, ผลการดำเนินวิถีชีวิตตามแนวพระราชดำริ “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง”

ด้านการลดรายจ่าย

ครัวเรือนทำสวนครัว ชุมชนตำบลท้ายตลาดมีอาชีพหลัก คือ

เกษตรกรรม (ทำนา) เลี้ยงสัตว์ เป็นส่วนมาก และครัวเรือนปลูกพืชผัก

สวนครัวไว้แทบทุกครัวเรือนเพื่อไว้

รับประทานเองและแบ่งปันเพื่อน

ร่วมบ้าน และเหลือก็นำไปขาย

โดยมีแม่ค้ าคนกลางมารับซื้อที่

หมู่บ้าน และหรือครัวเรือนที่มีเวลา

ว่างจากงานหลักก็จะนำไปขายตรง

ที่ตลาดเทศบาลเมืองลพบุรี หรือที่

อื่นๆ

ครัวเรือนปลอดอบายมุข ชุมชนบ้านไผ่แหลม หมู่ที่ 1 ตำบล

ท้ายตลาด อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี เป็นหมู่บ้านปลอดยาเสพติด และชุมชน

จะยึดมั่นปฏิบัติตนลดละเลิกอบายมุข

<

l

l

�0�“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

ด้านการเพิ่มรายได้

ครัวเรือนมีอาชีพเสริม นอกจากอาชีพหลักการทำเกษตรกรรม

(ทำนา) เลี้ยงสัตว์บนบ่อปลาแล้วชุมชนตำบลท้ายตลาดยังประกอบอาชีพเสริม

เช่นปลูกพืชผักสวนครัวการร่วมกลุ่มอาชีพการทำน้ำยาอเนกประสงค์การทำ

ปุ๋ยเกษตรอินทรีย์ชีวภาพฯลฯโดยนำวัตถุดิบในชุมชนมาใช้ประโยชน์และยั่งยืน

ครัวเรือนใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม ชุมชนตำบลท้ายตลาด

สามารถประยุกต์ปรับเปลี่ยนโดยภูมิปัญญาชาวบ้านจากการนำวัตถุดิบที่มีอยู่ใน

ชุมชนมาทำปุ๋ยเกษตรอินทรีย์ชีวภาพใช้ให้เกิดคุณค่าและประหยัด

ด้านการประหยัด

ครัวเรือนมีการออมทรัพย์ ชุมชนตำบลท้ายตลาด มีการจัดตั้ง

กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตและมีการฝากเงินออมกับกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการ

ผลิตทุกหมู่บ้านโดยการออมเป็นหุ้นรายเดือนและรายปี

ชุมชนมีมีการเชื่อมโยงเครือข่ายภายในตำบลและองค์กรต่างๆ

เข้าร่วมกันระดมเงินออม โดยได้รวมตัวกันจัดตั้งสถาบันการเงินชุมชนตำบล

ท้ายตลาดที่ตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลท้ายตลาดโดยชุมชนทุกหมู่บ้านได้นำ

เงินออมของแต่ละชุมชนมาฝาก และรับสมัครสมาชิกลงหุ้นๆ ละ 1,000 บาท

จัดตั้งโครงการออมเงิน “วันละบาท บาทละวัน” สำหรับนักเรียนชุนตำบล

ท้ายตลาด

<

l

l

<

l

l

�0� “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

ด้านการเรียนรู้ ชุมชนมีการสืบทอดและใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น

น.ส.นัทธมณ ดาหา ครัวเรือนปฏิบัติตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงอธิบายถึงการนำภูมิปัญญา (ปราชญ์ชาวบ้าน)ที่บรรพบุรุษนำวัตถุดิบธรรมชาติมาทำปุ๋ยเกษตรอินทรีย์ น้ำฮอร์โมนเร่งดอกออกผลที่นำไปใช้ในการประกอบอาชีพ และได้เป็นวิทยากรในหมู่บ้านสอนให้กับครัวเรือนที่สนใจ ภายในชุมชนและใกล้เคียง

ครัวเรือนมีการเรียนรู้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในชีวิตประจำวัน โดยการปฏิบัติตนในการดำเนินวิถีชีวิต และได้รับความรู้จากภาครัฐ/เอกชนเข้าไปแนะนำ และแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผู้ที่ประสบผลสำเร็จในการดำเนินตามแนวพระราชดำริ“ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง”

ครัวเรือนเรียนรู้ “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” ในชีวิตประจำวันของโรงเรียนชาวนา (รวมหมู่ 1-7) โดยตั้งอยู่หมู่ที่ 7บ้านคลองกุ่มตำบลท้ายตลาดในการดำเนินวิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียง

ด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน ชุมชนใช้วัตถุดิบอย่างยั่งยืนในการประกอบอาชีพชุมชนมีการปลูกพืช/เลี้ยงสัตว์ทดแทน การดูแลรักษาแหล่งน้ำ

ป่าไม้ และสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยชุมชนใช้ปุ๋ยเกษตรอินทรีย์ชีวภาพเป็นการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและธรรมชาติเป็นหมู่บ้านน่าอยู่

<

l

l

l

<

l

l

�0�“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

ด้านความเอื้ออารีต่อกัน ชุมชนมีการดูแลช่วยเหลือคนจนคนด้อยโอกาสและคนประสบ

ปัญหา

ชุมชน “รู้รักสามัคคี” ชุมชนตำบลท้ายตลาด (หมู่ 1-7) ร่วมปฏิญาณปฏิบัติตามแนว

“เศรษฐกิจพอเพียง”

ชุมชนตำบลท้ายตลาดรวมกลุ่มอาชีพ“แปรรูปอาหารจากปลา”

โดยร่วมแรงกายเงินลงหุ้นในการจัดตั้งกลุ่มอาชีพในชุมชนเพื่อเพิ่มรายได้ลด

รายจ่ายในครัวเรือนชุมชน“รู้รักสามัคคี”

จัดตั้งปั๊มน้ำมันชุมชนตำบลท้ายตลาดณหมู่ที่ 2 บ้านวัดหลวง

ตำบลท้ายตลาด“รู้รักสามัคคี”ชุมชนตำบลท้ายตลาด

<

l

<

l

l

l

�0� “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

กลุ่มท่าจีนถิ่นแม่กลอง

หมู่บ้านย่านเจ้า ก้าวสู่ความพอเพียง 7

ชุมชนบ้านน้ำทรัพย์

ชุมชนพอเพียงบ้านหนองสาหร่าย

�0�“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

j j , ประวัติความเป็นมา จากการเล่าขานของคนที่อาศัย

ในพื้นที่เป็นเวลานาน ตั้งแต่บรรพบุรุษ

รวมถึงผู้รู้ในเรื่องนี้มีเล่าว่า ตำบลกลอนโด

แห่งนี้เดิมที่เป็นเมืองเก่า ท้าวอู่ทองเป็นผู้

สร้าง ซึ่งมีทั้งชาวไทย มอญลาว (ลาวโซ่ง

ลาวญวน) อาศัยปะปนกันอยู่ในชุมชนแห่งนี้ เดิมทีนับถือพระศรีอาริยเมตไตร

กับพระศิวะ ขณะที่กำลังสร้างเมืองอยู่นั้นก็เกิดโรคระบาดที่ชาวบ้านเรียกกันว่า

“โรคห่า” (อหิวาห์) ทั้งเกิดข้าศึกโจมตีขณะกำลังสร้างเมือง ท้าวอู่ทองจึงอพยพ

ผู้คนหนีไปตั้งชุมชนแห่งใหม่ที่ตำบลบ้านเก่า หรือปราสาทเมืองสิงห์ จึงทิ้งเมือง

แห่งนี้ ไว้ทั้งที่กลอนประตูเมืองโด่อยู่อย่างนั้น จึงเรียกตำบลแห่งนี้ว่า “ตำบล

กลอนโด” ซึ่งหลักฐานที่หลงเหลือให้เห็นชัดเจน คือ แนวกำแพงเมือง และ

ประตูเมืองด้านตะวันออกบริเวณหมู่ที่2บ้านกลอนโด

ชุมชนแห่งนี้มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ112ตารางกิโลเมตรหรือจำนวน

70,000ไร่ส่วนใหญ่ประกอบการเกษตรทำนา3,560ไร่ทำสวน980ไร่ทำไร่

46,175ไร่และเป็นพื้นที่สาธารณประโยชน์และของหน่วยงานราชการ19,285ไร่

มีประชากรอาศัยอยู่ทั้งสิ้น7,912คนแยกเป็นชาย3,900คนหญิง

4,012 คน มีความหนาแน่นเฉลี่ย 76.89 คน/ตารางกิโลเมตร มีครัวเรือน

จำนวน 2,288 ครัวเรือน และส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเลี้ยงสัตว์ ทำไร่ นาข้าว

ปลูกอ้อยมันสำปะหลังผักสวนขนุนไม้ดอกและกล้วยไม้และบางส่วนทำงาน

ในโรงงานอุตสาหกรรมในชุมชน

หมู่บ้านย่านเจ้า ก้าวสู่ความพอเพียง

�0� “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

, ความเป็นมาและสภาพทั่วไปของหมู่ 7 บ้านย่านจ้าว หมู่บ้านย่านจ้าว หมู่ที่ 7 ตำบลกลอนโด อำเภอด่านมะขามเตี้ย

จังหวัดกาญจนบุรี อยู่ห่างจากตัวจังหวัดกาญจนบุรี ประมาณ 25 กิโลเมตร

มีประชากรจำนวน200ครอบครัวซึ่งส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเช่น

ไร่อ้อย ข้าวโพด ทำนา สวนพุทรา มะม่วง ดอกไม้ และผัก เนื่องจากพื้นที่

หมู่บ้านติดแม่บ้านแควน้อย เหมาะกับการทำเกษตรกรรม ตลอดปี นอกจากนี้

ในหมู่บ้านยังมีโครงการคลองสูบน้ำด้วยไฟฟ้า (สูบน้ำในแม่น้ำแควน้อย) โดยตั้ง

เป็นสหกรณ์ผู้ ใช้น้ำ มีผู้ ใหญ่บ้านเป็นประธาน ซึ่งเกษตรกรสามารถขอใช้น้ำ

ปล่อยเข้าไร่นาได้ เสียเงินเป็นรายชั่วโมง ชั่วโมงละ 90 บาท นับว่าเป็นการส่ง

เสริมผลผลิตทางการเกษตรที่ดี เกษตรกรจะขุดสระเก็บน้ำไว้ใช้ทำการเกษตร

ในฤดูแล้งก็จะปล่อยน้ำจากโครงการคลองสูบน้ำด้วยไฟฟ้ามาเก็บไว้ใช้ทำการ

เกษตร

จากการสำรวจพบว่า

ประชาชนและเกษตรกรในหมู่บ้าน

ย่านจ้าว หมู่ที่ 7 ตำบลกลอนโด

อำเภอด่านมะขามเตี้ย จังหวัด

กาญจนบุรี ประสบปัญหาการ

ข า ด แคลนทุ น ท รั พ ย์ ใ น ก า ร

ประกอบอาชีพ ขาดความรู้ความ

ชำนาญในด้ านการทำอาชี พ

เกษตรกรรม ซึ่งปรากฏว่ามีจำนวน 60 ครัวเรือน ต้องการที่จะแก้ไขปัญหาดัง

กล่าว ดังนั้น ศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอด่านมะขามเตี้ยจึงเห็น

ควรให้ดำเนินกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาเศรษฐกิจพอเพียงขึ้นใน

พื้นที่

�0�“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

, การเตรียมชุมชน ในการเตรียมชุมชน ครูอาสาสมัครการศึกษานอกโรงเรียนได้ดำเนินการ

ดังนี้

การสำรวจความต้องการของชุมชนในการประกอบอาชีพ

การส่งเสริมความรู้เรื่องที่ชุมชนสนใจและต้องการ

การโฆษณาและการประชาสัมพันธ์อย่างแพร่หลายในชุมชน

การวางแผนการดำเนินงาน

, วิธีการดำเนินงานในชุมชน การจัดเวทีชาวบ้าน เสวนา รับทราบปัญหาและพร้อมดำเนินงาน

โครงการตามความต้องการของชุมชน

รับทราบปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงาน

ร่วมแก้ไขปัญหาในการดำเนินงานตามโครงการ

ประสานงานองค์กรเครือข่ายภาคีหน่วยงานราชการทั้งภาครัฐและ

เอกชน

ดำเนินงานตามโครงการและวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้

สนองตอบความต้องการของชุมชนอย่างแท้จริง

ประชาชนมีส่วนร่วมในการดำเนินงานโครงการ

ประชาชนเป็นศูนย์กลางในการดำเนินงานตามโครงการ

ยึดผลสำเร็จตามวัตถุประสงค์ของโครงการ

นิเทศติดตามผลการดำเนินงานของโครงการ

สรุปผลการดำเนินโครงการและรายงานผลโครงการแก่ต้นสังกัด

<

<

<

<

<

<

<

<

<

<

<

<

<

<

<

�0� “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

, ผลการดำเนินงาน ผลการดำเนินงานตามกิจกรรมที่ประสบผลสำเร็จ พบว่าประชาชน

และเกษตรกรในหมู่บ้านย่านจ้าวหมู่ที่7ตำบลกลอนโดอำเภอด่านมะขามเตี้ย

จังหวัดกาญจนบุรี ได้รวมตัวกัน 10 ครอบครัว เข้าร่วมโครงการเป็นสมาชิก

สถาบันเกษตรกรที่มีฐานะเป็นนิติบุคคลเพื่อจะได้รับการสนับสนุนปัจจัยต่างๆ

จากรัฐบาล คำแนะนำในการบริหารกลุ่ม และเทคนิควิธีการปลูกผักปลอดภัย

จากสารพิษ การส่งเสริมการผลิต การป้องกันและกำจัดศัตรูพืช และถ่ายทอด

เทคโนโลยีการผลิตแบบมีส่วนร่วม 2 แบบ คือ การผลิตในมุ้งตาข่ายไนล่อน

จากวิทยากรที่เชี่ยวชาญในพื้นที่และได้จัดตั้งกลุ่มผู้ปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษ

อำเภอด่านมะขามเตี้ยขึ้นประกอบด้วยสมาชิก 10ครอบครัวข้างต้นมีความรู้

ความเข้าใจในด้านทฤษฎี การทำอาชีพเกษตรกรรม การปรับสภาพความเป็น

กรดด่างของดิน การปฏิบัติต่อเมล็ดพันธุ์ การปลูกพืชผักโดยใช้ปุ๋ยน้ำชีวภาพ

เพื่อลดต้นทุนการผลิต การให้ธาตุอาหารเสริม การปลูกพืชผักเพื่อลดปัญหา

แมลงศัตรูพืช โดยการใช้กับดักกาวเหนียวสีเหลือง การใช้กับดักแสงไฟ การใช้

สารสกัดจากพืชเช่นสะเดาส่งผลให้สมาชิกทั้ง10ครอบครัวสามารถปลูกพืช

ผักให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพและปราศจากสารพิษเช่นการปลูกนอกมุ้งตาข่าย

ไนล่อน เพื่อป้องกันผีเสื้อแมลงศัตรูผักได้เกือบทุกชนิด ยกเว้น พวกเพลี้ยอ่อน

เพลี้ยไฟ และไร ป้องกันไม่ได้ตัวเล็กลอดเข้ามุ้งได้ ต้องใช้สารสกัดจากสะเดา

เช่น ผักพื้นบ้าน ได้แก่ ตำลึง กะเพรา โหระพา แมงลัก ตะไคร้ ใบมะกรูด

มะละกอ ผักขมจีน ชะอม ผักบุ้ง สายบัว ฯลฯ และผักดอก และผล ได้แก่

ฟักทอง ฟักเขียว แตงกวา มะระ ถั่วฝักยาว เป็นต้น และการปลูกผักใน

มุ้งตาข่าย เพื่อป้องกันผีเสื้อและหนอนชนิดต่างๆ นอกจากนี้จะทำให้รสชาติ

ผักหวานกรอบสีสันสดสวยเช่นผักกินใบได้แก่คะน้ากวางตุ้งฮ่องเต้ตั้งโอ๋

ผักบุ้งผักตระกูลกะหล่ำบร็อคโคลี่เป็นต้น

�0�“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

, ผลที่กลุ่มผู้ปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษได้รับ <สมาชิกกลุ่มแต่ละครอบครัวสามารถเลี้ยงชีพได้อย่างสบายและสมาชิกบางคนเป็นเพียงรายได้เสริมเท่านั้น <สุขภาพร่างกายของสมาชิกกลุ่มปลอดภัยจากสารตกค้างขณะฉีดสารเคมี เพื่อป้องกันกำจัดศัตรูพืช ซึ่งสารเคมีจะก่อให้เกิดผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมต่อผู้บริโภคและที่สำคัญต่อสุขภาพของผู้ปลูกเอง <ลดต้นทุนการผลิต ลดหรือหลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีซึ่งนับวันราคาจะสูงขึ้น <มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จัก และมีผู้สนใจการปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษเช่นรายการแปลกหนอของคุณคำรนหว่างหวังศรีสถานีช่อง7สีนำไปออกรายการแปลกจริงหนอผักปลอดภัยจากสารพิษกินแล้วปลอดภัย <ประธาน และคณะทำงานกลุ่มได้รับเชิญเป็นวิทยากรบรรยายเทคนิคการปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษอยู่เป็นประจำแนวโน้มอนาคต <กลุ่มผู้ปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษบ้านย่านจ้าว จะสกัดสารจากเมล็ดสะเดา เพื่อนำไปใช้ควบคุมแมลงศัตรูพืชเอง โดยไม่ต้องซื้อในท้องตลาดเป็นการลดต้นทุนการผลิต < สมาชิกจะร่วมกับเกษตรอำเภอผลิตถุงบรรจุผัก มีตราประทับประชาสัมพันธ์คุณภาพผักและสถานที่ปลูกผัก < เพิ่มผลผลิตให้มีความหลากหลาย และพอเพียงกับความต้องการของผู้บริโภคจะมีการขยายตลาดจำหน่ายให้กว้างขวางขึ้น

��0 “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”