris prophe-

tica vox ; « lu novissimis diebus , dicit Deus , non ultra di-

» cent : Ecce arca testamenli sancli Israel ^ ; » id est, cullus

antiqiius; « Neque ascendet in cor eorum testamentum ar-

))ca3 ^. »Quare?« Quia ecce ego miltam mullos venatores

»et piscatores ^. d Circumscripsit arcam illam veterem , et

induxit arcam Ecclosire qua) nunquam perit.«

Mittam»muItos venatores et piscatores. »0 novam piscalionem

qui heri caplus est, hodie piscatur. Repleta est terra gioria

Christij et impleti sunt fide orbis fines. Ne itaque propter

carnis oeconomiam, conlumeliis afficias dignitatem. A Ju-

daeis exiit rumor vendilam fuisse resurrectionem, et fama

percrebult Discipulos illum furalos csse. llli conlra corpus

ejus sententiam mortis lulerunt, hi theologlam ejus pro

virili annuntianl. Yerum illorum opera error hodie diffun-

* Joel. n, 25. —. « Habac. m, 5. — ' Jcr. in, i6, — ^ Ibid. —? Id. XVI, i6.



IN ILLtD : IN PRINCIPIO ERAT VERBUW. ^lS

ditnr; ab Ecclesia vero vita aeterna pr.edicatnr. Et, si vis,

habes veterem iinaginem. Ut enim cnm Josephl fralres ipsi

insidiali sunt, Jticob et ejus famib*a ipsum valde higebat;

sed i^^gyptus ilhim habebat viventem ac regnantem : hic

apud Jncob, ut mortuus higebatur; in ^gypto autem vivus

regnabat ' ; sic et nunc apud Judaeos et furentcs ha3re-

iicos, mortuus iUe putntur ; theohigam enim perimunt, qui

fidem toUunt et quaesliones movent; apud nos aulem reg-

nat vivus , et ut decet adoratur. At vere firmum vaH-

dumque est Dei verbum,

invicta Apostoloruni doclrina,Ilaque non frustra laborat Pauh vox veritatis causam

agens. Age, beate Paule, pro veritatcconcitalus, indignare

pro fide, iralusque dic haereticis : « Undenam aristoteh*ca

edocti eslis? Quis Plalonem Evangehis praetuht? Quis

iidei praedicationem ejecit , et incredulam quaestionem in-

duxit ? Ubinam ilhid , « Ingenilus, » et <t Genitus, » didi-

cisti? Rehquisti Patrem, respuisli Fih'i nomen , indignam

putastiSpiritus dignitatem, ad humana verba teconvertis.»

Probe dixit Jeremias : « Periit fides ex ore eorum^. » Qulddixit Petrus et beatus pra^dicatus est ?a Tu es Ghristus Fi-

»hus Dei ^. » Non dixit : « Tu es proles Ingenlli ; »sed, «Tu» es Ghrlstus Filius Dei. » Gum ipsi Pater saplentiam reve-

lavit, annon iliam capere potult? Annon polerat Ghristus

Apostohs dicere, cum illos jusslt baptlzare : «Euntes bapli-

zate gentes in nomine Geniti et Ingenili ? » Sed mysticarum

traditionum sapientius nomen invenlt. Dlvlna circum-

scribls, fidem tolhs, et quaestionem inducis. Sed time, o

inlmice. Petrus clavet tenet. Quia enim dixit : « Tu es

»Ghristus Fiiius Dei, »claves acceplt. Quos viderlt Petrus

Fihum dicentes, iis portam regni aperit : quotquot autemvlderit ipsum rem esse creatam dicentcs et blasphemanles,

ijs portam Ecclesiae occludit. Non prius enim claves acce-

* Gen. xxxvii, et xl-xj.vi, — ' Jer, vu, 27.— ^ Matth, xvi, 16.



4l4 *• JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

pit, qnam diceret : « Tu es Filius Dei. » Tunc et ille andit

hh ipso : « Bcalus es Sinion Barjona : libi dabo claves

ftregni ccelorum *. » Post confessionem potestas ; post fi-

dem tradilur Ecclesia et regnum.

III. Verum alii conlra Filium pugnant, alii contra Spi-

ritum sanctum aciem inslruunt. Nihil certe prodest quod

Chiislum confileantur, dum SpiriUim sanclum negant;

sicut nihil prodest iis, qui Patrcm confitenlur, et f ilium

negant. Nam et Judrei Patrem confitenlur, qui negant Fi-

lium , neqiie habenl vitam aeternam. Qui Christi gloriam

despicit, non acceptabilis est apud Palrem. Attende dili-

genter. Nam et amici Jobi cum Dco conveniebant, sed

Jobum condemnarunt. Deus vero licet illi causam suam

defenderent , non probavit eos; sed dixit :« Cur locuti

«estis contra servum meuni Job ^? »Si Deus amicos , qui

contra Jobum locuti fuerant, et se gloria airecerant , non

approbavit, aneos, quiFilium negant, Hcet se confiteantur,

probaturus est? Minime sane : nam, « Qui odit me, inquit,

» et Pater meum odit ^. » Simiiiterque sicut Patrem oblatum

sibi honorem non recipit, si Filius non honoretur, sic nec

Pater nec Filius, si Spiritus sanctus contemnatur. Paulus

certe haeretica zizania pullulantia invenit; sed quae nun-

quam aperleeruperunt. Nam Ephesi in Asia cum quosdam

reperisset qui baplizali fuerant, dixit eis : « Si Spiritum

«sanclum accepistis credentes? Responderunt iUi : Neque

»si Spiritus sanctus est nudivimus. » Hinc praeclara illa

vox, « In quo crgo baplizati estis ^ ? » Petrus itemque

Paulus Ecclesiam doceant non nectendas esse iilas hsere^

ticas quaestiones. Dnde nefaria illa Eunomii appellatio?

Unde hairelica semina ? Sane periit veritas apud impios et

arislolelica doclrina obtinuit. Humanai nalurae terminos

* MaUh, xvj, 17. — 2 Job. xuj, 7. — ' Joan. xv, 23. — * Act

xiX| a, 3.



IN ILLUD : IN PRINCIPIO ERAT VERBUM. ^l^

usurpas clrca divinam et non genitam natnram, et genitam

(iicis?« Tn vero, inquit, quid esse Patrem dicis? » Inge*.

nitum dico, sed non sicut tu asseris. Ingenilum dico Pa-

trem, quia non fuit genitus. Sed et ego Adamum ingenitum

dico, quia non genilus , sed formatus est. Ne auditores

alienis percellas dictis ; hfec figmenta sunt. Ingenitus cst

Pater, mulla quoque alia ingenita sunt. Ingenilum quippe

est quodcumque non genitum fuit : ingenilum quoque di-

citur, quod quidem fit, sed nondum factum est. Resurreclio

mortuorum nunc ingenila est : fiet enim , sed nondumfacta est , estque incondita , cum nondum sit genita. Di~

citur quoque ingenitum, quod nec factum, neque unquamfaciendum est, eoque pacto multa sunt ingenita. Cum igi-

tur Prophette dicaut, speciotimque Daniel : « Aspiciebam

wquatuor beslias exeuntes de mari : et erat prima bcslia

»quasi leasna, et alae ejus sicut aquiliE '. » Et ubi, quaeso,

vidisti lciTnam feram illa forma? Ubi vidisti feram, quse

habeat ungues ferreos, et deutes aereos ? liaec certo secun-

dum visionem descrlpsit Propheta : sed nunquam fuere,

nec futura sunt : sed est beslia illa ingenita,neque unquamfacla, sed tantum nominata. Quae unquam mulieres fue-

runt aiis instructae quales vidit Zacharias '? Ubi vidisti

pardalim alas habentcm? Haec porroomniaenarravitbeatus

Daniel. Aut ubi vidisti slaluam ex auro , argento, aere,

ferro, testa factam, qualem vidit Daniel ^? Unumquodquehorum est ingenitum : neque enini unquam factum est

sed descriptum est ut ficlio et visio. Ne itaque putes te

magnum quidpiam Patri tribuere, cum dicis illuni inge-

nitum ; qnando multa alia, quie nunquam fuere, ingenita

dicunlur. Novi profundum esse sermonem; sed ut haere-

licam nequitiam confutarem^ eo deductus sum. Dicitur

quoque bomo non genitus, qui natus non sit. Atquisinatus

^ Dan, vu, 3, —2 Zach. v, 9. — ' Dao. vn.



4l6 S. 30. CHRVSOSTOMI AKCHIEriSCOPI C. P.

iion est, Inquies, qnomoclo Id dlcilnr, «Homlnem libi mons-

trabo non genilum ? « Servalor enim ait de Juda prodilore :

« Vae homini illi per qnem Filius hominis tradelur. Bonum»61 eratsi natus non fuisset *. » Et quomodo bonumeierat?

Ei namque qui non existil nlhil bonum , nihll damnosum.

Salomon quoque beatum praedicat homlnem, qul nalus noii

fuerlt, his verbis : « Beatus qul mortuus est, et magis quam»qui vlvlt, et plus quam ambo qui nalus non est '. » Sed si

nalus non est, quomodo bealus? Vide nomlna Ingenltae na-

lurae. Dlxit beatum hominem, qul nec nalus nec formatusfuerlt. Itaque ingenitl nomen naturam divinam non ex-

plicat, neque, ut tu dicis, ingenltam substantiam signl-

fical, neque Patrl fert honorem ; cum apud Prophelam olla

nomlna sint Ingenilorum et genitorum , ut supra demon-

stravlmus : sed quae rem non factam esse lantum decla-

rent. Verum dlcamus Illis cum Davide : « Narraverunt

»mihi inlqui fabulatlones, sed non ut lex tua , Domlne ^ »

Petri vocem, Paull doctrlnam acclpe : « Chrlslus secundum

» carnem, qui est super omnla Deus benedlctns in srecula ^.»

Splritus sanctus adoretur, celebretur, glorificetur. Ex dl-

vinls Scrlpturis de Deo loquimur, veliut nollut inlmlci.

Testls erit mihl Paulus dlcens : « Nescills quia lemplum

))Dei cstis, et quls slt qui inhabilet ? » Et, a Spirltus Dei ha-

))bllat In vobls ^. » Allud est ergo lemplum, et ahus qui Inj

habitat. Non audisli Pelrnm dlcenlem : « Ananla, cur ten-

Dtavit Satanas cor tuum, mentirl te Spirllui sancto ^? » Et

intulit, « Non mentitus es homlnlbus , scd Deo '. » Sed di-

cunt h?eretici : « Non Splrllum vocavit Deum, sed Id dlclt,

tjula Spirllus a Dco missus est. Qui contumnlias afficit, in-

quit, Spirilum , Deum mittentcm conlumelia aflicit. » Atstulte et Inconslderate; alheo cnim non aha appellatio

' Matth. XXVI, 24. —2 F.cclcs. iv, 5. — ^ pjial. cxvin, 85. — 'f Rom.

ix^ 5, — ' i Cor, iij, 16. — ^ Act. V, 5. — ' Ihid. 4«



IN ILLUD : FILltJS B.t SE NIHlL FACIT. 4'

compctat, qnam stnlli. « Nam dixlt insipiens in corde suo :

» Non est Deus \ » Non dixit : « Ut cogitasti : » nam si con-

tumelia in Spiritum referretur in Denin ut mitlentcm, di-

cere oportuisset : « Non mentitus es Spiritui , sed Deo. »

Verum hsec hactenus. Oportet enim sanctam Trinitatem

apostolico choro concedere , quam Pater annuntiat. Tri-

nitas Apostolorum testis est coelestis Trinitatis. Choreas

ergo sincere agamus, et dicamus : « MuUi filii dcsertae,

»magis quam ejus quae habet virum % »sive, quam omnis

hieresis , quae hominem doctorem habet , non Deum.Ulinam vero precibus et orationibus communis patris et

doctoris, cum Apostolis et Martyribus nos omnes in recla

fide versemur, in Christo Jesu Domino nostro , cui gloria

et imperium cum Patre et Spiritu sancto, nunc et semper,

et in ssecula saeculorum. Amen.

HOMILIA II.

Inmagna Ecclesla, cmn pauca prwfattis essct episcopus in

{tiad Evangelii: Filius ex se ipso nihil facit, nisiquod

viderit Patrem facientem ^

I. violentlam ! o lyrannidem ! Doclor noster, qui ante

nos pr.nefatus est, plenam cum haberet phialam, summis

tantum labris poculum degustandum nobis propinavit. Id

autem fecit, non ob doctrinae pecuriam; nam fontis instar

scaturire solet; sed, quemadmodum dixi", ut vestrne chari-

talis tyrannldem palam faceret, quam erga tenuitatem

nostram exhibere soletis. Ea de causa cito tacuit scrmo-

nemque conclusit, ut vestro desidcrio gratilicaretur; et

' Psal. XVI, j, '— * Isai, nv, i, .— » I Joan, v, ly.

LXXIX, 27



4l8 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

toti solvendo debito nos obnoxios conslitiiit. Quia igitur

et is noLis dicendi loco cessit, et vos nostro ob ore pendere

video, necesse tandem est ut ad certamina nos exuamus.

Vos autem mihi opcm ferte, et manum porrigite, precibus

noslram excitantes linguam, et altenlione animi faciiem

parantes doctrina? viam. Quandoquidem Propheta non

admirabilem modo consiharium; sed etiam prudenlem

audilorem postulat. Non enim leve nobis certamen hodie

paralum est, sed quod mullis egeat precibus, mulla audi-

torum vigilantia, multa concionantis dihgentia, ut qua)

dicenda sunt et accurate proferantur, et luto in charitalis

vestrae animis inserantur. Gupio namque vos, non audire

tantum^ sed etiam institui,* non discere modo, sed etiam

docere; non accipere solum, sed etinm in ahos Iransmit-

tere. Sic enim et splendidius nobis theatrum, et major

coetus erit, quando vos per ea quae audieritis, ahos etiam

inducere poteritis. In priore itaque concione, hoc dicto

evangelico in medium adducto : « Pater meus usque modo»operatur, et ego opcror S » cum hinc ostendissem ejus

cum Genitore aiquahlatem, quod et supra declarot Evan-

gelista his verbis : « Proplerea magis persequcbantur eum,

»non sokmi quia solvebat sabbatum, sed et Palrem suum

» dicebat Deum, cequalem se faciens Dco ^ ; » ita sermoneniclausi. Hodie autem opus est ea solvere, qua) adversus

ha3c objiciunt hajrelici. Quamvis enim inter amicos cer-

iemus, lanla tamen adhibenda dihgentia est, ut undique a

fraude luta ct invicla sit oratio, eliamsi in mediis bostibus

verselur. Ut enim ante dicebam, non audire tantum vos

volo, scd ctiam ahos instituere. Ideo soHicite sludui vos

armis spirilualibus circummunire, ul nullum membrumnudum appareat, vel letali vuhnerc confodiatur. Ar-

morum quippc k)C0 nobis cst seruio , qui noslros munit,

' Joan, V, 17, — » Ibid. 18,




ohservandum id quod dlcitur, non fuisse Judaeorum suspl-

cionem ; quod etiam in praecedenti disputatione cum omni

perspicuitate ostendimus, quae ne iterum agltentur, eo

remittimus auditorem; et quod nunc objicitur solvere

curabimus, ostendereque ipsum non ut everteret eorum

susplcionem ht^ec dlxlsse, sed ut eam accuratissime firmQret

ac slabiliret, nobisque argumcntum praeberet su3C cumPatre propinquitatis, naturalis conjunctionis, atqure con-

cordiai. Ita cnim huic dlclo confido, ut illo maxime dlcam

demonstrari ejus cum Patre conjunctionem, et substanliae

unitatem. Neque perturbemiui ex ratiociniis ha^reticorum.

Neque enim gladii in muris depicti, neque hastae, neque

spicula hosles turbare possint, torvum et terribilem aspec-

tum prseferentes. Quidquid enim hujusmodi est, umbra

quacdam et imago est, non rerum veritas. Taha sunt haere-

ticorum ratiocinia; quae nt refulemus, dictis e vestlgio

haereamus, assidue illa versantes ; interimque ob illis quae-

ramus, quomodo velint hunc locum interprelari. Ncque

enim sola lectio sufficit. Nam si lectio sufficeret, cur Phi-

lippus cunucho dlcebat : « Num inteliigis quae lcgis '? »

Unde liquet eum, etsi legeret, nihil ex Scriptis intellexisse :

ideoque dlcebat : « De quo, quaeso, loquitur Propheta, de

» se ipso, an de alio ^? » Si lcctio sufficicbat, quomodoJudaei dum Vetus Testamentum legunt, ea qme de Christi

nataHbus, de signis, de mlracuhs, de loco, de tempore, de

cruce, de sepultura, de resurrectionc, de assumptione, de

sessione a dextris, de Spiritus sancti descensu, de Aposto-

lorum exitupcr universam terram, de ejeclione Synogogae,

de Ecclesiae nobllitate dicuntur, nondum hodie credlde-

runt. Non crgo sufficit lectio, nisi adsit et cognilio. Quem-

admodum enim si quis edat quidem , sed cibum non

coquat, is non vivet ; sic si quis legat, nihilquc diclorum

* Act, vxii, 5o, — • Ibid, 54,



- IN ILLUD : FILIUS EX SE NIHIL FACIT. 421

intelllgat, is rei veritatem non perclplet. Ne mlhl crgo

locum evangellcum proponlte tantum, sed illud interpre-

teminl. Hoc autem ab ipsls postulo, ut cum pravas eorum

expllcationes confutavcro, tum veritatls fundamentum

jaciam. Sic etiam arciiilecti faclnnt; non prius «•dlficlorum

fundamenta jaclunt, quam sordes ejecerint, ut luto xdl-

ficent, Hos et nos quoquc imitemur. DIc ergo, nlhil-ne

polest FiHus a se ipsofacere, nihil-ne prorsus? Neque enlni

dixit se quidem posse homines facere, sed Angelos non

posse; neque Angelos posse, sed Archnngclos non posse;

verum omnlno nihil. Imbecillllatem er2;o hoc dlctum

lesliflcalur? Slquldem secundum oplnionem luam non

potest, vi et necessitale cohibltus; si nempe a se ipso nihil

facit, nisi quce viderit Patrem facientem. En hac postmo-

dum reperta doctrlna ; (qua^ lamen omnla allena sunt ab

intcn^erata illa^ immortall, inenarrabili, InelTabili, ct incom-

prehensibili substantia. Ecqnid de Christo loquor? neque

enim de me ipso infimo, vill, tcrreno hcec Ilcet cffarl;

) non

posse me a me ipso quidquam facere; nec de le hoc dici

polest, nec de alio quoplam hominnm. Nam si hoc verumest, frustra gehennaetsuppllclum et poina; fruslra coronje,

pracmla, bona. Neque enim illa suslineblmus, si peccemus;

neque hls fruemur, sl recte egorimus; siquidem a nobis

ipsis nihil facimus. Praemia enim non operlbus proprie,

sed voluntali reposita sunt. ExempII causa, cum quis a

se ipso bonum operalur, tunc coronalur ac celebralur ; non

cum egerit simpllclter; sed quando cum voluntate et pro-

posito. Atque ut hcxc vera esse dlscatis : « Sunt eunichi,

«inquit, qui caslrati sunt ab homlnlbus; et sunt eunuchi,

» qni se ipsos castraverunt propter rcgnum ccelorum \ »

Eunuchos hic vocat, non cos^ qui sibi membra absclderunt,

sed qai cogitationem pravaui ac libidine plenam resecue-

• MaUh. XIX, 12.



422 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHinPISCOPI C. P.

riint, non gladio ferreo, sed ratiocinio et philosophia, et adiUud Dei auxih*o usi sunt. Ecce dno eunucliorum genera;

quorum ahi ab hominibus exseclisunt, alii pietatc permoti

pravam cogitationem amputarunt. Verumtamen etsi di-

verso modo castrali sunt, ambo tamen similiter a mulie-

rum concubitu abstinent. « Similiter »dixi, non secundumpropositum voluntatis, sed secundum rei naturam. Nequeenim eunuchus cum muh*ere rem habere possil, nequemonachus, qui se ipsum castravit. Rcs quidem una eadem-

que est, non item finis. Ideo cum de iUis dixisset, quodcastrati sint ab hominibus, nuUum ob id ipsis addidit pra3-

miumj naturas quippe non exercilalionis Ulud erat opus.

Hos autem in medium adductos regno ccelorum coronavit,

dicens : « Propter regnum ccelorum. » Alqui neque hlc,

neque iUe cum muHere rem habet; sed aUer necessitale,

aUer vcro propositorecle

agit,et a se ipso iUud praestat.

liomines-ne, dic mihi, a se ipsis hoc agere pessunt, ct phi-

losophari, et loqui, sexcentaque alia pcrficere; Augelorumvero Dominus nec parvum nec magnum quid n se ipso

agere poterit? Et quis haec ferat? Non audis Paulum dicen-

tem : « In magna domo non solum sunt vasa aurea et argen-

» tea, sed etiam lignea et fictilia, quaedam in honorem, qunr-

»dam autem in contumeliam. Si quis ergo emundaverit se

» ab ipsis, erit vas in honorem, sanctificalum Domino '. »

III. Yides hos etiam se ex se ipsis emendare? illud enim

significant hsec : « Si quis se ipsum emundaverit. » Quid

ergo illud est quod dicitur? Si cum familiaribus tantum et

amicis sermo esset, jam solutioncm attulissem; quia vero

cum inimiciset

hostibus res nobisest,

corum quoqueargumenta confutancla sunt, adducta dcnuo in medium

clausula, nt eam sic perspicuam reddamus. Quod enim

possimus ex nobis ipsis facere et diccre, salis commonstra-

* 2 Tim. XX, 21.



IN ILLUD : FILIUS EX SE NIIIIL FACIT. 4^*5

tnm est. Nisl enim illiicl esset, nequaquara pro nobis ope-

ribiis coronaremur. Iiilerrogandus iterum est haerelicus :

« Quld est : « Nisi qui viderit Palrem racientem, nihil a se

»Ipso facere potestPwAb hoc enim diclo, inquam, non ab

ejus interpretalione; imo potius neque a dicto, scd a prava

hsereticorum interpretatione, duplex necessario statuenda

creatio erit. Quomodoet qua ralione?« Nisi quid viderit^

«Inquit, Patrem facientem, nihil facere ])otest; » Ergo

necesse prorsus erit e&se opera Palris perfecta ; et esse aha

Fihi, quse ipse ad paterna respiciens creaverit. Nisi quid-piam, inquit, facientem viderit, non facit; ut ergo videat,

necesse est opera esse. Quid ergo, quaeso te? Unum vide-

mus solem, num duos mihi moastraie potes, ut unum a

Patrc faclum, ahum a Filio suspicer? num duas lunas,vel

terras, vel duo maria? et sic de ca^teris omnibus. Verumhoc nunquam dixeris; unus quippe sol est. Quomodo igitur

nihil facit, nisi viderit Patrem facientem? Solem cujus opus

esse vis? an Palris? ubi ergo Fib'i sol ? An Fiiii? ubl ergo

sol Patrls, quem videns Filius, alium similem fecerit? Quo-

modo stabit illud : « Omnia per ipsum facta sunt, et sine

» ipso faclum est nihil ' ? » Si enim omnia per ipsum,

quod tempus ascriui polest huic divisioni. Vides-ne ratio-

cinia ? quomodo vos ipsos implicatis, ac mendacium seipsum coarguit? Eccc eorum allata intcrpretatione, quo-

modo demonstravi ipsam a se ipsa Impeli. Sed et illud

libens adhuc quaererem :« Quis carnem nostram assumpsit,

et in virginalem vulvam descendit, Pater-ne,an Filius ? dic

mihi. » Nonne,ut omnibus palam est, unigcnitug DeiFilius?

Etenim Paulus sic alt : « Moc sentite in vobis, quod et in

» Christo Jesu, qui cum In forma Dei esset, non rapinam

» arbitratus est esse se aequalem Deo; sed semetipsum exi-

» nanlvit formam servl accipiens '. »Et, « Misit Deus Filium

» Joan. I, 3. — " Philip. «, 5.7.




» siuim iinigenll nm ; faclnm ex mulierC;, faclum snb legc '.

Omnisqne Scriptura, lum vetus tum nova, hujusmodi tes

timoniis plena est, ipsaque opera clamant Unigenitum

incarnatum esse , non Patrem. Utrum igitur Filius, viso

Patrc incarnato, incarnatus et ipse est; neque enim incar-

jiatus fuisset^ nisi vidisset ipsum incarnatum; siquidem

« Nun potest a se ipso facere quidquam, nisi vlderit Patrem

))facionlem. » Quandonam hoc Patrem fticientem viderit,

dicere non possis» Nec vero putes parvum id esse, quod.

factum est. Nam caput sahitis nostrie incarnalio Unigenili

est, et cjus ad nos usque demissio. Antequam enim hom.o

fieret, malilia tyrannidem exercebat, et profundissima nox

omnia occupabat, atqiie ubique arae et templa idolorum,

iiidor, fumus et torrentes sanguinis, non modo ovium

boumque, sed etiam hominum? nam « Sacrificaverunt

»fihos suos et filias suas daemoniis ^ » Et hsec popuhis, qui

Proplietas habcbat atque legem, qui Dei visu fruebalur,

qui in tot miraculls innulritus erat. Quod si hi tales erant,

cogita quomodo reliquae orbis partcs alTectie fuerint, a dae-

monibus exogilalae, sub nequitiai tyrannide redaclae, anlmi

morbis omnibus subjeclae, h*gna colcnles, Knpides ado-

rantes, monles, colles, saltus, arbores, hicus, fontes, llu-

vios : ecqnid caetera commemorcmus? ex Judoeorum enim

mahs, qiianta essent ahorum faclnora vidcre est. « Equi

»furentes in foeminas erant , unusquisque ad uxorem

sproximi sui hinniebat \ Cognovit bos possessorem suum,

»et asinus praesepe domini sui , Israel autcm me non

»cognovIt ^. Canes muti, qui non potuerunt lalrare ^. Fa-

»cies meretricis facta cst tibi^ apud omncs impudenter

«agebas^. Non est intehigens aut requirens Deum; omnes»dechnaverunt; simul inuliles facti sunt ". »Rursum ahus :

* Gal. IV, 4. - 2 Psal. cv, b-j, — ^ Jcr. v, 8. et Ezcch. xxii, 11.

4 Isai. 1, 3,— 5 Id. Lvi, lo,— ^ Jer, iu, 3.—. ' Psal, xiu, 2, 5, ct m, 3, 4.



IN ILLUD : FILIUS EX SE NIHIL FACIT. 4^5

« Frustra argcntarius argentum conflat; malltias eorum

»non sunt consumptae '. » Iterum alius : « Execratio et

»mendacium et furlum, et casdes ut adulterium effusa sunt

))super terram, et sanguinem in sanguine miscent '. » Rur-

sum alius : « Si mutabit /Elhiops peilem suam, et pardus

» maculas suas, et populus hic poterit judicium facercj cum» dldicerlt mala ^. » Alius iterum : « Vce mihi, o anima,

»quia periit plus de terra, et qui recte faciat in hominibus

» non est; omiies in sanguinem judlcant^. » Deus iterum :

« Odio habui, repuli festlvitates veslras, ct non odorabor«hostias in conventibus vestris ^. » Elias autem : « Altaria

»tua subverlerunt, et Prophetas tuos occiderunt, et ego

»rcllctus sum solus, et quaerunt anlmam meam ^. » Rur-

sum Deus : « Rellqui domum meam, dlmlsi hteredllatem

»meam, dedi dilectam animam meam in manus inlmico-

»rum ejus "k » David iterum : « Immolaverunt fdlos suos,

» et fihas suas daemonils; et efFuderunt sanguinem inno-

»centem, sangulnem fihorum suorum et fillarum ^. »

lY. \idlstl-ne malltlte tyrannidem? Canes fuerunt et

equi, et aslnis stupidlores, bobusque insensihores , in

ipsamque naturam insanlcrunl. Sed post incarnatloncm

Chrlsti quid ait Scrlplura ? « Pater nosler, qui es In coclls ^. 9

Antehac dlcebat Scriplura:

« \ ade ad formicam, piger'°.»

Post ha3C vero ellam adoptione dlgnali sumus, et ccelo

ascrlpli, cum Angelis choros agiaius, et ipsorum cantus

participes sumus, ac cum incorporels Potestalibus conccr-

tamus. Sublati sunt collcs, dlruta sunt lempla. Lapls esse

lapis vlsus cst, et hgnum esse hgnum deprehensum est,

arboresque arborcs; fonles ilem fontes. Qula enim Sol

juslitia; illuxil, rerum ostendlt naturam, quam prius oble-

' Jer. VI, 29 — 2 Oace iv, 2. — ^ Jer. xiii, 25. — 4 Mich. vii, 2.

— 5 Amos V, 21. — ^ 5 Reg. xix, 10. — 7 Jur. xu, 7.— ^ psal. cv,

57, 38. — 9 MaltU. v/, 9. — '/> Piov. vj, G.




nebrabat nox crrorls, et ignoranliae profnnda caligo, qnae

eorum,qui clecepti erant, oculos olTuscabat. Sed poslquam

densamerrorisnubem Solis justitiaeradius dissipavit,ubique

luxestetdies, imo splendida stabilisqueluxmeridionn. Persae

etiam, qui matres suas in uxores ducebant, virginilafem

nunc exercent. Et qui ante filios suos quasi non agnos-

centes mactabant, omnium mansuetissimi et mitissimi sunt.

Lupi ovium instar mansueti evaserunt; imo elinm ii, qui

lupis ipsis immaniores erant. Lupus cnim naturam non

ignorat, sed agnoscit foetum. Homines autem eliam illis

ferociores erant. Sed post incarnationem Unigenili ejusque

dispensationem, ejecta feritate, ad priorem reversi sunt

nobilitatem; imo ad angelicam virtutem evecli sunt. Et

antehac urbes quidem erant impietale plenfe ; horlie autem

solitudo philosophatur^ necnon tuguria monachornm in

montibus et saUibus, imitantium ipsam Angelorum vitam,

postquam pracsentem exuerunt. At quid opus est verborum

apparatu, cum res ipsaB loquantur, et sole clarius osten-

dant bcneficia, qua) post admirandum ilhim et spiritualem

Virginis partnm, ac post dispensalionem incarnalionem-

que, totum orbem occuparunt. Attamen tanlum tamquc

pra^clarum opus a se ipso fecit, quod et clamat Pnuhis

dicens: «

Qui cumin

forma Deiesset,

non rapinam arbi-))tratus est esse se (cqualem Deo; sed semctipsum exina-

»nivit, formam servi accipiens ^ r Audis, hasreticcj quod

se ipsum exinaniverit. Ac rursus ahbi : « Sicut et Christus

))dilexit nos, et tradidit semetipsum pro nobis oblationem

))et hostiam Deo in odorem suavilatis '. » Qui etiam « A se

)) ipso )) cruclfixus et« A se ipso ))immoKitus est; quamob-

rem ipse dicebat : « Polestatem habeo ponendi animam))meam, et potestatem habeo ileruni sumendi eam. Nemo» toUit eam a me ; ego pono cam a me ipso ^ » Quid hic dicis,

' Philip. II, 6f 7. — ^ Ephcs. V, 2. — ' Joan. x, )8.



IN ILLUD : IN QUA POTESTATE H^C FACIS. 4^7

»sl dlxeritis mihi, et cgo vobls respondebo. Joannis bap^

»lismas, inqult, unde erat, ex coelo, an ex hominibus ' ? »

Vide mihi fontem sapientiai, ut interrogatione mendacinm

arguat. Vide mihiVerbum Dei, rjuod syllogismis ncquitiam

evertit ; vide quoque maliliam, quomodo snis tclis confu-

dialur, ac suls pravis arlibus avellatur. (f Ba[}tisma Joannis

»unde erat, ex ccelo, an ex hominibus? » Illi quoque apud

se sermonls vim explorabant, et aiunt : « Si dlxerlmus ex

» coelo, dicet nobis : Cur ergo non credidistis ^ ? » Novit im-

probltas exllium suum. Novit sc per qu^ prolendlt, per

ea destrul. Qula Joanni non obtemperaverant, vcrebantur

dlcere ipsum ex Deo esse, ne e vesllgio sequeretur repre-

hensio. »81 autem dlxerimus, ex hominlbus, timemus tur-

))bam, ne lapidemur^ » Nam praeoccupata de Justo oplnlo,

inexorabllem advcrsum nos feret ultionem. )) Omnis cnini

»populus habebat Joannem sicut Prophelam^. » Nolucrunt

ergo vera dlcere, nempe quod ex Deo esset. Del namqueverltalem abjecerunt, ac mendacium dicere non ausi sunl.

ImpudentlcB eulm judicem habebant tlmorem, huncquenon divinum, sed humanum. Nam ita sc res habet. Mulli

sa^pe Dei tlmore non pra3diti, humano servlunt limorl.

Timcbant plebem. Utinam Deum, non plebem : illud nam-

que pietatls est, hoc impletalis. « Dlcunt ci : Nescimus ^ »

Vide quomodo nequltla in improbls latitet : vlde quomodoabsurdilalem suam impietas praidicat. Nam sicut vlpera,

aut immanisslma quoeque fera, in latibulls degens, sensini

e specu prodlt, nec omnino vult prodirc ; sic et Judaei in

anlro pravllalis versanles, sententiam suam in iucem nonproferunt : Quamobrem Dominus alt IlIIs : « Nec cgo dico

» vobis^. » Vlde quomodo sllcntium absurdam interroga-

tionem castigaverit : vide quomodo nequitlae non feccrlt

• Mattli. XXI, 24, 25. — ' Ibid. 26. — 3 Luc. xx, 6. — 4 Matlh.XXI, 26. — 5 Marc. xi, 55. — ^ Id. xxi; 27,



438 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARGIIIEPISCOPI C. P.

satis; sed averterit eos in meclio raliociniorum. Et qnodolim.contigit asinse Balaami, ut ncc ad dexteram, nec adsinistram posset declinarc, propler

Angelum, qui obviusstabat'; id accidit judaicaD improbilali, quoe nec. ad dcx-teram verltatis ausa est respicere, ob Servatorem abnega-tum, neque ad sinislram mendacii, melu plebis. Oportet

igitur nos quoque, fralres, bac regula a Domino accepta,

non omnia baerelicis interrogantibus dicere. Caim male in-

terrogaverit hasreticus, allera justa inlerrogalione absur-

dam ejus qucestionem solve. Sjcpe perconlalur hacreticus :

« Nosti Deum, an non nosti ?.-) Si dixeris : «Novi,.» slatim re -

ponit : « Ergo nosti quod colis?» Sane, inquit pius. Quis

cnim sustineat diccre se id colere quod non novit. Instat

ille : « Nosli ergo Dei substanliam ? » Si te scire negaveris,

stalim objiclt : « Ergo non nosLi id quod colis. » Vide mlhi

detorta verba; vide malignorum serpentium versntias.

Yides : verum turbari non oporlel. lilud enim, fratres,

sciendum est, multos esse sciendl modos. Potest quis scire

Denm csse, nec tamen scire quomodo sit. Quandoquidem

eliam apud nos homines mullac sunt cognitionis \\ee. Novi

hunc hominem in ista urbe manere, nec tamen novi quamartem exerceat ; novi alium talem exercenlem artem, nec

novi unde genus ducat. Partim nempe cognosco, parlim

ignoro. In summa, particularis cognitio non induclt per-

fectam sclenliam. neque non omnia cognosccre, particula-

rem tolllt cognitionem. Quidergo? Novi esse Deum, il-

lumque bonum , Immortalem , incorruptlbilem , queni

cogilatione capere non possimus, incomprehensibllem ,

incorporeum, immutabilem. Ha^c omnia novi, et cognos-

cens adoro. Quomodo autem sit non novi, neque edoctus

sum exquii ere quomodo slt, sed quod sit. Apostolo enlui

majorem neminem invcnio doclorcm, qui possit majorem

' Num. xxw, 26.



IN ILLtJD ! IN QVX POTESTATE tlMC FACIS. 445

toriini delicta in lingiia sunt, impiornm crimina in menle.

Ac sicnt impins mente qnidem a Deo sejnngitur viclelnrqnc

tamen ratione labiorum aliqnantnm ad enm accedere. Nam« Populns hic labiis me honorat, cor antem ejns longe est

» a me ^ ; » sic ct pius firmo corde prseditus, sa^pe h*ngna

hibitur. Ideo David Moysis defensionem suscipit, Propheta

Prophetam pnrgat : « Et irritavernnt eum ad aquam con-

» tradictionis, et vexatns est Moyses propter eos '; n non

propter se. Quid antem sibi vult ilhid : « Proptcr eos ? »

Non ex proprio animo incredulitatem exhibuit, sed con-turbatus ex contradiclione populi, non amphus mentemhabnit pnram, ntpote contnrbatam. Iljfic locutns sum ab

officina iniquitalis prolata. Ubi audisti genitum et ingeni-

tum? Ubi andisti novas illas, insanas lastnsque plenas dic-

tiones ? Circumscripta sunl illa, qucX Spiritns sunt, et in-

ducla vicissim ea, quas sunt diaboh. Si hsec qnaeris, Pau-

lum quare libi vindicas doctorem ?Si hnec curiose exploras,

Pelrnm te habere qnid gloriaris? Fidem nega, ct profer

quacstionem. Sed a Scriptura, inquit, non recedo, absit.

Inimicus et *** (i5) discipulus et ratiociniorum mngister?

ExpHca mihi qni raliocinia scctaris, quomodo Christus

jannis clausis ingressns sit. Qnid opus est aha tractare ?

nam isa^pe et dicentibus et audientibus detrimenlo sunt.Non dico tibi : « Invisibilem naturam expone : qnomodogenuit Pater? Qnis divina? generationis modus?» Dispen-

satlonis modum reqniro.

V. Dic qnomodo, januis clansis, ingressus sit Servator ^,

quomodo ingressum fuerit corpus. Negat natura corpo-

ris *** Evangeha. Si fidem sequor, veritas est cerlissima*

Qnomodo, januis clausis, ingressus est ? Non erat enim in-

corporea natura, qnse corpora omnia penetrat; sed erat

cum incorporea corpus ; idque erat incorporese nalurae

' Isai. XXIX, i3.— ' Psai. cv, 02. — 3 Joan, xx, 26.



446 S. JO. CHRYSOSTOMI ARGHlIiPISCOPI C. P,

organiim. Hoc quippe corpus humaiium Servator habuit.

Certe Discipuli acl novum miraculum respicientes, existi •

marunt spiritum csse, quia iikid naturam corporis supera-

bat*** dubitanlibus ait : « Palpale me, et videle ; quia

» Spirilus carncm et ossa non habet, sicut me videlis ha-

i»bere'. » Quomodo ingressus est ? Num asseres inslar

aeris soluli sunt? An forle corpus extenuatum est, sicque

permeavit ligni crassitudinem ? Ai neque tu dicere poles,

neque ego explanare valeo : nihil horum mihi Scriplura

tradidlt, rem non curiose perquiro : ea quoe praedicavit

sequor, etiamsi nollem ; ingressum esse credo : quomddo

autem non exploro. Ne pules *** clausis januis ingressus

est. Non dixit, «Rarefacta aut soluta janua ingressus est, »

sed « Januis clausis. » Quod factum est narravit, quis rei

modus fuerit non declaravit. Exiit Petrus e carcere; sed

aperlae sunt ei janure;, idque Scriptura significavit his ver-

bis : « Porta fcrrea ultro aperta est eis ^ » Non dixit:

« Uhro suscepit Petrum transeunlem : «humanum quippe

corpus erat, et ex humana niassa.Gorpus vero Ghristi, hu-

manum quidem erat, ob cognationera quam nobiscum

habet; divinum autem ob unionem verbo, et ob admira-

bilem Yirginis partum.Quomodo, januis clausis, ingressus

est? Quomodo, codVis clausis, ascendit? temeritatem taha

audentium ! pietalem cuncta credentium ! Sed quid ait

adversarius ? Non invenimus fidem ubique tutam ; reperi-

mus eani collapsam : non oportet sine examine credere,

sed cum diligenli perquisilione. Multa porro externa iis

concurrunt. Sunt enim aflinia haereticorum et Genlilium

sensa : illa daemonum invenla, haec dajmonum doclrina

sunt. Dicuut ergo quidam adversariorum fidei, noxium in

illa esso id quod ratiociniis non subjiciatur : et nisi fidei

adjungatur rationis examen, nullum credenti lucrum af-

* Luc. XXIV, 59. — ' Act. xn, 10.



IN ILLUD : IN QUA POTESTATB H^C FACIS. 44?

ferre. Uiide enim vis, inquit, naturam fidei exominarc?

Vis-ne, inquit, a principio, ab ipsa mundi crealionc. In-

quire de eo, quem vocalis proloplaslum. Invenio illuin a

fide cecidisse. Considera maligni dtemonis verba, qui om-iiia facile audet aggredi, qualia audeat, quaenam loquatur,

quaenam oblendat. Vos dicitis, inquit, serpentem ilii di-

xisse : « Quocumque die comederitis, inquit, eritis sicut

» dii scienles bonum et malum '. » Credidit serpenti, quod

credidisset perlit. Principium ergo, malorum est lldes.

Hffic ad nos illi veritatis inimici, piaj religionis hosles.Sed

ignorant impii veram fidei definitionem, nesciunt quid ob-

jiciant. Non enim dicimus quemlibet, qui omnibus credat»

fidem habere, ac fidelem praedicari; nequecum,qui obvio

cuivis credit, esse fidclem; sed eum, qui verc Deo credit.

Num ostendisti Adamum quod Deo credidisset periisse?

Quod diabolo crediderit lapsus est ; qtiod Deo non credi-

derit, cecidit. Cur dicta pervertis? Audi Jeremiam dicen-

tem : « Audile me, qui odio habetis judicium, qui omnia

» recta perverlitis \ » Alqui dicere oportuit , principiuni

nialorum incredulilas. Nam si credidisset Deo dicenti :

« Quocumque die comederitis, morte moriemini ^, » non

lapsus fuisset, sed habuisset fidem, fidem inquam, tutam

ad salulem. Noli unquam fidei nomen calumniari. Nonenim ille, qui cuilibet credit, fidelis est; sed qui Deo cre-

dit, is fidehs est et dicilur. Absline a quaislionibus, et

amplectere lidem. Fides omnia illuminat, fides omnia

sanctificat, fides Spiritu sancto dignatur. Nam o Stephanus

»plenus gratia et fortitudine "*. y Nisi prailuxisset fides, for-

titudo in sancto viro non secuta fuisset. Ubi fides, illic et

virtus seu fortitudo; ubi increduhtas, illic infirmitas. Prin-

cipium bonorum, fides; fons bonorum , fides. Sumamus

* Cen. III, 5. — ^ Mich. ui ^ 9. — ^ Gen. u, 27. ^ * Act,

VI, 8.



448 S. JO. CIIRYSOSTOMl ARCniliPISCOPI C. P.

arma salulis. Gur diclionibus servis, el vcritalem fugis?

Cur profers ea, qua3 ne Angelorum quidem natura invcsti-

gare audetPQuid dico Angelorum natura? quae ne da)-

niones quidem audent. Non vis scqui Petrum? Non vis

sequi Paulum? non Angelos? non Cherubim ? non Sera*

phim ? Esto saltem da^monum discipulus. "Viderunt dae-

niones Servatorem, et aiebant illi : « Sine, quid nobis et

» tibi, Fili Dei ' ? » Daemones Filium confitentur, et tii, hae-

retice, blasphemas? daemones aequalem faciunt, et tu inse-

qualitatem ndstruis ? Ecquid faciam ? ait heereticus j

cumDominus dicat : o Ut cognoscantle solum verum Deum ', »

Solum dixit, sohim proidicavit verum Denm Patrem. Ye-

ritatem sector per Deum annuntiatam. Vocem « Solius »

sectaris, et htlerae servis? Serva terminos in rerum disqui-

sitione. Dicit Deus per Prophetam : « Ego sum primus , et

»ego postea, et ahus praeter me non est; justus et Salvalor

«praeter me non est : et converlimini ad me, et salvi erilis

» ab extremis lerra?. Ego sum Deus ct non est ahus. Per

memelipsum juro. Ego primus, et ego post haec ^ : » atque

intuht , « Et non est aHus prasler me. » Yidete quomodo

ostendat solltariam naturam , qute nihil commune habeat

cum alia natura separata. Hccc porro Deus ait : « Ego sum,

»et non est alius ^, » qui per Prophetam ait : « Exlendi

»coeIum solus. «Attende tu voci « Solus, » quandoquidem

profers, « Solum verum Deum. Extendi coelum sojus. »Si-

mihtcr quoque hic, « Ego sum , et non est ahus : per me-

»metipsum jnro. » Animum adhibe pariter auctorilati et

potentiac loquentis; quod dixerit : « Non est olius: » ct

,

« Solum sum, » et hoc, « I^er memelipsum juravi ; » signi-

ficatque neminem se loquentc majorem cs-e. Unde ait

etiam Apostolus :« Quoniam neminem habuit, per qucm

* Marc. 1, 24. — * Joan. xvii, 5. — 3 Isai". xliv, 6, ct xlv, ai,—^ Id. XLiv, 24.



IN ILttJD : IN QtA POTESTATE HJIC FACIS. 449

»jnraret, majorem, juravit per semetlpsum ^ » Non habet

ergo majorem qiii dicit : «Per memetipsum juro; siquidem

»egredietur de ore meo justilia; sermones mei non aver-

»tentur '. » Et quid juras? « Quia mihi curvabiiur omne»genu, et omnis hngua confitebitur Deum verum ^. «Quis

haec dicit, hacretice? Pater an Fihus? Apud me fidelem,

cunctosque pios, Patris est dignitas, et Filii auctoritas. Hocenim observes velim, multa eorum quae dicimus , pugnan-

tium non docentium more prsedicari. Mihi firmum stat

dogma pietatis, et cuilibet fideli, nempe ubi sohis h)quitur

Pater, ibi comprehendi etiam FiHum et Spiritum sanctum.

Ubi FiHus loquitur, ibi Patris adest aucloritas; ubi Pater

auctoritatem exercet, ibi Fihi est potestas; ubi Spiritus

sanctus operalur, Patris operatio est. Non scinditur sanctae

Trinitatis gloria, quia non scinditur doctrinae veritas. Ne

confitearis unum regnum.VI. Hsec a me dicta sunt, quia hostem exerceo; ne forte

quidam sycophanlae dicant. Vide quomodo dixerit omnia

esse Filii, et Filium loqui, et ostendit quidem ahenam esse

prophetiam Patris, propriam vero Filii. Stat mihi incon-

cussaFihi meta. Certamcn cst haecexercitalio. Hic ostendo

Filium loquentem, et cum tibi persuasero, mihi etiam per-

suasero Patremloqui, FiHum prajdicare, Spiritum sanctum

oracula fundere. a Ego primum, ego et post haec, et prcetcr

»me Deus non est. Per memetipsum juro. »Quis est qui

dicit : « Ego sum et non est aHus, »et, « De ore meo egre-

» dietur justitia : et sermones mei non averlentur. Quia

» mihi curvabit se omne genu, et omnis Hngua confilebitur

»Deum verum ? » Quomodo ponis diclum ? In quem assu-mis nomen? Sed tu ne discas ea qua? ignoras; neque ego

quod. non novi effero. Sequamur magistrum spiritualem,

qui nos deducere valeat ad pietatem. Ne igitur ex me au-

! Hebr. vi, i3. —• * Isai, xlv, io. —• » Ibid, a^»

LJCXIX. 29



45o S. JO. CHRYSOSTOMi ARCHIEPISCOPI C. P.

cllas, sed audi mecum. Ego ecclesiaslicorum dogmatum

Paulum novi doclorem. Gum Pauhim dico, Christum prse-

dico ; ipse enim erat qui in Paulo hxjuebalur, secundum

iUud diclum : « An expcrimentum qusDritis ejus, qui In me» loquitur Chrisli ' ? » Hanc igitur prajmissam Esaiae pro-

pheliam : « Ego sum, et non est ahus , » et , « Per memet-

))ipsum juro, qula mihi curvablt sc omne genu , et omnis

«hngua confilebltur Deum verum; »Paulus de Chrlsto ac-

ciplt. Et ubi hanc invenls demonstratlonem? AdRomanos

scrlbcns alt : « Tu autem quid judicas fratrem luum? aut

» tu quare spernis fratrem tuum? Cur Invicem judicatis?

«Omnes enim slabinius ante tribunal Chrlstl. Scriplum est

»enim : Yivo ego, dicit Dominus, quoniam mihi flectetur

» omnegenu, et oninis Hngua confllebilur Deum verum '.

Ille est qui ait : « Ego sum, et non est alius; per memet-

» ipsum juro ; quia mlhl curvabltur omne genu. » SI ergo

Paulus prophetlam Chrlsto refert,- qui aulem apud Pro-

phetam loquitur est Christus ; dicit vero Christus : « Ego

» sum solus, et non est alius, » ergo Patrem ejiclt Divinitate

atqui non ejicit; revera namque non ejicit; individua eiiim

cst gloria. Ergo ch\re demonstratum est , quemadmodumFiHus cum diclt : « Egosum solus, »non ejlclt Patrem ; ita

neque cum de Patre dlcit : « Ut cognoscant te solum verum»Deum; » se Ipsum sejungere a vcritate. Neque hoc solum

salubriter docetur; sed etiam Christum esseverum Deum,

ex ipso testimonlo Infertur. Subjungit enlm, « Et omnis

»lingua confilebitur Deum verum. » Prolnde qui dicit :

« Ego solus et ego verus, «>FilIus est. Cur ergo conlendil

de verbis ubi consenlit verltas? Cur Ilaque dlxerit : « Te

» solum verum Deum , » ediscc , et ne concerta. Servator

prseceptor est mundl, corrector orbls, qui lapsa erigit, er-

rantia reducit, et inveterala renovat. Quia noverat ser-

' 2 Gort xixi, 3.-2 llom, xiv, lo, ii.



IN ILLUD : m QUA. POTIiSTATK HMC FACIS. 4^1

monem suum processurum , et per lolum orbem propa-

gandum ad corrigendum gentilitium errorem , et ad coar-

guendam judaicam incredulitatem , ulrinquc acuto ususest sermone; ut dum dicit : « Verum et solum Deum , v

plures falsosque deos traduceret, cumquesubdil, « Et quem

«misisti Ghrislum, » ilios qui incarnationem negaverant

confutaret. Praedicat solum verum Deum; non scparando

se, sedinstrumenta erroris destruendo. Atque ut discas,

frater, ipsum esse et verum Deum , et veri Dei Filium

,

Joannes evangelista in quo haec scripta sunt : nam in

Evangclio secundum Joannem habetur : « Ut cognoscant

» te solum verum Deum ; » idem ille prceco, qui haec praedi-

cavit, in Epistola sua scribit : « Prima aulem epistola inter

ca qucein Ecclesia recipiuntur, non inter apocrypba recen-

selur : nam secundam et tertiam Patres extra canonem po-

nunt (i4)« » Primam vero Epistolam Joannis esse, omnesconsentiunt. Quid igitur ille sanctus per epistolam de DeC

loquens praidicet animadvertere nccesse est. « Scimus

»inquit, quoniam Filius Dei venit, et dedit nobis sensum,

» ut cognoscamns iilum, qui verus est, et simus in vero, in

«Filio ejus Jesu Christo. Hic esl verus Deus, et vita

^aeterna '. » Isle, fratres, et illa dixit, et hacc praedicavit.

Adhuc, si placet, de voce « Solus » philosophemur et dis'-

putemus. Adversus infidelem multae sagittce miltantur, non

ut corpora vulnerent , sed ut sententias corrigant. Emit-

lantur verba ad fideles, sagittae vcro ad infideles. Nam« Sagittai potenlis acutffi, populi sub te cudent, in corde

«inimicorum ^ » Ait ergo beatus Jcremias, sivepolius Ba-

ruch, qui discipulus illius fuit, sicut Elisajus Eha^ :« Qui«proeparavit lerram in {clcrnum tempus, rcplevil eam ju-

» menlis et quadrupedibus : eaiisit lumen et vaclit, vocavit

» illud, et obedivi^t iiii in trcmore. Slelkc autein fulserunt



452 S. JO. CHRYSOSTOMi ARCHIEPISCOPI C. P.

))in cuslocliis suis, et InGlatae sunt; vocavit ipsas stellns,

»inquit, et dixerunt : Adsumus, et fuiserunt in laetilia ei

)>qui fecit illas '. » Et post tantam theologiam ait ; « llic

»est Deus nosler, non aeslimabitur alius ad cum '. » Ani-

madvcrte diligenter, quo pacto alterum excludat : « Nonsaeslimabitur alius ad eum. Ineenit omnem viam scientioe,

»etdediteam Jacob puero suo, et Israel dilecto suo. Post

»hacc in terra visus est , el cum hominibus conversatus

»est '. » Hic Deus noster ad quem non aestimabitur alius,

in terra visus est, et cum hominibus conversatus est postea.

Yides veritatem confirmatam : vide ut errori adilum in-

tercludat ; ne Judaeus veritalem calumnietur et dicat :

« Deus visus est a Moyse; apparuit enim Deus in monte.

Praeler eum non est alius : » nec ejicit Patrem n divina

dignitale. Pater si solus nominatus fuerit, cxterminabil-ne

Filium a communi dignitate? Quando dicit Deus, sivc

Pater, sive Filius, se solum unum esse, non negat nalurae

suae consortium. Pater Filium non ejicit, Fihus non negat

Patrem; sed cum similia dicuntur, contra idolorum erro-

rem sermo habetur. Cur contra Unigenitum blasphemiam

apparns? Idohs Deus non dat gloriam suam; on neque ei

dat quem genuit? Dat cerle non secundum gratiam , sed

secundum naturae consorlium. Unde vero dcmonstraturChrislum gloriam Patris accipere? Ait enim: « Gloriam

» meam alteri non dabo ^. »

Yll. Audi quid ipse Servator cum Apostolis disserens

dicat : « Cum venerit Filius hominis in gloria Patris sui ^,

postquam ille prius dixisset : « Gloriam meam alteri non

» dabo. » Scrutare dictum, et invenies sensum. « Gloriam

»meam, non dixit, FiUo meo non dabo; »sed, «Alteri non

» dabo. » Atcrum autem est id quod est alienum a consortio,

' Barucb. in, 52-55. — ^ Ibid, 56. — ^ Ibid . 5/, 5S. — < Isai',

xui, 8, — ?, Marc. vin, 58,



IN ILLUD : IN QUA POTESTATE HiEC FACIS. 4^3

et a notiira separaliim. Filius antem non est alter. Nam« Ego et Pater unum sumus \ » Glare ergo demonslratuni

est illud, « Ut cognoscant te solum verum Deum, » non au-ferre a Filio esse verum Deum. Ne repudies sermonemcum calumnia, quasi scnsus suspectus relictus slt. Id quodpassi sunt quidam e fratribus circa caiicem. Ac si enimsentenlia solulionem non accepisset , sic accusationem in-

lulerunt. Nam dixerunt : « Suspensam et sublimem reliquit

disquisitionem. » Quld autem ^ fratres, amplius dicendum

suppetebat! Quid prius diclis deerat ad demonstrationem?

Primo quidem, « Si possibile est transeat a me calix iste^.»

Et ad id quod per illam diclionem suggeritur; videtur

enim dictio supplicantem sub aliam poleslatem redigere;

atttilimus vocem illam Domini, quae omni certc divina auc-

loritale plena est , dicentisque dignitalem exhibet : « Po-

» testatem habeo ponendi animam meam» et potestatem» habco snmendi eam ^, «dlxlmusque illuda liabeo, »divi-

nilalisproprium esse; Ulud vero ; «Sipossibile est, transeat

» a me calix iste, » rationc carnis dictum esse , non ratione

Divinitatis. Atque insuper Domini teslimonium adduximus

in confirmalionem, quamobrem dixit : « Spiritus promptus

»esl, caro autem infirma ^ : »et annotavimus rem esse ab-

surdissimam, cum ipse Dominus carni ascribat, nos ia

divinam majeslatem dicti vilitalem conjicere. Sed ut Do-

mini scopum declaremus, cur nempe dixerit : « Transeat

»a me calix'* »non quod refugeret crucis dispensationem,

mortem recusabat; sed quia imperiti circa dispensationem

illam, in cruce scandalum passuri erant, hac usus est voce.

Iterumque hanc sententiam secutum est hoc testlmonium :

« Orale ut non intretis in tentationem ^. » Alii vero calum-

niati sunt, ac si dixissemus : « Si fieri posset ut alio mortis

genere o^conomlam impleret. »Hocporro nec diclum fuit,

' Joan. X, 5o. — » Malth. xxvj, 39.— ' Joan. x, 18. — < Mallli.

XXVI, 4i« -~ * Ibid.



454 S. JO. CimYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

nec dicclur unquam. Non dixi : « Alia morte; sed alio

modo 03conomiam implcri; »hoc est, citra mortem. Namcaliccm inicrprelatns sum : illud autem allter, tanqnam,

cilra morlem. Atque hoc factum esl, non qiiod vere Do-minus recusaverit mori pro mundo; sed quod fidem facere

voluerit infirmitati carnis , atque ostendere carnem vere

fuisse id quod limebat, ct turbabatur : nam « Spirilus

»promptus est, caro autem infirma. »Carni verba infirmi-

latis ascribit , Divinitatis majestatem non laesit. Cur cri-

minaris quse non dico? Cur cahimniaris quaj non prsedlco?

Alium modum dixi, non mortis, sed oeconomia^. Neque

enim dictum est : « Si possiblle est, muletur calix iste. t Carnis

est infirmilas, incarnationis est passio. Profert infirmitatis

Yerba , ut ostendat se hac indutum esse natura , quae

mortem formidat. Ut ne autem rursum dictioni servias, ex

abundanti illud quoque adduxi : « Quse est ratio, Apostolos

fortiter mortem conculcare, Apostolorum vero Dominumtimuisse et horruisse mortis acccssum? »Haec et nunc di-

cam, fratres. Paulus« Non solum alllgari , sed eliam mori

»propter nomen Christi ' » paratum se strenue pronun-

tiat; Pauli vero Dominus mori recusat ? Et Pauh quidem

cor non moeret; anima vero Christi turbatur? Nam ait ;

« Nunc onima mea turbata est '. » Haec omnia vobis tes-

tibus locutus sum. Verum his non obtemperas? Sed illud,

» Si possibile est, » adhuc offendlculo est tibi? Sanc quidem

ait. Congrediamur, fratres, cum contentioso,simu]que ni-

tamur ilios erigere qui incredulltotis infirmitate lapsi sunt.

Si poteslalem habuisset Cbristus, non dixisset : « Si possi-

»bile est, transeat. » Accusa ergo etiam Deum , qui in lege

iis verbis usus est, quse ab ejus polestate longe distcnt.

Ait enim Moysi Deus, cum loquerelur in monlc Sina, per

magnum illud terribileque ostenium : cum omnis Iremeret

* Act XXI, i3. — ^ Joan. xii, 17.



IN ILLUD : IN QUA POTESTATE II.EC FACIS. 4^5

popiilus, aiuliens vocem Del viventis. Qui omnium poles-

tatem habet, et omnia omnibus dispensat, ait Moysi Deus

omnium largitor : « Quis dabit csse cor eorum in eis , ut

))limeant me, et custodiant omnibus diebus, ut bene sit

))eis, et filiis eorum * ? » Dicit Dcus :« Quis dablt popiilo

»huic cor? i> Ei quis, Domine, te validior, ut det? Konne

tu es qui cuncta das, prcesertim qua? ad pietatem spcctanl ?

Nisi tu es, ([ui cor bonum das dibgentibus te, nisi tues qui

largiris , quare David hoc a te pclit, « Cor mundum crea

»in me Deus'? »

Gor mundum a te postulant Prophelae

,

ahaque bona munera, atque cordis puritntem; et humana

utens voce dicit : « Quis dablt populo huic cor? » Et quis

phis dat quam tu? Verumtamen licet tu pra) bonilate sic

Jocutus sis, at bealus Moyses non adhccsit sermoni luo,

sed publicavil majestatem tuam , oslendit auctoritatem,

patefecit potentlam. Dicit populo in Deuleronomio :

« Dedit vobls Dominus Deus cor ad sciendum, ct oculos

)) ad videndum, et aurcs ad audiendum usque In diem

» hanc ^. »

YIII. Vides iilum dare cor, oculos, aures et omnla ? Qui

ergo is, qul omnia dat dicebat : « Quis dabit populo huic

» cor tale ? » Quo paclo rursus, nisl ipse cor daret , diceret

per Ezechielem: «

Et extraham ex eis cor lapidcum, et» dabo eis cor carneum, et scribam legem meam in cor-

» dibus eorum "^? » Sicut ergo illic ipse Deus, qui dare potcst

cor bonum, dicit : « Quis dablt?»ita et Unigenitus Patris,

qui potestate sua replet orbem terrarum, dlcitque cumauctoritate : « Polestalem habco ponendi animam meam ,

»et potestalem habeo sumendi eam '^

: » adhuc respondet

exhumana Ibrma et rationecarnalis infirmilatis, his verbis:

« Si possibile est, transcat a me cnlix ^. »Ne igltur calum-

' Deut. V, 29, — » Psal. l, 12. — ^ Deut. xxix, 4. — '^ Ezech. xi,

19, et Jer. xxxi, 53. ~ ' Joan, x, 18. — ^ Matlh. xxvi, 59.



456 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

niemlnl clrca ea, quae dlcta non fucrunt, sed inhaerete iis,

quaeprcedicatasunt : necrimineminl doctrinam, qui sensumnon percipitis. Sclo unde in calumniam prorumpas : scio

unde sic afFectussis. Humanusest affectus, invldkemorbus.Namutoculus, sipurus sit, cunctarecte videt ac discernit;

sin fumus invaserit , et pulchritudinem visus labefactarit,

aut si pulvis inciderit, obtundit visum; neque recte videt

ut ante : ita nunc quoque audltores singuli, donec purumhabent fidei ocuhim, puram charitatis palpebram, recte

pureque vident; at si fumus bhisphemia) dicla invaserit,

aut invidiaj pulvis animum subierit, turbat intuitura, men-tisque puritalem toUIt; ac quai non audivit, audivisse

putat , quoeque audlvit , non probe intellexlt. Quapropter

cum praevldcret dlvina Scriptura oITendlcula eorum qui in

sacris Lllteris cogitationeoberraturierant, quldamex Pro-

phetls chmiavlt post impletam divlnam praedlcalionem :

« Quis sapiens et inlelllget haec? et vir prudens , et cog-»noscet h.Tc? Qula rectte viac Domini, justl ambulabunt

» in eis '. » Ne itaque, frater, yerba convertas in ofFendlcuIa.

Nudus sermo, nuda veritas. Non unus, non duo , non

decem, non cenlum auclierunt, multiludo est immensa et

innumera Pelagus pletatis est Ecclesla, non fluclibus agi-

tatum, sed fide plenum (i5). Apud nos non palitur nau-

fragium scapha doctrinae, non pellitur, non turbalur, non

lempestallbus agitatur; sed ut ad tranqulllum porlum in

animas dillgentlum Deum nppellit. Alque haec hactenusi

Caeterum illud conslderare oporlet, sanclos Dei in calum-

nias Incidore. Quld mlrum si nos vilcs, humlles, qui nihll

sumus, ut ita dicam, calumniis impetlmur? Annon audlsli

Davidls verba, «Eripemca calumnils hominum"".

» Galum-niam passi sunt ellam sancli Servaloris Apostoll , ut ait et

bcalus Paulus : « Et non sicut blasphemamur, ct sicut

* Oscc IV, 10. — 2 Psal, cxvin, i54.



IN ILLUD : IN QUA POTESTATE H^EC FACIS. 4^7

» alunt quidam nos dlcere : Faclamus mala , ut veniant

»bona \ » Non mcereo, cum sanclis calumnla aflectus; etsi

indlgnus sim sanctorum consortlo. Judlces vos omnes ha-beo, atque ante vos omncs communem Patrem nostrum

,

qul non ex praeJLidicata opinlone , sed re cognila judicat.

Novit cogllaliones nostras , cognoscit et verba, quod ab

ipso haec cdocti fiierimus. Poslulamus a vobls num repre-

henderlt dicta, eaque correxerit : verum nlhil suspicatus

est. Certc si emendasset, non odio, sed charitate motus id

fcclsset. Quem enim diligit pater, arguit; quem vero non

corrigit, avcrsalur. Admirandus autem hlc Pater, et recte

dicta comprobat, et errores emendat. Hoc enim patris

proprlum est, recte dlcta ac cum fide pra'dlcata laudibus

celebrare. SuITicit ergo omnlum Instar ejus suflVagium,

atque imprimis sancllssimi Dei. Caeterum plae adhcTereamus

rehgioni , servemus fidem intemeratam. Credlle veritati,

ne contradicite veritatl. Ne fidem adulteres , divinam na-

turam ne curiose explores, ne mortahbus ratioclniis im-

mortalem dignitalem subjicias. Periculosa est ratiocina-

lionum via; tuta et firma intelligentla confessionis fidei.

Vera sapientiaestfidcs. Audiquid dicatdlvloum oraculum :

« Nam etsl quls erk perfectus inter fillos hominum , si ab

» Il!o abfuerit ea quae a tc est sapientia , ad nihilum repU'

))tabitur '. » Fuge quagsllones, nequc verba fulei praeferas.

Paulum habe magistrum, Petrum tibl ascribe praecep-

torem : illorum fldem sectare. Audl Petrum dlcentem :

« Tu es Christus, filius Dci vivl ^. »Sequere Paulum aperle

FiliuQiDei celebrantem, ac modo quidem dlcenlem : « Lo-

» cutus est nobis Deus in Filio , per quem fecit et sascula :

»qui cum sit splcndor gloriae, et figura substantiac, por-

«lansque omnia verbo virtutis suae ^ : » modo iterum prae-

' Rom. iii, 8. — * Sap. ix, G. — ' Maltli, xvi, iG, — ^ Hebr.

1, 2.



458 S. JO. CHRYSOSTOMI AnCHlEPISCOPI C. P.

dlcantem, ubi de JudtTis ngit ; « Quorum patres noslri , ox

» quibns est Christus secundum Ccirncm, qui est supcr

»omnia Deiis benedictus in ssecula sa?culorum. Amen ^ »

HOMILIA.

De tnslituenda secundum Deiim vita, et in illud, Angusla

est porta etc. item expUcatio Oratio7iis, Pater nosler.

I. Omnis Scriptura^ divinitus inspiratse leclio animumadhibentibus pia3 religionis notllinm alTert ; vencranda au-

tcm Evangellorum Scrlptura prieslanlioribus documentis

exceliit : qUfne enlm in ea elTeruntur dicla, supremi llegis

sunt oracula. Quamobrem iis, qui dicta ejus aacurate non

observarlnt, horriblle impendet suppllcium. Si enim is, qui

torrenorum principum leges transgreditur, indeprecabiles

omnino pnsnas Juet ; quanto magls qui coelestls Domini

jussa detrectat, intolerandls cruciatlbus aflicielur? Quia

igilur magnum est incurlne perlculum, summa cum dili-

gentla jamjam leclis attendamus. Quaj sunt aulem illa ?

« Angusta est, inquit, porta et arcta via, quaa ducit ad vl-

» tam : et pauci inveniunt eam '. » Et rursus : « Lata esl

»porta, et spnliosa via, quae ducit ad perdltlonem, et multi

» sunt qui transeunt per eam ^. » Horum ego frefjuens

audltor verborum, homlnuuique studia cernens inanibus

in rebus posila, dictorum verltatcm vchemenler admlror.

Omnes quippe in lala gradlunlur via, omnes rebus inhiant

pr.Tscnlibus, futurorumque cogitationem nunquam susci-

piunt : sed ad corporeas vokiptatcs cum Impetu asslduequc

ferunlur, animas vero suas slnunt fame conlabescere ; cum-

' Rom. IX, 5. — 2 MallU. vu, 4. — ^ Ibid. i3.



DE ANGUSTA PORTA ET IN ORAT. DOSIINICAM. 45^

que innumeris quotidie vulneribus confodiantur, eorum,

in quibus versantur, malorum nullum habent sensum :

ac qui in corporeis segritudinibus ad medicos adeunt, ipsos

domum evocant, amplissimamque iilis mercedem retri-

Luunt; lolerantiam vero summnmexhibent, et curationem

sustlnent hiborlosam, quo valetudinem consequantur cor-

poris ; ilh', inquam, male afTectam animam prorsus negli-

gunt, expetendamque ejus sanitatem contemnunt; licet

probe sciant corpus mortale et corruplloni obnoxium esse,

vernisque floribus consimile ; perinde enim marccscit,

extinguitur, corrumpitur ; animam vero immortalitate

praedllam, et ad Imaginem Dei factam, cui concredlta sunt

anlmalis corporis gubernacula. Quod enim esl aurlga cur-

rui, gubernalor navi, musicus instrumento, idlpsum huic

terreno vasculo esse animam praeceplt opifex ille. llaec ha-

benas tenet, clavum moderatur, et chordas pulsat : quodcum scienter facit, suavissimum virtutisreddit concentum :

cum aulem vel remiserit sonos, vel intenderit phis quamoporteat, et artem et harmoniam labefactat. Hujus ergo

animae curam abjlciunt multi mortales, nec minima qui-

dem illam cura dlgnantur ; sed totum vitai tempus in cor-

poreas sollicitudines impendunt. Atquehiquidem nauticum

vilae genus amplectuntur, ac cum fluctibus et ventis con-

certant : vitam mortemque secum semper una clrcumfe-

rentes, spemque salutis totamexigulscommlttentes tabuHs.

Illi agriculturge sudores suscipiunt, boves aratro jungunt,

terram sulcant, nunc sementem jaciunt, nunc metunt :

modo plantant, modo vlndemlae dant operam ; et hac in

mlserla lotum tempus emetiuntur. Alllmercaturam adeunt,

et ea de causa terra marlque peregrlnantur, ahenum solum

suoanteferentes, patriam, genus, amicos, conjuges, liberos

relinquunt, exiguiquc lucri causa libenter paragrant. Sedquid atlinet artes omnes enumerare, quas in usum corporis



46o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

commentl sunt homines, in quibus die noctuque versanles,

curam corporis sibi suscipiimt, animam vero despiciunt

esurientem, silientem, squallenlem, sordibus foedatam,

sexcentisque agitatam oerumnis? Cacterum post tantos illos

sudores laboresque mortale corpus a morte non vindicant,

animamque immortalem cum morlali corpore aeternis sup-

pliciis subjiciant.

II. Tantam ego mortalinm animis ofFusam ignorantiam,

ingruentemque ipsis densamcaliginem deflcns, vellem utique

sublimem quamdam reperire speculam, quae universa mihihominum genera oculis subjiceret : vocemque dari mihi,

quae posset ab universis terraj finibus exaudiri, ut Davidi-

cum ilkim sonum ederem : « Fihi hominum, usquequo

))gravi corde? ut quid dibgitis vanitalem, et quaeritis mcn-)) dacium *? »dum terrena ccelcstibus, temporaneaoeternis,

corruptibiha incorruptibilibus anteponitis. Usquequo oculos

clauditis, aures obturatis, divinamque illom vocem quoli-

die clamantem non auditis : « Petite et dabitur vobis,

»quaerite, et invenietis; pulsate, et parietur vobis. Oinnis

))enim cjui pelit, accipit ; et qui quscrlt, invenit, ct pulsanti

))aperielur '^? » Quin vero nonnulli imperfectiorcs sunt, et

ad saecularia proni, carnalibusque cogitationibus indulgcnt;

non ea qua oporteret ratione preces adhibent; ideo com-munis omnium Dominus precandi nobis formam prncscrip-

sit dicens : « Orantes aulem, nolile multum loqui, sicut

DClhnici : putant enim, quodin multiloquioexaudientur ^.

Mulliloquium vocans fulilitatem, mullitudine verborum

redundantem, utilitateque carentem. Subindicat igitur

Dominus, dum mulliloquium prohibct, non oportere eos,

qui precantur, fluxa et corruptibilia postulare : non corpo-

ris pulchritudinem, qurc tempore marcessit, el morbo Li-

befactatur, dcmumque morle delclur. Tr.lis namque est

' Psal, IV, 3. — ' Matth. vii, 7. -- » Mallh. vi, 7.



DE ANGTJSTA PORTA ET IN ORAT. DOMINICAM. 46

corporis pulchritudo, flos minlme diuturnus ( 16 ), qui

pauxillum in juvenlulis vere floret, sed brevi lemporis de-

cursu corrumpitur. Si quis vero substanliam ejus explorarevelit, tunc illum magis despuere poterit. Nihil enim alind

est, quam pituita, sanguis et humor, cibique mansi chylus.

Hinc enim oculi, genae, nares, supercilia, labla, tofumque

corpus irrigatur : qu^e si desinat irrigatio, illa forniie venus-

tas prorsus desinet. Non pecuniarum facultates, quae aqua-

ruminslar fluvialium influuntet dcfluunt, et nuncad iUum,

nunc ad alium Iransiliunt : quae possessorem fugiunt, et

apud se dillgentes manere recusant : insidlatores vero

niuitos habent, tineas, fures, sycophantas, incendia, nau-

fragia, bellorum incursus, popvdorum seditiones, domesti-

corum nequitias, chlrographorum amissiones, vel additio-

nes, imminutiones : aliaque malta, qusepecuniarum amantes

invadunt,detrimenta. Non dlgnitatum potentiam, quae et

ipsamultaparitincommoda, sollicltudinum tabem, insomnia

frequentia, invidorum insldias, iuimicorum machinamenta,

subdoiam rhetorum argutiam, quse compositis verbis veri-

tatem circumvenit, judiclbusque ipsis magnum pericuium

creat. Sunt enim, sunt revera multlloqui viri muiti, et fu-

tilibus instructi verbis, qui iia3C et similia a Deo universorum

postulant, eorumque, quoe veresunt bona, nullamrationem

habent. Atqui medicum medicamentorum usum non aegroli

docent, sed hl^ quantumvis durus molestusque slt curatio-

nis modus, quae ab illo offeruntur, sustlnent. Ilemque gu-

bernatorem non vcctores jubent hoc illove modo clavum

lenere, et navim dlrigcre ; sed in tabulatis sedentes, illius

periliae, nonmodo

secundls venlis, sed etiam exlremo in-

gruente perlculo sese commiltunt. Uni tontum Deo, qui

qua3 nobis uliiia opportunaque sunt accurale novit, illi

maie feriati iiomines cedere nesciunt, sed perniciosa quasi

utilia postulant, perinde atque a;grotus, qui a medico petit,




noneaqu?emorbum(lepellant,seclt[iicematerIamillammorbi

matrem alant. Yerum medicus infumi preccs non acUniltit,

sed etiamsi lacrymantem ingementemque videat, artis praj-

ceptis obtemperabit potius cjuam illius flectalur lacrymis;

tumque medici inobsecjuentiam, non inhumanitatem, scd

humanitalem vocamus.Contravero si a^groto morcm gerat,

ejusque voluptati obsequatur, hoslililer cum illo agit; sin

renitatur, ejusquecupiditatem oppugnet, misericordiaatque

cleme.nlia utltur. Sic animarum nostrarum Mcdicus, qua^

noxia futura sunt pelenlibusnunquam dederit. INeque enim

patres prolis amantes, filiis adhuc tenellis gladios aut ignitos

carbones pelentibus, unquam porrexerint ; norunt enim

haec damno futura esse si dentur. Nonnulli vero in extre-

mam prolapsi dementiam, non modo corpoiis pulchiitu-

dinem, divitias, potcntiam caeteraque id genus ab univer-

sorum Deo postulant; sed etiam inimicis suis imprecantur^

ipsoscjue pcenis supplicioque affici rogant : et quem sibi

propilium benignumque esse precanlur, inimicis immitem

inhumanumque esse peroptant. Quaeomnia Dominus repri- ,

mere prieoccupans, multiloquium vetat, docetque quid sit

in oratione dicendum : acpaucis verbis ad omnemvirtutem

instituit. Illa cjuippe verba non modo doctrina ad precali-

dam sunt, sed etiam ad perfectam vitam institutio.

III. Quaenam autem illa sint, et quis eorum sensus, dili-

gentissime exc|uiramus, eaque tanquam divinas leges non

dubitanter observemus : « Pater noster, cjui cs in coelis '. »

O quantam erga homines benignitatem ! o quantam digni-

tatis excelientiam! Ecquis sermo erit ad gralias tantorum

bonorum Largitori agendas satis? Perpende, dilecle, tuse

mecEque naturae vilitalem:

scrutare cognationem, teriam,pulverem,lutum, laterem, cinercm. E lerra namqueefilcti,

in terram demum resolvimur. His perpensis, inscrulabiles

' Malth. VI, 9,



DE ANGUSTA PORTA ET IN ORAT. DOMINICAM. 4^^

dlvlnoe erga nos benignltalis cllvltlas cum stnpore consl Jera :

quod palrem illum vocare jussus sls, terrenus coelestcm,

morlalls immorlalem, corruptibills incorruptibiiem, tem-

poraneus a^ternum, qul heri aut nuper lutum eras, eum qui

ante sa?cula Deus erat. Profecto non ad illam frustra emit-

tendam vocem edoctus es ; sed ut ad Illam, quam llngua

tua protullt, patrls appellationem, reverentia commolus,

ejus benignitatem imlteris ; quemadmodum alibi dicit :

« Estote similes Patrls vestri, qui in coelis est, qul solem

»suum oriri facit super maios et bonos, et pluit super jus-

»tosetinjustos '. » Nonpotest benignumDeumpatremappel-

larequisqulsest feroci immiliqne auimo : neque enimservat

illas benignilatis, quse iu coelesli patria est, tesseras, sed

in ferlnam se speciem transmutavit, atque a dlvina illa no-

bililate excidlt, secundum illud David dicturn : « Homo» cum in honore esset, non inlellexit : comparatus est ju-

»mentis inslpientibus, et slmills factus est illis ^ » Etenim

qui ut taurus insilit et Invadit, ut aslnus calce ferit, ut ca-

melus injurice meminit, ut ursus vorat, ut lupus rapit, ut

scorpius punglt, subdole agit ut vulpes, hlnnit ad fceminas

instar equi emissarii, qui possit dlgnam fiiio vocem emit-

tere, patremque Deum couipellare? Quem hunc igitur vo-

ccmus? Fcram-ne? At ferae uno ex enumeratis vitio labo-

rant, hlc vero omnia simul complectens, ferltate Ipsa cITc-

ratior est. Ecquid dico feram? fera quavis deterlor ille est.

Etenim ferae licet natura sua immites sint, liumana tamen

arte cicures fiunt et mansuescunt. Ilic vero homo, qui in-

sitam illis a natura feritatem, in mansuetudlnem, quaj

contra illarum naturam est, commulat,quam excusatlonem

liabebit, qui inditam sibi a natura mansuetudincm, iu fe-

ritatem naturae suae contrariam convertit; et quod erat

natura ferum, mlle reddidit, se vero natura mitem, feruni

* Matlh. V, 45. — * Psal, xlvhi, 29.



464 s. jo. CHtivsosToitft AncniRPiscopi c. p.

efTecIt? Et qnl leonem mlllgat iractabllemque faclt, Iram

suam leone redcllt intractabiliorem ? At in leone duo sunt

impedimenta, quod is ralione careat, et quod caRterorum

omnium slt ferocisslmus : et tamen per divinltus inditam

sapientiam, ferinam illam superat naturam ; verum is, qui

in feris naturam vinclt, in se Ipso et naturae, et proposlli

voluntarii bonum perdit : dumque leonem facit hominem,

se ex homlne factum esse leonem pro nlhilo ducll. Illi quae

suDra naturam sunt impertit, sibi quae contra naturam

sunt asclsclt. Quomodo igitur, talis cum slt; Deum polerit

appellare patrem ? Quisquis igitur erga proxlmum mltis

humanusque est, qulque In se peccantes non ulclscitur,

sed beneficiis injurlas sibi illalas remunerat, is sl Deum ap-

pellet patrem non reus agltur. Orationls vlm diligenter ad-

verie, quomodo nobis mutuum amorem pragciplat, atque

charltatis aflectu omnes conjungnt. Neque enlm dicere

jusslt : « Pater mi, qul es in coelis; »sed« Pater noster, qui

»es in coells; » ut edocti nos communem habere palrem,

fralernam mutuo benevolenliam exhlbeamus. Deinde nos

instllult ut terram terrenaque rcllnquamus, nec terrenls

inhiemus, sed assumplis fidci alis, per aerem volemus 8ethe-

raque transcendamus, et quem vocamuspalrem quaeramus,

jubelque dicere « Paler nosler, qul es In coelis, » non quod

Deus in ccells tantum sit: sed ut nos in terra volutatos ad

coelum respiclendum inducat, noblsque ccelestlum bono-

rum pulchrltudlne illustratis id conferat, ut concupiscen-

tia noslra tola eo iraducatur.

IV. Secundam deinde clausulam adjlcit : « Sancllficelur

»nomen tuum. »Ne quls vero insipienter existimct sancti.

ficationis accessionem Deo attribul, dum dicilur : « Sancti-

«ficetur nomen tuum ; » Sanctus enim est, et omnlno

sanctus, et sanctorum sanctisslmus. Hanc autem ipsi lau-

dem offerunt Seraphim , sic incessabili voce clamantes



DE ANGUSTA PORTA LT IN CTwVT. DOMlNfCAM. 4^>->

«Sanchis, Sanclus, Sancliis Dominus sabaolh : plenum est

»cceluin et terra gloria cjns'. » Sed quemadmoilurn ii, qui

reges acclamationibus excipiunt, ac reges imperatorcsquc

vocant, non illis itl allribuunt quod non habent, sed quod

habent laudibus celebrant; ita et nos non eam, qute absit,

sanctitatem Deo oflerimus, cum dicimus ; « Sanctificetur

» nomcn tuum, » sed eam, qute inest, landibus celebramus :

namillud, «Sanclificetur.Midipsum estquod, «Glorificctur.))

Hacilaque

voce docemur,ut vitam

cumvirtute

ducamus,nt eam videntes homines, coelestem Patrem nostrum glo-

rificent, ut alibi dicilur : « Luceat lux vestra cornm homi-

» nibus, ut videant opera vestra bona, et glorificent Palrem

«veslrum, qui in eoelis est *. » Postea edocemur dicero :

« Adveniat regnum tunm, » perturbalionum corporalium

oppressi tyrannide, et sexcentis tentationum insullibus im-

petili, Dei regno egemus, ut peccalum non regnet in mor*tali corpore nostro, ita ut illi in cupiditatibus obsequamur,

nlque non exhibeamus membra nostra arma iinquitatis

peccalo, sed exhibeamus arma juslitise Dei, et Regi SiECuIo-

rum militemus^ Ad hrec etiam docemur, ne praesenlcm

vilam magni faciamus, sed prossenlia despiciamus, futura

vero, ulpotemanentia concupiscamus

, etregnum illud

quneramus cceleste a.^ternumque, nec praescntlbus volupla-

libus h.Treamus; non formfe corporum, non pecuniaj vi,

non possessionum abundantiaB, non gemmarum mngnifi.-

centiae, non aedium splendori, non iaiperiis, et mililaribus

prtefecturis, non purpura^, non diademoti , non opsoniis ei;

laulis cpulis, neque aliis quibuslibet eorum, qua3 sensus

noslros inescare solent : sed iis omnibus valere jussis,

regnum cffilorum indesinenter appetamus. iianc vero vir-

tutem postquam nos docuit, dicerc jubet : « Fiat voluntas

* Isai. vj, o^ ct Apoc. IV, 8.-2 Matih. v, i6. •— ^ Rom, vt,

12, l5.

Lxxix, 3o



466 S. JO. CHRYS08T0MI ARCHIEPISCOPI C. P.

Bliia slcut in ccelo et In lerra '. «Poslquani enim noLis fu-

tm^oruni amorem inditlit, necnon regni coelestis concupis-

cenliam, hoc vulneratos desiclerio ad haec dicenda compa-

rat : « Fiat volunlas tua, sicut in coelo et in terra. » Da

nohis, inquit, Domine, ut cceleslem illam vilac ralionem

sequamur, ut ea, quae lu vis, nos etiam vehmus : opitulare

i<i;itur debili vohintatis proposito, quod ea, quae jubes exe-

qul cupit, sed corporis infirmitale praepeditur : porrige

pianum currere quidem volentibus, sed ad claudicandura

coactis. Alis instructa est anima, sed illam caro gravemefficit : hoBC ad cceleslia velox est, illa vero gravis et ad

tcrrena proclivis. Adsit modo auxilium luum, et ea, quae

fieri non posse videnlur, faciUa evadent, «Fiat iglturvo-

»luntas tua sicut in ccelo et in lerra. »

V. Quia vero terram commemorat, atque ils, qui ex

terra procreati sunt , in illaque versantur terreno amicli

corpore, congruenti cibo est opus, necessario subjunxit

« Panem nostrum supersubslantlalem da nobis hodle". »

Panem supersubstantlalem petere jussit, non in delecta-

mentum, sed in ahmentum, quod decedlt de ccrpore sup-

plens, et interitum ex famefuturumdepellens. Non instruc-

tas daplbus mensas, non opsonia varia, non dellcatos fer-

culorum apparalus, non plslorum arlificla, non vina odoredemulcenlia, et qua? alia palatum deleclant, venlrcm one-

rant, menlem obscurant, et corpori vires addunt ut Insul-

tet animae, acpuUum aurigae reddunt indocilem. Non haec

ut poscamus oratlo docuit, sed supersubstanlialem panem,

id est, qui In subslantlam corporis Iranslt, eamque con-

firmare potest. liuncvero panem non admuUum annorum

numerum pelere jubemur, sed qui ad hodlernum tantum

diem satis sit : « Nolite, inquit, solliclti esse in craslinum ^.

Cur enlm dc crastino quis sollicilus slt , qui non ipsum

' MaUh. VI, 10. — * Ibid. u. — ' Ibid. 54.



DE ANGUSTA. PORTA ET IN ORAT. DOMINICAM. 4^7

dlem crastinum cerlo visnrns slt : sed qiii laborem suscipit,

fructum iion decerpll ? In Deo igllur fiduciam colloca :

« Qui dat escam omni carni ', » Qui tibi corpus dedit, ani-

mamque insplravit , teque animal rationale constituit,

atqne omnia tlbi bona ante formatlonem prfeparavlt, quo-

modo te formatum aspernabllur, « Qui solem snum orlri

»facit super malos et bonos, et pinit super justos et injus-

» tos ^ ? » Hulc igitur si fidas, quotldianum tantnm posce ali-

mentum, illi crastini curam rellnque, quemadmodum et

beatus David dlxit : « Jacta super Dominum curam tnam,

»et Ipse te enulriet^. » Ita cum superlorlbus verbis snpre-

mam pbllosopblam docuisset, gnarus fieri non posse, ut

nos homlnes mortall corpore clrcnmdati non cadamns,

etiam hoc diccre docuit :« Et dimltte nobis debita nostra,

» slcnt et nos dlmittimns debitorlbus nostrls^. » Tria simnl

bona hisce verbis operatur : eos, qui ad summum virtutis

gradum pervenernnt, de se medlocriter sentire docet, ju-

betque recte faclis non confidere, sed formldare atque

tremere praeterltorum memorcs peccatornm : quod et di-

vinns Paulus facit, post sexcenta prasclare gesta dicens :

« Qnonlam Chrlstus Jesus venit in mundnm ad salvandum

» peccatores, quorum primus ego sum ^. » Non dlxlt, « Eram,»

sed, «Sum,» praesentem se semperfaclnorum memoriam ha-

bere significans. Eos igitnr, qui in supremo virlutis gradu

snnt, ex humilltate tutelam per haec verba paravit : eos

antem, qui post baptismi gratiam lapsl sunt, de salute des-

perare sua non sinit; sed docet ab animarnm Medico pe-

tere venlae remedia. Ad haec vero humanitatis doctrinam

snggerit. \ nlt enlm nos mltes erga eos esse, qul culpae snnt

obnoxil, et injuriarum nobls Illatarum immemores, ut per

veniam ipsis datam et nos veniam consequamur, et ipsi

• Psal. cxxxv, 25. — 2 Matlh, v, 45.— * Psal. nv, 25.— 4 Malth.

VI, 12, — ' 1 Tiin, 1, x5.

3o.



468 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCfllEMSCOM C. P.

prseenntes benignltatls modnm et mensuram nfTeramus :

tantum enlm recipere postulamns, quantum proxlmo lar-

gltisumus

: et tanlamvenlam

rogamns,quantam

deblto-

rlbus concedlmns. Insnperque dlcere docemur : «Et nenos

jrtlnducas in tentatlonem, sed llbera nos a malo'. » Multa

namque nobls ex diaboll opera accedunt tristla : multa

item cx homlnibus, vel palam infestls, vel clam insidlanli-

Lus. Corpus etlam modo contra animam Insurgens grave

damnum infert; modo voriis debilitatum morbis, dolores

nobls atque languores parit. Ilaque cum multa et vario nos

nndique tristia adorlantup, ab iis omnibus ut liberemur; a

Deo nniversorum petere inslitulmur. Ipso namque vindice

sedaturomnlstempestas, fluctns In tranquillltatemcedunt

malignusque ille pudefactus discedlt, quemadmodum ol;m

relictis hominlbus, ad porcos discessit : neqne tamen iilud

injnssus facere est ausus. Qui vero ne in porcos quidem

potestatem habet, quo pacto homines pervlgiles animoque

temperantes Del scptos praesidio, qui eum rcgem esse suumputant, vlncere posslt? Quapropter in fine orationis Dei

regnnm, virtntem et polentlam ostendit dicens : « Qnoniam» tnum est regnnm et potestas et glorla in saecula. Amen '.

Hoc, inqult, abs te peto, qui tc novi regem omnlum,

jeterno pr<xdilnm imperio, qul omnla, quaBCumque velis,

potes, et gloria clrcnmdatus es, quam nemo possit inferre.

Pro his autem omnibus gratias agamns el, qui nos lanlis

dignatus est bonis; qnia ipsi convenit omnis gloria, honor

et imperium, Patri, Filio et Spiritui sancto, nunc et sem-

per, ct in saecula saeculornm. Amen.

* Mattb. VI, 10. — » liccc clausula abcst io Valgala, at lantiunlcgitur in Biblii.s graccis.



IN ILLUD : MESSIS QUIDEM MULTA. 4^9

^V\ VV> i\\\ V\ \ VV^rVVN- VWAVXVWWVVWW\ VV\iW\ vv\ w\ w\ vv\ w\ vv\ wvvw vv\ VV\ W\ W\ WVV»AW\ vw

HOMILIA.

liablla in Ecclesia ApostoU, postquam eplscopus paucls

conclonatas fuerat. In illud : Messis quideai multa,

operarii autem pauci '.

I. Yidislis seiiem et juvencm; senem corpore, juvencm

animo? Vidistis canitiem vlgentem, et senectulem firmitate

valenlem ? Talcsenim sunt res apud nos, contra quam apud

externos. Apud externos enim senectus inutilis est ; ut miles

qui in illam actatem pervcnit, non polest arcumtendere, non

telum emittere, non liastam vibrare, neque in equiim cons-

cenderc,neque muros oppug;nare, neque aliud quidpiam fa-

cerc. Et gubernator , cum senectus vires altenuavit, non

polest funes lendere, non vcla extcndere, non ^ubcrnaculum

Iractare, nonclavostransfcrre, non cum fluctibus pugnare,

nec quid simile facere. ilursus agricola in a3lale simili,

non boves jungcre, non aratrum traherc, non secarc ler-

ram aul sulcos scindere, non arborem colere, non meten-

libus se adjungere, non aliquid similc facerc poteril. Sed

corum singuli domi sedent , actatis debilitale delcnli, ac

necessitate magna, et nihil valente senectute compediti.

Verum non sic Ecclesioe doctor. Sed tunc maxime concer-

tabit, concioni operam dabit, doctrinam proponet, et po-

puli raores componerc conabitur. Scncctus enim in aliis

quidcm inutilis est, in Ecclesia autem et in virtulis labori-

bus utilissima. Etenim beatus Ahraham, tunc maximumccrtamen iniil, cum bujusmodi aetatis esset. Tunc enim,

tunc naturae tyrannidem vicit, e ifilium maclAvit. Macta-

1 Matth 37.




vit enim si non re, sallem voliintate; si non cum rei fine,

at cum proposlto ; si non opere, at mente. Tunc suorumipse viscerum sacerdos factus cst : ex ipsa fere natura sese

transferens, et in coelum appellens, admirandum illud et

stupcndum opus perfecit. Et Paulus orbis doctor in pro-

funda senectute ad mirabiles illos agones apparalus crat,

et vincula, calenas et carceres in seuiore corpore cummulla conslantia ferebat : et hoc illc declarnns diccbat :

« Ut Paulus senex, nunc et vinclus in Chrislo Jesu'. »

Et htcc dico; non quod juventutem spernam. Nam et illi

qui fornacem calcarunt , juvenes, admodumet pueri erant

:

et qui propheliae donum aecepit Jeremias, Danicl quoque

cum leones frenabat, et proptcr inefFabilem fiduciam ar~

cana somniorum rcgis in medium adduxit, eique qui vidc-

rat declaravit; admodum juvcnis erat , et nihil impedi-

menti juventus attuHt ad virtutem viri. Apudexleros enim,

ut dixi, et senectus intempesliva ct juventus immatura

multum impedimenlo fuerint; in virlulis vero certamini-

Lus non item; sed uno tantum animi proposilo cst opus,

animaque prtXparata : ac neque juventus est inulilis, neque

senium ineptum. Sed in utraque actate oriri videris malu-

ros fruclus : dummodo, ut dicebam, animam quis habeat

vigilem, et quae sciat philosophari, alque ex magna virtule,

Dei benevolentiam attrahal. Ne quis ergo objiciat ad

ignaviae excusalionem vel juventulcm vel seneclutem

quandoquidem eliam nunc muhi juvenes hoc spirituale

theatrum replent ; senes aulem in iiippodromis indecore

segerunt. AHi vero senes rursum caniliem concionem au-

dienles ornant, juvenesque alii pcr illa spcctacula juvcn-

tulem suam rationis expprlem commonslrant. Kliamsi

enim multi hic compareant, at non salior. Noque cuim

mullos tantum hic adessc vellcm : sed omncs, et nemincm

* Philcm. 9.



IN ILLUD : MESSIS QUIDEM MULTA.J' l^'] \

in Ecclesla desiderari. Quapropler qaandiii cxtra caulani

illl sunt, diruniporel doloribus discindor. Nani pastor ille,

qui> nonaginta-novem ovlbus reliciis, ad unam errnntemproperabal, nequc priius abslitit, quam iliam ad j^regem

reduxisset; multam ea in re curam impendit. Gentenarius

enim numerus claudicabat, donoc unam accepit, et tunc

centum verc ccutum fuere, cum illa reducla et servata fuit.

Ne mihi enim dixeris unum esse fratrem qui periit. Sed

cogila quod sit frater^ quod iliud sit animal, pro quo Deus

tantam curam gerit, pro quo lanta facta fuere, pro quo

pretiosus sanguis efFusus et tantum pretium solulum fuit

propter qucm ccelum exlensum est, sol accensus est, luna

currit, varius iiie steilarum cliorus fulget, aer extensus cst,

mare efTusum, terra fundala cst, fontes scaturiunt, llumina

manant, monles firmati sunt : propter quem prata et liorti,

propter quem semina ct arbores, propler qucm diversaplantarum genera; proptcr quem ea^ quai in montibus,

quae in deserlis, quae in urbibus, quae in planitie, quae in

sallibus, quai in collibus. Propter quem innumeri piscium

populi, propter quem varia quadrupcdum gcnera, tam di-

versae avium species ; propter quem lex, Proplielie, Apos-

toli, propler quem innumera miracula facta sunt. Quidopus est tam mulla dicere? propler quem unigenitus Dei

Filius liomo factus est, et occisus fuit.

II. Cogita quanta Deus operatus sit prosaluteliominum,

et nullum dcspicias hominem. Secl postquam hocspiriluale

ihenlrum solulum fuerit, qua.'re illum qui abfuil, el ne

prius desistas, quom iHum reduxcris et malri conjinixeris,

atque a mala consuctudinc abduxcris, et caplivum serva-verls, alque inunersum in niare cxlraxeris, et a feris cap-

tum ab immanibus beiluls liberaveris. Qunm enim veniaui,

quam defensionem habueris? Ad Aposlolorum ihecas veni-

mus : videmus ipsorum vuinera ct sligmata, sanguincm



4^2 S. JO. CrmYSOSTOMI ARCHir.PISCOPI C. P.

llaenlem aiiro pretiosiorem, catenas, flagella, mortes qno-

tidianas, quas pro Ecclesia passi siint. Pauli cliscipulum

uLique cum Paulo circumcurrcnlcm, et mngistro a^qunn-

dum, vitulumque cum tauro jugatum; primi Aposlolorum

Iratrem, piscatorem, qui sagenam explicat, ct homines pro

piscibus piscalur: Evangelii pra^conem. Et quasi in prato

de ejus praeclaris gestis laelemur. Qui vero nos deserue-

runt,equorum irrationabiliumspectatores sedent, conviciis

et contumeliis se mutuo impetenles, furorem et pugnam,

quae nullam causam habeat, incendentes, gaudio fruentes,quod miserabilius est ipso dolore, de aurigis victoribus, de

equis fractis, quo quid irrationabilius fuerit? Cur, quaeso,

gaudcs? cur exultas ? cur exilis, et inde laetus descendis ?

Tu vero cur doles, et pra.^ pudore te occultas caput incli-

nans, animumque tuum lacerans ? Quia ille vicit, et alter

victus est? Et quid hsec ad te? Quam rationcm habere

possit haec seu tristitia, seuUetitia? Quo supplicio uterqne

digni non fuerilis? Cum anima tua quotidie in vitiis volu-

tetur, id nihil curas, deque animalibus irrationabilibus

deque hominibus ratione carentibus vel gaudes vel doles?

Sed ne totam concionem in haec insumenles tempus tera-

nius,iIlorum correptionemvcstra) charitati commcndanles,

iis quae hodic lecta sunt demus operam, et in Scripturarumdivinarum pratum vos inducere conemur. Nam illa prato

sunt simiha. Sicut enim in prato diversi floros sunt, om-nesque pulchcrrimi spectatoris oculos altrahunl; ila et in

Scripturis divinis videre est. Nam beatus David ad se

menlem nostram attrahit , et aposlolicum dictum circa

Timotheum; insuperque audax ille Esaias dc humana na-

lura philosophans , illorumqae Dominus Jesus Discipulos

alloquens, ac dicens :« Messis quidem multa, operarii au-

tem pauci '. » Age, si placet, hoc dicluin in medium addu-

1 Matlh. IX, 37,



%'-

IN ILLUD : MESSIS QUIDEM MUI.TA. /J?^

centcs, ejus scnsa expllcemus. Etsi enim breve dictum

illud est, at pelagus immensum scnlentiarum nobis oiTert.

Quapropter ad ipsum cum magno studio accedamus. Quiacnim vidit, inqult, mulliludinem divulsam, dicit Discipu-

]is : « Messis quidem muUa , operarii autem pauci. » Quaj

messis, dic mihi, et car sic hanc doctrinam vocavit? Atqui

messis rei finis est. Cum enim semen in sinum terrae jac-

tum humidilate fruitur, deinde humectatum et inflatura

adjacentem terram occupat : postea in divisiones multas

expansum cum in profundum radices suas miserit, ante-

quam appareat imum occupat. Deindc paulatim , sole,

pluvia et aere nulrituin germinatione terra3 augelur , et

cflicitur quidem primum herba virens, et tenera iblia emit-

tit. Deinde immaluram spicam eflort : et instante vere

rursus paulatim muturescens, inter stipulam et aristas

plenum fruclum rcddit. Tunc demum pgricola falcemacuens, messores congregat, et collcctumfructumin domodeponit : messis est igitur finls omnis laborls et agricultu-

ra3. Quomodo ergo id messem vocat, cum res adhiic in

prooemiis ct inilils esset. Impielas enim ubique terrarum

domlnabalur : ara) ardebanl, ct idola adorabantur, Jesus

despiciebatur, et profunda nox omnia contiuebat. Hyemserat acerba, maro lempestatibus agitatum, venlis vehe-

mentibus humanam vitam turbantibus, vitiis tyrannidem

exercentibus, immersisque omnibus. Ubique enlm fornica-

tio, adulterium et L^sclvla : ublque avarltla, rapinae, befla.

Sanguis in terra, sanguii in inari, sanguis eorum qui im-

mersi fuerant, et ca^des istuc intulerant, bella frequeniia,

ct pugna3, civilesque cocdes, caides inquam, omnlbus exe-

crabiliores. Nam filil idohs immoiabantur, natura ignora-

batur, cognolio invertebatur. Ubique prseclpitla el scopuli

et saxa latentia gravia; nuUus homo gubernator erat. Imo

gubernatores pauci ia Jud^coruni geate, Nemoque ercit qui



4^4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

auLliret, naiitis inter se mutno disceptantlbns, et olter al-

tertim concidenlibns et in marc praBcipilantibus. Etenim

ScythaB, Thraces, Mauri, Indi, PersflC, Sarmatae, et qui

Gragciam et cjui Epirum incolebant, et omnis fere, qunG sub

ccelo est, dasmones colebat ct ab execrandis illis spiritibus

omnia pessumdabanlur , rcgio quaevis, urbs, dcicrtum,

tcrra, mare, barbari, Graecia, montes, sallus et collcs. Una

Judaeorum natio, qua3 pietatem sectari vidcbatur, Prophe-

tas habebat, et divinre cognitionis parva semina. Verumilla Inpsu temporis obruta erant : et doctores gentis illius

accusatores acerbi peccalorum suorum facli sunt : ac ncr

dum alios erudirent et ad pielatem instilucrent, aliis ofFen-

diculo tunc erant. Et hoc dcclarans Propheta dicebat :

«Propler vos noraen mcum bhispematur in gcntibus'. »

III. Quomodo ergo cum tot mala orbem occuparent,

ac nondum semina jacta fuissent; ubiquc enim spina?, tri >

Luli, herba3 maloe, nondum expurgata terra, neque aralro

admisso, nulloque sulco facto, quoiTiodo, inquam, de messe

loquitur, et dicit : « iMcssis multa ? » Et cur sic Evangelium

vocal? Quia rcs ita dispositae erant. Missurus autem illos

erat per totiim orbem ; verisimile est autem illos turbatos

fuisse, et secum reputavisse ac dixisse : « Quomodo hcri

potcst; cum undeclm tantum simus; unus cnim a fern cap-

lus est; idiotas, illlUeratos, pauperes, obscuros, nudos,

unam tunicam habenles, nudipcdes, non zonam, non vir-

gnm, noii obolum ferchtes, ut lotum mundum pcrcurrcre

valeamiis, sic dlspositum, ipsumque a velcri consueludine

avellere, et ad Novi Testamenti doginata iuduccre, ct pc-

regrinam quamdam doclriuam iuculcarc. Qunndonam spi-

nas avellemus ? Quandonam semina jacicinus? Quandomenlem eorum ul agrum colemus? Quando rcddclur se-

men ? Quis nos non abrlpiet ? Quis non per praicipilia dabit ?

* Isai. Lu, 5, Ezecli. xxxri, 20, et Rom. 11, 24.



IN ILLUD : MESSIS QUIDEM MULTA. 47^

Quomoclo polerimiis vel os operire? stare, dispiitare, com-parere anle tot miliia hominum? Qiiomodo lyrannorum

furorcm comprimemus, populornm sediliones, philosopho-rum apparatns, rhetorum gravilotem, prsejndicati animi

tyrannidem, veteris consueludinis vim, daemonum insidias,

anirnas mille morbis alFcctas? Nos igitur undecim, quo-

modo omnes, qui per orbem sunt, corrigemus; idiol^e sa-

pientes, nudi armatos, subditi princines, qui unan:j tene-

miis linguam adversus innumeras hnguas dlspulantcs, et

adversus gentes barbaras diverScTque hngucc? Quis uos

feret, quorum ne quidem linguam audire possit? » Ne hocsecum reputantes turbarentur, Evangeliuin messem ap-

pellavit; ac si diceret : « Omnia apparata sunt, omnia or-

dinala. Ad paratam vos fructuum collectionem mitto. Eo-

dem ipso die etseminare et rnetere poleritis. »Sicut igitur

agricola ad messem exiens gaudet et laetus exultat, laboreset difficultates non memoria repetcns; sed quasi ad pro-

venlun-^ paratum feslinans, et ad annuos fructus currens.

Nihil mihi apparet impcdimenli vel obicis, nulla fuluri in-

cerlitudo; non imbres, grandincs, icslus, non malus ille

locustarum exercitus. Nam qui messi dat operam, nihil tale

suspicatur. Ideo choreas agentes, exultantes, laboribus in

cumbunt. Ita et vos, imo cum majori voluptate in orbemexire necesse est. Messis enim est res isthccc; messis mul-

tamhabens facilltalem ; messis, quae paralas vobismonslrat

spgeles. Loqui solum oporlet, non laborare. Foenori dato

mihi linguam, inquit, ct vldebltis fructum maturum in re-

gia horrea inductum. Ideo mlltens illos poslea, dicebat :

« Ecce cgo voblscum sum omnibus diebus usque ad con-«summationem s.tcuII '. n Jpse enim erat qui dllficilia faci-

lia rcddebat, et quod Prophela dicebat : a Ego ante le vado,

»et montes complanabo ^; » haec Apostoiis sensibili modo' Matth. xxvm, 20. — ' Isai. xlv, 2.



47^> S' JO* CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

contlgenint. Praeibat illis Christus, et viani facilem redde-

Lat. IIoc et magniis il!e praeco Esaias significans dicebat :

« Oamis vallis iiiiplebiliir, oninis mons el coUis hnmiliabi-

» tnr \ » Non de monlibus ct coUibus loquens ; neque enini

hoccontigit; sed arrogantes, inflatos ct allum sapienles,

montium nomine indicat. Yerum omnes Christus humiiia-

vit, humilitale, quae sublimilale plena est : et montes pla-

intiem ellecit. Sic aulem vocat arrogantes; non propler

subhmitatem mentis illorum, scd propter infructuosam

arrogantiam, et steriHtalem anim«, atque sermonum in-sensibiHtatem. Quemadmodum enim mons fructum non

tulerit ; sic neque arroganlia; imo vero non sic, sed multo

gravius. Mons enim non fruclum tulerit; arroganlia vero

non sokim non dat fruclum; sed illum qui exislit ut mar-

cescat ellicit, et germinanlem exsiccat : sicut e contrario

humilitas; non modo ilhim, qui exlat, fructum fovet ; sed

etiam eum, qui non erat, gignere solet.

IV. Eorum vero quoB diximus exemph^ magna sunt Pha-

risceus et I^ibHcanus. I'lle enim cum arroganlia ascendens,

non modo non fructum peperit ; sed eliam eum qui exta-

bat perdidit. Publicanus vero, vacuus cum esset, ct nihil

boni ha])eret, prcecl-irum opus sibi fecit. Quia enim solum

ingemuit,et inclinato ca[)ite se

miserumpraidicavit, dcs-

cendit multa plenus juslitia, et in hoc Phorisa3um supe-

rans. Ut autem id ex ipsis rebus videatis, et in assignalis

pcrsonis conspiciatis ubi montem, ubi collem Chrislus ha-

miliavit, Paulum rursus inducat scrmo. liic enim lenlo-

riorum arlifex; nam libenter ejus artem sacpe memoro; ut

discas artem non dedecori csse ; seJ olium et accusalionem

et crimen esse. Ilic itaquc Paulus, cum Salamine essct,

*cum proconsule et simul cum mago colloquia habuil. Du-

plex erat praxipitium, arrogantia a principalu, et doclrina

f Isai, xnv, 4.



IN ILLUD : MESSIS QUIDEM MTJLTA. 4^7

a Mago. Et qiila videbat exccrandam illam et impiulcnlein

feram, proconsuli impetlimenlo esse, et rloclrlnam suam

interclpere, audi quld dicat plenns Spirllul sancto : «

»plene omnl doio ct omni iallacia, fdi diaboli '. » Non enlmconlumelia afTicere semper maliun est, sed slne cansa con-

tumclia afficere; hulc enlm peccato supplicium addixlt

Chrlstus. Qui autem congruenti tcmpore hoc facit, medl-

cum imitatur, qai opportuno tempore secat; ct sectione

saniem ejlclt. Hoc vero faclt Paulus : « Non deslnls ever-

Dtere vlas Domlni rectas ' ? » Sed verba tua non susllnult,

o Paule, infer quemdam syllogismum apostolicum; averte

llnguam, os cjus obsirue : malos fluxus siste. Quid igltur

facit? Ostendens non contra homines slbl bellum csse, ait:

« Et nunc ecce manus Domini super le ^. »Ille cnim qui

dlxlt : « Voblscum sum omnlbus diebus, »tunc Paulo ade-

rat, et ejus hobens promissionem, vocat illum et precaturut vindex slt, In praesentl ferat opem et impedlinenta tollat.

« Et nunc ecce manus Domlni super to. » Quanta Ghrisli

attemperatio ? Quanta Pauli fiducia ? Quomodo sententiani

ferendo plagam infert : et Christus statim dicentl annuit.

Quld est, manus Domini? VIs conlraria percutlens. Ii)sis

enim ublque aderat, paralus ad obsequendum, et rem IIIg

messem vocat, nou sinens eos laborare autvexarl :sedsHa

alTerens. Et fult cnccus, non vldens ad tempiis. Vidlsti-nc

suppllcium cum bcnlgnitate? Admonllio enlm, non puni-

tio erat Illa sentenlia; correctio, non destrncllo. Ideo non

manum arldam fecit, non linguam mala verba loquentem

excidit, non crura mutila fecit ; sed oculos Ipsos. Quia

enim ille inde sanatus cst, et ab erroris via et perniclosocursu liberatus, hoc Ipsum pharmacum opponit, ac sl di-

ceret : « Gurrebam et ego male, et mortlfera vldebam. Ideo

recte excsecalus sum, ut melius viderein. Hoc etlaui libi

.• Acr. xiii; 10. — * Ibid. — ^ Ibid. ii.



4^8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C, P.

pharmacum appono, et externis le ocnlls excoeco, ut inler-

nos ocuios operiam. Tunc id quod factum fuerat videns

proconsul, credidlt. Yidisli-ne montem in plonitiem ver-

sum, et collem humiliatum, messem perfectam, et frugem

paratam, fruclum maturum colleclum, et Paulum nec la-

boranlem, nec defessum, sed simph'ci verbo proconsulem

sagena capientem ? Ideo messem vocat Evangehum, ob ce-

leritatem et facihtatem, quam ipsls prcebebat.

V. Sic et eunuchus ilie barbarus et ahenigena, qui in

potestale magna conslitutus erat, sagena captus fait. Noniihc vel tempus vel hibor insumptus fuit. Ubienim Philip-

pus in currum ascendit^ ipsumque insliluere coepil; imo

antequam ascenderet ; illud admirare, quomodo barbarus

et ahenigena, a poteutla sua Inflatus; non enim parva ipsi

potestas dala fuerat; pauperem, mendicum,ignolum, quem

nec viderat unquam, nec in consorlium admlserat, stalim

atque vidit, vocavlt, secumque ascendere ac sedere jussit?

Quis hctc fecit? llle qui dlxerat : « Ego voblscum sum om-

»nlbus diebus usque ad consummatlonem saecuh '. » lUe

gratlorcm accessum efficlt, barbarum ad philosophandum

apparavlt, montem humiilavit, et ignolum noto quovis fa-

mihariorem constiluit. Ne utcumque prasiercurras, neque

simphcemhlstoriaai rem esse putes : sed coglta rei tanlae

magnitudinem. Nam si nunc princlpes, fideles cum sint et

ad humllitalem instlluti, nlhilque barbarum habentes, no-

hierlnt, non dlco ignotum et peregrlnum, sed nec ex nobis

quemplam in foro secum sedere ; quomodo iiie peregrinum?

neque enlm finem faciam haec dicendi; peregrinum, in-

quam, quem nunquam viderat, vilem, aspectu despicien-

dum ? llunc et ascendcre et secum sedere jussit, et ejus

Hnguoe salulem suam commlsit, Dlscipulus fieri passus est,

et rogat, obsecrat, precatur : « Obsecro te, inqull, de quo

* Act. viu. — ' Mattb. xxviii, 20.



IN ILLTJD : MESSIS QUIDliM MULTA. ^79

))Propheta haec loqultur % »et dicta cum altentione multa

perciplt. Neque hoc lantnm; scd acccplurus non procras-

tlnavlt, non distulit. Non dlxlt : «In patriam meam revertar,

videbo philosophos meos, etcognatos : «qnod muUI Chrls-

tianorum nunc dlcunt ad baplisma vocati. Revertar in pa-

trlam, videbo uxorem, videbo filios cum cognatis meis.

lllis praescnlibus et mecum festum celebrantibus, baptls-

mate fruar ; sic gratiie particeps ero. » At non tunc haec dixlt

ille barbarus, etsl tamen Judaeus erat, et ut muUum loca

illa coleret institutus, cum maxlmc Ipsi insinuasset locum

illum observandum esse. Ideoque magnam peregrinatio-

nem susceperat, ut in quo loco jusserat Deus adoraret. Sed

statim talem consueludlnem abjlciens„ et a tali observa-

tlone recedcns; cum sermo absolutus esset, et juxta viam

fontem videret, dlxit : « Ecce aqunm, quid prohlbet me«bapllzari "*? » Yidisti-ne messem rursus confectam ? Vi-disti-ne nuUum insumptum fuisse tempus? sed terram,

stalim atque semen admlsit, el splcam comantcm cmlsisse,

et maluram uvam fuisse? Eccc aquam, inquit. Non mu-ros quflesivit, non tecum aureum, non veslimentorum ap-

paratum, non calccos. Sed quia anlmum paratum habebat

et ardebat desldcrio, alacritateque acccnsus erat, ad gra-

tiam statim accurrit, et doclorcm urgebot, ut ad mysterla

ipsum adduceret, atque illa ipsa imniorlaiia et tremenda

mysteria sibl confeirbt; ideo Ille slallm aunuit, alacrita-

tem approbans, et baplizavit iilum. Idcirco messem vocat

Evangelium, ob facilitatem, quam ipsis prasbebat. Nam ct

alibi quoque dlclt quod dictis Pauli attendcrent. Etenlm

Dominus aperuit cor corum ut attenderent ils, qute dice-

bantur ab illo. Cum autem audis, quod montes humiliet,

mcssem faciol, moturum fructum reddat, et multam parel

facilitatem, ne credentes privesa maximis recte faclis. Ne-

' Acl. viii, 54. — ' Ibid. 06.



48o S. JO. CHRysOSTOMl ARCniEPlSCOPI C. P.

que enim vim inferebat libertati, neque liberum arbitrium

labefactabat ; scd cooperabatur, juvnbat, manum lende-

Lat. Nam si totum illius esset, nihil impediret quominns

omnes salvi fierent. Nunc autem aliud illins erat, aliud eo-

rum qui accedebant. Accedentium nempe quod velient, et

eligerent, ac multam ostendcrent alacritalem, et genero-

sam fidem; Dei autem, quod Lona praeberet^ et insinuan-

tem redderet sermonem, claramque doclrinam, seminaque

jaceret, et auditum juvaret ad fructus maturitatem. Haec

igltur omnla cogitantes, ad virtutis Inborem ipsum accipia-

mus adjutorem, qu3s nostra sunt inferentes. Nam si rem

tam difiTicilem ita facile perfecit, non in una vel duabus vel

viglnti civitatibus, sed per totum orbcm, prffidicationem

scilicet et doctrinam, et ipsa per totam, quam sol resj)icit,

terramsparsa, pulcherrimum hunc profert fructum, palam

esteumadvirtutisferendossudores,nobisopemlaturumesse,

dummodo ne supini velsocordessimusnos,sedsinostra si-

mul conferamus, nempe alacrilatem, curam, voluntatem,

assensum, viglHas, sollicitudinem, si a saecularibus rebus

nos abstrahamus, si quoeramus fulura, si quotidie ipsuni

amemus. Si enlm hajc accurate exhibeamus,-t{nDD illius sunt

sequenlur, et illis opem ferentlbus bona ccelestia conse-

quemur. Qua? utlnam nos omnes nanciscaumr, gralia et be-nignitate Domini nostri Jesu Chrisli, cui gloria et iinpe-

rium, in saDcula sseculorum. Amen,



IN DIEM NATALEM D. N. J. CimiSTI. 4^1

iVV\VV^\A^^/V\ V\A^A/> VV^VVXVVViVV^ W^VV^VVXiVVVVVXVVSVVNVVX VVV/VV\ W\ WXVV\VV> IVV> WMVW/WNwxw*

HOMJLIA I.

hi Servatorisnostvi Jesu Christi dieni 7iatalem, quiqui'

dem dies incognitus adhuc illis temporibus, ante paucos

admodum annos innotuerat per aUquos, qui ex Occi-'

dentc venerant, atque indicaverant.

I. Quae jam olim^ Patriarchae parturieriint , Prophetae

praedixerunt,. justi cernere cupierunt, ea evenere, et finem

hodierno die acceperunt %• Deusque per carnem in terra

visus est, et cum hominibus conversatus est ^ Gaudeamusproinde et exultemus, dilecti. Nam si Joannes odhuc iu

uteromaterno, Maria

ingrediente ad Ellzabcth, exultavit;

multo magis nos, non Moriam, sed ipsummet Servatorem

nostrum hodie natum conspicientes, exultare et gaudio

gestire par est; et suspicere, alque cum stupore admirari

incarnationis ejus magnitudinem, omni cogilalione supe-

riorem. Tecum enim reputa quantum sit, solem ex coelis

descendentem videre in terra currenlem, radiosque hinc

suos omnibus emittentem. Quod si lale aliquid in sensili

ilio luminari eveniens, merito omnes, quotquot id viderent,

in stuporem raperet ; considern nunc mihi et perpende>

quam longe majus sit, justiliae Solemex nostra carne radios

suos ejaculanlem aspicere, animasque nostras illustran-

tem. Desiderabam ergo jampridemdiemhunc videre; idque

non simpliciter, j?ed cum tanta frequentia, quanla nuncadeslis; idenlidemque intueri exoptabam thealrum nos-

Irum ita compleri, quemadmodum nunc videre est. Cujus

* Vide D, Guillon, lom. xiv, pag, 293-295. — ' Mattb. xia, 17. —3 Baruch. 111, 38.

LXXIX. 3l



484 S. JO. CIIRYSCSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»prima facta esta prseslde Syria? Cyrcnio. Et ibant omnes,

»ut profilerentur, singuli in civitateui suaoi. Ascenilit

» autem et Joseph a Galilaea, de civitate Nazareth in Ju-

«daeam, in civitatem David, quae vocatur Bethlehem; eo

»quod esset de domo et familia David; ut profileretur cum» Maria desponsata sibi uxore praegnante. Factum est aulem,

» cum essent ibi, impleti suntdies utpareret; et peperitfdium

» suum primogenitum, et pannis eum involvit et reclinavit

» eum in praesepio ; quia non erat eis locus in diversorio ' . » Exhis liquet primae descriptionis tempore natum esse. Et cui

veteres historiarum codices, quiRomoepubhce asservantur,

lectitare hbeat, perfacile etiam tempus hujus descriplionis

accurate discere poterit. Caeterum quid hoc ad nos, dicat

aliquis, qui illic neque sumus neque fuimus unquam ? Aus-

culta , neque diffidas, quia ab illis qui exactam hujus rei

cognitionem hnbent, quique iliam urhem inhabitant, hunc

diem accepimus; nam illi ipsi, qui iUic commorantur,

multo ante, et ex antiqua traditione ipsum celebrantes,

ad nos usque illius notitiam nunc transmiserunt. Neque

enim Evangelista simpliciter nohis illud tempus indicavit;

sed ita, ut eliam una hunc diem nohis manifeslum redderet,

et exploratum, Deique incarnationem patefaceret. Neque

enim suopte impulsu, aut ex se ipso Augustus edictum hoc

promulgavit, sed Deo animum ipsius concitante, ut vel

invitus adventui Unigenitisubserviret. At quid hoc, inquis,

ad incarnalionem oslendendam momenti habet? Non par-

vum, dilecte, neque ubivis obvium, sed magnum omnino;

adeoque unum ex iis hoc est, quae necessario ac studiose

quaeruntur. Quale tandem illud? Gaiilaea regio quaedam est

Paltesliiiae; JNazareth autem iu ea civilas. Ruisus Judaearegio esl; ab indigenis hoc uomine vocitala ; Bethleliem

vero Judae^e civiias. Ciirislum porio omncs Prophelai prau-

' Luc. II, 1-7,



4y6 S. JO. ClIRYSOSTOiMI AROUIEPISCOPI C. P.

ac Manichaei? Neque vero sol duntaxat, sed etiam terra,

mare, fltque omnis omnino rerum fabrica, sub aspectum

cadens, vanitati subjecta est. Nam audi Paulum hoc mani-

feste docentem, dum ait:

« Vanitati enim creatura subjecta»est, non volens, sed propter eum, qui subjecit eam ia

»spe^)) Qui deinde ostendere volens quidnam sit illud

vanitati subjectum esse, subinlulit, dicens : « Quia et ipsa

Bcreatura liberabitur a servitute corruptionis, in liberta-

tem gloriae filiorum Dei". » Nempe corruplibile quid nunc

est creatura : siquidem corruptioni servire nihil est aliud,

quam corruptibile esse. Quod si ergo sol, corpus corrupti-

bile cum sit, ubique radios suos emittit, cceno, sordibiis,

aliisque multis id genus rebus sese communicans, nihil

tamen ex hac foeditate corporearum istiusmodi sordium,

in sua illa puritate laeditur, sed mundos illos suos in se ra-

dios retrahit, ac multis rursum corporibus, quse ipsum

suscipiunt, vim suam virtutemque participat : ac noxii aut

sordidi ex illis ne minimum quidem ipse interim in se rc-

cipiens : quanto magis juslitiae ille Sol, ille Virlutum incor-

porearum Dominus in purani carnem ingrediens, non so-

lum non inquinalus est : sed contra etiam puriorem eam

ipsam sanclioremque efTecit? Atque ha)C quidem omnia

mente volventes, et commemorantes divinam vocem, di-

centem : « Inhabitabo in iilis et inambulabo ^. » Et rursum :

« Vos templum Dei estis ^ et Spiritus Dei inhabilat in

» vobis,^»etiam nos adversus istos dicamus, et impudentia

impiorum ora obstruamus, nostrisque iuterim bonis laete-

mur, ac Deum iucarnatum ob tam indulgentem ad nos

usque !sui demisaionem glorificemus, et pro virium nostra-

rum fucultatc condignam ipsi venerntioncm gratiamque

reddanius. Deo aulem nulla a nobis graliarum par retri-

* Rom. viir, 20. — ^ Ibid. 21, — ' Levil. xxvi, 12, — * 2 Cor.

VI, 16. —• 5 1 Gor. ui, 16.



IN DIEM NATAliM D. N. J. CIiniSTI. 497

butio fierl queat, nlsi solum ea, qure consIsLlt In nostra

animarumque nostrarum salute, atquc In virtutls studlo.

YII. Ne simus ergo hlc ingratl erga tantl in nos benefi-

cll auctorem, sed omnes omnla el pro virlll ofFcramus,

fidem, spem, charitatem, temperanllam , niiserlcordlam,

hospltalltatem. Et ad quod nuper vos cohortatus sum, ad

id etlam nunc, et in posterura semper vos cohortari non

desistam. Quldnam hoc? Cum accessurl estis ad tremen-

dam divinamque Illam mensam, ct sacra mystcria, cunitlmore ac trcmore hoc facltc, cum pura conscientia, cuni

jejunlo et precatione: non tumultuantes, non calcitranles,

non proxlmum impellentes : extremai cnim hoc supcrblac

est, contemptlonisque mlnime vulgarls : quare etlam lalia

perpetrantibus punltionem multam conclllat. Tecum re-

puta, ohomo, qualem hostlam es conlrcctaturus, qualem

mensam adlturus. Tecum reputa, quod cum tcrra sis et

cinls, corpus et sanguinem Christl sumis. Et sl vos rex

quidam ad convivlum vocct, cum timore accumbitis, cl-

bosque appositos cum reverentia et silcntlo sumilis; Deo

autcm te ad suam mensam vocante, Fiiiumque suum Ibi

apponeutc, ubi ongellcae Potcstates asslslunt cum tlmore

et tremorc : ubi Cherubinl velant faclcs suas, atque Serarphlnl cum tremore clamant : «Sanclus, Sanctus, Sanctus,

Dominus ' : » tu mihi audcs voclferando ac tumultuando

ad spirltale Illud convlvlum accedcre? An te fuglt co tem-

pore multa tranquillitate mentem essc plenam oportere,

multaque pace ac qulele opus esse; non autem tumultu,

iracundia, strepituque? h?ec enlm Immundam aniniam

accedentem cJOriciunt. Qua^nam aulem venla nobls habea-

iur, si post tanta peccata^ sallem teinpus hoc, quo ad sa-

cram hanc mensam adlmus, ab irritalionabilibus hisce

perlurbatlonlbus non purgemus? quid aulem omnlno cst

* Apoc. IV, 8.

LXXIX. §2




sine corruplione peperit : nam neque cleflnxum snstinult

pater : quippe qui, prout conveniebat Deo, gcnuit : nequeVirgo corruptionem suslinuit parienclo

, quippc quae spi-

rilualiter popcrit. Unde neque snperna ejus nativitas expli-

cari potest, neque progrcssus ejus in novissimis lcmporibus

curiose pervestigari se sinit. Nam virginem quidcm hodic

peperisse scio, et Deum sine tempore genulssc credo : mo-dum aulem generalionis silentio dldici venerari, non ora-

lionc curiose illam inquircndam accepi. Siquidem in Deo

non rcrum natura cst atlendenda, sed ejus, qui operatur,virtuti fides habenda. Lex enim est nalurac, cum mullcr

matrimonio juncta parlt : cum vcro virum non experta

virgo post quam peperlt, vlrgo rursus apparet, tum res

naturam exccdit. Quod igitur secundum naturam fit, in-

qulrntur : quod vero naturam superat, silentio colatur :

non tanquam fuglendum , scd tanquam inenarrabile

,

dignumqne quod silentio vcneremur. Sed date mihi quECSO

hanc venlam, ut in exordio finem faciam dicendi. Cumcnim rcrum subh*mioruni invesllgationem attingere refor-

tnidem, quo pacto, aut quam in partem oralionis clavum

flectam nesclo. Quid cnim dicx»m aut quid loquar?Ma-

trem vidco, quae peperlt i (liium partu editum cerno : mo

dum autem gencrationis non conspicio : vincitur enim na-

tura, vincltur ordinis Kmcs, quando vult Deus. Non enim

secundum naturam res accidlt, sed supra naturam mira-

cuhim evenlt. Quievit enim nalura , sed Domlni vohmtas

operata est. ineirabilem graliam ! unigenltus, qui ost

ante saecuLi, qui tangl non potest, qui slmplex est et incor-

porcus , corpus meum sublit corruptioni obnoxium , et

aspectabile. Qunm ob causamPUt conspectus doceal, do-

cens autem ad ea, qute non cadunt sub oculos , manu du-

cat. Nam quoniam oculos auribus lideliorcs esse cxistimant

homincs, deco vcro dubilanl, quod non vident, proptcrca



IN NATALEM CIIRfSTI DIEM. 5o3

tlignatas est et per corpus oculls conspeclum sul praeberc,

ut clubilationem loUcret. Et nascltur ex vlrglne , qucC rem

ignorabat : nam neque cooperata est ad rem gerendam ,

neque contulit qulppiam ad Id quod fiebat : sed nudumfult nrcanae vlrtulis ejus Instrumentum, tantum id noverat

quod ex Gabrlele sciscitata didicerat. « Quomodo mihi fiet

«istud, quia virum non cognosco '? » Tum inquit ille, vis

hoc sclre,« Splritus sanctus supervenlct in te, et virtus Al

«tissimi obumbrablt tibl \ » Et quomodo cum Ipsa erat, et

paulo postex Ipsa? Quemadmodum arlifex, inventa materia

ulillssima , vas pulcherrimum fabricatur : ila Chrlslus, in -

vento virginls sancto corpore et anima, templum sibi con-

struxit animatum, et hominem qua ralione vohjit, elFor-

mavit ex vlrgine, cumque indutus hodie processit, neque

naluraj deformllalem crubult. Neque enim probrosum illi

fuit, ut suum opus ipse gestarel ; ipsum quoque opificiummaxima glorla cumulabatur, quod oplficls sui fieret indu-

mentum. Nam quemadmodum in prlma formatlone fieri

non poterat, ut homo constltueretur, anlequam lulum In

ejus manus veniret : ila fieri neqnlt ut vas corruptlbilc

Iransmutetur, nisl fiat oplficis indumentum.

II. Sed quld dicam, nut quld loquar? Mlracuhim enlm

in admirationem me traduclt. Antiquus dlorum factus est

infans "^, et qui In soh*o subhmi praecelsoque considet; In

prfesepio ponitnr; ct qul ImpalpablHs, et slmplex , et In-

composltus, at^fue incorporeus est, humanis manlbus con-

trectatur : qul poccalorum vlncula disrumplt, fasclis, qula

vult , stringltur. Statuit enlm Ignominiam vertere in ho-

norem, infamiam induere gloria, el contumeliie fines mo-dum vlrtutis oslendcre. Idcirco meum corpus subit, ut ejus

verbi ego capax fium, et meam carncm suscipiens, spiritum

' Lue. 1, 54. — 2 I!)i(l. 55. — ' Cilaiiir hlc locus a S. Cyiillo

Alexand. in lib. aJ llegiiias.



5o4 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

mlhl sumii larglens, ut largiens et accipiens vitpe mihi ihc-

saurum comparet. Carnem meam suscipit , ut me sancti-

ficet : splritum mihi suum Lirgitur; ut salvum me faciat,

Sed quld dicam, aut quid loquar? « Ecce virgo conci-

piet \ » Non jam dicitur, ut futurum, sed susplcitur ut jamfactum ; atque apud Judajos quidem factum est, apud quos

iliccLatur : a nobls autem creditur, apud quos ne nomi-

iiaLatur quidem. « Ecce virgo concipiet. » Liltera quidem

Synagogae est, possessio vero Eccleslre. IUa tabellas invenit,

haec margaritam invenit : iila lanam linxit, hacc veste pur-

purea est induta. Siquidem Judaea ipsum peperit , at orbis

terrarum ipsum excepit. Syuagoga ipsum ahiit et educavit:

Ecclesia ipsum tenuit, eoque potita est. Apud iliam palmes

vitis, et apud me racemus verilalis. IUa racemum vinde-

miavlt, et genlcs myslicam potionem bibunt. Illa granum

frumenti in Judaea scminavit; et gentes fidei falce segetem

mcssuerunt. Gentes rosam pie decerpserunt, et apud Ju-

daeos spina increcluhtalis remansit ; pulhis avoLavit, et as-

sident nido stuki : folia Utterae interpretabanlur Judaei, et

fruclum Spirltus genles decerpunl. « Ecce vlrgo in utero

»concipiet. »Dic mihi , Judaee, dlc mihi porro quem pe*

perit ? fidc mihi, saltem ut Ilerodi. Sed non fidis. Scio

quamob causam : propler insidins, lUi enim dixisti, ut

cum interficeret : mihi vero non dicis, ut ne eum adorem.

Quemnam vero peperit? Quemnam? Naturac dominum.

Licet enim tu sileas, clamat natura : peperit cnim , ut vo-

luit partu edi, qui partu est editus. Non enlm id a natura

permittebatur, sed ut naturae Dominus inusitatum nativi-

talis modum invexlt, ut ostendat se hominem factum , non

ut homlncm partuedl, scd ut Deum nascl. Ex vlrgine igitur

liodie prodilt, quae naturam viclt , ct nuplias superavit.

Etenim sanclitalis dlspensatori convenicbat, ut puro ct

' Isai. VII, 14.



IN NATALEM CHRISTI DIEM. 5o5

sancto partu, iii lucem cderelur. Ipse namqae est, qui e

terra virgine quondam formavit Adamum, ex Adamo vero

sine mulieremulierem efTormavit. Sicut enim sine

muliereprotulit mulierem Adamus, sic etiam virgo sine viro ho-

minem hodie peperlt. Homo enim est^ inquit , et quis cog-

noscet eum? Nam quoniam homlnibus genus muliebre be-

neficium debebat , utpote quod Adam sine muliere mu-lierem produxerat : propterea virgosine virohodie peperlt,

ac pro Eva debitum viri persolvit. Ut enim non superbiret

Adamus, quod sine muliere mulierem protulisset , idcirco

efmuller sine viro peperit virum, ut miraculi communionenaturai acqualitalem oslenderet. Nam quemadmodum ab

Adamo costam abstulit, et Adamum nihil imminult : sic

et in virgine animatum temphim effinxitj et virginilatem

minime solvit. Salvus et incolumis remanslt etiam post

costae privatlonemAdamus

: incorruptaetiam virgo per-

manslt, postquam infans ex ea prodiit. Idclrco autem non

ahunde sibl tcmphim exlruxlt , neque ahud corpus for-

matum Induit, ne massam Adami contumela afficere vide-

retur. Nam quoniamdeccptus homo, diaboh instrumentum

factus erat, propterea ipsum qui supphmtatus fuerat tan-

quam animatum lemphim assumit, ut propter hanc cumsuo conditoreconjunclionem ipsum a diaboh consuetudinc

ac famih*aritale dlveUeret. Verumtamen dum fit homo,non ut homo parlu editur, sed ut Deus nascitur. Si enim

ex communi conjugio prodiisset ut ego,figmentum a vulgo

existimatus esset. Jamvero Idcirco ex virglne nascllur,

nascens autem, et uterum ilhbatum conservat, et inleme-

ratam vlr^iinitatem custodit, ut inusitatus pariendimodus

magnae mlhi fidcl conciliator exislat. Unde slve mc Gen-

lIHs, slve Judacus inlerroget, num Christus cum secundumnaturam Deus esset, homo praeler naluram sit factusj di-

cam ; « Sic egt : »ct testem inviolatum virginitatis sigillum



5o6 S. 30. CHRYSOSTOMI AROHIEPISCOPI C. P.

cltabo. Itu namqne Deus est, qiii nalnrae orcllnem vlncat

ita ventris est fictor, et vlrglnltalls invenlor, qnl ct imma-culatiim habnerit nativitntis modum, et ineiriibilitcr tem-

plum sIbi,quo voluerit modo, construxerit. Dic mihi ergo,

Judaee, peperit-ne virgo , annon? Si enim peperit , inusi-

tatum partum confitere : quod si non peperit , cur Hc-

rodcm fefellisti? Tu enim ipsi sciscilanti ubi Christus

nasceretur dixisti : «In Belhleem Judccye '. » Num iglturego

pagum noveram aut locum? nura ego dignitatem ejus, qui

nalus erat,perspectam habebam? Nonne Esaias ipsius tan-

quam Dei menlionem fecit ? « Pariet enim, inquit, fi-

»lium, et vocabunt nomen ejus Emmanuel ': nnonne vos

improbi iulmici veritalem introduxistis? nonnc vos Scribai

et Pharisail diligentes legls observatores om:ies res ejus

nos docuistis?numquid hebraicam linguam nos callemus?

nonne vos Scripturas interprclatl estis?Post quam virgo pc-

perit, et antequam pareret, nc videretur locus ille In gra -

iiam Domini exponi, nonne vos Interrogati ab Herode tcs-

tem Michream prophetam prolulistis, ut sermonem vestrum

confirmarct ? « Et tu cnim, inquit Bethlehem domus«Ephrala, nequaquam minima es iu prlnclpibus Juda : ex

» te enlm exict dux, qui reget populum meum Isracl ^. »

Recte dixit Prophcta : « Ex te : » ex vobis exiit, et In orbem

terrarum vcnit. Qul enim cst , progreditur; qui vero non

est, creatur, aut fit : at ipseet erat, et antc erat, et semper

erat : sed erat quidem scmper ut Deus , mundum guber-

nans : hodie vero prodlit : ut homo, populum regit, ut

Deus autem, orbem terrarum salvum facit. bcnignos

hostes ! modestos ac mites accusatores, qui natum in

Bcthlehem Deum esse Imprudcnles iudicarunt : qui iatontcm

in piaeseplo Domiiuim notum fecerunt, qui jaccnlcm lu

• MaUh. 11, 3. — * Ib.ii'. vu; i4. Mallh. i, a"), tl Liic. i, 5i. —3 Mich. V, 2.



IN NATALEM CHRISTI DIEM. 5oy

speliinca invltl Indicarunt, et beneficlo nolentes siia sponte

nos afTecernnt , revelarunt , cum occultare conarentur.

Vides imperitos magistros? quoe docent ipsi nesciunt : fameconri^cti nutriunt, sitientes potum praebent, egestate pressi

dilant.Venite igilur, festum agamus, venile, solemnitatem

celebremiis. Inusitatus enim estfeslivitatis modus, quando-

quidem et incredibilis est sermo nativitalis. Hodie namquevetus solutum esl vinculum , diabolus confusus est, dce-

mones aufugerunt, destructa mors est, paradisus reseratus,

maledlctio delcta est, peccatum e medio sublatum est

,

ablegatus esterror, veritas redilt , et pietatis sermo unde-

quaque dit^seminatus est, et cucurrit; conversatio coelitum

interris plantata est, Angeli cum hominibus communicant,

homines cum Angelis intrepide colloquuntur. Quidita?

quoniam Dcus in terram venlt, et homo in coelum , omnia

passim commixta sunt. Venit enlm in terra, cum tolus in

ccelo sit ; cumque totus in coelo slt, tolus est in terra.

Cum esset Deus , factus est homo , non negans se Denmesse : cum esset verbum impatlbile, factus cst caro : ut

habitaret in nobis , caro factus est. Deus enim factus non

est; sed erat. Proplerea caro factus est, ut quem coeluni

non caplebat, hodle prajsepium susclperet. Propterea po-

iiltur in pracsepio, ut is, a quo nutriuntur omnia, pueruli

alimentum a virglne matre accipiat. Propterca futurorum

saeculorum pater tanquam ab ubere pendens inf^ius, vir-

gineas minimc refugit ulnas , ut MLigls accessu facilis iiat.

Siquidem et hodie Magi advenerunt, et tyrannum abne-

gandi initlum fecerunt, et coelum glorlatur, duiii pcr stcl-

lam Dominum suum indicat, et super nubem levem cor-

porls sui sedens Domlnus currit in /Egyptum : et fugere

quldem Herodls videlur insidias, rc autem vcra quod ab

Esaia dictum fuerat adimplct. « Erlt enim , inqult, in dic

» illa Israel lertius in Assyriis, ct in /Egyptiis bcncdlclus



5o8 S. JO. CHRYS0ST05II ARCHIEPISCOPI d P.

»erit populus meus in terra, quam beneclixit Domlnus sa-

»baoth, dicens : Benediclus erit populus meus qui in

))^gyplo ct qui in Assyriis ct qui in Israel '. » Quid ais

Juda3c? qui primus eras, tertius factus es? /Egyplii ek As-

syrii tibi antelati sunt, et primogenitus Israel, numero pos-

terior est? Ita est, merito Assyrii primi erunt ; quando-

quidem et ipsi primi per Magos eum adoraverunt. /Egyptii

vero posl Assyrios, quandoquidem ipsum Herodis insidias

fugientem exceperunt. Poslremo vero loco numeratur Is-

rael, quandoquidempost ascensum ejus ex

Jordane tumdemum per Apostolos eum agnoverunt. Ingressus est au-

tem ^gyptum concutiens ^Egypti manufacta, non quoquo

modo, sed postquam /Egypti vestibula conclusit interitu

primogenitorum. Propterea tanquam primogenilus hodie

ingressus est, ut antiquoe moestitiae luctum solveret. Primo-

genitum vero dici Christum testatur hodie Lucas evange-

lista cum dicit : « Et peperit filium suum primogenitum

,

))et pannis involvit eum, et rech'naviteum in praesepio, quia

»noii erat eis locus in diversorio ^ )) Ingressus est igitur

iEgyptum ut antiquse moestitia; luctum solveret : et pla-

garum loco gaudium invexit, et loco noctis atqiie lenebra-

rum, hmien salulis largitus est. Gontaminata tunc fuit

flqua fluminisimmaturae aetatis infantium caede : ingressus

est igitur in /Egyptum is, qui aquam rubram reddiderat,et

fluminis fluentis vim gignendi sahitem indidit, eorumque

impuritatem ac sordes Spiritus virtute purgavit. AfiHcti

- fuerunt /Egyptii, et furore correpti Deum abnegarunt. In-

gressus est igitur in ^gyptum, religiosns animas cognitione

Dei complens, efiecit ut flumen foecundiores spicis martyres

aleret.Sedpropter anguslias lemporis hoc loco statui finem

facere dicendi , quod reHquum est negotii vobis in diem

sequentem reservaturus : hic autem orationi finem impo-

» Isai, XIX; ai^ a5, — » Luc, n, 7,



IN NATALEM CIIHISTI DIEM. £09

nam, ubi hoc explevero^ quo pacto nlmiruni , cum impa-

libile verbum esset, caro factum sit immutata manente na-

tura. Quid dicam, aut quid loquar ? Fabrnm et prsesepe

video, et infantcm , et cunarum fascias, et virginis parlum

rebus necessariis destitutum, omnia egestatc pressa, omnia

plena paupertntis. \^idisli divitias in mulla paupertate?

quomodo, cum dives esset, egenus est nostra causa factus,

quomodo neque lectum, neque stragulum habuit, sed in

nudo prsesepi erat projectus? paupertatem, divitiarum

fontem ! divilias immensas, paupertatis speciem pra3 se

ferentes I In pra^sepi jacet, et orbem terrarum concutit :

fascils cunarum involvltur, et peccati vlncula dlsrumpit.

Nondum in vocem arliculatam eruplt, et Magos cdocult, et

ad converslonem commovlt. Quiddicam, aut quid loquar?

Ecce infans fascils involvltur, et in praesepi jacet : adcst

autem et Maria quse Yirgo et mater est : aderat nulem et

Joseph, qui pater appellatur. liic vir dlcltur, illa uxor vo-

catur : legitlma sunt nomina copulallone destitula. Verbo-

rum tenus hnec mllii intellige, non rerum lenus. HIc sohuii

desponsavit, et Spirltus sanctus obumbravit ei. Unde dubi-

tans Joseph, quid appellarct infantem nesclebat. Ek adul-

terio natum dicere ipsum non audebat, probrosum in vir-

ginem jacere sermonem non poterat, filium ipsum dlcere

suum refugiebat : probe namque sciebat sibi Ignolum esse,

quo pacto, vel unde infans natus esset : quam ob causam

illi de re dubitanti, de coelo oraculum Angeli voce delatum

est, « Noll limere, Joseph : quod enim ex ea genltum est,

»de Spiritu sancto est *.» Splrltus enlm sanctus Vlrgini

obumbravit. Quare vero ex vlrgine nascltur, et virglnlta-

tem illibatam servat? qula quondam vlrglnem Evam de-

ceplt diabolus, idcirco ad Mariam, quae virgo erat, felicem

nuntium Gabriel detulit. Sed decepta qaldem Eva pepcrit

? Malth, 1, 20, et Luc. 1, 35.



5 10 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

verLum, quod mortem intullt : at felicem nuntium acci-

piens iMaria Verbum in carnc genuit, quod vitam nobis

oeternam conciliat. Verbum Evoc lignum indicavit , per

quod lignum e paradiso Adamum expulit : Verbum autem

quod ex virgine prodiit, crucem exhibuit, pcr quod latro-

nem vice Adami in paradisum inlroduxit. Nam quoniam

neque Gentiies, neque Judaji , neque haeretici credebant

Deum sine passione ac defluxu genuisse, propterea hodle

ex patibili corpore progressus , impalibiie conservavit

corpus patlbile, ut ostenderet, quemadmodum ex virgine

nalus virglnitalem non solvit, ila Deum quoque , non de-

fluxa nec mutata manenle sacra subslantia , tanquam

Deum, prout Dco conveniebat, Deum genuisse. Postquam

enim homlnes, eo dereliclo, statuas sibi humana prreditas

forma sculpserant, quibus In Creatoriscontumeliam cultum

deferebnnt, propterea Dei Verbum, cum Deus esset,;hodic

in hominis lorma apparuit, ut mcndacium dissolveret , et

occulte in se ipsum cultum omnem transferret. Hulc igi-

tur, qui res impeditas ita reddidit expeditas , Christo Do-

mino gloriam offeramus et una Patri et Spiritui sancto,

nunc et semper, et in saecula saeculorum. Amen.



DE BAPTISMO CHRIST

X^^VVWVWW/VVWVXA/V^VVNVWVVMW^VVX^WNiWWVWVXVVX/VV^WWVNfVV

HOMILIA.

Adversus eos, qui a dlvlnis absunt officiis, et dc sanclo

ac salulari baptismate Salvatoris nostri Jesu Christi;

deque iis, qui indigne communicant, et quod qui Li-

turgiam imperfectam derelinquunt, atque ante poslrc-

mam orationem egrediuntur, Judam imiientur,

I. Omnes vos in la^titia hodie, ego vero in moerore sumsolus. Nani cum in hoc spirituale pelagus oculos meos

converto, et immensas Ecclesiae divitias contemplor, ac

deinde perpendo fore ut cum primum solemnitas ista

praeterierit, multitudo rursus ista resiliat ac discedat, cru-cior et animi dolore angor : quod, cum tam multos Uberos

pepererit Ecclesia, non illis itidem in singulis collectis, sed

in festo solummedo frui posslt. Quanta, qua^so, illa spiri-

tualis exullatio foret, quantum gaudium, quanta Delgloria,

quanta utilitas animarum, si collectse cujusque tempore

sic repleta Ecclesiae septa cerneremus? Jamvero nautae

quidem ac gubernatoresomnia efTiciunt, utpelagus emensi,

tandem ad portum perveniant : nos contra in alto mari

fluctuare contendimus, dum soecularium negotiorum pro-

ceihs semper obruimur, atque in foris et tribunalibus ju-

dicum jaclamur, hic autem semel aut iterum, vix toto anno

comparemus. An vero ignoratls, ut in mari portus, sic

Eccleslas Deum in urbibus erexisse : ut a tumultuum soe-

cularlum turbine huc confuglentes summa tranqulllltate

potiamur? Non enim fluctuum hic est reformidanda tem-

pestas, non latronum incursiones, non eruptiones praedo-

num, non ventorum impetus, non insidiae belluarum :



^y^ ^ "s. jo./ cidysosTOMi AncinEPiscopi c. p.

j /pojftlîs^.€?liim e^ ira lils omnibus imninnis ac liber, portns'"'

/ e^t spirllu-î^sJîTiarum. Atque eorum, qua3 clixi, vosmelipsi

^''AfiiiiMêsl?es. •ifeslis : si quis enim vcstrum conscientiam suam*

excii:>.s€fit, mullam intus reperiet tranquillitatem : non

enim ira negotium facessit, non cupiditas inflammat, non

invidia tabefacit, non inflat arroganlia, non inanis gloriae

amor corrumpit : sed coercentur omnes has bellua^, cumprimum, quasi quoddam divinum carmen, sacrarum audi-

tio Scripturarum per aures in animam cujusquc penetra-

vit, et illas alienas a ratione perturbaliones sopivit. Quisnon igitur eos vel infelicissimos judicet, qui cum tantam

iriorum sanctitatem possint adipisci, non assidue versentur,

ac ventitent ad communem omnium parentem, Ecclesiam

nimirum? Etenim quam landem csse tibi magis fructuo-

sam occupalionem causari possis aut congressum utilio-

rem? quodnam autem impedimentum, quominus hic no-

biscum verseris ? Paupertatem nimirum tibi impedimcnlo

esse dices, quominus praeclaro huic coetui intcrsis : at

legitima non est haec excusatio. Septem habet dies hebdo-

mada : divisit hos seplem nobiscum Deus, neque sibi qui-

dem poliorem partem, nobis aulem minorem impcrlilt :

imo ne in duas quidem aquales partes eas dislribult, non

sibi tres assumpslt, tresque largitus cst, vcrum tibi quidcmsex imperlilt, unam vero sibi reliquit, ncc in hac tamen

tota a negotiis saecularibus abstinere dlgnaris, scd hoc ip-

sum quod faciunt, qui sacras pecunias depraidantur, tu

hac etiam die patrare audes : dum iUom jam sanclam ct

spiritualium eloqulorum audilioni consecratam surripis, ct

ad sa^cularcs curas abutcndo Iraducis. Sed quid ego dc

inlegro die loquor? vel id unum, quod in elccmosyna vi-

dua fecit, tu in hujus diei tcmporc facilo : sicut illa duos

obolos misit', multamquc a Deo graliam inivit , sic el lu

' Marc. XII, 12.



DE BAPTISMO CHMSTI. 5l5

diias horas Deo commoda, et sexcentorum dlenim lucrnm

in domum tuam importabis. Quod si id detrectes, vide ne

forte, dum ad exiguum temporis spatium le ipsum non vis

a terrenis lucris avocare , integrorum annorum labores

amittas. Solet c^nim Deus, cum contemptus fuerit, collectas

pecunias dissipare : quod et Judaeis minitando dicebat,

quoniam sollicitudinem templi omnem abjiclebant; « Intu-

» listis ea in domos vestras, et exsufilavi ea, diclt Domlnus ^ »

Quidenim,qua!so,exIis, qua^necessaria sunt, te poterimus

docere, cum semel aut iterum annis singulis ad nos venli-

tes, de anima nimirum, de corpore, de immortalitate, de

regno coelorum, de poenis, de gehenna, de Dei longanimi-

tale, de indulgentia, de poenitcnlia, de baptismo, dc re-

missione peccatorum, de istls mundi cum superioris tuminferioris creaturis, de homlnum natura, de Angelis, de

improbitate doemonum, de diaboli fraudibus, de moribus,de dogmatibus, de recta fide, de corruptis haeresibus? si-

quidem ista et multo plura nosse Ghristianum oportet, ho-

rumque omnium reddere rationem iis, qui sciscitentur.

Vos vero ne minimam quidem horum tenere partem pote-

rilis, si semel hlc, idque perfunctorie conveniatis, nec tanx

propter anim.ij pietatem , quam propter consuetudinem

solemnitatis : nam etiamsi vel quotiescumque fit collecta,

quis intersit, utinam de omnibus istis exacte possit crudirr.

Servos habetis multi, qui hic adestis, et fdios : cumqueilHs

artium maglstris in disciplinam tradere vultls, quos elege-

rltls , vestrarum illis a^dlum ingressu interdicitis semel,

ubi stragulam vestem, cibaria, omnemquc aliam supellec-

tllem et apparatum snppedltastis : una cum magistrQ habi-tatum mittitis, ac ne domum vestram adeant prohlbetis :

ut, dum ibi continue versantur, facillus artem edlscant,

nec ulla sollicltudine sludium illorum et occupatio inter-

' Aggaei. 1, 9. .

Lxxix. 33



6i4 s. jo. cnnYsosTOMi arghiepiscopi c. p.

pelletur : jamvero cum non vulgaris ars qngedam , sed

omnium maxlma vobis sit ediscenda, qno pacto Deo pla-

cendum sit, et coelestia bona consequenda, perfunctorie

vosidperficere posse censetis? quantaehoc, quacso, est de-

mentiae? Nam dlsciplinamesse hoc negotium, quodmullam

exigit attcnlionem, ex his cognoscite : « Discite, inqull, a

»me quia mitls sum et humilis corde' : » et rursus Pro-

pheta : 4 Venite filii, audite me : tlmorem Domini docebo

«vos^ : » et iterum : « Yacate et videte quoniam ego sum

»Deus^ : » itaque mulla opus est vacalione iUi, qui hanc

morum disciplinam ct philosophiam sibi voluerit com-

parare.

II. Verum ne lempus omne in eorum rcprehensione

conleramus, qui solent abesse, his quae ad ipsorum negli-

gentiam corrigendam sunt dicta contenti, age quiddam de

praesenti solemnitate philosophemur. Nam mulli quidem

festa celebranl, et nomina eorum noverunt, historias au-tem et occasiones, unde ortae sunt, non noverunt. Atque

Epiphaniam quidem, sive apparltionem, dlci hanc celebri-

tatem omnibus Hquet, haec vero apparilio quasnam sif , et

ulruni una sit, an duae, id non item noverunt, et quod

summa notandum ignominia risuque dignum est , cum

singuHs annis solemnitatem istam celebrent , ejus argu-

mentum et occasionem ignorant. Primum igilur opcrae-

pretium est charitate vestrse indicare non unam esse tan-

tum apparitionemj sed duas : una quidem est ista praesens,

quae jam contigil ; altera vero quac futura est, et in con-

summatione sxculi cum splendore et gloria est eventura.

Ac de utraque illarum Pauluni hodle Tito disserentem au-

distis, atque in hcXC verbn de pracsenli quidem ioquenlcm« Apparuit gralia Dci salutaris omnibus hominibus, eru-

»diensnos, ut abnegantes impietatem et saecularia deside-

.', Malth. XI, 29. — 2 Psal. xxxui, 11. — ^ Id. xlv, u.



DE BAPTISMO CHRISTI. 5l5

» raria sobrie, et jiisle, et pie vivamns iii hoc sacculo : » tle

fiitura vero : « Expectanles beatam spem et adventum glo-

» riae magni Dci etSalvatoris nostri Jesu Ghristi '. » Et vcroPropheta de il!a ipsa sic dixit : « Sol convertetm^ in tene-

))bras, et luna in sanguinem, antequam veniat dies Domini» rangnus et iUustris ^ » At enim qui fit, ut non ea dies, qua

natus est, Epiphania, et apparitio appelletur, sed ea, qua

baptizatus est ? ha3C enim dies est, qua baplizatus est, ct

aquarum naturam sanctificavit. Idcirco etiam in hac so-

lemnitate sub mediam noctem omnes, cum aquati fuerint,

domum latices referunt nc recondunt, et per integrum

annum conscrvant, utpote quod hodierna die sanctificatae

sint aquae : fitquc miracuhmi evidens, dum nihil tcmporis

longinquitalc aquarum illarum natura vitialur, sed integro

anno atque adeo biennio et Iriennio s<Tpe, quae hodie fuit

hausla, incorrupta et recens permanet, ac post tantumtemporis cum iis, quae nuper fuerint e fontibus educlse,

certat. Quamnam igitur ob causam hoec Apparitio appella-

lur? quia nimirum non omnibus manifestus est redditus,

cum portu est editus, scd cum est baplizatus : nam ad

hunc usque diem vulgo erat ignotus. Nam incognitum eumfuisse vulgo, neque qulsnam esset plerosque scivisse cons-

tat ex islis Joannis Baplistae verbis : « Medius vestrum stetit,

» quem vos nescitis ^. » Quid vero mirum si ahi non nossent,

quando illum eliam ipse Baptista ad eum usque diem

ignorabat ? « Et ego nesciebnm eum, inquit : sed qui misit

»me baptizare in aqua, ille mihi dixit: Super quem videris

» Spirilum descendenlem et manentem super eum, hic est

» qui baptizat in Spiritu sanclo'^. » Duas igitur esse appa-rltiones ex his liquet : sed quanam de causa vencrit ad

baplismum Christus, nunc res poslulat , ut dicamus, et

ad quemnam bnptismum venerit : nam et hoc opcric prc-

> Til. u, ii-i5. - » Jocl. II, 5;. — ? Joan. i, 26.— ^ 11, Id. 35,

33.



5l6 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

iium cst cognoscere. Ut igltur illud, slc et hoc prlus chari-

latem vestram docere oporlet : nam et ex hoc iUud intelli-

gemus. Judaicum erat baplisma, quod sordes corporum,

non peccata quae in conscientla resident, abluebat : neque

enlm sl quis adulterium perpetrasset, neque sl quis furtl se

alligasset, neque si quls allud quipplam scelerls admisisset,

eum crimlnibus explabat : sed sl quis mortuorum ossa teti-

gisset, sl quls velltos a lege cibos degustasset, si quis a

corruptlone advenisset, si quis cum leprosls versatus esset,

lavabatur, et Immundus erat usque ad vesperam, deindcmundabatur. « Lavabitur enlm, Inqult, corpus ejus aqua

«munda, et immundus erit usque ad vesperam, et mun-» dabitur ' : » non enlm hrec vere peccatum erant neque

pollutio, sed quod Imperfectlores essent, per ejusmodi res

eos efTicIens reh'giosiores Deus, ad majorum rcrum obser-

vatlonem aptlores et diligentiores ollm reddebat.

III. Itaque judaica illa quidem explato nequaquam a

peccatls liberabat, sed a corporeis sordibus lantum : nos*

tra vero talis non est, sed multo major, ac multa gratla

referla : nam et Hberat a peccatis, et animam emundat,

et Spiritus gratiam iargilur. Joannis vero baptlsma judaico

quidem multo subhmius fuit, humillus vero nostro, veluli

pons quidam utriusque baptlsmatis hujus, ab illo ad istud

pcr se quasl manu ducens : non enlm eos utique ad obser-

vationem corporis purgationum inducebat, sed ab illls

avocans cohortabatur et consulebat, ut a vitio traduceren-

tur ad virtutem, atque in operum recte factls spem salutls,

non In diversis baplismls, et aquarum ablutionlbus collo-

carent. Non enim dlcebat : «Ablue vesllmenta lua, et lava

corpus luum, et mundus eris : » quid ergo ? « Facile fructum

» dignum pcenitentiae ^: » ac si hoc specles, judaico subli-

mius erat : humilius vero uoslro; quandoquidem neque

' Lcvit. XV, 7. —. » MaUh. iu, 8,



D£ BAPTISMO CHRISTI. Siy

Spirltum sanctum dabat Joannls baptlsma, neque remis-

sionem per gratiam conferebQt : poenltentiam cnim agere

jubebat, non dlmlttendi potestate pollebat. Qaapropter ct

aiebat : « Ego quldem baplizo vos in aqua : illc autcm bap-

»tizobIt vos in Splrltu sancto et igni '. » Scllicet ille noa

baptizabat in Spiritu. Quid est aulem in Spiritu sancto et

igni? Recordare mihi dlei illius, quo Apostolis dispertila;

linguse apparuerunt tanquam ignis, seditque supra singulos

eorum '. Ac baptismum Joannis imperfeclum fulsse, nequeSpiritus largitum esse gratiam, neque remlssioncm pecca-

torum, inde constat : cum enlm quosdam disclpulos oflen-

dlsset Paulus, alt illls : a Si Spirltum sanctum acceplstls

)) credentes? At illi dlxerunt ad eum : Sed neque si Spirltus

))sanctus est audlvlmus : ille vero ait : In quo ergo bap-

)) llzati estis? qui dixerunt : In Joannls baptlsmale. Dixlt

)) autem Paulus : Joannes baptlzavit baptlsmo poenlten-

)> licfi^ :j)pcenitentise, nonremisslonis : quareverobaptizabat?

a Fopulo dicens : In eum qui venturus csset post ipsum*

))ut crederent, hoc est, in Dominum Jesum. liis auditis,

«baptlzati sunt in nomine Domlni Jesu. Et cum imposuls-

» set illismanus Paulus, venit Spirltus sanctus super eos^. )>

Vides, ut imperfectus fuerit Joannis baptlsmus? si enlni

imperfectus non fulsset, non eos rursus baptizasset Paulus,

non ipsls manus imposulsset : jamvero cum utrumque

istud pra3stlterit, apostolici baptismi exceiientlam, atque

illum multo inferlorem hoc fuisse declaravlt. Verum ex

hls quidem quodnam sit inler baptismos discrimen didi-

cimus, quanam vero de causa Ghristus baptizetur, et quo-

nam baptismo, deinceps operai-pretium estdicamus. Nequejudaico ilio prlorl, neque hoc nostro posteriori : non enini

remissione peccatorum indigebat : qui enim id ficrl posset,

cum nullum in eo peccatum esset? « Peccatum enlm, in-

• Malth. m, u. — 2 Act. u, 3. — ^ xj, ^ix^ 2-4. — 4 Ibid. 5, 6,



5l8 S. JO. CriRYSOSTOMI ARGHIEPISCOPI C. P.

»qiiit, non fecit, nec inventns est dolus in ore ejus ': » Et

rursus : « Quis ex vohis arguet me de pcccalo ^* ? » neque

Spiritus expers erat illa caro : qul enim esse posset, quse

a principio fuerat a Spiritu snncto efTectn. Si ergo neque

Spiritus sancti expers erat illa cnro, neque obnoxia pecca-

iis, qua de causa baptizabatnr ? Verumtamen prius ne-

cesse est discamus quonam boptismate sit baptizatus, tum-

que islud quoque manifestius evadet. Quonam igitur est

baptlzatus? neque judaico, neque nostro, sed Joannis.

Quamobrem? ut ex ipsa baptismatis natura intelligas eumpropter peccata non fuisse baplizatum, neque quod gralia

Spirilus indigeret : nam utriusque horum expers erat hoc

baplisma, ut jam a nobis demonstratum est. Alque ex his

quidem liquet eum neque ad peccatorum remissionem,

ue€|ue ad Spiritus largitionem obtinendam ad Jordanem

venissc : ne vero quispiam ex iis, qui tunc aderanl, existi-

maret eum poenitentiae causa sicut caeteros adventare, audi

et hoc quo pacto Joannes ante correxerit : qui enim aliis

dicebat : « Facite fructum dignum poeniteulia) ^, » audi

quid huic dicat : « Ego a te debeo baptizari, et tu venis ad

»me ^? »hoc vero dicebat declarans eum non ob eamdemegeslalem, ob quam vulgus, venisse, tantumque abesse,N

ut idcirco baptizetur, ut vel ipso etlam Baptisla sit longe

major, et sine comparatione mundior. Qunm igitur ob

causam baplizabatur, si neque pnenitenliae causa, neque ob

remissionem peccatorum, neque ad Spiritus copiam obti-

nendam id agebat? duas nimirum alias ob causas, nnam

quidem, quam dixit Discipulus, alteram vero quam ipsc

Joanni indicavit : quamnam ergo causam esse bnplismi

hujus dixit Joannes? ut innotescerct vulgo, sicut et Paulus

dicebal : « Quia Joannes baptizavit baplismo pcenitentiae

' I Pctr. II, 22, cl IsoJi, LUi, 9. — ^ Joan. viu, 4^. — ^ Mallb.

II), 8. — 4 Ibid. i4.



DE BAPTISMO CHRISTI. SlQ

»in eum, fjni venturus esset post ipsum, ut crederent ^ ; »

hoc erat baptismatis illius officium. Etenim si slngulorum

secles circumiret, et ad fores accedens foras excitaret, di-

ceretque Chrislum tenens : «Hic est Filius Dei, » suspectum

hoc redderet testimonium, et operosum valdc foret : sin

autem eo secum assumpto in synagogam ingrederelur, eum-

que iudicaret, hoc quoque ipsum reddcret tcslimonium

suspectum : quod vero populis omnibus ex urbibus singu-

lis ad Jordanem elTusis, ct circa fluminis ripas versantibus,

cum ct ipse ut baptizaretur venisset, ab audila de coelo

paterna voce fuerlt commendatus, et illi in specie cohunbae

descendens Spirilus sanctus insodcrit , id tcstlmonlum

quod ilh Joannes dicebat , omui suspicfone liberabat?

« Proptcrea, et ego, inquit, nesciebam eum %* » tum fide

dignum esse testimonium suum oslendit : nam quoniam

cognati erant inter se secundum carnem ; « Eccc enim

j>Ehzabeth cognata lua, et ipsa concepit fillum % » inquit

Angekis Mariae de Joannis matre : quando igilur cognatoe

matres erant, Hquet et parvulos cognatos fuisse : quonlam

igitur cognati eraut, ne cognationis gratia lestimonlum

dicere Christo videretur, ita disposuit Spiritus gratia, ut

priorem a^latem Joannes ageret in deserto : ne amicitiae

causa aut ex composito tahve quoddam artlficio perhiberi

lestimonlum vlderelur : sed tanquam a Deo admonitus

eum renuntiaret. Propterea, « Et egO;, inquit, nesciebam

»eum : » unde igitur didicisti?« Qui mislt me baptlzare iu

» aqua, ille mihi dixit : » quid tibi dixit?« Super quem vl-

» deris Spiritum descendeutem quasi cohimbam, et manen-

» tem super eum, hic est qui baptizat In Splritu sancto ^. »

Yides idcirco venisse Spiritum sanctum, non quasi tumprimum adveniret, sed ut eum, qui praedicabatur, volatu

ipso quasi diglto monslraret, omnibusque nolum redde-

' Act. XIX, 4. — * Joan. i, 5i. — ^ jr^yp^j^ 56.-- 4 Joan. i, 33,



520 S, JO. CHRYSOSTOMI AnCUIEPISCOPI C. P.

ret? Hac igitur de caiisa ad baptismum venit. Et vero

aiiam ob causam quam ipse dicit : qupenam iila porro est?

Cum dixisset Joannes: «

Ego debco a te baptizari, ct tu»venis ad me, » respondit ipse diccns : « Sinc modo, sic

»enim decet nos implere omnem justitiam \ » Yidisti mo-desliam famuli ? vidisti Domini liuniiiitalem ? quid tandem

est : (( Implere omnem justiliam? » Juslilia dicitur omnium

Dei mandatorum adimpietio, ut cum ait : « Erant justi

» ambo incedentes in mandatis Domini sine querela ^: »

quando igilur juslitiam istam implere homines oporlebat

omnes, nemo autem illam perfecit, nec explevit, ut venit

Christus, lianc justitiam implet.

IV. Quaenam porro IicBC est justitia, dicet aliquis, bap-

lizari ? Prophetai parere justitia erat ; ut igilur circumcisus

est et sacrificium obluiit, et sabbata et judaicas feslivitalcs

implevit; ita et hoc quod reslabat adjunxit, ut PropliclocLaptizanti obediret. Nam ut Dei voluntatem fuissc scias, ut

tum baptismum susciperent omnes, audi quid dicat Joan-

nes : « Qui misit me baptizare in aqua ^ « et rursus Christus,

tt Publicani et turba justificaverunt Dcum, baptizali bap-

»tismo Joannis. Pharisaei autem et scribae consilium Dci

))spreverunt, non baptizati ab eo ^. » Si ergo justilia est

Deo parere, Deus autem Joannem misit, ut popuium bap-

lizaret, cum ca^tcris lcgis prseceplis hoc etiam Chrislus

impievit. Finge igitur ducentos esse denarios mandata

Jegis : hoc debitum genus nostrum persolvcre oportebat

non persoivimus; coercebat nos mors obnoxios istis crimi-

iiibus; cum venisset Christus nosque coercitos oflendisset,

jes alienumdissoivit,

debitumiilud implevit, et eos

quisolvendo non erant iiberavit; idcirco non dixit : «Dccet nos

hocvei iliud facere,»sed, « Impiere omncm justitiam ^. »

' Matth. m, i4j x5. — * Luc. i, 6. — * Joan, j, 33. — ^ Luc. vii,

»9, 3o. — 5 Malth. iii, i5.



DE BAPTISMO CHRISTI. 521

Me dotnlnum decet, inquil, qui habeo, pro iis, qui non

habent, persolvere; ha^c est baptismatis occasio, utlcgem

omnem videatur implere, et hgec, et illa causa esl, qua; ante

istam est allata. Quapropter ct spiritus in specie columbae

descendit; ubi est reconciliatio Dei, ibi et columba ; namet arcae Noe tempore ramum gestans oliva; cokimba venit

divinae benignitatis signum lempestatisque sedatae; nunc

quoque in specie columbae, non in corpore, hoc enlm sedulo

notandum est, venit Spiritus Dei, denuntians mlsericor-

diamorbiterrarum, simulque virum spiritualem designans

innocentem ac simplicem, minimeque malum esse opor-

tere; quemadmodum et Christus ait : « Nisi conversi fue-

»ritis, et elTiciamini sicut parvuli, non intrabilis in regnum»ccelorum\» Alque illa quidem arca, lempeslatc scdata,

mansit in terris, haec vero arca divina Iracundia sedata, in

coelum abrepla est, et nunc est ia dextera Patris immacu-latum illud,etimpoliutum corpus. Verum enimvero quando

de Domini corpore facta est mentio^ operaj-prellum est, ut

ubi de eo pauca apud vos disseruerimus, orationi llnem

imponamus. Scio fore iit quamplurimi apud nos ex festi

consuetudlne ad sacram hanc mensam accurrant; sane

quidem expediret, id quod alias sa3pe dixi, ut festa nequa-quam observarentur, quando communicare opus esset, sed

ut conscienlia mundaretur, ac tum sanctum istud sacri-

ficium attingeretur; qui enim piacularls est et immundus,

ne infestoquidemaequum est, ut sanctae Illius ac tremenda)

carnis particeps fiat ; qui vero mundus est, et accurata

poenltentia delicla absterslt, cum in solemnitate, tum sem-per dlgnus fuerit, qui mysterlis divinis communlcet, ac

Dei donis perfruatur. Sed quoniam hoc nescio quo pacto

negllgltur a qviibusdam, multique sexcentis scatentes sce-

leribus cum adventare festum viderint, lanquam ab ipsa dle

f Matlh. xviiij 3.




protrusi, mysteria sacra contingunt, quae ne oculis quidem

cernere sic afFectis fasest; eos quideni, qni manifesti sunt

nobis, plane arccbimus; eos vero, qui nobis ignoti sunt,Dco relinqiiemus, qui mentis cujusque secreta novit; icl

quidem certe in quo ab omnibus aperle pecoatur, hodie

conabimur emendare. Quodnam igitnr illud pcccatum est?

quod cum tremore non acccdamus, sed calcibus impe-

tenles^perculienles, ira turgentes, clamanles, convilianlcs,

proximum trudentes, perturbalione repleli ; hoRC et sa?pe

dixi, et dicere non cessabo. Nonne vidctis in olympicis cer-

laminibus dum capite coronam gestans, amictus stola,

virgam manu lenens agonolheta pcr forum incedit, quanta

sit Iranquillilas ac modestia, dum praeco voce denuniiat,

ut omnes sileant ac decenter quiescant? Gui non igitur

absurdum videatur, ut ubitriumphat diabolus, quies tanla

sit; ubi vero Christus ad se vocat, tumuUus plurimusaudiatur? In foro silentium, et in Ecclesia clamor; in pe-

lago tranquillitas, et in portu lempcslas. Quid, quajso,

tumultuaris, mi homo? quidteurgel? ncgotiorum uimirum

avocat te necessitas ; an vero tu illa tibi hora uUa essc

ncgotia arbitraris? an tu te omnino in terris esse memi-

nisti ? an te cum hominibus versari censes? quis hoc non

saxea3 mentis esse dicat, illo se tempore in terris consisterc

arbitrari, non cum Angelis choreas ducere, cum quibus

myslicum illum hymnum pronunliasti ; cum quibus Deo

canticum ilkid triumphale cecinisti? Proplerca et nos

aquilas Christus appellavit, cum dixit : « Ubi cadaver, ibi

ncongrcgabunt et nquila; % » Ct in coehim ascendamus, ut

in altum evolemusspiritus pennis subvecti; at nos conlra

serpentum in more humi serpimus, terramque manduca-

mus. YuUis dicam unde lumuUus et clamor oriatur? quod

non toto sacri tempore vobis fores occhidamus, sed anto

' Liic. xvii, 37.



DE BAPTISMO CHRISTI. 525

poslremam graliarum actionem resillre vos, clomumque

redire patiamur, quod et ipsnm non mediocrem contemp-

tum habet. Quid facis, mi homo ? prccsente Chrislo, astan-

tibus Angelis, proposita ista tremenda mensa, dum adhuc

fratres tui mysteriis initiantur, tu, rehctis illis, abscedis?

Alqui ad prandium quidem si vocalus fueris, tametsi

prius saturatus sis, recumbentibus cncterls non audes ante

amicos discedere; hic vero dum Chrisli mysteria cele-

brantur, dum sanctum ilhid sacrificium adhuc peragitur,

omnia in medlo derelinquis et abscedis? quis hsec tandem

venia digna censuerit? quis defenslone purgarit? Vultis

dicam cujusnam opus perflciant illi qui ante compiemen-tum fmemque discedunt, neque coena absoluta gratiarum

aclionis hymnos ofTerunt? durum fortasse videbitur quod

sum dicturus, sed necesse est tamen ob plerorumque ne-

gligenliam dicatur. Quando ulllmae coenae communicavit

Judas nocte illa postrema, caeterisomnibusrecuaibentlbus,

ipse se proripiens excessit; illum imitanlur et isti, qui ante

ullimnm gratiarum actionem dlscedunt. Nisi enim exiisset

illc, proditor factus non esset ; nisi condiscipulos dese-

ruisset, non periisset; nisl se ipsum extra ovile proripuis-

set , non eum lupus solum repertum devorasset; nisi sc

ipsum a pastore segregasset^bellutepraeda faclus non esset.

Idcirco nimirum ille cum Judaeis, isli vero cum Domino,

hymno dicto, exlerunt. Yides ut extrema illa post sacrifi-

cium oratio ad illud fiat exemplum ? Nunc igltur, dllectis-

simi, haec mente versemus, hcec apud nos cogltemus, et

hulc propositam sceleri damnationem reformidemus. Ipse

suam tibi carnem largitur, at tu ne verbis quidem eumremuncraris, neque pro ils, quae nccepisti, gratias agis?

atqui dum hoc corporeo vescerls cibo, post mensam ad

orationem te convertis; dum vcro splritualls ct omneni

creaturara tum visibilem tum invisibilem superantis, fis




particeps, tametsi homo sis et vilis naturae, non expectas

ut gratias agas et verbis et factis? quid est aliud quam

extremo supplicio sese obnoxium redderc? Haec ego diconon ut laudetis solum, neque ut tumultuemini et clamelis,

sed ut cum tempus exegerit, horum memores vcrborum

convenientem modestiam proe vobis feratis. Mysteria et di-

cuntur, et sunt; ubi vero sunt mysteria^ multum sileii -

lium est; cum multo ergo silentio, cum multa modeslia,

decentiquereverentiasanctum hoc sacrificium attingamus,

ut majorem nobis Dei benevolentiam conciliemus, et ani-

mam perpurgemus, aeternaque bona consequamur. Quae

nos omnes ut obtineamus, faxit gratia et benignilas Do-

mini nostri Jesu Ghrisli, cum quo Patri, simulque Spiritui

sancto, gloria, imperium, et adoratio, nunc et semper, et

in saicula saecuiorum. Amen.

FINIS TOMI SJiPTUAGESIMI-NONI.



VVVVVVVVVVVVVX^VVVVV^/VVVVVVVVVVX^VX^^VVNVVVVAA/VX^VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVXXVVVV^^VX^

ANNOTATIONES.

Annot. (i), pag. i5.

Scrlpturae versum varie efferunt; manuscripll vero cumneutro consentiunt, neque etiam gr.Tca vulgaris editio

etsi verbis solum, non re clifTerant omnes. Yisum nobis est

Morelli lectionem intactam relinquere.

Annot. (2), pag. 87. /

Sic habent omnia exemplaria. Sed fateor me non capere

quid hic sibi velit Chrysostomus.

Annot. (3), pag. 55.

Quod Jacobus frater Domini ex numero fralrum non

credentium fuerit, nescio an alius quispiam dixeril.

Annot. (4), pag. 86.

Hic totam de muliere in adulterio deprehensa historiam

pnclermillit Chrysostomus.

Annot. (5), pag. 112.

Sic omnes manuscriptl et editl Chrysostomi; atque ila

lcgitur, inquiunt, in quodam Borberiao codice manus-



626 ANNOTATIONES.

serlpto. Sed aliorum Novl Teslamentl exemplarliim recepta

lectio est Trsvr/^xovTa. Vulgata habet quinquaglnta.

Annot. (6), pag. 174.

Ilanc homillam et duas sequentes edidere ollm Parlsien-

ses typographi tomo secundo Bibliolhecse Patrum editione

secunda, nomine sancli BasIHi Seleucire eplscopi, latinc

versas per Theodorum Peltanum Socielatis Jesu theolo-

gum.

Annot. (7), pag. 182.

Haec puto referri ad ilhid apophthegma Lacaenae muHerls

apud Phitarchum, p. 4oi. Edit. Paris. p. 241. Quae cumFiHos qninque ad pugnam emisisset, et in suburbio pugnae

exitum expectaret, nuntianti fdios suos omnes in pugna

cecidisse: Filemancipium, respondit, non hoc qucerebam;sed quo loco essent res patrice. Respondet iile victoriam

penes Spartiatas esse. Nunc, inquit illa, flliorum cccdem

non invita audio. Ahus philosophus hic memoratus Xcno-

phon est. lianc porro historiam refert Diogenes Laertius in

Xenophonle vcrsus finem. Hic memoriter loquens Ghry-

sostomus, rem paulo secus narrat.

Annot. (8), pag. 2o5.

Josephus cap. V. de Bello judaico, inter alia signa fu-

luri Jerosolymorum excidii hoc refert : Dei^idc vocem re-

pentinam auditam fuisse dicentium : Hinc migrcmus

quem locum hic puto respicere C^hrysostomum.

Annot. (9), pag. 283.

Ea sohim ralionc potcst Palcr major dici ; imo non pro-



ANNOTATIONES. 627

prie iiiajor, scd prior , ut qiiivis paler, non est nalura

major filio suo, sed prior tantum. Ea est mens Ghrysos-

lonii.

Annot. (10), pag. 334.

Hsec omnia referuntur ad superius allata Evangelii verba :

Omnid mea tiia sunt, et iua ineasant, quae aeqaalem Patri

Filium confirmant. Illud vero de Filio secundum homi-

nem dici non potest, sed qualenus major sive Deus est.

Nam quod mlnoris est, majoris etiam esse nemini nonnolumest; contrarium vcrominime. Ghristus Deus dici-

turhomoesse, crucifigi, pati; Ghrislus homo non dicitur

requalis Patri. In his autem verbis, Mea tua sunt, et tua

mea sunt, conversio est, quae a^qualitntem Filii et Patris

indicat. Hanc puto Ghrysostomi mentem esse, licct in ver-

bis qusedam adhuc difficultas rcmaneat.

AnnoT. (ii), pag. 433.

Orationem hanc, genuinum, ut videtur, summi doctoris

opus, prolem magno non plane inficiandam parenti, habl-

lam fuisse Anliochiae ilhid ostendit, quod ad finem, prout

solet, de communi patre seu episcopo loquitur, ncmpeFlaviano. Excerptam potius crediderim ex ore perorantis,

qiiam a manu componentis profectam ; nisiquis interpola-

tam malit.

Annot. (12), pag. 444'

Tolus ordo orallonis poslulat ra it^y.^l^ quamvis in loco

Isaise, et Ghcrubinos pro Seraphinis posuerit Philaslrius

Ilaeresi ultima, acPaulinusNatah VI,p. 6o5, ipscque Ghry-

soslomusinillud : Paicr, si possibilc csl, etc, ct Ghcrubi-



528 ANKOTATIONES.

nos Seraphlnis jungat Epiphanlus Ancorall cap. lo. 26.

cum Severiano orat. 2. cle mundi creatione, et Phllastrio

Haeresi extrema et penultima, pariterque hymnus Cheru-

bicus appellari soleat, qui seraphicus est. Sicut vice versa

in locum Cherubinorum Exodi et Paralipom. Seraphini

substituuntur Actione 5. Synodi vii. seu id Disputatione

illic prolata Judpei et Christiani (ubltamen God. Reg. 1026.

f. 266, XepouSip habet, ut et alter Interpretum) et ab Andrea

Cretensi oralione 3. in dormltionem Deiparae : necnon

ihronus Seraphlcus instar Cherubici in eodem Andrea le-

gitur orat. in ramos pahnarum, atque in Theophane Cera-

meo hom. Llll ac LX. Hyeio Oscx; ToiMMiXTYi' TzoinfTov 'Seoo-j^i^y.xl

2£pa(pifx. Epist. i,Gregorii II, ad Leonemlsaurum. Accedit

huc quod notavi ad Conslitutiones Apostolicas Cherubim et

Seraphlm confundl apud CyriUum Illerosolymltanum Ca-

techesi Myslagogica V. Cul nunc addas vehm tum cogno-

mlnem Alexandiinum lib. IX et X de adoratione in spiritu

et veritale, ubl etlam nomini Seraphim dat interpretatio-

nem nominls Cherubim, cum rectius interpretur ad Esaiae

caput YI. et ad Joannisxii, 41« tum narratlonesde InveU'

lione S. Crucis, apud Gretseruni c. 1G97, 1706, 1707,

17^4, tum Anastasium Sinaitam xii. in Hexaemeron

lum denlque Theodorum Prodromum, in eodem Gretsero

c. 2369. Quod autein hoc in loco Chrysostomus Seraphi-

nos ponat supra Cherubinos, oratlone vero tertla de In-

comprehensibili contra faciat, quam rationem dablmus?

Scllicet in re arbltraria et Incerta, variatloni opinionls lo-

cum esse. Porro ex oratione Nlcetce Paphlagonis In laudem

S. Barlholomrei apostoli, novissiml Auctarli Combefislani

p. 397, 398, ubi ordines angehci gradatim enumerantur,excidlsse vidcntur,vitio antlquarii, (Jjvac/st? FiiHutes ;eiOrd.'

llone In Tiiomam p. 370. Tlironi; quemadmodum h'quet

per consimilem enumeralionem Niceloc Orat. ia Pctrum



ANNOTATIONES. 52()

et Pauluiii p. 334> et Orat, in Judam ThaJdaeum p. 421-

Consulerc adhuc potes Nolas ad AposloHcorum opera

c. 3 12, insuperque S. Irenaeum h'b. 1, cap. i,el in Epipha-

nio Haer. 3i , n. 17; ac demum ad ista Phihistrii ca-

pite postrcmo : « Nam Chcrubim plenitudo scientiae di~

» citur, et virtus ignea pcragrans appellatur : » mevide;

audactcr cnim induco, « Et Seraphim virtus ignca flngrans

7) appellatur. »

ANx\0T. (i3), pag. 44^^-

Hic ct tribus in loeis sequentibus, qui asteriscis notan-

tur , tcslificatur Gottelcrius desiderari quatuor lineas ad

singulos.

Annot. (i4), pag. 45i.

Nota dih*genter insigne testimonium : ut quscratur an et

quo modo in veris Joannis Chrysostomi operibus cilentur

EpistolcT posteriores Joannis, quas ab anliquis in canono

Scripturarum positas non fulsse, ncc Joanni apostolo tri-

butas, leslis est locuplcs Euscbius hb. III, cap. 25, ac post

eum Hieronymus in Catalogo, et /Ecumenius in Commen-tariis. Quinetiain viguisse eam controversiam circa tem-

pora Joannis nostri significatur per Amphilochium in

lambis ad Seleucum, perque Topographiam christianam,

quamcitat Allatius, disscrt, 1. de Libris ccclcsiasticis Grae-

corum. V

Annot. (i5), pag. 456.

llunc ad sacrasconcionesconcursum, auditorum mQkj^.ov,

Qli-^tv, (TTSMo^Mpio^v ssepe memorant Patres, praecipue noster

eoque de more cum Christiano Lupo accipio ycrba Nesio-

Lxxix, 34



53o ANNOTATIONES.

rii; aParco enira, qnoniam et ego valde sum faligatus, et

»vos omnino constricti ; » seu ex alia versionc, « Gonstipa-

»tione lahoratis,

»

grseceproculdubio,o-<pt770fxsvot.

Inhomi-lia Pauli Emiseni; UTevo^^wpta twv ^psTepwv «(Js^irpwv eSwcev ny.oiz

Twv (Txa^piaTwv: cui assonat Gregorius Nyssenus oralionibus

in quadragintaMartyres. Consuli qiioque velimSozomenumlib. VIII, cap. 5, el Vitam Chrysostorni per Anonymum,n. 86.

Annot. (i6), pag. 461.

lis, quae sequuntur, prorsus similia habes in Orat. 1 ad

Theodorum lapsum, num. i3.



GONGORDANTIA

BIBLIOTHEC^ LATINiE CUM GALLICA.

BIBLIOTHECA LATINA, BIBLIOTHECA GALLICA*

Homilia xlvi, pag, 33.

Homilia xlvh, pag. 42.

Homiliae lvj, pag. ii5, et lvii,

pag. 123.

Hoinilia lix, pag, i^i.

Homilia lxiv, pag. igS.

Homilia lxxx, pag. 324.

Homilia lxxxiij, pag. 348.

Homilia lxxxv, pag.369.

Homilia 1, in Servatoris diem na-

talem, pag. 481.

Homilia 11, in idcm, 499-

Ejusdem fragmenta , tom. xvn,

pag. 4S8-49i.

Ejiisdem fragmenta , tom. xvii,

pag. 455-457.

Earumdem fragmenta, tom. xiv,

pag. 93-98.

Ejusdem fragmenta , tom. xiii

,

pag. 229-231.

Ejusdem fragmenta , tom. xiv,

pag. 106-107.

Ejusdem fragmenta, tom. xiv,

pag. 386387.


pag. 387-396.

Ejusdemfragmenta , tom. xiv,

pag. 396-401.

Ejusdem fragmenta, tom. xiv,

pag. 293-295.


pag. 281-393.



WWXWWVWWVAMJV\\.\\ VW\WWVVWVW\VA' V\ WWVVXVWVWVWVWVWVVVVV\ VVV VWVWVWVVVVVV

INDEXTOMI SEPTUAGESIMI-NONI.

IIOMILLE IN S. JOANNMI EVANGELISTAM.

H 0M1LIA XLII. Gaput VI. 5 HoMiLiA LXVI. Gaput xii. 211

XLIII. Idem. i3 LXVII. Idem. 219

XLIV. Idem. 18 LXVIil. Idem. 226

XLV. Idem. a5 LXIX. Idem. a32XLVI. Idem. 33 LXX. Idem. 258

XLVII. Idem. 4* LXXI. Caput siii. 245

XLVIII, Capul vii. , 53 LXXII. Idem. 201

XLIX. Idem. 60 LXXIII. Idem. 961

. Idem. 68 LXXIV. Caputxiv. 269

LI. Idem. 76 LXXV. Idcm. 275

LII. Idem. 83 LXXVI. Capul XV. 286

LIIL Caput VIII. 92 LXXVII. Idem. 293

LIV. Idem. 99 LXXVIII.Caputxvi . 3o5

LV. Idcm. 108 LXXIX. Idem. 3i5

LVI. Caput IX. ii5 LXXX. Gaput xvii . 3a4

LVII. Idem. 123 LXXXI. Idem. 332

LVIII. Idcm. i3o LXXXII. Idem. 559

LIX. Idem. i4i LXXXIII. Cap.xviii .548

LX. Caput X. i5i LXXXIV. Idem. 36i

LXI. Idem. iG4 LXXXV. Caputxix. .'69

LXIl. Caput XI. 174 LXXXVI. Capulxx. 382

LXIII. I dcm

.

i85 LXXXVII. Idcm. 3gi

LXIV. Idcm. 193 LXXXVni. hleni. 4na

I/XV. Idcm, 20 i



554 INDJiX.

IIOMILI^ IN QUiEDAM LOCA NOVf TESTAMENTI.

floMiuA I. In illud : In principio crat Verbum, etc. El quod Spi-

THtus scrutetur profunda Dei : in recens illuminatos, et contra hcere-

tiCOS. ^Qy

lioMiLiA II. Jn magna Ecclesia^ cum pauca prtefatus esset episcopus

in i/lud Evangedi : Filius ex se ipso nihil lacit , nisi quod vi-

derit Patrem facientem. 4i-r

Skhmo. In dicium ilUud : In qua potestate haec facis ? 43^

HoMiLiA. Dc insliiuenda secundum Deum vila, et in iilud : Angusla

est porta, etc. Item explicatio orationis : Pater nosler, etc. 4^8

HoMiLiA. Habita in Ecciesia ApostoU^ postquam episcopus paucis

concionatus fuerat in illud : Messis quidem multa, operarii au-

tem pauci. 46S

HoMiLiA I. In Servatoris nostri Jesu Christi dicm natalemy qui qui-

dem dies incognitus adhuc illis temporibus, ante paucos admodumannos innotuerat per aliquos^ qui ex occidenfe venerant, atque indi-

caverant. 48

HoMiLiA II. /n Satvatoris nostri Jesu Christi nativitatem. 499

HoMiLiA, Adversus eos, qui a divinis absunt officiis , et dc sanclo

ac saluiari bapiismate Satvaloris nosiri Jesu Christi; deque iis,qui

indigne communlcant , et quod qui Liturgiam imperfectam dere-

linquunt , atque ante postremam oraiionem egrediuniur , Judam

imitentur, 5ii

AiNNOTATio^Es. SaS

Co.XCOnDANTIA. 55i

EXPLICIT INDLX.



I



vol.

10

#

9720 \

Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 10.

Documents

Transcript of Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 10.