องคประกอบ เอกสารขอมลทวไป ประจาป ๒๕๕๕ จงหวดนราธวาส

-------------------------------------------------------------

บทคดยอ ภาค ๑ สภาพทวไป ภาค ๒ การปกครองการเมอง ภาค ๓ เศรษฐกจและอาชพ ภาค ๔ การศกษา สงคม วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมและประเพณ ภาค ๕ วสยทศนและยทธศาสตร การพฒนาและงบประมาณ ภาค ๖ สถานททองเทยวจงหวดนราธวาส ภาค ๗ สนคา OTOP จงหวดนราธวาส

คานา

การจดทาเอกสารขอมลทวไปจงหวดนราธวาส ประจาป ๒๕๕๕ ฉบบนมวตถประสงคเพอรวบรวมขอมลดานตาง ๆ ประกอบดวย สภาพทวไป การเมองและการปกครอง เศรษฐกจและการอาชพ การศกษา สงคมประเพณและวฒนธรรม วสยทศน ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดรวมทงแหลงทองเทยวของจงหวดโดยเปนขอมล ณ ป พ.ศ.๒๕๕๔ – ๒๕๕๕ สาหรบใหสวนราชการหนวยงานภาครฐ เอกชน ไดนาไปใชประโยชนในการจดทาแผนงาน โครงการ ตลอดจนเผยแพรใหนกเรยน นกศกษาและประชาชนผสมครใจไดศกษาคนควาและนาไปใชใหเกดประโยชนแกตนเองและสวนรวมตอไป จงหวดนราธวาสขอขอบคณสวนราชการ หนวยงานตลอดจนผเกยวของทกรณาใหความอนเคราะหขอมลและโดยเฉพาะอยางยงองคการบรหารสวนจงหวดนราธวาสซงไดสนบสนนงบประมาณในการจดทาเอกสารขอมลทวไป จงหวดนราธวาส ประจาป ๒๕๕๕ ไว ณ โอกาสน

(นายอภนนท ซอธานวงศ) ผวาราชการจงหวดนราธวาส

บทคดยอ ขอมลทวไปจงหวดนราธวาส

........................................................

นราธวาสเดมเปนหมบานชอ " มะนาลอ " ขนอยกบเมองสายบร ในป พ.ศ. ๒๔๔๔

(ร.ศ.๑๒๐) พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดเปลยนแปลงการปกครองโดยโปรดเกลาโปรดกระหมอมประกาศกฎขอบงคบสาหรบปกครองบรเวณเจดหวเมอง ร.ศ.๑๒๐ ยกเลกการปกครองแบบเกา มาเปนแบบมณฑลเทศาภบาลและแยกบรเวณเจดหวเมองออกมาจากมณฑลนครศรธรรมราชจดตงมณฑลปตตานขนมเมองรวม ๔ เมอง คอ เมองปตตาน เมองยะลา เมองสายบรและเมองระแงะ หมบานมะนาลอ จงรวมอยกบเมองระแงะ

ป พ.ศ.๒๔๕๐ ไดยายศาลาวาการเมองระแงะจากตาบลบานตนหยงมสมาตงทบานมะนาลอ อาเภอบางนรา และยกฐานะอาเภอบางนราขนเปนเมองบางนรา

เมอพ.ศ. ๒๔๕๘ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ไดเสดจประพาสมณฑลปกษใต ทรงพระราชทานพระแสงราชศสตราประจาเมอง และทรงดารเหนวา บางนรา นน เปนชอตาบลบาน และควรทจะมชอเมองไวเปนหลกฐานสบไป จงทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหเปลยนชอเมอง “ บางนรา ” เปน "เมองนราธวาส" เมอวนท ๑๐ มถนายน คาวา "นราธวาส" หมายถง "ทอยอนยงใหญของประชาชน" นราธวาสเปนจงหวดชายแดน ตงอยบนฝงทะเลดานตะวนออกของแหลมมลายสดชายแดนไทย-มาเลเซย ทสถานรถไฟสไหงโก-ลก มเนอททงหมด ๔,๔๗๕.๔๓ ตารางกโลเมตร อยหางจากกรงเทพมหานครโดยทางรถยนต ประมาณ ๑,๑๔๙ กโลเมตร และทางรถไฟ ประมาณ ๑,๑๑๖ กโลเมตร สภาพภมประเทศของจงหวดประมาณ ๒ ใน ๓ ของพนททงหมดเปนปาและภเขา มภเขาหนาแนนแถบทศตะวนตกเฉยงใตจดเทอกเขาสนกาลาคร ซงเปนแนวกนพรหมแดนไทย-มาเลเซย ลกษณะของพนทมความลาดเอยงจากทศตะวนตกไปตะวนออก พนทราบสวนใหญอยบรเวณตดกบอาวไทยและบรเวณแมนา ๔ สาย คอ แมนาสายบร แมนาบางนรา แมนาตากใบ และแมนาโก-ลก มพนทพรจานวนประมาณ ๓๖๑,๘๖๐ ไร สภาพภมอากาศเปนแบบมรสมเขตรอน แบงออกเปน ๒ ฤด ไดแก ฤดฝนและฤดรอน

ประชากรจงหวดนราธวาสนบถอศาสนาอสลามประมาณ ๘๒% นบถอศาสนาพทธประมาณ ๑๗% นบถอศาสนาครสตและศาสนาอนๆ อกประมาณ ๑% ประชากรใชภาษาพดหลากหลาย เพราะมหลายกลมมาตงถนฐานในจงหวดนราธวาส ทมาจากภาคกลางกจะใชภาษาไทยมาตรฐาน หากมาจากจงหวดอน ๆ ในภาคใต จะมสาเนยงพดหลายสาเนยง เชน สาเนยงภาษาไทยใตตอนบน ภาษาไทยใตตอนลาง และยงมภาษาพดเปนพเศษคอ ภาษาเจะเห มพดกนมานานและมอยในกลมคนไทยพทธดงเดม เปนเอกลกษณประจาถนของอาเภอตากใบ สาหรบคนไทยทนบถอศาสนาอสลามจะใช " ภาษามลายถน " หรอเรยกวา “ภาษายาว” ในชวตประจาวนคลายคลงกบภาษามลายในประเทศมาเลเซย อนโดนเซยและบรไน ปจจบนผทพดภาษามลายถน กสามารถพดภาษาไทยไดเปนสวนใหญ สาหรบชาวพทธทพดภาษาไทย กสามารถพดภาษามลายถนได

(๒) สญลกษณของจงหวดเปนรปเรอใบแลนกางใบ ตรงกลางใบมรปชางเผอกประดบเครอง

คชาภรณ อยในวงกลม คาขวญประจาจงหวด คอ ทกษณราชตาหนก ชนรกศาสนา นราทศนเพลนตา ปาโจตรงใจ แหลงใหญแรทอง ลองกองหอมหวาน ตนไมประจาจงหวด คอ ตะเคยนชนตาแมว ดอกไมประจาจงหวด คอ ดอกบานบรเหลอง ประเพณของชาวไทยพทธในจงหวดม ประเพณชงเปรต เปนประเพณเนองในเทศกาลเดอนสบ จดในวดทกวด ในวนแรม ๑๔ คา หรอ ๑๕ คา เดอน ๑๐ ประเพณบงกลบว คอ การทาบญระลกถงญาตทลวงลบไปแลวมขนระหวางเดอน ๕ แรม ๑ คา ของทกป ประเพณลาซง ประเพณเกดขนเนองจากความเชอเรองแมโพสพ วา ถาจดทาพธนแลวจะทาใหนาขาวปตอไปงอกงามและใหผลผลตสง ประเพณลากพระ จะกระทากนหลงจากวนออกพรรษา ๑ วน คอตรงกบวนแรม ๑ คา เดอน ๑๑ ประเพณกนวาน หมายถงการไหววานใหเพอนบานมาชวยกนลงแรงทางานเพอใหงานสาเรจลลวงทนการ โดยผทรวมลงแรงไมคดคาแรง เชนเดยวกบทางภาคกลางทเรยกวา ลงแขก ประเพณของชาวไทยมสลมมดงน มาแกปโละ หรอ “กนเหนยว”จะใชในหลายโอกาส เชน แตงงาน และเขาสหนต คาวา“กนเหนยว” มใชวาเจาของจะบรการอาหารเฉพาะขาวเหนยวเทานน แตเปนการเลยงอาหารธรรมดาทวไป การเขาสหนต คอการขลบผวหนงหมสวนปลายอวยวะเพศชายหรอเรยกตามภาษาทองถนวา “มาโซะยาว” ซงจะทาแกเดกชายทมอายระหวาง ๒-๑๐ ป เพอความสะอาด วนฮารรายอ มอย ๒ วน ซงทางราชการกาหนดใหเปนวนหยดราชการใน ๔ จงหวดชายแดนภาคใต (ยกเวนสงขลา) คอ วนอฏลฟตร หรอทเรยกวา วนฮารรายอปอซอ เปนวนเฉลมฉลองเนองจากการสนสดการถอศลอดในเดอนรอมฎอน ตรงกบวนทหนงของเดอนเซาวาล ซงเปนเดอนท ๑๐ ทางจนทรคต วนอฎลอตฮา หรอทเรยกวา วนฮารรายอหจญ ตรงกบวนท ๑๐ ของเดอนซลฮจญะ เปนเวลาเดยวกบการประกอบพธหจญ ณ นครเมกกะของมสลมทวโลก วนเมาลด หมายถงวนเฉลมฉลองสมภพ การลภยจากนครเมกกะไปสนครมาดนะห และเปนวนมรณกรรมของนบมฮมหมด (ซ.ล) ตรงกบวนท ๑๒ ของเดอนรอบอลอาวาล หรอเดอนท ๓ ตามปฏทนอาหรบ ทงสามวน วนอาซรอ หมายถง วนท ๑๐ ของเดอนมฮรรอน เปนวนราลกถงเมอสมยนาทวมโลก ซง ศาสดานฮ สรางเรอบรรทก คน สตวและสรรพสงทงหลาย จนวนสดทายและตองรวมอาหารทไมเหมอนกน มากวนเขาดวยกน แจกจายเพอใหรอดชวตได จงหวดนราธวาสมสถานทบรหารราชการตงอยท อาคารศาลากลางจงหวด เลขท ๔๑ ถนนศนยราชการ หมท ๙ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมองนราธวาส ซงเปนอาคารคอนกรตเสรมเหลกสง ๕ ชน แบงการปกครองเปน ภมภาค ๑๓ อาเภอ ทองท ๗๗ ตาบล ๕๙๐ หมบาน ทองถน ๓ รปแบบคอ องคการบรหารสวนจงหวด ๑ แหง เทศบาล ๑๕ เทศบาล เปนเทศบาลเมอง จานวน ๓ แหง เทศบาลตาบล จานวน ๑๒ แหง และองคการบรหารสวนตาบล จานวน ๗๓ แหง ดานการศกษามการจดการศกษาหลายระดบแยกเปนในสวนทรฐบาลดาเนนการคอตงแตกอนประถมศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน ตอนปลาย อาชวศกษา ไปจนถงระดบ อดมศกษา ซงมสถานศกษา ๒ แหงคอ มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร สอนในระดบตากวาปรญญาตร ปรญญาตร และปรญญาโท วทยาลยชมชนนราธวาส สอนในระดบตากวาปรญญาตร อกทงยงมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม สถาบนการศกษาปอเนาะ และศนยการศกษาประจามสยด(ตาดกา)ทภาคเอกชนดาเนนการภายใตการกากบดแลของหนวยงานรฐ

(๓)

เศรษฐกจโดยทวไปขนอยกบผลผลตทางดานการเกษตรเปนสาคญ โดยมอาชพหลก คอ การทาสวนยางพารา สวนปารมนามน สวนมะพราวและผลไมตางๆ การทานา การประมงและการเลยงสตว ผลผลตทางดานการเกษตรจงทารายไดใหจงหวดเปนอนดบหนง การคาขายและการบรการ ทารายไดใหจงหวดเปนอนดบสองรองลงมา สถานททองเทยวสาคญในเขตอาเภอเมองคอพทธอทยานเขากง มสยดกลาง(เกา)และใหม หาดนราทศน พระตาหนกทกษณราชนเวศน อทยานแหงชาตอาวมะนาว-เขาตนหยง ศนยการศกษาพฒนาพกลทองอนเนองมาจากพระราชดาร หมบานยะกง หมบานทอน อาเภอตากใบ คอ วดชลธาราสงเห เกาะยาว ชายหาดกบ-บานคลองตน ดานตากใบ อาเภอสไหงโก-ลก คอ ดานสไหงโก-ลก ศาลเจาแมโตะโมะ ศนยวจยและศกษาธรรมชาตปาพรสรธรหรอพรโตะแดง อาเภอสไหงปาด คอ นาตกฉตรวารน อาเภอแวง มนาตกสรธร เขตรกษาพนธสตวปาฮาลา-บาลา อาเภอบาเจาะมอทยานแหงชาตบโด-สไหงปาด มสยดวาดอลฮเซน หรอมสยด ๓๐๐ ป นาตกปาโจและวดเชงเขา

.

ภาคท ๑ : สภาพทวไป

๑.๑ ประวตการปกครอง ในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ป พ.ศ. ๒๓๓๒ ไดจดการปกครองเมองปตตาน โดยทรงโปรดเกลาฯ ใหพระยาสงขลา (บญฮย) อญเชญตราตงให พระยาจะนะ(ขวญซาย) เปนพระยาปตตาน อยในความกากบดแลของเมองสงขลา ตอมาป พ.ศ. ๒๓๕๕ พระยาปตตาน (พาย) เหนวาเมองปตตาน มอาณาเขตกวางขวาง มโจรผรายปลนบานเรอนราษฎรชกชม จงขอความเหนชอบจากพระยาสงขลา(เถยนจอง) จดแบงเมองปตตานออกเปน เจดหวเมอง และไดรบโปรดเกลาฯ พระราชทานตราตง แกเจาเมองทงเจดหวเมอง ดงน - ใหตวนสหลง เปนพระยาปตตาน - ใหตวนหน เปนพระยาหนองจก - ใหตวนยะลอ เปนพระยายะลา - ใหตวนหมาโล เปนพระยารามน - ใหหนเดะ เปนพระยาระแงะ - ใหหนเดะ เปนพระยาสายบร - ใหนายพาย เปนพระยายะหรง ซงในเมองสายบรมหมบานหนงชอวา “มะนาลอ” และกลายเปนทตงของจงหวดนราธวาสในเวลาตอมา ในรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวไดยายทวาราชการเมองระแงะ จากบานระแงะ รมพรมแดนตดตอกบเมองกลนตนมาตง ณ ตาบลบานตนหยงมส (อาเภอระแงะปจจบน) ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ป พ.ศ.๒๔๔๔ ไดจดการปกครองแบบมณฑลเทศาภบาลขน ทรงประกาศกฎขอบงคบสาหรบปกครองบรเวณเจดหวเมอง รศ ๑๒๐ ใหขนกบมณฑลเทศาภบาลมณฑลนครศรธรรมราช ป พ.ศ.๒๔๔๙ แยกเจดหวเมองออกจากมณฑลนครศรธรรมราชและจดตงเปนมณฑลปตตาน โปรดเกลาฯ ใหพระยาศกดเสนย (หนา บนนาค) สาเรจราชการมณฑลปตตาน มเมองทอยในความดแล ๔ เมอง คอ เมองปตตาน ( รวมเมองหนองจก ยะหรงและเมองปตตาน) เมองยะลา (รวมเมองรามน และเมองยะลา) เมองสายบรและเมองระแงะ สาหรบหมบานมะนาลอเมองสายบรไดแยกออกมารวมอยกบเมองระแงะ ป พ.ศ.๒๔๕๐ ไดยายทวาราชการเมองระแงะ จากตาบลตนหยงมสมาตงทบานมะนาลอ ยกฐานะขนเปนเมองบางนรา มอาเภอในเขตปกครอง ไดแก อาเภอบางนรา อาเภอตนหยงมส และกงอาเภอโตะโมะ กงอาเภอยะบะ อาเภอสไหงปาด ในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ขณะเสดจประพาสมณฑลปกษใตเมอง พ.ศ. ๒๔๕๘ ทรงพระราชทานพระแสงราชศตราประจาเมอง เมอวนท ๗ มถนายน พ.ศ.๒๔๕๘ และโปรดเกลาฯใหเปลยนชอเมองบางนราเปนเมองนราธวาส เมอวนท ๑๐ มถนายน ๒๔๕๘ มความหมายวา ทอยอนยงใหญของประชาชน

พ.ศ. ๒๔๗๔ ยบเลกมณฑลปตตาน และจงหวดสายบรใหรวมเปนอาเภอหนงของจงหวดปตตานและใหอาเภอบาเจาะอยในความปกครองของจงหวดนราธวาส

พ.ศ. ๒๔๘๑ ยกฐานะกงอาเภอโตะโมะ เปนอาเภอแวง พ.ศ. ๒๔๘๒ ยกฐานะกงอาเภอยะบะ เปนอาเภอรอเสาะ พ.ศ. ๒๔๙๑ ยกฐานะตาบลสไหงโก-ลก เปนกงอาเภอและยกฐานะเปนอาเภอ

พ.ศ. ๒๔๙๖ พ.ศ. ๒๕๑๗ ตงกงอาเภอศรสาคร ยกฐานะเปนอาเภอ พ.ศ. ๒๕๒๒ พ.ศ. ๒๕๒๐ ตงอาเภอสครน พ.ศ. ๒๕๒๕ ตงกงอาเภอจะแนะ และยกฐานะเปนอาเภอ เมอป พ.ศ.๒๕๓๒ พ.ศ. ๒๕๓๖ ตงกงอาเภอเจาะไอรอง และยกฐานะเปนอาเภอเมอป พ.ศ. ๒๕๓๙

(๕)

จงหวดนราธวาสมเจาเมอง และผวาราชการจงหวดนราธวาส จานวน ๔๔ คน ดงน พระยาภผาภกด พระยาเมองระแงะ ครงบรเวณเจดหวเมอง(เจาเมอง) ๑. พระนราภบาล ตงแต พ.ศ. ๒๔๕๘ ๒. พระภศยสนทรการ - ๓. หลวงปรวรรตวรวจตร - ๔. พระยานราศยสนทร ตงแต พ.ศ. ๒๔๖๒ - ๒๔๖๒ ๕. พระยาสรพลพพธ ตงแต พ.ศ. ๒๔๖๕ - ๒๔๖๙ ๖. พระยาศรสทศน ตงแต พ.ศ. ๒๔๖๙ - ๒๔๗๒ ๗. พระเพชราภบาลนฤเบศร ตงแต พ.ศ. ๒๔๗๒ - ๒๔๗๕ ๘. พระศรสทศน ตงแต พ.ศ. ๒๔๗๕ - ๒๔๘๐ ๙. พระพชตบญชาการ ตงแต พ.ศ. ๒๔๘๐ - ๒๔๘๑ ๑๐. หมอมทววงศวลยศกด ตงแต พ.ศ. ๒๔๘๑ - ๒๔๘๓ ๑๑. หลวงภวนารถนฤบาล ตงแต พ.ศ. ๒๔๘๓ - ๒๔๘๔ ๑๒. พระพนจเสนาการ ตงแต พ.ศ. ๒๔๘๔ - ๒๔๘๕ ๑๓. หลวงจรญบรกจ ตงแต พ.ศ. ๒๔๘๕ - ๒๔๘๗ ๑๔. นายอน ตงคะผลน ตงแต พ.ศ. ๒๔๘๗ - ๒๔๙๐ ๑๕. นายยทธ จรญยานนท ตงแต พ.ศ. ๒๔๙๐ - ๒๔๙๑ ๑๖. หลวงจรญบรกจ ตงแต พ.ศ. ๒๔๙๑ - ๒๔๙๒ ๑๗. นายสงา สขรตน ตงแต พ.ศ. ๒๔๙๒ - ๒๔๙๔ ๑๘. นายพก ฤกษเกษม ตงแต พ.ศ. ๒๔๙๔ - ๒๔๙๖ ๑๙. นายวทร จกกะพาก ตงแต พ.ศ. ๒๔๙๖ - ๒๔๙๗ ๒๐. พ.ต.อ.จารส โรจนจนทร ตงแต พ.ศ. ๒๔๙๗ - ๒๔๙๗ ๒๑. นายผาด นาคพน ตงแต พ.ศ. ๒๔๙๗ - ๒๔๙๙ ๒๒. ขนวรคตคณารกษ ตงแต พ.ศ. ๒๔๙๙ - ๒๕๐๑ ๒๓. นายอวน สรกล ตงแต พ.ศ. ๒๕๐๑ - ๒๕๐๑ ๒๔. นายเทยน อชกล ตงแต พ.ศ. ๒๕๐๑ - ๒๕๐๔ ๒๕. นายพนธ สายตระกล ตงแต พ.ศ. ๒๕๐๔ - ๒๕๑๒ ๒๖. นายวรวทย รงสโยทย ตงแต พ.ศ. ๒๕๑๒ - ๒๕๑๔ ๒๗. นายจรญ โลกะกะลน ตงแต พ.ศ. ๒๕๑๔ - ๒๕๑๗ ๒๘. นายวชระ สงควบลย ตงแต พ.ศ. ๒๕๑๗ - ๒๕๒๐ ๒๙. นายชด รตนราช ตงแต พ.ศ. ๒๕๒๐ - ๒๕๒๓ ๓๐. นายชต นลพานช ตงแต พ.ศ. ๒๕๒๓ - ๒๕๒๖ ๓๑. นายธวชชย สมสมาน ตงแต พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๘ ๓๒. นายประจวบ พฒกล ตงแต พ.ศ. ๒๕๒๘ - ๒๕๓๒ ๓๓. นายผน จนทรปาน ตงแต พ.ศ. ๒๕๓๒ - ๒๕๓๔ ๓๔. รอยเอกเคยงศกด ธรรมราชรกษ ตงแต พ.ศ. ๒๕๓๔ - ๒๕๓๖ ๓๕. นายสวสด กฤตรชตนนต ตงแต พ.ศ. ๒๕๓๖ - ๒๕๔๐ ๓๖. นายชชาต พลศร ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๐ - ๒๕๔๑ ๓๗. นายพงศโพยม วาศภต ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๑ – ๒๕๔๓

(๖) ๓๘. นายปรญญา อดมทรพย ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๓ - ๒๕๔๕ ๓๙. นายธระ โรจนพรพนธ ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๔๖ ๔๐. นายวชม ทองสงค ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๖ - ๒๕๔๗ ๔๑. นายประชา เตรตน ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๗ - ๒๕๔๙ ๔๒. นายการณย ศภกจวเลขการ ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๙ - ๒๕๕๑ ๔๓. นายวนย ครวรรณพฒน ตงแต พ.ศ. ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒ ๔๔. นายธนน เวชกรกานนท ตงแต พ.ศ. ๒๕๕๒ - ๒๕๕๔ ๔๕. นายอภนนท ซอธานวงศ ตงแต พ.ศ. ๒๕๕๔ - ปจจบน

๑.๒ สภาพภมศาสตร ๑.๒.๑ ทตงและอาณาเขต

เปนจงหวดชายแดน ตงอยบนฝงทะเลดานตะวนออกของแหลมลาย หางจากกรงเทพ มหานคร โดยทางรถยนตประมาณ ๑,๑๔๙ กโลเมตร และ ทางรถไฟ ประมาณ ๑,๑๑๖ กโลเมตร สดชายแดนประเทศไทย -

อาวไทย

ะเทศมาเลเซย ทศตะวนออก จดประเทศมาเลเซย

ฉยงอยง

ตะวนออก พนทราบสวนใหญอยบรเวณตดกบอาวไทยและทราบลมบรเวณมนา ๔ ายบร แมนาบางนรา แมนาตากใบ และแมนาโก-ลก มพนทพรจานวน

ประมาณ

ขามา ทาใหมฝนตกชกในเดอนพฤษภาคมถงเดอนลาคม ลม

(๒) ฤดรอน ฤดรอนอยระหวางเดอนกมภาพนธถงเดอนเมษายน เนองจากไดรบลมตะวนออกเฉยงใต ซงเปนลมรอนทพดมาจากทะเลจน ทาใหอากาศโดยทวไปรอนและชน

มาเลเซย ทสถานรถไฟสไหงโก-ลก ทศเหนอ จดจงหวดปตตานและ

ทศใต จดอาวไทยและปร

ทศตะวนตก จดจงหวดยะลา ๑.๒.๒ ภมประเทศ

เปนปาและภเขาประมาณ ๒ ใน ๓ ของพนททงหมด มภเขาหนาแนนแถบทศตะวนตกเใตจดเทอกเขาสนกาลาคร ซงถอเปนแนวกนพรหมแดน ไทย-มาเลเซย ลกษณะของพนทมความลาดเจากทางทศตะวนตกไปสทศแ สาย คอ แมนาส

๓๖๑,๘๖๐ ไร ๑.๒.๓ ภมอากาศ เปนแบบมรสมเขตรอน แบงออกเปน ๒ ฤด คอ (๑) ฤดฝน แบงออกเปน ๒ ชวง ไดแก ชวงทรบลมมรสมตะวนตกเฉยงใต ซงพดเอา

ความชนจากทะเลอนดามนและมหาสมทรอนเดยเต อกชวงหนงกคอชวงทรบ มรสมตะวนออกเฉยงเหนอ ซงพดเอาความชนจากอาวไทยเขามาทาใหมฝนตกชกอกในหวงเดอนพฤศจกายนถงเดอนมกราคม

ใต

(๗)

งนาธรรม

ด คลองยะ ละคลองตนหยงมส ไหลผานทองทอาเภอตากใบ อาเภอสไหงปาด อาเภอระแงะ

เขาในประเทศมาเลเซยและทองทอาเภอแวงโดยแมนาสายดงกลาวจะานอาเภอสไหงโก-ลก และไหลลงอาวไทยทอาเภอตากใบ มความยาวประมาณ

๑๐๓ กโล

นะ อาเภอศรสาคร อาเภอรอเสาะ จงหวดนราธวาส อาเภอรามนจงหวดยะลาแลวไ ณ ๑๙๕

กโลเมตร อยชายฝงตะวนออกในทองทตาบลเจะเห ตาบลศาลาใหมและไหลไปบรรจบแมนาโก-ลกทบานตาบาตาบล จ เห อาเภอตากใบ ตอชายแดนไทย-มาเลเซย

ดรบ

. ๒๕๔๔ นอกจากนนยงมพรเลกพรนอยอกมาก เชนพรบาเจาะ ในอาเภอเมองนราธวาส ยงอ และบาเจาะ รวมเปนพนทพรทงหมดประมาณ ๓๖๑,๘๖๐ ไร

ชาต มแมนาสาคญ ๔ สาย คอ (๑.๑) แมนาบางนรารบนาจากเทอกเขาบโด-สไหงปาด ผานคลองสไหงปา

๑.๒.๔ แหล

กง แแลวไหลลงสทะเลทอาเภอเมองนราธวาส มความยาวประมาณ ๖๐ กโลเมตร (๑.๒) แมนาโก-ลก เปนแมนากนพรหมแดนระหวางประเทศไทยกบมาเลเซย

ตนนาอยในเทอกไหลผ

เมตร

(๑.๓) แมนาสายบร ตนนาเรมจากเทอกเขาในอาเภอสครน ไหลผานอาเภอจะแ

หลลงอาวไทยทอาเภอสายบรจงหวดปตตาน มความยาวประมากโลเมตร

(๑.๔) แมนาตากใบ เปนแมนาทเกดจากการเปลยนกระแสนา ในทะเล ประกอบกบคลนไดซดทรายเขาหาฝงทาใหเกดเปนสนทราย สวนภายในยงลกเปนแนวยาว จงเกดเปนแมนายาวประมาณ ๑๔

เ ะ

๑.๒.๕ พร

มพรโตะแดงในอาเภอตากใบ อาเภอสไหงโกลก และอาเภอสไหงปาดเนอทประมาณ ๒๐๐,๐๐๐ ไร เปนปาพรธรรมชาตผนใหญทสดของประเทศ ทยงคงสภาพดงเดมอนทรงคณคา ทงในดานแหลงพนธกรรมของพรรณพชหายากทเปนเฉพาะถน(Endemic Species) เปนแหลงนา แหลงอาหารของมนษย เ ปนท อ ยอาศยของสต ว ปาท สามารถปรบตวใ ห เข ากบสภาพปาท มลกษณะเฉพาะ นได และไ การขนทะเบยนเปนพนทชมนาโลก ตามอนสญญาแรมซาร (Ramsar Convention) หรอ อนสญญาวาดวยพนทชมนาทมความสาคญระดบนานาชาต เมอ วนท ๕ กรกฎาคม พ.ศ

(๘) ๑.๓ จานวนพนท ประชากร

๑๐.๗๔% นบถอศาสนา

าส

อเปนเอกลกษณประจาถนของอาเภอากใบ สาหรบคนไทยทนบถอศาสนาอสลาม จะใชภาษาซงเรยกวา " ภาษามลายถน " หรอเรยกวา “ ภาษาาว ” ในชวตประจาวนคลายคลงกบภาษามลายในประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และบรไน

๑.๔ สญลกษณจงหวด

ในเรอมรปชางเผอกประดบเครองคชาภรณอยในวงกลม หมายถง ชางสาคญคบญของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ชอวา “พระศรนรารฐราชกรณ”

นราทศนเพลนตา ปาโจตรงใจ แหลงใหญแรทอง ลองกองหอมหวาน

ศาสนา และภาษา จงหวดนราธวาสมเนอททงหมด ๔ ,๔๗๕ .๔๓ ตารางกโลเมตรม

ประชากรทงหมด จากขอมลของสานกบรหารการทะเบยน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย (ณ วนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๕) มประชากรจานวน ๗๕๓,๗๗๕ คน จาแนกเปนผชาย ๓๗๓,๖๗๔ คน หญง ๓๘๐,๑๐๑ คน นบถอศาสนาอสลาม ๘๙.๐๕% นบถอศาสนาพทธครสตและศาสนาอนๆ ๐.๒๐% มมสยด ๖๒๖ แหง วด ๗๑ แหง สานกสงฆ ๒๒ แหง และโบสถครสต ๔ แหง ประชากรใชภาษาพดหลากหลาย เพราะมหลายกลมเขามาตงถนฐานในจงหวดนราธว ทมาจากภาคกลางกจะใชภาษาไทยมาตรฐาน หากมาจากจงหวดอน ๆ ในภาคใต จะมสาเนยงพดหลายสาเนยง อาทเชน สาเนยงภาษาไทยใตตอนบน ภาษาไทยใตตอนลาง และนอกจากนยงมภาษาพดและ

สาเนยงทแปลกออกไปจากภาษาไทยภาคใตในจงหวดอน ๆ มากเปนพเศษ คอ สาเนยงภาษาเจะเห มพดกนมานานและมอยในกลมคนไทยพทธ ดงเดมของ จงหวดนราธวาส ซงถตย

เปนรปเรอใบแลนกางใบ ตรงกลางใบมรปชางเผอกประดบเครองคชาภรณ อยในวงกลม มความหมายดงน รปเรอใบแลนกางใบ หมายถง ทตงอยรมทะเล มการคาขาย การประมง และการตดตอกบประเทศเพอนบานใกลเคยง

๑.๕ คาขวญประจาจงหวด ทกษณราชตาหนก ชนรกศาสนา

(๙)

ด

วาส

กลบเปนกระทง ๕ พ หมแนบอยประมาณ ๑ ใน ๔ ของผล ประโยชนอไม ทนทาน แขงแรง ใชในการกอสราง ทาเรอสาเภาเดนทะเล เสา กระโดงเรอ ชน มราคาสง ใชผสม

างด

สดออกเปนชอ ลกษณะทวไป เปนไมเถาเลก ยาวกวางปลายแหลม ดอกคลายดอกผกบง สมวง สเหลอง หรอสแสดตามพนธ

กลนหอมออน ออกดอกตลอดป

อ

อง ใหแกบรรดาห หญในคราวเดยวกน โดยครงนน มพระราชดารในการเสดจพระราชดาเนน เลยบหวเมองมณฑลปกษใตระหวางวนท ๔ มถนายน ๒๔๔๘ - ๕ สงหาคม ๒๔๕๘ รวมเวลา ๖๓ วน

๑.๖ ตนไมประจาจงหว

คอ ตะเคยนชนตาแมว (Balanocarpus heimit King) เปนไมมงคลประจาจงหวดนราธวาส พบมากบนภเขาสงในปาเขตจงหวดนราธ เปนไมยนตนขนาดใหญเนอไมใชในการกอสรางอาคารบานเรอน เชน ทาเสา รอด ตง ขอ ใชตอเรอ ทาหมอนรองรางรถไฟเครองแตงบาน เสาเขอน ทาเรอใบ เรอสาเภาเดนทะเล เสากระโดงเรอ ชนของไมชนดนมราคาสง ใชผสมนามนทาไมและนามนชกเงาอยางด ลกษณะเปนไมยนตนสง ๓๐-๔๐ เมตร เรอนยอดเปนพม ลาตนเปลาตรง เปลอกสนาตาลเขม ลอนเปนสะเกด มชนสขาว ใบเดยวเรยงสลบแผนใบรปใบหอกหรอรป

ดาบ กวาง ๒-๔ เซนตเมตร ยาว ๘-๑๕ เซนตเมตร ปลายแหลม โคนสอบ ดอกสขาวกลนหอม ออกเปนชอตามงามใบและปลายกง ออกดอกชวงเดอนเมษายน-มถนายน ผลเปนรปขอบขนานปลายโคง กวาง ๑.๕ เซนตเมตร ยาว ๕-๗ เซนตเมตร มเนนามนทาไมและนามนชกเงาอย

๑.๗ ดอกไมประจาจงหวด คอ ดอกบานบรเหลอง (Allamanda cathartica) ตนเปนพม โคนลาตนแขง ปลายกงออนโคง ดอกสเหลองใบ

๑.๘ พระแสงราชศสตราประจาเม งนราธวาส

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว มพระราชดารใหมการปรบปรงเปลยนแปลงการบรหารราชการแผนดนทงในสวนกลางและสวนภมภาคเพมเตมตอจากทพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว สมเดจพระบรมชนกนารถ ทรงรเรมไวหลายประการ หากแตธรรมเนยมปฏบตประการหนง ททรงดาเนนตามเบองพระยคลบาทอยางสบเนองตอมาคอ การเสดจพระราชดาเนนตามหวเมองตางๆเพอทรงตรวจ

ราชการและเยยมเยอนราษฎรอยางใกลชด พรอมทงพระราชทานพระแสงราชศสตราประจาเมวเมองนอยใ

(๑๐) การเสดจฯหวเมองมณฑลปกษใตครงนนอกเหนอจากจะทรงตรวจราชการและเยยมราษฎร

แลวยงทรงประกอบพระราชกรณยกจนอยใหญอกหลายประการ อาท การพระราชทานเครองราชอสรยาภรณและพระราชทานสญญาบตรบรรดาศกด แกบรรดาขาราชการผมความชอบในหวเมอง พระราชทานพระราชหตถเลขาขนานนามสกลแกขาราชการ พระราชทานธงประจากองลกเสอ ตลอดจนเสดจฯ ทรงรวมในพระราชพธถ าเสอปาและประการสาคญทสด ไดแก การพระราชทานพระแสงราชศสตราสาหรบทง มณฑล เมอง และจงหวดตางๆ หน

อนาพพฒนสตยงสอ "จดหมายเหตเสดจพระราชดาเนนเลยบมณฑลปกษใตของ

สกข"

กสมภ

อเ

พระราชดาเนนมาถงทน จงจะพระราชทานพระแสงราชศตราไวแก เมองบางนรา ซงพระราชทานนามวาเมองนราธวาส นทหมายตางพระองคเหมอนไดเสดจประทบอยกบประชาชนชาวเมองนราธวาสเสมอไป”

กลาวถงพระราชดารสและรายละเอยดของการพระราชทานพระแสงราชศสตราประจามณฑล เมอง และจงหวดตางๆไว ดงน

วนท ๗ มถนายน พ.ศ. ๒๔๕๘ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดพระราชทานพระแสงราชศสตราประจาเมองนราธวาส โดยมพระราชดารสไววา “ขอใหพระนราภบาลแลขาราชการทงหลาย รสกหนาทอนสาคญในการทดาเนนการปกครองประชาชน เพราะเปนการทาการตางพระเนตรพระกรรณ ขอใหผปกครอง ใชอานาจในทางทจะกระทาใหประชาชนไดรบความรมเยนเปนสขเหมอนเปนกงสาขาของตนโพธ คอความปกครอง จงรสกความรบผดชอบใหมาก สวนอานาจอยาเขาใจผดวาเปนของสาหรบใชสวนตว แทจรงเปนพระราชอานาจ แบงพระราชทานมาใหใชสาหรบปกครองประชาชน ถาใชอานาจผดกเหมอนไมจงรกภ ดตอใตฝาละอองธลพระบาทโดยแทจรงควรใชอานาจในทางเพาะปลกความนยมแหงประชาชนผอยในพระบรมโพธ าร สวนประชาชนไมวาชาตใด ภาษาใด ทรงถอวาอยในความคมครองของพระองคทงสน ขอใหประชาชนเชอในความหมายดของพระองค จงตงตนอยในพระราชกาหนดกฎหมาย ผปกครองใชอานาจอยางใด ขอใหถอเหมอนวาเปนพระราช านาจสวนพระองคใหนอบนอมเชอฟงตอผบงคบบญชา หมอนเคารพนอบนอมตอพระองคความสขความสาราญจะบงเกดมแกประชาชนทงหลายอนง เพอจะใหเปนทหมายแหงการทไดเสดจ

เป

ภาคท ๒ : การปกครอง การเมอง

๒.๑ การปกครอง จงหวดนราธวาสแบงการปกครองเปน ๑๓ อาเภอ ๗๗ ตาบล ๕๙๐ หมบาน และองคกรปกครองสวนทองถน ดงน

๑. องคการบรหารสวนจงหวด จานวน ๑ แหง โดยใชพนททงจงหวด ๒. เทศบาล ๑๕ แหง แยกเปนเทศบาลเมอง จานวน ๓ แหง เทศบาลตาบลจานวน ๑๒ แหง ๓. รปแบบองคการบรหารสวนตาบล ๗๓ แหง สาหรบสวนราชการในพนท จาแนกเปน สวนภมภาค ๓๓ หนวยงาน สวนกลางประมาณ

๑๑๓ หนวยงาน องคกรมหาชน ๑ หนวยงาน องคกรอสระตามรฐธรรมนญ ๑ หนวยงาน และรฐวสาหกจ ๔๓ หนวยงาน ทมา : สานกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวดนราธวาส

(๑๒)

ศาลากลางจงหวดนราธวาสตงอยทศนยราชการ หมท ๙ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมองนราธวาส

จงหวดนราธวาส เปนอาคารคอนกรตเสรมเหลก สง ๕ ชน กอสรางเมอป พ.ศ. ๒๕๔๙ โดยใชงบยทธศาสตรการพฒนาจงหวดปงบประมาณ ๒๕๔๙ และไดรบพระมหากรณาธคณจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ เสดจฯวางศลาฤกษ เมอวนท ๒๗ กนยายน พ.ศ. ๒๕๔๙ และทรงเปนประธานเปดอาคารเมอวนท ๒๓ กนยายน พ.ศ. ๒๕๕๑

สาหรบอาคารศาลากลางจงหวดหลงเดม ซงตงอยถนนพชตบารง อาเภอเมองนราธวาส (วางศลาฤกษ เมอวนศกรท ๓ เดอน พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๐๖ ขน ๑๑ คา เดอน ๖ ปเถาะ จ.ศ. ๑๓๒๕ เวลา ๑๒.๐๕ น. โดย ฯพณฯ พลเอกประภาส จารเสถยร รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย เปนประธาน เมอกอสรางแลวเสรจ ไดมพธเปดอาคารศาลากลางจงหวด เมอวนจนทรท ๒๓ เดอน มนาคม พ.ศ. ๒๕๐๗ ขน ๑๐ คา เดอน ๕ ปมะโรง จ.ศ. ๑๓๒๖ โดย ฯพณฯ นายทว แรงขา รฐมนตรชวยวาการกระทรวงมหาดไทย เปนประธาน ปจจบนใชเปนพพธภณฑจงหวดโดยมอบหมายสานกงานวฒนธรรมจงหวดนราธวาส เปนผรบผดชอบ ๒.๒ การเมอง

จงหวดนราธวาสมสมาชกสภาผแทนราษฎรจานวน ๔ คน สมาชกวฒสภาแบบเลอกตง ๑ คน ทมา : สานกงานคณะกรรมการการเลอกตงประจาจงหวดนราธวาส

ภาคท ๓ : เศรษฐกจและอาชพ

๓.๑ เศรษฐกจ เศรษฐกจโดยทวไปของจงหวดนราธวาสยงคงขนอยกบผลผลตทางดานการเกษตร ซงมมลคา

๓๑,๖๔๐ ลานบาท สวนภายนอกการเกษตรมมลคา ๒๔,๒๐๑ ลานบาท ซงเมอรวมแลวทาใหผลตภณฑ มวลรวมจงหวดป พ.ศ. ๒๕๕๓ (Gross Provincial Product – GPP) มมลคาเทากบ ๕๕,๘๔๑ลานบาท เมอเทยบกบป พ.ศ.๒๕๕๒ มมลคาเทากบ ๔๘,๓๕๗ ลานบาท เพมขน ๗,๔๘๔ ลานบาท

โครงสรางเศรษฐกจจงหวดนราธวาส(จากขอมล GPP ณ ราคาประจาปเฉลยรอบ ๕ ปทผานมา) ขนอยกบภาคการเกษตร ภาคการศกษา การใชจายภาครฐ ภาคการคา และภาคการผลต เปนสาคญตามลาดบ อาชพหลกดานการเกษตร ไดแก การทาสวนยางพารา สวนมะพราว ผลไมตาง ๆ การทานา การประมง และการเลยงสตว

GROSS PROVINCIAL PRODUCT AT CURRENT MARKET PRICES 0312 NARATHIWAT (Millions of Baht)

2003 2004 2005 2006r 2007r 2008r 2009p 2010p1 Agriculture 13,572 15,262 18,034 23,866 26,564 29,075 26,815 31,640 1 Agriculture, Hunting and Forestry 12,861 14,749 17,525 23,075 25,813 28,162 25,803 30,530 2 Fishing 712 513 508 791 751 913 1,013 1,110 Non-Agriculture 14,361 16,351 17,408 18,607 19,652 20,832 21,541 24,201 3 Mining and Quarrying 178 195 214 213 203 200 209 207 4 Manufacturing 1,379 1,517 1,589 1,899 2,166 2,212 1,868 2,272 5 Electricity, Gas and Water Supply 325 358 321 338 335 325 397 416 6 Construction 978 906 837 918 982 1,386 1,455 1,747 7 Wholesale and Retail Trade; Repair of Motor Vehicles, Motorcycles and

Personal and Household Goods 4,081 4,468 4,432 4,271 4,416 4,531 4,296 4,283 8 Hotels and Restaurants 290 212 169 154 150 176 201 220 9 Transport, Storage and Communications 872 924 982 1,240 983 1,107 1,160 1,155 10 Financial Intermediation 362 441 510 600 577 719 707 854 11 Real Estate, Renting and Business Activities 1,238 1,259 1,282 1,292 1,295 1,292 1,335 1,289 12 Public Administration and Defence; Compulsory Social

1,490

2,081

2,711

2,971

3,164

3,039

3,547

4,729

13 Education 2,172 2,765 3,016 3,239 3,778 4,147 4,435 4,830 14 Health and Social Work 630 846 955 1,097 1,235 1,341 1,553 1,804 15 Other Community, Social and Personal Services Activities

329 343 352 338 330 319 337 357

16 Private Households with Employed Persons 37 38 38 38 39 40 41 40 Gross Provincial Product (GPP) 27,933 31,612 35,441 42,473 46,215 49,907 48,357 55,841 GPP Per capita (Baht) 39,408 44,144 49,046 58,056 62,284 66,248 63,180 71,786 Population (1,000 persons) 709 716 723 732 742 753 765 778

(๑๔) GROSS PROVINCIAL PRODUCT AT CONSTANT 1988 PRICES

0312 NARATHIWAT (Millions of Baht) 2003 2004 2005 2006r 2007r 2008r 2009p 2010p1

Agriculture 8,810 8,632 8,675 8,805 8,898 8,428 8,591 8,101 1 Agriculture, Hunting and Forestry 8,457 8,361 8,390 8,337 8,406 7,801 7,937 7,404 2 Fishing 353 271 285 468 492 626 654 697 Non-Agriculture 7,656 8,184 8,367 8,530 8,550 8,710 9,009 9,594 3 Mining and Quarrying 84 85 84 89 78 66 74 70 4 Manufacturing 714 687 686 689 732 715 695 730 5 Electricity, Gas and Water Supply 267 273 257 262 273 286 305 321 6 Construction 457 411 366 380 393 505 558 641 7 Wholesale and Retail Trade; Repair of Motor Vehicles, Motorcycles and

Personal and Household Goods 2,276 2,378 2,291 2,120 2,135 2,067 1,983 1,974 8 Hotels and Restaurants 135 100 81 75 68 75 90 98 9 Transport, Storage and Communications 822 874 967 1,193 959 1,065 1,128 1,074 10 Financial Intermediation 200 237 263 295 278 326 321 376 11 Real Estate, Renting and Business Activities 801 836 865 889 896 915 950 936

12 Public Administration and Defence; Compulsory Social 616

786

966

979

1,020

930

1,042

1,361

13 Education 821 989 996 1,005 1,132 1,172 1,222 1,302 14 Health and Social Work 266 326 347 368 405 417 464 527 15 Other Community, Social and Personal Services Activities

180 184 183 172 166 156 164 169

16 Private Households with Employed Persons 17 17 16 16 16 16 15 15 Gross Provincial Product (GPP) 16,466 16,815 17,042 17,334 17,448 17,138 17,600 17,694 ทมา : สานกงานคลงจงหวดนราธวาส

เมอเปรยบเทยบผลตภณฑรายจงหวดตอหวทง ๗๗ จงหวดโดยรวมกรงเทพมหานครแลว จงหวดนราธวาสมรายไดประชากรหรอผลตภณฑจงหวดตอหว (GPP per Capita 2010p1) เทากบ ๗๑,๗๘๖ บาท อยในลาดบท ๔๙ ของประเทศ แตหากเปรยบเทยบเฉพาะ ๑๔ จงหวดภาคใต จะอยลาดบท ๑๒ โดยลาดบ ท ๑๔ ลาดบสดทายคอจงหวดปตตานมผลตภณฑจงหวดตอหว (GPP per Capita 2010p1) เทากบ ๖๔,๑๕๗ บาท

GRP, GPP, PER CAPITA AT CURRENT MARKET PRICES AND POPULATION IN THE YEAR 2010p1

NO. PROVINCE GRP 2010p1 POPULATION

2010p1 PER CAPITA 2010p1

(Millions of

Baht) (1,000 Persons) (Baht)

1 0301 PHUKET 78,964 301 262,529 2 0304 PHANGNGA 37,546 268 139,878 3 0302 SURAT THANI 139,410 1,010 138,034 4 0305 KRABI 54,663 398 137,497 5 0308 SONGKHLA 174,301 1,464 119,041 6 0306 CHUMPHON 55,421 510 108,589 7 0303 RANONG 19,887 190 104,625 8 0311 TRANG 69,365 689 100,740 9 0309 SATUN 29,136 292 99,624 10 0310 YALA 46,098 487 94,611 11 0307 NOKHON SI THAMMARAT 139,906 1,731 80,816 12 0312 NARATHIWAT 55,841 778 71,786

สานกงานคลงจงหวดนราธวาส : ทมา

(๑๕)

ผลตภณฑจงหวดตอหว (GPP)ป ๒๕๕๓

NO PROVINCE GPP PER CAPITA 2010p1 ( Baht )

NO PROVINCE GPP PER CAPITA 2010p1 ( Baht )

1 0403 RAYONG 1,052,575 39 0505 SUPHAN BURI 81,670 2 0704 SAMUT SAKHON 692,525 40 0506 SAMUT SONGKHRAM 81,581 3 0606 PHRA NAKHON SRI AYUTHAYA 620,773 41 0307 NAKHON SI THAMMARAM 80,816 4 0702 SAMUT PRAKAN 528,899 42 0405 CHANTHABURI 80,734 5 0401 CHON BURI 441,062 43 0210 NAKHON SAWAN 80,498 6 0701 BABGKOK MATROPOLIS 365,619 44 0406 NAKHON NAYOK 80,041 7 0402 CHACHOENGSAO 361,569 45 0213 UTHAI THANI 77,374 8 0703 PATHUM THANI 349,157 46 0202 LAMPANG 72,521 9 0601 SARABURI 272,467 47 0216 PHICHIT 72,149

10 0301 PHUKET 262,529 48 0203 UTTARADIT 72,009 11 0407 PRACHINBURRI 165,892 49 0312 NARATHIWAT 71,786 12 0207 LAMPHUN 160,500 50 0103 LOEI 70,127 13 0705 NAKHON PATHOM 152,225 51 0408 SA KAEO 69,091 14 0501 RATCHABURI 151,631 52 0313 PHATTHALUNG 65,750 15 0304 PHAGNGA 139,878 53 0205 CHIA RAI 65,221 16 0302 SURAT THANI 138,034 54 0314 PATTANI 64,157 17 0305 KRABI 137,497 55 0214 SUKOTHAI 61,912 18 0503 PHACHUAP KHIRI KHAN 131,574 56 0109 NAKHON RATCHASIMA 61,136 19 0504 PHETCHABURI 129,586 57 0209 PHAYAO 57,372 20 0706 NONTHABURI 127,048 58 0208 NAN 54,701 21 0212 KAM PHAENG PHET 120,164 59 0204 MAE HONG SON 53,079 22 0308 SONGKHLA 119,041 60 0102 UDON THANI 52,012 23 0602 SINGBURI 111,530 61 0105 MUKDAHAN 49,416 24 0306 CHUMPHON 108,589 62 0206 PHRAE 48,937 25 0303 RANONG 104,625 63 0108 KALASIN 47,358 26 0502 KANCHANABURI 104,022 64 0110 CHAIYAPHUM 46,922 27 0311 TRANG 100,740 65 0104 NONG KHAI 45,049 28 0309 SATUN 99,624 66 0112 UBON RATCHATHANI 44,950 29 0404 TRAT 98,632 67 0113 ROI ET 43,920 30 0605 LOP BURI 95,412 68 0116 MAHA SARAKHAM 41,593 31 0310 YALA 94,611 69 0107 SAKON NAKHON 41,581 32 0603 CHAI NAT 90,424 70 0114 BURI RAM 40,114 33 0604 ANG THONG 87,410 71 0111 YASOTHON 38,722 34 0201 CHIANG MAI 86,212 72 0106 NAKHON PHANOM 38,688 35 0215 TAK 82,997 73 0115 SURIN 38,681 36 0217 PHETCHABUN 82,902 74 0118 NONG BUA LAM PHU 36,734 37 0211 PHITSANULOK 82,817 75 0117 SI SA KET 36,142 38 0101 KHON KAEN 82,211 76 0119 AM NIT CHAREON 35,986

ทมา : สานกงานคลงจงหวดนราธวาส

(๑๖) ภาวะการคลงจงหวดนราธวาส (๑)ผลการเกบภาษอากร รายหนวยจดเกบประจาเดอนตลาคม ๒๕๕๔ – มกราคม ๒๕๕๕ โดยขอมลจากสานกงานสรรพากรพนทนราธวาสปรากฏผลการจดเกบภาษ ดงน

สง-ตา/ปกอน สง-ตา/ประมาณการ

ประเภทภาษ ผลจดเกบ

ปงบประมาณ ๒๕๕๕

ผลจดเกบปงบประมาณ

๒๕๕๔

ประมาณการปงบประมาณ

๒๕๕๕ เงน รอยละ เงน รอยละ

เมองนราธวาส ๔๔.๐๐๒ ๔๙.๓๒๕ ๔๘.๐๐๒ -๕.๓๒๓ -๑๐.๗๘ -๔.๐๐๐ -๘.๓๓ สไหงโก-ลก ๒๗.๑๒๔ ๒๘.๓๒๐ ๓๑.๓๙๔ -๑.๑๙๖ -๔.๒๒ -๔.๒๗๐ -๑๓.๖๐

ระแงะ ๕.๒๑๕ ๔.๓๙๙ ๕.๑๙๗ ๐.๘๑๖ ๑๘.๕๕ ๐.๐๑๘ ๐.๓๕ รอเสาะ ๘.๒๘๙ ๙.๗๕๒ ๑๐.๗๙๑ -๐.๙๒๓ -๙.๔๖ -๑.๙๖๒ -๑๘.๑๘ ตากใบ ๔.๗๘๗ ๕.๒๑๙ ๕.๒๕๗ -๐.๔๓๒ -๘.๒๘ -๐.๔๗๐ -๘.๙๔

สไหงปาด ๑.๒๕๑ ๑.๓๑๐ ๑.๗๑๖ -๐.๐๕๙ -๔.๕๐ -๐.๔๖๕ -๒๗.๑๐ บาเจาะ ๒.๐๓๗ ๒.๖๗๙ ๒.๘๑๗ -๐.๖๔๒ -๒๓.๙๖ -๐.๗๘๐ -๒๗.๖๙ แวง ๐.๙๘๕ ๑.๑๔๓ ๑.๑๖๕ ๐.๑๕๘ -๑๓.๘๒ -๐.๑๘๐ -๑๕.๔๕ ยงอ ๐.๙๘๘ ๑.๒๕๔ ๑.๓๖๗ -๐.๒๖๖ -๒๑.๒๑ -๐.๓๗๙ ๒๗.๗๒

จะแนะ ๐.๕๑๕ ๐.๗๙๔ ๐.๘๖๒ -๐.๒๗๙ -๓๕.๑๔ -๐.๓๔๗ -๔๐.๒๖ เจาะไอรอง ๒.๓๓๒ ๑.๐๙๘ ๒.๒๒๐ ๑.๒๓๔ ๑๑๒.๓๙ ๐.๑๑๒ ๕.๐๕ ศรสาคร ๐.๗๒๒ ๐.๖๘๕ ๐.๖๔๖ ๐.๐๓๗ ๕.๔๐ ๐.๐๗๖ ๑๑.๗๖ สครน ๐.๕๓๙ ๐.๔๒๘ ๐.๕๖๖ ๐.๑๑๑ ๒๕.๙๓ -๐.๐๒๗ -๔.๗๗ สพท ๐.๐๐๐ ๐.๓๖๑ ๐.๐๐๐ -๐.๓๖๑ -๑๐๐.๐๐ - -

รวมสรรพากร ๙๙.๓๒๖ ๑๐๖.๗๖๗ ๑๑๒.๐๐๐ -๗.๔๔๑ -๖.๙๗ -๑๒.๖๗๔ -๑๑.๓๒ หนวยงานอน ๘๒.๑๘๑ ๗๒.๘๔๓ ๗๘.๖๕๘ ๙.๓๓๘ ๑๒.๘๒ ๓.๕๒๓ ๔.๔๘ รวมทงสน ๑๘๑.๕๐๗ ๑๗๙.๖๑๐ ๑๙๐.๖๕๘ ๑.๘๙๗ ๑.๐๖ -๙.๑๕๑ -๔.๘๐

หมายเหต: หนวยลานบาท ทมา : สานกงานสรรพากรพนทนราธวาส

๑๗) (

(๒) ผลการจดเกบภาษสรรพสามตโดยขอมลจากสานกงานสรรพสามตพนทนราธวาส ปรากฏผลการจดเกบภาษสรรพสามต ดงน

เปรยบเทยบปทแลว สง/ตา

เปรยบเทยบเปาหมาย สง/ตา ประเภทรายได เกบไดจรง เกบไดปทแลว

จานวน รอยละ เปาหมาย

จานวน รอยละ ๑.นามน-ผลตภณฑนามน ๑,๐๕๔,๕๐๑.๐๐ ๗๙๐,๑๘๘.๑๐ ๒๖๔,๓๑๒.๙๐ ๓๓.๔๕ ๐.๐๐ ๑,๐๕๔,๕๐๑.๐๐ ๐.๐๐ ๒.ยาสบ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๓.สรา ๖๗๑,๘๕๗.๐๐ ๖๕๒,๕๑๓.๐๐ ๑๙,๓๔๔.๐๐ ๒.๙๖ ๖๘๖,๐๐๐.๐๐ -๑๔,๑๔๓.๐๐ -๒.๐๖ ๔.เบยร ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๕.รถยนต ๐.๐๐ ๖๘,๔๔๐.๐๐ ๖๘,๔๔๐.๐๐ -๑๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๖.เครองดม ๑๘๖,๓๑๐.๒๐ ๑๒๘,๓๖๐.๕๕ ๕๖,๘๔๙.๖๕ ๔๔.๐๒ ๑๓๔,๐๐๐.๐๐ ๕๒,๓๑๐.๒๐ ๓๙.๐๔ ๗.เครองไฟฟา ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๘.รถจกรยานยนต ๓๔,๓๒๖.๐๐ ๐.๐๐ ๓๔,๓๒๖.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๓๔,๓๒๖.๐๐ ๐.๐๐ ๙.แบตเตอร ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๑๐.สถานบรการ-สนามมา ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๑๑.สถานบรการ-สนามกอลฟ

๑๗,๔๖๑.๐๐ ๑๕,๒๓๕.๐๐ ๒,๒๒๖.๐๐ ๑๔.๖๑ ๑๔,๐๐๐.๐๐ ๓,๔๖๑.๐๐ ๒๔.๗๒

๑๒.ผลตภณฑเครองหอมและเครองสาอาง

๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐

๑๓.แกวและเครองแกว ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๑๔.พรม ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๑๕.ไพ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๑๖.เรอ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๑๗.สารทาลายชนบรรยากาศ

๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐

๑๘.หนออน-หนแกรนต ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐

๐.๐๐

๑๙.ไนทคลบและดสโกเธค ๒๐๙,๙๘๑.๐๐ ๒๑๘,๖๓๓.๐๐ -๘,๖๕๒ -๓.๙๖ ๒๒๘,๐๐๐ -๑๘,๐๑๙ -๗.๙๐ ๒๐.สถานอาบนาหรออบตวและนวด

๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐

๒๑.การออกสลากกนแบง ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๒๒.กจการโทรคมนาคม ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๐.๐๐ ๒๓.รายไดเบดเตลด ๔,๕๑๕,๒๐๔.๗๐ ๓,๗๐๓,๓๔๐.๙๗ ๘๑๑,๘๖๓.๗๓ ๒๑.๙๒ ๓,๖๘๓,๑๐๐.๐๐ ๘๓๒,๑๐๔.๗๐ ๒๒.๕๙

รวมทงสน ๖,๖๘๙,๖๔๐.๙๐ ๕,๕๗๗,๗๑๐.๖๒ ๑,๑๑๑,๙๓๐.๒๘ ๔,๗๔๕,๑๐๐.๐๐ ๑๙.๙๔ ๑,๙๔๔,๕๔๐.๙๐ ๔๐.๙๘

ทมา : สานกงานสรรพสามตพนทนราธวาส

งบประมาณทไดรบจดสรร เปรยบเทยบ ๓ ป

หนวย : ลานบาท ทมา : สานกงานคลงจงหวดนราธวาส ( *ขอมล ณ. ๑๐ สงหาคม ๒๕๕๕ )

ปงบประมาณ งบประจาป งบลงทน รวม ๒๕๕๓ ๗,๐๘๒.๗๙ ๓,๑๘๒.๐๒ ๑๐,๖๙๑.๘๑ ๒๕๕๔ ๘,๗๕๓.๘๗ ๓,๘๖๗.๐๑ ๑๒,๖๒๐.๘๘ ๒๕๕๕ ๘,๓๘๒.๓๔* ๒,๓๐๙.๕๙* ๑๐,๖๙๑.๙๓*

(๑๘) ๓.๒อาชพของประชากร

๓.๒.๑ภาคเกษตรกรรม จงหวดนราธวาสม เ นอทท งหมด ๒ ,๘๕๓ ,๗๒๐ .๕๐ไร แบงเปนเ นอทถอครอง ๑ ,๘๐๙ ,๙๘๓ ไร คดเปนรอยละ ๖๓.๓๕ ของเนอททงหมด ในจานวนนเปนเนอทถอครองเพอการเกษตร ๑,๖๑๘,๒๓๙.๕๐ ไร คดเปนรอยละ ๕๖.๗๑ ของเนอททงหมด และในจานวนเนอทถอครองเพอการเกษตรเปนเนอททาการการเกษตรจานวน ๑ ,๕๖๒ ,๕๕๓ ไร หรอรอยละ ๕๔ .๗๕ ของเนอททงหมดและเนอท อนๆ จานวน ๑,๐๔๓,๗๓๗.๕๐ไร คดเปนรอยละ ๓๖.๕๗ ของเนอททงหมดในปการเพาะปลก พ.ศ.๒๕๕๔พนทการเพาะพชเศรษฐกจทสาคญ (ทมา : ขอมลพนฐานการเกษตรจงหวดนราธวาส ป ๒๕๕๔)ดงน

ขอมลอาชพภาคการเกษตร

ทมา : สานกงานเกษตรจงหวดนราธวาส

ประเภท ภาคการเกษตร

พนทเพาะปลก (ไร)

ผลผลตตอไร (ก.ก.)

ผลผลตรวม (ตน) ราคาจาหนายประมาณ(บาทตอกโลกรม)

๑ .ยางพารา ๙๗๘,๓๗๐ ๒๓๔ ๑๙๕,๔๕๖.๔๓ ๑๐๔.๐๐ ๒. ขาวนาป ๑๑๒,๖๘๘ ๓๙๑ ๔๒,๕๒๙.๘๗ ๑๒.๐๐ ๓. ลองกอง ๗๕,๘๘๑ ๓๗๗ ๔,๒๕๑.๐๐ ๒๒.๐๐ ๔. ปาลมนามน ๔๔,๖๘๖ ๑,๔๘๕ ๓๕,๘๒๘.๘๒ ๔.๒๓ ๕. มะพราว ๔๐,๘๐๘ ๕๗๑ ๒๒,๐๓๒.๐๐ ๑๔.๐๐ ๖. เงาะ ๓๒,๑๑๔ ๔๕๗ ๓,๖๕๘.๒๒ ๑๓.๐๐ ๗. ทเรยน ๓๑,๙๖๒ ๘๑๓ ๘,๕๐๓.๒๙ ๒๓.๐๐ ๘. มงคด ๒๕,๕๔๑ ๔๐๖ ๒,๒๒๔.๐๐ ๑๔.๐๐ ๙. สละ ๒,๘๑๓ ๘๖๐ ๒,๐๖๘.๖๒ ๓๘.๐๐ ๑๐. พชไรและพชผก ๑๗,๒๙๕ ๑,๘๖๒ ๓๒,๒๐๓.๗๗ ๑๒.๐๐

( ขอมล ณ ๒๗ สงหาคม ๒๕๕๕ )

๓.๒.๑.๑พชทสาคญ (๑)ยางพาราเปนพชเศรษฐกจทสาคญอนดบหนงของจงหวดในป ๒๕๕๔เนอทปลกทงจงหวด ๙๗๘,๓๗๐ ไร โดยผลผลตรวมทงจงหวด ๑๙๕,๔๕๖.๔๓ เฉลยผลผลต ๒๓๔ กโลกรม ตอไร อาเภอทปลกยางพารามากทสดไดแก อาเภอศรสาคร อาเภอรอเสาะ อาเภอจะแนะ ตามลาดบ

(๑๙)

(๒) ขาวนาป เนอทถอครองการทานา รวมทงจงหวด จานวน๑๖๒,๙๓๑ไรแบงเปนเนอท ทานาจรง ๑๑๒,๖๘๘ ไร เนอทนาราง ๖๔,๐๕๓ ไรโดยผลผลตรวมทงจงหวดประมาณ ๔๒,๕๒๙.๘๗ตน ผลผลตตอไรทงจงหวด ๓๙๑ กโลกรม อาเภอททานามากทสด ไดแก อาเภอตากใบ อาเภอบาเจาะ และอาเภอ รอเสาะ ตามลาดบ

(๓) ลองกอง เปนพชเศรษฐกจทเปนเอกลกษณและสรางชอเสยงใหกบจงหวดนราธวาส นอกเหนอจากการสรางรายไดอยางมากแตละปใหแกเกษตรกรเจาของสวน โดยในป ๒๕๕๔จงหวดนราธวาส มเนอทปลกทงจงหวด ๗๕,๘๘๑ ไร ผลผลตตอไรทงจงหวด ๓๗๗ กโลกรม อาเภอทปลกลองกองมากทสด ไดแก อาเภอระแงะ อาเภอสไหงปาด และอาเภอศรสาคร ตามลาดบ

(๔) ปาลมนามน เนอทปลกทงจงหวด ๔๔,๖๘๕.๕๐ ไร ผลผลตรวมทงจงหวด ๓๕,๘๒๘.๘๒ ตน ผลผลตตอไรทงจงหวด ๑,๕๘๕ กโลกรม

อาเภอทปลกปาลมนามนมากทสด ไดแก อาเภอเมองนราธวาส อาเภอเจาะไอรอง อาเภอบาเจาะ ตามลาดบ

(๕) มะพราว เนอทปลก ทงจงหวด ๔๐,๘๐๘ ไร ผลผลตรวมทงจงหวด ๒๒,๐๓๒ ตน ผลผลตตอไรทงจงหวด ๕๗๑ กโลกรม

อาเภอทปลกมะพราวมากทสด ไดแก อาเภอตากใบ อาเภอเมองนราธวาส อาเภอบาเจาะ ตามลาดบ

(๖) เงาะ เนอทปลก ทงจงหวด ๓๒,๑๑๔ ไร ผลผลตรวมทงจงหวด ๓,๖๕๘.๒๒ ตน ผลผลตตอไร ทงจงหวด ๔๕๗ อาเภอ

ทปลกเงาะมากทสดไดแก อาเภอระแงะ อาเภอสไหงปาด อาเภอสครน ตามลาดบ

(๗) ทเรยน เนอทปลก ทงจงหวด ๓๑,๙๖๒ ไร ผลผลตรวม ทงจงหวด ๘,๕๐๓.๒๙ ตน ผลผลตตอไร ทงจงหวด ๘๑๓ กโลกรม อาเภอ

ทปลกทเรยนมากทสด ไดแก อาเภอระแงะ อาเภอศรสาคร และอาเภอสไหงปาด ตามลาดบ

(๘) มงคด เนอทปลก ทงจงหวด ๒๕,๕๔๑ ไร ผลผลตรวม ทงจงหวด ๒,๒๒๔ ตน ผลผลตตอไร ทงจงหวด ๔๐๖ กโลกรม อาเภอ ทปลกมงคดมากทสด ไดแก อาเภอสไหงปาด อาเภอระแงะ และอาเภอแวง ตามลาดบ

(๙) สละ เนอทปลก ทงจงหวด ๒,๘๑๓ ไร ผลผลตรวม ทงจงหวด ๒,๐๖๘.๖๒ ตน ผลผลตตอไร ทงจงหวด ๘๖๐ กโลกรม อาเภอทปลกสละมากทสด ไดแก อาเภอระแงะ อาเภอสไหงปาด ตามลาดบ

(๑๐) พชไรและพชผก เนอทปลกพชไรทงจงหวด๖,๐๙๖ไร ผลผลตรวม ทงจงหวด ๑๔,๑๘๕.๖๕ ตน ทารายไดใหกบจงหวดมลคาประมาณปละ ๑๒๔.๓๘ ลานบาท พชไรทเกษตรกรนยมปลกมาก ไดแก ออย สบปะรด มนเทศ มนสาปะหลง ถวลสงและ ถวปนหย ตามลาดบและอาเภอทมการเกษตรปลกพชไรมากทสด ไดแก อาเภอระแงะ อาเภอรอเสาะ และอาเภอ สไหงโก-ลก ตามลาดบ

(๒๐)

เนอทปลกพชผกทงจงหวด ๑๑,๑๙๙ ไร ผลผลตรวมทงจงหวด ๑๘,๐๑๘.๑๒ตน ทารายไดใหกบจงหวดมลคาประมาณปละ ๒๔๘.๒๕ ลานบาทพชผกทเกษตรกรนยมปลกมากทสด ไดแก แตงโม ขาวโพดหวาน ถวฝกยาว แตงกวาและอาเภอทมการปลกพชผกมากทสด ไดแก อาเภอระแงะอาเภอเมองนราธวาสและอาเภอตากใบ ๓.๒.๑.๒ ดานปศสตว เกษตรกรทเลยงสตวเศรษฐกจในจงหวดนราธวาสทขนทะเบยนไวกบกรมปศสตว จานวน ๓๐,๑๗๒ ครวเรอน สตวเลยงประกอบดวย โค กระบอ แพะ แกะ สกร ไก เปด และสตวอนๆ เชนชาง มา หาน ไกงวง นกกระทา สวนใหญเปนการเลยงเพอบรโภคในครวเรอนและทเหลอจงขายเปนรายไดเสรมซงถอวาสอดคลองกบวถชวตตามภมสงคมคตธรรมขนบธรรมเนยมประเพณการดารงชพในภมภาคนทาใหสตวเลยงมปรมาณไมเพยงพอกบความตองการบรโภคตองอาศยการนาเขาจากจงหวดภาคใตตอนบนหรอภาคอน (๑) โคเนอ สวนใหญเปนโคพนธพนเมองและปจจบนเรมเลยงโคเนอพนธลกผสมจานวนมากและมแนวโนมทจะมมากกวาโคพนธพนเมอง เนองจากการเลยงในระยะเวลาสนกวาและการนาเขามาจากทอนโดยนยมเลยงในลกษณะโคมน ( เปนการขนโคให อวนแลวขายโดยมไดมองถงสภาพของคณภาพเนอ ) มปรมาณทงหมด ๖๑,๑๐๘ ตว จานวนเกษตรกร ๑๕,๐๔๖ ราย

(๒) กระบอ สวนใหญเปนการเลยงปลอยตามธรรมชาตในพนทปาพร โดยใหผสมพนธกนเอง ตามธรรมชาตเปนพนธกระบอปลกทงหมด สาหรบอาเภอทมการเลยงจานวนมากไดแก อาเภอตากใบ อาเภอ สไหงโก-ลก อาเภอบาเจาะและอาเภอยงอ จานวนทงหมด๕,๙๗๖ ตวจานวนเกษตรกร ๑๑๕ ราย

(๓) สกร พนทเลยงมากไดแก อาเภอสไหงโก-ลก อาเภอตากใบ อาเภอเมองนราธวาส และอาเภอ

สไหงปาด มจานวน ๗,๖๘๖ ตว เกษตรกร ๔๐๘ รายสวนใหญเปนเกษตรกรรายยอยเลยงขายในพนทเขตหมบาน และอาเภอของตนเอง ซงไมเพยงพอตอการบรโภคตองนาเขาจากทองทอน

(๔) แพะ แกะ เปนสตวเลยงทคกบวถชวตของพนองชาวไทยมสลมในจงหวดนราธวาสแตเปนการเลยงแบบปลอยตามธรรมชาตเพอใชประโยชนในการประกอบพธกรรมทางศาสนาสงคมและวฒนธรรม ซงปจจบนจงหวดไดใหความสาคญและสงเสรมใหมการเลยงเพมมากขนเพอสนองความตองการของประชากรในพนท สาหรบปรมาณแพะ แกะ ในพนทจงหวดนราธวาสมแนวโนมเพมขนทงน เนองจากไดสงเสรมการเลยงพรอมดวยมโครงการตางๆทรฐใหการสนบสนนเชน โครงการแพะฮาลาล โครงการแพะเชงพาณชย และแกะ ฮาลาล เปนตน จานวนแพะในพนทจงหวดนราธวาส๒๘,๐๕๐ ตวจานวนเกษตรกร ๕,๔๖๑ รายจานวนแกะ ๒,๖๔๖ ตว จานวนเกษตรกร ๔๖๒ ราย

(๕) ไก เกษตรกรสวนใหญเลยงเพอบรโภคในครวเรอน เปนการเลยงแบบหลงบานและทเหลอจงจาหนายซงปจจบนไกพนธพนเมองเปนทนยมและความตองการของตลาดเปนอยางมาก สาหรบปรมาณการเลยงไก สามารถแบงไดดงน ไกพนเมองจานวน ๕๐๔,๖๑๑ ตวเกษตรกร ๒๕,๙๙๔ ราย ไกเนอ จานวน ๗๙,๐๖๔ ตวจานวนเกษตรกร ๔๓๔ ราย

(๖) เปดสวนใหญเปนเปดเทศหรอเปดชวาโดยเลยงแบบปลอยหลงบานตามธรรมชาต เลยงไวเพอบรโภคภายในครวเรอน ทเหลอจงจาหนายโดยปรมาณการเลยงเปดแบงเปดเทศจานวน ๑๗๓,๒๑๘ ตว เกษตรกร ๑๒,๐๒๕ ราย เปดไข ๔๐,๘๘๕ ตว เกษตรกร ๒,๗๕๗ ราย

(๒๑)

๓.๒.๑.๓ ดานประมง จงหวดนราธวาสมราษฎรทประกอบอาชพประมงจานวน ๘,๓๕๓ครวเรอน มพนททมศกยภาพใน

การเพาะเลยงสตวนาประมาณ ๖,๐๐๐ไร ซงกระจายทง ๑๓ อาเภอ โดยทวไปราษฎรในพนทจงหวดนราธวาสมความสนใจในการเพาะเลยงสตวนาทงดานการเพาะเลยงปลานาจดการเพาะเลยงปลานากรอยและการเลยงกงทะเล โดยปลานาจดทนยมเลยงไดแก ปลาดก ปลานล ปลาตะเพยน ปลาทบทม ปลาแรด ปลายสก ปลาจาระเมดนาจดและปลาสวาย ปลานากรอยทนยมเลยงไดแก ปลากะพงขาว ปลากะพงแดง และปลากะรง(เกา) สวนกงทะเลทนยมเลยงไดแก กงขาวและกงกลาดา

การทาการประมงทะเลในปจจบนสวนใหญจะทาบรเวณชายฝง ในเขตทองทอาเภอเมองนราธวาส และอาเภอตากใบ โดยมพนทความยาวชายฝง ๕๙ กโลเมตร มราษฎรทประกอบอาชพทาการประมงทะเลจานวน ๓,๓๒๑ ครวเรอน ๑๒,๗๗๑ คน เรอประมงจงหวดนราธวาสมทงหมด ๑,๓๑๖ ลา โดยมประเภทเรอทาการประมงดงน เรอประมงพนบาน จานวน ๑,๒๖๔ ลา เรอประมงพาณชย จานวน ๕๒ ลา ประมงทะเล ดานการทาประมงทะเล โดยรวมหดตว เปนผลจากเดอนนเปนชวงฤดมรสม ประกอบกบอปทานสตวทะเลไดรบผลกระทบจากภาวะโลกรอน ทาใหปรมาณสตวนาทขนทา ณ ทาเทยบเรอประมงนราธวาสในเดอนน จานวน ๑,๓๘๖.๑๐ ตน หดตวรอยละ ๓๑.๕๑ เมอเทยบกบเดอนเดยวกนในปทผานมา หากยงคงเพยงพอตอความตองการบรโภค สงผลใหราคาสตวนาขนทาสวนใหญทรงตว และบางประเภทปรบตวลดลง ไดแก ปลาท และกง ดงนนมลคาสตวนาขนทา ณ ทาเทยบเรอประมงนราธวาส มจานวน ๕๔.๓๕ ลานบาท เมอเทยบกบเดอนเดยวกนในปทผานมาหดตวรอยละ ๓๑.๒๓

๓.๒.๒ นอกภาคเกษตรกรรม ๓.๒.๒.๑ เหมองแรและยอยหน แรทสาคญไดแก หนแกรนตและดนขาว ขอมล ณ เดอนมถนายน ๒๕๕๕ ปรมาณการผลตแรหนแกรนต ณ เดอนมถนายน ๒๕๕๕ มจานวน ๔๕,๑๖๕.๖๐ เมตรกตน หดตวรอยละ ๓๗.๗๗ เมอเทยบกบเดอนเดยวกนในปทผานมาเนองจากไมมโครงการกอสรางของภาครฐบาลเขามาสนบสนน ในสวนของดนขาว ณ เดอนมถนายน ๒๕๕๕ มจานวน ๕๙๐ เมตรกตน ขยายตวรอยละ ๔๗.๕ เนองจากปรมาณความตองการอปสงคของตลาดยงมอยางตอเนอง สอดคลองกบการขยายตวของการกอสราง

๓.๒.๒.๒ อตสาหกรรมการผลต มประชากรทประกอบธรกจโรงงานแยกตามหมวดอตสาหกรรมโดยในป พ.ศ.๒๕๕๒ มโรงงานทไดรบอนญาตประกอบกจการ จานวน ๔ โรง เงนลงทน ๓๐,๖๐๐,๐๐๐ บาท คนงานจานวน ๑๖ คน แจงเลกประกอบกจการ จานวน ๑๙ โรง เงนลงทน ๙๐,๗๖๕,๕๐๐ บาท คนงาน ๑๙๑คน เมอเทยบกบป พ.ศ.๒๕๕๓ โรงงานทไดรบอนญาตประกอบกจการ ๒ โรง เงนลงทน ๒,๐๕๐,๐๐๐บาท คนงาน ๗๙ คน

ภาคอตสาหกรรมการผลตโดยรวมชะลอตวพจารณาจากผลการจดเกบภาษมลคาเพมอตสาหกรรม เมอเทยบกบเดอนเดยวกนในปทผานมา ขยายตวรอยละ ๓๑.๒๕ ในอตราทลดลงจากรอยละ ๓๓.๕๙ ในเดอนทผานมาจากการชะลอตวของกจกรรมผลตสาคญของจงหวดคอโรงเลอยทาไม แปรสภาพไม ขณะเดยวกนปรมาณการใชไฟฟาในภาคอตสาหกรรมขยายตวรอยละ ๗.๐๕ในอตราทลดลงจากรอยละ ๑๓.๒๙ ในเดอนทผานมา สาหรบดานการลงทน และในเดอนน ยงไมมการแจงประกอบกจการ

จานวนโรงงาน ขอมล ณ วนท ๑๓ กมภาพนธ ๒๕๕๕ มจานวน ๒๗๒ โรง เงนลงทน ๑,๙๘๙,๕๘๗,๔๔๐บาท จานวนคนงานรวมทงสน ๓,๓๗๑ คน จานวนคนงานชาย ๒,๑๕๐ คน คนงานหญง ๓,๓๗๑ คน

(๒๒)

๓.๒.๒.๓ การบรการและการทองเทยว การบรการและการทองเทยวชะลอตว พจารณาจากผลการจดเกบภาษมลคาเพมของโรงแรม ภตตาคารธรกจทองเทยวเมอเทยบกบเดอนเดยวกนในปทผานมาหดตวรอยละ ๑๖.๗๖ จากทขยายตวรอยละ ๔๙.๕๑ ในเดอนทผานมา อยางไรกตามปรมาณการใชไฟฟาของโรงแรมขยายตวเลกนอยรอยละ ๗.๓๕ หากพจารณาจานวนนกทองเทยว ชาวตางประเทศเดนทางผานดานตรวจคนเขาเมองจงหวดนราธวาส มจานวน ๒๗,๑๑๘ คน ขยายตวรอยละ ๑๐๕.๔๕ ตอเนองจากรอยละ ๖๙.๕๒ ในเดอนทผานมา เนองจากตรงกบชวงเทศกาลฮารรายอของชาวมสลม เดนทางเขามาเยยมเยยนและ พกคางคนกบญาต พนองในไทย และบางสวนเดนทางผานเพอไปทองเทยวจงหวดสงขลากอปรกบฐานจานวนนกทองเทยวในชวงเดยวกนปทผานมาตา เพราะไดรบผลกระทบจากการชะลอตวของเศรษฐกจการบรการและการทองเทยวชะลอตว พจารณาไดจากภาษมลคาเพมของโรงแรม ภตตาคาร ธรกจทองเทยว และจานวนนกทองเทยวชาวตางประเทศเดนทางผานดานตรวจคนเขาเมองจงหวดนราธวาส เมอเทยบกบไตรมาสเดยวกนในปทผานมา หดตวรอยละ ๗.๔๙ และ ๘๑.๑๔ ตามลาดบ ในขณะทปรมาณการใชไฟฟา ของโรงแรม เพมขนเลกนอยรอยละ ๒.๐๙

๓.๒.๒.๔ แรงงาน ในเดอนมถนายน ๒๕๕๕ สาหรบผมงานทาทงสนจานวน ๔๐๘,๕๔๕ คน สวนใหญทางานนอกภาคการเกษตร จานวน ๒๒๘,๗๖๔ คน โดยทางานในสาขา การขายสง การขายปลก การซอมแซมยานยนต รถจกรยานยนตร ของใชสวนบคคลและของใชในครวเรอนมากทสดจานวน ๖๔,๕๙๙ คน และในสาขาการกอสรางจานวน ๓๗,๙๒๙ คน ตามลาดบ สวนทเหลอกระจายไปตามอาชพอนๆ การวางงาน มจานวนผวางงานทงสน จานวน ๓,๗๓๐ คน ซงแบงออกเปนเพศชาย จานวน ๑,๒๐๒ คน และเพศหญง จานวน ๒,๕๒๘ คนอตราคาจางขนตาวนละ ๒๓๙.๔ บาทเรมตงแตวนท ๑เมษายน๒๕๕๕ เปนตนไป

ภาคท ๔ : การศกษา สงคม และประเพณ ๔.๑ การศกษา จงหวดนราธวาสมการจดการศกษาหลายระดบ แยกเปนในสวนทรฐบาลดาเนนการคอตงแตระดบกอนประถมศกษา ประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน ตอนปลาย อาชวศกษา ไปจนถงระดบอดมศกษา ซงมสถานศกษา ๒ แหงทเปดสอนคอ มหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทร ในระดบปรญญาตร ปรญญาโท และวทยาลยชมชนนราธวาส ซงเปดสอนในระดบตากวาปรญญา อกทงยงมโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม สถาบนการศกษาปอเนาะ และศนยการศกษาประจามสยด(ตาดกา) จาแนกตามเขตพนทการศกษาทง ๓ เขตในจงหวด ดงตาราง ตอไปน

จานวนสถานศกษาของรฐ ในและนอกระบบ ท ประเภทสถานศกษา นธ.๑ นธ.๒ นธ.๓ รวม ในระบบของรฐ ๑ การศกษาขนพนฐาน(สพท.) - - - -

๑.๑ การศกษาประถมศกษา ๑๔๙ ๑๑๘ ๗๕ ๓๔๒ ๑.๒ การศกษามธยมศกษา - - - -

๒ อาชวศกษา - ๑ - ๑ ๓ อดมศกษา - - - - ๔ โรงเรยนราชประชานเคราะห - - ๑ ๑ ๕ องคการบรหารสวนจงหวด - - - - ๖ โรงเรยนเทศบาล - ๔ - ๔ ๗ โรงเรยนตารวจตระเวนชายแดน ๓ ๑ ๑ ๕ ๘ โรงเรยนกฬา - - - - ๙ ศนยการศกษาพเศษ - - - - ๑๐ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลย - - - - ๑๑ วทยาลยการสาธารณสข - - - - ๑๒ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน - - - - ท ประเภทสถานศกษา นธ.๑ นธ.๒ นธ.๓ รวม นอกระบบของรฐ

๑ ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยจงหวด

- - - -

๒ ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอาเภอ

- - ๓ ๓

๓ ศนยวทยาศาสตรเพอการศกษา - - - - ๔ ศนยฝกและพฒนาอาชพ - - - - ๕ วทยาลยชมชน - - - - ๖ มหาวทยาลยสงฆ - - - - ๗ โรงเรยนปรยตธรรม - - - -

(๒๔)

จานวนสถานศกษาเอกชนในและนอกระบบ ท ประเภทสถานศกษา นธ.๑ นธ.๒ นธ.๓ รวม เอกชนในระบบ ๑ สามญศกษา - - ๒ ๒ ๒ อาชวศกษา - - ๙ ๙ ๓ ศาสนาอสลามควบควชาสามญ - - ๑ ๑ ๔ โรงเรยนการกศล - - - - ๕ อดมศกษาเอกชน - - - - เอกชนนอกระบบ ๖ สอนศาสนาอยางเดยว - - - - ๗ สถาบนศกษาปอเนาะ - - ๑๒ ๑๒ ๘ ศนยการศกษาอสลามประจามสยด - - ๑๗๖ ๑๗๖ (ตาดกา)

สาหรบจานวนนกเรยน คร และบคลากรทางการศกษา ปรากฏตามตาราง โดยไมรวมนกศกษา คร และบคลากรทางการศกษาของวทยาลยชมชนนราธวาสและมหาวทยาลยนราธวาสราชนครนทรจาแนกนกเรยน

จานวนนกเรยน ท เขตพนทการศกษา

กอนประถม ชวงชนท๑ ชวงชนท๒ ชวงชนท๓ ชวงชนท๔

รวม

๑ นราธวาส เขต ๑ ๘,๓๖๘ ๑๓,๕๒๗ ๑๒,๙๒๘ ๑,๐๘๘ - ๓๕,๙๑๑ ๒ นราธวาส เขต ๒ ๖,๗๑๕ ๑๒,๔๑๗ ๑๑,๓๕๖ ๑,๕๖๗ - ๓๒,๐๕๕ ๓ นราธวาส เขต ๓ - ๘,๒๑๘ ๗,๖๕๔ ๑,๒๕๒ - ๑๗,๑๒๔ ๔ สพม.เขต ๑๕ - - - ๖,๓๑๘ ๕,๙๒๓ ๑๒,๒๔๑ รวม ๑๕,๐๘๓ ๓๔,๑๖๒ ๓๑,๙๓๘ ๑๐,๒๒๕ ๕,๙๒๓ ๙๗,๓๓๑

จานวนครและบคลากรการศกษา จาแนกตามวฒการศกษาระดบปรญญาตร(วชาเอก)

ท เขตพนทการศกษา ภา

ษาไท

ย

คณตศ

าสตร

วทยา

ศาสต

ร

สงคม

ศกษา

สขศก

ษา

ศลปะ

การง

านอา

ชพฯ

ภาษา

ตางป

ระเ

ทศ

อนๆ

รวม

๑ นราธวาส เขต ๑ ๑๔๑ ๙๓ ๑๓๓ ๑๑๗ ๖๘ ๓๒ ๒๓ ๑๒๘ ๑,๐๘๕ ๑,๘๒๐ ๒ นราธวาส เขต ๒ ๑๔๔ ๗๗ ๑๒๙ ๙๒ ๘๒ ๕๘ ๑๑๐ ๑๑๒ ๗๖๓ ๑,๕๖๗ ๓ นราธวาส เขต ๓ ๙๓ ๙๘ ๑๐๘ ๗๑ ๖๔ ๓๔ ๗๒ ๑๐๐ ๔๑๒ ๑,๐๕๒

๔ สพม. เขต ๑๕

๗๔ ๘๔ ๑๑๑ ๗๗ ๔๒ ๓๔ ๘๕ ๘๖ ๑๗ ๖๑๐

รวมทง ๓ เขต ๔๕๒ ๓๕๒ ๔๘๑ ๓๕๗ ๒๕๖ ๑๕๘ ๒๙๐ ๔๒๖ ๒,๒๗๗ ๕,๐๔๙ ทมา : สานกงานเขตพนทการศกษานราธวาส เขต ๑,๒ และ๓

(๒๕) ๔.๒ ประเพณทสาคญ ๔.๒.๑ ประเพณของชาวไทยพทธ ๑.๑ ประเพณชงเปรต การชงเปรตเปนประเพณเนองในเทศกาลเดอนสบของชาวไทยทนบถอศาสนาพทธโดยจดในวดทกวดในวนแรม ๑๔ คา หรอ ๑๕ คา เดอน ๑๐ โดยทารานจดสารบอาหารคาวหวาน ไปวางเพออทศสวนกศลไปใหเปรตชน (ป ยา ตา ยาย และบรรพบรษ ทลวงลบไปแลว) รานทวางอาหารเรยกวา รานเปรต สรางไวกลางวด ยกเสาสง ๔ เสาบาง เสาเดยวบาง และนยมจดทารายเปรต ๒ ราน โดยแบงออกเปนรานเสาสง สาหรบคนหนมทมกาลงวงชาในการปนปาย อกรานเปนเสาเตยสงแคเอว สาหรบใหเดกและผหญง ไดแยงชงเพอความสนกสนาน บนรานเปรตจะมสายสญจนวงลอมไวรอบและตอยาวไปจนถงทพระสงฆนงทาพธกรรม เมอทาพธเสรจแลว จะมผตระฆงใหสญญาน บรรดาผมารวมทาบญกจะเขาไปรมแยงสงของอาหารคาวหวานทอยบนรานเปรตอยางสนกสนาน ซงเรยกกนวา ชงเปรต ๑.๒ ประเพณบงกลบว การบงกลบวคอการทาบญระลกถงญาตทลวงลบไปแลว และนากระดกมาบรรจไวในบว (ทบรรจอฐ) ประจาหมบาน ในแตละวดหรอบวประจาตระกล มขนระหวางเดอน ๕ แรม ๑ คา ของทกปเปนตนไป ถอเปนการชมนมญาตของแตละหมบานตาบล โดยเมอถงวนบงกลบวญาตพนองลกหลาน ทไปประกอบอาชพหรอไปอยตางถน จะพรอมใจกนกลบบาน เพอทาบญในวนน และจะมการทาความสะอาดตกแตงบว บางทเรยกประเพณนวา ทาบญรดนาบว ๑.๓ ประเพณลาซง ลาซง เปนประเพณประจาปของชาวไทยพทธแถวอาเภอตากใบ เรยกวา ลมซง กนขนมจน ประเพณเกดขนเนองจากความเชอเรองทนา เรองแมโพสพ โดยเชอวาถาจดทาพธนแลวจะทาใหนาขาวปตอไปงอกงาม ใหผลผลตสง เพราะชาวนารคณเจาทนาและแมโพสพ หลงจากทเกบเกยวขาวเสรจแลว ผนาชมชนกจะกาหนดวนลมซง พรอมนมนตพระจากวดใกลๆ ๓-๕ รป เพอทาพธทางศาสนาหลงเสรจพธแลว ชาวบานจะนาขนมจนมาถวายพระ เมอพระฉนเสรจ ผมารวมงานกจะรวมรบประทานอาหารคอ ขนมจนรวมกน ในภาคบายจะมกจกรรมการละเลนตางๆเปนการสนกสนาน เชน ชกคะเยอ แยชงร ชนวว (ปจจบนไมคอยจดแลว) ตไก เลนไพ เลนลกกอเจาะ(ลกเตา) เลนโป ในบางตาบลของอาเภอตากใบ เชน พรอน เกาะสะทอนโฆษต จะจดเปนเทศกาลประจาป มภาพยนตร หนงตะลง และการแสดงอนๆในภาคกลางคนดวย ๑.๔ ประเพณลากพระ ลากพระหรอชกพระ จะกระทากนหลงจากวนมหาปวารณาหรอวนออกพรรษา ๑ วน คอตรงกบวนแรม ๑ คา เดอน ๑๑ พทธศาสนกชนจะพรอมใจกนอาราธนาพระพทธรปขนประดษฐานบนบษบกทวางอยเหนอรถหรอลอเลอน แลวแหแหนชกลากไปตามถนนไปรวมกน ณ จดทนดหมายอาจจะเปนวดใดวดหนงหรอสถานททผจดงานกาหนดไว รถหรอลอเลอนนน ชาวบานมกเรยกวา เรอพระปกตจะตกแตงเปนรปเรอ โดยใชคนลากเชอกเปน ๒ สาย บนเรอพระจะมคนตโพน การตโพนนนเพอปลกใจใหชาวบานกระตอรอรนมารวมพธลากพระ และเรยกใหชาวบานทอยแนวถนนไดมารวมพธเทาทมเวลา อาจจะเพยงชวงระยะทาง ๑๐-๒๐ เมตร และรวมทาบญตามศรทธา เมอเรอพระแตละลาเดนทางไปถงจดนดหมายกจะมพธกรรม และกจกรรม โดยชาวบานจะนาอาหารถวายพระสงฆทมาพรอมกบเรอพระ หรอพระสงฆทชาวบานนมนตมาเพอรวมงานลากพระ เมอพระฉนเสรจแลว ชาวบานกจะรวมรบประทานอาหารและรวมกจกรรมเพอความสนกสนานและความสามคค กจกรรมทจดในงานประเพณลากพระ ไดแก การประกวดเรอพระ การแขงขนตโพนหรอกลองใหญ แขงขนซดตม แขงขนกฬาพนบาน

(๒๖)

๑.๕ ประเพณกนวาน หมายถง การไหววานขอใหเพอนบานมาชวยกนลงแรงทางานอยางใดอยางหนง เพอใหงานหนกหรองานเรงดวนสาเรจลลวงทนการโดยผทรวมลงแรงไมคดคาแรง งานบางอยางอาจผลดเปลยนชวยกนทาเปนบานๆไปเชนเดยวกบทางภาคกลางทเรยกวา ลงแขก การไหววานใชวธบอกกลาวกนดวยวาจา ผไหววานอาจจะไปบอกดวยตนเองหรอมอบหมายใหคนอนไปบอกแทนจงเรยกการไหววานนวาออกปาก และถอเปนประเพณทเจาภาพจะตองเลยงอาหารผมารวมลงแรง ผทไปรวมจงมกใชคาวา ไปกนวาน ซงปจจบนประเพณน กาลงสญหายไปเนองจากมเครองจกรกลมาทาหนาทแทนแรงคนจงยงคงหลงเหลออยในกลมเครอญาต เพอนสนทกลมเลกหรอในกลมคนยากจนทไมมกาลงทจะจดซอเครองมอกล

๔.๒.๒ ประเพณชองชาวไทยมสลม ๒.๑ มาแกปโละ “มาแกปโละ” เปนภาษาทองถน แปลวา “กนเหนยว” ประเพณการกนเหนยวของชาวไทยทนบถอศาสนาอสลาม จะใชในหลายโอกาส เชน แตงงานและเขาสหนต คาวา“กนเหนยว” มใชวาเจาของจะบรการอาหารเฉพาะขาวเหนยวเทานน แตเปนการเลยงอาหารธรรมดาทวไปนนเอง ๒.๒ การเขาสหนต เปนหลกการของศาสนาอสลาม อนเกยวเนองกบเรองความสะอาด คอการขลบผวหนงหมสวนปลายอวยวะเพศชายหรอเรยกตามภาษาทองถนวา “มาโซะยาว”ซงจะทาแกเดกชาย ทมอายระหวาง ๒ - ๑๐ ป สวนการจดเลยงอาหารในวนเขาสหนตถอวาเปนประเพณอยางหนง

๒.๓ วนฮารรายอ มอย ๒ วนคอ ๒.๓.๑ วนอฏลฟตร หรอทเรยกวา วนฮารรายอปอซอ เปนวนเฉลมฉลองเนองจากการสนสดการถอศลอดในเดอนรอมฎอน เปนการกลบเขาสสภาพเดม คอ สภาพทไมตองอดอาหาร ไมตองอดนา ฯลฯ อกตอไป ซงตรงกบวนทหนงของเดอนเซาวาล เปนเดอนท ๑๐ ทางจนทรคตและทางราชการกาหนดใหเปนวนหยดราชการใน ๔ จงหวดชายแดนภาคใต (ยกเวนสงขลา) ๑ วน ๒.๓.๒ วนอฎลอตฮา หรอทเรยกวา วนฮารรายอหจญ หมายถงวนเฉลมฉลองเนองในวนเชอดสตวพลเปนทานบรจาคอาหารแกคนยากจนและประชาชนทวไป ซงตรงกบวนท ๑๐ ของเดอนซลอจญะ เปนเวลาเดยวกบการประกอบพธหจญ ณ นครเมกกะของมสลมทวโลก ดงนน ชาวไทยมสลมจงนยมเรยกวนตรษนวา วนอดใหญหรอวนรายอหจญ และทางราชการไดกาหนดใหเปนวนหยดราชการใน ๔ จงหวดชายแดนภาคใต (ยกเวนจงหวดสงขลา) ๑ วน ๒.๔ วนเมาลด เมาลด เปนภาษาอาหรบ แปลวา เกด ทเกด หรอวนเกด ซงหมายถงวนสมภพของ นบมฮมหมด ตรงกบวนท ๑๒ ของเดอนรอบอลอาวาลหรอเดอนท ๓ ตามปฏทนอาหรบวนเมาลด นอกจากจะเปนวนเฉลมฉลองเนองในวนสมภพของ นบมฮมหมด(ซ.ล) แลว ยงเปนการราลกถงวนททานลภยจากนครเมกกะไปสนครมาดนะหและเปนวนมรณกรรมของทานอกดวยซงตรงกนทงสามวน กจกรรมตางๆในวนเมาลด ไดแก การอญเชญคมภร อน-กรอาน การแสดงปาฐกถาธรรม การแสดงนทรรศการ การเลยงอาหาร ฯลฯ ๒.๕ วนอาซรอ อาซรอ เปนภาษาอาหรบ หมายถงวนท ๑๐ ของเดอนมฮรรอนซงเปนเดอนทางศกราชอสลาม ในสมย ทาน นบนฮ ไดเกดนาทวมใหญยงความเสยหายแกทรพยสนไรนาของประชาชนทวไป ทาใหเกดการขาดอาหารบรโภค จงประกาศใหผทมสงของทเหลอพอจะรบประทานได ใหเอามากองรวมกน เนองจากตางคนตางมของคนละอยางไมเหมอนกน ทานนบนฮ ใหเอาของเหลานนมากวนเขาดวยกนสาวกของทานกไดรบประทานอาหารโดยทวกนและเหมอนกน ในสมยทาน นบมฮมหมด (ศอล) ไดเกดเหตการณทานองเดยวกนขณะทกองทหารของทานกลบจากการรบท บาดร ปรากฏวาทหารมอาหารไมพอกน ทาน นบมฮมหมด(ศอล) จงใชวธการของทาน นบนฮ โดยใหทกคนเอาขาวของทรบประทานไดมากวนเขาดวยกน แลวแบงกนในหมทหาร

ภาคท ๕ : วสยทศนและยทธศาสตรการพฒนาจงหวด

๕.๑ วสยทศนจงหวดนราธวาส วสยทศนเปนภาพฝน และเสนทางทองคกรจะใชเขมทศนาทางสความสาเรจในอนาคต ซงจาก

การวเคราะหภารกจ ปจจยแหงความสาเรจ ไดกาหนดแนวคดและนยามความหมายของวสยทศนในการพฒนาจงหวดดงน

“เศรษฐกจกาวหนา นรานาอย สสนตสข” ๕.๒ พนธกจ (Mission)

พนธกจ คอ ภารกจโดยหนาท และภารกจตามวสยทศนทองคกรใหพนธสญญาวาจะใชเปนกรอบดาเนนงาน ซงจากการศกษาพบวาพนธกจม ๓ พนธกจ ดงน ๕.๒.๑ สรางมลคาเพมใหกบผลผลตภาคเกษตร นอกภาคเกษตร อตสาหกรรมตอเนองและการคาระหวางประเทศ ๕.๒.๒ สรางความรความเขาใจใหแกประชาชนในการนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชเพอยกระดบคณภาพชวตสมาตรฐาน ๕.๒.๓ สรางความเชอมนในความปลอดภยในชวตและทรพยสนและเชอมนในอานาจรฐ ๕.๓ เปาประสงค (Goal)

เปาประสงคเปนผลสมฤทธในอนาคตทองคกรมงหวงจะใหบรรลผลในแตละประเดนยทธศาสตรเปนผลสมฤทธสาคญทบงบอกวาพนธกจบรรลผลสมฤทธ และจงหวดนราธวาสไดพฒนาไปในทศทางของวสยทศนตามทกาหนดไว ซงประกอบดวย ๓ เปาประสงค ดงน ๕.๓.๑ ผลตภณฑมวลรวมจงหวดภาคการเกษตรและมลคาสนคาและบรการระหวางประเทศเพมขน ๕.๓.๒ ประชาชนมคณภาพชวตทดขนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๕.๓.๓ ประชาชนมความปลอดภยในชวตและทรพยสนและเชอมนในอานาจรฐ ๕.๔ ประเดนยทธศาสตร (Strategic Issue)/กลยทธ จากการวเคราะหสภาวการณ และปญหาความตองการของจงหวด จงหวดนราธวาส จงไดกาหนดประเดนยทธศาสตร และกลยทธ ตามลาดบความสาคญ ดงน

ประเดนยทธศาสตรท ๑ : สงเสรมการผลตภาคเกษตร นอกภาคเกษตรและอตสาหกรรมตอเนอง และ การคาระหวางประเทศ

ประเดนยทธศาสตรท ๒ : การพฒนาคณภาพชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ประเดนยทธศาสตรท ๓ : การพฒนาและเสรมสรางสนตสขในพนท

(๒๘)

ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค กลยทธ ๑. สงเสรมการผลตภาคเกษตร น อ ก ภ า ค เ ก ษ ต ร แ ล ะอตสาหกรรมตอเ นอง และ การคาระหวางประเทศ

๑ .๑ ผลตภณฑมวลรวมจงหวดภาคการเกษตรและมลคาสนคาและบรการระหวางประเทศเพมขน

๑.๑ พฒนาโครงสรางพนฐานขยายฐานการผลตและการตลาดดานการเกษตรใหเ ชอมโยงกบอตสาหกรรมแปรรป ๑.๒ พฒนาเกษตรกร กลมเกษตร ผประกอบการและกลมผผลตสนคาชมชนใหมศกยภาพดานการผลต การแปรรป การตลาด และการเขาถงแหลงเงนทนเพมขน ๑.๓ การพฒนาศกยภาพผประกอบการ สนคา และบรการ โดยเฉพาะอยางยงทรพยากรมนษยในพนท ใหเออตอการสงออกสนคาและบรการระหวางประเทศ ๑.๔ เรงรดพฒนาพนทดานพรมแดน ใหมความพรอมตอการคาสนคาและบรการ และการปรบปรงโครงขายคมนาคมขนสงเพอเชอมโยงระหวางประเทศ

๑.๕ สงเสรมการทองเทยว และบรการในพนทอยางครบวงจร

๒. การพฒนาคณภาพชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

๒.๑ ประชาชนมคณภาพชวตทดขนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

๒.๑ เสรมสรางความร ความเขาใจแกประชาชน พฒนาและแกไขปญหา ความยากจน การศกษา สาธารณสข และทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๒.๒ การขยายผลโครงการตามแนวพระราชดารและการประยกตใชในพนท ๒.๓ สนบสนนและสงเสรมใหมการอนรกษ ฟนฟ สบทอดจารต ประเพณศลปวฒนธรรม ภมปญญา และศาสนา ๒.๔ สนบสนนและสงเสรมการพฒนาคณธรรม จรยธรรม ของเยาวชน และประชาชน และขาราชการ ๒.๕ สนบสนนและสงเสรมใหประชาชนใชพลงงานทดแทนตามศกยภาพ ทมอยในพนท

(๒๙)

ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค กลยทธ ๓. การพฒนาและเสรมสรางสนตสขในพนท

๓.๑ ประชาชนมความปลอดภยในชวตและทรพยสนและเชอมนในอานาจรฐ

๓.๑ สงเสรมความเขมแขงของชมชนเมอง หมบานใหมสวนรวมและชวยตนเองในการรกษาความสงบเรยบรอยในชมชนและหมบาน ๓.๒ สงเสรมมาตรการรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนการอานวย ความเปน ธรรมและเสรมสรางความสมานฉนท ๓.๓ พฒนาประสทธภาพเจาหนาทของรฐใหมความเขมแขงและขดความสามารถในการปฏบตหนาท ๓.๔ สงเสรมและพฒนาดานการศกษาของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา อสลาม ศนยการเรยนศาสนาอสลามทมสยด ตาดกา สถาบนปอเนาะ และโรงเรยนเอกชน ๓.๕ สงเสรมและพฒนาดานกฬาใหไดมาตรฐานและมคณภาพในระดบ ความเปน เลศและระดบอาชพ

ภาคท ๖ : สถานททองเทยวจงหวดนราธวาส

อาเภอเมองนราธวาส

พทธอทยานเขากง (วดเขากง - พระพทธทกษณมงมงคล)

มเนอท ๑๔๒ ไร ตงอยทตาบลลาภ จากตวเมองใชเสนทางนราธวาส- ระแงะ(ทางหลวงหมายเลข๔๐๕๕)ประมาณ ๙ กโลเมตร จะมองเหนวดเขากงและพระพทธรปทกษณ มงมงคลสทอง ปางปฐมเทศนา ขดสมาธ-เพชรอยบนยอดเขา เปนศลปะสกลชางอนเดยตอนใต เรมสรางเมอป พ. ศ. ๒๕๐๙ แลวเสรจในป พ.ศ.๒๕๑๒ องคพระเปนคอนกรตเสรมเหลกประดบ ดวยโมเสกส-ทอง หนาตกกวาง ๑๗ เมตร ความสงวด จากพระเกศ - บวตม ถงบวใตพระเพลา ๒๔ เมตร จดเปน

พระพทธรปกลางแจงทงดงามและใหญทสดในภาคใต เนนเขาลกถดไปมเจดยสรมหามายา ซงเปนทรงระฆง เหนอซมประตทง ๔ ทศ มเจดยรายประดบอย ภายในประดษฐานพระพรหม บนยอดสดบรรจพระบรมสารรกธาตอนศกดสทธ เนนเขาถดไปอกลกหนงเปนทตงของอโบสถ ผนงดานนอกทงสดานประดบดวย กระเบองดนเผาแกะสลก ดานหลงเปนรปชางหมอบถวายดอกบว หนาบนเปนรปนกรบมเทวดาถอคนโทถวาย

มสยดกลาง ( เกา) หอนาฬกา

มสยดกลางหลงเกาน มชอวามสยดยมอยะห หรอมสยดรายอ ตงอย ทางเหนอของตวเมองหางจากศาลากลางจงหวดขนไปตามถนนพชตบารงกอนถงหอนาฬกาเลกนอย เปนมสยดไมแบบสมาตราสรางขนตงแตป พ. ศ. ๒๔๘๑ เปนมสยดเกาแกคบานคเมองนราธวาส และเปนทตงของสสานเจาเมองเกา คอ พระยาภผาภกด ตามปกตมสยดกลางประจาจงหวดจะมเพยงแหงเดยวเทานน แตเนองจากมสยดแหงนคอนขางคบแคบ จงไดมการสรางมสยดหลงใหมขน

บรเวณปากแมนาบางนรา อยางไรกตามประชาชนในพนทยงคงเลอมใสศรทธาในมสยดหลงเกาอยมสยดแหงนจงดารงฐานะเปนมสยดกลางสบตอไป และทาใหนราธวาสมมสยดกลางประจาจงหวดดวยกนถง ๒ แหง

มสยดกลาง ( ใหม)

ตงอยทบานบางนรา กอนถงหาดนราทศน เปนสถานทประกอบศาสนกจของชาวไทยทนบถอศาสนาอสลาม มสยดกลางนราธวาสนสรางขนเมอป พ. ศ. ๒๕๒๔ เปนมสยดกลางประจาจงหวดแหงท ๒ สรางเปนอาคาร

๓ ชน แบบอาหรบ ชนลางจะเปนหองประชมใหญ หองทาละหมาดอย ๒ ชนบน ยอดเปนโดมขนาดใหญ มหอสงสาหรบสงสญญาณอาซานเรยกชาวมสลมเขามาละหมาด

(๓๑)

ชายหาดนราทศน

เปนหาดทรายขาวสะอาดยาวประมาณ ๕ กโลเมตร ไปสนสดทปลายแหลมดานปากแมนาบางนรา ซงใชเปนสถานทจดการแขงขนเรอกอและทจดขนเปนประจาทกป แนวสนทาใหบรรยากาศรมทะเลรมรนมากขน ชาวบานนยมมาพกผอนหยอนใจกนทน ใกลๆกนมหมบานชาวประมงตงกระจดกระจายตามรมแมนาบางนรา และบรเวณเวงอาวมเรอกอและ ของชาวประมงจอดอยมากมาย อยเลยจากตวเมองนราธวาสไปตามถนนสายพชตบารง ประมาณ ๑ กโลเมตร

นกทองเทยวสามารถใชบรการรถจกรยานยนต รถสามลอถบ หรอรถสองแถวเลกจากตวเมองนราธวาสไปยงหาดนราทศนไดสะดวก

พระตาหนกทกษณราชนเวศน

ตงอยบนเขาตนหยง ตาบลกะลวอเหนอ ดานรม

ทะเลใกลกบอาวมะนาว หางจากตวจงหวดนราธวาส ตามทางหลวงแผนดนหมายเลข ๔๐๘๔ (นราธวาส- ตากใบ) เปนระยะทาง ๘ กโลเมตร มเนอทประมาณ ๓๐๐ ไร พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ( รชกาลท ๙) โปรดเกลาฯใหกอสรางขน เมอ พ. ศ. ๒๕๑๖ ภายในเขตพระราชฐานประกอบดวย พระตาหนกของพระบาท สมเดจพระเจาอยหว สมเดจพระนางเจาฯพระบรมราชนนาถ และ

ของพระบรมวงศานวงศ ตกแตงดวยพนธไมนานาชนดทาใหมบรรยากาศรมรน ยงมศนยศลปาชพ ซงเปนแหลงฝกงานพรอมทงจาหนายเครองปนดนเผาและเซรามก เปดใหนกทองเทยวเขาชมไดทกวนระหวางเวลา ๐๘.๓๐ – ๑๖.๓๐ น. เวนเฉพาะชวงท พระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯและสมเดจพระนางเจาฯพระบรมราชนนาถ พรอมดวยพระบรมวงศานวงศเสดจพระราชดาเนนแปรพระราชฐานมาประทบแรมเทานน ซงปกตจะเปนชวงเดอนตลาคม- ธนวาคม การเดนทาง สามารถนงรถโดยสารประจาทางเสนทไปอาเภอตากใบ และลงรถทหนาพระตาหนกไดเลย

(๓๒) อทยานแหงชาตอาวมะนาว – เขาตนหยง

ตงอยหมท ๑ ตาบลกะลวอเหนอ ตามทางหลวงหมายเลข

๔๐๘๔ ( นราธวาส- ตากใบ) ประมาณ ๓ กโลเมตร และมทางแยก ไปสหาดอก ๓ กโลเมตร เปนชายหาดทยาวตอเนองจากชายฝงทะเลดานตะวนออกของจงหวดปตตาน เปนโคงอาวเชอมตอกน ความยาวประมาณ ๔ กโลเมตร มโขดหนคนสลบโคงหาดเปนระยะ ดานหนงตดพระตาหนกทกษณราชนเวศน บรเวณรมหาดมสวนรกขชาตและทวสนรมรนเหมาะแกการพกผอน มเสนทางศกษาธรรมชาตปาชายหาด

(beach forest)ระยะทางประมาณ ๑ กโลเมตร พนธไมทพบจะเปนไมทชอบความแหงแลง เชน จกทะเล มะนาวผ เตยทะเล( ผลมหนาตาคลาย-สบปะรด) เปนตน

ศนยศกษาการพฒนาพกลทอง จดตงขนเพอสนองพระราชดารในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทจะเปนแหลงรวมการศกษาใน สาขาวชาตางๆ ทงน เพอเปนแนวทางในการพฒนาทดนทากน แกราษฎรในพนทแบบเบดเสรจ

คอ วเคราะห ทดลอง ทดสอบการปลกพช เลยงสตว ใหขอมลวชาการ และฝกอบรมการเกษตร เนอทศนยทงหมด ๑ ,๗๔๐ ไร ถกแบงเปน อาคารสานกงาน แปลงสาธต และแปลงวจยทดลองในพนทปาพร โครงการ ในพระราชดาร เชน โครงการแกลงดน คอการทดลองทาใหดนในนาขาวเปรยวทสด และหาวธแกไข เพอทจะนาไปปรบใชกบดนเปรยวในพนทตางๆไดทกท โครงการอนๆของศนย เชน โครงการเกษตรทฤษฎใหมทนามาปรบใชใหเขากบสภาพพนทนซงมนามากพออยแลวการทดลองปลกปาลมนามนทขนในดนอนทรยจดมโรงงานอตสาหกรรมขนาดเลกครบวงจร โดยรวมกบมหาวทยาลยสงขลานครนทร ทเขามาดแลผลตภณฑจากปาลมนามน เชน นามนทสกดไดจากปาลม สบ เนย สวนหนงขายใหคนงาน และสวนหนงจาหนายภายนอก โรงงานปศสตวทาบอกาซชวภาพจากมลวว การทดลองนาระกาหวานมาปลกเปนพชแซมในสวนยางพารา เปนตน และนอกจากนศนยฯยงเปดศนยฝกอบรมงานหตถกรรมจากกระจดและใบปาหนนในวนเวลาราชการ การมาศกษาหาความรทนยงไดความเพลดเพลนไปดวย ดงพระราชดารทจะใหการมาดงานทนเหมอนการมาพกผอนหยอนใจในสวนสาธารณะ โดยศนยฯ ตงอยระหวางบานพกลทองและบานโคกสยา ตาบลกะลวอเหนอ หางจากพระตาหนกทกษณราชนเวศน ประมาณ ๑ กโลเมตร และหางจากตวเมองนราธวาสตามทางหลวงแผนดนหมายเลข ๔๐๘๔ นราธวาส- ตากใบ ระยะทาง ๘ กโลเมตร

(๓๓)

หมบานยะกง เปนชมชนเกาแกตงแตครงนราธวาสยงเปนหมบานบางนรา ปจจบนเปนแหลงผลตผาปาเตะ

หรอผาบาตก ทสาคญแหงหนงของจงหวด อยหางจากศาลากลางจงหวดไปตามทางหลวงสาย ๔๐๕๕ (อาเภอเมอง- อาเภอระแงะ) ระยะทางประมาณ ๔ กโลเมตร เลยวเขาถนนยะกง ๑ ซอย ๖ ประมาณ ๗๐๐ เมตร

หมบานทอน

ตงอยทตาบลโคกเคยน อาเภอเมอง หางจากตวเมองตามเสนทางนราธวาส- บานทอน(ทางหลวง ๔๑๓) ประมาณ ๑๖ กโลเมตร ราษฎรในหมบานสวนใหญเปนชาวประมงไทยมสลม และเปนแหลงผลตเรอกอและทงของจรง ของจาลอง เรอกอและจาลอง มราคาตงแตหลกรอยไปถงหลกหมน แตคณคาไมไดอยแคนน เพราะคนททานนบางคนเปนเดกมตงแตอาย ๑๓ ปขนไป เดกบางคนในหมบานจะใชเวลาวางมานงหดทาเรอกอและ ศลปะพนบานของพวกเขาเอง นอกจากเรอทานอาจจะไดความอมใจกลบไปดวยหากไดเหนความสนอกสนใจของพวกเขาทมตองานศลปะเชนน นอกจากนนยงมผลตภณฑจากกระจดและใบปาหนน เชนซองใสแวน กระเปา ไปจนถงเสอทมลวดลายและสสนสวยงามลงตว หากรกษาดๆ จะมอายการใชงานถง ๑๐ ป ระดบราคาของผลตภณฑตางๆไมแพงนกตงแต ๓๐ บาท ไปจนถงหลกรอย และทนยงเปนแหลงผลตนาบด และขาวเกรยบปลาทขนชอของจงหวดนราธวาสอกดวย ตลอดแนวหาดจะเหนแผงตากปลาเรยงรายอย มตมซเมนตใสบดจานวนมาก นกทองเทยวสามารถแวะมาชมวธการผลตและซอของฝากไดทกวนแตปกตในบายวนศกรชาวบานมกจะไปทาละหมาดและพกผอน ซงไมสะดวกนกหากจะแวะมา เวลาน เรอกอและ เปนเรอประมงชายฝงขนาดเลก ทใชในจงหวดชายแดนภาคใตตอนลาง ลกษณะเปนเรอลาใหญ มความยาว ๒๕, ๒๒ และ ๒๐ ศอก ลกษณะการสรางเรอจะทาใหสวนหวและทายเรอสงขนจากลาเรออนเปนเอกลกษณมาชานาน ลวดลายบนลาเรอกอและเปนการผสมผสานระหวางลายมลาย ลายชวาและลายไทยโดยมสดสวนของลายไทยอยมากทสดเชน ลายกนก ลายบวควาบวหงาย ลายหวพญานาค หนมานเหรเวหา รวมทงลายหวนกในวรรณคด เชน “ บหรงซงอ ” หรอ สงหปกษ ( ตวเปนสงห หรอราชสห หวเปนนกคาบปลาไวทหวเรอ) เชอกนวามเขยวเลบและมฤทธเดชมาก ดานาเกง จงเปนทนยมของชาวเรอกอและมาแตโบราโบราณ งานศลปะบนลาเรอเสมอน “ วจตรศลปบนพลวคลน ” และเปนศลปะเพอชวต เพราะเรอกอและ มไดอวดความอลงการของลวดลายเพยงอยางเดยว ทวายงเปนเครองมอในการจบปลาเลยงชพชาวประมงดวย กลาวกนวาลกแมนาบางนราไมมเรอกอและหาปลากเหมอนไมใสเสอผา

(๓๔) อาเภอตากใบ

วดชลธาราสงเห

ตงอยหม ๓ ตาบลเจะเห รมฝงแมนาตากใบ จากตวเมองออกไปตามเสนทางสาย นราธวาส- ตากใบ ( ทางหลวงหมายเลข ๔๐๘๕) ถงสแยกตลาดอาเภอตากใบแลวเลยวซายไปอกประมาณ ๑๐๐ เมตร จะถงปากทางเขาวด ทานพระครโอภาสพทธคณ ( พด) เปนผเรมกอตงวดนขนและตองไปขอทดนจากพระยากลนตนเพอทจะสรางวด เมอ พ. ศ. ๒๔๑๖ สมยนนดนแดนตากใบยงเปนของรฐกลนตนอย วดนมสวนเกยวพนกบกรณแบงแยกดนแดนตากใบ ประเทศสยามกบประเทศมลาย ซงเปนเมองขนของประเทศองกฤษในขณะนน ( สมยรชกาลท ๕ พ. ศ. ๒๔๕๒) โดยฝายไทยไดมการยกเอาพระพทธศาสนา วดและศลปะในวด เปนเครองตอรองการแบงปนเขตแดน องกฤษจงยอมรบเหตผล โดยใหนาเอาแมนาโก-ลก ตรงบรเวณทไหลผานเมองตากใบ ( แมนาตากใบ) เปนเสนแบงเขตแดน วดนจงรจกในอกนามหนงวา “วดพทกษแผนดนไทย ”

สากรบบรรยากาศโดยทวไปในวดชลธาราสงเห นน เงยบสงบ และมลานกวางรมแมนาทจะมานงพกจตใจได สวนภายในโบสถซงสรางขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว มภาพจตรกรรมฝาผนง ซงเขยนโดยพระภกษชาวสงขลา เปนพทธประวตทสอดแทรกภาพชวตความเปนอยของผคนในสมยนนไวเดนชดและนาสนใจเปนอยางยง และเปนทประดษฐานพระประธานปดทองทงองค ทาใหไมเหนลกษณะเดมทพระโอษฐเปนสแดง พระเกศาเปนสดา ประดษฐานอยบนบษบกทรงสอบสงประมาณ ๑. ๕ เมตร จากลกษณะบษบกสนนษฐานวา เปนพระมอญ มวหารประดษฐานพระนอน ซงตามผนงประดบดวยเครองถวยสงคโลกเกาแก การเดนทาง สามารถนงรถโดยสารประจาทางเสนทจะไปอาเภอตากใบ มทงรถสองแถว รถต และรถบส ลงทแยกอาเภอตากใบ และเดนไปอกประมาณ ๕๐๐ เมตร แตรถตจะเขาไปสงถงวด

เกาะยาว ตงอยไมไกลจากวดชลธาราสงเห จากสแยกตลาดอาเภอตากใบเลยไปยงแมนาตากใบ มสะพานไมชอ “ สะพานคอย ๑๐๐ ป ” ยาว ๓๔๕ เมตร ทอดขามแมนาตากใบไปยงเกาะยาว ซงทางดานตะวนออกของเกาะจะตดกบทะเล มหาดทรายละเอยดสนาตาล มบรรยากาศทเงยบสงบ ชาวบานสวนใหญนบถอศาสนาอสลามประกอบอาชพประมงและสวนมะพราว

(๓๕)

ชายหาดกบ- บานคลองตน ครอบคลมตาบลไทรวน และตาบลศาลาใหม ทอดยาวไปจนถงตาบล

เจะเห มาสดทปากแมนาสไหงโกลกชายแดนไทย ความยาวโดยประมาณ ๒๕ กโลเมตร การเดนทางใชเสนทางหมายเลข ๔๐๘๔ ( นราธวาส- ตากใบ) ระยะทางประมาณ ๒๐ กโลเมตร จะมถนนถงชายหาดระยะทาง ๑ กโลเมตร เปนชายหาดทมทวทศนสวยงาม หาดทรายขาวสะอาด มตนสนขนเปนระยะๆ รมรนและเงยบสงบ

ดานตาบา ( ดานตากใบ)

ตงอยทบานตาบา ตาบลเจะเห อยหางจากตวอาเภอตากใบ ประมาณ ๓ กโลเมตร ตามเสนทางหมายเลข ๔๐๘๔ ( อาเภอเมอง- อาเภอตากใบ) เปนชองทางการทองเทยวและคาขายระหวางประเทศไทย- มาเลเซย อกแหงหนง นอกจากดาน สไหงโก-ลก สาหรบผทจะขามไปซอของทรานคาปลอดภาษ ดานศลกากรเปงกาลนกโปของประเทศมาเลเซยตองใชใบผานแดน(Border Pass) ซงออกใหเฉพาะบคคลทมชอในทะเบยนบานของจงหวดนราธวาส ปตตาน ยะลา สตลและสงขลาโดยสามารถตดตอไดทสานกงานอาเภอตากใบ

นอกนนตองใชหนงสอเดนทาง (Passport) การขามฟากสามารถขามไปโดยเรอหางยาว หรอแพขนานยนตกได ( จะอยกนคนละทา) ออกทก ๑๕ นาท วงระหวางเวลา ๐๖.๓๐ – ๑๗.๑๕ น. คาโดยสารคนละ ๗ บาท เทากนทกทา จกรยานยนต ๑๕ บาท รถ ๔ ลอ ๕๐ บาท รถบส ๑๐๐ บาท การนารถยนตเขาไปจะตองทาประกนภยรถยนตสาหรบวงในประเทศมาเลเซยกอน และมขอกาหนดวาตองเปนรถยนตทตดฟลมไมเกน ๔๐ เปอรเซนต และมเขมขดนรภย เพราะฝงมาเลเซยเขมงวดเรองความปลอดภยรถยนต โดยมบรษทรบทาประกนรถยนตทงฝงไทยและฝงมาเลย ทฝงไทยทาไดสะดวกเพราะมหลายบรษท สาหรบคาประกน

ประมาณ ๖๐๐ – ๗๐๐ บาท ระยะเวลาประกน มหลายแบบตงแต ๙ วน – ๑ ป

(๓๖) อาเภอสไหงโก - ลก

ดานสไหงโก-ลก

ตวเมองสไหงโก- ลก ดจะคกคกกวาตวเมองนราธวาส คงเพราะมดานการคาชายแดนทใหญทสดในจงหวดและยงเดนทางขามไปมาไดสะดวกทงคนไทยและคนมาเลย มการสราง

สะพานเชอมระหวางประเทศ เปดตงแต ๐๕.๐๐ – ๒๑.๐๐ น. ชาวไทยมกขามไปยงฝงรนตปนยง เพอซอเครองใชไฟฟา ของกนเลน สวนคนมาเลยจะขามมาซออาหาร และผลไม ดานสไหงโก- ลก อ ยห า งจากสถาน รถ ไฟส ไห ง โก - ลก ประมาณ ๑ กโลเมตร การเดนทางจากตวเมอง

นราธวาส สามารถเดนทางไปยงอาเภอสไหงโก-ลก ได ๒ เสนทาง คอ จากตวเมองใชทางหลวงหมายเลข ๔๐๕๕ ( นราธวาส- ระแงะ) แลวแยกซายกอนถงพทธอทยานเขากง ไปตามเสนทางหมายเลข ๔๐๕๖ ผานอาเภอสไหงปาด เขาสอาเภอสไหงโก- ลก หรออาจใชทางหลวงหมายเลข ๔๐๘๔ จากตวเมองนราธวาสไปยงอาเภอตากใบ แลวเลยวขวาเขาสเสนทางหมายเลข ๔๐๕๗ ( ตากใบ- สไหงโกลก) เปนระยะทาง ๖๖ กโลเมตร จากดานสไหงโก- ลก สามารถขบรถยนตขามสะพานเขาไปเทยวเมองโกตาบาร ของประเทศมาเลเซยได แตรถทจะเขาไปตองทาประกนรถยนต และการขอใบผานแดน(Border Pass) เชนเดยวกบอาเภอตากใบ โดยตดตอทสานกงานอาเภอสไหงโก-ลก หรอใชหนงสอเดนทาง(Passport)

ศาลเจาแมโตะโมะ

ตงอยทซอยภธร ถนนเจรญเขต ในเขตเทศบาลตาบลส

ไหงโก-ลก เดมทเจาแมโตะโมะนประดษฐานอยทบานโตะโมะ อาเภอสครตอมาชาวบานไดอญเชญมาประดษฐานทอาเภอสไหงโก- ลก เปนทนบถอของชาวสไหงโก-ลก และชาวจงหวดใกลเคยง รวมทงชาวจนในประเทศมาเลเซยเปนอยางมาก ทกๆ ป จะมการจดงานประเพณประจาปทบรเวณศาลเจา ตรงกบวนท ๒๓ เดอนสามของจน ( ประมาณเดอนเมษายน) ในงานจะมกจกรรมมากมาย เชน มการจดขบวนแหเจาแม ขบวนสงโต ขบวนเองกอ ขบวนกลองยาว และยงมการลยไฟดวย

(๓๗)

ศนยวจยและศกษาธรรมชาตปาพรสรนธร ( ปาพรโตะแดง) ปาพรโตะแดง ปาพรทใหญทสดของประเทศไทย ซงคลม

พนทของ ๓ อาเภอ คอ อาเภอตากใบ อาเภอสไหงโก-ลกและอาเภอสไหงปาด มพนทประมาณ ๑๒๐ , ๐๐๐ ไร แตสวน ทสมบรณโดยประมาณมเพยง ๕๐,๐๐๐ ไร เปนปาทยงคงความอดมสมบรณดวยสตวปาและพรรณไม พนทปาพรมลานาสาคญหลายสายไหลผาน คอ คลองสไหงปาด แมนาบางนราและคลองโตะแดง อน

เปนทมาของชอปา ภายในศนยฯ ไดจดใหมทางเดนปาศกษาธรรมชาต เพอประชาสมพนธความรดานตางๆ ทเกยวกบธรรมชาตของปาพร เรมทบงนาดานหลงอาคารศนยวจยและศกษาธรรมชาตปาพรสรนธรเปนสะพานไมตอลดเลาะเขาไปในปาพร ระยะทาง ๑,๒๐๐ เมตร บางชวงเปนสะพานไมรอยลวดสลง บางชวงเปนหอสง

สาหรบมองทวทศนเบองลางทชอมไปดวยไมนานาพรรณในปาพร จะมปายชอตนไมทนาสนใจ และซมความรอยเปนจดๆ สาหรบใหความรแกผเดนชมดวย โดยเปดใหเขาชมทกวนเวลา ๐๘. ๐๐-๑๖. ๐๐ น. ไมเสยคาเขาชม และยงมหองจดนทรรศการใหความรแกคนทมาเทยวชมอกดวย

ปาพร หรอ peat swamp forest เกดจากแองนาจดขงตดตอกนชวนาตาป และมการสะสมของชนดนอนทรยวตถ

กคอซากพช ซากตนไม ใบไม จนยอยสลายอยางชาๆ กลายเปนดนพท (peat) หรอดนอนทรย ทมลกษณะหยนยวบเหมอนฟองนามความหนาแนนนอยอมนาไดมากและพบวามการสะสมระหวางดนพท กบดนตะกอนทะเล สลบชนกน ๒- ๓ ชน เนองจากนาทะเลเคยมระดบสงขนจนทวมปาพร เกดการสะสมของตะกอน นาทะเลถกขงอยดานใน พนธไมในปาพรตายไปและเกดปาชายเลนขนแทนท เมอระดบนาทะเลลดลงและมฝนตกลงมาสะสมนาทขงอยจงจดลง และเกดปาพรขนอกครง ดนพรชนลางมอายถง ๖,๐๐๐- ๗,๐๐๐ ป สวนดนพรชนบนอยระหวาง ๗๐๐- ๑,๐๐๐ ป ระบบนเวศนในปาพรนนมหลากหลาย ทกชวตลวนเกยวพนตอเนองกนไมยนตนจะมระบบรากแขนงแขงแรงแผออกไปเกาะเกยวกนเพอจะไดชวยพยงลาตนของกนและกนใหทรงตวอยได ฉะนนตนไมในปาพรจงอยรวมกนเปนกลม หากตนใดลม ตนอนจะลมตามไปดวย พนธไมทพบในปาพรมกวา ๔ ชนด บางอยางสามารคถนามารบประทานได เชน

หลมพ ซงเปนไมในตระกลปาลม มลกษณะตนและใบคลายปาลม แตมหนามแหลมอยตลอดกาน ผลมลกษณะคลายระกา แตจะเลกกวา รสชาตออกเปรยว ชาวบานนามาดองและสงขายฝงมาเลเซย ซงคนมาเลยจะนยมมาก ฤดเกบจะอยในชวงเดอน พฤศจกายน- มนาคม ถาเปนชวงอนจะหายากและราคาสง บางอยางเปนพชพรรณในเขตมาเลเซย เชน หมากแดง ซงมลาตนสแดง เปนปาลมชนดมราคา มผนยมนาไป

เพาะเพอประดบสวน เพราะความสวยของกาบและใบ ลาตนมสแดงดงชอ ยงมพชอกหลายชนดทนาสนใจ เชน ปาหนนชาง พชในวงศกระดงงาทมดอกใหญและ กลวยไมกบพชเลกๆ ซงจะตองสงเกตดๆ จงจะไดเหน สตวปาทพบกวา ๒๐๐ ชนด เชน คาง ชะมด หมปา หมขอ แมวปาหวแบน( ซงเปนสตวคมครองทหายากอกชนดหนงของไทย) หนสงคโปร พบคอนขางยากในคาบสมทรมลายแตชกชมมากบนเกาะสงคโปร สาหรบประเทศไทยพบชกชมในปาพรโตะแดงนเทานน และหากปาพรถกทาลาย

(๓๘) หนเหลานอาจออกไปทาลายผลตผลของเกษตรกรในพนทโดยรอบได พนธปลาทพบ ไดแก ปลาปากยน เปนปลาชนดใหมของโลกพบทปาพรสรนธรนเทานน ปลาดกราพน ทมรปรางคลายงซงอาจพฒนาเปนปลาเศรษฐกจทใชเลยงในแหลงทมปญหานาเปรยวได ปลากะแมะ รปรางประหลาดมหวแบนๆกวางๆ และลาตวคอยๆยาวเรยวไปจนถงหาง มเงยงพษอยทครบหลง ปลาเหลานจะอาศยปาพรเปนพนทหลบภยและวางไขกอนทจะแพรลกหลานออกไปใหชาวบานไดอาศยเปนเครองยงชพ นกทนมหลายชนด แตทเดนๆ ไดแก นกกางเขนดงหางแดง มมากในเกาะสมาตรา เกาะบอรเนยว และมาเลเซย ในประเทศไทยพบครงแรกทนเมอ ป พ. ศ. ๒๕๓๐ นกจบแมลงสฟามาเลเซย ซงในประเทศไทยจะพบทปาพรสรนธรเพยงแหงเดยวเทานน และปจจบนนกทงสองชนดอยในภาวะลอแหลมตอการสญพนธ

ความนาสนใจของปาพรไมใชเพยงแตพรรณไมแปลกๆ สตวปาหายากแตคนทไปเทยวโดยเฉพาะเดกๆจะไดประสบการณชวตกลบไปมากมาย จากธรรมชาตรอบตวบางทหากเดนชมธรรมชาตเงยบๆ อาจจะไดพบสตวปากาลงหาอาหารอยกเปนได เสนทางนนาเราเขาไปหาธรรมชาตอยางใกลชดแตกไมไดนาเราเขาไปลวงเกนธรรมชาตมากนก หากนาคมอดนก สมดบนทก ดนสอส กลองสองตา กลองถายรป และยาทากนยงไปดวย อาจจะเพลดเพลนจนใชเวลาในนไดทงวน อากาศสดชนเยนสบายในปาพรกยงทาใหคนทเขาไปเยอนรสกสดชนประทบใจ แตชวงเวลาทมาทองเทยวไดสะดวกคอ หวงเดอนกมภาพนธ- เมษายน เพราะฝนจะตกนอยทสด เนองจากปาพรมภมอากาศแบบคาบสมทร ฉะนนจงมฝนตกชกตลอดป

สงทตองใหความระมดระวงกคอ ยงดา สตวกนเลอด พาหะนาโรคเทาชาง ซงจะมอยชกชมและออกหาอาหารในชวงเวลาคา และ ไฟปา ทอาจเกดขนไดจากการสบบหร โดยเผลอทงกนบหรลงไป เมอปาพรเกดไฟปาแลวจะดบยากมากกวาปาชนดอน เนองจากเชอเพลงไมไดมแคตนไมในปา แตรวมไปถงซากไม และตนไมททบถมกนในชนดนพร จงเปนไฟทลกลามลงไปใตดน ทาใหการควบคมหรอดบไฟลาบาก ไฟจะคกรนกนเวลานบเดอนๆ ตองรอจนกวาจะมฝนตกชก นาทวมผวดนไฟจงจะดบสนท

การเดนทางหากเดนทางโดยรถไฟจากกรงเทพฯจะคอนขางสะดวกกวาเพราะสถานปลายทางอยทอาเภอสไหงโก- ลก หากมไดนารถมาเอง สามารถใชบรการรถรบจางจากตวเมองสไหงโก-ลก ไดสะดวก ทางรถยนตจากอาเภอตากใบใชเสนทางตากใบ – สไหงโก-ลก ทางหลวงหมายเลข (๔๐๕๗) ประมาณ ๕ กโลเมตร จะมทางแยกเลกๆ เขาส ถนนชวนะนนท เขาไปประมาณ ๓ กโลเมตร แลวเลยวซายไปอก ๒ กโลเมตร มปายบอกทางเขาสศนยวจยและศกษาธรรมชาตปาพรสรนธรเปนระยะ สอบถามรายละเอยดท ต ปณ. ๓๗ อาเภอสไหงโก- ลก นราธวาส ๙๖๑๒๐ อาเภอสไหงปาด

นาตกฉตรวารน อยทตาบลโตะเดง ไมไกลจากตวเมอง ไปตามทางหลวงหมายเลข

๔๐๕๖ ถง โรงพยาบาลสไหงปาดแลว เลยวซายไปตามถนนอกประมาณ ๖ กโลเมตร ทางเขาลาดยางตลอด อยในพนทอทยาน แหงชาตบโด - สไหงปาด เปนนาตกขนาดกลาง มนาตลอดทงป สภาพแวดลอมรมรนดวยพนธไมนานาชนด มตานานพนบานเลาสบตอกนมาวา ทนาตกแหงนในครงโบราณ วนดคนดมกไดยนดนตรมะโยงแววดงมาจากนาตกเสมอ ๆ เมอชาวบานพากนไปดมาก ๆ กไมพบเหนสงใดเลย กระทงผเฒาคนหนงชอ “ โตะเดง ” แอบขนไปดขณะทมเสยงดนตรกเหนภาพชายหญงคหนงออกมารายราทานองมะโยง โดยมรมขนาดใหญหรอฉตรกางอย แลวกหาย

(๓๙) วบไป จากเรองทพบเหนน ชาวบานจงนามาตงเปนภาษาทองถนวา “ ไอปายง ” หรอนาตกฉตร แปลวา นาตกกางรม ตอมาเมอป พ.ศ.๒๕๑๐ – ๒๕๑๑ อาเภอไดทาการปรบปรงใหเปนสถานททองเทยวขน จงตงชอนาตกแหงนเปนทางการจากความหมายเดมวา “นาตกฉตรวารน ”

พนธไมเดนของทนคอ ปาลมบงสรย ซงเปนไมหายากพบในบรเวณปาลกทความสงจากระดบนาทะเลประมาณ ๑ , ๘๐๐ เมตร มถนกาเนดในประเทศมาเลเซย ลกษณะเปนไมลาตนเตยๆ แตแตกกานออกเปนกอใหญ สงทวมหว สามารถสงไดถง ๓ เมตร ใบแผกวางทรงสเหลยมขาวหลามตด มเสนใบเรยงกนเปนระเบยบสวยงาม ไดรบการยกยองจากทวโลกวาเปนปาลมทสวยงามทสด ซงจะพบในปาแถบนเทานน ชอ “ ปาลมบงสรย ” ตงโดยศาสตราจารยประชด วามานนท ทปรกษาโครงการสวนพระองค เมอครงทานเดนทางมาสารวจพนทแถบน ไดพบปาลมชนดนปลก

อยในหมบานมสลม ศาสตราจารยประชดเหนวาใบของปาลมชนดนมลกษณะคลาย “ บงสรย ” เครองสงทใชบงแดดในพธแหจงนามาตงเปนชอปาลมดงกลาว สวนภาษาทองถนเรยกวา บเกะอแป แปลวาตะขาบภเขา นาจะมาจากสวนชอดอกทคลายตวตะขาบ

อาเภอบาเจาะ อทยานแหงชาตบโด – สไหงปาด

สมยกอนเขาบโด- สไหงปาด เปนสวนหนงของทวเขาสนกาลาคร ทแบงเขตแดนไทย- มาเลเซย เคยเปนทซองสมของผกอการราย จงไมคอยมผใดเขามาสมผสความมหศจรรยของผนปาดงดบแหงน เมอสถานการณคลคลายลง ในป พ. ศ. ๒๕๑๗ กรมปาไมจงจดตงวนอทยานนาตกปาโจ และกลายมาเปนอทยานแหงชาตบโด- สไหงปาด ซงมพนทประมาณ ๒๙๔ ตารางกโลเมตร ครอบคลมพนทบางสวนของนราธวาส ยะลา และปตตาน เทอกเขาบโดน จดเปนสวนหนงของปาดบรอนแบบอนโด - มาลายน ปาดบชนเขตรอนซงมความชนสงเพราะมนาฝนตกตลอดป และเปนปาทมความหลากหลายทางชวภาพมากทสด ซงเมอเทยบกบปาประเภทอนในพนทเทาๆกน ปาเขตรอนนจะพบเฉพาะแนวเสนศนยสตร คอ พนทระหวางเสนทรอปคออฟแคนเซอรท ๒๓ [ ๑/ ๒] องศาเหนอและใต ในประเทศไทยจะอยในชวงคอคอดกระจงหวดระนองลงไป นกพฤกษศาสตรแบงปาเขตรอนทวโลกออกเปนสามเขตใหญ คอ ปาฝนเขตรอนทวปอเมรกา ปาฝนเขตรอนแถบอนโด - มาลายน และปาเขตรอนแถบทวปแอฟรกา

พนธไมเดนของทนคอ “ ใบไมสทอง ” หรอ “ ยานดาโอะ ” เมอ ป พ. ศ. ๒๕๓๑ พนธไมชนดนถกคนพบเปนครงแรกในโลกทน ใบไมสทองเปนไมเลอย มลกษณะใบคลายใบชงโคหรอใบเสยวแตมขนาดใหญกวามาก บางใบใหญกวาฝามอเสยอก มขอบหยกเวาเขาทงทโคนใบ และปลายใบจะ

มลกษณะคลายวงรสองอนอยตดกน ทกสวนของใบจะปกคลมดวยขนกามะหยเนยนนม มสทองหรอสทองแดงเหลอบรงเปนประกายงดงามยามตองแสงอาทตย สามารถมองเหนไดจากระยะไกล หากขนในททมความชนสง

(๔๐)

ลกษณะของใบจะยงนมหนาตามไปดวย เมอใบใหญเตมท จงเรมเปลยนเปนสบรอนซเงน หรอเขยวในทสด ชอดอกสขาวของยานดาโอะ กเตะตาไมแพกน ใกลๆ สานกงานอทยานฯกมอยตนหนงใหชนชมและยงมพนธไมทสาคญ หายาก มราคาแพง และกาลงจะสญพนธ คอ “ หวายตะคาทอง ” สตวปาหายากทเคยพบในบรเวณนคอ แรด ชะนมอดา สมเสรจ เลยงผา และทสาคญ คอ คางแวนถนใต มถนอาศยอยในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทางตอนใตของพมา ภาคใตของประเทศไทย ไปจนถงมาเลเซยและหมเกาะใกลเคยง มกอาศยอยตามภเขาสงชนและปาดงดบ อยรวมกนเปนฝงประมาณ ๓๐-๔๐ ตว มตวผทแขงแรงทสดเปนจาฝง ปกตนสยขอาย กลวคน ไมกาวราวดง เชน ลง

นอกจากคางแวนถนใตแลว ในประเทศไทยยงพบคางอกสามชนด ไดแก คางดา คางหงอก และคางแวนถนเหนอ ในปจจบนคางทงสชนดถกจดใหเปนสตวเลยงลกดวยนมทมสถานภาพถกคกคาม

ในอทยานฯมนาตกอยหลายแหง เชน นาตกภแว นาตกปาโจ และนาตกปากอ แตทรจกกนทวไป นกทองเทยวเขาถงไดสะดวก คอ “ นาตกปาโจ ” เปนนาตกทมลกษณะเปนหนาผาสงกวาง คาวา“ ปาโจ ” เปนภาษามลายทองถนมความหมายวา “ นาตก ” ทนาตกปาโจนมทางขนไปสตนนาเปนชน ๆ รวม ๙ ชน นบวาเปนนาตกทใหญทสดในจงหวดและสวยงามแหงหนงของภาคใต แตเนองจากสภาพปาโดยรอบไมสมบรณ ดงนน ในหนาแลงนาจงคอนขางนอย

นอกจากนาตกยงมสถานทนาสนใจอนๆ ไดแก ศาลาธารทศน ซงเคยเปนพลบพลาทประทบ

ของพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ในคราวเสดจประพาสจงหวดนราธวาส และยงมกอนหนสลกพระปรมาภไธยตงอยในบรเวณนาตกปาโจดวย

การเดนทาง อยหางจากตวจงหวดนราธวาส ๒๖ กโลเมตร ใชทางหลวงหมายเลข ๔๒ ไปยงอาเภอบาเจาะถงบรเวณสแยกเขาตวอาเภอ ใหเลยวเขาไปตามถนนอกประมาณ ๒ กโลเมตร ถงททาการอทยานฯ

๔๑) (มสยด ๓๐๐ ป ( มสยดวาดลฮเซน หรอ มสยดตะโละมาเนาะ)

ตงอยทบานตะโละมาเนาะ ตาบลลโบะสาวอ หางจาก

จงหวดนราธวาส เปนระยะทาง ๒๕ กโลเมตร ตามทางหลวงแผนดน หมายเลข ๔๒ แลวแยกทบานบอราแง นายวนฮเซน อส - ซานาว ผอพยพมาจากบานสะนอยานยา จงหวดปตตาน เปนผสรางเมอ พ. ศ. ๒๑๖๗ เรมแรกสรางหลงคามงใบลาน ตอมาเปลยนเปนกระเบองดนเผา ลกษณะของมสยดมความแตกตางจากมสยดทวไป คอเปนอาคาร ๒ หลงตดตอกน สรางดวยไมตะเคยนทงหลง ลกษณะการสรางจะใชไมสลกแทนตะป รปทรงของอาคารเปนแบบไทยพนเมองประยกตเขากบศลปะจน และมลายออกแบบไดลงตว สวนเดนทสดของอาคาร คอ เหนอหลงคาจะมฐานมา

รองรบจวบนหลงคาอยชนหนง สวนหออาซานซงมลกษณะเปนเกงจน กตงอยบนหลงคาสวนหลง ฝาเรอนใชไมทงแผนแลวเจาะหนาตาง สวนชองลมแกะเปนลวดลาย ใบไม ดอกไมสลบลายจน ปจจบนมสยดนยงใชเปนสถานประกอบศาสนกจของชาวมสลม หากตองการเขาชมภายในตองไดรบอนญาตจากโตะอหมามประจาหมบาน โดยทวไปเขาชมไดบรเวณภายนอกเทานน นอกจากนนหมบานตะโละมาเนาะ ในอดตยงเปนแหลงผลตคมภรอลกรอาน ทเขยนดวยมอ ดานขางมสยดมสสานชาวมสลม ถาเปนของผชายหนทประดบอยบนหลมฝงศพจะมลกษณะกลม ถาเปนของผหญงจะเปนหนเพยงซกเดยว

หลวงพอแดงวดเชงเขา

ตงอยทหม ๔ บานเชงเขา ตาบลปะลกาสาเมาะ อยหางจากทวาการอาเภอไปทางจงหวด

ปตตาน ประมาณ ๑๓ กโลเมตร มทางแยกจากถนนเพชรเกษม ( ทางหลวงหมายเลข ๔๒) เลยวซายทบานตนไทรระยะทาง ๕. ๕ กโลเมตร หลวงพอแดง อดตเจาอาวาสและเกจอาจารยชอดงของจงหวดนราธวาส มรณภาพเมอวนท ๑ มกราคม ๒๕๒๒ รวมอายได ๙๐ ป ภายหลงจากททานไดมรณภาพไปแลว ศพของทานยงไมเนาเปอย ประชาชนจงไดเกดความศรทธาและนาศพของทานไปบรรจไวในโลงแกว เพอใหเปนทสกการะบชาของชาวบานและพทธศาสนกชนทวไป

(๔๒) อาเภอแวง

นาตกสรนธร ลกษณะโดยทวไปไมใชนาทตกมาจากผาสง หากแตเปนลกษณะธารทคอยๆลาดไหลมาจากแนวปาสง มแองนาลานหน นงพกผอนได ธารนาตกจะไหลไปรวมทคลองอยกาดง มกจะมคนทองถนเขามาเทยวสงทควรชมนอกเหนอจากนาตก กคอ โครงการสารวจและรวบรวมพนธไมดอก ไมประดบปาภาคใต ในสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร มการ

รวบรวมไวกวา ๒๐๐ ชนด โดยจดปลกพรรณไมตางๆไวเปนหมวดหม ตามสภาพธรรมชาต และมปายบอกชอ รวมทงประโยชนใชสอยตดไวใหศกษา มความนาสนใจทงในแงพฤกษศาสตรพนบาน และการนามาเพาะเลยงขยายพนธ เพอพฒนาเปนไมประดบและพชเศรษฐกจ ผสนใจเขาชมไดระหวางเวลา ๐๘. ๓๐-๑๖. ๐๐ น.

การเดนทาง อยหางจากอาเภอแวงไปตามทางหลวงแผนดนหมายเลข ๔๐๕๗ ประมาณ ๗ กโลเมตร ตอจากนนแยกเขาไปตามถนนเพอความมนคงอกประมาณ ๘ กโลเมตร จากปากทางเขาไปอกประมาณ ๓๐๐ เมตร

เขตรกษาพนธสตวปา ฮาลา - บาลา เปนพนทอนรกษแหงใหมของประเทศไทย ไดรบการประกาศจดตงอยางเปนทางการเมอป พ.ศ. ๒๕๓๙ อนเปนแนวชายแดนประเทศไทย- มาเลเซย มพนทประมาณ ๒๗๐, ๗๒๕ ไร ครอบคลมพนททวเขาสนกาลาคร ปาฮาลาและปาบาลา เปนผนปาดงดบทไมตอเนองกน แตไดรบการประกาศเปนเขตรกษาพนธสตวปาเดยวกน คอ ปาฮาลา ในเขตอาเภอเบตง จงหวดยะลา และ อาเภอจะแนะ จงหวดนราธวาส แตสวนท

เปดใหประชาชนเขาไปศกษาธรรมชาตไดจะเปนปาบาลาเทานน ปาบาลามพนทครอบคลม อาเภอแวง และอาเภอสครน จงหวดนราธวาส มการตดถนนสายความมนคง ( ทางหลวงหมายเลข ๔๐๖๒) ไปตามเทอกเขาสนกาลาคร ทาใหการเขาถงพนทปางายขน เรมจาก บานบเกะตา อาเภอแวง ตดผานปาบาลา และไปสนสดท บานภเขาทองในอาเภอสครน รวมระยะทาง ๑๘ กโลเมตร สองขางทางมสภาพเปนปาดงดบทสมบรณทสดในประเทศไทย สาหรบการศกษาธรรมชาตทนเพยงขบรถไปตามถนนสายความมนคงกจะไดชมสงพเศษมากมายเรมจากททาการเขตฯ เปนตนไป

หางจากสานกงานมาประมาณ ๕ กโลเมตร จะมจดชมสตว บรเวณนจะมตนไทรขนอยมาก และสตวมกจะมาหากนลกไทรเปนอาหาร ตรงเขามาอกประมาณ ๑๐ กโลเมตร จะพบทตงของหนวยพทกษภเขาทอง ซงเปนหนวยยอยของเขตรกษาพนธสตวปาฮาลา – บาลา ซงตงอยรมถนนสายดงกลาว จะเปนทาเลทสามารถเหนทะเลหมอกอกจดหนง จากจดนเดนเขาไปประมาณ ๑๐๐ เมตร จะพบ ตนสมพง( กระพง) ยกษ ขนาดเสนรอบวง ๒๕ เมตร ความสงของพพอน( สวนทอยโคนตนไมเปนปกแผออกไปรอบๆ สวนใหญมกจะเปนไมใหญทอยรมนา เพราะจะชวยในการพยงลาตน) สงประมาณ ๔ เมตร ตนสมพงเปนไมทชอบขนตามรมนา เปนไมเนอออนใชทาไมจมฟน หรอไมขด สองขางทางจะได

(๔๓) เหนพนธไมตาง ๆ ทไมอาจชมไดงาย ๆ จากทอนในเมองไทย เชน ตนยวน ไมยนตนในวงศถวทสวยเดนสะดดตา

เหนไดแตไกลจากถนน ดวยผวเปลอกทขาวนวล และรปรางทสงชะลด สามารถสงไดถง ๖๕-๗๐ เมตร ถอวามความสงเปนอนดบสามของโลก รองจากตนเรดวด และยคาลบตส มกถกตดไปทาเฟอรนเจอร ตนสยา ไมในวงศยางซงเปนไมเดนของปาฮาลา - บาลา จากจดชมววจะเหนเรอนยอดของตนสยา ขนเบยดเสยดกน ถาซมสงเกตด ๆ อาจจะไดพบนกเงอก เพราะตนสยานเองทเปนแหลงทารงสาคญของนกเงอก ตนหวรอยรหนาม เปนหนงในบรรดาพชทพบ เปนรายงานใหมสาหรบประเทศไทย ฯลฯ

ยงมสตวปาททาใหปาแหงนมความสมดลทางระบบนเวศนได สตวทอาศยอยทนหลายชนดเปนสตวทหายากในไทย เชน ชะนดาใหญ หรอ เซยมง มสดาตลอดตว และมขนาดใหญกวาชะนธรรมดาเกอบเทาตว ชะนมอดา ซงปกตจะพบเฉพาะในปาบนเกาะสมาตรา บอรเนยว และปาบรเวณทางเหนอของมาเลเซยถงทางใตของไทยเทานน บางครงอาจจะโชคดไดพบเจาสองตวนเกาะอยบนยอดกงไม นอกจากนนยงม กบทด ซงเปนกบขนาดใหญทสดในประเทศไทย มความยาวจากปลายปากถงกน ประมาณ ๑ ฟต นาหนกกวา ๕ กโลกรม มถนอาศยอยบรเวณปาตนนาบนภเขาสง และจากการสารวจพบสตวปาสงวน ๔ ชนด คอ เลยงผา สมเสรจ แมวลายหนออน และ กระซ

นกเงอกซงเปนดชนชวดความสมบรณของปาและเปนนกหายากชนดหนง แตในปานพบถง ๙ ใน ๑๒ ชนดของนกเงอกทพบในไทย ไดแก นกเงอกปากยน นกเงอกชนหน ( เปนนกเงอกชนดเดยวทมโหนกแขงทบ ชาวบานในอนโดนเซย จงมการลานกชนหน เพอเอาโหนกไปแกะสลกอยางงาชาง)นกแกก นกกก นกเงอกหวหงอก นกเงอกปากดา นกเงอกหวแรด นกเงอกดา นกเงอกกรามชาง ฤดทเหมาะสมทสด คอ เดนอนกมภาพนธ - เมษายน ฤดกาลทเหมาะแกการไปศกษาธรรมชาตทนคอตงแตปลายเดอนกมภาพนธจนถงเดอนกนยายน ซงจะมฝนตกลงมาไมมากเกนไปนก สาหรบผทมความประสงคเขา

พนทเพอศกษาธรรมชาตจะตองทาหนงสอแจงความประสงคมาลวงหนาไปทเขตรกษาพนธสตวปาฮาลา - บาลา ต ป. ณ. ๓ อาเภอแวง จงหวดนราธวาส ๙๖๑๖๐ หรอฝายกจการเขตรกษาพนธ สานกอนรกษทรพยากรธรรมชาต กรมปาไม กรงเทพฯ การเดนทางสามารถ เหมารถสองแถวไดทตลาดอาเภอแวง หรอสถานรถไฟสไหงโก-ลก หรอขบรถไปตามทางหลวงหมายเลข ๔๐๕๗ มงหนาไปยงอาเภอแวง จนถงบานบเกะตา จะมปายบอกทางใหขบตอไปทางเขตรกษาพนธสตวปาฮาลา-บาลา พนทเขตรกษาพนธเปนพนทเปราะบาง จงไมอนญาตใหนกทองเทยวเขาไปพกแรม

(๔๔)

ภาคท ๗ : ผลตภณฑชมชนสนคา OTOP ของจงหวดนราธวาส

๑. เรอกอและจาลอง เรอกอและเปนเรอประมงทใชแถบจงหวดภาคใตตอนลาง รวมทงรฐกลนตนและตรงกานของประเทศสหพนธรฐมาเลเซยมลกษณะเปนเรอยาวทตอดวยไมกระดานโดยทาใหสวนหวและทายสงขนจากลาเรอ เพอใหดสวยงาม และนยมทาส แลวเขยนลวดลายดวยสฉดฉาดเปนลายไหม หรอลายอนโดนเซย ซงเปนศลปะพนบานทงดงาม มคณคานาอนรกษสบตอไป ประกอบการ OTOP

๑ กลมเรอกอและ ๔๑๗ หม ๑๐ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมอง จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ โทรศพท ๐ ๗๓๕๖ ๕๒๘๐ ๒. กลมเยาวชนเรอกอและจาลอง ๙๗ หม ๑๐ บานทอน ตาบลโคกเคยน อาเภอเมอง จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ โทรศพท ๐ ๗๓๕๖ ๕๓๙๗ , ๐๘ ๙๔๖๕ ๖๓๑๗ ๓. กลมศลปะประดษฐเรอกอและจาลอง ๑๐๐/๑ หม ๑๐ บานทอนฮเล ตาบลโคกเคยน อาเภอเมอง จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ โทรศพท ๐ ๗๓๕๖ ๕๒๑๐ , ๐ ๗๓๕๑ ๑๑๔๙

(๔๕)

๒. กรอบรปใบไมสทอง

ใบไมสทอง หรอชอพนเมองเรยกกนวา “ยานดาโอะ” เปนไมเถาเนอแขงขนาดใหญ มมอเกาะมวนงอ เลอยขนไปคลมตามเรอนยอดของตนไมใหญ ใบเดยว เรยงเวยนสลบ รปเกอบกลม ปลายใบหยกเวาเปนแฉกลก ๒ แฉก โคนใบเวาหยกคลายรปหวใจ รปรางคลายกบใบกาหลงหรอชงโค นามาเขากรอบเปนของฝากของทระลก ผประกอบการ OTOP ๑. นายสมสวาสด ดารามน ๑๗๔ ถนนพชตบารง อาเภอเมองนราธวาสโทร. ๐ ๗๓๕๑ ๓๕๘๑ ๒. นรากรอบรป ๑๑๒/๓ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส โทร. ๐ ๗๓๕๑ ๒๘๗๕ ๓. นรากรอบวทย ๕๙/๑-๒ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส โทร.๐ ๗๓๕๒ ๑๙๓๙ ๔. นายซากร ดอเลาะ ๑๐๔/๑ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส โทร. ๐๘ ๔๓๐๐ ๖๑๕๒ ๕. โกเดนลฟการเดน ๔๓/๒ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส โทร. ๐๘ ๗๓๙๐ ๘๖๓๒ ๖. เฟรมเฮาท ๓๔๓ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส ๐๘ ๔๐๖๗ ๐๕๑๙ ๗. ดสคฟเวอรโฮม ๑๑๒/๓ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส โทร. ๐๘ ๑๕๔๑ ๗๓๒๗ ๘. นายนาเบ ดารามน ๑๑๒ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส โทร. ๐๘ ๘๘๒๙ ๑๗๐๐ ๙. นายปรญญา มาศมนทรไชยนรา ๑๒ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส โทร. ๐๘ ๙๒๙๔ ๑๕๐๒ ๑๐. กลมนานาโดลเดนลฟ ๘/๖ ต.นางนาค อ.เมองนราธวาส โทร. ๐๘ ๔๖๙๑ ๗๘๐๖ ๑๑. กลมนราแบรนด ๓๘๒ ต.บางนาค อ.เมองนราธวาส โทร. ๐๘ ๕๖๖๒ ๘๙๓๕

(๔๖)

๓. หมวกกะปเยาะ หมวกกะปเยาะเปนหมวกชนดหนงทเปนเอกลกษณทบงบอกถงความเปนมสลม ซงชาวมสลมทวโลกจะนยมสวมใสในการประกอบศาสนกจ (พธละหมาด) หรอสวมใสในชวตประจาวน ชาวไทยทนบถอศาสนาอสลามกเชนกนจะนยมสวมใสหมวกกะปเยาะในการประกอบศาสนกจ (พธละหมาด) โดยถอเปนประเพณนยมทผชายไทยมสลมตองสวมใส ผประกอบการ OTOP ๑. กลมผผลตหมวกกะปเยาะ (บานยาโตะ จงหวดนราธวาส) บานเลขท ๒๑๔ หมท ๖ ตาบลบาเระเหนอ อาเภอบาเจาะ จงหวดนราธวาส ๙๖๗๑๐ โทรศพท ๐๘ ๑๗๖๗ ๗๐๐๔

(๔๗) ๔. สมแขก

สมแขก มชอวทยาศาสตรวา Garciniaatroviridis มประโยชนคอ ผลทมลกษณะกลมคอนขางแปน สเหลองสด เมอแกจดจะมรสเปรยวมาก ผลสดจงนยมนามาปรงอาหารใหเกดรสเปรยว เชน ใสในแกงสม ตมยา รสเปรยวของสมแขกเกดจากกรดไฮดรอกซซตก (Hydroxycitric acid หรอ HCA) ทมคณสมบตในการระงบการสรางไขมนจากแปงและนาตาล และนากลโคสไปเปลยนเปนพลงงาน ทาใหลดไขมนสวนเกน ลดความอวน โดยไมมผลกระตนระบบประสาทสวนกลางจงสามารถใชลานาหนกไดอยางปลอดภย นอกจากนยงมคณสมบตทางการแพทยแผนโบราณหลายอยาง เชน ชวยสมานแผล กระตนใหเจรญอาหาร ปองกนการบดเปนตน

ผประกอบการ OTOP ๑. กลมแมบานเกษตรการบานรอนพฒนา ๑๒๕ หมท ๒ ตาบลตนหยงมส อาเภอระแงะ จงหวดนราธวาส

(๔๘) ๕. ขาวเกรยบปลาสด (กรอโปะ) ชาวประมงจงหวดนราธวาสไดนาปลาทะเลมาแปรรปเปนขาวเกรยบปลาสด (กรอโปะ) นามาตากแหงเพอจาหนาย ตอมาการทาขาวเกรยบตากแหงไดพฒนารปแบบเปนขาวเกรยบสดทอดจาหนาย มคณคาทางโภชนาการ มความสะอาด ถกหลกอนามย ใชรบประทานเปนอาหารวางและของขบเขยว เปนทนยมของคนทวไป

ผประกอบการ OTOP ๑. นายเจะอาล เจะม บานเลขท ๒๑๘ ถนนกาปงบาร ตาบลบางนาค อาเภอเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ โทรศพท ๐ ๗๓๕๑ ๑๐๖๕ , ๐๘ ๙๗๓๖ ๗๑๐๓ ๒. ขาวเกรยบปลาอาวมะนาว : 353 หมท ๗ ต.กะลวอเหนอ อ.เมองนราธวาส จ.นราธวาส โทรศพท ๐๘ ๙๒๙๓ ๕๖๔๖ ๓. กลมขาวเกรยบปลาบานใหม ๓๘/๕ หมท ๕ ต.กะลวอเหนอ อ.เมองนราธวาส จ.นราธวาส ๙๖๐๐๐ โทรศพท ๐๘ ๙๒๙๖ ๐๑๘๐

(๔๙)

๖. สบนมแพะ สบนมแพะมคณสมบตรกษาผวพรรณ ซงมสวนผสมของสมนไพร เชน ขมน เปลอกมงคด เมลดกาแฟสด มะขามโดยมการวจยรวมกบภาควชาวศวกรรมศาสตร (เคม) มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ ในเรองการพฒนาบรรจภณฑ และพฒนาผลตภณฑอนๆ เพอเพมความหลากหลายของตวผลตภณฑ เชน โลชนนมแพะ ครมโยเกรตนมแพะ สบเหลวนมแพะ แชมพนมแพะ เพอตอบสนองตอความตองการของตลาด

ผประกอบการ OTOP ๑. กลมแปรรปผลตภณฑจากนมแพะ เลขท ๑๓๓/๑ หมท ๒ ตาบลตะปอเยาะ อาเภอยงอ จงหวดนราธวาส ๙๖๑๘๐ โทรศพท ๐๘ ๑๕๖๖ ๖๑๕๐

(๕๐)

๗. ขาวกลองงอกพนธหอมกระดงงา เปนขาวกลองงอกพนธหอมกระดงงา ซงเปนขาวพนบานมลกษณะนมหอมเปนพนธขาวเฉพาะทองถน

มคณคาทางโภชนาการสง รบประทานไดทกเพศทกวยมสาร GABA ในเมลดขาว มวตามน E B1 B2 B6 ม FIBER ชวยปองกนโรคเหนบชา ทองผก แกความออนเพลย ชวยใหสมองผอนคลาย ปองกนโรคอลไซเมอร โรคมะเรงลาไส ลดความดนโลหต ชวยใหระบบการยอยอาหารทางานไดม ชวยใหนอนหลบสบายบารงระบบประสาท

ผประกอบการ OTOP ๑. กลมนารสามคคธรรม บานเลขท ๖๒ บานปลกชาง หมท ๑ ตาบลพรอน อาเภอตากใบ จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ โทรศพท ๐๘ ๑๘๙๘ ๘๑๓๙ ๒. กลมขาวซอมมอ บานเลขท ๓๙/๓ บานปลกชาง หมท ๓ ตาบลตนหยงมส อาเภอระแงะ จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ โทรศพท ๐๘ ๖๒๙๐ ๕๒๙๑

(๕๑) ๘. ผลตภณฑกระจด กระจด ซงเปนทขนอยตามแหลงธรรมชาตอยางมากมายในบรเวณหมบานทอนและหมบานใกลเคยงชาวบานไดนามาสานเปนภาชนะใสของใชในครวเรอน เชน เสอกระสอบ กระบง กระเปา ฯลฯ และตอมาไดออกแบบใหสวยงามและทนสมย ใหตรงกบความตองการของตลาดมากยงขน ผประกอบการ OTOP ๑. กลมกระจดบานทอนฮเล หมท ๑๐ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ ๒. กลมกระจดบานทอน หมท ๕ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ ๓. กลมกระจดบานทอนฮเล หมท ๑๐ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ ๔. กลมกระจดบานทอนอามาน หมท ๑๑ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ ๕. กลมกระจดบานโคกพะยอม หมท ๒ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐ ๖. กลมกระจดบานบาเฆะ หมท ๒ ตาบลโคกเคยน อาเภอเมองนราธวาส จงหวดนราธวาส ๙๖๐๐๐

------------------------------------------

คณะทปรกษา

นายอภนนท ซอธานวงศ ผวาราชการจงหวดนราธวาส นายประดษฐ สคนธสวสด รองผวาราชการจงหวดนราธวาส นายสามารถ วราดศย รองผวาราชการจงหวดนราธวาส นายวรพงค แกวสวรรณ รองผวาราชการจงหวดนราธวาส นายสมเกยรต จนหน หวหนาสานกงานจงหวดนราธวาส

จดเกบ ประมวล และวเคราะห ดร.พงศเทพ ไขมกด

หวหนากลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร สานกงานจงหวดนราธวาส

นายไมตร วรรณรตน

นกวเคราะหนโยบายและแผน ชานาญการ กลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร

สานกงานจงหวดนราธวาส

นางสาวลดดาวลย โชตพงศ นกวเคราะหนโยบายและแผน ชานาญการ กลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร

สานกงานจงหวดนราธวาส

นายสรพงษ จารสศร นกวชาการคอมพวเตอร ชานาญการ

กลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร สานกงานจงหวดนราธวาส

นางสาวอสราภรณ ชดชอย พนกงานประจาสานกงาน

กลมงานขอมลสารสนเทศและการสอสาร สานกงานจงหวดนราธวาส

สนบสนนงบประมาณ องคการบรหารสวนจงหวดนราธวาส