TURKiYE CUMHURiYETi

ANAYASA MAHKEMESi

iKiNCi BOLUM

KARAR

MEHMET BARANSU BA~VURUSU (3)

(Ba~vuru Numaras1: 2016/11380)

Karar Tari hi: 26/12/2018

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

Ba~kan

Uyeler

Raportor

Ba~vurucu

: 2016/11380 : 26/12/2018

iKiNCi BOLUM

KARAR

Engin YILDIRIM

Celal Mtimtaz AKINCI

Muammer TOP AL

M. EminKUZ

R1dvan GULEC::

Murat BASPINAR

Mehmet BARANSU

I. BASVURUNUN KONUSU

1. Ba~vuru, tutuklulugun makul stireyi a~mas1 nedeniyle ki~i ozgtirltigti ve gtivenligi hakkmm; gazetecilik faaliyeti ve ifade ozgtirltigti kapsammdaki eylemlerin tutuklamaya konu edilmesi nedeniyle de ifade ve basm ozgtirltiklerinin ihlal edildigi iddialanna ili~kindir.

II. BASVURU SURECi

2. Ba~vuru 20/6/2016 tarihinde yap1lm1~tlr.

3. Ba~vurular, ba~vuru formu ve eklerinin idari yonden yapilan on incelemesinden sonra Komisyona sunulmu~tur.

4. Komisyonca ba~vurulann kabul edilebilirlik incelemesinin Boltim tarafmdan yap1lmasma karar verilmi~tir.

5. Boltim Ba~kam tarafmdan ba~vurulann kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yap1lmasma karar verilmi~tir.

6. Ba~vuru belgelerinin bir omeg1 bilgi 19m Adalet Bakanhgma (Bakanhk) gonderilmi~tir. Bakanhk gorti~tinti bildirmi~tir.

7. Ba~vurucu, Bakanhgm gorti~tine kar~1 beyanlanm Anayasa Mahkemesine sunmu~tur.

III. OLAY VE OLGULAR

8. Ba~vuru formu ve eklerinde ifade edildigi ~ekliyle ve Ulusal Yarg1 Ag1 Bili~im Sistemi (UY AP) arac1hg1yla eri~ilen bilgi ve belgeler 9en;evesinde ilgili olaylar ozetle ~oyledir:

2

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12 /2018

9. Ttirkiye 15/7/2016 tarihinde askeri bir darbe te~ebbtistiyle kar~1 kar~1ya kalm1~, bu nedenle 21/7/2016 tarihinde tilke genelinde olagantistti hal ilan edilmesine karar verilmi~tir. Olagantistti hal 19/7/2018 tarihinde son bulmu~tur. Kamu makamlan ve yarg1 organlan -olgusal temellere dayanarak- bu te~ebbtistin arkasmda Ttirkiye'de 90k uzun y11lardir faaliyetlerine devam eden ve son y1llarda Fetullah91 Teror Orgtitti (FETO) ve/veya Paralel Devlet Yap1lanmas1 (PDY) olarak isimlendirilen bir yap1lanmanm oldugunu degerlendirmi~lerdir (Aydzn Yavuz ve digerleri [GK], B. No: 2016/22169, 20/6/2017, §§ 12-25).

10. Darbe te~ebbtisti s1rasmda ve sonrasmda tilke genelinde Cumhuriyet ba~savc1hklan tarafmdan, darbe giri~imiyle baglantih ya da dogrudan darbe giri~imiyle baglantih olmasa bile FETO/PDY'nin kamu kurumlanndaki orgtitlenmesinin yam sira egitim, saghk, ticaret, sivil toplum ve medya gibi farkh alanlardaki yap1lanmasma yonelik soru~turmalar ytirtittilmti~; 90k say1da ki~i hakkmda gozalt1 ve tutuklama tedbirleri uygulanm1~tlf (Aydzn Yavuz ve digerleri, §§ 51, Mehmet Hasan Altan (2) [GK], B. No: 2016/23672, 11/1/2018, § 12).

11. istanbul Cumhuriyet Ba~savc1hgmca ytirtittilen (Soru~turma No: 2014/116320) bir soru~turma kapsammda Ba~savc1hgm talebi tizerine istanbul 1. Sulh Ceza Hakimliginin 27/2/2015 tarihli karan ile "[ba~vurucu tarafmdan] teslim edilen 19 kopya CDve 4 adet DVD ir;erisinde devletin guvenligi ve askeri yararlan ar;1szndan Egemen Harekat Plam ile ilgili 'r;ok gizli' gizlilik derecesine haiz oldugu tespit edilen belgeleri 1. Ordu Komutanhgzndan izinsiz d1§anya 91karan ki§ilerin §ilpheli Mehmet Baransu ile eylem birligi ir;inde sur; orgutu faaliyeti kapsamznda hareket ettikleri, §ilphelinin devletin guvenligine ili§kin belgeleri temin ettigi, r;ok gizli belgeler oldugunu bilmesine ragmen bu belgeleri yetkili makamlara iade etmeyerek kendisine suret ald1g1 ve orijinallerini beyamna gore imha ettigi, devletin guvenligi ve siyasal yararlarzna ili§kin bilgileri ar;1klad1g1 ... " gerek9elerine dayamlarak ba~vurucunun konutunda ve eklentilerinde, kulland1g1 ara9lannda ve tizerinde arama yapilmasma karar verilmi~tir. Yapilan arama sonucunda 90k say1da CD, DVD, resmi yaz1~ma, askeri yaz1~malar ile olayla ilgili olabilecek nitelikte ( oldugu degerlendirilen) "Plan <;ah§mas1 27-28 Ocak 2003, Bilgi Destek Plam, jrtica Eylem Plam, 3. Kolordu Komutanhgznzn 1. No 'lu Harekat Plam, 1. Ordu Plan Semineri, 1. Ordu Plan Semineri 2003 " (isimli) askeri belgelerin bulundugu anla~1lm1~t1r.

12. Ba~vurucu, amlan soru~turma kapsammda 1/3/2015 tarihinde gozaltma almm1~tir.

13. Ba~vurucu, istanbul il Emniyet Mtidtirltigti Terorle Mticadele Sube Mtidtirltigtinde 2/3/2015 tarihinde mtidafiinin hazir bulunmas1yla ifade vermi~tir. ifade alma i~lemi s1rasmda ba~vurucuya su9land1g1 olaylann a91kland1g1, Genelkurmay Ba~kanhg1 ile yap1lan yaz1~malann i9erigi hakkmda bilgi verildigi gortilmektedir. ifade alma i~lemi kapsammda ba~vurucuya yirmi sekiz soru yoneltilmi~tir. Ba~vurucuya genel olarak Taraf gazetesinde yay1mlanan habere konu bir kis1m belgenin istanbul Cumhuriyet Ba~savc1hgma (CMK 250. madde ile gorevli) teslimine ili~kin tutanaklarda yer alan imza ve beyanlann kendisine ait olup olmad1g1, haberlere ili~kin belge ve dijital verileri nas1l ve/veya kimden temin ettigi sorulan yoneltilmi~tir. Ba~vurucu; amlan sorulara, soz konusu tutanaklardaki imza ve beyanlann kendisine ait oldugu, haberlere ili~kin belge ve dijital verilerin kendisine emekli asker oldugunu soyleyen bir ki~i tarafmdan iki ayn tarihte teslim edildigi, kendisinin bu belgeleri istanbul Cumhuriyet Ba~savc1hgma teslim ettigi ~eklinde cevaplar vermi~tir.

3

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

14. Bunlann yam sira ba~vurucuya, devletin gtivenligi ya da i<; veya d1~ siyasal yararlan bak1mmdan gizli kalmas1 gereken ve if~as1 halinde devletin sava~ hazirhklanm, sava~ etkinligini veya askeri hareketlerini tehlikeye sokabilecek nitelikteki r;ok gizli belgeleri gazetede kimlerle birlikte inceledigi, bu nitelikteki hangi belgelerin 91ktism1 kimlerle birlikte ald1g1, tarama i~lemini kimlerle birlikte yaptig1, amlan belgeleri neden imha ettigi, neden belgeleri temin edince dogrudan yetkili makamlara teslim etmedigi sorulannm da yoneltildigi gortilmektedir. Ba~vurucu; bu belgeleri aym gazetede birlikte 9ah~tig1 gazeteciler A.A., Y.C::., Y.O., K.T. ve ismini hat1rlamad1g1 bir gazeteci ile birlikte inceledigini, belgelerin 91ktism1 almad1klanm ve tarama i~lemi yapmad1klanm, darbe plam haricindeki hi9bir belgeyi yay1mlamad1klanm, kendisine teslim edilen belgeler arasmda sava~ planlannm da bulundugunu, tum belgeleri Savc1hga teslim ettigini, yay1mlanan haber sonrasmda yapilan yarg1lama sirasmda veya somadan yap1lan haberlerde bu nitelikteki bir belgenin ortaya 91kmad1gm1, inceledikleri orijinal belgeleri imha etmediklerini ve devlet yetkililerine teslim ettiklerini, haber ama9h ald1klan CD'lerin kopyalanm sonradan imha ettiklerini, yay1mlanan haberlere konu kopya belgeleri gazete yonetimiyle birlikte inceledigini, somadan kendisine verilen orijinal belgeleri ise kimseyle payla~madan devlet kurumlanna teslim ettigini, yarg1lama dosyasmdaki baz1 belgelerin omeginin kendisinde de bulundugunu, kendisine verilen tum ses kasetlerini de devlet kurumlanna teslim ettigini, yay1mlad1g1 "Karargah" isimli kitabmda bu kay1tlann baz1 kopyalanndaki belgelere yer verdigini, yine bu kopyalann baz1 gazetelere de verildigini, bu ses kay1tlanmn 90k daha fazlasmm ba~ka ki~ilerce televizyonlarda ve intemette yay1mland1gm1 beyan etmi~tir.

15. istanbul Cumhuriyet Ba~savc1hg1 2/3/2015 tarihinde; ba~vurucunun su9 orgtilli faaliyeti 9er9evesinde eylem birligi i9inde hareket ettigini, kimlik bilgileri bu a~amada tespit edilemeyen ~tiphelilerden devletin gtivenligine ili~kin belgeleri temin ettigini, devletin gtivenligi ve askeri yararlan bakimmdan r;ok gizli su9a konu belgeleri -belgelerin onemini ve r;ok gizli niteligini bilmesine ragmen- yetkili makamlara iade etmeyip bu belgelerden kendisine suret ald1gm1, ifadesine gore orijinallerini imha ettigini, devletin gtivenligi ve siyasal yararlanna ili~kin bilgileri a91klad1gm1 belirterek su9 i~lemek amac1yla orgtit kurma, devletin gtivenligine ili~kin belgeleri tahrip etme, amac1 d1~mda kullanma, hile ile alma, 9alma, devletin gtivenligine ili~kin gizli belgeleri temin etme, devletin gtivenligine ve siyasal yararlanna ili~kin gizli kalmas1 gereken bilgileri a91klama su9lanndan tutuklanmasm1 talep etmi~tir.

16. Ba~savc1hgm tutuklama talep yaz1smda aynca a~ag1daki tespit ve degerlendirmeye yer verilmi~tir:

"... $iipheli Mehmet Baransu tarafindan jstanbul Cumhuriyet Ba,Jsavczlzgzna bavul ir;erisinde 10 adet seminer ses kaydznzn da bulundugu ses kasetleri teslim edilmi,J olup ses kasetleri iizerlerinde 1/ J0'dan 10/J0'a kadar numaralandznlmz.Jtlr, ancak 6. ses kasetinin iizerinde szralama geregince 1/6 rakamznzn yazzlz olmasz gerekirken, 6 rakamznzn yazzlz oldugu, bu ses kaydznda ise ... deprem konusunda bir sunumun oldugu tespit edilmi,J, ses kasetlerinde ... E.S. tarafindan Egemen Harekat Planzna ili,Jkin sunum bulunamamz.Jflr ... "

17. istanbul 5. Sulh Ceza Hakimligi tarafmdan 2/3/2015 tarihinde ba~vurucunun sorgusu yap1lm1~tlr. Ba~vurucu, sorgusunda genel olarak istanbul Terorle Mticadele Sube Mtidtirltigtinde verdigi ve yukanda ozetlenen ifadesi dogrultusunda beyanda bulunmu~tur. Ba~vurucunun sorgudaki ifadesinin ilgili kism1 ~oyledir:

4

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

ben gazeteye giderken haber kaynagz bir ki$i geldi ve . . . 'size onemli bir haber verecegim' dedi, ben ... o ki$inin anlattzklarznz dinledim ve elim[n]deki gosterdigi belgelere baktzm ... bana bir darbe planzndan bahsetti ... yanznda getirdigi orijinal belgeleri gosterdi, ben bu belgeleri taradzm, elektronik belgeler de vardz, c;ay bahc;esi gibi bir yerde gorii$me oldu, ben o belgelere bakmaya ba$ladzm ve bana 3 DVD [ile] 1 CD'yi kopya olarak verdi, ilk bulu$mada bazz belgeler orijinaldi, el yazzsz ile yazzlml$ notlar vardz, point belgeler de vardz, bunun iizerine ben DVD ve CD'leri aldzm, inceleyecegimi soyledim ... o donemde Ba$savcz Vekili olan T<;. elimizde ne varsa kendilerine teslim etmemizi istedi, ben de elimdeki 3 adet DVD ve 1 adet CD 'yi kendilerine bendekinin kopyasznz kopyalamak suretiyle... tutanak ile verdim ... o arada askeri savczlzk da biz den beige istedi ... gazeteden onlara CD '!er kopya olarak gitti ... haberler devam ederken yakla$zk 9 giin aradan sonra gazeteye gelirken aynz ki$i yine benim oniimii kesti, elinde bavul vardz ve orijinal belgelerin tamamznz ban a vermek istedigini soyledi... orijinal belgeleri aldzm ve gazeteye gel dim ... [ aynt giin] valizi ve belgeleri Cumhuriyet Savczsz B.B. 'ye teslim [ ettim] ... herhangi bif $ekilde bana teslim edilen belgelerin veya CD 'lerin orijinallerini imha etmedim aksine yetkili merci olan Cumhuriyet savczszna teslim ettim ... aldzgzm DVD 'lerin ic;erisinde soz konusu Balyoz darbe planz haricinde ba$kaca askeri harekat plan/an vardz ancak bunlar bizim tespitimize gore sue; unsuru ic;ermeyen EGEMEN HAREKAT PLAN] bulunmaktaydz, bu gerc;ekten bir harp oyunudur ... valizin ic;erisinden c;zkan EGEMEN HAREKAT PLANINA ili$kin belgeler haber konusu yapzlabilecek belgeler olmadzgzndan ve gizlilik ic;erdiginden bu beige ile ilgili herhangi bir haber yapmadzk bunlarz da Cumhuriyet savczszna teslim ettik, bu valizin ic;indeki belgelerin tiimiinii inceleme imkanzmzz zaten olmazdz... bu belgelerder daha once aldzgzm kopyalarz da gazetede kendimiz bize lazzm olan c;zktzlarznz da aldzktan sonra kzrmak suretiyle imha ettik, valizden herhangi bir belgeyi almadzk, daha onceden bize teslim edilen kopya DVD ve CD iizerinden c;zktzlarznz aldzk, ancak yine c;zktzsznz aldzgzmzz bu DVD ve CD 'deki belgelerden EGEMEN HAREKAT PLANINA ili$kin herhangi bir c;zktz almadzk haber de yapmadzk, bizim ac;zmzzdan haber yaptzktan sonra geri kalan kzsmz bizi ilgilendiren bir husus olmayzp Cumhuriyet savczlzgznz ilgilendiren hususlar oldugundan bizdeki kopyayz dogal olarak imha etme ihtiyacz duyduk ... ben belgeleri savczlzga teslim ettim vars a bunlarz c;alan ki$ileri bulmak benim gorevim degil[ dir] ... "

18. Hakimligin 2/3/2015 tarihli ve 2015/109 Sorgu say1h karan ile ba~vurucunun devletin gtivenligine ve siyasal yararlanna ili~kin gizli kalmas1 gereken bilgileri a91klama ve su<; i~lemek amac1yla orgtit kurma su9lanndan tutuklanmas1 talebi reddedilmi~; devletin gtivenligine ili~kin belgeleri tahrip etme, amac1 d1~mda kullanma, hile ile alma, <;alma ve devletin gtivenligine ili~kin gizli belgeleri temin etme su9lan yontinden ise tutuklanmasma karar verilmi~tir. Karann ilgili boltimti ~oyledir:

"1-) ... Devletin Giivenligine ve Siyasal Yararlarzna jU$kin Gizli Kalmasz Gereken Bilgileri Ac;zklama suc;undan; her ne kadar tutuklanmasz talep olunmu$ ise de; sue; tarihinin 20.01.2010 oldugu, 5187 sayzlz Baszn Kanununun 26. maddesinde ongoriilen siirenin gec;tigi, bu siirenin hak dii$iiriicii siire oldugu, bu a$amada tutuklama tedbirinin olc;iilii olmayacagz, anla$zlmakla TUTUKLAMA TALEBjNjN REDDjNE,

2-) ... Sue; j$femek Amaczyla Orgiit Kurma suc;undan; her ne kadar tutuklanmasz talep olunmu$ ise de; orgiit kurma suc;unun olu$abilmesi ic;in yeterli ve gerekli olan ki$i sayzsznzn heniiz tespit edilemedigi bir orgiitiin kuruldugundan ve varlzgzndan bahsedilebilmesi ic;in bu a$amada gerekli ve yeterli tutuklama tedbirini gerektirir olc;iide deli/in bulunmadzg, anla$zldzgzndan bu a$amada tutuklama tedbirinin olc;iilii olmayacagz, anla$zlmakla TUTUKLAMA TALEBjNjN REDDjNE,

3-) Devletin Giivenligine jli$kin Belgeleri Tahrip Etme Amacz Dz$znda Kullanma HilE j/e Alma <;alma ve Devletin Giivenligine jU$kin Gizli Belgeleri Temin Etme suc;larzndan tutuklanmasznzn talep edildigi, dosya kapsamznda mevcut delillere gore; $iiphelinin

5

Ba$VUfll Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

eylemine konu olayzn balyoz darbe planz olarak bilinen plan ve bu plana ili$kin DVD, CD ve beige/er oldugu, bu beige/er ile birlikte Egemen Harekdt Planznzn da $iiphelinin temin ettiginin anla$zldzgz, Egemen Harekdt Planznzn '<;OK GjzLj' gizlilik derecesine ait oldugu, bu plandaki bilgilerin devletin giivenligi veya ir; veya dz$ siyasal yararlar bakzmzndan gizli kalmasz gereken nitelikte oldugunun anla$zldzgz, yine bu CD 'lerdeki 118 adet gizli belgenin de r;alzndzgznzn anla$zldzgz, $iiphelinin bir $ekilde ele ger;irdigi belgelerin kopyasz olsa dahi ilgili mercilere teslim etmek yerine kendisi tarafindan imha edildiginin ifade edildigi, ancak imha edilip edilmediginin heniiz bilinmedigi, bulunamayan gizli belgelerin halen nerede oldugu, kimin elinde bulundugu ve ne amar; ile kullanzlacagznzn bilinmedigi, $iiphelinin belgeleri aldzgznz soyledigi emekli asker oldugunu bildirdigi ki$inin kim oldugu hususunda heniiz bir tespitin yapzlamadzgz, bu ki$i ile birlikte hareket eden ba$ka ki$iler bulunu[, bulunmadzgznzn da heniiz tespit edilemedigi, $iiphelinin eylemleri bir biitiin olarak degerlendirildiginde isnat edilen Devletin Giivenligine jfi$kin Belgeleri Tahrip Etme Amacz Dz$znda Kullanma Hile jfe Alma <;alma, Devletin Giivenligine jfi$kin Gizli Belgeleri Temin Etme sur;larznz i$ledigi hususunda kuvvetli sur; $iiphesinin varlzgznz gosteren somut deliller bulundugu, bu sur;larzn yasada ongoriilen cezalarznzn alt ve iist sznzrz nazara alznarak; CMK' nun 100. ve devamz maddelerinde belirtilen tutuklama yasagz veya yargzlama engeli gibi halin bulunmadzgz, atzlz sur; yoniinden $iiphelinin alabilecegi ceza miktarz goz oniine bulunduruldugunda kar;abilecegi yoniinde $iiphe bulundugu, soru$furmanzn heniiz tamamlanmadzgz, r;ok kapsamlz bir $ekilde ve r;ok yon/ii olarak soru$furmanzn devam ettigi, atzlz sur;lar yoniinden beklenen ceza veya giivenlik onlemi degerlendirildiginde 'olr;iiliik ilkesi uyarznca daha hafif koruma onlemi olan adli kontrol tedbiri uygulanmasznzn bu a$amada yetersiz kalacagz, kanaatine van![ m1~t1r]. "

19. istanbul 8. Sulh Ceza Hakimligi 13/5/2016 tarihinde ba$vurucu hakkmda tutuklulugun devam1 karan vermi$tir. Karann gerek9esi $5yledir:

". .. sur;larzndan kuvvetli sur; $iiphesinin varlzgznz gosterir delillerin bulunmasz, atzlz sur;, ongoriilen ceza miktarz ve soru$furmanzn devam etmekte olup delillerin toplanmamz§ bulunmasz dikkate alznarak tutuklanmaszna karar verildigi, balyoz davasz olarak bilinen davada jstanbul Anadolu 4. Agzr Ceza Mahkemesince verilen beraat kararz ve gerekr;esi dikkate alzndzgznda kuvvetli sur; $iiphesinin varlzgznz gosterir delillerin bulundugu VE

tutuklama ko$ullarznda $iipheli lehine degi$iklik bulunmadzgz ... "

20. Ba$vurucunun bu karara kar$1 yapt1g1 itiraz, istanbul 9. Sulh Ceza Hakimliginin 7/6/2016 tarihli karan ile "kararzn usu! ve yasaya uygun oldugu" gerek9esiyle kesin olarak reddedilmi$tir.

21. istanbul Cumhuriyet Ba$savc1hg1; yiirlitulen soru$turma sonucunda 7/6/2016 tarihli iddianamesiyle ba$vurucunun silahh teror orgutiine uye olma, devletin guvenligine ili$kin belgeleri tahrip etme, amac1 d1$mda kullanma, hile ile 9alma, devletin guvenligine ili$kin gizli belgeleri temin etme, devletin guvenligine ve siyasal yararlanna ili$kin gizli kalmas1 gereken bilgileri a91klama su9lanndan cezalandmlmas1 istemiyle dava a9m1$tlr.

22. istanbul 13. Agir Ceza Mahkemesinin E.2016/218 say1h dosyas1 uzerinden gorlilen davada, ba$vurucu yonunden 16/6/2016 tarihinde tensiben "atzlz sw;larzn vasif ve mahiyeti, mevcut deli! durumu, teknik takip raporlarz, ileti:jim tespit tutanaklarz, baz istasyonu sinyal kayztlarz, arama tutanaklarz ve ekleri, ekspertiz raporlarz, mil:jteki ifadeleri vs. deliller kapsamznda kuvvetli su<; :jilphesinin varlzgznz gosteren mil:Jahhas deliller bulunmasz, sanzga atzlz su<;larzn tutuklama sebeplerinin kanuni karine olarak varsayzldzgz, CMK 103/3-a. 11 alt bendinde sayzlan katalog su<;lardan olu:ju, su<;larzn kanunda ongorulen cezalarznzn alt ve ust sznzrlarznzn ka9ma :jilphesini dogurmasz, sanzgzn eylemlerinin subuta

6

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12 /2018

ermesi halinde sanzga verilmesi muhtemel ceza veya guvenlik tedbiri ile tutuklama tedbirinin olc;ulu olmasz gibi sebeplerle sanzk uzerinde adli kontrol hukumleri ile yeterli ve etkili hukuksal denetim saglanamayacak olu§u" gerek9esiyle tutukluluk halinin devamma karar verilmi~tir.

23. Ba~vurucu 20/6/2016 tarihinde bireysel ba~vuruda bulunmu~tur.

24. istanbul 13. Agir Ceza Mahkemesi 2/9/2016, 23/11/2016, 15/2/2017, 10/5/2014, 20/11/2017, 13/9/2017, 4/12/2017, 31/1/2018, 4/5/2018 ve 7/8/2018 tarihli duru~malarda da benzer gerek9elerle ba~vurucunun tutukluluk halinin devamma karar vermi~tir.

25. Ba~vurucu; daha once 2/3/2015 tarihinde tutukland1ktan sonra gazetecilik faaliyeti kapsammda yay1mlanan bir habere konu belgelerin temin edildiginden bahisle su9 i~lenmedigi ve tutuklama nedeni bulunmad1g1 halde tutuklama karan verildigi, tutukluluga ili~kin karar veren sulh ceza hakimliklerinin kanuni hakim ilkesine aykm olup tarafs1z ve bag1ms1z mahkeme gtivencesini saglamad1klan, k1s1thhk karan verildiginden soru~turma dosyasmm incelenememesi ve aynca kapah devre itiraz sistemi bulunmas1 nedeniyle tutukluluga itiraz hakkmm etkili bir ~ekilde kullamlamad1g1 gerek9eleriyle ki~i htirriyeti ve gtivenligi hakk1 ile ifade ve basm ozgtirltiklerinin ihlal edildigi iddialanyla Anayasa Mahkemesine 20/4/2015 tarihinde bireysel ba~vuruda (B. No: 2015/7231) bulunmu~tur.

26. Anayasa Mahkemesi; bu ba~vuru tizerine 17/5/2016 tarihinde ikinci Boltimce yapilan inceleme sonucunda ki~i htirriyeti ve gtivenligi hakk1 kapsammda sulh ceza hakimliklerinin dogal hakim, bag1ms1z ve tarafs1z hakim ilkelerine aykm olduguna ve itiraz hakkmm etkin olarak kullamlamad1gma ili~kin iddialann a91k9a dayanaktan yoksun olmas1 nedeniyle kabul edilemez olduguna, ki~i htirriyeti ve gtivenligi hakk1 kapsammda tutuklamanm hukuki olmad1g1 ile ifade ve basm ozgtirltiklerinin ihlal edildigine ili~kin iddialann kabul edilebilir olduguna ancak Anayasa'nm 19. maddesinin ti<;tincti fikrasmda gtivence altma alman ki~i htirriyeti ve gtivenligi hakk1 ile Anayasa'nm 26. ve 28 . maddelerinde gtivence altma alman ifade ve basm ozgtirltiklerinin ihlal edilmedigine dair karar vermi~tir (Mehmet Baransu (2), B. No: 2015/7231, 17/5/2016).

27. Anayasa Mahkemesince bireysel ba~vurunun incelendigi tarih itibanyla ba~vurucu hakkmdaki yargilama derdest olup ba~vurucunun tutukluluk hali devam etmektedir.

IV. iLGiLi HUKUK

28. 4/12/2004 tarihli ve 5271 say1h Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun 100. maddesinin ilgili kism1 ~oyledir:

"(I) Kuvvetli sur:; ~iiphesinin varlzgznz gosteren olgularzn ve bir tutuklama nedeninin bulunmasz halinde, ~iipheli veya sanzk hakkznda tutuklama kararz verilebilir. j~in onemi, verilmesi beklenen ceza veya gilvenlik tedbiri ile olr:;iilii olmamasz halinde, tutuklama kararz verilemez.

(2) A~agzdaki hallerde bir tutuklama nedeni var sayzlabilir:

a) $iipheli veya sanzgzn kar:;masz, saklanmasz veya kar:;acagz ~iiphesini uyandzran somut olgular varsa.

7

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

b) Siipheli veya sanzgzn davranzJ!arz;

1. Delilleri yak etme, gizleme veya degiJtirme,

2. Tanzk, magdur veya baJkalarz iizerinde baskz yapzlmasz giriJiminde bulunma,

Hususlarznda kuvvetli Jiiphe o!uJturuyorsa.

(3) AJagzdaki sU<;larzn iJlendigi hususunda kuvvetli Jiiphe sebeplerinin varlzgz halinde, tutuklama nedeni var sayzlabilir:

a) 26.9.2004 tarihli ve 5237 sayzlz Turk Ceza Kanununda yer a/an;

11. Anayasal Diizene ve Bu Diizenin jJ/eyiJineKarJz Suf:lar (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315),

,,

29. 5271 say1h Kanun'un 104. maddesi ~oyledir:

"(]) SoruJturma ve kovuJturma evrelerinin her aJamasznda Jiipheli veya sanzk salzverilmesini isteyebilir.

(2) Siipheli veya sanzgzn tutukluluk halinin devamzna veya salzverilmesine hakim veya mahkemece karar verilir. Ret kararzna itiraz edilebilir.

(3) Dasya bolge adliye mahkemesine veya Yargztaya geldiginde salzverilme istemi hakkzndaki karar, bolge adliye mahkemesi veya Yargztay ilgili dairesi veya Yargztay Ceza Gene! Kurulunca dosya iizerinde yapzlacak incelemeden sonra verilir; bu karar re'sen de verilebilir. "

30. 6/9/2004 tarihli ve 5237 say1h Turk Ceza Kanunu'nun 11Sildhlz 6rgut 11 kenar ba~hkh 314. maddesinin (2) numarah flkras1 ~oyledir:

11(2) Birinci fikrada tanzmlanan orgiite iiye olanlara, bq yzldan on yzla kadar hapis cezasz verilir. "

31. 12/4/1991 tarihli ve 3 713 say1h Terorle Mticadele Kanunu'nun 11Teror sur;larz 11

kenar ba~hkh 3. maddesi ~oyledir:

1126/9/2004 tarihli ve 5237 sayzlz Turk Ceza Kanununun 302, 307, 309, 311, 312, 313 314, 315 ve 320 nci maddeleri ile 310 uncu maddesinin birincifikrasznda yazzlz su<;lar, teror suc;larzdzr. "

32. 3713 say1h Kanun'un 11Cezalarzn artmlmasz 11 kenar ba~hkh 5. maddesinin birinci flkrasmm birinci ctimlesi ~oyledir:

113 ve 4 iincii maddelerde yazzlz suc;larz iJleyenler hakkznda ilgili kanunlara gore tayif edilecek hapis cezalarz veya adlf para cezalarz yarz oranznda artzrzlarak hiikmolunur. 11

8

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

33. 5237 say1h Kanun'un "Devletin giivenligine ili§kin belgeler" kenar ba~hkh 326. maddesinin ( 1) numarah fikras1 ~oy ledir:

11(1) Devletin giivenligine veya ir; veya dzJ siyasal yararlarzna iliJkin beige veya vesikalarz kzsmen veya tamamen yak eden, tahrip eden veya bunlar iizerinde sahteciliJ yapan veya ger;ici de olsa, bunlarz tahsis olunduklarz yerden baJka bir yerde kullanan, hileyle alan veya r;alan kimseye sekiz yzldan oniki yzla kadar hapis cezasz verilir. 11

34. 5237 say1h Kanun'un "Devletin giivenligine ili§kin bilgileri temin etme" kenar ba~hkh 327. maddesinin (1) numarah fikras1 ~oyledir:

11(1) Devletin giivenligi veya i<; veya dzJ siyasal yararlarz bakzmzndan, niteligi itibarzyla, gizli kalmasz gereken bilgileri temin eden kimsey e ii<; yzldan sekiz yzla kadar hapis cezasz verilir. 11

35 . 5237 say1h Kanun'un 11Devletin giivenligine ve siyasal yararlanna ili§kin bilgileri m;zklama" kenar ba~hkh 329. maddesinin (1) numarah fikras1 ~oyledir:

11(1) Devletin giivenligi veya i<; veya dzJ siyasal yararlarz bakzmzndan niteligi itibarzyla gizli kalmasz gereken bilgileri ar;zklayan kimseye beJ yzldan on yzla kadar hapis cezasz verilir. 11

V. iNCELEME VE GEREK<;E

36. Mahkemenin 26/12/2018 tarihinde yapm1~ oldugu toplant1da ba~vuru incelenip geregi dii~iiniildii:

A. Ki~i Hiirriyeti ve Giivenligi Hakkmm ihlal Edildigine ili~kin iddia

1. Ba~vurucunun iddialan ve Bakanhk Goril~il

37. Ba~vurucu; tahliye taleplerinin kabul edilmedigini, tutuklulugun devamma ili~kin kararlann gerek9eden yoksun oldugunu, bu kararlarda tutuklama nedenlerinin somut olgulara dayah olarak a91klanmad1gm1, kendisi yoniinden bir ki~iselle~tirme yapilmad1gm1 ve adli kontroliin yetersiz kalma nedenlerinin gosterilmedigini, tutukluluga yonelik itirazlannm da gerek9esiz bir ~ekilde reddedildigini, bu siire9te soru~turma i~lemlerinin de ozensiz bir ~ekilde yilrilti.ildi.igi.inil, dolay1s1yla somut hi9bir neden gosterilmeden matbu gerek9elerle siirdiirillen tutuklulugunun makul siireyi a~tlgm1 belirterek ki~i hiirriyeti ve giivenligi hakkmm ihlal edildigini ileri siirmii~tilr.

38. Bakanhk goril~iinde; soru~turma kapsam1 ve mahiyeti, ba~vurucu hakkmdaki tutuklulugun devamma ili~kin kararlann gerek9elerinin hiirriyetten yoksun b1rakilmamn me~ru nedenlerinin belirtilmesi bakimmdan ilgili ve yeterli olmas1 ve soru~turma/kovu~turma siire9lerinin yilrilti.ilmesinde bir ozensizligin tespit edilmemi~ olmas1 dikkate almd1gmda ba~vurucunun tutukluluk siiresinin makul oldugunun degerlendirildigi belirtilmi~tir. Bakanhk, ba~vurucunun bu boliimdeki iddialannm a91k9a dayanaktan yoksun oldugu goril~iindedir.

9

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12 /2018

2. Degerlendirme

39. Anayasa'nm 19. maddesinin yedinci fikras1 ~oyledir:

"Tutuklanan kiJilerin, makul sure ir;inde yargzlanmayz ve soruJturma veya kovuJturma szrasznda serbest bzrakzlmayz isteme haklarz vardzr. Serbest bzrakzlma ilgilinin yargzlama siiresince duruJmada hazzr bulunmasmz veya hiikmiin yerine getirilmesini saglamak ir;in bir giivenceye baglanabilir. "

40. Anayasa Mahkemesi, olaylann ba~vurucular tarafmdan yap1lan hukuki nitelendirmesi ile bagh olmay1p olay ve olgulann hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013 § 16). Ba~vurucunun ~ikayetinin ozu, tutuklulugun devamma ili~kin kararlann gerek9esiz olduguna ili~kindir. Dolay1s1yla tutukluluk suresinin uzunluguna yonelen bu bolumdeki iddianm Anayasa'nm 19. maddesinde guvence altma alman ki~i hurriyeti ve guvenligi hakk1 kapsammda incelenmesi gerekir.

a. Kabul Edilebilirlik Yonilnden

41. A91k9a dayanaktan yoksun olmad1g1 ve kabul edilemezligine karar verilmesini gerektirecek ba~ka bir neden de bulunmad1g1 anla~1lan ba~vurunun bu kismmm kabul edilebilir olduguna karar verilmesi gerekir.

b. Esas Yonilnden

i. Genel ilkeler

42. Anayasa Mahkemesi, tutuklulugun makul sureyi a~tig1 iddialanm bir9ok karannda incelemi~ ve amlan kararlarda inceleme yontemine ili~kin ilkelerini belirlemi~tir (Murat Narman, B. No: 2012/1137, 2/7/2013, §§ 60-66; Mustafa Ali Balbay, B. No: 2012/1272, 4/12/2013, §§ 102-106; Hanefi Avci, B. No: 2013/2814, 18/6/2014, §§ 64-73; Hiiseyin Burr;ak, B. No: 2014/474, 3/2/2016, §§ 42-61; Halas Asian, B. No: 2014/4994, 16/2/2017, §§ 51-91).

43. Anayasa'nm 19. maddesinin yedinci f1krasmda, bir ceza soru~turmas1 kapsammda tutuklanan ki~ilerin makul surede yarg1lanmay1 ve soru~turma veya kovu~turma s1rasmda serbest buakilmay1 isteme haklanna sahip oldugu belirtilmi~tir. Amlan fikrada guvence altma alman makul siirede yargilanmayi ve serbest birakilmayi isteme haklannm birbirinin altematifi degil tamamlay1c1s1 olarak degerlendirilmesi gerekir (Murat Narman, § 60; Halas Aslan, § 66).

44. Anayasa'nm 19. maddesinde guvence altma alman serbest b1rak1lmay1 isteme hakk1 uyannca, bir ceza soru~turmas1 veya kovu~turmas1 kapsammda tutuklu olan ki~iler ilgili yarg1 mercilerinden serbest b1rak1lmalanna karar verilmesini talep edebilirler. Bu hakkm bir yans1mas1 olarak 5271 say1h Kanun'un 104. maddesinin (1) numarah fikrasmda, ~upheli veya samgm soru~turma ve kovu~turma evrelerinin her a~amasmda sahverilmesini isteyebilecegi belirtilmi~; aym Kanun'un 108. maddesinde de tutuklulugun soru~turma ve kovu~turma evrelerinde belirli sureleri a~mayacak ~ekilde resen incelenmesi gerektigi ifade edilmi~tir. Y arg1 organlannca tutuklulugun her a~amasmda gerek ki~inin serbest buakilma talebi uzerine gerekse resen yap1lan incelemelerde tutulmanm me~ru nedenlerinin a91klanmas1 Anayasa'nm 19. maddesinin yedinci fikrasmm bir geregidir (Halas Asian,§ 67).

10

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

45. Amlan maddede, aynca tutuklanan ki~ilerin makul surede yarg1lanmay1 isteme hakkma sahip oldugu ifade edilmi~tir. Genel olarak yarg1lamanm makul surede sonu9landmlmamas1, Anayasa'nm 36. maddesi ile guvence altma alman adil yargilanma hakkmm konusudur. Ki~ilerin fiziksel hurriyetlerinin k1s1tlanmasma ili~kin guvencelerin belirtildigi (Galip Ogut [GK], B. No: 2014/5863, 1/3/2017, § 35) Anayasa'nm 19. maddesine gore oncelikle tutuklulugun makul sureyi a~mamas1 gerekir. Bununla birlikte maddenin tutuklu olarak surdurtilen yargilamanm makul surede sonu9landmlmas1 gerektigine de i~aret ettigi gortilmektedir. Hurriyeti k1s1tlanarak yarg1lanan ki~inin yarg1lamanm makul surede bitirilmesindeki menfaati, i~in dogas1 geregi digerlerine gore daha fazladir. Bu baglamda Anayasa'nm 19. maddesinin yedinci fikrasmda belirtilen tutuklu ki~inin makul surede yarg1lanma hakk1, Anayasa'nm 36. maddesi ile guvence altma alman adil yargilanma hakk1 kapsammdaki makul surede yarg1lanma hakkma gore daha ytiksek bir koruma saglamaktadir. Buna gore tutuklu olarak surdurtilen soru~turma ve kovu~turma sure9lerinin suratle sonu9landmlmas1 gerekir. Bunun i9in ba~ta savc1hklar ve mahkemeler olmak uzere tum kamu organlan, tutuklu olarak surdurtilen soru~turma/kovu~turma sure9lerinin -adil yarg1lanma hakkmm saglad1g1 guvencelere riayet edilmek ko~uluyla- suratli bir ~ekilde sonu9landmlmas1 i9in ozenli davranmahd1r. Amlan ozen ytikumltilugu; ki~inin hurriyetinden yoksun b1rak1lmaya devam edilmesinin keyfi olmad1gmm, dolay1s1yla ki~i hurriyeti ve guvenligi hakkma yonelik mudahalenin me~ru amacmm devam ettiginin soylenebilmesi i9in de zorunludur. Bu itibarla tutuklu ki~iler hakkmdaki soru~turma/kovu~turma sure9lerinin ozenli olarak ytirtitulmesi Anayasa'nm 19. maddesinin yedinci fikrasmda guvence altma almm1~tir (Halas Aslan, §§ 68-71).

46. Diger taraftan bir ceza soru~turmas1 veya kovu~turmas1 kapsammda surdurtilen tutuklama tedbirinin ol9ulu olup olmad1g1 oncelikle tutukluluga ili~kin kararlann gerek9eleri uzerinden tespit edilebilir. Tutukluluga ili~kin kararlann gerek9elerinde, tutuklamamn on ~art1 olan ki§inin suc;lulugu hakkznda kuvvetli belirti bulundugunun, aynca tutuklama nedenlerinin ortaya konulmas1 gerekmektedir. Nitekim 5271 say1h Kanun'un 101 . maddesine gore de tutuklamaya, tutuklamanm devamma veya bu husustaki bir tahliye isteminin reddine ili~kin kararlarda; kuvvetli su9 ~uphesini, tutuklama nedenlerinin varhgm1 ve tutuklama tedbirinin ol9ulu oldugunu gosteren deliller somut olgularla gerek9elendirilerek a91k9a gosterilecektir (Halas Aslan , §§ 74, 75).

47. Kuvvetli su9 ~uphesi, tutuklama i9in bir on ~art olup varhgm1 tutuklulugun her a~amasmda korumahdir. Ba~lang19taki bir tutuklama i9in kuvvetli su9 ~uphesinin bulundugunun tum delilleriyle birlikte ortaya konulmas1 her zaman mumkun olmasa da (Mustafa Ali Balbay, § 73) soru~turma/kovu~turma sureci ilerledik9e ki~i hakkmdaki su9 ~uphesini dogrulayacak ya da ortadan kaldiracak delillere eri~ilecektir. Bu nedenle belirli bir sure ge9tikten sonraki tutuklulugun devamma ili~kin kararlarda, kuvvetli su9 ~uphesinin bulundugunun somut olgularla birlikte a91klanmas1 gerekir. Tutuklulugun herhangi bir a~amasmda ki~inin tutuklu oldugu su9 yonunden kuvvetli su9 ~uphesini gosteren olgular ortadan kalkm1~sa artik tutmanm me~ru bir amacmm bulundugu soylenemez (Halas Aslan, § 76).

48 . Ba~lang19taki bir tutuklama i9in Anayasa ve kanunda ongortilen tutuklama nedenlerinin dayand1g1 tum olgulann somut olarak belirtilmesi -i~in dogas1 geregi- her zaman mumktin olamasa da soru~turma/kovu~turma surecinde deliller topland1k9a artik delillere etki edilebilmesi imkam ortadan kalkmakta ya da zorla~maktad1r. Aynca isnat edilen su9 dolay1s1yla belirli bir sure hurriyetinden yoksun kalan ve bu itibarla yarg1lama sonunda

11

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

ahnmas1 muhtemel cezanm en azmdan bir boliimiinii kar~1layacak kadar tutulan kimsenin kas;ma ihtimalinin ba~lang1ytakine gore azald1g1 da soylenebilir. Bu nedenlerle belirli bir s-Ureyi a~an tutukluluga ili~kin devam kararlannda tutuklama nedenlerinin soyut olarak belirtilmesi yeterli degildir (Hanefi Avcz, § 70).

49. Bu kararlarda tutuklama nedenlerinin somut olgulara dayah olarak as;1klanmas1 ve bu nedenlerin olaym ko~ullannda neden zorunlu oldugunun ortaya konulmas1 gerekir. Tutukluluk devam ettik<;e bir taraftan bireye dii~en y-Ukiimliiliik artarken diger taraftan tutulmamn dayand1g1 me~ru ama<; zay1flad1gmdan tutuklulugun devam1 kararlannda davanm genel durumunun yanmda tutuklu ki~inin ozel durumu da dikkate almmah, bu anlamda tutuklama nedenleri ki~iselle~tirilmelidir (Hanefi Avcz, § 84). Yine soz konusu kararlarda, tutuklamaya gore temel hak ve ozg-Url-Uklere daha hafif etkide bulunan adli kontrol tedbirlerinin neden yetersiz kald1gmm da ortaya konulmas1 gerekmektedir. Tutuklulugun devam1 ancak Anayasa'mn 38. maddesinin dord-Unc-U fikrasmda "Suc;lulugu hiikmen sabit oluncaya kadar, kimse suc;lu sayzlamaz" h-Ukm-Uyle g-Uvence altma alman ve esasmda hukukun temel ilkelerinden biri olan masumiyet karinesine ragmen ki~i h-Urriyeti ve g-Uvenligi hakkma -Usllin gelecek ~ekilde tutmanm adaletin i~leyi~i bakimmdan gerekli oldugunun dayanaklanyla birlikte as;1klanmas1 durumunda hakh bulunabilir (Halas Aslan, § 78).

50. Tutukluluk s-Uresinin makul olup olmad1g1 konusunun genel bir ilke s;ers;evesinde degerlendirilmesi mtimk-Un degildir. Bir ki~inin tutuklu olarak bulunduruldugu s-Urenin makul olup olmad1g1, her davamn kendi ozelliklerine gore degerlendirilmelidir (Murat Narman, § 61).

51. Makul s-Urenin hesaplanmasmda s-Urenin ba~lang1c1; ba~vurucunun ilk kez yakalamp gozaltma almd1g1 durumlarda bu tarih, dogrudan tutukland1g1 durumlarda ise tutuklanma tarihidir. S-Urenin sonu ise kural olarak ki~inin serbest b1rakild1g1 ya da ilk derece mahkemesince h-Uk-Um verildigi tarihtir (Murat Narman, § 66).

52. Tutuklulugun uzun s-Urd-Ug-U veya makul s-Ureyi a~tlg1 ~ikayetiyle yapilan bireysel ba~vurularda, derece mahkemelerince verilen tutuklama ve tutuklulugun devamma ili~kin kararlarda as;1klanan gereks;eleri inceleyerek bu gereks;elerin somut olaym ozelliklerine gore ilgili ve yeterli olup olmad1gm1 ve aynca yukanda belirtilen ozen y-Uk-Umltil-Ug-Une uyulup uyulmad1g1m incelemek Anayasa Mahkemesinin gorevidir. Bu denetim sonunda tutukluluga ili~kin gereks;elerin ba~vuruculann h-Urriyetlerinin kis1tlanmasmm me~ru nedenlerinin ortaya konulmas1 baklmmdan ilgili ve yeterli olmad1g1 veya tutuklu olarak s-Urd-Urtilen soru~turma/kovu~turma s-Ures;lerinin kamu organlanmn ozen ytiktimltil-Ug-U ile bagda~mayan tutumlan nedeniyle tamamlanmad1g1 kanaatine vanhrsa tutuklugun makul s-Ureyi a~tlg1 sonucuna ula~1lacakt1r (Halas Aslan, §§ 82, 83).

ii. ilkelerin Olaya Uygulanmas1

53. Somut olayda ba~vurucu 1/3/2015 tarihinde gozaltma ahnm1~ ve 2/3/2015 tarihinde istanbul 5. Sulh Ceza Mahkemesinin karan ile tutuklanm1~t1r. istanbul 13. Ag1r Ceza Mahkemesinde tutuklu s-Urd-Urtilen yarg1lamada ba~vurucu halen tutuklu bulunmaktad1r. Ba~vurucunun gozaltma ahnarak tutukland1g1 tarih itibanyla bireysel ba~vuruyu inceleme tarihi arasmda ges;en su<; isnadma bagh olarak devam eden tutukluluk s-Uresi yakla~1k olarak 3 yil 10 ayd1r.

54. Ba~vurucu -kamu makamlannca ve yarg1 organlannca darbe te~ebb-Us-Un-Un arkasmdaki yapdanma oldugu degerlendirilen- FETO/PDY'nin medya org-Utlenmesinde yer ald1g1 ve org-Ut-Un hiyerar~isi is;inde org-Ut yoneticilerinden gelen talimatlar uyannca hareket

12

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12 /2018

ettigi iddias1yla yiiriitillen bir soru~turma kapsammda tutuklanm1~tlf. Ba~vurucunun isnat edilen srn;lar yoniinden kuvvetli srn; ~tiphesi altmda oldugu sulh ceza hakimlikleri ve agir ceza mahkemeleri tarafmdan verilen tutuklulugun devamma ili~kin kararlarda a91k9a belirtilmi~tir. Anayasa Mahkemesince de ba~vurucunun tutuklanmasmm hukuki olmad1g1 iddias1 incelenirken su<; i~ledigine dair kuvvetli belirtilerin bulundugu sonucuna vanlm1~tlf (Mehmet Baransu (2), §§ 16-135). Ba~vurucu hakkmdaki tutuklama ve tutuklulugun devam1 kararlannda at1f yap1lan ve/veya soru~turma dosyasmda bulundugu ifade edilen delillerin i9erigi dikkate almd1gmda -tutuklulugun on ~art1 olan- su<; i~lendigine dair kuvvetli belirtinin bulunduguna ili~kin olarak amlan kararlann ilgili ve yeterli oldugu degerlendirilmi~tir.

55. Ote yandan sulh ceza hakimliklerinin ve agir ceza mahkemelerinin tutuklulugun devam1 kararlannm gerek9elerinde yer alan tutuklama nedenlerine ve ol<;tiltiltige ili~kin a91klamalar incelendiginde tutuklama karanna konu su9lara ili~kin olarak ba~vurucunun alabilecegi ceza miktanna gore ka9ma ~tiphesine, delillerin tam olarak toplanamamasma, isnat edilen su9un 5271 say1h Kanun'un 100. maddesinin (3) numarah fikrasmda yer alan ve kanun geregi tutuklama nedeni varsayzlabilen su9lar arasmda olmasma, su9a gore tutuklama tedbirinin ol9tilti/orantih olmasma, adli kontrol tedbirlerinin yetersiz kalacagma dayamld1g1 goriilmektedir (bkz. §§ 18-20, 22-24).

56. FETO/PDY'nin devletin anayasal kurumlanm ele ge9irmeyi, sonrasmda devleti, toplumu ve fertleri kendi ideolojisi dogrultusunda yeniden ~ekillendirmeyi, oligar~ik ozellikler ta~1yan bir ztimre eliyle ekonomiyi, toplumsal ve siyasal gticti yonetmeyi ama9layan ve bu dogrultuda mevcut idari sisteme paralel ~ekilde orgtitlenen bir teror orgtitil oldugu Turk yarg1 organlannca kabul edilmektedir (digerleri arasmdan bkz. § 9; Selr;uk Ozdemir [GK], B. No: 2016/49158, 26/7/2017 §§ 20, 21; Alparslan Altan [GK], B. No: 2016/15586, 11/1/2018, § 10).

57. FETO/PDY; bir taraftan ba~ta egitim ve din olmak tizere farkh sosyal, ktilttirel ve ekonomik alanlarda yasal faaliyetlerde bulunurken diger taraftan bazen bu yasal kurulu~lann i9inde gizlenmi~ olan, bazen de yasal yap1dan tamamen farkh ~ekilde konumlanan ve hareket eden, ozellikle de kamusal alana yonelik faaliyetlerde bulunan illegal bir yapilanma niteligindedir. FETO/PDY, yarg1 organlan da dahil olmak tizere neredeyse tilkedeki btittin kurum ve kuru~larda illegal bir bi9imde orgtitlenmi~tir. Bu orgtitlenmenin ba~hca ozellikleri hiyerar~i temelinde ve hticre tipi bir sistemle ger9ekle~tirilmesi, itaat ve teslimiyet anlay1~1yla hareket edilmesi, kendisine kutsalhk atfetmesi ve gizliligi esas almas1dir. FETO/PDY mensubu kamu gorevlilerinin devlete olan sadakati, yap1lanmaya olan sadakatinden sonra gelmekte hatta onun kar~1smda bir deger ifade etmemektedir. Dolay1s1yla bu ki~iler, devletin ama9lanndan ziyade yap1lanmanm ama9lan dogrultusunda faaliyette bulunmaktad1rlar. FETO/PDY'nin kamu kurum ve kuru~lanndaki faaliyetlerinin temel ozelligi, kamusal bir faaliyetin goriintirde bu faaliyeti ger9ekle~tirmeye yetkili bir kamu gorevlisi eliyle yerine getirilmesi ancak bu faaliyetin ger9ekte ilgili kamu gorevlisinin iradesiyle degil kamu gorevlisinin kamusal hiyerar~inin d1~mda bagh oldugu yap1lanmadaki tistilntin (abi/imam) iradesiyle vuku bulmas1dir (Aydm Yavuz ve digerleri, § 26). FETO/PDY'nin medya organlanndaki orgtitlenmesinin de bu temelde oldugu, FETO/PDY mensuplanna ya~amlannm her alamm dizayn etmeye yonelik telkin ve talimatlann orgtit i9indeki tistlerince btiyiik bir gizlilik i9inde iletildigi bilinmektedir (bkz. § § 9, 10).

58. Ba~vurucuya isnat edilen su9lamalann niteligi, ba~vurucunun tiyesi oldugu iddia edilen teror orgtittintin (FETO/PDY'nin) yukanda ifade edilen orgtitlenme bi9imi ve i~leyi~i, soru~turma/kovu~turma konusu edilen olaylann ozellikleri birlikte dikkate almd1gmda

13

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

tutuklulugun devam1 kararlanndaki gerek9elerin tutuklulugun devammm hukuka uygunlugunu ve tutulmanm me~rulugunu hakh gosterecek ozen ve i9erikte oldugu, dolay1s1yla tutukluluk halinin devamma ili~kin bu gerek9elerin tutukluluk suresi itibanyla ilgili ve yeterli oldugu sonucuna vanlm1~tlf.

59. Diger taraftan soru~turma mercilerince, darbe te~ebbusunun ba~lamas1yla birlikte dogrudan darbe te~ebbusuyle baglantih eylemlere veya FETO/PDY'nin -yarg1 organlan da dahil olmak uzere- kamu kurumlanndaki orgutlenmesinin yam s1ra egitim, saghk, ticaret, sivil toplum ve medya gibi farkh alanlardaki yapilanmasma ve faaliyetlerine yonelik olarak da soru~turmalar yap1lm1~ ve bu soru~turmalar 9er9evesinde 90k say1da ki~i hakkmda gozalt1 ve tutuklama tedbirleri uygulanm1~tlf. Amlan turdeki soru~turmalann diger ceza soru~turmalanna gore daha zor ve karma~1k oldugu hatirda tutulmahdir (Aydin Yavuz ve digerleri, § 52).

60. Bu kapsamda FETO/PDY'nin medya orgutlenmesine yonelik olarak yurutulen soru~turmada, yap1lanmanm sorumlu sivil yoneticilerinin (imamlannm) tespitine ve yapilanmaya mensup oldugu degerlendirilen -ba~vurucunun da aralannda bulundugu- medya mensuplan ile bu sivil yoneticiler arasmdaki ili~kiye dair ara~tirmalar yapilm1~tlr. Bu kapsamda aym gazetede gorev yapm1~ olan baz1 ~upheli ve tamklann beyanlanna ba~vurulmu~, aynca ba~vurucu da dahil olmak uzere FETO/PDY ile bag1 oldugu degerlendirilen sorumlu yoneticilerinin (imamlannm) telefon sinyal bilgilerinin uyu~up uyu~mad1gma yonelik ara~tirmalar yap1lm1~tlf.

61. istanbul Cumhuriyet Ba~savc1hgmca yurutulen soru~turma sonunda ba~vurucu hakkmda silahh teror orgutune uye olma, devletin guvenligine ili~kin belgeleri tahrip etme, amac1 d1~mda kullanma, hile ile <;alma, devletin guvenligine ili~kin gizli belgeleri temin etme, devletin guvenligine ve siyasal yararlanna ili~kin gizli kalmas1 gereken bilgileri a91klama su9lanndan duzenlenen iddianame istanbul 13. Agir Ceza Mahkemesince kabul edilmi~ ve kovu~turma a~amas1 ba~lam1~trr (bkz. § 21 ).

62. Ba~vurucunun uyesi oldugu iddia edilen orgutun ozellikleri, bu orgutun yarg1daki yapilanmasmm boyutu ve faaliyetlerinin niteligi, bu turdeki soru~turmalann yurutulmesinin -diger soru~turmalara gore- zorlugu, her bir a~amada elde edilen bulgulann yeni birtak1m ara~tirmalar yapmay1 gerektirebilmesi, ba~vurucu hakkmdaki soru~turmada orgutle bag1 oldugu degerlendirilen diger ki~ilerin kulland1klan farkh ileti~im ara9lanndaki olgulann her bir ki~i yonunden tespit ve degerlendirilmesi zorunlulugunun bulunmas1, 90k say1da ki~inin uzun bir sure9teki telefon sinyal bilgilerinin e~le~tirilmesi gibi toplanmas1 gil<; delillerin bulunmas1 dikkate almd1gmda genel olarak soru~turma ve kovu~turma sure9lerinin yurutulmesinde bir ozensizlik gosterildigi tespit edilmemi~tir.

63. Ote yandan tutuklanmasmdan sonra ba~vurucu hakkmda iddianame hazirlamp 7/6/2016 tarihinde Mahkemeye sunulmu~tur. Mahkemece 16/6/2016 tarihinde tensip incelemesi yap1lm1~ ve duru~ma a~amasma ge9ilmi~tir. Bu duru~malarda; taraf beyanlannm almmas1, tamklann dinlenmesi, savunmasm1 haz1rlamas1 i9in ba~vurucuya sure verilmesi, yazilan talimat cevaplannm beklenmesi, dijital materyaller hakkmda teknik incelemelerin yap1lmas1, Mahkemece ve taraflarca yap1lmas1 istenen ara~tirma ve incelemelerin yap1lmas1 gibi i~lemlerin yapild1g1 gorulmektedir. Buna ili~kin duru~malar 2/9/2016, 23/11 /2016, 15/2/2017, 10/5/2014, 20/11/2017, 13/9/2017, 4/12/2017, 31/1/2018, 4/5/2018 ve 7/8/2018 tarihlerinde yap1lm1~tlf. Bu itibarla magdur ve samk say1lannm 9oklugu ile eylemlerin karma~1khg1 da dikkate almd1gmda genel olarak soru~turma ve kovu~turma sure9lerinin yurutulmesinde bir ozensizlik gosterildigi tespit edilememi~tir.

14

Ba~vuru Numaras1 Karar Tarihi

: 2016/11380 : 26/12/2018

64. Ba~vurucu hakkmdaki tutuklulugun devamma ili~kin kararlann gerek9elerinin hiirriyetten yoksun b1rak1lmanm me~ru nedenlerinin belirtilmesi bak1mmdan ilgili ve yeterli olmas1 ve soru~turma/kovu~turma siirecinin yiiriitiilmesinde bir ozensizligin tespit edilmemi~ olmas1 dikkate almd1gmda yakla~1k 3 yil 10 ayhk tutukluluk siiresinin makul oldugu sonucuna vanlm1~tu.

65. A91klanan gerek9elerle Anayasa'nm ve 19. maddesinin yedinci fikras1 baglammda ki~i hiirriyeti ve giivenligi hakkmm ihlal edilmedigine karar verilmesi gerekir.

B. ifade ve Basm Ozgiirliiklerinin ihlal Edildigine ili~kin iddia

66. Ba~vurucu; hi9bir ~iddet unsuru gosterilmeden, tamamen ifade ozgiirliigii kapsammda kalacak ~ekilde, sadece bir gazete haberine dayamlarak su9land1g1m ve tutukland1gm1, ifade ozgiirliigii kapsammdaki haberleri nedeniyle hakkmda yoneltilen su9lamalarla ceza yasalannm kotii niyetli ve keyfi yorumland1gm1 belirterek ifade ve basm ozgiirliiklerinin ihlal edildigini ileri siirmii~tiir.

67. Ba~vurucu, bu ~ikayetlerini 20/4/2015 tarihinde Anayasa Mahkemesine (Mehmet Baransu (2)) yaptlg1 bireysel ba~vuruda da dile getirmi~tir. Dolay1s1yla Anayasa'nm 26. ve 28 . maddelerinde giivence altma alman ifade ve basm ozgiirliiklerinin ihlal edilmedigine karar verilen soz konusu ba~vuruda bu ~ikayetler incelenmi~ oldugundan (bkz. §§ 25, 26) bu iddialar yoniinden aynca bir inceleme yap1lmasma gerek goriilmemi~tir.

VI. HOKUM

A91klanan gerek9elerle;

A. Ki~i hiirriyeti ve giivenligi hakk:1 kapsammda tutuklulugun makul siireyi a~tlgma ili~kin iddianm KABUL EDiLEBiLiR OLDUGUNA,

B. Tutuklulugun makul siireyi a~tlg1 iddiasma ili~kin olarak Anayasa'nm 19. maddesinin yedinci fikrasmm iHLAL EDiLMEDiGiNE,

C. Karann bir omeginin Adalet Bakanhgma GONDERiLMESiNE,

D. Yarg1lama giderinin ba~vurucu iizerinde BIRAKILMASINA 26/12/2018 tarihinde OYBiRLiGiYLE karar verildi.

Ba~kan Engin YILDIRIM

Dye Celal Miimtaz AK.INCi

Dye Muammer TOP AL

Dye M. EminKUZ

Dye R1dvan GDLE<;

15