ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ...

15
บทที2 ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง 2.1 แนวคิด หลักการ และทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง ความรู้และทฤษฎีที่เกี่ยวข้องได้แก่ ความรู้พื ้นฐานทางไฟฟ ้า ความต่างศักย์ระหว่างสายไฟ นิวตรอน กราวนด์ และทฤษฎี KCL จากข้อกําหนดของ NEC Standard กําหนดว่าวงจรเต้ารับไฟฟ้าที ่ติดตั ้งใน ห้องครัว ห้องนํ า และบริเวณพื ้นที ่เปี ยกต้องเป็น GFCI และข้อกําหนดของการไฟฟ้ าในปัจจุบันนี ้ เต ้ารับ ไฟฟ้าทุกตัวต้องเป็นชนิดมีสายดิน ดังนั ้นในงานติดตั ้งระบบไฟฟ ้ าจึงต้องมีการตรวจสอบความถูกต้องของ การติดตั ้งเต ้ารับไฟฟ้าทุกตัวเพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้และตัวอุปกรณ์ไฟฟ้าที่เกี่ยวข้อง ตัวอย่างแสดงดัง รูปที 2.1เป็นแผงไฟฟ้ าที่ติดตั ้งเครื่องตัดวงจรกระแสไฟฟ ้ าเกิน (CB) และกระแสไฟฟ้ารั่วลงดิน GFCI รูปที 2.2 เป็นวงจรเต้ารับไฟฟ้ าที่ติดตั ้งบนเคาน์เตอร์ในห้องครัวที ่ต้องเป็น GFCI และ รูปที2.3 เป็นเต้ารับไฟฟ้าที่ ต้องได้รับการตรวจสอบความถูกต้องของการต่อสาย L, N ,G และ GFCIหลักการทั่วไปของเครื่องตรวจ สอบกระแสไฟฟ้ารั ่วลงดิน( GFCI) แสดงดังรูปที่ 2.4 ประกอบด้วยแม่เหล็กไฟฟ้า หม้อแปลงกระแส แกน หม้อแปลง หลอดLED ปุ ่ มกด และ สายตัวนํา รูปที2.1แผงไฟฟ้ าที่ติดตั ้งเครื่องตัดวงจรกระแสไฟฟ้ าเกิน(CB) และกระแสไฟฟ้ ารั่วลงดิน (GFCI)

Transcript of ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ...

Page 1: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

บทท 2

ทฤษฎทเกยวของ

2.1 แนวคด หลกการ และทฤษฎทเกยวของ

ความรและทฤษฎทเกยวของไดแก ความรพนฐานทางไฟฟา ความตางศกยระหวางสายไฟ นวตรอน

กราวนด และทฤษฎ KCL จากขอกาหนดของ NEC Standard กาหนดวาวงจรเตารบไฟฟาทตดตงใน

หองครว หองนา และบรเวณพนทเปยกตองเปน GFCI และขอกาหนดของการไฟฟาในปจจบนน เตารบ

ไฟฟาทกตวตองเปนชนดมสายดน ดงนนในงานตดตงระบบไฟฟาจงตองมการตรวจสอบความถกตองของ

การตดตงเตารบไฟฟาทกตวเพอความปลอดภยของผใชและตวอปกรณไฟฟาทเกยวของ ตวอยางแสดงดง

รปท 2.1เปนแผงไฟฟาทตดตงเครองตดวงจรกระแสไฟฟาเกน (CB) และกระแสไฟฟารวลงดน GFCI รปท

2.2 เปนวงจรเตารบไฟฟาทตดตงบนเคานเตอรในหองครวทตองเปน GFCI และ รปท 2.3 เปนเตารบไฟฟาท

ตองไดรบการตรวจสอบความถกตองของการตอสาย L, N ,G และ GFCIหลกการทวไปของเครองตรวจ

สอบกระแสไฟฟารวลงดน( GFCI) แสดงดงรปท 2.4 ประกอบดวยแมเหลกไฟฟา หมอแปลงกระแส แกน

หมอแปลง หลอดLED ปมกด และ สายตวนา

รปท 2.1แผงไฟฟาทตดตงเครองตดวงจรกระแสไฟฟาเกน(CB) และกระแสไฟฟารวลงดน (GFCI)

Page 2: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

4

รปท 2.2วงจรเตารบไฟฟาทตดตงในหองครวทตองเปน GFCI

รปท 2.3 เตารบไฟฟาทตองไดรบการตรวจสอบความถกตองของการตอสาย L, N ,G และ GFCI

Page 3: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

5

1. Electromagnet with help electronics

2. Current transformer secondary winding

3. Transformer core

4. Test push-button

L live conductor

N neutral conductor

รปท 2.4 วงจรการทางานของ GFCI

ซงการตรวจสอบเตารบไฟฟาทกตวเปนเรองทจาเปน แตคอนขางมความยงยากในการปฏบตงาน

จรง ดงนนเครองตรวจสอบขวเตารบไฟฟาและทดสอบ GFCI จงเปนประโยชนอยางมาก ททาใหงานงาย

ประหยดเวลาและ มความถกตองแมนยา แสดงดงรปท 2.5

Page 4: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

6

Symbol Ne-on lamp lid

Correct

Line / Neutral Reverse

Line / Ground Reverse

Open Line

Open Neutral

Open Ground

GFCI 10-30 mA Switch test

รปท 2.5 เครองตรวจสอบขวเตารบไฟฟาและตดกระแสไฟฟารวลงดน

หลกการทางานของเครองตรวจสอบขวและตรวจสอบการตดวงจรของ GFCI กคอพนฐานของความ

ตางศกยของแรงดนทางไฟฟาททาใหหลอด LED สวาง ซงทเตารบไฟฟาจะกาหนดการตอสายตวนากบ

ขวไฟฟาไวดงน L(จะมรขนาดเลกหรอ สของสกรเปนสทอง) N ( มรขนาดใหญกวา หรอสของสกรเปนส

เงน) และ G (สสกรเปนสเขยว)และการทดสอบ GFCI ทาโดยจาลองการเกดกระแสไฟฟารวลงดนในพกดท

กาหนดโดยไมเกดความเสยหายตออปกรณ ตามมาตรฐานกาหนดมคาเปน 10 - 30 mA

Page 5: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

7

ตวอปกรณประกอบไปดวย ตวความตานทาน หลอด LEDไดโอด ปมกดขนาดเลก และแทงตวนา

ไฟฟาทงหมดตดตงอยในโครงสรางตวพลาสตกขนาดเลกกะทดรดเพอใหใชงานไดคลองตว และปลอดภย

โดยทผลการทดสอบจะเปนไปตามสญลกษณการตดและไมตดของหลอด LED ตามรายละเอยดดานบน

สวนการทดสอบเพอหาวงจรเตารบไฟฟาทเปน GFCI ทดสอบโดยกดปมทดสอบ ซง GFCI ทแผงไฟฟากจะ

ตดวงจรนน ๆ ทนทLED เปนไดโอดชนดหนงทสามารถเปลงแสงไดเมอไบอสตรงแสงทเปลงออกมาขนอย

กบสารกงตวนาทใชทา เมอไบอสตรง LEDมความตางศกยตกครอม1.2-1.5 Vขนอยกบชนด สทตางกน เมอ

ไบอสกลบหลอดLED จะไมสวางลกษณะของตว LEDจะทาจากสารกงตวนา P และ N โดยจะม 2 ขาในการ

ใชงาน (ยกเวนบางประเภท เชน LED แบบใหสสองสในหลอดเดยวกนอาจจะม 3 ขาได) โดยขาของ LED

จะมชอเรยกดงน

รปท 2.6 สญลกษณหลอดLED

ขา A หรอทเรามกเรยกวาขา อาโนดโดยขานจะตองปอนไฟบวก (+) ใหเทานนขา K หรอทเรามกเรยกวา ขา

แคโทดโดยขานจะตองปอนไฟลบ(-) ใหเทานนทตว LED แบบหลอดสงเกตวาจะมรอยบากอยดานหนง

โดยทวไปตาแหนงรอยบากนจะแสดงตาแหนงขา K แรงดนทใชใหLEDเปลงแสงไดจะอยทประมาณ 1.5 –

3Vโดยอาจะขนอยกบสและคณสมบตเฉพาะตวนนๆ โดยทวไปจะใชท 2.5 - 3 Vและ LED จะมกระแสไหล

ผาน (กระแสไบอสตรง) ไดประมาณ 20 mA เราสามารถตอการใชงาน LED โดยทงนเราจะตองมการ

คานวณการตอคาตวตานทานหากเลอกใชคาความตานทานผด อาจจะทาให LED เสยหายหรอขาดได

รปท 2.7การตอวงจรหลอด LED

Page 6: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

8

เมอแหลงจาย 220 Vจะไดวา R = (220 - 2) / 0.032 = 6812คอใชตวตานทาน 6.8kΩ ไดโอด Diode เปน

อปกรณอเลกทรอนกสททาหนาทยอมใหกระแสไหลผานตวไดโอดไดทศทางเดยวเทานนไดโอดผลตจาก

สารกงตวนา P และ N นามาตอกน ไดโอดโดยทวไปจะมอย 2 ขา คอ ขา A(อาโนด) และ ขา K(คาโทด)ม

แรงดนตกครอมประมาณ0.6V

รปท 2.8การตอวงจรไดโอด

2.2 สายดน และ เครองตดไฟฟารว

ประโยชนของสายดน ปองกนไมใหมผถกไฟฟาดดกรณมกระแสไฟฟารวจากเครองใชไฟฟา

เนองจากกระแสไฟฟารว จากเครองใชไฟฟา จะไหลลงดนทางสายดน โดยไมผานรางกายผสมผส

เครองใชไฟฟานน เปนผลทาใหอปกรณปองกนไฟฟาลดวงจร และ/หรอไฟฟารว จะตดกระแสไฟฟาออก

ทนทเครองใชไฟฟาบางประเภท เชน คอมพวเตอร อปกรณอเลกทรอนกส อปกรณสอสารอาจทางานไดไม

สมบรณ หรอชารดไดงายหากไมมสายดน

2.2.1 เครองใชไฟฟาประเภททตองมสายดน

เครองใชไฟฟารวมทงอปกรณตดตงทางไฟฟาทมโครงหรอเปลอกหมเปนโลหะ ซงบคคลม

โอกาสสมผสได ตองมสายดน เชน ตเยน , เตารด, เครองซกผาหมอหงขาวเครองปรบอากาศเตาไมโครเวฟ

กระทะไฟฟากระตกนารอนเครองทานารอนหรอนาอนเครองปงขนมปง เปนตน เราเรยก เครองใช เหลานวา

เปน เครองใชไฟฟา ประเภท 1

Page 7: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

9

2.2.2 เครองใชไฟฟาประเภททไมตองมสายดน:

เครองใชไฟฟาประเภท 2 ซงมสญลกษณ หรอมเครองหมาย (ควรใชไขควงลองไฟ

ทดสอบ ถามสญลกษณประเภท 2 แตยงมไฟรวกแสดงวาผผลตนนผลตไมไดมาตรฐาน และจาเปนตองม

สายดน) ตวอยางของเครองใชไฟฟา ประเภท 2 เชน วทย, โทรทศน, พดลม เปนตน

เครองใชไฟฟาทใชกบแรงดนไฟฟาไมเกน 50 โวลต โดยตอจากหมอแปลงชนดพเศษทไดออกแบบไวเพอ

ความปลอดภย เชน เครองโกนหนวด, โทรศพท เปนตน

2.2.3 สญลกษณและสของสายดน

เครองใชไฟฟาทมเครองหมาย แสดงวาตองมสายดน โดยมกจะแสดงไวในตาแหนงหรอจด

ทจะตองตอสายดนและ สของสายไฟฟาเสนทแสดงวาเปนสายดน คอ สเขยว หรอ สเขยวสลบเหลอง

2.2.4 วธตดตงระบบสายดนทถกตอง

1. จดตอลงดนของระบบไฟฟา (จดตอลงดนของเสนศนยหรอนวทรล) ตองอยดานไฟเขา

ของเครองตดวงจรตวแรก ของตเมนสวตช

2. ภายในอาคารหลงเดยวกนไมควรมจดตอลงดนมากกวา 1 จด

3. สายดนและสายเสนศนยสามารถตอรวมกนไดเพยงแหงเดยวทจดตอลงดนภายในตเมน

สวตช หามตอรวมกนในทอน ๆ อก เชน ในแผงสวตชยอยจะตองมขวสายดนแยกจากขวตอสายศนย และ

หามตอถงกนโดยมฉนวนคนระหวางขวตอสายเสนศนยกบตวตซงตอกบขวตอสายดน

4. ตเมนสวตชสาหรบหองชดของอาคารชดและตแผงสวตชประจาชนของอาคารชดใหถอวา

เปนแผงสวตชยอย หามตอสายเสนศนยและสายดนรวมกน

5. ไมควรตอโครงโลหะของเครองใชไฟฟาลงดนโดยตรง แตถาไดดาเนนการไปแลวใหแกไข

โดยมการตอลงดนทเมนสวตชอยางถกตองแลวเดนสายดนจากเมนสวตชมาตอรวมกบสายดนทใชอยเดม

6. ไมควรใชเซอรกตเบรกเกอรชนด 120/240 V กบระบบไฟ 220 V เพราะพกด IC จะลดลง

ประมาณครงหนง

7. การตดตงเครองตดไฟรว จะเสรมการปองกนใหสมบรณแบบยงขน เชน กรณทมกจะมนา

ทวมขง หรอกรณสายดนขาด เปนตน และจดตอลงดนตองอยดานไฟเขาของเครองตดไฟรวเสมอ

8. ถาตเมนสวตชไมมขวตอสายดนและขวตอสายเสนศนยแยกออกจากกน เครองตดไฟรวจะ

ตอใชไดเฉพาะวงจรยอยเทานน จะใชตวเดยวปองกนทงระบบไมได

9. วงจรสายดนทถกตองในสภาวะปกตจะตองไมมกระแสไฟฟาไหล

10. ถาเดนสายไฟในทอโลหะ จะตองเดนสายดนในทอโลหะนนดวย

Page 8: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

10

11. ดวงโคมไฟฟาและอปกรณตดตงทเปนโลหะควรตอลงดน มฉะนนตองอยเกนระยะท

บคคลทวไปสมผสไมถง (สง 2.40 เมตร หรอหาง 1.50 เมตร ในแนวราบ) ดงรปท 2.9

รปท 2.9 การตดตงทเปนโลหะ

12. ขนาดและชนดของอปกรณระบบสายดนตองเปนไปตามมาตรฐานกฎการเดนสายและ

ตดตงอปกรณไฟฟาของการไฟฟานครหลวง

ผงแสดงการตอลงดนและการตอสายดนของอปกรณไฟฟาแสงดงรปท 2.10

รปท 2.10การตอระบบสายดน

ความหมายของแตละหมายเลข

1 = Protective conductor (P.E.) หรอ equipment grounding conductor (EGC) สายดนอปกรณ ไฟฟา

Page 9: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

11

2 = main equipotential bonding conductor (สายตอฝากหลกหรอสายตอประสานหลก)

3 = earthling conductor, grounding electrode conductor (สายตอหลกดน)

4 = supplementary equipotential bonding conductors, bonding jumper (สายตอฝาก หรอสายตอประสาน)

B = main earthling terminal, main earthling bar, ground bus (ขวตอลงดนหลก)

M = exposed-conductive-part (โลหะเปลอกนอกของเครองใชไฟฟา)

C = extraneous-conductive-part (ตวนาหรอโลหะสวนทไมเกยวกบการใชไฟฟา)

P = main metallic water pipe (ทอนาโลหะ)

T = earth electrode (หลกดน)

2.2.5 เครองตดไฟรวคออะไร และมประโยชนอยางไร

เครองตดไฟรวหรอทรจกกนวา “เครองกนไฟดด” นน คอเครองตดไฟฟาอตโนมตททาหนาทตดไฟ

เมอมกระแสไฟฟาบางสวนรวหายไปคอไมไหลกลบไปตามสายไฟฟา แตมไฟรวลงไปในดน โดยผาน

รางกายมนษย หรอผานฉนวนของอปกรณไฟฟา

ประโยชนของเครองตดไฟรว :

• ปองกนอนตรายจากไฟดด (ตดไฟรวทไหลผานรางกาย)

• ปองกนอคคภย (ตดไฟรวทไหลลงดนทอปกรณไฟฟา หรอสายไฟฟาในกรณทเครองปองกน

กระแสเกน เชน ฟวส หรอเบรกเกอรไมทางาน หรอทางานชา เนองจากปรมาณกระแสไฟรวมคาตา แตอาจ

ทาใหเกดอคคภยได)

2.2.6 ประเภทเครองตดไฟรว(RCBO, RCCB, ELCB and GFCI)

เครองตดไฟรวจะมอยหลายประเภท ในทนขอแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

• เครองตดไฟรวทตดกระแสลดวงจรได ( RCBO, GFCI) สามารถใชตดไดทงไฟรวและ

กระแสลดวงจร

• เครองตดไฟรวทไมสามารถตดกระแสลดวงจร ( RCCB) จงตองใชรวมกบฟวสหรอเบรก

เกอรดวยทกครง

• เครองใชไฟฟาทมสายดนตองใชปลกไฟทมเฉพาะ 3 ขา เทานนหรอไมจาเปนตองใช

ปลกไฟ 3 ขา ปลกไฟทมสายดนของเครองใชไฟฟา สวนใหญในทองตลาดจะมเพยง 2 ขา โดยมขวสายดน 2

แถบ อยดานขางของตวปลก ดงนนการตดตงเตารบทม 3 ร จงไมเกดประโยชนตอการตอ ลงดน และยงเปน

การสงเสรมใหมการผลตและใชอปกรณทไมเปนไปตามมาตรฐานสากลอกดวย

Page 10: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

12

2.2.7 เครองตดไฟรวกบสายดนอยางไหนจะดกวากน

• สายดน เปนความจาเปนอนดบแรกทผใชไฟฟาจะตองมสาหรบ ปองกนไฟฟาดด เพอให

กระแสไฟฟารวไหลลงสายดนไดโดยสะดวก โดยไมผานรางกาย (ไฟไมดด) และทาใหเครองตดไฟ

อตโนมตตดไฟออกไดทนท

• เครองตดไฟรว เมอใชกบระบบไฟทมสายดนจะเปนมาตรการ เสรมความปลอดภยอก

ชนหนง เพอใหมการตดไฟรวกอนทจะเปน อนตรายกบระบบไฟฟา (ไฟไหม) หรอกบมนษย (ไฟดด)

• เครองตดไฟรวในระบบไฟทไมมสายดน เครองตดไฟรวจะทางานกตอเมอมไฟรวไหลผาน

รางกายแลว (ตองถกไฟดดกอน) ดงนน ความปลอดภยจงขนอยกบความไวในการตดกระแสไฟฟา

• ระบบไฟฟาทดจงควรมทงระบบสายดนและเครองตดไฟรว เพอเสรมการทางานซงกนและ

กน ใหเกดความปลอดภย ทงจากอคคภยและการถกไฟฟาดด

2.2.8เครองตดไฟรวทใชปองกนไฟดดตองมคณสมบตและการใชงานอยางไร

• พกดขนาดกระแสไฟฟารวตองไมเกน 30 mA และตดไฟไดภายในระยะเวลา 0.04 วนาท

เมอมไฟรวขนาด 5 เทาของพกด (=150 mA)

• ควรตดตงใชงานเฉพาะจด เชน วงจรเตารบในหองครว , หองนา , หองเดก ๆ หรอวงจร

เตารบ/สายไฟทตอไปใชงานนอกอาคารทงชวคราวและถาวร

• ถาจะตดตงรวมทเมนสวตชจะตองแยกวงจรทมคาไฟรวตามธรรมชาตมากออกไป เชน

อปกรณปองกนฟาผา,เครองปรบอากาศ, อปกรณทมโอกาสเปยกชน

• เมอตองการใหเครองตดไฟรวสามารถปองกนทกวงจรทเมนสวตช (ใชไดเฉพาะระบบทม

สายดน เปนมาตรการเสรมปองกนอคคภย และไฟฟาดด) ใหใชขนาดตงแต 100 mA เปนตนไป โดยอาจเปน

300 mA หรอ 500 mA กได ขนอยกบปรมาณของกระแสไฟรวตามธรรมชาต สาหรบขนาด 30 mA นนก

ยงคงใชรวมกนในวงจรยอยซงอาจใชหลายตวกได และหากมปญหาการทางานพรอมกนใหเลอกชนดทม

การหนวงเวลา (Type S) สาหรบเครองตดไฟรวทเมนสวตช

2.2.9 เราจะรไดอยางไรวาเครองตดไฟรวทมอยปลอดภย

เราสามารถตรวจสอบการทางานของเครองตดไฟรวได ดวยเครองตรวจสอบการทางานของ

เครองตดไฟรว การกดปมทดสอบเปนประจา เปนเพยงการบอกวาการรบสญญาณและกลไก

สามารถทางานไดเทานน อยางไรกตาม ความปลอดภยยงขนอยกบการตดตง วาถกตองหรอไมดวย

ซงมขอแนะนาการเลอกระบบปองกน แสดงดงตารางท 2.1

Page 11: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

13

ตารางท 2.1ขอแนะนาการเลอกระบบปองกน

ระบบปจจบน ขอแนะนาเพอความปลอดภย

ถาไมมระบบสายดนหรอเครองตดไฟรว ตองมระบบสายดน

ถามเครองตดไฟรวอยแลว ตองมระบบสายดน

ถามระบบสายดนอยแลว ควรมเครองตดไฟรว

2.3 อนตรายจากการตอสายไมถกตอง

เนองจากปจจบนมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาไดกาหนดใหเตารบเตาเสยบทใชในปจจบนตองม

สายดนโดยมการเดนสายไฟฟา 3 เสน คอ สายเสนทมไฟ ( L) สายนวทรลหรอสายศนย ( N) และสายดน (G)

ซงการตอสายไฟฟาเหลานเขากบขวของเตารบชนดมสายดนมโอกาสเกดความผดพลาดได และไมสามารถ

ตรวจสอบไดจากสภาพภายนอก การตอสายทไมถกตองนอาจเปนสาเหตของการเกดอบตเหตจากไฟฟาดด

ได เชน ตอสายนวทรลและสายเสนทมไฟสลบกน หรอ ตอสายดนและสายเสนทมไฟสลบกน เปนตน

เหตการณเหลานอาจทาใหผประสบเหตไดรบอนตรายบาดเจบหรอเสยชวตได

2.3.1 กรณตอสายถกตองครบถวน

กรณทมการตอสายเขากบขวเตารบอยางถกตอง จะเหนไดวาเมอนาเครองใชไฟฟามาตอใช

งาน ทเปลอกนอกซงเปนโลหะของเครองใชไฟฟาจะมแรงดนเปน 0 (ศนย) โวลต เนองจากมสายดนตออย

สามารถสมผสไดอยางปลอดภย การตอวงจรแสดงดงรปท 2.11

รปท 2.11 กรณตอสายถกตองครบถวน

Page 12: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

14

2.3.2กรณตอสายดนและสายเสนทมไฟสลบกน

กรณมการตอสายดนและสายเสนทมไฟสลบกนทเตารบ เมอนาเครองใชไฟฟามาตอใชงานก

จะทาใหมไฟรว (มแรงดน 230 โวลต) ทเปลอกนอกซงเปนโลหะของเครองใชไฟฟาตลอดเวลา หากเครอง

ปองกนไมทางานเมอมคนสมผสจะทาใหไดรบอนตรายบาดเจบหรอเสยชวตได การตอวงจรแสดงดงรปท

2.12

รปท 2.12กรณการตอสายดนและสายเสนทมไฟสลบกนทเตารบ

2.3.3กรณตอสายนวทรลและสายเสนทมไฟสลบกน

กรณตอสายนวทรลและสายเสนทมไฟสลบกนทเตารบ เมอนาชดสายพวงมาตอจะทาใหมไฟ

ปรากฏทขวของเตารบสายพวงตลอดเวลาขณะทสวตชปดอย (ไฟสวตชดบ) ทาใหนกวาปลอดภย แตความ

เปนจรงจะมไฟเขามาทเตารบของสายพวงตลอด ทงนเนองจากสวตชดงกลาวตดไฟเพยงขวเดยว จงตดไฟ

ผดขว ซงเปนเรองอนตรายมาก เนองจากทวไปทกคนเขาใจวาขณะสวตชปดอยสายพวงจะไมมไฟ การตอ

วงจรแสดงดงรปท 2.13

รปท 2.13กรณตอสายนวทรลและสายเสนทมไฟสลบกน

Page 13: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

15

ตวอยางลกษณะโอกาสการตอสายผดไมครบหรอสลบกนทเตารบแสดงดงรปท 2.14

รปท 2.14 ตวอยางลกษณะโอกาสการตอสายผดไมครบหรอสลบกนทเตารบ

2.4 ผลของการตอสายไมถกตองทเตารบ

ผลของการตอสายไมถกตองทเตารบ สรปไดดงตางท 2.2

ตารางท 2.2 ผลของการตอสายไมถกตองทเตารบ

ลกษณะการตอสายไมถกตอง ผลทเกดขน

กรณท 1: ไมไดตอสายเสนทมไฟ

หรอ

สาย Line (L) หรอ ไมไดตอสายดน

(G) และสายนวทรลหรอสายศนย

(N) ซงเปนสายทไมมไฟ

กรณนจะทาใหไมมไฟทเตารบหรอไฟไมครบวงจร เมอนา

เครองใชไฟฟาไปเสยบ จะทาใหเครองใชไฟฟาไมทางาน ซงผใช

ไฟฟาอาจเขาใจผดวาเครองใชไฟฟาเสย และอาจจะทาใหแกปญหา

ไมตรงจด

กรณท 2: ไมไดตอสายดน (G) กรณนสามารถทาใหเกดอนตรายรายแรงได เพราะมไฟเดนครบ

วงจร เครองใชไฟฟาสามารถทางานได ซงหากเกดมไฟรวท

เครองใชไฟฟา แลวผใชไฟฟาไปสมผสตวเครองกอาจจะโดนไฟฟา

ดดได เนองจากไมมสายดน

Page 14: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

16

กรณท 3: ไมไดตอสายนวทรล (N)

หรอสายศนย

กรณนจะเปนเหมอนกรณท 1 คอ ไฟเดนไมครบวงจรเครองใชไฟฟา

ไมทางาน

กรณท 4: สายนวทรล (N) และ

สายเสนทมไฟ (L) ตอสลบกน

กรณนเครองใชไฟฟาสามารถทางานได มไฟเขาเครองใชไฟฟาถา

ใชสวตชขวเดยว ซงมกจะมปญหาไฟรวทเครองใชไฟฟาทสลบขว

ไมได

เปนอนตรายอาจโดนไฟฟาดดเมอไปสมผสเครองใชไฟฟา

กรณท 5: สายดน (G) และ

สายเสนทมไฟ (L) ตอสลบกน

กรณนเปนอนตรายมาก เนองจากปกตแลวสายดนจะถกตอเขากบ

เปลอกหมของเครองใชไฟฟา (ตอเขากบสวนทเปนโลหะของ

เครองใชไฟฟา) ดงนนหากตอสลบกนไฟกจะมาทางสายดน และม

ไฟ 230 โวลต ปรากฏทเครองใชไฟฟา! เมอไปสมผส

เครองใชไฟฟา ทผวเปนโลหะ เรากจะไดรบไฟอยางจงถกไฟฟาดด

อยางรนแรง ซงอาจจะทาใหถงขนเสยชวตได

กรณท 6: สายนวทรล (N) และ สายเสนทมไฟ (L) ตอสลบกนและไมได

ตอสายนวทรล (N)

กรณนเครองใชไฟฟาจะไมทางาน มไฟเขาเครองใชไฟฟาถาใชสวตชขวเดยว

ซงมกจะมปญหาไฟรวทเครองใชไฟฟาทสลบขวไมได เปนอนตรายอาจโดน

ไฟฟาดดเพอสมผสเครองใชไฟฟา

2.5 มาตรฐานขวเตารบและสของสายไฟ

เตารบชนดมสายดนในประเทศไทยตองเปนไปตามมาตรฐาน มอก.166-2549 และสของสายไฟจะถก

กาหนดใหเปนไปตามมาตรฐาน มอก. 11 ดงน

ตาแหนงขวเตารบชนดมสายดนตามมาตรฐาน มอก. 166-2549แสดงดงรปท 2.15

Page 15: ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง...2.2.1 เคร องใช ไฟฟ าประเภทท ต องม สายด น เครื่องใช้ไฟฟ้ารวมทั้งอุปกรณ์ติดตั

17

รปท 2.15 ตาแหนงขวเตารบชนดมสายดนตามมาตรฐาน มอก. 166-2549

สของสายไฟจะถกกาหนดใหเปนไปตามมาตรฐาน มอก. 11แสดงดงรปท 2.16

รปท 2.16 สของสายไฟจะถกกาหนดใหเปนไปตามมาตรฐาน มอก. 11