© Caroline Rose/Centre des monuments nationaux

Nieuwe artiest in residentieEen gesprek met Hana Blažíková

>> P. 3

De pestTerreur van de zwarte dood

>> P. 4

Guillaume de MachautKanunnik, dichter, componist … een middeleeuwse multitasker

>> P. 5

VZW AMUZ [FESTIVAL VAN VLAANDEREN-ANTWERPEN], KAMMENSTRAAT 81, 2000 ANTWERPEN | INFO & TICKETS: +32 (0)3 292 36 80 | WWW.AMUZ.BE | TICKETS@AMUZ.BE

HISTORISCHE MUZIEK IN EEN HISTORISCH KADER

Sollazzo EnsembleInterview met Anna Danilevskaia

>> P. 7

Tempus fugitInterview met David Catalunya

>> P. 6

de feodale maatschappij was so-wieso gekenmerkt door een enorme sociale ongelijkheid en armoede. De Noorse grondwet van 1274 be-paalde echter dat wie voedsel stal uit honger, niet terecht hoefde te staan. Honger was namelijk alom-tegenwoordig, en vooral in de 14de eeuw. Europa werd gedurende de eerste decennia geteisterd door slecht weer en overstromingen: “De zondvloed is gekomen”, schreef een Salzburgse kroniekschrijver in 1316. De jaren 1310 tot 1330 zouden de geschiedenis ingaan als de koudste in de Europese middeleeuwen. Door de koude gingen oogsten verloren, waardoor er een gebrek was aan graan en de prijzen woekerden. Er was gewoonweg te weinig voedsel beschikbaar voor het Europese con-

tinent dat na enkele voorspoedige eeuwen stilaan overbevolkt was. Kroniekschrijvers vertelden aldus over de ‘grote hongersnood’. Op zoek naar voedsel plunderde een uit-gehongerde bevolking in Duitsland, Engeland, Frankrijk in dorpen en steden. Criminaliteit, ziekte en dood tierden welig in heel Europa. Er werden zelfs mensen gearresteerd op verdenking van kannibalisme.

EEN EEUW VAN OORLOG EN VERNIELINGDe 14de eeuw was niet alleen een tijdperk van honger, maar ook van een ongekende oorlogsterreur waarvan de bevolking het slachtoffer was. Zo waren er de eerste Pools-Teutoonse oorlogen, maar op nog grotere schaal was er de Honderdja-

Het Italiaanse hooggerechtshof oordeelde in mei 2016 dat stelen om-wille van honger geen misdaad is. Is dit een teken aan de wand dat de armoede groeit in Europa? De Italiaanse kranten vonden het alleszins een rechtvaardig arrest, want in het land van ‘La dolce vita’ komen er in de armoedestatistieken 615 per dag mensen bij. Het is onbegonnen werk om precieze armoedecijfers over de middeleeuwen te geven, maar VERVOLG >> P. 2

JAARGANG 7 - NR. 2 | FESTIVALKRANT LAUS POLYPHONIAE | EEN ORGANISATIE VAN AMUZ [FESTIVAL VAN VLAANDEREN-ANTWERPEN]

Armoede, oorlog en ziekte waren voor de Europeanen in de 14de eeuw bekende fenomenen. Ondanks, of misschien zelfs dankzij de ellende maakten ze ook tijd om zich aan kunst en muziek te wijden. Laus Polyphoniae staat deze zomer helemaal in het teken van deze opmerkelijke eeuw.

rige Oorlog, eigenlijk een verzamel-naam voor meerdere conflicten die in 1337 startten en pas in 1453 ein-digden. Oorzaak van alle ellende was de Engelse aanspraak op de Franse kroon. De koudbloedige troepen van de Engelse koning Eduard III wonnen de grote veldslagen, met als meest beroemde die van Crécy in 1346 en Poitiers in 1356. De troepen van Eduard III waren voortreffelijk opge-leid, maar waren eveneens berucht voor hun brutaliteit ten aanzien van de bevolking. Ze plunderden dorpen en steden, staken boerderijen in brand, slachtten de veestapel en stalen alles wat ze op hun rooftochten tegenkwamen. Zelfs vrouwen en kin-deren werden vermoord. Vanaf 1360

Klara. Blijf verwonderd.

Klara Live: de meest prestigieuze concerten uit binnen- en buitenland. Van maandag tot donderdag om 20u.

Speciaal voor iedereen die niet élke avond naar een live concert kan:élke avond een live concert.

FESTIVALKRANT - LAUS POLYPHONIAE | 19 AUGUSTUS - 28 AUGUSTUS 20162

De afgelopen editie van Laus Polyphoniae rond Petrus Alamire was een bijzondere aflevering – met onder meer de unieke en eigenzinnige ten-toonstelling van Alamire’s muziekhandschriften in de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal.

Maar ook het komende festival dat op 19 augustus door Huelgas Ensemble zal worden geopend, belooft weer een aaneenschakeling van unieke ervaringen te worden. Laus Polyphoniae is dan ook enig in zijn soort: een festival – in-gebed in een bredere werking – dat focust op de polyfonie, met frisse interpretaties van oude muziek door nieuwe en-sembles, uitgevoerd op acht verschillende historische loca-ties in de Antwerpse binnenstad.

Laus Polyphoniae staat telkens geheel in het teken van een bepaalde periode, componist, regio ... Dit jaar draait alles rond de 14de eeuw. Europa werd in die periode geteisterd door rampen en tegenspoed, maar tegelijk was ‘de eeuw van de zwarte dood’ een erg b(l)oeiende periode voor de kunsten in het algemeen en de muziek in het bijzonder. Zo schreef Boc-caccio zijn Decamerone, gaf Philippe de Vitry in Frankrijk de muziek een opvallende wending met zijn traktaat Ars nova en konden componisten hun complexe werken op papier zetten dankzij nieuwe notatietechnieken, zoals blijkt uit de motetten, chansons en de Messe de Nostre Dame van Guillaume de Ma-chaut. Laus Polyphoniae verkent gedurende tien dagen de mu-zikale rijkdom uit deze periode, met muziek uit Engeland, Italië, Frankrijk, Spanje, de Lage Landen, Duitsland, Cyprus, Israël, Tsjechië en IJsland.

Ook dit jaar selecteerden we de beste ensembles voor u, maar ik durf er toch twee expliciet uit te lichten. Het jonge, maar reeds met prijzen overladen Sollazzo Ensemble is een abso-lute aanrader. Dit ensemble presenteert op 24 augustus een repertoire gebaseerd op de wijze raad van de artsen Hippo-crates en Galenus bij het uitbreken van een epidemie in de oudheid: ‘Cito, longe, tarde’: ‘Vlucht snel, ver en langdurig’. Deze woorden waren in de eeuw van de zwarte dood actueler dan ooit. Een ander concert om naar uit te kijken is dat van Trio Mediaeval. Deze drie dames, die we al in AMUZ ontmoetten tijdens NORWAYinPRIMETIME, brengen op 25 augustus in de Sint-Pauluskerk onder meer een middeleeuwse compositie, die uitsluitend voor mannen werd geschreven. Het is erg bij-zonder te ervaren hoe zij zich die eigen hebben gemaakt. Niet te missen! Maar uiteraard hoop ik u ook nog op andere con-certen tijdens Laus Polyphoniae te mogen begroeten.

Geniet intussen van de zomer!

Bart Demuyt, directeur AMUZ

DE EEUW VAN DE ZWARTE DOOD: EEN B(L)OEIENDE PERIODE VOOR DE KUNSTEN

HOE GOD DE DOOD UIT ZIJN KOOI JOEG

Bart demuyt © Rob Stevens

slaagden de Fransen erin om de meeste gebieden terug te winnen. Hoeveel slachtoffers er waren ge-vallen, is moeilijk te bepalen, maar Frankrijk kwam totaal verzwakt uit het conflict.

DE GRUWEL VAN ZIEKTENiet alleen hongersnood of de grote Engelse troepen teisterden de Euro-pese bevolking, het kwaad kon ook net heel kleine vormen aannemen, want bacteriën en virussen zaaiden dood en verderf (mensen met smet-vrees slaan deze passage best over). Het meest huiveringwekkende was wellicht de pest, of de zwarte dood, de ziekte die miljoenen slachtof-fers maakte. (lees hierover meer op op pagina 4). Maar ook andere ziekten bedreigden de middeleeu-wers. Zo was ergotisme (ook wel antoniusvuur genoemd) een ziekte die werd veroorzaakt door het eten van met moederkoorn besmet graan. Het deed slagaders en bloed-vaten vernauwen waardoor lede-maten konden afsterven. Patiënten begonnen ook te hallucineren. Een andere angstaanjagende ziekte was lepra. Slachtoffers werden met af-grijzen behandeld en uit de maat-schappij verbannen.

ALLEEN MAAR KOMMER EN KWEL?Miljoenen mensen zijn door honger, oorlog en ziekte omgekomen. De maatschappij herstelde zich echter na de grote ziektegolven, en zij die overbleven, hadden het vaak beter. We mogen ook niet vergeten dat de kroniekschrijvers meer aandacht hadden voor rampspoed en weinig berichtten over wat net wel goed ging – een fenomeen dat in de hui-dige media nog steeds voorkomt. Sommige gebieden kenden ook grote economische voorspoed. Ten oosten van de Elbe zette de Oostko-lonisatie zich verder en Zuid-Duits-land en Bohemen verrijkten zich door de mijnbouw en de metaalnij-verheid. In Italië domineerden de Florentijnse families Bardi en Pe-ruzzi het bankwezen, terwijl de Ve-netianen fortuinen binnenhaalden door de handel met het Oosten via de Middellandse Zee. In Noord-Europa bereikte het Hanzeverbond dan weer een hoogtepunt met de handel via de Noordzee en Oostzee, van Brugge tot aan Talinn. Steden hadden trouwens enorm veel aan-trekkingskracht en zogen bevolking aan van het platteland: ze werden politieke, economische, intellec-tuele en artistieke centra.

CULTUUR IN DE 14DE EEUWDat er cultuur werd bedreven, staat buiten kijf. Schrijvers noteerden hun teksten niet langer enkel in het Latijn, ook de volkstaal kreeg een volwaardig statuut. De literatuur van Dante Alighieri, Giovanni Boc-caccio, Francesco Petrarca, Geoffrey Chaucer of Christine de Pizan be-hoort nog steeds tot de wereldtop. In Italië werden in de schilderkunst en architectuur de eerste tekenen van de renaissance zichtbaar, ten noorden van de Alpen daarentegen ontwikkelde zich de internationale

gotische stijl. Ook de muziek kende een enorme transformatie, vooral dankzij een geperfectioneerd nota-tiesysteem, zoals werd beschreven in het traktaat Ars Nova (ca. 1320) van Philippe de Vitry. Dit betekende een ongekende boost voor de ont-wikkeling van de polyfone missen, motetten en chansons, waarvan Guillaume de Machaut ongetwijfeld de belangrijkste vertegenwoordiger is. Ook in Italië bloeide de polyfone wereldlijke muziek, denken we maar aan de prachtig melodieuze ballata’s van bv. Francesco Landini. Naar het einde van de eeuw evolu-eerde de muziek dermate complex, dat er sprake was van de ars sub-tilior, de meest verfijnde kunst die in meerdere Europese centra weer-klonk.

LAUS POLYPHONIAE ALS MIDDEL-EEUWS KLANKENBADLaus Polyphoniae laat u dit jaar die verschillende aspecten van de 14de-eeuwse muziek horen. In AMUZ, de Sint-Pauluskerk, het Ru-benshuis en op andere historische plekken brengen internationale en-sembles Europese muziek van IJs-land tot Spanje en van Engeland tot Tsjechië. Hoe “God de dood uit zijn

kooi joeg”, hoort u onder andere in het programma van Alla Francesca, met (volks)muziek uit verschillende streken. Ook andere ensembles vertellen over de alomtegenwoor-dige dood door de pest, ziekte en oorlog, zoals Ensemble Leones, La Fonte Musica en Cappella Ma-riana. Uit wanhoop ging de mid-deleeuwer zich isoleren (zoals blijkt uit het programma van Sollazzo En-semble), of toevlucht zoeken in zijn geloof. Missen en andere religieuze werken zullen worden gezongen door Diabolus in Musica, Ensemble Organum en de Tsjechische dames

>> VERVOLG LAUS POLYPHONIAE 2016

van Tiburtina Ensemble. Uiteraard mogen de meesterwerken van Guillaume de Machaut niet op het programma ontbreken: grainde-lavoix presenteert zijn vermaarde Messe de Nostre Dame, terwijl Le Miroir de Musique zijn chansons aan ons voorstelt. Muziek uit de legendarische Spaanse en Itali-aanse manuscripten van Las Hu-elgas en Faenza staan op de affiche bij Canto Coronato en Tasto Solo. De wijde Europese context komt overigens aan bod dankzij de drie dames van Trio Mediaeval, die zich in IJslandse bronnen gingen ver-diepen, Huelgas Ensemble dat zich tweemaal op een eiland afzondert (eerst in Cyprus en vervolgens in Engeland), en La Reverdie dat de Venetiaanse pracht en praal in onze ogen en oren strooit. Wie zich wil onderdompelen in de wereld van de Canterbury Tales, kan terecht bij Anne Azéma & Susanne Ansorg en Gothic Voices. Wie echter dichter bij huis wil blijven, vindt zijn gading bij Club Mediéval en Il Nostromo del Sogno, twee ensem-bles die uit bronnen van de Lage Landen putten. Zoals gewoonlijk kan u dieper op de muziek ingaan a.d.h.v. lezingen met internationale specialisten en de cursus van Da-vidsfonds. Ten slotte brengt Laus Polyphoniae ook verrassende pro-jecten die over de grenzen van de middeleeuwen kijken: jazzmuzikant David Doružka geeft met zijn trio een ongekende wending aan de Huelgas codex, en Psallentes gaat met moderne technologie aan de slag om het Crucifixus-retabel van Champmol in een video-installatie te evoceren. Laus Polyphoniae wordt deze zomer zonder twijfel uw refugium!

Frederic Delmotte

3FESTIVALKRANT - LAUS POLYPHONIAE | 19 AUGUSTUS - 28 AUGUSTUS 2016

BIJZONDERE IMPROVISATIES TUSSEN JAZZ EN OUDE MUZIEK

Je bent ontzettend druk bezig tegenwoordig, Hana. Wat staat er vandaag op het programma?We repeteren met Ensemble Ti-burtina voor een concert dat we binnenkort geven in Regensburg. Daar zingen we 13de-eeuws reper-toire, nog oudere muziek dan we in Antwerpen zullen brengen. Ik zing al jaren bij Ensemble Tiburtina. Veel zangers van Tiburtina zongen voor de oprichting van het ensemble al samen gregoriaans in een ander vocaal ensemble, Schola Benedicta. Maar na enkele jaren wilden velen een ruimer middeleeuws repertoire exploreren, wat de aanleiding was voor Barbora (Kabátková, artistiek leidster van Ensemble Tiburtina, n.v.d.r.) om zo’n acht jaar geleden Ensemble Tiburtina op te richten. Barbora is ook musicologe, erg ervaren in het middeleeuwse re-pertoire en heeft geweldige, inspi-rerende ideeën over de muziek. Ti-burtina zingt niet enkel gregoriaans maar ook vroege polyfonie, wat nu het grootste onderdeel van ons re-pertoire uitmaakt.

Je bespeelt bij Ensemble Tiburtina ook de gotische harp. Maakten

instrumenten van het begin deel uit van Tiburtina?Neen, we voegden pas later harpen toe. Zelf speel ik harp sinds mijn zestiende. In de muziekschool leerde ik als kind eerst piano en viool, en zong ik in het kinderkoor. Dat was toen weliswaar nog de grote, moderne harp met pedalen. Maar aangezien ik hield van oude muziek, was het toen al mijn droom om een kleine, historische harp te bespelen en tegelijk te zingen. En kijk, mijn droom kwam uit. (lacht) Nu speel ik ook geregeld harp met Tiburtina.

Naast het concert Flos inter spinas treedt het ensemble op het festival eveneens aan met een jazztrio. Hoe kwam deze samenwerking tot stand?In 2010 was het thema van het fes-tival Concentus Moraviae in Tsje-chië ‘cross-over’. Tiburtina werd hiervoor uitgenodigd. Daarom vroeg Barbora David Dor °užka, een erg bekende jazzgitarist in Tsjechië, om samen een programma uit te werken. Samen met twee andere geweldige jazzmusici (saxofonist Marcel Bárta en drummer Martin

Novák, n.v.d.r.), versterkt hij de vrouwen van Tiburtina. Zo ontstond het programma Apokalypsis. Ik ben ervan overtuigd dat het publiek van AMUZ dit concert erg zal kunnen smaken. Het is echt bijzonder. Het thema van het concert, de apoca-lyps, is een wat duister thema. Tege-lijk biedt de middeleeuwse muziek die we uitvoeren veel ruimte voor improvisatie, wat mooi aansluit bij de improvisaties van de jazzmusici, die zich op hun beurt laten inspi-reren door de oude muziek.

Het derde concert waarin je tijdens Laus Polyphoniae te horen zal zijn, is met Cappella Mariana, een en-semble dat vorig jaar in ons festival erg veel bijval genoot.Dat was inderdaad een heel erg fijn concert. Het repertoire dat we toen zongen, wordt in Tsjechië niet zo vaak vertolkt. Die motetten en missen zijn niet bijzonder toegan-kelijk, maar wel prachtig en erg verfijnd. In Tsjechië hadden we met Cappella Mariana voornamelijk voor een relatief klein publiek ge-zongen. Het was dan ook heel fijn om in Antwerpen op te treden voor zoveel mensen die duidelijk heel en-

thousiast waren over onze uitvoe-ring. Vojt ech (Semerád, tenor en ar-tistiek leider van Cappella Mariana, n.v.d.r.) heeft voor het komende festival een heel mooi programma samengesteld met muziek van Guil-laume de Machaut en latere muziek die de overgang van de 14de naar de 15de eeuw illustreert.

Je hebt een erg drukke agenda de laatste tijd. Hoe krijg je het al-lemaal gebolwerkt?Het is inderdaad heel druk, maar ik prijs me tegelijk ook heel gelukkig. Ik voel me gezegend dat ik zoveel kan zingen, dat ik met geweldige collega’s kan samenwerken en dat ik ook zoveel kan zien van de wereld terwijl ik doe wat ik het liefst doe: muziek maken. Het is hard werken, maar het is tegelijk heel leuk. Uiter-aard zou ik af en toe wat meer thuis willen zijn om tijd door te brengen met mijn familie en vrienden, of zou ik de luxe willen kennen van nog net wat extra tijd te hebben om me nog beter voor te bereiden op repetities. Ik ben natuurlijk ook vaak onderweg, dus op de trein en in het vliegtuig kan ik ook partituren bekijken, op-namen beluisteren, en ook in de hotelkamer is er altijd nog wel tijd om stukken in te studeren. Je moet een evenwicht vinden. Wanneer ik in het buitenland ben, probeer ik tussendoor ook wel wat van de om-geving te zien. Het zou behoorlijk deprimerend zijn als ik alleen maar de concertzalen en de hotelkamers zou zien. Ik was onlangs in Venetië. Overdag had ik voornamelijk repe-tities maar ‘s avonds ging ik meer-maals wandelen om te genieten van de stad. Telkens als ik in Japan ben (waar ze geregeld optreedt met het Bach Collegium Japan, n.v.d.r.), pro-beer ik op een vrije dag of namiddag de trein te nemen om iets te gaan bezoeken.

Tijdens het concertseizoen 16|17 zal je opnieuw te horen zijn onder leiding van Philippe Herreweghe, wiens 70ste verjaardag ook wordt gevierd. Hoe is het voor jou om met hem samen te werken?Hij is geweldig! Hij is een van de meest inspirerende dirigenten die ik ken. Ik weet wel dat dat als een cliché klinkt, maar het is echt zo. Als je met hem musiceert, is hij zo ver-bonden met de muziek, en besteedt hij zoveel aandacht aan details. Hij geeft je meermaals nieuwe ideeën over de muziek. Ik heb het geluk dat ik al sinds 2005 vaak met hem mag samenwerken. Dat is zeer verrijkend. Dit najaar zal ik Schein met hem zingen. We voerden dat al eerder uit, dus ik weet wel hoe hij het wil, maar tegelijk blijft hij verrassen.

Je zingt geregeld Bach met Philippe Herreweghe. Heeft hij jouw visie op de muziek van Bach beïnvloed?Absoluut! Voor ik Bach met Philippe zong, had ik nog niet veel Bach uitge-voerd. Ik kende maar een klein deel van zijn oeuvre en had zo mijn eigen manier om het te zingen, tamelijk vrij-blijvend eigenlijk. Het was Philippe die me op een andere manier naar de muziek leerde kijken: hij maakte duidelijk dat de tekst bij Bach voorop-staat. De expressie en dramatiek van

de muziek vinden hun oorsprong in de tekst. De emotie in Bachs muziek moet voortkomen uit de tekst, daarom zijn tekstbegrip en -verstaan-baarheid ook zo primordiaal. Philippe veranderde ook mijn opinie over bepaalde aria’s. Ik was bijvoorbeeld geen fan van de tweede sopraanaria in Bachs Hohe Messe, Laudamus te, maar hij liet me die zingen en gaf me zoveel nieuwe ideeën dat ik nu een hele nieuwe interpretatie van deze aria in mijn hoofd heb, en ik er nu wel helemaal enthousiast over ben. Philippe heeft echt wel mijn visie op Bach veranderd.

Je bent niet zo vaak te horen met later repertoire. Is dat minder jouw ding of laat de agenda het nu niet toe?De meeste mensen kennen mij als barokzangeres of als uitvoerder van vroeger repertoire, dus word ik meestal ook daarvoor gevraagd. Maar ik heb al romantische liederen gezongen met Andreas Staier voor een festival in Polen. Dat zo was ge-weldig dat ik dacht: ik zou deze muziek meer moeten zingen. Ik concentreer me momenteel op barokrepertoire én middeleeuwse muziek én renais-sancemuziek. Dat is al veel samen. Je toeleggen op latere muziek vraagt ook een andere benaderingswijze en tijd om je daarin in te werken. Tijd die er momenteel te weinig is. Maar nu ik artiest in residentie ben in AMUZ biedt dat een geweldige gelegenheid om ook dat liedrepertoire opnieuw op te pakken. Het Duitse liedreper-toire is schitterend, maar er zijn ook prachtige Tsjechische liederen. Als

AMUZ verwelkomt tijdens Laus Polyphoniae maar liefst drie keer zijn nieuwe artiest in residentie, Hana Blažíková. Dat deze jonge Tsjechische sopraan niet stilzit, blijkt uit de vele concerten en tournees die ze de afgelopen maanden afwerkte. We belden haar midden mei voor ze alweer naar een repetitie moest hollen.

Hana Blažíková

artiest in residentie wil ik het publiek van AMUZ de verscheidenheid en de verschillende kleuren laten horen van het diverse repertoire dat ik zing. Het zou geweldig zijn om zowel mid-deleeuwse muziek als renaissance, barok, Bach uiteraard en ook ro-mantische liederen te laten horen in AMUZ. Ik heb er al zin in!

Robin Steins

n Tiburtina Ensemble: Flos inter spinas – Legendes van de Heilige Catharina, Barbara en Margareta Zondag 21.08.16 20.00 AMUZ

n David Dor °užka Trio & Tiburtina Ensemble: Apocalypsis Maandag 22.08.16 22.15 AMUZ

n Cappella Mariana: O Mors, Hope in eternity … Vrijdag 26.08.16 20.00 AMUZ

www.museummayervandenbergh.be

03 338 81 88

Goddelijke interieursStap binnen in kerken uit de eeuw van Rubens

17.06.201616.10.2016

MET NIEUW WERK VAN

graindelavoix

Hendrik I van Steenwijck en Jan I Brueghel, Interieur van de kathedraal van Antwerpen, Szépművészeti Múzeum/Museum of Fine Arts, Budapest, 2016

FESTIVALKRANT - LAUS POLYPHONIAE | 19 AUGUSTUS - 28 AUGUSTUS 20164

De bacterie die de ziekte veroor-zaakt, Yersinia pestis, kan door vlooien worden overgebracht van ratten op mensen: een vlo die besmet bloed zuigt en daarna een mens bijt, brengt daarmee de bac-terie over, die bij de mens voor builenpest zorgt. De ziekte mani-festeert zich in drie fasen. Eerst ont-wikkelt de zieke griepachtige symp-tomen die gepaard gaan met hoge koorts. In de tweede fase ontwik-kelen er zich pijnlijke bubo’s (builen en zwart-paarse verkleuringen) in de oksels en de liesstreek, ont-staan er inwendige bloedingen en ontsteken de lymfeklieren. De derde en vaak fatale fase is adem-halingsinsufficiëntie door infectie van de longen – in dat geval spreekt men ook van longpest. De zieken hoestten zowat de longen uit hun lijf en wie contact met hen had, kon bijna niet ontkomen aan be-smetting. De dichtbevolkte steden, de slechte hygiënische omstan-digheden – het krioelde er van de ratten – en de algemene ondervoe-ding maakten van de bewoners van het Europese continent gemakke-lijke slachtoffers.

HALLUCINANTE MORTALITEITS-CIJFERSDe ziekte verspreidde zich via de drukke handelswegen in een razend tempo en niemand ont-ziend over het hele continent: van Italië naar Spanje en Zuid-Frankrijk (1348) en zo verder naar West-Eu-ropa en Engeland, Schotland (1349) en Scandinavië (1350). Jong en oud, rijk en arm, katholiek en jood geraakten besmet en de meesten

De terreur van de zwarte doodDe pest had al miljoenen mensenlevens geëist in Azië voor de ziekte met een Genuees koopvaardijschip uit Kaffa aan de Zwarte Zee terugkwam en aanmeerde in de haven van Messina in Sicilië in oktober 1347. Het was het begin van een van de grootste rampen uit de 14de eeuw: weinig ziekten hebben in de geschiedenis zoveel slachtoffers gemaakt als de pestepidemie van het midden van de 14de eeuw.

overleden binnen de week. Dokters die de zieken verzorgden en religi-euzen die de laatste sacramenten toedienden, werden geïnfecteerd. In Venetië stierven in 1448 90 000 slachtoffers, in Firenze de helft van

de inwoners, zo’n 50 000 Floren-tijnen. In Avignon stierven 11 000 personen in zes weken tijd, onder wie een derde van alle kardinalen die zich ophielden aan het pau-selijke hof. Na enkele maanden stonden maar liefst 7 000 huizen in Avignon leeg, doordat de bewo-ners waren overleden of gevlucht. In het najaar van 1348 stierven er in Londen élke dag 290 mensen. De meeste steden verloren maar liefst 40 procent van hun inwoners. Vele historici noemen de pest die Antwerpen trof ‘mild’, omdat ze maar één op vier of vijf mensen doodde. De pest was geen stedelijk probleem, het Europese platteland bleef evenmin gespaard.

EEN STRAF VAN GODEr bestond geen remedie tegen de pest. Slechts een heel kleine min-derheid overleefde een besmetting. De middeleeuwse mens geloofde dat wind en lucht de epidemie ver-spreidden en zag in de genadeloze ziekte een straf van God, omdat hij Zijn geboden had overtreden. Hij had gelogen en bedrogen, ge-moord, gehoereerd en keer op keer gezondigd. De link met de

plagen die God, volgens de Bijbel, over Egypte stortte om het volk te straffen, lag voor de hand. De ge-lovigen richtten hun gebeden tot de maagd Maria en de pestheiligen Sint-Sebastiaan en Sint-Rochus, maar de meest vromen en de clerus werden evenmin gespaard. In Duitsland ontstond een extre-mistische religieuze beweging van flagellanten die de autoriteit van de Kerk in vraag stelden. In proces-sies trokken ze van stad naar stad, waarbij ze met hun publieke berouw en boetedoening Gods toorn trachtten te milderen. Vooraan in de processie werden dikwijls vaan-dels en kruisen gedragen, daarna volgden mannen en vrouwen die hymnen zongen en zichzelf ge-selden met zwepen vol knopen en ijzeren haakjes, waardoor ze hun rug tot bloedens toe openhaalden. Vanuit Duitsland verspreidden de flagellanten zich naar Oost-Frank-rijk, Vlaanderen, de Nederlanden en Engeland. Hun antiklerikale appel zorgde ervoor dat paus Clemens VI hen via een pauselijke bul op 20 oktober 1349 excommuniceerde en verketterde.

JODENVERVOLGINGOp zoek naar zondebokken voor de pestepidemie en een reden voor Gods toorn werden eveneens de joden die de christelijke god verloo-chenden met de vinger gewezen. Zij werden ervan beschuldigd de waterbronnen te vergiftigen. Dui-zenden Joodse families werden door middel van folteringen ge-dwongen tot valse verklaringen. In het voorjaar van 1348 werden de Joden in Narbonne en Carcassonne uit hun huizen gesleurd en op de brandstapel gezet. Er waren heel de middeleeuwen door pogroms ge-weest, maar de pestuitbraak leidde tot een extremere Jodenvervolging. Zo werd in Bazel, Frankfurt, Straats-

VERGIFTIGDE WATERBRONNEN OF GODS TOORN?

EEN VAN DE GROOTSTE RAMPEN UIT DE 14DE EEUW

burg en Keulen de volledige Joodse bevolking uitgemoord. De pausen en vorsten kantten zich weliswaar fervent tegen de pogroms – de Joodse gemeenschap betekende immers voor vele bedrijfstakken een economische meerwaarde – maar konden de volkswoede niet afwenden.

ONTWRICHTE MAATSCHAPPIJ, NIEUWE KANSENHet aantal mensen dat stierf aan de zwarte dood was zo groot – dertig à veertig procent van de Europese populatie – en het gebeurde alle-maal zo plots dat de rijke, relatief dichtbevolkte maatschappij van het 14de-eeuwse Europa danig werd ontwricht. De boerenbevolking op landerijen en op het platteland werd gedecimeerd waardoor er te weinig werkkrachten waren om het land te bewerken. Toen daardoor in de zomer van 1349 in Engeland

het graan op de velden stond weg te rotten, konden de overlevende boeren aandringen op hogere lonen en verdere afschaffing van horige verplichtingen en beperkingen. Zo droeg de pest bij tot de neergang van de horigheid en de opkomst van de bloeiende boerenklasse, de zogenaamde vrijboeren, in de 15de eeuw.

DE PEST VANDAAGDe pestpandemie van 1347-1351 was niet de enige die Europa teis-terde. Tot het einde van de 15de eeuw kende Europa om de zes à twaalf jaar een pestepidemie, weliswaar met een geringere do-dentol: bij de epidemie van 1361 stierf toch nog zo’n 20 procent van de Europese bevolking, bij die van 1369-1371 ongeveer 10 à 15 pro-cent. De pest bleef nog meer dan 300 jaar actief in Europa. De laatste grote uitbraak in West-Europa vond plaats in 1720 in Marseille. In 1738 was er nog een epidemie in Oost-Europa en de ziekte ver-dween pas uit Europa na een laatste heropflakkering in Rusland van 1770 tot 1773. Maar ook van-daag eist de ziekte nog jaarlijks tussen de honderd en tweehon-derd levens. Ze staat dan ook nog altijd op de lijst van terugkerende ziekten van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC). In Oost-Afrikaanse landen is het risico op besmetting het grootst, maar de ziekte kan voorkomen in ieder gebied met een steppekli-maat waar mensen en knaagdieren naast elkaar leven. Zelfs in de VS geraakten het afgelopen jaar nog mensen besmet. In tegenstelling tot vroeger hoeft de pest tegen-woordig echter niet meer tot de dood te leiden. Met antibiotica kan men volledig genezen, als de behandeling tijdig kan worden ge-start.

Robin Steins

© Koen Broos

5FESTIVALKRANT - LAUS POLYPHONIAE | 19 AUGUSTUS - 28 AUGUSTUS 2016

In de eerste zin van de Canterbury Tales peilt ‘Chaucer’ naar wat de pelgrims bezielt om in Canterbury het graf op te zoeken van Becket, de martelaar die in 1170 werd ver-moord in de kathedraal. Gaan de pelgrims naar deze plek om hun zielenheil te vrijwaren? Of hebben ze een of ander kwaaltje waar ze van af willen? Of krijgen ze, nu de lente is aangebroken, dezelfde kriebels als de kleine vogels die in

Canterbury TalesIn Londen bevinden zich in herberg De Tabard dertig pelgrims die op pelgrimstocht willen naar Canterbury. Eén ervan is een alter ego van Chaucer, die in de late 14de eeuw een stevige reputatie had als ambtenaar, diplomaat en schrijver.

hun paringsdrang zelfs ‘s nachts de oogjes wijd open houden?Menselijke drang heeft vele beweeg- redenen, van dierlijke drift tot ver-langen naar goddelijke genade. Dit

blijkt overvloedig, niet alleen in de verhalen die de pelgrims vertellen tijdens de tocht, maar ook in hun soms vrolijke, soms geërgerde omgang met elkaar.De waard van De Tabard heeft aan de beste verteller een gratis maaltijd beloofd. Het resultaat is een paar dozijn verhalen van zeer diverse aard, meestal in versvorm, van hoofse ridderroman over heiligen-leven tot schunnige klucht. Telkens weer worden literaire conventies doorbroken. Hoofse ridders hakken als everzwijnen op elkaar in als ze gelijktijdig op dezelfde dame ver-liefd worden. En een verhaal waarin de dorpstroubadour per ongeluk een aars zoent, en een student een gloeiend ploegijzer tegen zijn billen aangedrukt krijgt, wordt een verfijnde ode aan pure vertelkunst.Een absoluut dieptepunt van (on)

menselijke motivering wordt bereikt in het verhaal van de aflaatkramer (Pardoner’s Tale). Zowel de verteller zelf als de drie Vlaamse schurken in zijn verhaal handelen uit dode-lijke hebzucht. Chaucer neemt hier de mercantiele maatschappij op de korrel die in Vlaanderen al veel verder was ontwikkeld dan in Enge-land.En of we ooit in Canterbury ge-raken? We hadden zestig verhalen moeten horen op weg naar het pel-grimsoord, en nog eens zestig bij de terugkeer. We krijgen uiteindelijk niet meer dan een paar dozijn vertel-lingen, en op het eind bevinden we ons in een godvergeten dorp dat niet eens op de weg ligt naar Canterbury, laat staan op de terugweg. Chaucer is geen Boccaccio, en zijn verhalen zijn geen netjes omkaderde Deca-merone als antwoord op de chaos

die ons omringt. Grootse plannen, onder meer voor een nieuwe tijd die renaissance zal heten, vallen bij Chaucer op een grandioos-grap-pige wijze in duigen.

Guido Latré, hoogleraar Engelse Literatuur,

Louvain-la-Neuve

n Anne Azéma & Susanne Ansorg: Reine d’un jour: Decamerone, Canterbury Tales en andere middeleeuwse vertellingen met muziek Zaterdag 20.08.16 Zondag 21.08.16 Maandag 22.08.16 22.15 Rubenshuis

n Gothic Voices: Pilgrimage tot Canterbury Zondag 21.08.16 22.15 St.-Andrieskerk

Guillaume de MachautLAATSTE DICHTER-MUZIKANT IN DE TRADITIE VAN DE TROUBADOURS EN TROUVÈRES

CHAUCER: AMBTENAAR, DIPLOMAAT EN SCHRIJVER

Zowel op het vlak van de letteren als van de muziek was Guillaume de Machaut een van de boegbeelden van de 14de eeuw. Hij werd om-streeks 1300 geboren in een niet-adellijke familie in Machault, een klein Ardens dorpje en genoot naar alle waarschijnlijkheid een opleiding tot klerk in Reims. In 1323 trad hij in dienst bij Jean de Luxembourg, koning van Bohemen, bij wie hij tot ongeveer 1340 verschillende functies vervulde, van klerk tot no-taris en secretaris. In het kielzog van zijn broodheer doorkruiste hij bovendien heel Europa en genoot hij de faam van een gerespecteerd bediende aan het hof en als dichter. Later zou hij nog andere adellijke heren dienen, zoals Karel II, koning van Navarra, Peter I van Cyprus, of Jan hertog van Berry. Tot op vandaag wordt de Machaut bewonderd voor zijn literaire en muzikale nalaten-schap. Als laatste ‘dichter-muzikant’ in de traditie van de troubadours en trouvères bracht hij de stromingen van de middeleeuwse vocale lyriek tot hun volle ontplooiing. Zo maakte hij de weg vrij voor het schrijven van epische romans, en sloeg hij een brug tussen de oude en nieuwe kunst, de ars antiqua en ars nova. Hij beschouwde zijn gevarieerde creaties als één ‘oeuvre’: de verha-lende gedichten van de Louange des Dames en de historische kronieken, waaronder La Prise d’Alexandrie, bracht hij samen in één boek. Zijn

Kanunnik, dichter, componist … Guillaume de Machaut was de volmaakte middeleeuwse multitasker. Logisch dat hij tijdens verschillende concerten van Laus Polyphoniae opduikt.

trots als dichter noopte hem boven-dien om zijn geschriften te signeren. Uit zijn muzikale pen zijn 141 werken overgeleverd. Met zijn magistrale Messe de Nostre Dame was de Ma-chaut de eerste die een vierstem-mige miszetting componeerde, waarbij hij eenzelfde muzikale materiaal door de misdelen heen weefde. De 23 motetten, die het pro-duct zijn van een extreem complexe schrijfwijze, prikkelen het meest verfijnde gehoor en verklanken bo-vendien simultaan verschillende teksten. De meer eenvoudige poly-fone liederen, 155 in totaal, geven dan weer uitdrukking aan gevoe-lens van (hoofse) liefde en passie. Uit talrijke referenties blijkt dat zijn vernieuwingen op het gebied van ritme en melodie model stonden voor Franse én buitenlandse com-ponisten, zowel tijdens zijn leven als na zijn dood. Dichter Eustache Deschamps loofde hem daarom ook als de ‘meester van alle melodie’ na de Machauts overlijden. Ontdek het fascinerende oeuvre van de Franse meester tijdens volgende concerten:Alla Francesca (20.08), Le Miroir de Musique (22.08), Ensemble Leones (23.08), Sollazzo En-semble (24.08), Guillermo Pérez (25.08), Cappella Mariana (26.08) en graindelavoix (28.08). Meer info achteraan in de kalender of op www.amuz.be.

Frederic Delmotte

FESTIVALKRANT - LAUS POLYPHONIAE | 19 AUGUSTUS - 28 AUGUSTUS 20166

David Catalunya: “Als we terug-kijken op tien jaar Tasto Solo, mogen we, in alle bescheidenheid, heel erg tevreden zijn. Bij de start van Tasto Solo hadden Guillermo Pérez en ikzelf een streng afgebakend doel voor ogen: in de volgende tien jaar wilden we onder de vorm van een cd-trilogie het vroegste repertoire voor klavierinstrumenten in Duitse bronnen verkennen. Dat was best een ambitieus plan omdat dat re-pertoire vroeger alleen sporadisch werd uitgevoerd en niet systema-tisch was onderzocht. Dit soort projecten vraagt ook veel research en de resultaten moeten intensief worden getoetst aan de muziek-praktijk, wat onder meer bete-kende dat er nieuwe instrumenten moesten worden gebouwd. Dat alles is enorm tijdrovend … en duur. We namen onze eerste cd op, Meyster ob allen Meystern  rond componist Conrad Paumann.

Tempus fugitTempus fugit, de tijd vliegt … Inmiddels is het al tien jaar geleden dat het ensemble Tasto Solo de International Young Artist Presentation (IYAP) in Antwerpen won. In 2006 verrasten David Catalunya en Guillermo Pérez jury en publiek met een memorabel recital waarin ze focusten op de vroegste muziek voor klavierinstrumenten. Natuurlijk waren er sceptici die de leefbaarheid van een dergelijk ensemble in vraag stelden: kon een duo dat zich zo erg specialiseerde in een beperkt repertoire dat nauwelijks was onderzocht wel een plaats veroveren in het concertleven? Misschien was de vraag zelfs terecht, maar tien jaar later heeft Tasto Solo met panache het tegendeel bewezen.

Nadien volgde Le chant de leschi-quier  rond wereldlijke werken van Binchois en Dufay uit het Bux-heimer Orgelbuch. Met een derde cd rond het geestelijke, Mariale repertoire uit datzelfde manuscript zullen we eind dit jaar de trilogie af-ronden. Tijdens de afgelopen jaren hebben we ons vooral op die cd-opnamen geconcentreerd en dat heeft ons ook heel wat energie en tijd gekost. Het was niet altijd mak-kelijk om dit te combineren met onze universitaire opdrachten als docent, maar het is gelukt en we hebben met Tasto Solo in zowat heel Europa concerten gegeven om dat repertoire bekendheid te geven. De lovende kritieken en waardering die we doorgaans voor ons werk krijgen, geeft ons de zin om verder te gaan op de ingeslagen weg. AMUZ en Laus Polyphoniae speelden een cruciale rol. Zij hebben ons, nadat we in

INTERVIEW DAVID CATALUNYA

2006 de IYAP-finale wonnen, flink ondersteund, onze concerten ge-promoot en onze projecten gefaci-liteerd. We zijn dan ook ontzettend blij dat we tijdens Laus Polypho-niae 2016 onze komende activi-teiten mogen voorstellen.“

Aan passie en enthousiasme ont-breekt het Tasto Solo geenszins en ze smeden meer dan voldoende plannen voor hun toekomst.

David Catalunya: “Samen met Canto Coronato verdiepen we ons in een van de belangrijkste manus-cripten van de vroege polyfonie in Europa, de codex Las Huelgas.

Mijn eigen onderzoek toonde aan dat dit manuscript twee à drie de-cennia jonger is dan men tot hier toe aannam, het moet in de veer-tiger jaren van de 14de eeuw zijn samengesteld. Dat lijkt misschien niet zó belangrijk, maar toch stelt die nieuwe datering de hele codex in een compleet nieuw daglicht. Er duiken een paar nieuwe concordan-ties op, waardoor sommige onvol-ledige werken nu kunnen worden vervolledigd. Er zijn bovendien ook andere Castiliaanse manuscripten opgedoken die onze blik op de 14de-eeuwse muziek verruimen. Het Huelgasmanuscript komt hier-door in een volledig ander tijdsge-

wricht en dat heeft zijn weerslag op onze uitvoering. We lieten voor dit project bijvoorbeeld twee sets met elk zeven klokken in Pythagoreïsche stemming maken, het hoorbare re-sultaat is behoorlijk indrukwekkend. In een tweede concert brengen we Tasto Solo in zijn meest uitgedunde samenstelling, Guillermo Pérez en ikzelf, zoals we destijds in 2006 aantraden. Dan verkennen we onze ‘core business’, de pure klaviermu-ziek, en spitsen we dit toe op de 14de-eeuwse Italiaanse muziek uit de Codex Faenza. Onze plannen gaan ook verder: in de toekomst bereiden we cd’s voor rond Engelse muziek aan het hof van Hendrik VIII en het liedboek van Margareta van Oostenrijk.

Koen Uvin

n David Catalunya: lezing (Engels gesproken) Maandag 22.08.16 15.00 AMUZ

n Canto Coronato: Earthly Sirens – The Las Huelgas Codex and newly discovered sources Maandag 22.08.16 20.00 St.-Pauluskerk

n Tasto Solo: Instrumentalia – klaviermuziek uit het Italiaanse Trecento Vrijdag 26.08.16 22.15 Elzenveld

Het fotodagboek van Trio MediaevalDe drie virtuoze zangeressen van het Scandinavische Trio Mediaeval specialiseerden zich in polyfone muziek uit het middeleeuwse Engeland, Frankrijk en Italië, hedendaagse werken geschreven voor het ensemble en traditionele Noorse, Zweedse en IJslandse ballades en liederen. Hun eerste cd, met muziek uit de 14de-eeuwse Messe de Tournai, motetten en liederen uit dezelfde periode en het hedendaagse Words of the Angel van Ivan Moody scheerde internationaal meteen hoge toppen: hij veroverde een plaats in de ‘Top 10 Bestseller list’ en werd ‘Recording of the Month’ bij Stereophile in April 2002.

Op 25 augustus komen ze met dit programma naar de – voor de gelegenheid met kaarsen verlichte – St.-Pauluskerk in Antwerpen. In afwachting van hun concert hielden ze op onze vraag een persoonlijk fotodagboek bij.

1. Repeteren voor een middernacht-concert tijdens het exotische Ice Music Festival in Geilo in Noor-wegen.

2.Opnamesessie met trompettist Arve Henriksen en Manfred Eicher van ECM Records  in de Himmelfahrtskirche in München.

3.Studie van het werk Just van David Lang voor de film Youth van Paolo Sorrentino in Petrozzello Theatre in het Italiaanse Bari.

4.Een ontspannen Linn Andrea tussen twee concerten tijdens het Hardanger Musikfest in Noorwegen.

5.Trio Mediaeval en actrice Regina Felber na de kindervoorstelling Im Land der Trollen und Feen in Schloss Konzerte Meerburg tij-dens het Bodensee Festival.

6.Anna Maria Friman en Berit Opheim genieten tijdens de pauze van een repetitie van de mooie tuinen van Schloss Schwetzingen tijdens de Schwetzinger SWR Festspiele.

LOF DERZOTHEID

05.08 – 14.082016

Een organisatie van Festival van Vlaanderen Brugge vzw i.s.m.

Le Concert SpirituelConcerto Copenhagen

Bl!ndmanTiburtina Ensemble

Il Giardino ArmonicoArcangelo

Accademia BizantinaAlamire

EARLY MUSIC IN BRUGES

desi

gn: c

anjo

tto.b

e / i

llust

ratie

: Elis

e D

ebro

ck

© Martin Chiang

7FESTIVALKRANT - LAUS POLYPHONIAE | 19 AUGUSTUS - 28 AUGUSTUS 2016

INTERVIEW ANNA DANILEVSKAIA

De poëtische titel van jullie concert verbergt een harde realiteit. ‘Cito, longe, tarde’ (‘vlucht snel, ver en langdurig’), een zin die aan Hip-pocrates wordt toegeschreven, was een van de weinige ‘remedies’ voor de pest en werd tijdens de middel-eeuwen steeds weer aangehaald. Deze eenvoudige woorden weer-spiegelen enkele van onze diepste angsten, waaronder een compleet verlies en de angst voor het on-bekende. Omdat de dood zo nabij was, voelden veel mensen (zo ook Boccaccio en de Machaut) zich ver-plicht om een leven als kluizenaar te leiden, terwijl de wereld rondom hen ineenstortte. Deze ‘terugtrek-king uit de maatschappij’ is de kap-stok voor het centrale deel van het concert. Daarnaast biedt ons con-cert nog twee andere antwoorden op de dood of het vooruitzicht op het sterven: het eerste deel brengt gebeden die smeken om het einde van de epidemie (Dufay’s O Sancte Sebastane), of om de verlossing van een ondraaglijk lijden (het ano-nieme motet Lunne plaine). Het laatste deel van het concert is gewijd aan lamentaties die verschillende

Sollazzo Ensemble

Het jonge Sollazzo Ensemble werd pas in 2014 opgericht, maar kaapte reeds verschillende prijzen weg, waaronder de Vier Jahreszeiten van de Schola Cantorum en de York Early Music International Young Artists Prize in 2015. De muzikanten worden gesteund door EEEmerging, een Europees programma dat jonge ensembles kansen biedt. Voor Laus Polyphoniae richten ze zich op muziek die is gewijd aan het verdriet in tijden van de zwarte dood. AMUZ sprak met Anna Danilevskaia, artistiek leidster van het ensemble.

geestestoestanden tot uitdrukking brengen, zoals rouw (Matteo da Perugia’s Se je me plaing) en revo-lutie tegen de onontkoombare dood  (Puisque la mort, eveneens van da Perugia), maar ook met grafredes (Deschamps’ Armes Amours of Ste-fani’s Morte m’a sciolt).

Jullie brengen dus zowel Franse als Italiaanse muziek?Het gevaar van de zwarte dood bleef niet beperkt tot een specifieke regio of tot een bepaalde sociale klasse. We pikken deze  algemene verspreiding op, door een reper-toire te kiezen met een gevarieerde stijl en herkomst. Het religieuze en seculiere worden door elkaar ge-mengd, net zoals muziek van ver-schillende generaties componisten

en verschillende muzikale vormen; van een volks Ad mortem festi-namus tot verfijnde en complexe polytextuele motetten.

Waarnaar verwijst de naam van jullie ensemble? Sollazzo is de protagonist van een middeleeuws gedicht Il Saporetto van Simone de’ Prodenzani, en is een denkbeeldige muzikant die op verschillende avonden op een fic-tioneel hof speelt. Telkens zingt hij en begeleidt zichzelf daarbij steeds op een ander instrument. Een van de meest intrigerende aspecten van het gedicht is dat het de titels van stukken vermeldt die Sollazzo speelde – en die zijn helemaal niet denkbeeldig! Vele hiervan zijn tot vandaag in bronnen overgeleverd, en maken deel uit van ons reper-toire.

Het ensemble is ook vrij jong.We hebben allemaal  een verschil-lende achtergrond. De ensemble-leden hebben gestudeerd aan verschillende van de belangrijkste centra voor oude muziek zoals de Schola Cantorum en de conserva-

VERPLICHT TE LEVEN ALS KLUIZENAAR

toria van Lyon, Parijs, Barcelona. We hebben ervaring in klassieke muziek, theater en zelfs musical. Ons trefpunt was Bazel, waar ik door de directeur van de Schola Cantorum was gevraagd om een team samen te stellen om korte fragmenten te spelen op musicolo-gische conferenties in de lente van 2014. Deze fragmenten waren de-tails van de werken die ter sprake kwamen, soms niet langer dan een aantal maten. Maar na een aantal

maanden van intens met deze muziek om te gaan, hadden we tal-loze ideeën en inspiratie opgedaan en wilden we uiteraard de lange werken spelen.

Frederic Delmotte

n Sollazzo Ensemble: Cito, longe, tarde – fly quickly, go far, return slowly Woensdag 24.08.16 22.15 AMUZ

LAUS POLYPHONIAE VOOR DE KLEINSTEN:

Concertos para BebésConcertos para Bebés laat baby’s, peuters en kleuters tot vijf jaar speels en interactief kennismaken met klassieke muziek. De concerten vinden plaats op een speelvlak in het midden van de zaal. Rond de muzikanten liggen kussens voor het jonge publiek en hun ouders. De meeste kinderen blijven lekker op de schoot bij mama of papa, maar avontuurlijke kleintjes wagen zich ook tussen de muzikanten. Het mag allemaal! Net als meezingen, klappen in de handen en bovenal actief ontdekken! In lijn met het festival-thema brengen de muzikanten van Musicalmente muziek uit de 14de eeuw.

n Zaterdag 27.08 en zondag 28.08, telkens om 11.00 en 16.00 in HetPaleis

FESTIVALKRANT - LAUS POLYPHONIAE | 19 AUGUSTUS - 28 AUGUSTUS 20168

VRIJDAG 19.0820.00 | St.-Pauluskerk

HUELGAS ENSEMBLEZATERDAG 20.08

10.00 | Theater TroubleynINTERNATIONAL YOUNG ARTIST’S

PRESENTATION18.00 | AMUZ-Foyer

RESTO CONVIVIO 20.00 | AMUZ

ALLA FRANCESCA22.15 | Rubenshuis

ANNE AZÉMA & SUSANNE ANSORGZONDAG 21.08

10.00 | Theater TroubleynINTERNATIONAL YOUNG ARTIST’S

PRESENTATION18.00 | AMUZ-Foyer

RESTO CONVIVIO 20.00 | AMUZ

TIBURTINA ENSEMBLE22.15 | St.-Andrieskerk

GOTHIC VOICES22.15 | Rubenshuis

ANNE AZÉMA & SUSANNE ANSORGMAANDAG 22.0813.00 | St.-Joriskerk

LE MIROIR DE MUSIQUE15.00 | AMUZ

LEZING DAVID CATALUNYA 20.00 | St.-PauluskerkCANTO CORONATO

22.15 | AMUZ DAVID DOR UŽKA TRIO & TIBURTINA ENSEMBLE

22.15 | RubenshuisANNE AZÉMA & SUSANNE ANSORG

DINSDAG 23.0813.00 | AMUZ

ENSEMBLE LEONES18.00 | AMUZ-Foyer

RESTO CONVIVIO 20.00 | AMUZ

CLUBMEDIÉVAL22.15 | St.-Pauluskerk

HUELGAS ENSEMBLE

WOENSDAG 24.0813.00 | AMUZ

NIELS BERENTSEN & DISKANTORES 20.00 | St.-Pauluskerk

LA REVERDIE22.15 | AMUZ

SOLLAZZO ENSEMBLEDONDERDAG 25.08

13.00 | AMUZ GUILLERMO PÉREZ

18.00 | AMUZ-foyer RESTO CONVIVIO

20.00 | AMUZDIABOLUS IN MUSICA

22.15 | St.-PauluskerkTRIO MEDIAEVALVRIJDAG 26.08

13.00 | AMUZLA FONTE MUSICA16.00 | St.-Andrieskerk

TOONMOMENT MUZIEKVAKANTIE VOOR KINDEREN18.00 | AMUZ-foyer

RESTO CONVIVIO 20.00 | AMUZ

CAPPELLA MARIANA22.15 | ElzenveldTASTO SOLO

ZATERDAG 27.0811.00, 16.00 | HETPALEIS

CONCERTOS PARA BEBÉS 20.00 | St.-Andrieskerk

ENSEMBLE ORGANUM22.15 | AMUZ

PSALLENTESZONDAG 28.08

11.00 | AMUZ SLOTCONCERT

INTERNATIONALE SUMMERSCHOOL11.00, 16.00 | HETPALEIS

CONCERTOS PARA BEBÉS 13.00, 14.30, 16.00, 17.30 | AMUZIL NOSTROMO DEL SOGNO

20.00 | St.-Pauluskerk GRAINDELAVOIX

AGENDALAUS POLYPHONIAE 2016

Colofon

Redactie: Frederic Delmotte, Bart Demuyt, Robin Steins, Greet Coenegrachts, Lieven Bax, Koen Uvin, Trio Mediaeval, Guido Latré n Eindredactie: Tine CleversCoördinatie & samenstelling: Greet Coenegrachts n Vormgeving: Yellow SubmarineDruk: Paesen n V.U.: Bart Demuyt, Kammenstraat 81, 2000 Antwerpen

INFO & TICKETS: +32 (0)3 292 36 80WWW.AMUZ.BE | TICKETS@AMUZ.BE

VRAAG NAAR ONZE GRATIS SEIZOENSBROCHURESCHRIJF U IN VOOR DE NIEUWSBRIEF OP DE WEBSITE

TICKETS

Reserveren kan online op www.amuz.be, per mail naar tickets@amuz.be of telefonisch op het nummer +32 (0)3 292 36 80. Tickets zijn ook verkrijgbaar op het festi-valsecretariaat of aan de balie ter plaatse vanaf een uur voor aan-vang van het concert.

FESTIVALGIDS

Naar goede gewoonte publiceert AMUZ een uitgebreid programma-boek met wetenschappelijke arti-kelen rond het festivalthema. Deze festivalgids is gedurende het fes-tival te koop voor € 15, inclusief cd.

FESTIVALSECRETARIAAT

Het festivalsecretariaat wordt in-gericht aan de balie van AMUZ. U kan er terecht voor alle informatie over de activiteiten tijdens het fes-tival en u kan er de festivalgids met bijbehorende cd en concerttickets kopen. Het festivalsecretariaat is van 19 tot en met 28 augustus elke dag open vanaf 10.00 uur.

LEGENDE

Festivalmaaltijd Voorstelling of activiteit voor

kinderen

LAUS POLYPHONIAE 2016 SERVEERT: RESTO CONVIVIO

Ter gelegenheid van het festival selecteert de AMUZ-foyer fijne, zomerse gerechten zoals een stoofpotje van kipreepjes en groenten in Thaise curry met jasmijnrijst, een gegrilde kabeljauwfilet met mousselinesaus, puree van pastinaak en prei of een lauwe maaltijdsla van geroosterde zoete aardappel, geitenkaas, kerstomaatjes en balsamicocrème. Kom heerlijk smullen in de gelegenheidsbistro Resto Convivio, voorafgaand aan de avondconcerten in AMUZ. Voor en na de middagconcerten in AMUZ kunt u genieten van een bruschetta. Meer informatie vindt u op www.amuz.be.Weetje: Convivio is na Vita Nuova en Divina Commedia het bekendste geschrift van de Florentijse schrijver Dante Alighieri en wordt gedateerd tussen 1304 en 1308. In Convivio, dat ‘gastmaal’ betekent, schrijft Dante over de ‘heerlijkheid van de filosofie’, die hem na de dood van zijn ge-liefde Beatrice veel steun heeft verschaft.

n Resto Convivio Zaterdag 20.08, zondag 21.08, dinsdag 23.08, donderdag 25.08 en vrijdag 26.08, telkens om 18.00 uur in AMUZ (vooraf reserveren noodzakelijk).

n Lunch Elke dag vanaf vrijdag 19.08 tot en met zondag 28.08, vanaf 12.00 uur in AMUZ.

LAUS POLYPHONIAE UITGEDIEPT:

zomercursus Davidsfonds Academie

DE EEUW VAN DE ZWARTE DOOD. CULTUUR, LITERATUUR EN MUZIEK In de 14de eeuw zaaiden de pestepidemie en verschillende oorlogen dood en verderf in Europa. Toch was het niet alleen kommer en kwel. Tijdens deze zomercursus maakt u uitgebreid kennis met de culturele hoogtepunten die de donkere 14de eeuw deden oplichten. Ontdek lite-raire parels zoals het Gruuthuse-handschrift. Verken het brede spectrum van de 14de-eeuwse muziek: eenstemmigheid, improvisatie en dansmu-ziek naast complexe polyfonie. Met duiding van symboliek en begrippen als ars nova en ars subtilior krijgt u de sleutels in handen om die muziek beter te begrijpen en nog intenser van alle concerten te genieten. Meer info vindt u op www.amuz.be onder ‘Educatie voor volwassenen’.

n Dinsdag 23.08, woensdag 24.08, donderdag 25.08, telkens om 10.00 in Elzenveld (vooraf inschrijven noodzakelijk via academie@davidsfonds.be of +32 (0)16 31 06 70).