โรคตดตอและโรคไมตดตอ

โรคตดตอ(Infection Disease)

เรยบเรยงโดย..อ.ดร.ปยะพนธ นนตา

คณะศลปศาสตรมหาวทยาลยแมโจ

โรคตดตอหมายถงโรคทเกดขนกบคนหรอสตวโดยเกดจากเชอโรคทเปนสงมชวตหรอพษของเชอ

โรคและเมอเกดโรคขนแลวสามารถแพรกระจายจากคนหรอสตวทปวยเปนโรคนนไปสคนหรอสตวอนได

โดยการแพรกระจายจากโรคนนอาจเปนไดทงทางตรงและทางออมโรคซงรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณ

สหรอผวาราชการจงหวดประกาศเฉพาะในเขตของตนโดยประกาศใหเปนโรคตดตอในกรณทตรวจพบหรอ

มเหตสงสยวาโรคใดโรคหนงนอกเหนอจากขอ 1 เปนโรคซงอาจตดตอแพรกระจายเปนอนตรายแก

ประชาชนไดรายชอโรคตดตอรวม 45 โรค คอ 1. อหวาตกโรค 2. กาฬโรค 3.ไขทรพษ 4. ไขเหลอง 5. ไข

กาฬหลงแอน 6. คอตบ 7. ไอกรน 8. บาดทะยก 9. โปลโอ 10. ไขหด 11. ไขหดเยอรมน 12. คางทม 13. ไข

อสกอใส 14. ไขหวดใหญ 15. ไขสมองอกเสบ 16. ไขเลอดออก 17. พษสนขบา 18. ตบอกเสบ 19. ตาแดง

จากไวรส20. อาหารเปนพษ 21. บดแบบซลลาร 22. บดอมบา 23. ไขรากสาดนอย 24. ไขรากสาดเทยม 25.

ไขรากสาดใหญ 26. สครปไทฟส27. มรนไทฟส28. วณโรค 29. เรอน 30. ไขจบสน 31. แอนแทรก 32. ทร

โคโนซส33. คดทะราด 34. เลปโตสไปโรซส35. ซฟลส 36. หนองใน 37. หนองในเทยม 38. กามโรคของ

ตอมและทอนาเหลอง 39. แผลรมออน 40. แผลกามโรคเรอรงทขาหนบ 41. ไขกลบซา 42. อจจาระรวง 43.

แผลเรอรง ( แผลปากหม ) 44. เทาชาง 45. เอดส

โรคตดตออนตรายหมายถงโรคตดตอพวกหนงทมอาการรนแรง มการแพรระบาดอยางรวดเรวและกวางขวางทาใหมผเจบปวยเสยชวตในเวลาตอมากระทรวงสาธารณสขไดจดกลมของโรคตดตอตามความรนแรงของโรคไว

การแพรกระจายโรคหมายถงการทคนหรอสตวไดรบเชอโรคหรอพษของเชอโรคจากคนปวยหรอสตวปวยแลวทาใหเกดเปนโรคนนขนซงไดรบเชอโรคหรอพษของเชอโรคนนอาจไดรบโดยตรงหรอไดรบโดยทางออมโดยมตวนาเชอโรคทเรยกวาพาหะนาโรค

พาหะของโรคคอคนหรอสตวทมเชอโรคแตไมแสดงอาการและสามารถนาเชอโรคนนไปสผอนได

วคซนหมายถง ตวเชอโรคทตายแลวหรอมชวตแตหมดอนตรายแลวหรอสวนหนงสวนใดของเชอโรค

เมอฉดเขาไปในรางกายแลวจะมผลกระตนใหรางกายสรางภมคมกนโรคได

ความสาคญของโรคตดตอทสงผลตอสขภาพ

1.เมอเกดเจบปวยดวยโรคตดตอจะทาใหสขภาพรางกายทรดโทรม สขภาพจตเสยไปเกดความเครยดและวตกกงวล 2. ภายหลงการเจบปวยอาจมผลตอสขภาพในระยะยาว 3. ตองการระยะเวลาสาหรบการฟนฟสภาพรางกายและจตใจภายหลงเจบปวยซงเปนระยะทรางกายยงออนแอไมสมบรณเตมทการทากจกรรมตางๆในการสงเสรมสขภาพจงยงทาไดไมเตมทดวย

องคประกอบของการเกดโรคม 3 ประการ คอ

1. สงททาใหเกดโรคคอ เชอโรคตางๆ

2. มนษย

3. สงแวดลอม ไดแก สภาวะทางอากาศ เศรษฐกจและสงคม

โรคตดตอระบบทางเดนหายใจ(Respiratory Infection)

1. โรคไวรสโคโรนา สายพนธใหม 2012 MERS-CoV(Middle East Respiratory Syndrome

Coronavirus)

เปนโรคตดเชอชนดรนแรงทเกดจากเชอไวรสโคโรนาซงเปนไวรสกลมเดยวกบทกอโรคซารสแต

คนละสายพนธเปนไวรสทกอใหเกดโรคทางระบบทางเดนหายใจอยางรนแรงโดยพบการตดเชอน

เปนครงแรกทประเทศซาอดอาระเบย เมอป ค.ศ. 2012โดยยงไมพบผตดเชอนในประเทศไทยแตก

พบวามความเสยงเนองจากมผแสวงบญชาวไทยเดนทางไปประกอบพธฮจญในประเทศแถบ

ตะวนออกกลางและมนกทองเทยวแถบตะวนออกกลางเดนทางเขามาเทยวในประเทศไทยทาใหอาจ

เกดการแพรกระจายของเชอได ดงนนจงตองมการตดตามและเฝาระวงตอไปซงกลมผปวยทจะตอง

ทาการเฝาระวง ไดแก

1. ผปวยปอดบวมรนแรงหรอมภาวะระบบทางเดนหายใจลมเหลวเฉยบพลน

2. ผปวยปอดบวมทมภาวะเสยงตางๆ ดงน

-อาศยหรอเดนทางจากประเทศแถบตะวนออกกลางในชวง 14 วนกอนปวย

-บคลากรทางการแพทยทดแลผปวยปอดบวมในชวง 14 วนกอนปวย

-สมผสใกลชดกบผทเขาขาย หรอ ผปวย ในชวง 14 วนกอนหรอหลงปวย

-ผปวยปอดบวมทเกดเปนกลมกอน คอ พบผปวยตงแต 2 รายขนไปทเวลาเรมปวยหางกนไมเกน 14 วน ในชมชนเดยวกน

3. ผทตดเชอทางเดนหายใจสวนบนและสมผสใกลชดกบผทเขาขายหรอผปวยในชวง 14 วนกอนหรอหลงปวย

การตดตอ

มการตดตอระหวางคนไดโดยมกจะพบไในกลมบคลากรทางการแพทยและญาตทดแลผปวย

อาการสาคญ

อาการทางระบบทางเดนหายใจเฉยบพลน ไข ไออาการคลายไขหวดใหญ แตในรายทรนแรงอาจมอาการหอบ หายใจลาบากระบบทางเดนหายใจลมเหลวเฉยบพลนได โดยพบวามากกวารอยละ 30 ของผทมการตดเชอไวรสชนดนจะมอาการรนแรงจนกระทงเสยชวต

การรกษา

ปจจบนยงไมมยาทใชในการรกษาการตดเชอไวรสชนดนโดยเฉพาะ กรณทผปวยมไขสงรวมกบปอดบวมรนแรง และไมทราบวาเกดจากการตดเชอไวรสชนดใดใหใชยาตานไวรสoseltamivirในขนาดทใชรกษาไขหวดใหญ

คาแนะนาในการปฏบตตว

1. ปฏบตตามหลกสขอนามยทด ไดแก กนรอน ชอนกลาง ลางมอควรลางมอบอยๆ ดวยสบและนาอยางนอย 20 วนาทหรอใชแอลกอฮอลเจลแทนโดยเฉพาะกอนรบประทานอาหารและหลงเขาหองนา

2. หลกเลยงการคลกคลกบผทมอาการไอ จาม

3. ควรหลกเลยงการเขาไปในทแออด หากจาเปนตองเขาไปในทแออดควรสวมหนากากอนามย เพอลดความเสยงในการตดเชอ

4. สวมหนากากอนามย ในกรณทมอาการไอ จามเพอปองกนการแพรกระจายของเชอโรค

2. อโบลาไวรส (ebola virus)

เนองจากมรายงานการระบาดหนกและไดคราชวตผปวยชาวแอฟรกนไปหลายรอยรายเชออโบลาไวรสเปนไวรสอนตรายทตดตอในคนและในสตวและอาจทาใหผตดเชอนนเสยชวตโดยมอตราการเสยชวตสงถง 60-90% ในปจจบนกยงไมมทางรกษาและยงไมมวคซนปองกนกอนหนานมรายงานการระบาดเฉพาะในทวปแอฟรกาโดยเรมมการระบเชอไดจากการตรวจทางหองปฏบตการตงแตปค.ศ.1967 ลาสด (ค.ศ.2014) ไดมรายงานการระบาดหนกเกดทไลบเรย, กเนยและเซยราลโอนซงเปนประเทศทอยบรเวณตะวนตกของทวปแอฟรกา สาเหตของโรคอโบลาเชอไวรสอโบลาอโบลา Ebola พบในสตว เชน ลงชมแปนซ

การตดตอ

- การสมผสเลอดหรอสารคดหลงจากผปวย ไดแก เลอด นามก นาลายของผปวย ของใชของผปวย

หรอสตวทปวย

-การนาสตวทปวยมาทาเปนอาหารโดยผานทางเยอบในปากและทางเดนอาหาร(mucous membrane), เยอบ

ตา (conjunctiva) และรอยแยกหรอแผลบนผวหนง

ระยะทเกดการตดตอไดเรมตงแตผปวยเรมมอาการนา (ประมาณ 7 วน)ซงในระยะนยงจดเปนความเสยงตา

การตดตอจะตดไดงายขนเมอผปวยเขาสระยะทายของโรค

อาการและอาการแสดง

1. อาการในระยะแรก(Phase I) มอาการไขสงทนททนใด (39-40°C) ออนเพลย ปวดกลามเนอปวดขอปวด

ศรษะจากทายทอยและเจบคอ

2. อาการในระยะทสอง (Phase II) จะมอาการของความผดปกตของอวยวะภายใน โดยจะเรมมอาการในวนท

2-4 หลงแสดงอาการแรกเรม และคงอยนาน 7- 10 วน อาการและอาการแสดงไดแกอาการปวดทอง อาเจยน

ทองเสย เบออาหาร เจบคอรนแรง เจบหนาอก กลนลาบากไอแหง ๆ และมผนแดง ราบและนน

(maculopapular rash) กดจางได และไมคนขนตามผวหนงโดยเรมมผนไดตงแตวนท 2-7 หลงแสดงอาการ

แรกเรม (มกขนในวนท 5) เมอผนหายจะเกดเปนขยเลกๆได (fine scaling) อาการทางตา ไดแก อาการตาแดง

ตาสแสงไมไดในรายทมอาการรนแรงจะมเลอดออกในอวยวะภายใน ทาใหเลอดกาเดาไหล, ถายเปนเลอด,

อาเจยนเปนเลอด, ปสสาวะเปนเลอด, และปรากฏจดเลอดออกตามรางกายรวมกบภาวะตบถกทาลาย ไตวาย

มอาการทางระบบประสาทสวนกลาง เชน สบสน เซองซมกาวราว (aggressiveness) และอาการชก

3.อาการในระยะทสาม(Phase III) ผปวยจะมอาการหายใจเรว อาจมอาการสะอก มความ

ดนโลหตลดตาเปนผลใหอวยวะหลายระบบเสอมหนาท ปสสาวะไมออกซงเปนผลใหผปวยเสยชวต

สาหรบผทรอดชวตจะมอาการตาง ๆเหลานไดมากกวาหนงเดอนไดแก อาการออนเพลยรนแรงเบอ

อาหารนาหนกลด และปวดขอ อาการอนทอาจพบตามหลง ไดแก ตบอกเสบเปน ๆหาย ๆ, ไขสนหลง

อกเสบ, อาการทางระบบประสาท และตาอกเสบ (uveitis)

การวนจฉย

การตรวจหาเชอไวรส (antigen detection, viral RNA polymerase chain reaction) และภมตอเชอไวรส (IgG)

การรกษา

-ไมมการรกษาจาเพาะการรกษาจงทาไดเพยงการบรรเทาอาการและรกษาตามอาการปจจบนม

ความพยายามในการคดคนยาใหมแตยงอยในระหวางการศกษา

การปองกน

-สามารถปองกนการแพรเชอไดโดยการใชมาตรการควบคมการตดเชอผทตองเดนทางเขาไปใน

พนททมการระบาด ควรปฏบตตนใหถกสขลกษณะเพอปองกนการตดเชอ โดยหลกเลยงการสมผสกบเลอด

หรอสารคดหลง เชนเลอด หรอสงของเครองใชของผปวยทอาจปนเปอนกบสารคดหลงของผปวยหรอศพ

ของผปวยทเสยชวตหลกเลยงการสมผสกบสตวโดยเฉพาะสตวปาทอาจนามาเปนอาหาร ถารสกไมสบายม

อาการไข ปวดหว เจบคอ ทองเสย อาเจยน ปวดทองผนแดง หรอตาแดงใหพบแพทยทนท

โรคแทรกซอนของไวรสอโบลา Ebola

อตราการเสยชวตของผทตดเชอ Ebola จะสง ภาวะแทรกซอนทพบไดแกหลายอวยวะลมเหลวเลอดออกรนแรงดซาน

3.ไขหวดใหญ (Influenza virus)

เปนโรคทพบไดบอยมากในคนทกเพศทกวย พบไดเกอบทงป แตจะเปนมากในชวงฤดฝน (ชวงเดอน

กรกฏาคม ถง ธนวาคม) บางปอาจพบการระบาดทวโลก

สาเหต เกดจากเชอไวรสทมชอวา อนฟลเอนซาไวรส(Influenza virus) เชอนจะอยในนามก นาลาย หรอ

เสมหะของผปวยตดตอโดยการไอหรอ จาม หรอหายใจรดกน

การฟหตว

ระยะฟกตว1-4 วน เชอไขหวดใหญมอย 3 ชนดใหญ เรยกวา ชนด เอ บ และ ซ ซงแตละชนดยงแบงเปน

พนธยอย ๆ ออกไปอกมากมาย ในการเกดโรคแตละครงจะเกดพนธยอยเพยงพนธเดยว เมอเปนแลวจะม

ภมตานทานตอพนธนน แตไมสามารถตานทางพนธอน ๆ ไดจงอาจตดเชอ จากพนธใหมได เชอไขหวด

ใหญบางพนธ อาจผลดเปลยนหมนเวยนกนทาใหเกดการระบาดใหญ และมการเรยกชอโรคทระบาดแต

ละครงตามชอ ของประเทศทเปนแหลงตนกาหนด เชน ไขหวดใหญ ฮองกง (เรยก สน ๆ วาไขหวด

ฮองกง หรอหวดฮองกง),ไขหวดรสเซย, ไขหวดสงคโปรเปนตน

อาการ

ไขทนททนใด 38.5-40C เปลอกตาแดง อาจมนามกใส คอแดงเลกนอย หรอไมแดงเลย(ทง ๆ ทผปวย

อาจรสก เจบคอ) เมอยตามกลามเนอมาก(โดย เฉพาะทกระเบนเหนบ ตนขา ตนแขน) ปวดศรษะ

ออนเพลย เบออาหาร ขมในคอ อาจมอาการเจบคอ คดจมก นามกใส ไอแหง ๆ จกแนนทอง แตบางราย

กอาจไมมอาการคดจมก หรอเปนหวดเลยกได มขอสงเกตวาไขหวดใหญมกเปนหวดนอย แตไขหวด

นอยมกเปนหวดมาก ไขมกเปนอย 2-3 วน แลวคอย ๆ ลดลง อาการไอ และออนเพลยอาจจะเปนอย อาจ

เปนอย 1-4 สปดาห แมวาอาการอน ๆ จะทเลาแลวกตาม บางคนเมอหายจากไขหวดใหญแลว อาจม

อาการวงเวยนเหมอนเมารถเมาเรอ เนองจากมการอกเสบของอวยวะการทรงตวในหชนใน ซงมกจะหาย

เองภายใน 3-5 วน

อาการแทรกซอน

1. ใหการดแลปฏบตตวเหมอนเปนไขหวด คอนอนพก มาก ๆ หามตรากตรางานหนก หอมอาบนาเยน

ใชผาชบนาเชดตวเวลามไขสง กนอาหารออน(ขาวตา โจก) ดมนา และนาหวาน หรอนาผลไม มาก ๆ

การรกษา

1. นอนพกผอนมาก ๆ หามตรากตรางานหนก หามอาบนาเยน ใชผาชบนาเชดตวเวลามไขสง กนอาหาร

ออน (ขาวตมโจก) ดมนาและนาหวาน หรอนาผลไมมาก ๆ

2. ใหยารกษาตามอาการ เชน ยาลดไขบรรเทาปวด ยาแกไอ ยาดแกหวด เปนตน (ในกรณเดกควร

หลกเลยงการใชแอสไพรน)

3. ยาปฏชวนะ ไมจาเปนตองใหทกราย เพราะเปนโรคทเกดจากไวรส จะใหตอเมอมภาวะแทรกซอน

จากเชอ แบคทเรย เชน มน ามกหรอเสลด สเหลองหรอเขยว ,ไซนสอกเสบ หชนกลางอกเสบ หลอดลม

อกเสบ เปนตน ยาปฏชวนะ ทมใหเลอกใช ไดแก เพนว แอมพซลลน หรอ อโรโทรมยซน

4. ถามอาการหอบหรอสงสยปอดอกเสบ โดยเฉพาะถาพบในคนสงอาย หรอเดกเลก ควรสงโรงพยาบาล

ดวน ถาพบวาปอดอกเสบ ควรใหยา ปฏชวนะชนดของเชอทตรวจพบ

ขอแนะนาโรคนถอวาไมใชโรคทรายแรงอาการไขสง ปวดเมอย และไมมอาการอน ๆ ชดเจน อาจม

สาเหตจากโรคอน ๆ ในระยะเรมแรก เชน ไขรากสาดนอย ตบอกเสบ จากไวรส ไขเลอดออก หด จง

ควรสงเกตอาการเปลยนแปลงอยางใกลชด ถามอาการอนปรากฎใหเหนควรใหการรกษาตามโรคท

สงสย ถาหากมอาการไขนานเกน 7 วน มกจะไมใชไขหวดแตอาจมสาเหตจากโรคอน เชน ไขรากสาด

นอย มาลาเรย เปนตน ผปวยทเปนไขหวดใหญ มกจะมไขไมเกน 7 วน

4.ไขหวด(common cold)

เปนโรคทพบไดบอยทสดทงในเดกและผใหญ บางคนอาจเปนปละหลายครง (โดยเฉพาะในเดกเลก

และ เดกทเพงเขาโรเรยนในปแรก ๆ อาจเปนเฉลยประมาณ เดอนละครง) เมออายมากขน รางกายจะม

ภมตานทานตอเชอหวดชนดตาง ๆ มากขน กจะปวยเปนไขหวดหางขนและมอาการรนแรงนอยลงไป

โรคนสามารถตดตอกนไดงายโดยการอยใกลชดกน จงพบเปนกนมากตามโรงเรยน โรงงาน และท ๆ ม

คนอยรวมกลมกนมาก ๆ เปนโรคทพบไดตลอดทงป มกจะพบมากในชวงฤดฝน ฤดหนาว หรอในชวง

ทมอากาศเปลยนแปลง สวนในฤดรอนจะพบนอยลง

สาเหต

เกดจากเชอหวด ซงเปนไวรส (virus) มอยรวม 200 ชนดดวยกน การเกดโรคขนในแตละครงจะเกดจาก

เชอหวดชนดใหม หมนเวยนเชนนไปเรอย ๆ เชอหวดมอยในนามก นาลาย และเสมหะของผปวย ตดตอ

โดยการไอ จาม หรอหายใจรดกน การสมผสมอเชอหวดตดทมอของคน ๆ นน และเมอใชนวมอขยตา

หรอแคะจมก เชอกจะเขาสรางกายของคน ๆ นนจนกลายเปนไขหวดได

ระยะฟกตว (ระยะตงแตผปวยรบเชอเขาไปนกระทงมอาการเกดขน) 1-3 วน

อาการ

ไขตวรอนเปนพก ๆ ครนเนอครนตว ออนเพลย ปวดหนกศรษะเลกนอย ไอแหง หรอไอมเสมหะ

เลกนอย ลกษณะสขาว รสกเจบแถวลนปเวลาไอ

ในผใหญอาจไมมไข มเพยงคดจมก นามกใส ในเดกมกจบไขขนมาทนททนใด บางครงอาจมไขสง

และชก ทองเดน หรอถายเปนมกรวมดวย ถาเปนอยเกน 4 วน อาจมนามกขนเหลอกหรอเขยวหรอไอม

เสลดเปนสเหลองหรอเขยว จากการอกเสบซาของเชอแบคทเรย และมอาการอนแทรกซอนตามมา ซง

จาเปนตองใหยาปฏชวนะ รวมดวย ไข นามก เยอจมกบวม และ แดง คอแดงเลกนอย ในเดกอาจพบตอม

ทอนซลโตไมแดงมากและมหนอง

อาการแทรกซอนตอมทอนซลอกเสบ ไซนสอกเสบ หชนกลางอกเสบ หลอดลมอกเสบ ปอดอกเสบ ใน

เดกเลก อาจทาใหมอาการลกจากไขสงทองเดน มเสยงแหบ เนองจากกลองเสยงอกเสบ อาการวงเวยน

เนองจากอวยวะการทรงตวภายในหชนในอกเสบ ทเรยกวา หวดลงห ซง จะหายไดเองภายใน 3-5 วน

โรคแทรกซอนมกเกดในผปวยทไมไดพกผอนตรากตรางานหนก รางกายออนแอ เชน ขาดอาหารทารก

หรอคนสงอาย

การรกษา

ไขหวดเกดจากเชอไวรส จงไมยาทใชรกษาโดยเฉพาะใหการรกษาไปตามอาการไดแก

1. แนะนาการปฏบตตวของผปวย ดงน

-พกผอนมาก ๆ หามตรากตรางานหนกหรอออกกาลงมากเกนไป

-สวมใสเสอผาใหรางกายอบอน อยาใหถกฝน หรอถกอากาศเยนจด และอยาอาบนาเยน

-ดมนามาก ๆ เพอชวยลดไข และทดแทนนา ทเสยไปเนองจากไขสง

-ควรกนอาหารออน นาขาว นาหวาน นาสม นาผลไม หรอเครองดมรอน ๆ

-ใชผาชน า (ควรใชน าอนหรอนาธรรมดา อยาใชนาเยนจด หรอนาแขง) เชดตวเวลา มไขสง

2. ใหยารกษาตามอาการ ดงน

1. สาหรบผใหญ และ เดกโต (อายมากกวา 5ป )ถามไข ใหยาลดไข เชน แอสไพรน พาราเซตามอล

ถามอาการคดจมกหรอจาม ใหยาแกแพ เชน คลอรเฟนรามถามอาการไอ ใหยาแกไอ เชน ยาแกไอนาดา

ยาแกไอนาเชอม

2. สาหรบเดกเลก(อายต ากวา 5 ป )ถามไขใหใชยาลดไข เชน พาราเซตามอล ชนดนาเชอม เบบ

แอสไพรนถามอาการคดจมกหรอจาม ใหยาแกแพ เชน คลอรเฟรรามนชนดนาเชอม

ถามน ามกคดจมกมาก หายใจไมสะดวกใหใชลกยางดดเอานามกออกบอย ๆถา มอาการไอรวมดวยใหยานา

เชอมชนดทมยาแกแพผสมกบยาขบเสมหะ อยในขวดเดยวกน เชน ยาขบเสมหะ คลอรเอต, ยาขบเสมหะไพ

รทอน ไมตองใหยาแกแพแยกตางหากถาเดกเคยชกหรอมไขสงรองกวนไมยอมนอน ใหยากนชก เชน ฟโน

บารบทาล

3. ยาปฏชวนะในรายทสงสยวามอาการตดเชอแบคทเรยซ าเตม เชน มน ามกหรอเสลดขนเหลอง

หรอขยว คอแดงจด หรอปวดห ยาปฏชวนะ ใหเลอกใชเพนว แอมพซลลน ในรายทแพเพนซลลนใหใช

อรโทรมยซน แทน ควรใหนาน 7-10 วน

การปองกน

1. ควรแยกผปวยออกตางหาก อยานอนปะปน กบผอน เวลาไอหรอจามใหใชผาปดปาก หรอจมก ไม

หายใจรดผอน

2. อยาเขาใกลหรอนอนรวมกบผปวย

3. ระวงรกษารางกายใหอบอนอยเสมอโดย เฉพาะในเวลาทมอากาศเปลยนแปลง

4. อยาตรากตรางานหนกเกนไป แตควรออกกาลงกายแขงแรงอยเสมอ

5. ไมควรเขาไปททคนแออด เชน ตามโรงมหรสพ โดยเฉพาะในขณะทมการระบาดของไขหวด หรอ

ไขหวดใหญ

6. ไมควรอาบนาหรอสระผมดวยนาทเยนเกนไป โดยเฉพาะในเวลาทอากาศเยน

7. ควรหมนลางมอใหสะอาดบอย ๆ (ทงผปวยและทคนทอยใกลเคยง) และอยาใชนวมอขย ตาหรอ

แคะไชจมก

5.โรคทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง(SARS)

โรคซาร (SARS) Severe Acute Respiratory Syndrome หรอเรยกวา ไขหวด เชอสาเหตเปนเชอไวรสม

ชอเรยกวาโคโรนาไวรส เชอไวรสโคโรนานพบวาทาใหเกดโรคทงในมนษยและในสตว มานานแลว

และเมอออกมาอยในสงแวดลอมกจะถกทาลายลงไดโดยงาย ทวไปกจะอยไดไมเกน 3 ชวโมง แตถาอย

กลางแสงแดด ความรอนและรงสยวในแสงแดดกจะทาลายเชอใหหมดฤทธไปในระยะเวลาสน ภายใน

เวลาไมเกน 1 ชวโมง นอกจากนนแลว นายาฆาเชอโรคทใชในบานหรอสานกงานทว ๆ ไป ตวอยางเชน

นายาฟอกขาวเจอจาง 1 % (โซเดยม ไฮโปคลอไรท1%) แอลกอฮอล หรอ นายาไลโซล กสามารถฆาเชอ

นไดเปนอยางดเชนกน

การตดตอ เชอโคโรนาไวรสแพรตดตอไดโดยการสมผสใกลชดกบผปวย เนองจากมเชอแพรออกมากบ

นามก นาลายของผปวย ทางการหายใจ นอกจากนนเชออาจแพรโดยทางออมผานมากบขาวของ

เครองใช โดยเฉพาะอยางยงผาเชดหนา ผาเชดมอ ชอนอาหาร หลอดดดนา และ การแพรเชอจากมอเขา

สปากและจมก

อาการ ผทไดรบเชอนไมไดแสดงอาการปวยทกรายไป ควรจะตองระมดระวงสงเกตตนเองเปนเวลา

ประมาณ 2 สปดาหวา อาการสาคญทเปนสญญานเตอนภยใหตองรบไปพบแพทยกคอ ไขสงขนมา

ทนททนใด สงกวา 38 องศาเซลเซยส และอาจมอาการตอไปนอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง คอ

ปวดเมอยตามเนอตว ปวดศรษะมาก หนาวสน หลงจากนนประมาณ 3 -7 วน กจะเรมมอาการเจบคอ ไอ

แหง ๆ ผปวยสวนใหญประมาณ 90 เปอรเซนต จะมอาการทเลาขนอยางชา ๆ หลงจาก 7 วน ไปแลว

และหายเปนปกต บางรายอาจอาการปวยรนแรง เนองจากมอาการแทรกซอนทปอด ทาใหเกดปอดบวม

อกเสบ ในระยะนผปวยจะเรมมอาการหายใจลาบาก หรอหอบดวย ซงจะพบวาผปวยอาจมอาการทรด

หนกลงในชวง 10 - 14 วน และอาจเสยชวตได ในชวงวนท 17 -18 ของการปวย

ระยะฟกตวของโรค (หมายถง ระยะเวลาตงแตไดรบเชอเขาสรางกาย จนกระทงปรากฏอาการออกมา)

จะใชเวลาประมาณ 2 ถง 7 วน โดยทวไปมกไมเกน 10 วน อาการเรมแรกจะคลาย ๆ กบโรคตดเชอ

ทางเดนหายใจอกหลายโรค เชน โรคไขหวดทพบไดบอยมาก

การปองกน

1.การหลกเลยงไมไปในประเทศเขตโรคระบาด จนกวาจะสามารถควบคมโรคใหสงบลงได

2.การหลกเลยงไมคลกคลใกลชดกบผทมอาการของโรค

3.การรกษาสขภาพและอนามยสวนบคคลใหดอยเสมอ จะชวยใหมภมตานทานทดทจะคอยทาหนาท

ปองกนโรคไดทกขณ ไดแก การออกกาลงกายสมาเสมอ การรบประทานอาหารทมประโยชนครบถวนใน

แตละวน โดยเฉพาะ ผก ผลไม และดมนาสะอาดใหเพยงพอ การนอนหลบพกผอน ไมหกโหมงานตดตอกน

นานเกนไป

4.หลกเลยงเหลา บหร และความเครยด

6.โรคคางทม(Mump)

เปนการตดเชอและมการอกเสบของตอมนาลาย (Parotid gland) ทอยบรเวณกกหทาใหทบรเวณคาง

บวม จงไดชอวาคางทม พบในเดกเปนสวนใหญ

สาเหต เกดจากเชอไวรส ซงอยในกลม Paramyxovirus

การตดตอ

เปนโรคตดตอตดตอ ไดทางทางเดนหายใจ (Droplet spread) และสมผสกบนาลายของผปวย เชน

การกนนาและอาหารโดยใชภาชนะรวมกน เปนกบเดกไดทกอาย ถาเปนในผใหญจะมอาการรนแรง

และมโรคแทรกซอนไดบอยกวาในเดก หลงจากมวคซนปองกนในประเทศทพฒนาแลวอบตการณ

ของโรคนไดลดลงมาก ระยะทตดตอกนไดงาย คอจาก 1-2 วน (หรอถง 7 วน) กอนมอาการบวม

ของตอมนาลาย ไปจนถง 5-9 วนหลงจากมอาการบวมของตอมนาลาย

ระยะฟกตว 16-18 วน แตอาจสนเพยง 12 วน และนานถง 25 วนหลงสมผสโรค

อาการ ประมาณรอยละ 30 ของผทตดเชอจะไมมอาการ ในผมอาการจะเรมมอาการไขต า เบอ

อาหาร ปวดเมอยตามตว ตอมา 1-2 วน จะมอาการปวดห เจบบรเวณขากรรไกร จากนนตอมนาลาย

หนาหจะโตขนจนคลาได โดยคอยๆ โตขนจนถงบรเวณหนาหและขากรรไกร บางรายโตขนจนถง

ระดบตา ประมาณ 1 สปดาห จะคอยๆ ลดขนาดลง

โรคแทรกซอน

1) เยอหมสมองอกเสบ ซงสวนใหญอาการไมรนแรง

2) โรคแทรกซอนทนบวารนแรงคอ สมองอกเสบ พบไดประมาณ 1 ใน 6,000 ราย ซงอาจทาใหถง

เสยชวตได

3) ถาเปนในเดกชายวยรนหรอผใหญอาจมการอกเสบของอณฑะ ซงในบางรายอาจทาใหเปนหมน

ได

4) โรคแทรกซอนอนๆ ทอาจพบไดนอยมาก คอ ขออกเสบ ตบออนอกเสบ และหหนวก

การวนจฉยโรค

จาก การแยกเชอไวรสจาก throat washing จากปสสาวะและนาไขสนหลง และหรอตรวจหาระดบ

antibody โดยวธ Hemagglutination Inhibition (HAI) หรอ Neutralization test (NT)

การรกษา ตามอาการ ใหยาแกปวดเปนครงคราว

การแยกผปวย

แยกเกยวกบระบบการหายใจ โดยแยกผปวยจนถง 9 วน หลงเรมมอาการบวมของตอมนาลาย

การปองกน

หลก เลยงการสมผสกบผปวย วธทดทสดคอ ใหวคซนปองกนดวยการใหวคซนปองกนคางทม ซง

มาในรปแบบของวคซนรวมปองกนโรคหด คางทม และหดเยอรมน (MMR) ปจจบนกระทรวง

สาธารณสขใหวคซนรวมปองกนหด คางทม และหดเยอรมน 1 ครง ในเดกนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 1

7.วณโรค (tuberculosis)

เปนโรคทพบไดบอยทงคนในเมอง และชนบทโดยเฉพาะตามแหลงสลมหรอในท ๆผคนอยกน

แออด พบในเดก คนแก คนทเปนโรคเอดส พวกทตดยาเสพตดคนทรางกายออนแอจากการเปนโรค

อนๆ มากอน คนทตรากตรางานหนกพกผอนไมเพยงพอขาดอาหาร ปจจบน พบวาผปวยโรคเอดส

เปนวณโรคแทรกซอนกนมากและทาใหวณโรคทเคยลดลง มการแพรกระจายมากขนทสาคญเมอ

เขารบการรกษาควรตองรบการรกษาใหจบขนตอนตามทแพทยกาหนดโดยเครงครดมฉะนนจะทา

ใหเกดปญหาเชอดอยาเพมมากขนทาใหเปนปญหาในการรกษาตอไป

สาเหต เกดจากเชอวณโรคซงเปนแบคทเรยทมชอวา ไมโคแบคทเรยม ทเบอรคโลซส (Mycobacterium tuberculosis) บางครงเรยกวา เชอเอเอฟบ (AFB/Acid Fast Bacilli) วณโรคปอดมกจะตดตอโดยการสดเอาละอองเสมหะของผปวยทไอจามหรอหายใจรดซงจะสดเอาเชอวณโรคเขาไปในปอดโดยตรง มกมประวตสมผสใกลชด (เชน นอนหองเดยวกน หรออยบานเดยวกน ) กบคนทเปนโรครางกายจะสรางภมตานทาน ขนกาจดเชอวณโรคคนสวนมากทไดรบเชอวณโรคครงแรก จงมกจะแขงแรงเปนปกตด แตอยางไรกตามเชอวณโรคทยงอาจหลงเหลอยในปอดและอวยวะอน ๆ ถารางกายแขงแรงกจะไมเกดโรค แตถา เมอรางกายเกดออนแอเชอทหลบซอนอยกจะแบงตวเจรญงอกงามจนทาใหเกดเปนวณโรคขนไดโดยไมตองรบเชอมาจากภายนอกสวนมากจะเกดเปนวณโรคของปอด

อาการ มกจะคอย ๆ เปนดวยอาการออนเพลยเบออาหาร นาหนกตวลด ไอนานเกน 3 สปดาห อาจมอาการครนเนอครนตวหรอเปนไขต า ๆ ตอนบาย ๆ มเหงอออกตอนกลางคนตอมาจงมอาการไอ ระยะแรก ๆไอแหง ๆ ตอมาจะมเสมหะไอมากเวลาเขานอน หรอตนนอนตอนเชา หรอหลงอาหารอาการไอจะเรอรงเปนแรมเดอน รสกแนนหรอเจบหนาอกโดยทไมมอาการไอในรายทเปนมากจะหอบหรอไอเปนเลอดกอนแดง ๆ หรอดา ๆเปนไขนานเปนแรมเดอนโดยไมทราบสาเหตทแนชด ถาเกดในเดกอาการมกจะรนแรงกวาผใหญเพราะมภมคมกนนอย อาจแพรกระจายไปตามกระแสเลอด เกดเยอหมสมองอกเสบหรอลกลามไปยงอวยวะอน ๆ เชน กระดกไต ลาไส ฯลฯในกรณทเปนวณโรคนอกปอดจะพบอาการเฉพาะท เชน ตอมนาเหลองโตมนาในชองเยอหมปอดปวดตามขอผวหนงอกเสบเปนตมแผล

สงทตรวจพบ ซบผอม อาจมอาการซดหายใจหอบ หรอมไข การใชเครองฟงตรวจปอดสวนใหญจะไมมเสยงผดปกตบางคนอาจไดยนเสยงกรอบแกรบ (crepitation) ซงมกจะไดยนตรงบรเวณยอดปอดทง 2 ขาง ถาไดยนไปทวปอดทง 2 ขาง แสดงวาอาการลกลามไปมากถาปอดขางหนงเคาะทบและไมไดยนเสยงหายใจ กแสดงวามภาวะมนาในชองหมปอดในรายทมอาการหอบเหนอยมานาน ๆ อาจมอาการนวปม (clubbing of fingers) ในรายทเปนนอยอาจตรวจไมพบอะไรชดเจน

อาการแทรกซอน ทสาคญคอเยอหมสมองอกเสบ, ฝในปอด, ภาวะมนาในชองหมปอด , วณโรคตอมนาเหลอง (พบบอยทขางคอ อาจโตเปนกอนรวมกบไขเรอรง หรอโตตอกนเปนสายเรยกวาฝประคารอยไอออกเปนเลอดถงชอกทพบไดนอยลงไปไดแกวณโรคกระดก (มกพบทกระดกสนหลง มอาการปวดหลงเรอรง หลงคดโกง และกดเจบ)วณโรคลาไส (มอาการไข ปวดทอง ทองอด ทองเดนเรอรง ซบผอมถาลกลามไปทเยอบชองทองททาใหทองมานได)วณโรคไตวณโรคกลองเสยง(เสยงแหบ) การรกษา

1. หากสงสย ควรแนะนาไปตรวจทโรงพยาบาลเพอทาการวนจฉยโดยการเอกซเรยปอด ตรวจเสมหะโดยวธยอมสแอซดฟาสต (Acid fast stain) เพอคนหาเชอวณโรค (AFB) หรอทาการทดสอบทเบอรคลน (Tuberculin test) การรกษา จะตองใหยารกษาวณโรค อยางนอย 2 ชนดขนไป โดยมไอเอนเอชเปนยาหลก 1 ชนด แลวใหยาอนรวมดวยอก 1-3 ชนดการใชยาเพยงชนดเดยวมกจะรกษาไมไดผลยาทใชรกษาวณโรคจงมสตรใหเลอกอยหลายแบบ เชน สตรยา 6 เดอน - ไอเอนเอช + ไรแฟมพซน + ไพราซนาไมด + สเตรปโตไมซน นาน 2 เดอนตามดวยไอเอนเอช + ไรแฟมพซน อก 4 เดอน หรอ - ไอเอนเอช + ไรแฟมพซน +ไพราซนาไมด + อแทมบทอล นาน 2 เดอนตามดวย ไอเอนเอช + ไรแฟมพซน อก 4 เดอน สตรยา 8 เดอน - ไอเอนเอช + ไรแฟมพซน + ไพราซนาไมด +สเตรปโตไมซน นาน 2 เดอน ตามดวย ไอเอนเอช + อแทมบทอล อก 6 เดอน หรอ - ไอเอนเอช + ไรแฟมพซน +ไพราซนาไมด + อแทมบทอล นาน 2 เดอนตามดวยไอเอนเอช +อแทมบทอล

อก 6 เดอน สตรยานใชสาหรบผปวยวณโรครายใหม ทตรวจพบเชอในเสมหะและผปวยวณโรครายใหมทมอาการรนแรง หรอเปนวณโรคทอวยวะอน ๆ นอกจากปอดสวนผปวยรายเกาทกาเรบใหม หรอภาวะอน ๆจะมสตรยาทแตกตางกนไปซงไมขอกลาวในทน นอกจากนใหรกษาตามอาการ เชนซด หรอเบออาหารกใหยาเมดเฟอรรสซลเฟตและวตามนรวม อยางละ 2-3 เมดตอวนถาไอมเสลดใหดมนาอนมาก ๆ และอาจใหยาขบเสมหะ เชน มสตแอมมอนคารบ1/2 - 1 ชอนโตะ ทก 4-6 ชวโมง ควรใหบารงรางกายดวยอาหารโดยเฉพาะพวกโปรตน (เนอ นมไข ถวตาง ๆ)

2. ในรายทมอาการแทรกซอน เชน ไอออกเปนเลอดมาก ๆหรอหอบใหสงโรงพยาบาลดวน

3. เมอไดยารกษาสกระยะหนง (2-4 สปดาห) อาการจะคอย ๆดขน ไขลดลง ไอนอยลง กนขาวไดมากขน นาหนกเพมควรใหยาตอไปทกวนจนครบกาหนด จงจะหายขาดได

4. ถาสงสยมโรคเอดส รวมดวย ควรตรวจหาเชอเอชไอว

การปองกน การปองกนสามารถทาไดโดย

1. ฉดวคซนบซจ (BCG) ในเดกและบคคลทแสดงผลลบตอการทดสอบทเบอรคลน (Tuberculin test) เพอสรางเสรมภมคมกนวณโรค ในปจจบนตามโรงพยาบาลตาง ๆจะทาการฉดวคซนนใหแกเดกตงแตแรกเกดโดยทวไปมกจะฉดใหเพยงเขมเดยว

2. ในคนทสมผสโรค โดยเฉพาะในเดกเลกหรอทารก แพทยอาจใหไอเอนเอชกนปองกนเปนเวลา 1 ป 3. รกษาสขภาพใหแขงแรงอยเสมอ

โรคตดตอทางผวหนง(Skin disorders)

โรคตดตอทางผวหนงเกดขนกบผวหนงของเรามไดหลายอยาง ซงโรคตดเชอทเกดขนกบระบบผวหนงม

ดวยกนหลายโรคตามตาแหนงทเกดการตดเชอ โดยเชอทกอโรคม 3 กลมใหญ ไดแกแบคทเรย รา ไวรส

1.กลมเชอแบคทเรย

1.1ผวหนงอกเสบ (Cellulitis)

เปนการอกเสบของเนอเยอชนหนงแทและลกลงไปยงชนไดผวหนงเปนผนแดงจด ลามอยางรวดเรว กดเจบและรอน แยกจากไฟลามทงไดจากขอบเขตทไมชดเจน มกพบวามอาการไขและตอมนาเหลองโตรวมดวย พบไดบอยในรายทประสบอบตเหต ผปวยเบาหวาน อวน หรอตดสรา

การรกษา รบประทานยา Dicloxacillinประมาณ 5-7 วน รวมกบการประคบรอน ขอควรระวง เปนโรคทมความรนแรงมากขน เชอจะแพรกระจายเขาสกระแสเลอดไดงาย ควรอยในความดแลของแพทย

1.2.แผลพพอง (impetiongo) เปนการตดเชอของชนหนงกาพรา สวนใหญเกดจากสขอนามยไมด หรอละเลยบาดแผลเลก ๆ จะลกลามจงพบไดบอยในเดกเลก สวนมากบาดแผลเกดขนทใบหนาบรเวณรอบจมก เนองจากการแกะ เกา และตามแขน-ขาทวไปลกษณะ เรมแรกเปนเพยงผนแดงเลก ๆ มอาการคน แลวกลายเปนตมนาพองใส เมอแตกออกพนแผลจะเปนสแดง มน าเหลองไหล พอแหงจะตกเปนสะเกดเหลองเกาะทแผล ถาเกดทหนงศรษะมชอเรยกวาชนนะต หากปลอยไวนานแผลอาจลกลามขยายใหญขน หรอกนลกลงไปมากขน และเขาสกระแสเลอดได

การรกษา เรมตนดวยการลางทาความสะอาดบาดแผล และใชยาทาฆาเชอ Mupiroxinประมาณ 7-10 วน กเพยงพอ แตหากบาดแผลกวางและลกมาก อาจตองใชยา Dicloxacillinรบประทานรวมดวย

1.3.ไฟลา

เปนกาแผลมสแลกษณะ จากบรเว

การรกษการปองก

เขายาปฏ

เปนเบาห

2.กลมเช

โรคเชอร

2.1.เกลอ

ามทง (Erysip

ารอกเสบของแดงจด กดเจบ เรมจากตมแวณทปกตอยา

า รบประทานกน ระมดร

ฏชวนะ หากพ

หวาน ควรรบ

ชอรา

ราผวหนงทพ

อน (tineaversi

pelas)

งผวหนงรวมกบ ผวบรเวณนแดงแลวกระจงชดเจน ผปว

นยา Dicloxacระวงอยาใหเก

พบผวหนงอก

ไปพบแพทย

บบอยในทกอ

icolor)

กบหลอดนาเหนนยกขนมาจาจายลามออกไวยจะมไขรวม

cillinประมาณกดบาดแผลทผ

กเสบเปนผนแ

เพอรบการรก

อาย ทกวย ได

หลอง เรมจากากบรเวณทปกปอยางรวดเรมดวย

ณ 5-7 วน รวมผวหนงถามบ

แดงรอน หรอ

กษาแตเนนๆ

ดแก โรคเกลอ

กตมแดงแลวกกตอยางชดเจวแผลมสแดง

มกบการประคบาดแผลเกดขน

อมลกษณะเปน

อน อาการแส

กระจายลามอน ผปวยจะมไงจด กดเจบ ผ

คบรอน น รบลางดวย

นเสนสแดง ห

สดงทพบบอย

ออกไปอยางรไขรวมดวย วบรเวณนนย

ยนาสบ และใ

หรอมไขรวมด

ยทสด คอ เปน

รวดเรว

ยกขนมา

ชขผงท

ดวย หรอ

นวงขาว

เชอราชนดนโดยปกตอาศยอยทรขมขนของทกคน โดยไดไขมนจากรขมขนเปนอาหาร ตอเมอภมตานทานลดลง ลกษณะ เปนตางขาว มขยขอบเขตชดเจน หรอบางคนอาจเปนสเขมขนกได แตมกไมมอาการอน บรเวณทพบมาก ไดแก สวนทมตอมไขมนมาก เชน ใบหนา คอ หนาอก หลง

การรกษา มทงยาทา ยาสระหรอสบ ใชแค 3-5 วน และซาทกเดอน รวมไปถงยากนในรายทม อาการมาก และตองใชอยางตอเนองจนครบกาหนด แตดางขาวทเกดขนอาจตองรอจนเซลลผวสรางเมดสขนมาใหม จงจะหายไป ถงแมวาเชอจะถกกาจดไปหมดแลวกตามโรคเกลอนนนรกษาแลวไมเหนวารอยขาวเปนวงมนจะหายไปสกทเนองจากเชอราไปสรางกรดazeleic ซงจะไปยบย งการสรางเมดสทผวหนง ทาใหเกดวงขาวขนสวนสอนๆอาจเปนผลมาจากการเกดปฏกรยาอกเสบของผวหนงตอเชอยสต

การปองกน วธทดทสดคอ การหมนดแลรกษาความสะอาดของรางกายอยางสมาเสมอ ตองแยกเสอผา

รวมทงอปกรณของใชออกจากผอนเพอปองกนการตดตอ

2.2.กลาก

ธรรมชาตของราชนดนมกเกดขนในบรเวณทมเคอราตนซงเปนโปรตนโครงสรางชนดหนง พบท ผวหนง เลบ ขน และผมเชอกลากนนมอยท งในดน นาและสตว ทาใหคนททางานเปนเกษตรกร ผทใชน าในแหลงนาธรรมชาตเชนนาคลอง หรอผทเลนคลกคลใกลชดกบสตวเลยงเชนแมว หมา เปนประจา มโอกาสเกดโรคนซ าใหมไดงาย โรคนเปนแลวจะคนกวาเกลอนมาก นอกจากผวหนงจะเปนวงๆ ขนมาดไมสวยแลว กรยาอาการทคนเปนมอาการคนเกาอยตลอดเวลาทาใหเปนทนารงเกยจ อาการทเกดขนจะแตกตาง

กนไปตามอวยวะทตดเชอ อาท กลากทผวหนงเชน ลาตว แขน ขา รกแรขาหนบ ผนจะเปนตมแดงเลก ๆ แลวขยายวงกวางออกเรอย ๆ ขอบนนแดง มขยสขาวคนมาก กลากทงามเทาเรยกวาฮองกงฟตหรอนากดเทาผวหนงบรเวณนนจะเปนแผนขาวยยลอกออกเปนแผนไดสงกลนเหมนและคนมาก กลากทเลบมกเกดบรเวณขางเลบเขามา จะเหนเปนสนาตาลหรอขาวขน ดาน ขรขระ หรออาจเปอยยยได ไมมอาการเจบหรอคนแตมกเปนเรอรง กลากทหนงศรษะผนเปนวงเหมอนทเกดตามลาตวแตพบรวมกบอาการผมรวงเปนหยอม ๆ เสนผมหก ซงเกดจากเชอราทาลาย

กลากทขาหนบ เรยกวาโรคสงคงเปนทอบอายแกคนทเปน เพราะเชอกนวาเปนโรคตดตอทางเพศสมพนธแบบหนงเกดจากการดแลเรองความสะอาดบรเวณขาหนบไมดปลอยใหบรเวณขาหนบอบชนอยเปนเวลานาน

กลากทศรษะมกพบในเดก อาการทพบไดแก ผมรวงเปนหยอม เสนผมหกเปนจดดาๆหนงศรษะบรเวณทผมรวงเปนสะเกดในรายเปนรนแรงจะมตมหนองรอบรขมขนและลกลามกลายเปนกอนนนมนาเหลองกรงเรยกวา "ชนนะต" พวกนรกษาดวยยาทาไมไดผล ตองกนยานานอยางนอย 3 เดอน

การรกษา1.ขผงwhitfieldหรอเรยกวาขผงกลากเกลอนซงเปนสวนผสมของ benzoic acid และ salicylic acid ออกฤทธทาใหหนงกาพราหลดลอก ขอควรระวงทาบรเวณทเปนจดอบเชนรกแร ขาหนบ ซอกนว อาจจะเกดการระคายเคองทาใหแสบผว ผวแดงได

2.ครมทาเชอราพวกclotrimazole,ketoconazole,miconazoleออกฤทธตอการแบงตวของเชอราโดยตรงทาเลยขอบวงเชอราไปสก 1-2 เซนตเมตร และใหทานานอยางนอย 1 เดอน แลวสงเกตวาผนเชอราหายหมดเกลยง แลวทายาตอไปอกอยางนอย 2 สปดาห

3.แชมพทมสวนผสมของยาตานเชอรา ไดแก ketoconazole ฟอกผวบรเวณทเปนตอไปยกเวนทเลบศรษะ และเสนผม ใชยาทาอยางเดยว

3.กลมเชอไวรส

3.1.เรม (Herpes Simplex)

เชอเรมเปนตวอยางทดครบวาสามารถเปนไดอยบอย ๆ ถารางกายออนแอลง เชน อดนอน ทางานหนก เครยด เชอนมดวยกน 2 ชนด มกทาใหเกดอาการในบรเวณทแตกตางกนคอ

เชอชนด

เรยกวา H

เชอชนด

ลกษณะ

แดง เจบ

เปอรเซน

3.2.งสวด เชดวยการอทเกดขนภายใน 1รวมดวย2-3 สปดแผลหาย

ท 1 (Herpes

Herpes Labia

ท 2 (Hepes S

ของแผลเรม

และแสบมาก

นต หรออาจใช

ด (Herpes Zo

อกอโรคคอ Hออนเพลย ปวนจงมลกษณะเ10 วน ลกษณะมกเกดเพยงซดาห อาการขอยแลวอาจเกดเ

Simplex Vin

alisไมตดตอท

Simplex Viru

คอ เปนตมน

ก โดยปกตโร

ชยา Acyclov

oster)

Hepes Variceวดศรษะ มไขเดยวกนคอตมะทตางจากสกซกใดซกหนงของงสวดมกรนปนแผลเปนช

nus2) มกเกด

ทางเพศสมพน

us2) มกเกดบ

าพองใสเลก

คจะดาเนนไป

vir รบประทาน

ella Zoster คอ ตอจากนนจะมพองใสบนฐกใส คอผนจะของรางกาย หนแรงมากขนตชนดนน หรออ

บรเวณปากแ

นธ แตตดจากก

บรเวณอวยวะเ

ๆ ขนเปนกลม

ปจนหายเองภ

นตอเนอง 1 ส

อเชอไวรสชนะเรมรสกปวดฐานแดง ขนชะขนเปนแนวตหลงจากนนตตามอายของผ อาจมอาการป

ละผวหนงเห

การดมนาหรอ

เพศ เปนโรคต

ม เมอแตกออ

ภายใน 10 วน

สปดาห

นดเดยวกบททดแสบปวดรอชดกนมกกลายตามแนวของมจะแตก คอยผทเปน และมปวดแสบปวด

นอสะดอขน

อทานอาหารร

ตดตอทางเพศ

อกจะเปนแผล

แตมโอกาสเ

ทาใหเกดโรคสอนตรงบรเวณยเปนหนองแหเสนประสาทยๆแหงและตกไมกลบมาเปดรอน หรอปว

ไป ถาเกดทป

รวมกน

ศสมพนธ

ลตน ๆ อยบน

กดซาถง 40

สกใสอาการมณทจะแสดงอาหง และตกสะ มไข และออกสะเกด หายปนซาอก บางวดแปลบบรเว

ปาก

ฐานส

มกเรมตนาการ แผละเกดอนเพลยยไดเองใน งรายเมอวณทเคยม

อาการตอไปอกนานหลายเดอนถางสวดพนครบรอบแลวจะเสยชวต เพราะภมคมกนของผปวยตามากทาใหเชอแพรกระจายเรว

การรกษารบประทานยา Acyclovir ตามแพทยสง

3.3.หด

หดคอกอนทผวหนง อาจจะผวเรยบ หรอขรขระสขาว ชมพ หรอนาตาล เกดขนบรเวณใดกได แตมก

พบบอยทนวมอ แขน ขาเกดจากเชอ Human Papilloma Vinusหดมลกษณะทตางกนออกไปในแตละชนดคอ

VerrucusVulgairsหดธรรมดาเปนเมดเดยว หรอหลายเมด ขรขระ กระจายทวไปมกพบบอยทบรเวณ

ฝามอและฝาเทา

Verrucus Plana หดราบเปนเมดผวแบนราบ สเดยวกบผวหนงมกพบทบรเวณใบหนา

CondylomaAccuminataหดหงอนไก เปนตงเนอนม สชมพพบทอวยวะเพศ

Plantar Wartเปนเมดแขง ขนทไดฝาเทา

Filitorm and Digitate Wartเปนตงยนออกจากผวหนง พบบอยทคอและใบหนา

การรกษามหลากหลายวธขนอยกบชนดของหด แตทพบบอยทสดอยาง Verrucus Vulgaris มกรกษา

ดวยการจดวยกรดซาลไซลก จไฟฟาหรอผาตดออก

โรคตดตอทางเพศสมพนธ(Sexually Transmitted Infections)

เปนโรคทสามารถเปนไดทกเพศ ทกวย แตพบมากในหมวยรน เนองจากวยรนในปจจบน

นยมมเพศสมพนธกอนการแตงงาน โดยทขาดความรความเขาใจเกยวกบการปองกนตวเอง สงทอนตราย

ของ โรคตดตอทางเพศสมพนธ คอเมอเปนแลว มกจะไมเกดอาการ บางคนจงตด โรคตดตอทางเพศสมพนธ

แลวโดยไมรตว และเปนปญหาในการจดการทางระบบสาธารณสข และทสาคญ โรคตดตอทางเพศสมพนธ

นสามารถตดตอไปยงทารกในครรภได

สาเหตของการตดเชอทางเพศสมพนธแบงออกเปน 3 กลมคอ

1.เกดจากเชอไวรส ซงบางชนดสามารถรกษาใหหายขาดได บางชนดไมมยารกษา และบางชนดยงสามารถ

ฝงตวอย และกลบมาเปนซาไดอก โรคตดตอทางเพศสมพนธ ทเกดจากเชอไวรสไดแก เรมทอวยวะเพศ หด

หงอนไก ไวรสตบอกเสบบ

2.เกดจากเชอแบคทเรย สามารถรกษาใหหายขาดได ดวยการใชยาปฏชวนะ ไดแก ซฟลส หนองใน หนอง

ในเทยม ทอปสสาวะอกเสบ ชองคลอดอกเสบ

3.เกดจากเชออนๆเชน พยาธ

อาการ

ในผชาย จะมอาการปสสาวะแสบขด ขาหนบบวม หรอเปนฝ เจบปวดอวยวะเพศ มผน ตม แผล บรเวณ

อวยวะเพศ มเมอกใส หรอหนองไหลออกมา

ในผหญง จะรสกเจบ เสยวทองนอย ขาหนบบวม หรอเปนฝ เจบปวด คนอวยวะเพศ มผน ตม แผลบรเวณ

อวยวะเพศ มตกขาวสเหลอง มกลนเหมน

1.โรคเอดสหรอ AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome)

เปนกลมอาการของโรคทเกดจากการตดเชอไวรสเอดส ซงจะเขาไปทาลายเมดเลอดขาวซงเปนแหลงสราง

ภมคมกนโรค ทาใหตดเชอโรคอนๆ ไดงายขน เชน วณโรคปอดบวม เยอหมสมองอกเสบ หรอเปนมะเรง

บางชนดไดงายกวาคนปกต อาการจะรนแรงและเปนสาเหตสาคญของการเสยชวต

การตดตอ

1. การรวมเพศโดยไมใชถงยางอนามย ไมวาชายกบชาย ชายกบหญงหรอหญงกบหญง ทงชองทางธรรมชาต หรอไมธรรมชาตกลวนมโอกาสตดโรคนไดทงสน และปจจยททาใหมโอกาสตดเชอมากขน ไดแกการมแผลเปด และจากขอมลของสานกระบาดวทยา ประมาณรอยละ 84 ของผปวยเอดสไดรบเชอจากการมเพศสมพนธ 2. การรบเชอทางเลอด - ใชเขมหรอกระบอกฉดยารวมกบผตดเชอเอดส มกพบในกลมผฉดยาเสพตดและหากคนกลมนตดเชอ กสามารถถายทอดเชอเอดส ทางเพศสมพนธไดอกทางหนง - รบเลอดในขณะผาตด หรอเพอรกษาโรคเลอดบางชนดในปจจบนเลอดทไดรบบรจาคทกขวด ตองผานการตรวจหาการตดเชอเอดสและจะปลอดภยเกอบ 100% 3. ทารก ตดเชอจากแมทตดเชอเอดสการแพรเชอจากแมสลก ผหญงทตดเชอเอดส หากตงครรภและไมไดรบการดแลอยางด เชอเอช ไอ ว จะแพรไปยงลกได ในอตรารอยละ 30 จากกรณเกดจากแมตดเชอ จงมโอกาสทจะรบเชอเอช ไอ ว จากแมได อาการ 1.ระยะไมปรากฎอาการ (Asymptomatic stage)หรอระยะตดเชอโดยไมมอาการ ในระยะนผ ตดเชอจะไมแสดงอาการผดปกตใดๆ ออกมาจงดเหมอนคนมสขภาพแขงแรงเหมอนคนปกต แต

อาจจะเจบปวยเลกๆ นอยๆจากระยะแรกเขาสระยะตอไปโดยเฉลยใชเวลาประมาณ 7-8 ปแตบางคนอาจไมมอาการนานถง 10 ปจงทาใหผตดเชอสามารถแพรเชอตอไปใหกบบคคลอนไดเนองจากสวนใหญไมทราบวาตนเองตดเชอ 2.ระยะมอาการสมพนธกบเอดส (Aids Related Complex หรอ ARC)หรอระยะเรมปรากฎอาการ (Symptomatic HIV Infection) ในระยะนจะตรวจพบผลเลอดบวก และมอาการผดปกตเกดขนในเหน เชนตอมนาเหลองโตหลายแหงตดตอกนนานกวา 3 เดอน, มเชอราในปากบรเวณกระพงแกมและเพดานปาก, เปนงสวด หรอแผลเรมชนดลกลาม และมอาการเรอรงนานเกน 1 เดอนโดยไมทราบสาเหต เชน มไข ทองเสย ผวหนงอกเสบ นาหนกลด เปนตนระยะนอาจเปนอยนานเปนปกอนจะกลายเปนเอดสระยะเตมขนตอไป 3.ระยะเอดสเตมขน (Full Blown AIDS) หรอ ระยะโรคเอดสในระยะนภมคมกนของรางกายจะถกทาลายลงไปมากทาใหเปนโรคตางๆ ไดงาย หรอทเรยกวา"โรคตดเชอฉวยโอกาส"ซงมหลายชนด แลวแตวาจะตดเชอชนดใด และเกดทสวนใดของรางกายหากเปนวณโรคทปอด จะมอาการไขเรอรง ไอเปนเลอดถาเปนเยอหมสมองอกเสบจากเชอ Cryptococcus จะมอาการปวดศรษะอยางรนแรงคอแขง คลนไสอาเจยน หากเปนโรคเอดสของระบบประสาทกจะมอาการความจาเสอมซมเศรา แขนขาออนแรงเปนตนสวนใหญเมอผเปนเอดสเขาสระยะสดทายนแลวโดยทวไปจะมชวตอยไดเพยง 1-2 ป

แนวทางการดแลรกษา

1. การปองกนและรกษาโรคฉวยโอกาส ในกรณทผปวยมภาวะภมคมกนบกพรอง หรอปวยดวยโรคฉวยโอกาส (ทสาคญคอ หลายโรคปองกนได และทกโรครกษาได)

2. การรกษาดวยยาตานไวรสเอชไอว เพอลดปรมาณไวรสในเลอดใหนอยทสดและควบคมปรมาณไวรสใหอยในระดบตานานทสดเทาทจะเปนไปได ซงจะสงผลใหระดบภมคมกนสงขน ลดโอกาสทจะปวยเปนโรคฉวยโอกาสยาทใชเพอยบย งไมใหไวรสเอดสเพมจานวนมากขนแตไมสามารถกาจดเชอเอดสใหหมดไปจากรางกายได ไดแก AZT, NVP, EFV, IDV, RTV, Q4V, NFV

ขอปฏบตคอ

1.รบประทานอาหารทมประโยชน มสารอาหารครบถวนเพอใหรางกายแขงแรง

2.รกษาสขภาพรางกายใหแขงแรงดวยการออกกาลงกายอยางสมาเสมอ

3.หลกเลยงการมเพศสมพนธ หรอหากมเพศสมพนธควรใชถงยางอนามยทกครง เพอปองกนการรบ

เชอหรอแพรเชอเอดส

4.งดการบรจาคเลอด อวยวะ และงดใชสงเสพตดทกชนด

5. หากเปนหญง ไมควรตงครรภเพราะเชอเอดสสามารถถายทอดสลกไดถง 30%

6. ทาจตใจใหสงบ ไมเครยด ไมกงวลรวมทงอาจฝกสมาธ

7.อยในสถานททมอากาศถายเทสะดวก

2. โรคหนองใน 

โรคหนองใน แบงออกเปน 2 ประเภท

2.1โรคหนองในแท หรอ โกโนเรย (Gonorrhoea) เกดจากการตดเชอ Neisseria gonorrhoeaeซงเปนเชอ

แบคทเรยทมรปรางคอนขางกลม อยกนเปนคหนดานเวาเขาหากน ดคลายเมลดกาแฟหรอเมลดถว ยอมสแก

รมตดสแดง เชอนจะทาใหเกดโรคเฉพาะเยอเมอก Mucous Membranceเชน เยอเมอกในทอปสสาวะ ชอง

คลอด ปากมดลก เยอบมดลก ทอรงไข ทวารหนก เยอบตา คอ เปนตน โดยเชอนมระยะฟกตวเรวคอ

ประมาณ1-10วน

2.2 โรคหนองในเทยม (Non Gonococcal Urethritis) หรอ NSU เปนการอกเสบของทอปสสาวะทเกดจาก

เชอโรคอน ๆ ทไมใชหนองในแท

ระยะฟกตว 2-10 วน (โดยทวไปภายใน 5 วน)

สาเหต เชอChlamydia trachomatisการมเพศสมพนธไมวาจะทางทวารหนก ปาก หรอทางชองคลอด

หนองในเทยมอาจตดตอจากแมสลกขณะมการคลอดทางชองคลอดคนทมคนอนมากหรอมเพศสมพนธอายนอยจะมความเสยงในการตดเชอนเพมขนการทผชายมเพศสมพนธกบผชาย หรอผหญงมเพศสมพนธกบผหญงกสามารถตดหนองในเทยมได

อาการเพศชาย

หนองไหลออกจากอวยวะเพศปวดแสบรอนเวลาปสสาวะคนหรอระคายเคองทอปสสาวะ

ปวดหนวงบรเวณอวยวะเพศอาจจะมอณฑะอกเสบ

อาการเพศหญง

เชอจะไปทปากมดลกและทอปสสาวะจะทาใหเกดอาการตกขาวปสสาวะขด หากไมรกษาเชออาจจะลามไปททอรงไขเกดชองเชงกรานอกเสบซงจะมอาการปวดทองนอย มไขเจบทองเมอมเพศสมพนธตกขาวปสสาวะขดปวดทองนอย มเลอดออกขณะรวมเพศ

การรกษา

1.Azithromycin 1 g รบประทานครงเดยว

2. 100 mgรบประทานวนละ 2 ครงเปนเวลา 7วน

3. ซฟลส(Syphilis)

สาเหต เกดจากเชอแบคทเรยทมชอวาเทรโปนมา พลลดม

การตดโรค ตดตอได 2 ทาง คอ

1. การสมผสโดยตรง ไดแก การรวมประเวณ การจบปาก 2. การสมผสโดยทางออม ไดแก การใชเสอผา การใชหองนาหองสวมทเปรอะเปอน

เชอโรค

อาการ แบงออกเปน 3 ระยะ คอ

1. (Primary Stage) เมอไดรบเชอประมาณ 3 สปดาหจะมตมและแตกเปนแผลรมแขงทอวยวะเพศ กดไมเจบ ไมมโลหตออก อาจหายไดเองใน 3-8 สปดาห แตเชอยงอยในรางกาย

2. (Secondary Stage) ถาระยะแรกไมไดรกษาภายใน 2-3 สปดาหเชอจะเขาตอมนาเหลอง มผนขนทงตว ฝามอและเทาซงเรยกวา "ออกดอา"อาการรวมคอ เจบคอ ปวดเมอยตามขอ ผมรวง อาการเหลานอาจหายไดเอง

3. (Latent Period) ปฏกรยาของรางกายตอโรค ในระยะทไมรกษาใดๆ คอ o โรคสลายตวไปเอง 30% ตรวจปฏกรยาในนาเหลองไดผลลบ o อก 30% ไมปรากฏอาการโรค แตปฏกรยาในนาเหลองเปนบวกตลอด

ชวตเวลาตายกหายจากโรครายแรงอนๆ o อก 40% จะปรากฏอาการซฟลสอยางเดนชด เชน เนอบางสวนเนาและม

พงผดลอมรอบ การอกเสบของเสนโลหตใหญจากหวใจ สมองอกเสบทา

ใหมอาการชาและอมพาตได

ผลของโรคซฟลสมตอการตงครรภและทารกอยางไร เชอสามารถตดไปยงทารกระหวางตงครรภไดขนกบสตรตงครรภนนตดโรคมานานเทาไรทารกอาจเสยชวต คลอดออกมาตายหรอตายภายหลงคลอดทารกทออกมาอาจไมมอาการแตถาทารกไมไดรบการรกษาทนทวงททารกจะเกดอาการรนแรงไดภายใน 2-3 สปดาหทารกทไมไดรบการรกษาอาจโตชาชกหรอเสยชวตได

การปองกน 1. ปองกนลวงหนา คอ ใหสขศกษาแกประชาชน ใหทราบถงอนตรายการตดตอและการปองกนโรค จดสถานทบรการสาหรบการตรวจและรกษาโรคใหแพรหลาย

2. การควบคมผปวย ผสมผสโรค และสงแวดลอม โดยการวนจฉยและรกษาโรคการทาลายเชอ การสบสวนโรค

4. แผลรมออน (Chancroid)

สาเหต เกดจากเชอแบคทเรยชอวา ฮโมฟลสดเดรป (HemophilusDucreyi)

ระยะฟกตว 3-5 วน

อาการ หลงจากรบเชอประมาณ 3-5 วน เรมเปนเมดพองภายในมหนองและแตกกลายเปนแผลอาจทาใหตอมนาเหลองทขาหนบบวมโต แบบฝมะมวง หากปลอยไดฝจะแตกเปนแผลใหญสามารถเปนทอวยวะเพศไดทกแหง ถาแผลลกลามมากขน อวยวะเพศอาจขาดหลดออกได

5.เรมทอวยวะเพศ (Genita Herpes Simplex Virus Infection)

เปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ ทเกดเชอไวรสherpes simplex virus ทาใหเกดอาการปวดแสบบรเวณ

ขา กนหรออวยวะเพศ และตามดวยผนเปนตมนาใส แผลหายไดเองใน 2-3 สปดาห แตเชอยงอยในรางกาย

เมอรางกายออนแอ เชอกจะกลบเปนใหม

6.หดขาวสก (Molluscumcontagiosum)

เปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ เกด จากเชอไวรสMolluscumcontagiosum virus (MCV) ทาใหเกด

เปนตมนนบนผวหนง ผวเรยบขนาดเลก ขนาดประมาณ 2-5 มลลเมตร จะพบมากขนในรายทมการตดเชอ

HIV จานวนตมทเกดขนอาจมมากหรอนอยขนกบสภาพรางกายของผปวยขณะนน วารางกายมความแขงแรง

เพยงใด ถาใชเขมสะกดตรงกลางแลวบบดจะไดเนอหดสขาวๆ คลายขาวสก มกเปนทบรเวณหวเหนา

อวยวะเพศภายนอกและโคนขาดานใน

7.หด

เปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ เกด จากไวรสHuman papilloma virus ลกษณะเปนตงเนอออนๆ ส

ชมพคลายหงอนไก ชอบขนทอนและอบชน ในผชายมกพบทอวยวะเพศบรเวณใตหนงหมปลายอวยวะเพศ

ชาย ตลอดทงบรเวณรอบรอยเปดขอบ,ทอปสสาวะ และอณฑะ สวนผหญงจะพบทปากชองคลอด ผนงชอง

คลอด ปากมดลก ปากทวารหนกและฝเยบ หดมขนาดโตขนเรอยๆ การตงครรภจะทาใหหดโตเรวกวาปกต

ถาไมรบรกษาจะเปนมากขนและยากตอการรกษา และทารกอาจตดเชอไดขณะคลอด

8.หดหงอนไก (CondylomaAcuminata)

เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ เกด จากตวไร Sarcoptesscabeiลกษณะจะมตมนาใสและตมหนองคน

ขนกระจายทง 2 ขางของรางกาย มกพบตามงามนวมอ ขอศอก รกแร รอบหวนม รอบสะดอ อวยวะสบพนธ

ขอเทา หลงเทา กน ผปวยมกมอาการคนมาก โดยเฉพาะเวลากลางคน สามารถตดตอไดจากการสมผส

ใกลชด สมผสทางเพศหรอ อยใกลชดกบผปวย

9.โลน (Pediculosis Pubis)

เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ เกด จากแมลงตวเลกทเรยกวา pediculosis pubis อาศยอยทขนหวเหนา

ชอบไชตามรากขนออน และดดเลอดคนเปนอาหาร ผทเปนโรคน จะมอาการคน เมอเกาจะทาใหเจาตวเชอ

แพรไปยงบรเวณอนได การวนจฉยสามารถทาไดดวยตาเปลา จะพบไขสขาวเกาะตรงโคนขนไขจะม

ลกษณะวงร สวนตวแมลงเมอกนเลอดเตมทจะออกสนาตาล ตดตอไดจากการสมผสทางเพศกบผปวย หรอ

ใชกางเกงในรวมกน การรกษาสามารถซอยาทาไดตามรานขายยา แตคนทองหรอเดกควรจะปรกษาแพทย

10.พยาธชองคลอด (Vaginal Trichomoniasis)

เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ เกด จากเชอโปรโตซวTrichomonasvaginalis

เปนโรคพบไดคอนขางบอยและพบในผหญงมากกวาในผชาย ในผหญงทมอายมากจะตดพยาธในชองคลอด

ไดงายกวาผทมอายนอยในผทตดเชอจะพบวามเพยง 30% เทานนทจะปรากฏอาการผดปกตและดวยเหตนจง

ทาใหการแพรกระจายเชอเกดขนไดงายเพราะผทตดเชอสวนใหญไมทราบวาตวเองมการตดเชอแลว

เนองจากไมมอาการผดปกตจงทาใหขาดการปองกนการแพรในผทตดโรคนประมาณ 70% มกจะไมมอาการ

ทผดปกตนนคอมเพยงประมาณ 30% ของผทตดเชอทจะปรากฏอาการใหเหนอาการทพบอาจเปนแคเพยง

ความรสกระคายเคองเลกนอยทอวยวะเพศหรอมอาการอกเสบอยางรนแรงปรากฏใหเหนอยางเดนชดการ

แสดงอาการของโรคอาจพบไดหลงจากทมการตดโรคแลวตงแต 5 วนจนถง 1 เดอนอาการทเกดขนอาจ

เปนๆหายๆได

อาการตกขาวผดปกต มสเขยวขนหรอเหลองเขม มฟองอากาศและมกลนเหมน เกดการระคายเคองบรเวณอวยวะเพศ เจบปวดขณะมเพศสมพนธ คนและแสบปากชองคลอด ในผชายทตดเชอทรโคโมแนสอาการทพบไดแกอาการคนหรอรสกระคายเคองอวยวะเพศปสสาวะแสบหรอมสารคดหลงไหลออกจากอวยวะเพศ (ปากทอปสสาวะ)ได

ในผหญงทตดเชอทรโคโมแนสอาการทพบไดแกการทมอาการคนแสบ แดง และเจบทอวยวะเพศในบางรายอาจมอาการปสสาวะแสบขดหรอมตกขาวผดปกตเชน ตกขาวสเหลอง หรอสเขยว หรอ มกลนเหมน เปนตน

การดแลปองกนตนเอง

การใชถงยางอนามยอยางถกวธจะชวยลดการแพรของเชอทรโคโมแนสไดแตกไมอาจปองกนไดรอยเปอรเซนตการงดมเพศสมพนธเปนการปองกนทไดผลรอยเปอรเซนต อยางไรกตามการมเพศสมพนธทย งยนตอกนนน กชวยลดความเสยงตอการตดเชอทรโคโมแนสและโรคตดตอทางเพศสมพนธอนๆลงไดอยางมาก

ในผหญงเมอมตกขาวผดปกตหรอในผชายเมอรสกระคายเคองทอวยวะเพศหรอรสกแสบขดเวลาปสสาวะควรรบปรกษาแพทยเพอเขารบการตรวจวนจฉยและรบการรกษาทเหมาะ สมและเมอทราบวาตนเองตดเชอทรโคโมแนสแลวควรเขารบการตรวจคดกรองโรคตดตอทางเพศสมพนธอนๆดวยเชน การตดเชอเอชไอวหรอโรคเอดสนอกจากนควรนาคนอนมารบการตรวจรกษาทเหมาะสมและงดมเพศสมพนธจนกวาอาการจะหายหรออยางนอย 1 สปดาหหลงกนยา

11.เชอราในชองคลอด (Vaginal Trichomoniasis)

เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ เกด จากเชอรากลม Candida ซงรอยละ 80 - 90 เกดจาก Candida

albicansซงมหลายสายพนธยอย เชอทเปนสาเหตททาใหเกดการอกเสบของชองคลอดทพบบอยทสดไดแก

“แคนดดา อลบแคนส (Candida albicans)” โดยมรปรางเปนเซลลกลมๆหรอทเรยกวายสต ซงโดยปกตเปน

เชอทอยในชองคลอดโดยไมทาใหเกดโรคแตถารางกายมภมคมกนตานทานโรคตาไดรบยาปฏชวนะเปน

เปนโรคทพบไดบอยในสตรทวไปจด เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธสามารถถายทอดโรคไปยงคนอนได

และมกพบการตดเชอรารวมกบการตดเชอชนดอนๆไดสง เชนโรคเรมหรอโรคเอดสเปนตน นอกจากนสตร

ทมภาวะเบาหวานสตรทรบประทานยาสเตยรอยดหรอยาปฏชวนะเปนเวลานานๆจะมความเสยงตอการตด

เชอราหรอมภาวะอบชนบรเวณอวยวะเพศเปนเวลานานๆกจะทาใหเชอรามปรมาณมากขนจนกอโรค

นอกจากน การใชผาอนามยไมถกวธ คอการใสแผนเดยวเปนเวลานานๆไมคอยเปลยนผาอนามย การใส

กางเกงยนสทคบแนนการอยในทรอนชนเปนเวลานาน การฉดนาชาระลางชองคลอดและทาความสะอาดไม

ถกตองการทชองคลอดมความอบชน และการใสกางเกงในทเปยกหรออบชน กจะทาใหเกดโรคเชอราไดงาย

อาการระคายเคองบรเวณชองคลอด มการตกขาวขนจบเปนกอน อาการปสสาวะแสบขด เจบขณะรวมเพศ

การดแลตนเองทาความสะอาดใหถกวธ เชน ทาความสะอาดจากชองคลอดไปทางทวารหนกเพอปองกนไมใหอจจาระเลอะเขามาทางชองคลอดแลวยงไมควรสวนลางชองคลอดโดยไมจาเปน เพราะจะไปลางความเปนกรดในชองคลอดทงไปพยายามหลกเลยงความอบชนโดยการใชผาอนามยแผนบางแลวเปลยนทงบอยๆในชวงทมสงคดหลงออกทางชองคลอดมากกวาปกตนอกจากน ไมควรกนยาปฏชวนะพราเพรอเพราะจะทาลายแบคทเรยทมอยประจาในชองคลอดดวย

สขอนามยของสามเพราะฝายชายมกเปนพาหะของเชอราโดยไมรตวเนองจากมคราบของเชอราแหงตดรอบๆอวยวะเพศโดยไมมอาการคนหรอมอาการระคายเพยงเลกนอยดงนนฝายชายจงควรทาความสะอาดบรเวณอวยวะเพศทกครงกอนมเพศสมพนธและถาภรรยาเปนเชอรากตองทายารกษาเชอราพรอมๆกบภรรยาดวยเสมอ

สาหรบฝายหญงถารสกมตกขาวผดปกตโดยเฉพาะถามตกขาวเปนกอนคลายตะกอนนมไมวาจะมอาการคนหรอไมกควรรบไปพบแพทยเพอรบการตรวจรกษาแตเนนๆ

โรคไมตดตอ (Non - communicable Diseases: NCD) โรคไมตดตอคอโรคทไมมเชอจลนทรยเปนตวกอโรค จงไมสามารถถายทอดตดตอถงกนระหวางบคคลได สาเหตของการเกดคอ พฤตกรรมทไมเหมาะสมของมนษย โดยทอาจมสงแวดลอมภายนอกรางกายทไมใชจลนทรยเปนปจจยรวม ไดแก โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจโรคไตโรคมะเรง หลอดเลอดหวใจและหลอดเลอดสมอง ลกษณะเฉพาะของโรคไมตดตอ -ปจจยตางๆในสงแวดลอมสงแวดลอมทไมด (Unhealthful lifestyles and environment)

-วถการดาเนนชวตและพฤตกรรมสขภาพมผลตอการเกดโรคไดแกการกนการเคลอนไหวการพกผอน

-ปจจยการดาเนนพฤตกรรมตางๆเหลานเปนสงทกระทาจนเคยชนและกลายเปนสงจาเปนตอการดารงชวตในปจจบน

-การแฝงตวการกอโรคและผลกระทบของโรคใชเวลานานขณะเดยวกนการแกไขกใชเวลานาน กวาจะเหนผล

-พบกลมโรคนในกลมวยทางานและวยสงอายมากกวาวยเดก ปจจยเสยงตอการเกดโรคไมตดตอ ปจจยเสยงตอการเกดโรคไมตดตอหมายถงปจจยตางๆทมความเปนไปไดทจะเกดผลลพธใน การปวยเปนโรคไมตดตอ (เบาหวานความดนโลหตสงหลอดเลอดหวใจและหลอดเลอดสมอง) โดยปกตสขภาพของบคคลเชอมโยงกบปจจยหลก 2 ดานไดแก -ปจจยสวนบคคลคอพฤตกรรมสวนบคคลพนธกรรม -ปจจยนอกตวบคคลคอเศรษฐกจสงคม นอกจากนยงแยกระบบบรการทางการแพทยซงมอทธพลอยางมากตอสขภาพของประชาชนออกมาจากปจจยสงแวดลอมดงนนปจจยทมผลตอสขภาพของบคคลเรยกวาปจจยกาหนดดานสขภาพ ปจจยกาหนดดานสขภาพ (Health determination)ปจจยเสยงตอการเกดโรคไมตดตอแบงออกเปน 2 ประเภทไดแก 1. ปจจยเสยงทเปลยนแปลงไมได -เพศเพศชายจดเปนปจจยเสยงผหญงจะเกดโรคหวใจขาดเลอดชากวาผชายประมาณ 10 ป ทงนเนองจากฮอรโมนเพศหญง (เอสโตรเจน) ชวยชะลอการเกดโรคแตเมอถงวยหมดประจาเดอนแลวความเสยงจะสงขนเทยบเทาผชาย -อายเปนปจจยเสยงทไมสามารถหลกเลยงไดอายทเพมมากขนมผลใหเสนเลอดเสอมไปตามวย -พนธกรรมการทมพอหรอแมเปนโรคเบาหวานโรคหวใจขาดเลอดตงแตอายไมมากลกๆกม

ความเสยงตอโรคนสงดวยเชนกนความจรงแลว “ยน” มบทบาทมากในการเกดโรคหลอดเลอดแดงเพราะจะควบคมหลายๆระบบทสงผลเรงการสะสมของไขมน 2. ปจจยเสยงทเปลยนแปลงไดคอพฤตกรรมทสงผลดานลบตอสขภาพ เชนการสบบหร การไมออกกาลงกาย สถานการณโรคไมตดตอเรอรง โรคหวใจและหลอดเลอดโรคหลอดเลอดสมองโรคเบาหวานภาวะความดนโลหตสงเปนกลมโรค ทเปนปญหาสาคญทางสาธารณสขและมแนวโนมเพมขนอยางตอเนองกลมโรคนเปนภยเงยบระดบชาตทสงผลใหเปนปญหาสาธารณสขของประเทศโดยองคการอนามยโลกไดระบวาในป 2548 ทวโลกมผเสยชวตจากโรคจากวถชวต 35 ลานคนหรอรอยละ 60 ของผเสยชวตทงหมด 58 ลานคนและหากไมเรงแกไขคาดวาในป 2558จะมผเสยชวตจากโรคดงกลาวเพมขนรอยละ 17 หรอประมาณ 41 ลานคนในประเทศไทยจากขอมลสานกนโยบายและยทธศาสตรสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสขพบวาอตราตายตอแสนประชากรจากโรคหวใจขาดเลอดโรคหลอดเลอดสมองโรคเบาหวานมแนวโนมเพมขนอยางตอเนองในปพ.ศ. 2542 ถงพ.ศ. 2551โดยในปพ.ศ. 2551 อตราตายตอแสนประชากรเปน 21.2, 20.8 และ 12.2 ตามลาดบ แนวทางการปองกนโรคไมตดตอเรอรง เนองจากสถานการณการระบาดของโรคกลมนทวความรนแรงเพมขนเรอยๆโดยเฉพาะประเทศท กาลงพฒนาสาหรบประเทศไทยสถานการณโรคไมตดตอไดระบาดในทกพนททงเขตเมองและชนบทเปนภาระกบบรการสขภาพและครอบครวอยางมากจากการศกษารวบรวมการดาเนนงานปองกนและควบคมโรคทผานมาโดยองคการอนามยโลกไดสรปและเสนอหลกการทบทวนหลกฐานทมอยเพอเลอกมาตรการนโยบายและการดาเนนการโดยคานงถงการดาเนนการทมประสทธผลคมคาใชจายและจายไดในประเทศหรอชมชนนนๆองคการอนามยโลกไดเนนย าถงการแกไขปญหาสขภาพตอโรคไมตดตอเรอรงของประชากรจะเกดประสทธผลไดนนจาเปนตองมงเนนทการปองกนและควบคมปจจยเสยงทเปนสาเหตสาคญของการเกดโรคไมตดตอและสามารถดาเนนการไดครอบคลมประชากรจานวนมากได แนวปฏบตการเพอเขาถงและปองกนควบคมตามเปาหมายและมาตรการหลกไดเปน 2 กลม 1. กลมกลยทธขบเคลอนประชากรเปนกลมกลยทธเพอการลดจานวนการเกดโรคทเพมขน อยางรวดเรวไดแก - การเฝาระวงสถานการณทางระบาดวทยาโดยการประเมนสถานการณการกระจายของ โรคและเขาใจธรรมชาตการเกดโรคในชมชน - การสอสารเตอนภยการเรยนรของสงคมโดยการประเมนสถานการณการรบรประเดน ปจจยเสยงทสาคญของชมชนกาหนดเปาหมายการสอสารรณรงคและสนบสนนกระบวนการสรางการเรยนรจดการปจจยเสยงโดยเฉพาะพฤตกรรมเสยงสาคญของประชาชนอยางตอเนอง - ขบเคลอนความรวมมอภาคสวนตางๆและชมชนโดยการขบเคลอนความรวมมอในภาค

ประชาชนและภาคสวนตางๆเพอสนบสนนใหเกดการจดการทมประสทธผลและยงยน - ผลกดนสนบสนนการปรบระบบสขภาพและระบบบรการสขภาพสการดแลพนฐานลดเสยง และสรางสขภาพระบบบรการการปองกนและจดการโรคและระบบบรการสนบสนนทมคณภาพและบรณาการอยางตอเนอง - การตดตามกากบประเมนและเรยนร 2. กลมกลยทธเขาถงกลมบคคลเสยงสงเปนกลมกลยทธในการจดการเขาถงการคดกรองและ สนบสนนการลดปจจยเสยงทงในกลมบคคลเสยงสงและผเปนโรครวมทงการรกษาตงแตระยะตนของการดาเนนโรคและการเพมโอกาสเสยงโดย - ระบกลมบคคลเสยงสงและผทเปนโรค - จดทาแนวมาตรฐานการบรการคดกรองลดเสยงปองกนรกษาและสงตอ - ออกแบบและจดบรการรวมทงระบบสนบสนนการลดปจจยเสยงและรกษาตงแตระยะ เรมแรกของการดาเนนโรค - บรการสนบสนนการจดการตนเองเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมสการลดเสยงอยางย งยน - ประเมนความครอบคลมการเขาถงบรการและพฒนาคณภาพการดแลอยางตอเนอง

การดแลสขภาพเพอปองกนโรคไมตดตอ

1. หลกเลยงการเปนโรคดวยการปฏบตตนเพอลดความเสยงตอโรค เชนการรบประทานอาหารทมประโยชน

ออกกาลงกายสมาเสมอ

2. สรางเสรมชวตครอบครวใหมความสขดวยการดแลบานใหสะอาดเปนลกทดของพอแม รวมกนแกปญหา

ครอบครวทเกดขนดวยความเขาใจกนการมครอบครวดมความอบอน เปนการรกษาสขภาพจตเบองตน

3. ปองกนการเปนโรคจากการประกอบอาชพ ดวยการใชเครองปองกนตามระเบยบปฏบตของหนวยงาน

นนๆเชนใสหมวกนรภยเมอทางานในเขตกอสราง

4. ชวยกนรกษาสงแวดลอมของชมชนใหสะอาดสรางบรรยากาศสงแวดลอมทดดวยการปองกนมลภาวะทง

ในนาและในอากาศเชนทงขยะถกท

5.หลกเลยงสงทเปนอนตรายเชนการใชยาผดการสบบหร

1.โรคกระเพาะอาหาร (Peptic Ulcer)

โรคกระเพาะอาหารหมายถง โรคทมแผลในกระเพาะอาหารหรอลาไสเลกสวนตน หรอมการอกเสบของเยอ

กระเพาะอาหารคนทเปนโรคนแลวสามารถรกษาใหหายขาดได สวนมากมกจะเปนเรอรงหรอเปนนานๆ ถา

ไมรกษาหรอปฏบตตวใหถกตองจะมอาการเปนๆหายๆ และถาปลอยใหเปนมาก จะทาใหเกดโรคแทรก

ซอนซงเปนอนตรายถงชวตได

สาเหตการเกดโรคกระเพาะมมากมาย แตเชอกนวาสาเหตสวนใหญเกดจากมกรดในกระเพาะอาหารมาก

และเยอบกระเพาะอาหารออนแอลงมการทาลายเยอบกระเพาะอาหาร

อาการ

1.ปวดทอง

2.จกเสยด แนนทอง ทองอด ทองขน ทองเฟอ เรอลมมลมในทอง รอนในทอง คลนไสอาเจยน

3.อาการโรคแทรกซอน กระเพาะอาหารทะล

การรกษา

1. กาจดตนเหตของการเกดโรคไดแก กนอาหารใหเปนเวลา งดอาหารรสเผดจด เปรยวจดงดดมเหลา เบยร

หรอยาดอง งดดมนาชา กาแฟ งดสบบหรงดเวนการกนยา ทมผลตอกระเพาะอาหาร พกผอนใหเพยงพอผอน

คลายคลายตงเครยด

2. การใหยารกษา โดยกนยาอยางถกตองคอตองกนยาใหสมาเสมอ กนยาใหครบตามจานวน และระยะเวลา

ทแพทยสงยารกษาโรคกระเพาะอาหารสวนใหญตองใชเวลาประมาณอยางนอย 4-6 อาทตย แผลจงจะหาย

ดงนนภายหลงกนยาถาอาการดขนหามหยดยา ตองกนยาตอจนครบ และแพทยแนใจวาแผลหายแลวจงจะ

ลดยาหรอหยดยาวได

3. การผาตด ซงในปจจบนมยาทรกษาโรคกระเพาะอาหารอยางดจานวนมากถาใหการรกษาทถกตองกไม

จาเปนตองผาตดสาหรบการผาตดอาจทาใหเปนกรณทเกดโรคแทรกซอน

2.โรคมะเรง(Cancer)

มะเรงเปนเนองอกชนดรายทเนอมะเรงมการแทรกซมเขาไปในเนอเยอปรกตทอยโดยรอบ เปนเซลลรางกาย

ทมการแบงตวไมเปนไปตามแบบแผนอยนอกเหนออานาจการควบคม สามารถแพรกระจายไปยงบรเวณอน

ของรางกายทหางไกลออกไปและไมตดตอกบกอนมะเรงเดม มะเรงสามารถเกดจากเซลลทกชนดในรางกาย

ยกเวนขนผมเลบทงอกออกมาแลวเทานน

โรคมะเรงสามารถจดหมวดหมไดตามชนดของเซลลทมลกษณะคลายกบเซลลเนองอก ไดแก

1.Carcinoma: เปนมะเรงทไดมาจากเซลลเยอบผว กลมนไดแกโรคมะเรงจานวนมากทพบมากทสด โดยเฉพาะอยางยงในหมผสงอายและเกอบทกคนทกาลงพฒนาเปนมะเรงในเตานมตอมลกหมากปอดตบออนและลาไส

มะเรงลาใสใหญ

2.Sarcoma: เปนมะเรงทเกดจากเนอเยอเกยวพน (เชนกระดกกระดกออน ไขมนเสนประสาท) ซงแตละตวมการพฒนาจากเซลลตนกาเนดในเซลล mesenchymal นอกไขกระดก

3.Lymphomaและ leukemia (มะเรงตอมนาเหลองและมะเรงเมดเลอดขาว): โรคมะเรงสองชนดนเกดจากเซลลเมดเลอด เลอดทออกมาจากไขกระดกและมแนวโนมทจะโตเตมทในตอมนาเหลองและเลอดตามลาดบ โรคมะเรงเมดเลอดขาวเปนชนดของมะเรงทพบมากทสดในเดกโดยคดเปนประมาณ 30%]

4.เนองอกเซลลสบพนธ ไดแก ถงน าครา (Amnion) เยอหมตวออน (Chorion) และองคประกอบของรก (Placenta) สวนใหญมกจะพบในลกอณฑะหรอรงไข

5. blastoma: เปนโรคมะเรงทไดจากเนอเยอของตวออนทยงไมโตเตมท Blastoma จะพบในเดกมากกวาในผมอายมากกวา

สาเหต 90-95% ของสาเหตหลกเนองมาจากปจจยดานสงแวดลอมคาวา "สงแวดลอม" หมายถงสาเหตใดๆ

ทไมไดมาจากการถายทอดทางพนธกรรมเชนวถการดาเนนชวต ปจจยทางเศรษฐกจและพฤตกรรมและ

ไมใชแคมลพษปจจยแวดลอมทพบบอยทนาไปสการตายของโรคมะเรง ไดแก ยาสบ (25-30%) อาหารและ

โรคอวน (30-35%), การตดเชอ (15-20%), การสมผสกบรงส (ทงโอโซนและไมโอโซน 10%) ความเครยด

ขาดการออกกาลงกายและมลพษสงแวดลอม

สวนทเหลออก 5-10% เนองมาจากการถายทอดทางพนธกรรม

อาการ เมอมะเรงเรมตน มนไมแสดงอาการ สญญาณและอาการจะแสดงออกกตอเมอกอนเนอมการเตบโต

หรอมการเกดเปนแผลหลมอยางตอเนองเทานน มะเรงเปนเนองอกทเจรญอยางรวดเรวผดปกตอาการ

เรมแรกเปนกอนเนอ หรอเปนแผลเรอรง ตอไปจงกลายเปนเนอราย

การฉดวคซน

วคซนไดรบการพฒนาเพอปองกนการตดเชอจากไวรสสารกอมะเรงบางชนดวคซน Human papillomavirus (Gardasil และ Cervarix) ชวยลดความเสยงของการเกดมะเรงปากมดลก วคซนตบอกเสบจากไวรสชนด บ ปองกนการตดเชอจากไวรสตบอกเสบชนด บ ดงนนจงชวยลดความเสยงของโรคมะเรงตบ

การรกษาควรเรมตงแตเรมมอาการผดปกตจะสามารถรกษาใหหายขาดไดการรกษาของแพทยแผนปจจบนมทงการรกษาหลายวธ

-รกษาการผาตดการผาตดเปนวธการเบองตนของการรกษาโรคมะเรงทเปนของแขงแยกสวนบรรเทาและการยดอายการอยรอด ปกตแลวสวนสาคญของการวนจฉยทชดเจนและการหาระยะของเนองอกดวยวธตรวจชนเนอมกเปนสงจาเปน ในการหาตาแหนงของมะเรง การผาตดมกจะพยายามตดเอากอนเนอทงหมดออกมาพรอมกบตอมนาเหลอง สาหรบโรคมะเรงบางชนด การตดออกทงหมดเปนสงทจาเปนในการกาจดโรคมะเรง

-รกษาดวยรงสทางานโดยการทาลายดเอนเอของเนอเยอมะเรงทนาไปสการตายของเซลล เพอปองกน

เนอเยอทด (เชนผวหนงหรออวยวะทรงสจะตองฉายผานระหวางการรกษาเนองอก) ลาแสงรงสทมการปรบ

รปรางจะถกเลงไปทหลาย ๆ มมของจดสมผสกบเนองอกเพอใหจดนนดดซมรงสมากกวาพนทโดยรอบของ

เนอเยอทด โรคมะเรงทแตกตางกนมการตอบสนองตอรงสทแตกตางกน

- รกษาดวยยาเคมบาบดแบบดงเดมทาหนาทฆาเซลลทแบงอยางรวดเรวซงเปนหนงในคณสมบตหลกของเซลลมะเรงสวนใหญ

การแพรกระจายจากจดกาเนดเดมของมนโดยการแพรกระจายเฉพาะทการแพรกระจายผานทางนาเหลองไป

ยงตอมนาเหลอหรอผานทางเลอด ไปยงเนอเยออนทไกลออกไป การแพรกระจายทงหมดนเรยกวา

metastasis

3.โรคอวน(Obesity)

ความอวน หมายถง สภาพรางกายทมการเปลยนแปลงไปโดยการสะสมของไขมนจนมปรมาณมากเกน

ความตองการของรางกาย

สาเหต

1. เกดจากสาเหตภายนอก เปนสาเหตใหญทเกดโรคอวน เพราะตามใจปากมากเกนไปกนมากเกนความ

ตองการของรางกาย อาหารทกน เนอ ไขมน หรอแปงของหวาน สงเหลานจะถกเกบสะสมไวในรางกาย ถาม

มากเกนไปกจะกลายเปนไขมนพอกพนตามสวนตางๆของรางกาย ออกกาลงกายนอย กนแลวนอนนสยใน

การรบประทาน คนทมนสยการรบประทานทไมดเรยกวา กนจบกนจบไมเปนเวลา ขาดการออกกาลงกายถา

รบประทานอาหารมากเกนกวาทรางกายตองการ แตไดออกกาลงกายบางกอาจทาใหอวนชาลงแตหลายคน

ไมไดยดเสนยดสายไมชาจะเกดการสะสมเปนไขมนในรางกาย

2. มาจากสาเหตภายในพบไดจากความผดปกตของตอมไรทอ เชน ตอมใตสมอง ตอมไทรอยดทาใหมไขมน

ตามบรเวณตนแขนตนขาและหนาทอง

- จตใจและอารมณมคนเปนจานวนไมนอยทการกนอาหารขนอยกบจตใจและอารมณเชน กนดบ

ความโกรธ ดบความคบแคนใจ กลมใจ กงวลใจ หรอดใจบคคลเหลาน จะรสกวาอาหารททาใหจตใจสงบ จง

หนมายดเอาอาหารไวเปนทพงทางใจตรงกนขามกบบางคนกลมใจเสยใจกกนไมได นอนไมหลบ

- ความไมสมดลระหวางความรสกอมกบความหว เมอใดทความอยากเพมขนเมอนนการกนกจะเพม

มากขนซงถงขนเรยกวากนจในทสดกอวนเอาๆ

3. เพราะกรรมพนธซงพบไดนอย กรรมพนธนพสจนไมได แตถาพอและแมอวนทงสองคนลกจะมโอกาส

อวนไดถงรอยละ80ถาพอหรอแมคนใดคนหนงอวนลกมโอกาสอวนไดถงรอยละ40

4. โรคประจาตวเชนเบาหวานความดนสง

5. จากการกนยาบางชนด กสงผลกระทบใหอวนผปวยบางโรคไดรบฮอรโมนสเตยรอยดเปนเวลานาน กทา

ใหอวนไดและในผหญงทฉดยาหรอกนยาคมกาเนดกทาใหอวนงายเชนกน

6. เพศ เพศหญงนนมกอวนกวาเพศชาย กธรรมชาตเธอมกสรรหาจะกนกน และกน ตลอดเวลา อกทงตอน

ตงครรภ กตองกนมากขน เพอบารงรางกายและลกนอยในครรภแตหลงจากคลอดลกแลว บางรายกลด

นาหนกลงมาได แตบางรายกลดไมไดผหญงทางานนอย ออกกาลงนอยกวาชาย ผหญงอวนมากกวาผชาย4 :

1

การลดความอวนทถกวธ

การลดความอวนกคลายกบการปฏบตในการรกษาโรคอนๆเพราะในการลดความอวนนนตองอาศย

หลกการปฏบตทถกตอง รวมทงกาลงใจและเวลาการปฏบตทวๆไปในการลดนาหนก คอ การควบคมอาหาร

และการออกกาลงกาย

4.ความดนโลหตสง(Hypertention)

เปนโรคทพบบอยเกดขนเนองจากแรงตานทานภายใตผนงหลอดเลอดสงกวาปกตภาวะความดนโลหตสง คอ ความดนโลหตทวดอยางถกตองหลาย ๆครง ในตางวาระทSystolic Blood Pressure ( คาความดนหลอดเลอดขณะหวใจบบตว ) มากกวาหรอเทากบ 140 มม.ปรอท และ/ หรอ Diastolic Blood Pressure ( คาความดนหลอดเลอดขณะหวใจคลายตว) มากกวาหรอเทากบ 90 มม.ปรอท อนตรายจากโรคความดนโลหตสงคอคาตอบของความนากลว ถาไมรกษา จะทาใหหลอดเลอดตบและแขงตว การไหลเวยนของเลอดไปยงอวยวะสวนตาง ๆไมเพยงพอ จงมผลดงนผลตออวยวะสาคญ

-หวใจ หวใจทางานมากจะโตขนจนกระทงหวใจวายเสนเลอดหวใจตบตน -สมอง เสนเลอดในสมองตบหรอแตกเกดการบวมของสมอง ทาใหเปนอมพาตหรอตายได -ไต เลอดไปเลยงไตไมพอ ทาใหไตทาหนาทเสอมลงไมสามารถขบสารพษออกจากรางกายได

สาเหต

1. พนธกรรม 2. บหร 3. ความอวน 4. การกนอาหารเคมจด รสจด 5. ภาวะเครยด 6. ภาวะไขมนในเลอดสง 7. ขาดการออกกาลงกาย 8. อายมาก 9. ปฏกรยาของยาบางชนด เชน ยาคมกาเนด ยาสเตยรอยด 10. โรคตอมไรทอ เชน คอพอกเปนพษ หรอโรคไต

ความดนโลหตเปลยนแปลงไดตามปจจยแวดลอมตางๆดงน

1. อาย สวนใหญเมออายมากขนความดนโลหตจะสงขน ตวอยางเชน ขณะอาย 18 ป ความดนโลหต เทากบ 120/70 มม.ปรอท แตพออาย 60 ป ความดนโลหต อาจจะเพมขนเปน 140/90 แตกไมไดเปนกฎตายตววาอายมากขนความดนโลหตจะสงขนเสมอไป อาจวดได 120/70 เทาเดมกได

2. เวลา ความดนโลหตจะขนๆ ลงๆ ไมเทากนตลอดวนตวอยางเชน ในตอนเชาความดนซสโตลกอาจจะวดได 130 มม.ปรอท ขณะทตอนชวงบายอาจวดไดถง 140 มม.ปรอท ขณะนอนหลบอาจวดไดต าถง 100 มม.ปรอทเปนตน

3. จตใจและอารมณ พบวามผลตอความดนโลหตไดมากขณะทไดรบความเครยด อาจทาใหความดนโลหตสงกวาปกตไดถง 30 มม.ปรอทขณะทพกผอนความดนโลหตกจะสามารถกลบมาสภาวะปกตไดเมอรสกเจบปวดกเปนเหตหนงททาใหความดนโลหตสงขนไดเชนกน

4. เพศพบวาเพศชายจะเปนโรคความดนโลหตสงไดบอยกวาเพศหญง 5. พนธกรรมและสงแวดลอม ผทมบดาและมารดาเปนโรคความดนโลหตสงมแนวโนมทจะเปนโรคน

มากกวาผทไมมประวตในครอบครวสงแวดลอม ทเครงเครยด กทาใหมแนวโนมการเปนโรคความดนสงขนดวยเชนกน

6. สภาพภมศาสตรผทอยในสงคมเมองจะพบภาวะความดนโลหตสงมากกวาในสงคมชนบท 7. เชอชาตพบวาชาวแอฟรกนอเมรกนมความดนโลหตสงมากกวาชาวอเมรกนผวขาว

อาการ ปวดศรษะ เวยนศรษะ คลนไส อาเจยน เหนอยงาย ใจสน ตาพรามว หมดสต บางครงอาจไมมอาการแสดง

การรกษาเลอกยาทเหมาะสมใหแกผปวยแตละราย

-กลมยาขบปสสาวะทาใหมปสสาวะมากขน ยาชะลอการเตนของหวใจ ทาใหหวใจเตนชาลงยาขยาย

หลอดเลอดทาใหรของหลอดเลอดกวางขนเลอดจงไหลไดดขนและมแรงดนนอยลงขนาดยาโดยทวไป

คอรบประทานยาวนละ 1 ครง หลงอาหารเชาแตผปวยบางรายกจาเปนตองรบประทานยาวนละ 2 ครง

ในกรณหลงนใหรบประทานยาหลงอาหารเชาและเทยงหามรบประทานยาหลงอาหารเยนหรอกอนนอน

เพราะจะทาใหปวดปสสาวะตอนกลางคนและตองลกมาเขาหองนาตลอดคน

- ยาเอซออนฮบเตอร (ACE inhibitors) ยานมฤทธยบย งเอนไซมแองจโอเทนซนคอนเวอรตง

(angiotensin converting enzymes) เชน อนาลาพรล (enalapril), ไลซโนพรล (lisinopril), รามพรล

(ramipril), เพอรนโดพรล (perindopril)อาจทาใหเกดอาการขางเคยงทกอความราคาญแกผใชยาคอ

อาการไอแหงๆ ได ซงไมเปนอนตราย และไมใชอาการแพยาทาใหรสกราคาญ ซงสามารถบรรเทาได

ดวยการหมนจบนาหรอรบประทานยาอมชนดททาใหชมคอ รางกายจะสามารถปรบตวไดแตในกรณท

อาการเปนมากจนรบกวนคณภาพชวต อาจจาเปนตองเปลยนยาแตผปวยไมควรหยดยาดวยตนเองควร

ไปปรกษาแพทยเพอใหแพทยพจารณาเปลยนยาให

ขอสาคญคอจะตองรบประทานยาตอเนองกนทกวนและรบประทานยาตรงเวลาหากลมรบประทานยาและ

นกขนไดเมอใกลจะรบประทานยามอตอไปใหรบประทานยาของมอนนกพอ และหามรบประทานยาเพม

เปน 2 เทามฉะนนความดนโลหตจะลดตาลงอยางมาก เกดอาการหนามด ลมลง หมดสตเปนอนตรายได

การดแลตนเอง

- ลดอาหารเคม - ลดนาหนกตว : ความอวนมผลทาใหหวใจบบตวมากขน เปนผลใหความดนสงขน - ออกกาลงกายสมาเสมอ - ฝกทาสมาธ - ลดปจจยเสยง เชน เหลา บหร - ควบคมระดบไขมนในเสนเลอด : การมไขมนในเสนเลอดมาก มผลโดยตรงกบความดนโลหต - พบแพทยตามนด และรบประทานยาตามทแพทยสง - สาหรบคนรางกายปกตทวไป พยายามควบคมความดนโลหตใหไมเกน 140 / 90 มม.ปรอท - สาหรบผปวยโรคไต , เบาหวาน พยายามควบคมความดนโลหตใหไมเกน 130 / 80 มม.ปรอทจะชวยลดอตราการเกดโรคหวใจไดรอยละ25 , ภาวะหวใจวายรอยละ50,และโรคหลอดเลอดสมองรอยละ 35

5.โรคเบาหวาน(Diabetic Mellitus)

โรคเบาหวานเกดจากตบออนไม สามารถสรางอนซลนไดอยางเพยงพอ หรอรางกายตอบสนองตออนซลนไดนอยกวาปกต จงไมสามารถเผาผลาญคารโบไฮเดรตรวมถงโปรตนและไขมนบางสวนไดอยางเหมาะ สม ทาใหระดบนาตาลในเลอดสงกวาปกตและเสยงตอโรคแทรกซอนอนตรายหลายอยาง เชน หวใจวาย ตาบอด ไตวาย อมพฤกษ อมพาตและโรคตดเชอ

เบาหวานแบงออกเปน 2 ชนด ไดแก 1. เบาหวานชนดท 1 หรอเบาหวานชนดพงอนซลน ซงเกดจากตบออนไมสามารถสรางอนซลนไดอยางเพยงพอ เบาหวานชนดนสวนใหญจะพบในเดกและวยรน ประมาณ 10% ของผปวยเบาหวานทงหมดเปนเบาหวานชนดท 1 2. เบาหวานชนดท 2 หรอเบาหวานชนดไมพงอนซลน ซงตบออนของผปวยเบาหวานชนดนสวน

ใหญสรางอนซลนไดอยางเพยงพอ แตรางกายตอบสนองตออนซลนไดนอยกวาปกต ประมาณ 90% ของผปวยเบาหวานทงหมดเปนเบาหวานชนดท 2

อาการ

นาหนกลดpolyuria (ปสสาวะบอย) polydipsia (กระหายนาเพมขน)และ polyphagia (ความหวเพมขนเปนสปดาหหรอเปนเดอนสญญาณและอาการอนๆบงบอกถงการเรมมอาการของโรคเบาหวานการมองเหนไมชดปวดศรษะออนเพลยรกษาแผลหายชาและคนทผวหนง ระดบนาตาลในเลอดสงเปนเวลานานอาจทาใหเกดการดดซมกลโคสในเลนสของตา ซงนาไปสการเปลยนแปลงในรปรางของเลนส เปนผลทาใหเกดการเปลยนแปลงในสายตา

การรกษา

1.กลมยาทกระตนการทางานของตบออนใหสรางอนสลน

ยากลมซลโฟนลยเรย เชน กลปไซด กลคาไซดไกลเบนคลาไมด รบประทานกอนอาหาร 30 นาทวนละ 1-2 ครง

ยากลมรพาไกลไนด รบประทานกอนอาหาร 30 นาท วนละ 2-4 ครง

2.กลมยาทสงเสรมการทางานของอนสลน

เมทฟอรมน รบประทานหลงอาหาร 15-30นาท วนละ 2-3 ครง

3.ยากลมไธอะโซลดนไดโอน เชน โรสกลตาโซน ไพโอกลตาโซน รบประทานหลงอาหาร 15-30นาท วนละ 1-2 ครง

3.กลมยาทขดขวางการดดซมนาตาลจากทางเดนอาหารเขาสกระแสเลอด

เอคารโบส และ โวกลโบส ยากลมนจะลดระดบนาตาลไดเลกนอย จงใชรวมกบยากลมอน

รบประทานพรอมกบอาหารคาแรก วนละ 3 ครง

โรคแทรกซอน- ตา อาจเปนตอกระจกกอนวย ประสาทตาหรอจอตาเสอม และอาจทาใหตาบอดในทสด - ระบบประสาท ผปวยอาจจะเปนปลายประสาทอกเสบ มอาการชาหรอปวดแสบปวดรอนตามปลายมอปลายเทา

- เทา ซงมกจะทาใหมแผลเกดขนทเทาไดงายและอาจลกลามจนเทาเนา กระเพาะปสสาวะไมทางาน ทาใหกลนปสสาวะไมอยหรอไมมแรงเบงปสสาวะ กระเพาะอาหารไมทางาน มอาการจกเสยด อาหารไมยอย ทองผก ทองเดน โดยเฉพาะเชามดถงกอนเทยง ผปวยชายมกมภาวะหยอนสมรรถภาพทางเพศ - ไต มกเกดภาวะไตวาย มอาการบวม ซด ความดนโลหตสง ซงเปนสาเหตการเสยชวตของผปวยเบาหวานทพบไดคอนขางบอย - ภาวะหลอดเลอดแดงแขง ทาใหเปนอมพฤกษ อมพาต และโรคหลอดเลอดหวใจตบ ถาหลอดเลอดแดงทเทาแขงและตบ เลอดไปเลยงเทาไมพออาจทาใหเทาเยน เปนตะครว ปวดขณะเดนมากๆ หรออาจทาใหเปนแผลหายยากหรอนวเทาเปนเนอตายเนา - ภมคมกนตา เปนโรคตดเชอไดงาย เชน วณโรคปอด กระเพาะปสสาวะอกเสบ กรวยไตอกเสบ กลาก เปนฝหรอพพองบอย นวเทาหรอชองคลอดอกเสบ เปนตน - แผลทเทา เปนภาวะแทรกซอนทพบไดบอย เนองจากผปวยเบาหวานมกมภาวะปลายประสาทอกเสบ และภาวะขาดเลอดทาใหเทาชาเกดแผลไดงายและหายยากหรอเปนเนอตายเนา บางครงจาเปนตองตดนวหรอตดขา ทาใหเกดภาวะพการได

6.โรคทาลสซเมยThalassemia เปนโรคเลอดชนดหนงทมความผดปกตทางกรรมพนธทาใหรางกายสรางเมดเลอดแดงทมลกษณะผดปกต จงมการแตกสลายเรวกวาทควรทาใหมอาการซดเหลองเรอรง ผทมอาการแสดงของโรคนจะตองรบกรรมพนธทผดปกตมาจากทงฝายพอและแม (ซงอาจไมมอาการแสดง) ถารบจากฝายใดฝายหนงเพยงฝายเดยว จะไมมอาการแสดงแตจะมกรรมพนธทผดปกตอยในตวและสามารถถายทอดไปยงลกหลานตอไปในบานเราพบวามกรรมพนธทผดปกตของโรคนโดยไมแสดงอาการเปนจานวนมาก โดยเฉพาะอยางยงในคนอสาน อาจมถง 40% ของประชากรทวไปทมกรรมพนธของโรคน สวนผทมอาการของโรคนอยางชด ๆมประมาณ 1 ใน 100 คน โรคนอาจแบงออกเปนหลายชนด ซงมความรนแรงมากนอยแตกตางกน

สาเหต เกดจากความผดปกตทางกรรมพนธ

อาการผปวยจะมอาการซดเหลองและตบมามโตมาตงแตเดก รางกายเตบโตชาตวเตย และนาหนกนอยไมสมอาย ในรายทเปนทาลสซเมยชนดออนทเรยกวาโรคฮโมโกลบนเอช (Hemoglobin H disease) ตามปกตจะไมมอาการผดปกตแตอยางไร แตจะมอาการซดเหลองเปนครงคราวขณะทเปนหวด เจบคอ หรอเปนโรคตดเชออนๆ แบบเดยวกบโรคโลหตจางจากเมดเลอดแดงแตก

สงตรวจพบผปวยจะมอาการซดเหลอง หนาแปลกโดยมสนจมกแบะ (จมกแบน) หนาผากโหนกชน กระดก

แกมและขากรรไกรกวางใหญฟนยนเขยน ลกตาอยหางกนมากกวาคนปกต ลกษณะเชนนเรยกวาหนามงโกลอยดหรอ หนาทาลสซเมย ผปวยมกจะมมามโตมาก บางรายอาจโตถงสะดอ (คลาไดกอน แขงทใตชายโครงซาย) อาการมามโตชาวบานอาจเรยกวา ปาง หรอ อปถมภมามยอย (จกกระผามมามยอย)

อาการแทรกซอนถาซดมาก อาจทาใหมอาการหอบเหนอย บวมและตบโต เนองจากหวใจวาย บางคนอาจเปนไข เจบคอบอยจนกลายเปนโรคหวใจรมาตกหรอหนวยไตอกเสบ ผปวยอาจมนวในถงนาด ไดบอยกวาคนทวไปเนองจากมสารบลรบนจากการสลายตวของเมดเลอดแดงมากกวาปกต ในรายทมชวตอยไดนาน จะมเหลก (ทไดจากการสลายตวของเมดเลอดแดง) สะสมในอวยวะตาง ๆ เชนทผวหนงทาใหผวออกเปนสเทาอมเขยว ทตบทาใหตบเขงทหวใจทาใหหวใจโตและเหนอยงาย

การดแลรกษาผปวย

1. ผทเปนพาหะจะมสขภาพเหมอนกบคนปกตทวไป ไมจาเปนตองทาการรกษาใด ๆนอกจากควรระวงกอน การมบตรซงถาคครองปกตลกทคลอดออกมาจะเปนพาหะทงหมดและถาคครองเปพาหะเหมอนกนลกทคลอด มาจะมโอกาสเปนโรคธารสซเมย 1 ใน 4 แตถาคครองเปนโรค ลกทคลอดมาจะมโอกาสเปนโรค 2 ใน 4

2.ผทมอาการตองคอยระวงไมใหรางกายออนแอหรอมไขสงเพราะจะทาใหเมดเลอดแดงแตกงาย

ตองรบประทาน อาหารทชวยสรางเมดเลอดและหลกเลยง อาหารทมธาตเหลกสง และยาเพมเมดเลอด ทมธาตเหลก 3.ผทมอาการรนแรงหมอจะเปนผวนจฉยวาตองทาการรกษาใหหายขาดหรอไม โดยการรกษาใหหายขาดจะ ทาได 2 วธ คอการปลกถายไขสนหลง และการปลกถายจากเลอดสาย สะดอการรกษาจะตองทากบผปวยทมอายและนาหนกนอย และจะตองตรวจสอบการตอตานเมด เลอดขาวเสยกอน

ขอแนะนา

1.ควรใหผปวยกนอาหารพวกโปรตนและอาหารทมกรดโฟลกสง (เชน ผกใบเขยว เนอสตว) มาก ๆเพอใชในการสรางเมดเลอดแดง

2.อธบายใหผปวยและญาตทราบวาโรคนเปนโรคกรรมพนธ ไมมทางรกษาใหหายขาดแตถาไดรบการดแลรกษาอยางถกตองอาจมชวตยนยาวไดควรรกษาทโรงพยาบาลทอยใกลบานเปนประจาไม

ควรกระเสอกกระสนยายหมอยายโรงพยาบาล ทาใหหมดเปลองเงนทองโดยใชเหต

3.แนะนาใหพอแมทมลกเปนทาลสซเมยคมกาเนดหรอผทมประวตวามญาตพนองเปนโรคน ไมควรแตงงานกนหรอจาเปนตองแตงงานกไมควรมบตร เพราะลกทเกดมามโอกาสเปนโรคนถง 1 ใน 4 (รอยละ 25) ทาใหเกดภาวะยงยากในภายหลงได ถาหากมการตงครรภ ในปจจบนมวธการเจาะเอานาครามาตรวจดวาทารกเปนโรคนหรอไมดงทเรยกวา "การวนจฉยกอนคลอด" (Prenatal diagnosis) ถาพบวาผดปกตอาจพจารณาทาแทง

4.ปจจบนสามารถใชวธการพเศษเพอตรวจดวามเชอกรรมพนธของโรคนหรอไมถาเปนไปไดกอนแตงงานควรตรวจดใหแนนอน