p เลี้ยงเป็ดไก่ไว้กินไข่และขาย

p อาคารผลิตปุ๋ยอินทรีย์เพื่อทดลองใช้กับเกษตรกรใกล้เคียง

p ห้องนิทรรศการ ให้ความรู้เรื่องหญ้าแฝก การผลิตปุ๋ย

อินทรีย์ กิจกรรมนี้ทำให้นักศึกษาได้รับความรู้ในการนำไปประยุกต์ใช้กับชีวิต

ประจำวัน เช่น ที่บ้านทำการเกษตรกรรม หรือทำไร่ก็อาจจจะนำการใช้ปุ๋ย

อินทรีย์ไปใช้กับงานของตนเองเพื่อลดต้นทุนการผลิตจากการใช้ปุ๋ยเคมีซึ่งเป็น

อีกข้อหนึ่งของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่ว่า จะทำอะไรต้องมีเหตุมีผลที่จะทำ

เป็นต้น

p ปลูกแคไว้ทำผักเพื่อ

ประหยัดค่าใช้จ่าย และยังได้รับประทาน

ผักปลอดสารพิษปลูกตะไคร้ข่ากระเพรา

โหระพายี่หร่าไว้รับประทานเองไม่ต้องซื้อ

ปลูกใบเตยไว้ทำขนมครกขาย เพื่อประหยัด

ต้นทุน และแม่หั่นตากแห้งชงกินกับน้ำร้อน

ทุกวัน และปลูกมะขามกระดานไว้กินตอน

ที่เป็นมะขามเปียกเป็นการลดรายจ่ายไม่ต้องซื้อ

p ที่บ้านใช้เตาที่ใช้ฟืน และถ่านเป็นเชื้อเพลิง เพราะที่บ้านมี

ฟืนมากชายถนนก็ปลูกขี้เหล็กไว้ทำฟืนเป็นการลดรายจ่ายได้ไม่เปลืองแก๊สมาก

p เลี้ยงไก่ ไว้บ้างนิดหน่อย เพื่อเก็บเศษข้าวที่เหลือก้นจาน

และเก็บกินตัวแมลงทำให้แมลงไม่รบกวนผักมากนัก

p ที่บ้านพอมีพื้นที่ทำการเกษตรอยู่บ้าง จึงจัดตามแบบ

เกษตรทฤษฎีใหม่ โดยจัดปลูก กล้วยส่วนหนึ่ง มะละกอส่วนหนึ่ง และใต้ต้น

กล้วยปลูกกระเจี๊ยบใต้ต้นมะละกอปลูกพริกและแฟงส่วนที่เป็นน้ำในท้องร่อง

เลี้ยงปลาทับทิมปลานิลปลาตะเพียน

��“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

โครงการเสริมสร้างภูมิปัญญาแก้ปัญหาความยากจน และ

โครงการอบรมอาชีพขจัดความยากจนเพื่อเศรษฐกิจพอเพียง

จากการดำเนินการจัดกิจกรรมการอบรม โครงการเสริม

สร้างภูมิปัญญาแก้ปัญหาความยากจนให้กับกลุ่มเป้าหมายผู้ลงทะเบียนคนจนใน

พื้นที่ ตำบลบึงคอไห จำนวน 27 คน ณ อาคารอเนกประสงค์โรงเรียนบำรุง

วิทยา คลอง 13 ตำบลบึงคอไห อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี ในวันที่ 28

มีนาคมถึงวันที่3เมษายน2550โดยมีผลการดำเนินงานตามกิจกรรมดังนี้

ประชาชนทราบถึงแนวทางการดำเนินชีวิตตามปรัชญา

เศรษฐกิจพอเพียง สามารถนำไปใช้แก้ปัญหาความยากจนได้ โดยเน้นการ

ดำเนินชีวิตแบบพอเพียง ไม่ฟุ่มเฟือย รู้จักใช้จ่ายด้วยความพอดี และลด ละ

เลิกอบายมุขต่างๆ เป็นการลดรายจ่าย ตลอดจนประชาชนรู้วิธีรักษาสุขภาพให้

สุขภาพดีขึ้น และมีผักปลอดสารพิษไว้รับประทานโดยการปลูกผักไว้กินเอง เช่น

ข่าตะไคร้มะกรูดกระเพราฯลฯซึ่งเป็นการประหยัดอีกทางหนึ่ง

ประชาชนเห็นความสำคัญของการทำบัญชีครัวเรือน และ

มีจิตสำนึกในการทำบัญชีครัวเรือนเป็นประจำ เพื่อให้เห็นค่าใช้จ่ายของตนเอง

ชัดเจนมากขึ้น สามารถวิเคราะห์ได้ว่าเดือนนี้ตนเองใช้จ่ายอะไรมาก อะไรน้อย

จะสามารถปรับลดรายจ่ายตัวไหนได้บ้าง เช่น ค่าน้ำอัดลม ค่าเบียร์ ค่าน้ำดื่ม

กระทิงแดงค่าอาหารขบเคี้ยวหรือค่าเครื่องแต่งตัวฯลฯ

v

m

m

�� “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

ประชาชนสามารถจัดการบัญชีวิสาหกิจได้ โดยประชาชน

ตั้งกลุ่มมีสมาชิกจำนวนหนึ่ง โดยร่วมทำกิจกรรมที่เป็นวิสาหกิจชุมชนแล้ว

สามารถจัดทำบัญชีได้ และสมาชิกในกลุ่มสามารถตรวจสอบได้ โดยที่จะต้อง

คำนึงถึงหุ้นที่ร่วมลงทุนมามีจำนวนเท่าไหร่ ต้นทุนในการผลิตเท่าไหร่ พอสิ้นปี

สามารถคืนเงินปันผลให้สมาชิกได้เท่าไหร่ กลุ่มได้กำไร หรือขาดทุน สามารถ

ดำรงกลุ่มอยู่ต่อไปได้ ไหม รวมไปถึงทำอย่างไรกลุ่มจึงจะอยู่รอด และเจริญ

เติบโต

ประชาชนสามารถทำผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดในครัว

เรือนเช่นทำน้ำยาล้างจานการทำน้ำยาปรับผ้านุ่มการทำครีมอาบน้ำการทำ

น้ำยาทำความสะอาดเอนกประสงค์ โดยนางภาณีนุตโรบลเป็นวิทยากรในการ

อบรบ ซึ่งนอกจากจะประหยัดรายจ่ายแล้วยังสามารถแบ่งเพื่อนบ้านใช้ได้ และ

ยังสามารถยกระดับไปถึงขั้นเพิ่มรายได้ให้กับครอบครัวได้อีกทางหนึ่ง

ประชาชนสามารถทำสมุนไพรไล่ยุง ทำยาหม่องครีม ทำ

พิมเสนน้ำทำการบูรหอมโดยนางภาณีนุตโรบลเป็นวิทยากรในการอบรบซึ่ง

มีประชาชนสนใจเข้าร่วมกิจกรรมจำนวนเพราะพื้นที่แถบนี้เป็นพื้นที่การเกษตร

สามารถปลูกตะไคร้หอมได้เอง และพื้นที่นี้มียุงมาก ยากต่อการกำจัด จึง

ต้องหาวิธีป้องกันควบคู่ ไปด้วย และวิธีทำก็ง่าย ไม่ยุ่งยากมากนัก ไม่เป็น

อันตรายต่อคนเหมือนยากันยุงตามท้องตลาด นอกจากนี้ยังสามารถทำเป็นของ

ชำร่วยในงานต่างๆตลอดจนวางขายที่อนามัยตำบลบึงคอไห2ได้อีกด้วย

ประชาชนสามารถเพาะเห็ดไว้รับประทานเอง และสามารถ

ทำเป็นรายได้เสริมได้ ซึ่งการเพาะเห็ดทำได้ง่าย ไม่ยุ่งยาก เพียงแค่ผสมเชื้อตาม

สัดส่วนที่พอเหมาะและกรอกใส่ถุงพอเชื้อได้ที่ก็นำไปวางไว้ในที่ชื้นๆในที่ร่มเช่น

ห้องน้ำข้างโอ่งข้างบ่อน้ำเห็ดก็ออกดอกให้ได้กินแล้วถ้าออกมากกินไม่หมดยัง

สามารถแบ่งเพื่อนบ้านหรือขายได้เป็นการลดรายจ่ายได้

m

m

m

m

��“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

, ผลการจัดกิจกรรมของศูนย์การศึกษานอกโรงเรียน จังหวัดปทุมธานีที่น่าภาคภูมิใจ ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดปทุมธานีได้ดำเนินการโดยให้ศูนย์

บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอ จัดทำแผนการดำเนินงานของแต่ละ

อำเภอ ซึ่งมีกิจกรรมที่น่าสนใจและประสบผลสำเร็จที่น่าภาคภูมิใจ กรณีศึกษา

ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดปทุมธานี มีหลายอย่างที่ประสบผลสำเร็จ

สามารถเป็นกรณีศึกษาได้ เช่น การทำปุ๋ยหมักชีวภาพ การปลูกข้าวปลอดสาร

พิษ การทำเกษตรแบบผสมผสาน การปลูกพืชผักสวนครัว และการสร้าง

จิตสำนึกหน้าบ้านหน้ามอง แม้มีผลสำเร็จเป็นกรณีศึกษาได้ ทั้งรายกลุ่ม และ

รายบุคคล ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัดปทุมธานี ยังมองว่าเป็นเพียง

บันใดขั้นต้นของการพัฒนาเศรษฐกิจพอเพียงคือ

การปลุกจิตสำนึกให้รู้จักตนเองในการใช้จ่ายอย่างพอเพียง โดย

การทำบัญชีครัวเรือน กลุ่มอาชีพต่อเรือจำลอง ของศูนย์บริการการศึกษานอก

โรงเรียนอำเภอหนองเสือที่ปัจจุบันเป็นแหล่งเรียนรู้ ในชุมชนและชุมชนอื่นที่

สนใจแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้เป็นอย่างดี

การปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้ การปลูกข้าวปลอดสารพิษ โครงการ

หน้าบ้านหน้ามองของศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอเมืองปทุมธานีที่

ปัจจุบันเป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนและชุมชนอื่นที่สนใจแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้เป็น

อย่างดี

การทำนาโดยใช้ปุ๋ยชีวภาพ และเกษตรผสมผสานของศูนย์บริการ

การศึกษานอกโรงเรียนอำเภอลำลูกกาที่ปัจจุบันเป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนและ

ชุมชนอื่นที่สนใจแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้เป็นอย่างดี

การเกิดกลุ่มอาชีพหลากหลาย ของศูนย์บริการการศึกษานอก

โรงเรียนอำเภอคลองหลวง ที่ปัจจุบันเป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนและชุมชนอื่นที่

สนใจแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้เป็นอย่างดี

<

<

<

<

�� “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

หมู่บ้านปลูกผักสวนครัวปลอดสารพิษ ศูนย์บริการการศึกษานอก

โรงเรียนอำเภอสามโคกที่ปัจจุบันเป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนและชุมชนอื่นที่สนใจ

แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้เป็นอย่างดี

สร้างจิตสำนึกให้กับบุคลากรในการจัดสวนหน้าสำนักงาน และการ

จัดทำเนียบภูมิปัญญา ของศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอธัญบุรีที่

ปัจจุบันเป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนและชุมชนอื่นที่สนใจแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ได้เป็น

อย่างดี

โครงการคนสองวัย เพื่อสร้างความอบอุ่น ในครอบครัวของศูนย์

บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอลาดหลุมแก้วส่งผลให้ประชากรสองวัย

มีความใกล้ชิดกันเข้าใจกันมากขึ้น

, ข้อคิดที่เป็นบทเรียนที่มีคุณค่าในการดำเนินกิจกรรม ตามโครงการ ในการจัดการส่งเสริมการเรียนรู้ เรื่องปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ที่เป็นนโยบายระดับประเทศนั้น หน่วยงานต้องมีความพร้อม เรื่องการจัดการ

เช่นจัดการให้ความรู้จัดการให้กระบวนการวิธีการทำงานมีแผนงานโครงการ

ให้ชัดเจน และดำเนินการตามแผนงานและโครงการนั้น เพื่อผลของงานที่ ได้

ตอบสนองซึ่งกันจึงจะเห็นผลเป็นรูปธรรม

ที่ผ่าน ความชัดเจนของการทำงานชัดเจนน้อย หลายหน่วยงานมุ่งสู่

การพัฒนาเศรษฐกิจพอเพียง แต่ขาดการบูรณาการหน่วยงาน เพื่อเสริมแรง

และสนับสนุนซึ่งกันและกัน ศึกษาดูงานมากเกินไป หน่วยงานที่มีงบประมาณ

มาก ทำงานได้อย่างต่อเนื่อง เห็นผลบ้างไม่เห็นผลบ้าง หน่วยงานที่ ได้

งบประมาณน้อยทำงานมาก งบประมาณขาดตอน คนไปสนับสนุนขาดหาย

ทำให้งานไม่ต่อเนื่องประชาชนชุมชนที่รับบริการเบื่อหน่ายบางหน่วยงาน

<

<

<

��“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

, ปัญหาอุปสรรคการดำเนินงาน พื้นที่จังหวัดปทุมธานี เป็นพื้นที่ชุมชนเมือง และชุมชนชนบท และเป็น

จังหวัดทีมีโรงงานอุตสาหกรรมมากประชาชนแฝงมีจำนวนมากดังนี้

ชุมชนเมืองทำงานโรงงาน มีเงินเดือนประจำแต่รายได้น้อยไม่พอ

เลี้ยงชีพกับสภาวะปัจจุบัน ต้องการหารายได้เสริมก็ไม่มีเวลาศึกษา หาความรู้

เพิ่มเติมทำงานเป็นกะหลักสูตรวิชาชีพไม่เหมาะกับระเวลาที่ต้องการ

ชุมชนชนบท ทำเกษตรกรรม ทำนาปลูกข้าว ทำสวนปลูกผัก

เลี้ยงปลาการจัดส่งเสริมอาชีพค่อนข้างมีปัญหาเพราะเวลาไม่สอดรับกัน

<

<

�� “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

กลุ่มเจ้าพระยาป่าสัก

วิถีชีวิตพอเพียง : ชุมชนตำบลท้ายตลาด 6

��“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

j j

, ประวัติความเป็นมา ตำบลท้ายตลาด อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี มีชาวบ้านมาตั้ง

หลักปักฐานดั้งเดิม เป็นชาวไทย ตำบลท้ายตลาดเดิมที่มีชื่อว่า หางสลาด

สาเหตุเนื่องมาจากมีปลาชุกชุมมากชาวบ้านจึงพากันเรียกว่าบ้านหางสลาดและ

ต่อมาจึงเปลี่ยนชื่อใหม่ว่าตำบลท้ายตลาด และเนื่องจากตำบลนี้อยู่ห่างไกล

ตลาดจึงตั้งชื่อให้สอดคล้องกับชื่อเก่าที่ชื่อหางสลาด เป็นตำบลท้ายตลาด ตั้ง

แต่นั้นมาซึ่งมีพื้นที่ ในการแบ่งเขตการปกครอง 7 หมู่บ้าน มีครัวเรือน

835 ครัวเรือน และมีประชากรจำนวน 3,075 คน ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ

เกษตรกรรมโดยการทำนาทำสวนเลี้ยงสัตว์และรับจ้าง

, การดำเนินกิจกรรมตามโครงการ หมู่ที่ 1 บ้านไผ่แหลม

เป็นหมู่บ้านนำร่องที่ ได้รับการ

คัดเลือกเป็นศูนย์การเรียนรู้หมู่บ้าน “ปรัชญา

เศรษฐกิจพอเพียง” โดยนายอภิรมย์ โพธิ์วัน

“กล้าคิด กล้าทำ” สามารถผลิตปุ๋ยเกษตร

อินทรีย์และน้ำยาอเนกประสงค์

<

l

วิถีชีวิตพอเพียง : ชุมชนตำบลท้ายตลาด

�� “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

ป ร า ช ญ์ ช า ว บ้ า น

(นางสาวนัทธมน ดาหา) การผลิต

โฮโมนเร่งดอกออกผล น้ำยาไล่แมลง

น้ำยาเหนียวป้องกันใบไม้ล่วง น้ำยา

ป้องกันเชื้อรา (โดยนำวัตถุดิบธรรมชาติ

มาแปรรูปไร้สารพิษ)

มีการระดมเงินออม

โดยระดมเงินหุ้นจากชาวบ้านนำมาเป็นเงินทุนหมุนเวียนในการประกอบอาชีพใน

หมู่บ้าน

หมู่ที่ 2 บ้านวัดหลวง

จั ดตั้ งปั๊ มน้ ำมั นชุ มชน

เพื่อให้บริการน้ำมันกับชุมชนตำบลท้าย

ตลาดโดยการลงหุ้น ผลกำไรนำมา

ปันเฉลี่ยคืนให้กับสมาชิกในตำบล

l

l

<

��“กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”

หมู่ที่ 3 บ้านท่าควาย

กลุ่มปุ๋ยอัดเม็ดเกษตรอินทรีย์ชีวิภาพ

กลุ่มทำน้ำปลา

กลุ่มอาชีพทอเสื่อกก

กลุ่มอาชีพหมูแดดเดียว

หมู่ที่ 4 บ้านใน

กลุ่มเย็บผ้าโหลกลุ่มปลูกพืชผักสวนครัวปลอดสารพิษ

หมู่ที่ 5 บ้านวัดตะเคียน

กลุ่มเย็บผ้าโหลกลุ่มปลูกพืชผักสวนครัวปลอดสารพิษ

หมู่ที่ 6 บ้านท่าข้าม

กลุ่มแปรรูปอาหารจากปลาท้องทุ่ง

หมู่ที่ 7 บ้านคลองกุ่ม

โรงเรียนชาวนา

ร้านค้าชุมชน

สถาบันการเงิน

<

l

l

l

l

<

<

<

<

l

l

l

�00 “กศน. เพื่อนเรียนรู้ สู่ชุมชนพอเพียง”