GÖRSEL VE YAZILI MEDYANIN HALK TARAFINDAN ALGILANIŞI

(ANTALYA İLİ ÖRNEĞİ)

HAZIRLAYANLAR

20092001051 Barış YILDIRIM20082001037 Yasin SAYGILI 20092001004 Oğuz APAYDIN20092001034 Salih TEMİZ20082001046 Yunus KAPANKAYA20092001049 Ziya ÖZTAŞ20092001042 İrfan BALUN

1

İçindekiler

1-)ARAŞTIRMANIN ADI.............................................................................................................4

2-)ARAŞTIRMANIN EVREN VE ÖRNEKLEMİ........................................................................4

3-) ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI.....................................................................................4

4-) ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ.................................................................................................4

5-) ARAŞTIRMANIN AMACI......................................................................................................5

6-) BULGU VE YORUMLAR.......................................................................................................5

Tablo 1: Deneklerin Yaş Ortalaması:........................................................................................5

Tablo 2: Deneklerin cinsiyetine göre dağılımı:.........................................................................5

Tablo 3: Deneklerin eğitim düzeylerine göre dağılımları:.........................................................6

Tablo 4: Deneklerin mesleki durumlarına göre dağılımı:..........................................................6

Tablo 5: Yerel amaçlı bilgilere ulaşmak istediğinizde hangi yayın organını daha çok tercih ediyorsunuz?...................................................................................................................................7

Tablo 6: Beğendiğiniz veya beğenmediğiniz program veya yazılara tepki verir misiniz? Nasıl?................................................................................................................................................8

Tablo 7: Yerel medya yayınlarını en çok hangi amaçla takip ediyorsunuz?..............................8

Tablo 8: Denekler yerel gazetelerin içeriklerini yeterli görüyor mu?.......................................8

Tablo 9: Denekler yerel televizyon kanallarının içeriklerini yeterli görüyor mu?.....................8

Tablo 10: Denekler yerel medya yayınlarını genel anlamda beğeniyor mu?...............................9

Tablo 11: Denekler yerel medyayı Antalya’da gündem belirlemede başarılı görüyorlar mı?......9

Tablo 12: Denekler yerel medyayı Antalya için gerekli görüyorlar mı?.....................................9

Tablo 13: Denekler yerel medyanın basın-ahlak kuralları çerçevesinde tarafsız yayın yaptığına inanıyorlar mı?.............................................................................................................................10

Tablo 14: Denekler yerel medya çalışanlarını (muhabir, yazar, sunucu, programcı vs.) alanlarında uzman olarak görüyorlar mı?.....................................................................................10

Tablo 15: Antalya’da yayın yapan yerel gazeteleri takip ediyor musunuz?...............................10

Tablo 16: Yerel yayın organları arasındaki gazetelerden hangisini daha çok okursunuz?.........11

Tablo:17 Yerel gazeteleri hangi sıklıkta takip edersiniz?.........................................................11

Tablo 18: Yerel gazetelerde en çok takip ettiğiniz bölüm hangisidir?.......................................11

Tablo 19: Yerel gazete yayınlarının takip edilmemesindeki etkenler neler olabilir?.................12

Tablo 20: Antalya’da yayın yapan televizyonları takip ediyor musunuz?.................................12

Tablo 21: Yerel yayın organları arasındaki televizyon kanallarından hangisini daha çok izliyorsunuz?................................................................................................................................12

Tablo 22: Yerel televizyon kanallarını hangi sıklıkta takip edersiniz?......................................13

Tablo 23: Yerel televizyonlarda en çok izlediğiniz program hangisidir?..................................13

Tablo 24: Yerel televizyon yayınlarının takip edilmemesindeki etkenler neler olabilir?...........13

Tablo 25: Cinsiyet ile televizyon programlarının çapraz analizi...............................................14

2

Tablo 26: Meslek gruplarına göre tercih edilen gazete bölümlerinin çapraz tablo analizleri.....15

Tablo 27: Deneklerin yaşı ile yerel medyanın halk için gerekli görülmesi arasındaki korelasyon analizi…………………………………………………………………………………….............16

Tablo 28: Deneklerin yaşı ile yerel amaçlı haberlere ulaşmak istenildiğinde hangi yayın organını takip ettikleri arasındaki korelasyon analizi....................................................................16

Tablo 29: Deneklerin meslekleri ile yerel gazete takip etmeleri arasındaki korelasyon analizi………………....................................................................................................................17

Tablo 30: Deneklerin eğitim düzeyiyle yerel yayın organlarından hangi televizyon kanalını izledikleri arasındaki korelasyon analizi.......................................................................................17

Tablo 31: Deneklerin cinsiyeti ile yerel medyayı hangi amaçla takip ettikleri arasındaki korelasyon analizi.........................................................................................................................18

7-) ARAŞTIRMANIN SONUCU.................................................................................................18

8-) KAYNAKÇA..........................................................................................................................20

3

1-)ARAŞTIRMANIN ADI

Görsel ve Yazılı Medyanın Antalya Halkı Tarafından Algılanışı

2-)ARAŞTIRMANIN EVREN VE ÖRNEKLEMİ

Araştırmanın evrenini Antalya ili oluşturmaktadır. Araştırmanın temsil niteliğini arttırmak için farklı gelir ve sınıf düzeyindeki kitlelerin görüşleri alınmıştır. Araştırmanın örneklem gruplarını; Uncalı, Meltem, Toros Mahallesi ve Kültür Mahallesi oluşturmaktadır. Bu bölgeler Antalya ilinde üniversiteye yakın olup farklı sınıfların alış-veriş ve işleri için yoğunlaştığı bölgelerdir. Anket uygulaması için Random(Şans-Kura) yöntemi seçilmiş KAPTAN Saim (1993:120) Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, G.Ü. Eğt. Bil., Ankara) ve tabakalama yöntemi gereğince deneklere rast gele dağıtılmıştır (a.g.e. : 122). Anketin öngörülen koşullar çerçevesinde; (10 bin ve üzeri evren için öngörülen) 100 – 400 kişilik örneklem arasından 149 kişiye uygulanmıştır.

3-) ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI

Anket, seçilen örneklem grubu içerisinde 17 yaş ve üstündeki deneklere uygulanmıştır. Bu araştırma anketteki sorularla sınırlı tutulmuştur. Anket adedindeki toplam sayı örneklem gruplarının dağılımına göre dörde bölünmüş ve çıkan rakam (37) sayısı kadar anket, kendi örneklem türündeki katılımcı gruplara uygulanmıştır. Ayrıca; Antalya’da yayın yapan (ilçeler hariç) tüm televizyon kanalları ve günlük gazeteler bu araştırma için hazırlanan anket soruları kapsamı içerisine alınmıştır. Özsoy’un televizyonun yaygınlaşması ile radyonun önemini yitirdiğine dair tespiti (ÖZSOY, Osman (1998:372) Propaganda ve Kamuoyu Oluşturma, Alfa Basım, İstanbul), bu yörede yayın yapan radyo kuruluşlarının araştırma kapsamı dışında tutulmasında bir sakınca oluşturmayacağı düşüncesini doğurduğundan, araştırmaya dahil edilmemiştir.

4-) ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Araştırmada Survey modeli uygulanmış ve bu amaca uygun olarak anket tekniğine başvurulmuştur. (KAPTAN, Saim (1993:150) Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, G.Ü. Eğt. Bil., Ankara). Anketin öngörülen koşullar çerçevesinde; (10 bin ve üzeri evren için öngörülen) 100 – 400 kişilik örneklem arasından 149 kişiye uygulanması uygun görülmüştür. (KREJİCE and MORGAN (1970:607-610) “Determining Sample Size for Research Activities”, Educational and Psychological Measurement.). Bu yöntem ile; Yerel gazetelerin takip edilmeleri, televizyonların ise izlenme oranları, ulaştıkları kitleler, buna bağlı olarak iletişimsel başarıları ve halkın düşüncesi gibi konular hakkında bilgi edinilmesi hedeflenmektedir. Bu bilgilerin deneklerden toplanması ve durumun tespit edilmesi için uygulanacak olan anketle objektif verilere ulaşılabileceği düşünülmektedir. Bu anlamda araştırmanın yerel medya için bir kamuoyu yoklaması niteliği de taşıdığı söylenebilir.

4

5-) ARAŞTIRMANIN AMACI

Kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki olumlu ve olumsuz etkisi gün geçtikçe artmaktadır. Basının tanımında yer alan amaçlar doğrultusunda medya kuruluşları; okuyucu ve izleyicisini bilgilendirmek, kamuoyunu biçimlendirmek, eğlendirmek, haber vermek vb. kamu hizmetlerini en iyi biçimde verebilmek için kurulmuşlardır. Toplumsal ve sosyal hayatımızın 4. kuvveti olarak ortaya çıkan medyanın ulusal düzlemdeki başarısı ve olumsuzlukları bilinmektedir. Ancak ulusal medyanın yanı sıra hızla gelişen bir yerel medya olgusu da vardır. Makro seviyede araştırılan, bilinen ulusal medya olgusuna karşın, mikro düzeyde araştırılması gereken bir de yerel medya olgusu vardır. Ulusal yayın kuruluşlarının genel bir yayın çizgisi içinde olmaları, lokal problemlerin detayına inme isteklerini doğal olarak kısıtlamaktadır. Dolayısıyla bu görevi yerel medya kuruluşları üstlenmektedir. Bilginin bireylere ulaştırılmasının çok önem kazandığı bu süreç içerisinde iletişim araçlarından (“medya” şeklinde tanımlanan) yerel televizyon ve gazetelerin yüklendikleri fonksiyonların önemi ortaya çıkmaktadır. Hem güvenilir bir yerel medya olma sürecinde ileten konumundaki bu kuruluşlar açısından, hem de hedef kitle açısından, olası sorunları belirlemek, durum tespiti yapmak, teknik açıdan bu kuruluşların içinde bulundukları sorunları ortaya koymak bu araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Çalışmadaki temel unsur; televizyon ve gazeteler hakkında yapılan araştırmaların yerel boyutunu incelemek, yerel basın kuruluşlarının iletişimsel etkinliğini ortaya koymak ve izleyici-okuyucunun ilgisini tespit etmektir.

6-) BULGU VE YORUMLAR

Anket sonucunda elde edilen bulgular işleme tablosuna geçirilmiş ve sonuçlar sadece frekans ve yüzdeler şeklinde özetlenerek yorumlanmıştır. Sonuçlar şöyledir:

Tablo 1: Deneklerin Yaş Ortalaması:

Kişi Sayısı 149

Yaş Ortalaması 33

Ankete katılan deneklerin toplam sayısı 149’dur. Denekler 17 ile 68 yaş arasında değişmektedir. Bunların %67,8’i 35 yaş altı iken %32,2’si 35 yaş ve üzerini oluşturmaktadır.

Tablo 2: Deneklerin cinsiyetine göre dağılımı:f %

Kadın 41 27,5Erkek 108 72,5Toplam 149 100

Ankete katılan 149 denekten 41 tanesi (%27,5) kadın, 108 tanesi ise (72,5) erkektir.

Tablo 3: Deneklerin eğitim düzeylerine göre dağılımları:

5

Ankete katılan deneklerin toplam sayısı 149’dur. Bunların %22,1’i ilkokul, %36,9’u lise, %40,3’ü üniversite, 0,7’si ise yüksek lisans-doktora mezunudur (belirtilen öğretim kurumlarında halen devam eden veya terk etmiş kişiler aynı kategori içersinde değerlendirilmiştir).

Tablo 4: Deneklerin mesleki durumlarına göre dağılımı:

Ankete katılan deneklerin %22,1’i (33 kişi) memur, %21,5’i (32 kişi) esnaf, %12,1’i (18 kişi) işçi, %6,7’si (10 kişi) emekli, %19,5’i (29 kişi) öğrenci, %5,4’ü (8 kişi) ev hanımı, %12,8’i (19 kişi) serbest meslek ile uğraşmaktadır.

Tablo 5: Yerel amaçlı bilgilere ulaşmak istediğinizde hangi yayın organını daha çok tercih ediyorsunuz?

6

f %Yerel gazete 37 24,8Yerel televizyon 29 19,5Her ikisi 47 31,5Sadece ulusal 18 12,1Diğer 18 12,1Toplam 149 100

Deneklerin çoğunluğu (%31,5 oranında) hem yerel gazete hem de yerel televizyonu takip ederken, %24,8’i yazılı medyayı, %19,5’i ise görsel medyayı takip etmektedir. Bu soruda deneklerin %12,1’i sadece ulusal medyayı daha çok takip ettiğini belirtirken, %12,1’i ise diğer organlardan yerele amaçlı bilgilere ulaştığını ifade etmiştir.

Tablo 6: Beğendiğiniz veya beğenmediğiniz program veya yazılara tepki verir misiniz? Nasıl?

Tepkisiz bir toplum olduğumuz yönündeki genel görüşleri destekleyen bulgular içermektedir. Beğenileni destekleme, beğenilmeyeni ise yerme şeklindeki tepki mekanizması %53,7 oranında okumayarak veya izlemeyerek şeklinde gerçekleşirken, deneklerin %31,5’i ise hiçbir tepki vermediklerini ifade etmişlerdir. Tepki verenlerin oranı ise %14,8’dir.

Tablo 7: Yerel medya yayınlarını en çok hangi amaçla takip ediyorsunuz?f %

7

Yerel bilgi edinme amaçlı 103 69,1Kişisel ilişkiler amacıyla 8 5,4Eğitim amaçlı 14 9,4Eğlence-vakit geçirme amaçlı 21 14,1Diğer 3 2Toplam 149 100

Ulusal medyanın yanı sıra yerel düzlemde yayın yapan basın organlarının da özellikle yerel bilgilere ulaşmada takip edildikleri bilinmektedir. Bu tabloda deneklere yerel medyayı takip etme nedenlerine ilişkin görüşleri yer almaktadır. Ulaşılan verilere göre bu yayınların takip edilmesinde “yerel bilgi edinme” amacı önemli bir yer tutmaktadır (% 69,1). Bu sonuç yukarıdaki hipotezi destekler niteliktedir.

Tablo 8: Denekler yerel gazetelerin içeriklerini yeterli görüyor mu?f %

Hiç katılmıyorum 16 10,7Katılmıyorum 38 25,5Kararsızım 47 31,5Katılıyorum 46 30,9Tamamen katılıyorum 2 1,3Toplam 149 100

Bu soruda deneklerin %36,2’si yerel gazete içeriklerini yeterli görmezken, 31,2’si yeterli görmüştür. %31,5’i ise kararsız olduğunu ifade etmiştir.

Tablo 9: Denekler yerel televizyon kanallarının içeriklerini yeterli görüyor mu?f %

Hiç katılmıyorum 14 9,4Katılmıyorum 60 40,3Kararsızım 47 31,5Katılıyorum 27 18,1Tamamen katılıyorum 1 0,7Toplam 149 100

Deneklerin büyük bir çoğunluğu (49,7 oranında) yerel televizyon kanallarının içeriklerini yeterli görmezken, %18,8 gibi küçük bir kitle yerel televizyon kanallarının içeriklerini yeterli görmektedir. Deneklerin %31,5’inin ise kararsız olduğu gözlenmektedir.

Tablo 10: Denekler yerel medya yayınlarını genel anlamda beğeniyor mu?f %

Hiç katılmıyorum 10 6,7

8

Katılmıyorum 39 26,2Kararsızım 55 36,9Katılıyorum 42 28,2Tamamen katılıyorum 3 2Toplam 149 100

Deneklerin yerel yayın organlarını beğenip beğenmediklerine ilişkin görüşlerini yansıtmaktadır. Deneklerin %32,9’u yerel medya yayınlarını genel anlamda beğenmezken, %30,2’si beğendiklerini, %36,9’u ise bu konu hakkında bir fikri olmadığını belirtmiştir.

Tablo 11: Denekler yerel medyayı Antalya’da gündem belirlemede başarılı görüyorlar mı?

f %Hiç Katılmıyorum 16 10,7Katılmıyorum 26 17,4Kararsızım 59 39,6Katılıyorum 46 30,9Tamamen Katılıyorum 2 1,3Toplam 149 100

Deneklerin %28,1’i yerel medyanın Antalya’da gündem belirlemede başarısız olduğunu düşünürken, %32,2’si başarılı olduğunu, %39,6’sı kararsız olduğunu belirtmiştir.

Tablo 12: Denekler yerel medyayı Antalya için gerekli görüyorlar mı?f %

Hiç Katılmıyorum 5 3,4Katılmıyorum 6 4Kararsızım 13 8,7Katılıyorum 70 47Tamamen Katılıyorum 55 36,9Toplam 149 100

Bu soru sonucunda deneklerin çok büyük bir çoğunluğu (%83,7 oranında) yerel medyayı Antalya için gerekli görmüştür. %7,4 gibi bir azınlık yerel medyayı Antalya için gereksiz görürken %8,7’si fikirsizdir.

Tablo 13: Denekler yerel medyanın basın-ahlak kuralları çerçevesinde tarafsız yayın yaptığına inanıyorlar mı?

f %Hiç Katılmıyorum 32 21,5

9

Katılmıyorum 47 31,5Kararsızım 49 32,9Katılıyorum 20 13,4Tamamen Katılıyorum 1 0,7Toplam 149 100

Bu sorunun sonucunda deneklerin çoğunluğu (%53 oranında) yerel medyanın tarafsızlığına inanmıyor. %14,1’i yerel medyanın basın-ahlak kuralları çerçevesinde tarafsız yayın yaptığına inanırken, %32,9’u ise kararsız olduğunu ifade ediyor.

Tablo 14: Denekler yerel medya çalışanlarını (muhabir, yazar, sunucu, programcı vs.) alanlarında uzman olarak görüyorlar mı?

f %Hiç Katılmıyorum 9 6Katılmıyorum 28 18,8Kararsızım 91 61,1Katılıyorum 19 12,8Tamamen Katılıyorum 2 1,3Toplam 149 100

Deneklerin çoğunluğu (%61,1 oranında) bu konu hakkında bilgilerinin olmadığını belirtirken, %24,8’i medya çalışanlarını yeterli görmüyorlar ve %14,1’i ise yerel muhabir, yazar, sunucu ve programcı gibi medya çalışanlarını alanlarında uzman olarak görmüşlerdir.

Tablo 15: Antalya’da yayın yapan yerel gazeteleri takip ediyor musunuz?f %

Evet 95 63,8Hayır 54 36,2Toplam 149 100

Deneklerin büyük bir çoğunluğu (%63,8 oranında) Antalya’daki yerel yayın yapan gazeteleri takip ederken, %36,2’si takip etmediğini belirtmiştir.

Tablo 16: Yerel yayın organları arasındaki gazetelerden hangisini daha çok okursunuz?

f %Hürriyet Akdeniz 65 43,6Sabah Akdeniz 30 20,1

10

Milliyet Akdeniz 13 8,7Batı Antalya 1 0,7Akdeniz Gerçek 6 4Akdeniz Manşet 3 2Hürses 10 6,7Diğer 21 14,1Toplam 149 100

Toplam 149 denekten 65 tanesi (%43,6 oranında) “Hürriyet Akdeniz” gazetesini takip ederken bunu ikinci sırada %20,1 oranında “Sabah Akdeniz” takip etmektedir. “Batı Antalya” gazetesinin ise %0,7 gibi küçük bir oranla en az okunan yerel gazete olduğu belirlenmiştir. Bu soruya verilen yanıtlara bakıldığında, Antalya’ya özgü yerel gazetelerin ulusal gazetelerin Akdeniz eklerine oranla çok daha az takip edildiği gerçeği ortaya çıkmıştır.

Tablo:17 Yerel gazeteleri hangi sıklıkta takip edersiniz?f %

Her gün 40 26,8Ara sıra 99 66,4Hiçbir zaman 10 6,7Toplam 149 100

Bu soruda yerel gazetelerin genellikle denekler tarafından arada sırada (66,4 oranında) takip edildiği gözlemlenmiştir. Her gün takip edenlerin oranının %26,8 oranında olduğu gözlenirken, hiçbir zaman takip etmeyenler azınlıktadır (%6,7 oranında).

Tablo 18: Yerel gazetelerde en çok takip ettiğiniz bölüm hangisidir?

Deneklerin en çok takip ettiği gazete bölümünün (34,2 oranında) haber bölümü olduğu gözlenmiştir. Deneklerin %19,5’i tüm bölümleri takip ettiğini belirtirken, spor ve siyaset bölümleri %10,7 oranlarıyla izlemektedirler. En az takip edilen bölümlerin başında %1,3 oranında bilimsel alan yer alırken, ikinci sırada %3,4 oranında eğitim-kültür alanı takip

11

etmektedir. Bu sonuca göre Antalya halkının magazini bilim ve eğitim-kültür bölümlerinden daha fazla oranla (%8,7) takip ettiği görülmektedir.

Tablo 19: Yerel gazete yayınlarının takip edilmemesindeki etkenler neler olabilir?f %

Dağıtımın yetersizliği 35 23,5Görsel dizayn 28 18,8Fiyatı 11 7,4İçerik yetersizliği 70 47Diğer 5 3,4Toplam 149 100

Örneklem grubumuz yerel gazete yayınlarının takip edilmemesine en büyük neden olarak büyük çoğunlukla (%47 oranında) içerik yetersizliğini göstermişlerdir. Denekler %23,5 oranında dağıtım yetersizliğini, %18,8 oranında görsel dizaynı, %7,4 oranında gazetelerin fiyatını gazete yayınlarının takip edilmemesine neden görürken %3,4 oranında ise diğer nedenleri belirtmişlerdir.

Tablo 20: Antalya’da yayın yapan televizyonları takip ediyor musunuz?f %

Evet 96 64,4Hayır 53 35,6Toplam 149 100

Deneklerin %64,4’ü Antalya’da yayın yapan televizyon kanallarını takip ederken, %35,6’sı takip etmediğini belirtmiştir.

Tablo 21: Yerel yayın organları arasındaki televizyon kanallarından hangisini daha çok izliyorsunuz?

f %Vtv 40 26,8Art 35 23,5Akdeniz Tv 49 32,9Diğer 25 16,8Toplam 149 100

Örneklem grubumuzun en çok takip ettiği yerel televizyon kanalı Akdeniz TV iken (%32,9), Vtv %26,8 oranında ikinci, Art ise %23,5 oranında üçüncü sırayı almaktadır.

Tablo 22: Yerel televizyon kanallarını hangi sıklıkta takip edersiniz?f %

Her gün 11 7,4Ara sıra 113 75,8

12

Hiçbir zaman 25 16,8Toplam 149 100

Deneklerin 149’undan 113’ü (%75,8 oranında) yerel televizyon kanallarını ara sıra takip ettiklerini belirtirken, %7,4’ü her gün takip ettiğini, %16,8’i ise hiçbir zaman takip etmediğini belirtmiştir.

Tablo 23: Yerel televizyonlarda en çok izlediğiniz program hangisidir?f %

Spor 9 6Haber 65 43,6Siyaset 10 6,7Film 7 4,7Eğlence-Müzik-Magazin 10 6,7Reklam 1 0,7Bilimsel 1 0,7Tartışma 2 1,3Belgesel 5 3,4Tümü 25 16,8Diğer 14 9,4Toplam 149 100

Televizyonda en çok izlenen program sorusuna deneklerin %43,6’sı haber yanıtını vermiştir. Bunu takiben %16,8 oranıyla tüm programları takip edenler gelmektedir. Siyaset ve eğlence-müzik-magazin %6,7 oranlarıyla takip edilmektedir. En az takip edilen programlar reklam ve bilimsel programlardır (%0,7).

Tablo 24: Yerel televizyon yayınlarının takip edilmemesindeki etkenler neler olabilir?

f %Yayın Ağı Yetersizliği 35 23,5Yayın Kalitesi 39 26,2Program İçerik Yetersizliği 71 47,7Diğer 4 2,7Toplam 149 100

Örneklem grubumuzun %47,7’lik bir kısmı yerel televizyon yayınlarının takip edilmemesinin nedenini program içerik yetersizliği olarak göstermiştir. Denekler %26,2 oranıyla yayın kalitesini neden olarak göstermişlerdir. Bunu takip eden yayın ağı yetersizliği %23,5 oranıyla üçüncü sıradadır. Diğer etkenler ise %2,7 oranıyla yerel televizyon yayınlarının takip edilmemesinin nedeni olarak gösterilmiştir.

Tablo 25: Cinsiyet ile televizyon programlarının çapraz analizi:

13

Spor Haber Siyaset FilmEğlence-Müzik-

MagazinReklam Bilimsel Tartışma Belgesel Tümü Diğer Toplam

Kadın (f)(%)

0%0

22%53,7

0%0

2%4,9

8%19,5

1%2,4

0%0

1%2,4

0%0

5%12,

2

2%4,9

41%100

Erkek (f)(%)

9%8,3

43%39,8

10%9,3

5%4,6

2%1,9

0%0

1%0,9

1%0,9

5%4,6

20%18,

5

12%11,

1

108%100

Toplam(f)(%)

9%6,0

65%43,6

10%6,7

7%4,7

10%6,7

1%0,7

1%0,7

2%1,3

5%3,4

25%16,

8

14%9,4

149%100

Cinsiyet ile izlenen televizyon programları arasında yaptığımız çapraz tablo analizi sonucunda erkeklerin %8,3’ü spor programları izlerken kadın deneklerimizin hiç biri spor programı izlemediği ortaya çıkmıştır. Erkeklerin %39,8’i, kadınların ise %53,7’si haber programları izlemektedir, haber programı izlemedeki oranlar birbirine yakındır. Yine kadınlar hiç siyaset programı izlemezken erkelerin %9,3’ü siyaset programı izlemektedir. Kadınların %4,9’u ve erkeklerin %4,6’sı film izlemektedirler. Eğlence- müzik- magazin programlarının kadınların %19,5’i izlerken erkeklerin sadece %1,9 gibi ufak bir bölümü izlemektedir. Erkekler hiç reklam izlemezken kadınların sadece %2,4’ü reklam izlemektedir. Kadınlar hiç belgesel izlemezken erkeklerin %4,6’sı belgesel izlemeyi tercih etmektedir.

Bu analiz sonucunda kadınların hiç spor, siyaset, bilimsel, belgesel ve tartışma programlarını takip etmediklerini görüyoruz. Erkeklerin ise spor, haber, siyaset ve belgesel dışındaki programları pek tercih etmediğini görüyoruz. Haber programları dışında kadın ve erkeklerin tercih ettiği programların genellikle birbirinden farklı olduğu ortaya çıkmıştır.

Tablo 26: Meslek gruplarına göre tercih edilen gazete bölümlerinin çapraz tablo analizleri:

14

Haber Spor Siyaset Magazin Köşe yazıları

Eğitim - kültür

Bilimsel Reklam - ilan

Tümü Diğer Toplam

Memur (f)(%)

11%33,3

1%3,0

5%15,2

0%0

1%3,0

3%9,1

1%3,0

2%6,1

8%24,2

1%3,0

33%100

Esnaf (f)(%)

11%34,4

2%6,2

4%12,5

1%3,1

2%6,2

0%0

0%0

3%9,4

7%21,9

2%6,2

32%100

İşçi (f)(%)

6%33,3

4%22,2

1%5,6

2%11,1

1%5,6

0%0

0%0

1%5,6

3%16,7

0%0

18%100

Emekli (f)(%)

6%60

1%10

3%30

0%0

0%0

0%0

0%0

0%0

0%0

0%0

10%100

Öğrenci (f)(%)

11%37,9

4%13,8

0%0

7%24,1

0%0

2%6,9

0%0

0%0

5%17,2

0%0

29%100

Ev hanımı (f)(%)

1%12,5

0%0

1%12,5

3%37,5

0%0

0%0

0%0

0%0

2%25

1%12,5

8%100

Serbest Meslek(f)(%)

5%26,3

4%21,1

2%10,5

0%0

0%0

0%0

1%5,3

2%10,5

4%21,1

1%5,3

19%100

Toplam (f)(%)

51%34,2

16%10,7

16%10,7

13%8,7

4%2,7

5%3,4

2%1,3

8%5,4

29%19,5

5%3,4

149%100

Bu analiz sonucuna göre emeklilerin %60’ı haber bölümü okurken, ev hanımlarının sadece %12,5’i haber bölümlerini takip ediyor. Bunların dışındaki meslek gruplarının ise büyük çoğunluğu haber bölümünü okumaktadırlar. İşçi, serbest meslek ve öğrenciler spor bölümünü daha fazla tercih ederken; memur, esnaf, emekli ve ev hanımlarının spor bölümlerini tercih etmedikleri gözlemlenmiştir. Siyaset bölümlerini ise emekli ve memurlar daha çok takip ederken öğrencilerin siyaset bölümlerini hiç takip etmediklerini görüyoruz. Magazin bölümlerini %37,5 oranında ev hanımları takip ederken öğrenciler %24,1 oranı ile ikinci sırada gelmektedir. Memur, emekli ve serbest meslekle uğraşan deneklerimizin hiç biri magazin bölümünü okumamaktadır. Memur, esnaf ve işçi küçük bir oranda köşe yazılarını okurken diğer meslek gruplarının hiç köşe yazısı takip etmediğini görüyoruz. Anketimize göre en az takip edilen bilimsel bölümü ise sadece memur ve serbest meslek gruplarının çok küçük bir bölümü takip etmektedir. Memur, esnaf, işçi ve serbest meslek grupları küçük bir oranda reklam- ilan takip ederken emekli, öğrenci ve ev hanımlarının hiç reklam- ilan takip etmediği gözlenmiştir.

Tablo 27: Deneklerin yaşı ile yerel medyanın halk için gerekli görülmesi arasındaki korelasyon analizi:

15

Correlations

Yaşınız Halk için gerekli

Yaşınız Pearson Correlation 1 ,307**

Sig. (2-tailed) ,000

N 149 149

Yerel medyanın halk için

gerekli görüyorum.

Pearson Correlation ,307** 1

Sig. (2-tailed) ,000

N 149 149

**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).

Tabloda görüldüğü üzere deneklerin yaşları arttıkça yerel medyanın halk için gerekli görüldüğü ortaya çıkmıştır. Yani doğru bir orantı vardır.

Tablo 28: Deneklerin yaşı ile yerel amaçlı haberlere ulaşmak istenildiğinde hangi yayın organını takip ettikleri arasındaki korelasyon analizi:

Correlations

Yaşınız Hangi yayın organı

Yaşınız Pearson Correlation 1 -,200*

Sig. (2-tailed) ,015

N 149 149

Hangi yayın organı tercih

ediliyor?

Pearson Correlation -,200* 1

Sig. (2-tailed) ,015

N 149 149

*. Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).

Deneklerin yaşları ile takip edilen yayın organı (yerel televizyon, yerel gazete vs.) arasında ters bir orantı vardır. Yani deneklerin yaş düzeyleri benzerlik gösterse de aynı yayın organlarını tercih etmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Tablo 29: Deneklerin meslekleri ile yerel gazete takip etmeleri arasındaki korelasyon analizi:

16

Correlations

Mesleğiniz

Gazete takip ediyor

musunuz

Mesleğiniz Pearson Correlation 1 ,275**

Sig. (2-tailed) ,001

N 149 149

Gazete takip ediyor musunuz? Pearson Correlation ,275** 1

Sig. (2-tailed) ,001

N 149 149

**. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed).

Deneklerin meslekleriyle yerel gazeteyi takip etme arasında doğru bir orantı vardır. Burada meslek sahibi olan deneklerin sayısının artması ve mesleklerin farklılaşması sonucunda yerel gazeteyi takip oranı da artmıştır.

Tablo 30: Deneklerin eğitim düzeyiyle yerel yayın organlarından hangi televizyon

kanalını izledikleri arasındaki korelasyon analizi:

Correlations

Eğitim düzeyi Hangisini izliyorsunuz

Eğitim düzeyi Pearson Correlation 1 ,191*

Sig. (2-tailed) ,020

N 149 149

Hangisini izliyorsunuz? Pearson Correlation ,191* 1

Sig. (2-tailed) ,020

N 149 149

*. Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).

Eğitim düzeyi aynı olan deneklerin genel olarak aynı televizyon kanalını izlediği için aralarında doğru bir orantı olduğu ortaya çıkmıştır.

Tablo 31: Deneklerin eğitim düzeyi ile yerel medyanın halk için gerekli görülmesi arasındaki korelasyon analizi:

17

Correlations

Eğitim düzeyi Halk için gerekli

Eğitim düzeyi Pearson Correlation 1 -,197*

Sig. (2-tailed) ,016

N 149 149

Halk için gerekli Pearson Correlation -,197* 1

Sig. (2-tailed) ,016

N 149 149

*. Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed).

Deneklerin eğitim düzeyi ile yerel medyanın halk için gerekli görülmesi arasında ters

bir orantı vardır. Burada eğitim düzeyi farklılıkları, yerel medyanın Antalya halkı için gerekli

görülmediğini ortaya çıkarmıştır.

7-) ARAŞTIRMANIN SONUCU:

Deneklerden elde edilen bulgular yerel medya organlarının azımsanmayacak derecede

takip edildiğini göstermektedir (Tablo15, Tablo20). Ancak yerel gazetelerin yerel

televizyonlara oranla daha çok takip edildiği görülmektedir (Tablo 5). Yerel gazeteleri okuma

oranları ile yerel televizyonları izleme oranları arasındaki bu fark, Antalya’da okuma

alışkanlığının, yerel televizyonları izleme alışkanlığına göre daha fazla olduğu görülmüştür.

Deneklerin yerel medyanın gündem/kamuoyu oluşturma başarısı hakkındaki

düşünceleri küçük bir farkla da olsa başarılı olduğu tespit edilmiştir. Fakat deneklerin çoğu

kısmının bu konuda kararsız olduğu görülmüştür(Tablo 11).

Denekler yerel medyanın takip edilmemesindeki en büyük etkeni içerik yetersizliği

olarak belirlemişler (Tablo 19 ve 24) ve yerel medya çalışanlarının uzmanlık düzeyi (Tablo

14) hakkındaki düşüncelerinde de olumsuz verilere ulaşılmıştır. Ancak deneklerin büyük bir

çoğunluğunun, yerel medya çalışanların uzmanlık düzeyleri hakkında kararsız oldukları

görülmüştür.

Yerel medya konusunda alıcı konumundaki okuyucu/izleyici kitlesinin beklentisi hiç

kuşkusuz söz konusu bu yayın organlarının basın-ahlak kurallarına ve tarafsızlık ilkesine

uymada hassasiyet göstermemeleridir. Elde edilen bulgularla bu konuda olumsuz bir

değerlendirme yapabilmek güç değildir (tablo 13). Gerek bu hassasiyete uyma, gerekse

yayınlarla ilgili olumsuzluklara tepki verme konusunda deneklerin üstlerine düşen görevi

18

yaptıkları söylenemez (Tablo 6). Diğer bir ifade ile “tepkisiz toplum” olduğumuz yönündeki

genel yargının bu verilerle desteklendiği söylenebilir.

Yerel televizyon ve gazetelerde en çok takip edilen program ve yazılar haber nitelikli

olanıdır(Tablo 18 ve 23). Bu sonuçlar habere olan düşkünlüğün bir uzantısı olarak

yorumlanmalıdır. Bu bulgular ışığında söz konusu yayın organlarının hazırladıkları

programları hangi yönde geliştirilmesi ve okuyucu/izleyici beklentilerine göre düzenlemesi

konusunda söz konusu yayın organlarına ışık tutabileceği söylenebilir. Burada dikkat edilmesi

gereken diğer bir husus ise özellikle yerel gazetelerde köşe yazıları konusunda elde edilen

bulgulardır. Özellikle ulusal gazetelerde köşe yazarlarının belli okuyucuları olduğu ve büyük

oranda takip edildikleri bilinmektedir. Aynı durumun yerel gazete yazarları için söylenmesi

zor görünmektedir(Tablo 18).

Denekler yerel televizyon ve gazeteleri genel anlamada takip etmekte, ancak

beğenmemekte, çoğu kısmın da beğeni konusunda kararsız olduğu görülmektedir(Tablo 10).

Elde edilen bulgular yerel medyanın yöre halkı için gerekli görülmesi yönündeki genel

kanaatin deneklerce de desteklendiğini büyük bir ölçüde göstermektedir (Tablo 12). Yerel

medyanın gündem belirleme ve kamuoyu oluşturmada da pek başarılı olmadığını buna karşın

kararsızlığın daha ağır bastığı görülmektedir(Tablo 11).

8-) KAYNAKÇA

19

YAĞBASAN, Mustafa (2003) Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, Sayfa 291-308, Elazığ.

KAPTAN Saim (1993) Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri, G.Ü. Eğt. Bil., Ankara

KREJİCE and MORGAN (1970) “Determining Sample Size for Research Activities”, Educational and Psychological Measurement.

ÖZSOY, Osman (1998) Propaganda ve Kamuoyu Oluşturma, Alfa Basım,İstanbul.

20