Eindelijk, we zijn weer thuis! Na de ingrijpende verbouwing die zeven jaar duurde, betreedt het Festival Oude Muziek het nieuwe TivoliVredenburg, dankbaar gebruikmakend van alle nieuwe mogelijkheden die het gebouw biedt.

De locatie voelt tegelijk vertrouwd en nieuw aan: we kunnen weer genieten van de uitstekende akoestiek van de Grote Zaal, een hereniging die menig festivalbezoeker moet plezieren, maar ook zijn er nieuwe vertrekken te ontdekken. Met maar liefst vijf verschillende zalen en bijbehorende foyers is TivoliVredenburg een plek met onge-hoorde mogelijkheden. Natuurlijk blijven we de locaties in historische binnenstad van Utrecht bespelen, maar als Festivalcentrum wordt dit imposante gebouw een aangena-me en inspirerende plek waar iedere oude-muziekliefhebber zich thuis zal voelen.

Naast concerten organiseert het Festival Oude Muziek in TivoliVredenburg ook lezingen, filmvertoningen, het STIMU-symposium, de Oude Muziek Markt, rondleidingen en een dansworkshop. In het Festivalcentrum op plein 5 en 6 bevinden zich de Festivalkassa en de cd-winkel, het café en Wien Cuisine, en ook zullen hier fringeconcerten plaatsvinden. «

Wiennerisches Diarium

Terug in Tivoli-Vredenburg

Oorspronkelijke Weense krant, v00r het Weense publiek, sinds 8 augustus 1703

Habsburg in UtrechtWenen staat wereldwijd bekend als hoofdstad van de muziek met Mozart, Haydn, Beethoven, Schubert en zo door tot de Tweede Weense School. Maar hoe staat het dan met de muziek van vóór de Weense klassieken? Deze vraag wordt beantwoord tijdens het Festival Oude Muziek 2014.

Wenen was de hoofdstad van het keizerrijk van de onwaarschijnlijk machtige dynastie van de Habsburgers. Talloze musici kwa-men hier naartoe om een graantje mee te pikken of om een glanscarrière te maken. Eeuwenlang was er alleen maar plaats voor de beste van de besten. Maar als het van-daag de dag over Wenen gaat, lijkt het net

vrijdag 29 augustus 2014

festivaloudemuziekutrecht

alsof het daar muisstil was voordat Mozart aankwam. Voor Festivaldirecteur Xavier Vandamme een reden om het vergrootglas eens op deze plek en periode te zetten.

29

5 10 0 +6 3117

090

ConcertenMusiciFringeOrgels

KlavecimbelsVrijwilligers

lees verder op pagina 2

Vandamme: ‘We hebben het repertoire strak afgebakend en ons gericht op muziek uit Wenen en Praag. Dat moet wel, anders mis je coherentie. We concentreren ons op de Oostenrijkse Habsburgers en laten de Spaanse buiten beschouwing. Ook gaat het echt om het kerngebied, met Wenen als uitvalsbasis. Maar dit is wel een bijzonder gebied: eentje met doorlaatbare grenzen, een plek waar alle invloeden bij elkaar komen, zelfs die van de Turken, met wie de banden alles behalve vriendschappelijk waren. Praag nemen we er ook bij, omdat de stad onder Rudolf II een centrum van wereldformaat werd. Dit laat ons ook toe om aandacht te besteden aan de jonge Praagse barokscène van nu.’

De Italiaanse invloed is in de barok het meest opvallende gegeven in de muziek die tijdens het Festival te horen zal zijn. Italiaanse componisten als Bertali en San-ces kwamen op zeer belangrijke posities terecht en zelfs autochtone componisten als Schmelzer en Biber laten erg duidelijk de Italiaanse invloed horen. Maar chique reper-toire is het allemaal, soms bijzonder zacht-aardig, soms met uitgesproken contrasten.

Vandamme: ‘Voor de rest klinkt er veel renaissance, daar maken we mensen blij mee. Renaissancemuziek wordt op dit moment op de Nederlandse podia veel te weinig uitgevoerd, net als muziek uit de middeleeuwen. Het is zo’n universum, al is bijvoorbeeld Isaac lang niet altijd makkelijke muziek. Maar toch komen hier ook veel jonge mensen naar luisteren.’

Een compleet nieuw element binnen het Festival is de residentie van de Juilliard School of Music, het eerste conservatorium in residence. ‘Met de New Yorkse Juilliard School for Music halen we het meest pres-tigieuze conservatorium ter wereld naar Utrecht. Pas vijf jaar geleden heeft Juilliard een oudemuziekafdeling opgericht, en dat is nog steeds een wonder voor een instituut dat het ultieme bastion is van de traditione-le, twintigste-eeuwse speelstijl. Wat gebeurt er als je oude muziek in zo’n instelling bin-nenloodst? Ik vind het spannend om ze hun verhaal te laten vertellen.’ «

Vervolg: Habsburg in Utrecht

foto

: Hasa

n E

l Dunia

Drie keer kunnen we artist in residence Václav Luks en zijn Collegium 1704 aan het werk horen tijdens het komende Festival Oude Muziek. In drie uiteenlopende programma’s presenteert Luks naast Weense stukken ook muziek uit Bohemen, repertoire uit zijn thuisland waarvoor hij graag een lans breekt.

Naast het uitverkochte openingsconcert van vanavond 20.00 uur in de Grote Zaal van TivoliVredenburg bestormen deze jonge Praagse honden het hoofdpodium opnieuw op maandag 1 september met de heden-daagse première van Caldara’s oratorium San Giovanni Nepomuceno. Een dag later klink onbekende Boheemse barokmuziek in Hertz. Vanavond staat de componist Johann Joseph Fux centraal. Luks: ‘Fux was als kapelmeester van het Weense hof de belangrijkste, meest gezag-hebbende en invloedrijkste muzikant van Europa. Je kunt hem vergelijken met Jean-Baptiste Lully in Frankrijk. Behalve als com-ponist genoot Fux een uitstekende reputatie als leraar dankzij zijn leerboek Gradus ad Parnassum. Hij heeft generaties componis-ten na hem beïnvloed.’

Maandag 1 september staat ons een prach-tig oratorium van de relatief onbekende Antonio Caldara te wachten. ‘Het is jammer dat zijn muziek niet zo vaak wordt gespeeld. Hij was een van de meest productieve

componisten uit de geschiedenis en zijn enorme oeuvre van 4.500 werken is tot nu toe slechts fragmentarisch onderzocht. Het oratorium San Giovanni Nepomuceno schreef hij rond 1726 voor de aartsbisschop van Salzburg.’Met het derde concert – Salon 1723 – schuiven we wat op in de tijd. ‘In de lange rij met studenten van Fux vinden we er drie van Tsjechische afkomst: Jan Dismas Zelenka, Frantisek Ignac Antonín Tuma en Johann Georg Orschler, wiens triosonate klinkt in het concert op 2 september.’ Het is grotendeels aan de inspanningen van Luks en het Collegium 1704 te danken dat Zelenka weer wordt gespeeld en zelfs volle zalen trekt. ‘Zelenka’s muziek appelleert direct aan de emotie van de luisteraar, en is subliem, verfijnd en elegant. Maar je moet de muziek ook eerst begrijpen voordat je ervan kunt houden. Zelenka’s renaissance is het bewijs dat dergelijke expedities, mogelijk gemaakt door festivals als Utrecht, echt de moeite waard zijn.’ «

COLLEGIUM 1704 / VÁCLAV LUKS

Fux en zijn Boheemse volgelingenvr 29 aug 20.00 uur / TivoliVredenburg, Grote ZaalCaldara: San Giovanni Nepomucenoma 1 sep 20.00 uur / TivoliVredenburg, Grote ZaalSalon 1723di 2 sep 22.30 uur / TivoliVredenburg, Hertz

Artist in residence Václav Luks

Een Boheemse renaissance

Collegium 1704

lift west

BovenfoyerGrote Zaal

Ingang Vredenburgkade (stationszijde)

Ingang Vlaamse Toren (centrumzijde)

Grote Zaalvanaf

19.00 uur

lift oost

toiletgarderobeinformatie

TivoliVredenburgbegane grond

colofonRedactie: Juliëtte dufornee (hoofdredactie), Nicolien van der Veer, Jules van der Leeuw EINDREDACTIE: Susanne VermeulenVoRmgeViNg: esther de Bruijn, Rob Bömer© Wiennerisches diarium is de dagkrant van het Festival oude muziek 2014

Muziekwijzer @MuziekwijzerIn aanloop naar het festival @

oudemuziek spreken we met musici en andere betrokkenen. Vandaag: Xavier Vandamme.

Malgosia Fiebig @Malgosiafiebig Vanmiddag en morgen zijn we bezig

met het versteken van de trommel van #domtoren #utrecht met muziek voor @oudemuziek.

GerhardMuggen @gerhard_muggen@oudemuziek Net kaartjes geboekt

voor dit fantastische festival in Utrecht. Festival oude muziek 2014 #FOMU14.

Asuka Sumi @asuka_sumi Excited about the Juilliard Masterclass

with my group @fonsharmonicus with Cynthia Roberts! @oudemuziek !!

Hanna den Hollander @hannadenhNet terug van opnames van De Musyck

Kamer van @Concertzender. Goed voorproefje van @oudemuziek, heb er al ernstig zin in!

NPO Cultura @NPOcultura De komende drie weken staat de

zaterdagochtend in het teken van @oudemuziek, als opwarmertje naar het festival: http://ow.ly/AmmHn 

Dekerkalspodium @dekerkalspodiumOok dit jaar zijn de de kerken Utrecht

weer een prachtig podium voor Festival @oudemuziek - ik ga de kunst weer afkijken #dekerkalspodium

Inês de Avena Braga @inesdavenaInterested in (thinking about learning

in) Early Music? Consider attending: http://www.oudemuziek.nl/agenda/alle-concerten-2013-2014/seizoen-2013-2014/fom14-00-stimu-symposium-passepartout

Laat ons weten wat u van het Festival oude muziek vindt en praat mee met #FomU14

@oudemuziek

Plein 5 en 6Festivalcentrum

Onbewaakte garderobe op Plein 5 tussen de roltrappen

K

CD

lift west

FoyerPandora

FestivalcentrumPlein 6

ingang naar Cloud Nine (Kunstkammer)

ingang naar Hertz

ingang naar

Pandora

Plein 5

lift oost

Van Festivaljournaals, fringeconcerten, een café en Wien Cuisine, tot praktische zaken als kaartverkoop en de festival-cd-winkel: vol trots presenteren wij ons Festivalcentrum op Plein 5 & 6 van het nieuwe TivoliVredenburg: het kloppende hart van het Festival Oude Muziek. Elke dag kunt u hier terecht voor een aanvullend programma, of juist voor een rustmomentje tussen alle concerten door. Wees welkom!

Festival-cd-winkel

Festivalkassa (vanaf 5 september op begane grond)

K

CD

De residentie van The Juilliard School of Music was voor de Stichting Muziekhistorische Uitvoeringspraktijk (STIMU) een perfecte reden om het driedaagse wetenschappelijke congres van dit jaar te wijden aan het oudemuziekonderwijs. Want hoe staat het anno 2014 met het oudemuziekonderwijs gesteld?

Voor wie professioneel met oude muziek bezig wil zijn, is historische kennis van cruciaal belang. Maar dat is niet alles: deze kennis moet wel toe te passen zijn op een publiek van nu. Van muziekstudenten wordt dan ook steeds meer een interdisciplinaire instelling verwacht. Curator Jed Wentz vindt het daarom ook tijd om te onderzoeken of er een nieuw curriculum ontwikkeld moet worden, met de wortels in het verleden, maar de blik op de toekomst.

Wentz: ‘Welke stromingen zijn op dit moment actief in het oudemuziekonder-wijs? Hoe kun je als conservatorium een curriculum uitbouwen waar musici van morgen wat aan hebben? Wat kunnen we opsteken van de onderwijsmethoden uit de renaissance en barok? Deze vragen gaan we allemaal onderzoeken tijdens het STIMU-symposium.’

Wentz heeft een bijzondere poel van onder-zoekers bij elkaar weten te brengen. Namen als Mary J. Caruthers (New York University, Oxford University), Kate van Orden (Har-vard University) en Sharon Weller (Schola Cantorum Basiliensis) prijken op de spre-kerslijst. En natuurlijk is The Juilliard School zelf ook aanwezig tijdens dit symposium. Benjamin Sosland, tenor en zakelijk mana-ger van het oudemuziekprogramma bij Juil-liard, geeft vandaag om 13.15 uur tekst en uitleg over hoe het programma van Juilliard in elkaar steekt. «

STIMU-SYMPOSIUMCurriculum Mattersvr 29 aug, za 30 aug, zo 31 aug 09.00-18.00 uur / TivoliVredenburg

Het Internationaal STIMU-SYMPOSIUM

Curriculum Matters

De tour de force van Gunar Letzbor

Artist in residence Ars Antiqua Austria

De viool staat vaak centraal in het Habsburgs repertoire en het is dan ook geen wonder dat Gunar Letzbor en zijn ensemble Ars Antiqua Austria een van de twee residenties vervullen in dit Festival Oude Muziek. Vier keer zijn ze te horen in de komende dagen, onder andere met Bibers integrale Rosenkranzsonaten.

Als het om Oostenrijkse muziek uit de barok gaat is er waarschijnlijk geen grotere kenner te vinden dan Gunar Letzbor. Samen met het door hem opgerichte ensemble heeft hij talloze werken voor het eerst in moderne tijd opnieuw uitgevoerd. Het Utrechtse publiek kent hen nog van de succesvolle openingsavond van vorig jaar. Dit jaar werpen ze hun licht op Festivalcomponist Heinrich Ignaz Franz Biber. Op 31 augustus opent Gunar Letzbor zijn residentie met een groots concert op het hoofdpodium: de Grote Zaal van TivoliVredenburg. ‘De meeste mensen kennen Biber als virtuoze vioolcomponist, maar er is veel meer: hij schreef ook magistrale kerkmuziek. Wij voeren zijn zesendertigstemmige Missa Alleluia uit. Net als vorig jaar neem ik daarvoor het jongenskoor Sankt Florian mee.’

In het tweede concert – Musica Austriaca – staan meer bekende werken centraal. ‘De stukken op dit programma zijn niet allemaal van Biber. De Oostenrijkse instrumentale muziek verschilde sterk van die in Italië, was veel bonter. Deze veelkleurigheid willen we laten horen aan de hand van muziek van verschillende componisten. Van Benedikt Anton Aufschnaiter spelen we twee sonates. Hem vind ik echt een ontdekking. Ook de muziek van de Bohemer Pavel Joseph Vejvanovský is bijzonder, hij schreef veel muziek voor trompet en strijkers. Tot slot spelen we werken van Antonio Bertali, een Italiaanse kapelmeester in Wenen.’

Letzbor sluit zijn residentie af met een ware tour de force: álle vijftien Rosenkranzsonaten van Biber plus de passacaglia die ook wel bekend staat als de zestiende sonate, te verdelen over twee concerten. Deze sonates

klinken voor de derde keer tijdens het Festival. In 1992 speelde het Freiburger BarockConsort de hele serie, waarbij iedere sonate door een andere violist werd gespeeld; in 2004 werden de sonates over drie concerten en vijftien violisten verdeeld. Letzbor doet het helemaal in zijn eentje. ‘Het is natuurlijk nooit de bedoeling geweest om al die sonates, die elk een andere stemming van de viool vereisen, achter elkaar te spelen. Als ik drie violen gebruik, die ik van tevoren stem en steeds afwissel, krijgen de instrumenten genoeg tijd om aan de andere stemming te wennen. Het is geweldig om te doen!’ «

ARS ANTIQUA AUSTRIA / GUNAR LETZBOR

Biber & Aufschnaiterzo 31 aug 20.00 uur / TivoliVredenburg, Grote ZaalMusica Austriacama 1 sep 17.00 uur / GeertekerkBibers Rosenkranzsonaten (I)vr 5 sep 22.30 uur / TivoliVredenburg, HertzBibers Rosenkranzsonaten (II)za 6 sep 22.30 uur / TivoliVredenburg, Hertz

Gunar Letzbor

foto

: W

ilDunDlE

isE.

DE

Festivaldirecteur Xavier Vandamme

Het Festival Oude Muziek 2014 is begonnen! Wat er zich de komende dagen gaat afspelen is het resultaat van lang denkwerk, veel gepuzzel en bovenal ook veel liefde en passie. Voor ons als organisatie is het spannend om te zien of alle energie die we met de hele festivalploeg in het Festival hebben gestopt ook aankomt en bevalt.

Wat de komende tien dagen gebeurt, kan alleen in Utrecht. Nergens anders ter wereld kan een festival een thema als Wenen dragen en zich toch niet te richten op het roestvrij stalen repertoire. Dankzij de ont-dekkingslust, de leergierigheid en zeker ook het vertrouwen van het Utrechtse publiek is het hier wel degelijk mogelijk. Nergens anders ook is een stad zo uitnodigend voor een druk en veelzijdig festivalprogramma, zowel in het nieuwe TivoliVredenburg als in de binnenstadkerken.

Geniet van al het moois dat komen gaat! En aan het einde van deze tien dagen? Dan hoop ik dat we de Weense Klassieken heel even weg hebben kunnen denken, waardoor zich een breed en weldadig muzikaal land-schap openbaart. Een landschap waarin nog zoveel prachtigs te ontdekken valt. «

concertladder

maandag 1 september17.00 Cinquecento

Jean Guyot de Châtelet & Philippe Schoendorff pieterskerk a € 22 / € 19 / € 10 b € 19 / € 16 / € 10

20.00 Collegium 1704 / Václav Luks Caldara: San Giovanni Nepomuceno tivoliVredenburg, grote Zaal € 36 / € 32 / € 10

dinsdag 2 september17.00 Les Cornets Noirs / Johannes Strobl

Leopold I: Keizer en componist Jacobikerk a € 22 / € 19 / € 10 b € 19 / € 16 / € 10

20.00 Armonico Tributo Austria / Lorentz Duftschmid & Kudsi Erguner Ensemble / Kudsi Erguner turcaria 1683 tivoliVredenburg, grote Zaal € 36 / € 32 / € 10

woensdag 3 september20.00 Concerto Palatino / Bruce Dickey &

La Dolcezza Bertali: Missa Redemptoris tivoliVredenburg, grote Zaal € 36 / € 32 / € 10

22.30 FLUX / Lidewij van der Voort & David Van Bouwel biber: motetten tivoliVredenburg, Hertz a € 22 / € 19 / € 10 b € 19 / € 16 / € 10

VriJdag 5 september22.30 Ars Antiqua Austria / Gunar

Letzbor Biber: Rosenkranzsonates I tivoliVredenburg, Hertz € 22 / € 19 / € 10

Zaterdag 6 september20.00 Graindelavoix

Trabe dich, Thierlein tivoliVredenburg, grote Zaal € 36 / € 32 / € 10

22.30 Ars Antiqua Austria / Gunar Letzbor Biber: Rosenkranzsonates II tivoliVredenburg, Hertz € 22 / € 19 / € 10

Zondag 7 september11.00 Ensemble Tourbillon / Petr Wagner

Finger: virutoze muziek voor gamba tivoliVredenburg, Hertz €22 / € 19 / € 10

20.00 Vox Luminis/ Lionel Meunier & Scorpio Collectief / Simen Van Mechelen Fux: Kaiserrequiem tivoliVredenburg, grote Zaal € 36 / € 32 / € 10

Verborgen juwelen festivaltips voor de komende week

FLUX

Graindelavoix

Welkom in Utrecht!

foto

: riE

n z

ilvolD

foto

: koEn

broos

foto

: m

ariE

kE

Wijn

tjEs