7. บทที่ 2 ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง

4

บทท 2 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

การปรบปรงวธการท างานและการจดท าเวลามาตรฐานเปนสวนหนงในการเพมประสทธภาพการท างานชวยใหกระบวนการผลตสามารถด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ โดยการออกแบบอปกรณชวยเพอลดเวลาสญเสยในสายการผลต เนอหาบทนกลาวถง การศกษาการท างาน การศกษาวธการท างาน ขนตอนการศกษาวธการท างาน การออกแบบวธการท างาน หลกการออกแบบเครองมอ การวเคราะหกระบวนการผลต วดผลงาน การศกษาเวลา ขนตอนการศกษาเวลา การศกษาการเคลอนไหว การศกษาเคลอนทเชงอนภาค ชดเครองมอแกปญหา การสรางขายงาน งานวกฤต การทดสอบสมมตฐานสดสวนประชากร 2 ชด และศกษางานวจยทเกยวของมรายละเอยดดงน 2.1 การศกษาการท างาน (Work Study)

วชรนทร สทธเจรญ (2547 : 27-28) กลาววา การศกษาการท างาน (Work Study) เปนค าทใชแทนวธการตางๆ จากการศกษาวธการท างาน และการวดผลงาน ซงใชในการศกษาวธการท างานของคนอยางมแบบแผน และพจารณาองคประกอบตางๆ ทมผลตอประสทธภาพและเศรษฐภาวะของการท างานเพอปรบปรงการท างานนนใหดขน

การศกษางานจงมความสมพนธโดยตรงกบการเพมผลผลตเราจงใชการศกษางานนมาชวยในการเพมผลผลตจากทรพยากรทมอย ท าใหตนทนในการผลตต าลง ซงการศกษางานประกอบดวยเทคนค 2 อยาง ดงน

2.1.1...การศกษาวธ (Method Study) เปนการศกษาเพอหาวธการท างานทงายทสด สะดวก รวดเรว ประหยด และมประสทธภาพสงกวามาใชแทนวธการท างานเดม

2.1.2...การวดผลงาน (Work Measurement) เปนการศกษาเพอก าหนดหาเวลามาตรฐาน (Standard Time) ซงเปนประโยชนในแงตางๆ เชน การวางแผนการผลต การปรบปรงดลยภาพของสายการผลต เปนขอมลในการจายคาแรงจงใจหรอก าหนดมาตรฐานการผลต (Production Standard)

ส าหรบการศกษาวธ และการวดผลงานเปนขนตอนทตอเนองกน การศกษาวธเปนการศกษาเพอลดขนตอนการท างานทไมจ าเปนหรอซ าซอนกน สวนการวดผลงานเปนการศกษาเพอลดเวลาไรประสทธภาพ จากนนจงท าการวดผลงานนนๆ ในบางครงถาเราตองการทราบเวลาทใชในการท างานกจะท าการศกษาเวลาโดยตรง ผลทไดจากการศกษางานคอการเพมผลผลตนนเอง

5

2.2 การศกษาวธการท างาน

มาโนช รทนโย (2551 : 3-1) ไดกลาววา การศกษาวธการท างาน คอ การพฒนาวธการท างานใหมทงาย สะดวก รวดเรว ตนทนต า มประสทธภาพสงกวาวธการท างานเดม โดยมเปาหมายเพอใหผลผลตสงขน ลดความสญเสยใหนอยลง และตนทนการผลตต าลง

เมอป ค.ศ. 1911 แฟรงค บงเกอร กลเบรธ ไดก าหนดหลกการเคลอนไหวของการท างาน (Motion Study) หมายถง เทคนคการวเคราะหการปฏบตงานเพอขจดการเคลอนไหวทไมจ าเปนออกและสรรหาวธการท างานทดทสดและเรวทสดในการปฏบตงาน รวมถงการปรบปรงมาตรฐานของวธการท างาน เครองมอตางๆ และการฝกพนกงานใหท างานดวยวธการทถกตอง

ค าวา วธการศกษางานและการศกษาการเคลอนไหว มความหมายเหมอนกนและมเปาหมายเพอเพมประสทธภาพในกระบวนการผลตเหมอนกน ตอมานยมใชค าวา “การศกษาวธการท างาน” แทนค าวา “การศกษาการเคลอนไหว”

จดประสงคของการศกษาวธการท างาน มดงน

2.2.1..เพอปรบปรงกระบวนการผลตใหมประสทธภาพการท างานสงขน

2.2.2..เพอพฒนาวธการท างานใหมความสะดวก งาย และสามารถลดความเมอยลา 2.2.3..เพอเพมประสทธภาพการใชปจจยการผลตใหสงขนไดแก คน เงน วตถดบ

เครองจกร เทคโนโลย พลงงาน ทดน อาคาร การบรการจดการและสงจ าเปนอนๆ ทมความจ าเปนทตองใชส าหรบผลตสนคาหรอบรการ

2.2.4..เพอปรบปรงสถานทและสภาพแวดลอมของการท างานใหเหมาะสมกบลกษณะการท างานขององคกร

2.2.5..เพอก าหนดวธการเคลอนยายวสดในระหวางการผลตใหมประสทธภาพสงสด

2.2.6..เพอใชส าหรบการก าหนดมาตรฐานของวธการท างาน 2.3 ขนตอนการศกษาวธการท างาน

วนชย รจรวนช (2545.:.91-120)ไดกลาววา ขนตอนการศกษาวธการท างานพอสรปไดดงน

2.3.1 การเลอกงาน

2.3.2 การเกบขอมลวธการท างาน

2.3.3 การวเคราะหวธการท างาน

2.3.4 การปรบปรงวธการท างาน 2.3.5 การเปรยบเทยบวดผลวธการท างาน

6

2.3.6 การพฒนามาตรฐานวธการท างาน

2.3.7 การสงเสรมใชวธการท างานทปรบปรงแลว

2.3.8 การตดตามการใชวธการปรบปรงทปรบปรงแลว

2.3.1 การเลอกงาน

ขนตอนการเลอกงานทจะศกษาเปนขนตอนทมความส าคญ เพราะงานทตองการการปรบปรงมอยมากมาย การเลอกงานผดยอมเปนการเสยโอกาสงานบางอยางถาเลอกท ากอนจะใชประโยชนตอเนองไปถงงานอนๆได ถาเลอกท าทหลงจะไมมผลดตองานอน งานหลายอยางมเงอนไขเวลา ถาไมเลอกทจะศกษากอนจะไมสามารถใชประโยชนจากการศกษาวธการท างานไดอยางเตมท ในการเลอกงานทจะศกษา สงแรกจงควรพจารณาความส าคญของงานตามเงอนไขตางๆ อยางไรกตามเพอจะใหงายตอการตดสนใจ เราจะวางเกณฑการตดสนใจเลอกงานเพอศกษาวธการท างาน เราจะพจารณาองคประกอบดงตอไปน

1. ดานเศรษฐกจ

2. ดานเทคนค

3. ดานปฏกรยาแรงงาน

4. ดานผลกระทบอนๆ

2.3.2 การเกบขอมลวธการท างาน

เพอจะสามารถวเคราะหและปรบปรงวธการท างาน เราจ าเปนตองการเกบขอมลวธการท างานของงานทเราเลอกทจะศกษาวธการท างานแลว การบนทกขอมลวธการท างานใหถกตองแมนย าครบถวนตามความเปนจรงเทานน จงจะเกดประโยชนในการวเคราะหและพฒนาวธการท างานทดขนได

สญลกษณทใชในการบนทกวธการท างาน สญลกษณทเปนสากลซงใชในการบนทกวธการท างานมใชอยเพยง 5 ลกษณะดงแสดงในรปท 2.1 สญลกษณเหลานจะใชในการยอการบนทกวธการท างานแบบเดยวกบการใชวธจดตวเลขซงมความยงยากกวา เพราะมรหสทตองบนทกและตองถอดรหสไดอยางถกตอง ในการบนทกการท างานโดยการใชสญลกษณ ถาเราไมมแบบฟอรมมาตรฐาน การใชกระดาษเปลากสามารถท าไดโดยไมยาก เพยงแตตองใชสญลกษณไดคลองและรวดเรว ในการแยกประเภทของงานทจะบนทกดวยสญลกษณใหได เทคนคขนตอนการบนทกจะไดกลาวในหวขอตอไปน

7

ตารางท 2.1 สญลกษณทใชบนทกขนตอนการท างาน

ทมา : วนชย รจรวนช (2545 : 104 )

2.3.3 การวเคราะหวธการท างาน

การพจารณาตรวจตราขอมลวธการท างานทบนทกมาเพอท าการวเคราะหวธการท างานจะใช “เทคนคการตงค าถาม” เพอใหชวยสามารถก าหนดแนวทางในการปรบปรงวธการท างาน เทคนคการตงค าถามนเรยกโดยยอวา “6W-1H” จะใชกระบวนการตงค าถามตรวจสอบขอมลวธการท างานทบนทกมา โดยมการตรวจสอบความเหมาะสมของงานโดยใชกลมค าถาม 2 กลม คอ

1...กลม What Who When Where How ส าหรบตรวจสอบ

1) เปาหมายและขอบขายของงานแตละกจกรรม 2) บคลากรทท างานแตละกจกรรม 3) สถานทท างาน 4) ล าดบขนตอนการท างาน 5) วธการท างาน

2...กลม Why Which เพอพฒนาแนวทางการปรบปรงวธการท างานโดยจะตรวจสอบเหตผล ความเหมาะสมของวธการท างาน และเปดโอกาสในทางเลอกอนๆ

ตารางท 2.2 แสดงวธการใชค าถามทงสองกลมซงจะพบวา ค าถามกลมทสองเปนค าถามทมประโยชนในการตรวจสอบอยางมาก เพราะเปนการตรวจสอบทกๆ ค าถามในกลมแรกท าใหเกดความแนใจในความเหมาะสมของงาน คน สถานท ล าดบขนตอน และวธการท างาน

สญลกษณ ความหมาย

กจกรรมการปฏบต

กจกรรมการเคลอนยาย

กจกรรมการตรวจสอบ

การรอหรอการเกบพกชวคราว

การหยดหรอการเกบถาวร

8

ตารางท 2.2 การใชเทคนคการตงค าถาม

ค าถามกลมท 1 ค าถามกลมท 2

เปาหมายและขอบขายของงาน What

ท าอะไร ?

Why,Which

เหตใดจงท า ?

มอยางอนทท าไดไหม ?

บคลากรทท างาน Who

ใครท า ?

Why,Which



สถานทท างาน Where

ท าทไหน ?

Why,Which



ล าดบขนตอนของงาน When

ท าเมอไร ?

Why,Which



วธการท างาน How

ท าอยางไร ?

Why,Which



ทมา : วนชย รจรวนช (2545 : 110)

2.3.4 การปรบปรงวธการท างาน

การปรบปรงวธการท างานจะกลายเปนเรองงายมากถาเรามการใชกระบวนการพจารณาตรวจตราวเคราะหขอมล วธการทบนทกมาโดยการใชเทคนค “ 6W- 1H ” ซงเกอบจะไดค าตอบแนวทางการปรบปรงครบถวนแลว ขนตอนการปรบปรงวธการท างานจงเปนแคทางเลอกใชเทคนคการปรบปรงงาน

ซงมหลกการดงตอไปน

1. ตด 2. แยก/รวม 3. เปลยนขนตอน 4. ท ากระบวนการใหเรยบงายขน 5. ใชเครองมอเขาชวย

9

การพจารณาวากจกรรมใดในขนตอนวธการท างานเปนกจกรรมทไมจ าเปน เชน งานประเภทเวลาไรประสทธภาพหรอเวลาสวนเกนซงใชสญลกษณกลม ใหพยายามตดงานกลมเหลานออกไปกอน มงานกลม ทตรวจแลวเปนงานทไมจ าเปนกตดออกได

2.3.5 การเปรยบเทยบการวดผลงานการท างาน

ค าถามทเกดขนภายหลงจากการวเคราะหและปรบปรงวธการท างานกคอ วธการทปรบปรงใหมดกวาเกาจรงหรอไม ดกวาแคไหน มอะไรเปนเกณฑวดผลงาน ถาจะบอกวามขนตอนนอยกวา เราจะใชจ านวนสญลกษณทบนทกกอนและหลงการปรบปรงวธการท างานตวอยางเชน กอนการปรบปรงวธการท างานมจ านวนสญลกษณเทากบ..23..หลงการปรบปรงวธการท างานจ านวนสญลกษณลดลงเหลอจ านวน 15 สญลกษณคดเปนเปอรเซนตทดขน 34.78 เปอรเซนต ดงแสดงในตารางท 2.3 ตารางท 2.3 การเปรยบเทยบวธการท างาน

ทมา : วนชย รจรวนช (2545 : 113)

2.3.6 การพฒนามาตรฐานวธการท างาน

เมอมนใจไดจากการเปรยบเทยบวธการท างานกอนและหลงการปรบปรงแลวงานตอไปคอ การพฒนาวธการท างานทปรบปรงแลวใหเปนวธการมาตรฐานเพอใชเปนแนวปฏบตมาตรฐานตามวธการท างานทปรบปรงแลวซงจะใชเปนเอกสารอางองและเมอมการบนทกในรปแบบวดทศนกจะสามารถใชเปนเครองมอในการอบรมพฒนาบคลากรในดานมาตรฐานวธการท างาน

เราสามารถพฒนามาตรฐานของวธการท างานเปน 2 รปแบบคอ

สญลกษณ กอนการปรบปรง หลงการปรบปรง

10 8

5 3

5 2

2 1

1 1

รวม 23 15

10

1. ภาพถายวดทศน 2. แผนภมและไดอะแกรมตางๆ

2.3.7 การสงเสรมใชวธการท างานทปรบปรงแลว การใชวธการท างานใหมซงตองท าความเขาใจกบผ ปฏบตงานถงสาเหตของการ

เปลยนแปลงวธการท างาน รวมทงตองฝกอบรมผปฏบตงานเพอใหสามารถท างานดวยวธทถกตอง 2.3.8 การตดตามการใชวธการปรบปรงทปรบปรงแลว การควบคมดแลใหผปฏบตงานปฏบตงานตามวธการท างานใหม และคนหาวธการ

ท างานทดกวาเดมอยเสมอเพอเพมประสทธภาพการท างานขององคกร

2.4 การออกแบบวธการท างาน มาโนช รทนโย (2551 : 4-1 ) กลาววา ขนตอนโดยรวมของผลตผลตภณฑใหมๆ ออกส

ตลาดสามารถแบงออกได 3 ระยะ ดงน 2.4.1 ระยะวางแผนการผลต ระยะวางแผนการผลตเปนระยะเรมตนแตยงไมมการผลต ในขนตอนนตองมการก าหนด

เปาหมายและวตถประสงคของกระบวนการผลต รวมถงการตดสนใจเลอกกรรมวธใดมาใชการผลตเพอใหบรรลเปาหมายทตงไว การวางแผนการผลตมขนตอนพนฐาน 6 ขนตอน ดงน

1...การออกแบผลตภณฑ (The Design of Product) คอ การออกแบบรปรางของผลตภณฑมการออกแบบและเขยนแบบซงตองแสดงถง ขนาด รปราง วสดทใช น าหนก รวมถงคณประโยชน

2...การออกแบบกระบวนการผลต (The Design of Process) คอ การก าหนดระบบทใชส าหรบการผลต ขนตอนและล าดบการผลต รปแบบควบคมการผลต ขนาดของเครองมอเครองจกร เครองมอวดและอปกรณตางๆ

3...การออกแบบวธการท างาน (The Design of Work Method) คอ การก าหนดความสมพนธระหวางคนและงาน วธการทคนตองปฏบต สถานทท างาน การเคลอนทของงาน

4...การออกแบบเครองมอและอปกรณ (The Design of Tools and

Equipments) คอ การก าหนดเครองมอเครองจกรตางๆ เชน Jigs , Fixtures , Dies , Gauges,

Tools , Machines เปนตน 5...การออกแบบผงโรงงาน (The Design of Plan Layout) คอ การ

ก าหนดขนาดของโรงงานการก าหนดต าแหนงเครองจกร ทเกบวตถดบ การวางระบบสาธารณปโภค

11

ตางๆ เชน สายไฟ ทอน า ทอแกส ทอลม ก าหนดสถานทท างาน การวางทางเดน ก าหนดเครองมอขนถาย และก าหนดความสมพนธของคนกบเครองจกร

6...การก าหนด เวล าม าตรฐานการท า ง าน (The..Determination..of

Standard..Time) เปนการก าหนดเวลาทพนกงานใชท างาน 2.4.2 ระยะเตรยมการผลต ระยะเตรยมการผลตเปนขนตอนทอยระหวางระยะการวางแผนการผลตกบระยะการผลต

จรงดงนนขนตอนนประกอบดวย 1...การสงซอและการตดตงเครองจกร / อปกรณตางๆ รวมถงการทดลองเดน

เครองจกร 2...การรบสมครคดเลอกพนกงานและด าเนนการฝกงานเพอเตรยมความพรอม

ทางดาน แรงงาน 3...การทดสอบความสมพนธของกระบวนการผลต เชน การการท างานแตละ

ขนตอนสมพนธกบเวลาทก าหนดไวหรอไม ความสมพนธของการผลตแตละสถาน เปนตน 4...การตดตงสงอ านวยความสะดวกตางๆ เชน ปายตางๆ

2.4.3 ระยะการผลต ระยะเตรยมการผลตเปนขนตอนการผลตสนคาจรงตามทไดวางแผนและเตรยมการไว

ซงเกยวของกบการใชพนกงาน เครองจกร และวตถดบอยางมประสทธภาพและประสทธผลมากทสดเทาทท าไดสงส าคญของระยะการผลต คอ การควบคมการท างานใหเปนไปตามทไดวางแผนและเตรยมการไวโดยมวตถประสงคเพอ

1. ปองกนไมใหการผลตมประสทธภาพต ากวาวธการทไดวางแผนไว 2. เปนการตรวจสอบวธการทท าอยนน เพอแกไขปญหาทเกดขนและปรบปรง

ใหดขนกวาเดม 2.5 หลกการออกแบบเครองมอ (Tool Design)

ศภชย รมยานนท (2539 : 9) ไดกลาววา หลกการออกแบบเครองมอ เปนวธการพฒนาเครองมอทใชในการผลตชนสวนตางๆ ใหมสมรรถภาพเพมขน อกทงจะตองประหยดคาใชจายในการผลตชนงานดวยการออกแบบเครองมอ ซงจะรวมถงการวางแผน (Planning) การออกแบบ (Designing) และเขยนแบบ (Drawing) ส าหรบสรางเครองมอนนใหส าเรจน ามาใชงานไดอยางสมบรณ

12

วชระ มทอง (2536 : 7) ไดกลาววา การออกแบบเครองมอเปนขบวนการของการออกแบบและปรบปรงเครองมอ วธการและเทคนคทจ าเปนหลายๆอยาง เพอเพมประสทธภาพของการท างานในโรงงานอตสาหกรรม และเพมผลผลตใหสงขนดวย การออกแบบเครองมอทเกยวกบเครองจกรในอตสาหกรรม และเครองมอพเศษอนๆ ท าใหทกวนนมการผลตงานไดอยางรวดเรวและมปรมาณสง อกทงยงท าใหสนคามคณภาพและประหยดขนดวย ซงจะท าใหเปนทแนใจวาสนคาทผลตออกไปจะไดผลส าเรจเปนอยางด

2.6 การวเคราะหกระบวนการผลต (Process..Analysis)

วชรนทร สทธเจรญ (2547 : 99-125) ไดกลาววา การทจะวเคราะหวากระบวนการผลตหรอวธการท างานน นไดจดไวดหรอไม จ าเปนตองอาศยขอมล การจดบนทกขอมลจงเปนสงจ าเปน สงทจะชวยในการจดบนทกขอมล ไดแก แผนภมกระบวนการผลต และไดอะแกรมตางๆ

2.6.1 แผนภมกระบวนการผลตแบบสงเขป (Outline..Process..Chart) แผนภมกระบวนการผลตแบบสงเขป คอ แผนภมกระบวนการผลตทสามารถแสดงให

เหนภาพทวไปอยางกวางๆ โดยการจดบนทกเฉพาะการปฏบตงานทส าคญๆ และมการตรวจสอบทเกดขนตามล าดบขนตอนเทานน ดงนนแผนภมกระบวนการผลตแบบสงเขปจงถกบนทกดวยสญลกษณเพยง 2 สญลกษณเทานน คอ แทนการปฏบตงาน และ แทนการตรวจสอบ

2.6.2 แผนภมกระบวนการผลตแบบตอเนอง (Flow..Process..Chart) แผนภมกระบวนการผลตแบบตอเนอง หมายถง แผนภมแสดงการเคลอนทของคน

วสด หรอเครองจกรในกระบวนการผลต..โดยมการบนทกเหตการณทงหมดอยางละเอยดทกขนตอนของการท างานมเวลาหรอระยะทางทเกดขนแสดงไวดวย แผนภมชนดนเหมาะส าหรบใชวเคราะหงานทตองเสยเวลาท างานนานๆ หรอวเคราะหงานทเสยเวลาเคลอนยาย

การจดท าแผนภมกระบวนการผลตแบบตอเ นองจะท าเ ชนเดยวกนกบแผนภมกระบวนการผลตแบบสงเขปทกประการ ยกเวนสญลกษณแสดงการปฏบตงานและการตรวจสอบแลวไดเพมสญลกษณแสดง การขนถาย การรอ และทเกบพก เพมขนมา

2.6.3 ไดอะแกรมการเคลอนท.. (Flow..Diagram) ในการวเคราะหงานเพอแกไขปรบปรง บางครงวเคราะหจากแผนภมกระบวนการผลต

แบบตอเนองเพยงอยางเดยวไมสามารถใหความกระจางชดเจนเกยวกบการเคลอนไหวของคนหรอวสด ซงเคลอนทผานจดตางๆ ในโรงงานหรอในพนททท างานได จงจ าเปนตองอาศยไดอะแกรมเคลอนท เขามาชวยใหการศกษางานสมบรณยงขน

13

ไดอะแกรมการเคลอนท คอ แผนผงแสดงสถานทปฏบตงานใชประกอบกบการบนทกแผนภมขบวนการผลตแบบตอเนอง ท าใหเหนภาพรวมของสถานทปฏบตงานชวยใหเกดความชดเจนในการพจารณาวเคราะหขอมลของกระบวนการผลต

2.6.4 แผนภมการเดนทาง.. (Travel..Chart) แผนภมการเดนทาง เปนเทคนคทใชในการบนทกการเคลอนท ซงแผนภมชนดนจะใช

บนทกขอมลเชงตวเลขเกยวกบการเคลอนทของคนงาน วสด หรอเครองระหวางจดท างานตางๆ ตลอดชวงเวลาใดๆ ทก าหนดไว แผนภมชนดนมขอดเมอเปรยบเทยบกบไดอะแกรมสายใย คอ สามารถสรางไดรวดเรวกวา และแนวทางการเคลอนทไมยงยากสลบซบซอน

2.6.5 ไดอะแกรมสายใย.. (String..Diagram) ไดอะแกรมสายใย เปนเทคนคการบนทกทงายและประโยชนในการวเคราะหการ

เคลอนท โดยใชแผนผงหรอแบบจ าลองของสถานทท างานทไดมาตราสวน แลววดระยะทางการเคลอนทของคนหรอสงของทเราสงเกตดวยเสนดายทรความยาว แตละจดทคนหรอสงของไปหยดจะเสยบดวยหมดลงไปในผงแลวลากเสนดายไปตามการเคลอนทนน จนกระทงสนสดกจกรรม วดความยาวของเสนดายทเหลอกจะไดความยาวของเสนดายทใชไป นนคอระยะทางของการท ากจกรรมนน 2.7 วดผลงาน.. (Work..Measurement)

วชรนทร สทธเจรญ (2547 : 191-193) ไดกลาววา การวดผลงาน คอ การน าเทคนคตางๆ ทไดออกแบบไวไปหาเวลามาตรฐานแลวเสรจของงานทก าหนดให ซงท าโดยคนงานทเหมาะสมดวยอตราการท างานปกตตามวธการท างานทก าหนดให

คนงานทเหมาะสม (Qualified Workers) หมายถง คนทมการศกษาเฉลยวฉลาด มสขภาพแขงแรงสมบรณ มความร ความช านาญทจะท างานชนนนใหส าเรจตามปรมาณและคณภาพทก าหนด

2.7.1 ขนตอนการวดผลงาน ขนตอนในการวดผลงานมดงน

1. เลอกงาน งานทตองการศกษางานทเลอกมกเปนงานทมปญหา หรอ เปนงานใหม

2. บนทกวธการท างาน องคประกอบของกจกรรม รวมท งขอมลตางๆ ทเกดขน ซงมความเกยวของกบงานทก าลงศกษา

14

3. ตรวจสอบ ขอมล และรายละเอยดตางๆ ทบนทกไว (หลงการปรบปรงแกไขแลว) เพอแนใจวาไดใชวธการทมประสทธภาพสงสดแลว และไดแยกสวนทไมไดผลผลตออกจากสวนทไดผลผลต

4. ค านวณ เวลามาตรฐานของกจกรรม ในกรณของการจบเวลาโดยตรงตองรวมเวลาเผอส าหรบการผอนคลาย ธรกจสวนตวดวย

5. นยาม ขนตอนของกจกรรมและวธการท างาน ก าหนดเวลามาตรฐานใหกบกจกรรมและวธการท างานเหลานน

2.7.2 ประโยชนของการวดผลงาน การวดผลงานจะท าหลงจากเมอไดขจดเวลาไรประสทธภาพออกไปแลว การวดผลงานม

ประโยชนโดยตรงในการหาเวลามาตรฐาน (Standard Time) เพอน ามาใชในแผนการจายเงนรางวลแกคนงานกตาม แตประโยชนอนๆ ซงอาจไดจากการวดผลงาน ไดแก

1. ใชเปรยบเทยบประสทธภาพของวธการตางๆวธการท างานทดทสด คอ วธทใชเวลานอยทสด

2. ใชจดความสมดลของงานใหกบคนงานทท าเปนกลม โดยใชรวมกบแผนภมกจกรรมทวคณ ซงคนงานแตละคนในกลมเดยวกนควรใชเวลาท างานเทากน

3. ใชจดจ านวนเครองจกรใหคนงานดแล โดยใชรวมกบแผนภมกจกรรมทวคณคนและเครองจกรตองไมวางมากและไมวางพรอมกน

4. ใชวางแผนและจดตารางการผลต รวมทงการจดก าลงคนและทรพยากรตางๆใหสามารถผลตสนคาไดตามปรมาณทตองการและในเวลาทก าหนด

5. ใชเปนขอมลในการประมาณคาใชจาย ราคาขาย และก าหนดการการสงมอบสนคา

6. ใชสรางมาตรการการท างานของคนและเครองจกร ทงยงสามารถใชในการก าหนดการจายคาแรงจงใจในการท างาน

7. ใชเปนขอมลควบคมคาจางแรงงาน และใชก าหนดคาใชจายมาตรฐานจากประโยชนทไดกลาวมาขางตน แสดงใหเหนวา การวดผลงานไดใหขอมลพนฐานทจ าเปนตอกจการทกอยางในองคการ และใชควบคมงานของบรษททมเวลาไปเกยวของดวย

2.7.3 เทคนคของการวดผลงาน เทคนคตางๆ ของการวดผลงานมดงน

1...การศกษาเวลาโดยตรง (Direct Time Study) คอ การศกษาเวลาโดยการไปดการปฏบตงานของคนงาน และจบเวลาในการท างานนนดวยนาฬกาจบเวลา

15

2...การสมงาน (Work Sampling) คอ การศกษาเวลาโดยอาศยหลกการสมตวอยางเชงสถตในการหาสดสวนการท างานและเวลามาตรฐาน

3...การศกษาเวลามาตรฐานแบบพร ด เทอรมน ..(Predetermined..Time

System ; PTS) คอ การศกษาเวลาโดยก าหนดเวลาเคลอนไหวของสวนตางๆ ของรางกายแลวน าเวลาทไดจากการเคลอนไหวในการท างานชนนนรวมเปนเวลามาตรฐาน

4. การหาเวลามาตรฐานจากขอมลมาตรฐานและสตร (Determining Time

Standard from Standard Data and Formulation) คอ การศกษาเวลาโดยอาศยขอมลมาตรฐาน และสตรชวยในการค านวณหาเวลามาตรฐานในการท างาน 2.8 การศกษาเวลา

วนชย รจรวนช (2548 : 336-338) ไดกลาวไววา การศกษาเวลา คอ เทคนคการวดผลงานซงมกระบวนการเพอก าหนดหาเวลาในการท างานโดยคนงานทเหมาะสมซงท างานในอตราทปกต ภายใตเงอนไขมาตรฐานในการวดผลงาน โดยมผลลพธของการวดผลงานเรยกวา “เวลามาตรฐาน”

2.8.1 ประโยชนของการศกษาเวลา 1...ใชในการก าหนดตนทนมาตรฐานและจดเตรยมงบประมาณรวมทงการสราง

ระบบศนยก าไร 2...ประมาณการตนทนการผลต เพอก าหนดราคาผลตภณฑ 3...ใชในการจดสมดลของสายงานการผลต เพอเพมผลผลตและประสทธภาพ

การใชงานคนงาน และเครองจกร 4...ใชเปนขอมลในการจดแผนการผลตและการก าหนดงานการผลต 5...ใชเปนมาตรฐานเวลาในการท างานเพอควบคมตนทนการผลต และการ

ก าหนดอตราคาจาง แรงงาน รวมทงการจดแผนการจายเงนจงใจ 6...ใชประกอบการศกษาวธการท างานเพอเปรยบเทยบวดผลงานกอนและหลง

การปรบปรงวธการท างาน 2.8.2 วธการศกษาเวลา การศกษาเวลาสามารถแบงได 4 วธการดงน

1. การศกษาเวลาโดยตรง คอการศกษาเวลาทใชการจบเวลาพนกงานทมการเลอกไวแลว มาท าการจบเวลา โดย นาฬกา ทงนตองมการค านวณจ านวนครงในการจบเวลา แลวจงน ามาหาเวลาท างานปกต (Normal..Time) เวลามาตรฐานตอไป

16

2. การสมงาน (Work..Sampling) เปนการศกษาเวลาเพอใหไดเวลามาตรฐานจากการสมจบเวลาการท างานจรงของพนกงานในสายการผลตๆ ตองใชเวลาในการศกษาเวลาเปนเวลานาน หลายสปดาห

3. การศกษาเวลา จากขอมลเวลามาตรฐานและสตร (Standard Data and

Formulas) เปนการศกษาเวลาทใชขอมลเวลาทจดท าเปนมาตรฐานของโรงงานนน รวมทงการค านวณหาเวลาจากสตรส าเรจ เชน สตรมาตรฐานในการค านวณเวลางานกลง สตรทโรงงานคดขนเอง เปนตน

4. การศกษาเวลาโดยระบบหาเวลากอนลวงหนา หรอการสงเคราะหเวลา (Predetermined-Time System or Synthesis Time) เปนการศกษาเวลาเพอใหไดเวลามาตรฐานจากการหาเวลาลวงหนา กอนทงานจะเกดจรงหรอการสงเคราะหเวลา โดยใชระบบการหาเวลาชนดตางเชน ระบบ MTM ระบบ Work factor

2.9 ขนตอนการศกษาเวลา

วนชย รจรวนช (2548 : 340-363 )ไดกลาววา การศกษาเวลา คอ เทคนคการวดผลงานซงมกระบวนการเพอก าหนดหาเวลาในการท างานโดยคนงานทเหมาะสมซงท างานในอตราทปกต ภายใตเงอนไขมาตรฐานในการวดผลงาน โดยมผลลพธของการวดผลงานเรยกวา “เวลามาตรฐาน” โดยมขนตอนการการศกษาเวลาพอสรปไดดงน

2.9.1 เลอกงาน 2.9.2 บนทกขอมลทเกยวของ 2.9.3 แบงแยกยอยงาน 2.9.4 การวดและบนทกเวลา 2.9.5 ก าหนดจ านวนวฏจกรทจะจบเวลา 2.9.6 ประเมนอตราการท างาน 2.9.7 ก าหนดเวลาเผอ 2.9.8 หาเวลามาตรฐาน 2.9.1 การเลอกงาน โดยทวไปจะใชหลกเกณฑในการเลอกงานการศกษาเวลาแบบเดยวกนกบการเลอกงาน

ส าหรบการศกษาวธการท างานคอ ใชเกณฑดานเศรษฐกจหรอความคมทนดานเทคนคหรอความเปนไปได ดานปฏกรยาแรงงาน และดานผลกระทบอนๆ

17

2.9.2 การบนทกขอมลทเกยวของ ในการศกษาเวลานอกจากการบนทกเวลาท างาน ยงมขอมลซงแสดงรายละเอยดอนๆ ท

เกยวของกบเงอนไขมาตรฐานของการศกษาเวลา ซงจ าเปนตองบนทกในแบบฟอรมการศกษาเวลา โดยจะท าการบนทกกอนการศกษาเวลา ดงตวอยางเชน

ขอมลเพอการอางอง เชน เลขท……..แผนท…….จากจ านวนแผน………… หนวยงาน…………………………...งานทท า…………………………….. ชอผศกษา…………………………..วนทท าการศกษา……………………. ชอผตรวจสอบ……………………...วนทตรวจสอบ…………………........

2.9.3 การแบงแยกยอยงาน การแบงแยกยอยงานเปนขนตอนทส าคญของการศกษาเวลา เพราะจะชวยใหสามารถ

วเคราะหสงเกตสวนประกอบของงานและสะดวกในการจบเวลา การจบเวลาเพอศกษาวเคราะหสวนของงานทจะศกษา จะสามารถก าหนดจดเรมตนและจดสนสดของวฏจกรหรอรอบของการผลตของงานเสยกอน ซงในแตละวฏจกรของการท างานจะถกแบงยอยเปนกจกรรมยอย โดยมหลกการในการแบงกจกรรมยอยดงตอไปน

1. แบงแยกงานยอยทไดผลผลต (Productive work) ออกจากงานยอยทไมไดผลผลต (Nonproductive work)

2. แบงแยกงานยอยทมจดเปลยนประเภทการเคลอนไหวทชดเจน 3. แบงแยกงานยอยทมจดเรมตนและจดสนสดซงจะเปนจดตอเชอมของวฏจกร

ของงาน 4. งานยอยทแบงออกมาควรมระยะเวลายาวนานพอทจะวดหรอจบเวลาได 5. รวมกลมงานยอยทมเวลาสนเกนกวาการจบเวลาเขาเปนงานยอยเดยวกน 6. แยกงานยอยทท าดวยมอออกจากงานยอยทท าดวยเครองจกร 7. แยกงานยอยทเปนงานยอยคงทออกจากงานยอยแปรคา 8. แยกงานยอยทมความลาเปนพเศษออก

2.9.4 การวดและบนทกเวลา ในการวดเวลาและบนทกขอมลเวลา เราจะตองใชเครองมอซงประกอบดวย

1...เครองมอจบเวลา 1) นาฬกาจบเวลา

18

2) เครองถายภาพยนตรหรอเครองถายภาพวดทศน 3) เครองเกบขอมลเวลาและคอมพวเตอร

2...แบบฟอรมบนทกและวเคราะหเวลา 1) แบบการศกษาเวลา.. (Time..Study..Sheet)

2).แบบฟอรมการศกษาวฏจกรเวลาสน..(Short Cycle Study

Form)

3). แบบสรปการศกษาเวลา.. (Time..Study..Summary Sheet)

4)..แบบวเคราะหการศกษาเวลา..(Time..Study Analysis..Sheet)

3...อปกรณส านกงานอนๆ

2.9.5 การก าหนดจ านวนวฏจกรทจะจบเวลา การก าหนดจ านวนวฏจกรทจะบนทกจบเวลากคอการหาขนาดของตวอยางในการบนทก

เวลา โดยทวไปเมอเราบนทกเวลาเราจะพบวา โอกาสทจะบนทกเวลาใหสามารถจบเวลาของหนวยงานยอยแตละงาน ใหมคาเวลาเดยวกนในทกๆ วฏจกรของงานทจบไดเปนเรองยาก เนองจากความผดพลาดในการจบเวลาหรอความไมสม าเสมอในการท างานของคนงานหรอเพราะมความแปรผนดานอนๆ ของงาน ดงนนเราจงจ าเปนตองเกบบนทกขอมลเวลาหลายๆ รอบหรอหลายๆ วฏจกร จากนนจะเลอกใชเวลาทเปนตวแทนเวลาของงานยอยแตละงาน โดยจะเลอกใชคาเฉลย ( mean )

X

2.1

= คาเวลาทอานได

n = จ านวนวฏจกรทจบเวลาไดในการเกบขอมลเบองตน X = คาเฉลยของเวลาทจบได

การก าหนดจ านวนวฏจกรทจะบนทกเวลาโดยใชสตร

ถาเราเปดคาตารางทางสถตของการแจกแจงแบบนอรมอลมาตรฐาน .. (Standard

Normal Distribution) จะมระดบความเชอมนดงน

± 1 คอ 68.26 %

± 2 คอ 95.46 % ± 3 คอ 99.73 %

คอ คาเบยงเบนมาตรฐานของขอมลเวลา (Standard deviation)

19

ดงนน ถาเราตองการใหมระดบความเชอมน 95 % และความผดพลาด ±5 % เราจะตงสมการเพอหาสตรไดดงน

± 2 = ± 0.05 X 2.2

โดยท X

คาเบยงเบนมาตรฐานของขอมลเวลา คาเบยงเบนมาตรฐานของคาเฉลย จ านวนตวอยางทตองการหา

ดงนน - / . X

ดงนน

ในกรณทขนาดของตวอยางทจะเกบบนทกเวลามจ านวนนอย..จะมการค านวณหาคาเบยงเบนมาตรฐานเปน

1

20

ดงนนสตรการค านวณหาจ านวนตวอยางทตองการหาจะเปน

1

2.9.6 การประเมนคาอตราการท างาน

เกษม..พพฒนปญญานกล..(2539..:..128)..ไดกลาววา การประเมนอตราการท างานของพนกงาน มความส าคญมากส าหรบขนตอนในการศกษางาน เปนขนตอนทนบไดวาตองอาศยประสบการณทเคยผานมาทงหมดรวมทงทไดรบการฝกหดในการประเมนอตรารวมเปนดลพนจ เทคนคทใชในการประเมนอตราการท างานทกลาวในทนมอย 4 ระบบ ทงทเปนระบบขอมลสมบรณแบบเฉพาะของทใชกนในตางประเทศ และระบบทเปนพนฐานในการใชดลพนจโดยทวไปซงเปนทนยมใชกนอยางกวางขวาง คอ

สนทร..ลวเลาหคณ..(2530..:..6)..ไดกลาววา ระบบเวสตงเฮาส (Westing..house

system of Rating) เปนระบบการประเมนอตราการท างาน โดยยดปจจยทส าคญทมผลตอการท างานของพนกงาน 4 ประการ ไดแก ความช านาญงาน ความพยายาม สภาพแวดลอมหรอเงอนไขการท างาน และความสม าเสมอในการท างาน โดยสามารถก าหนดคาตางๆ ไดจากตารางภาคผนวก ก.

มาโนช ..รทนโย ..(2551..:..9-13)..ไดกลาววา..การประเมนคาอตราความสามารถ การท างานของพนกงานคอกระบวนการเปรยบเทยบความเรวของการท างานของพนกงาน (คนทเหมาะสม) กบความเรวของการท างานตามมาตรฐานปกต โดยปกตเปรยบเทยบกบมาตรฐานทอยในใจของผศกษาเวลาหรอผประเมนมาตรฐานการท างานทเรวปกตมคาเทากบ 100 เปอรเซนต ถาความเรวในการท างานมากกวามาตรฐานใหประเมนสงกวา 100 เปอรเซนต และความเรวในการท างานต ากวามาตรฐานใหประเมนต ากวา 100 เปอรเซนต

มาโนช ..รทนโย ..(2551..:..9-15)..ไดกลาววา..ระบบเวสตงเฮาส..(Westing..house

system of Rating) เปนระบบการประเมนอตราความสามารถการท างานโดยยดปจจยทส าคญทมผลตอการท างานของพนกงาน..4..ประการ..ไดแก..ความช านาญงาน..ความพยายาม..ความสม าเสมอ..สภาพแวดลอมและเงอนไขการท างาน

ระบบเวสตงเฮาส เปนระบบประเมนคาความสามารถการท างานทยดปจจยส าคญทมผลตอการท างาน 4 ประการ คอ

21

1...ทกษะ (Skill) คอ ความสามารถการท างานตามวธทก าหนดให

2...ความพยายาม (Effort) คอ ความพยายาม ความตงใจท างาน

3...ความสม าเสมอ (Consistency) คอ ความสม าเสมอของการท างานแตละรอบ

4...สภาพแวดลอมและเงอนไขการท างาน (Condition) คอสงแวดลอมตาง ๆ ทมผลตอการท างาน เชน ความรอน แสงสวาง ความชน เสยง เปนตน

การประเมนอตราความสามารถการท างานของพนกงาน ประเมนโดยผมหนาทเกยวของกบการท างานนน ๆ จ านวน 4 คน ไดแก หวหนาแผนกวางแผนการผลต 1 คน วศวกรโรงงาน 2 คน หวหนาชวงเวลาของแผนกทประเมน 1 คน คาประเมนทไดน ามารวมกนและหาคาเฉลย ตวอยางเชน การประเมนคาอตราความสามารถการท างานของพนกงานมคาคะแนนประเมนทไดมดงน

- ความช านาญ คาคะแนนประเมน = D คะแนนทได = 0.00 - ความพยายาม คาคะแนนประเมน = E1 คะแนนทได = -0.04 - เงอนไขการท างาน คาคะแนนประเมน = D คะแนนทได = 0.00 - ความสม าเสมอ คาคะแนนประเมน = D คะแนนทได = 0.00 รวม = - 0.04

น าคา – 0.04 ไปรวมกบ 1 ดงนนคาอตราความสามารถการท างานของพนกงาน เทากบ 0.96 หรอ 96 เปอรเซนต

2.9.7 การค านวณหาเวลาปกต (Normal Time) มาโนช รทนโย ( 2551 : 9-17 ) การค านวณหาคาเวลาปกตของแตละงานยอย สามารถ

ค านวณหาเวลาปกตไดจากสมการ 2.2 NT = Selected Time Rating Factor 2.5

เมอ NT = เวลาปกต Selected Time = เวลาเฉลยของงานยอย Rating Factor = คาอตราความสามารถการท างานของพนกงาน

22

2.9.8 การก าหนดเวลาเผอ

วนชย รจรวนช (2548 : 376-378) ไดกลาววา การค านวณเวลาปรกตจากการใชเวลาเลอก เมอปรบดวยคาองคประกอบการประเมน จะยงถอเปนเวลามาตรฐานไมได “เวลาเผอ” จงเปนเวลาทเพมใหจากเวลาปรกตของคนงานทเหมาะสมเพอ

1...เวลาเผอกจสวนตว (Personal allowance) เวลาเผอกจสวนตว เชน เขาหองน า ลางมอ ดมน า ฯลฯ จะถกก าหนดใหมาก

หรอนอยขนอยกบลกษณะความหนกเบาของงาน ระยะเวลาท างาน เงอนไขการท างาน ฯลฯ เวลาเผอส าหรบกจสวนตวอาจจะสงกวา 5% ของเวลาปรกต

2...เวลาเผอความเมอยลา (Fatigue allowance) เวลาเผอส าหรบความเมอยลาจ าเปนส าหรบงานทมเงอนไขการท างานทจะสราง

ความเมอยลาในท างานไดมาก เชน งานหนก สภาพแวดลอมการท างานไมด มความเครยดในการท างาน ระยะเวลาในการท างาน ฯลฯ คนจ าเปนตองพกเมอรสกวา ท างานเกดความเมอยลา ปญหากคอ ควรใหเวลาส าหรบการพกผอนเปนเวลามากนอยเทาใดซงเวลาพกผอนนจะแปรผนไปตามสขภาพ เพศ และวยของคนงานรวมทงลกษณะของงานทท า ปจจบนไมมเกณฑใดๆ ในการก าหนดเวลาทเหมาะสมส าหรบการพกผอน แตโดยทวไปทนยมใชกนคอ ใหพกได 10 ถง 15 นาท ในชวงเชาและชวงบายของการท างานโดยคาดหวงวา

1) ลดความเมอยลาของคนงาน 2) ลดเวลาคนงานทหยดงานระหวางชวโมงการท างานเพอกจสวนตว 3) ลดความเบอหนายตอการจ าเจในการท างานทงวน 4)..เพมผลผลตไดเนองจากมการฟนตวการท างาน

3...เวลาเผอความลาชา (Delay allowance) เวลาเผอส าหรบความลาชา เปนเวลาเผอส าหรบความลาชาเนองจากการ

ปรบเปลยนเครองมอ เครองจกร หรอเวลาทเสยไปเนองจากเครองจกรช ารด ไฟฟาดบ ขาดแคลนวสด วสดมาไมทน รอเครองมอ รอหวหนา รอชาง ฯลฯ

2.9.9 การหาเวลามาตรฐาน วนชย รจรวนช (2548 : 378-379) เมอมการจบเวลาบนทกขอมลเวลาตามจ านวนวฏจกร

ใหไดระดบความเชอมนและระดบความผดพลาดทตองการแลว เราสามารถหาเวลาเลอก ซงจะใชคาเฉลยหรอคาฐานนยมของขอมลเวลา จากนนจะปรบคาองคประกอบการประเมน ท าใหไดคาเวลาปรกต เมอปรบคาเวลาเผอจะไดเปนเวลามาตรฐาน

การก าหนดหาเวลามาตรฐานจากคาเวลาปรกตปรบคาเวลาเผอท าได 2 วธดงน

23

กกกกกกกกกกกกกก1. เวลามาตรฐาน = เวลาปรกต + (เวลาปรกต x % เวลาเผอ) กกกกกกกกกกกกกก2. เวลามาตรฐาน = เวลาปรกต x 100 2.6 100 - % เวลาเผอ

2.10 การศกษาการเคลอนไหว เกษม พพฒนปญญานกล (2539 : 41) ไดกลาววา เปนการวเคราะหการเคลอนไหวของ

รางกายขณะท างาน เพอลดหรอตดการเคลอนไหวทไมจ าเปน ลดความเมอยลาของรางกาย และเพมประสทธภาพของงาน ท าใหไดวธการท างานทงายขนการศกษาการเคลอนไหวทมความส าคญและทนยมคอ การศกษาการเคลอนไหวของมอเปนการศกษาการท างานของมอท งสองขางวามความสมพนธกนอยางไรขณะท างาน โดยมแผนภม ( Two handed process Chart ) เปนแผนภมทชวยใชในการบนทกผลของการท างาน โดยการบนทกผลการท างานตองมความสมพนธกบเวลาดวย เพอใหทราบวาในเวลาการท างานของมอทงสองท าอะไรบางและสมพนธกนอยางไร สญลกษณทใชในแผนภมสองมอนเหมอนกบทใชแผนภมการไหลของกระบวนการแตมความหมายแตกตางกนไปเลกนอย

หลกการจดบนทกการท างานของมอทงสองโดยใชแผนภมสองมอ 2.10.1..ศกษาวฏจกรของการท างานใหเขาใจกอนลงมอบนทกขอมล 2.10.2..บนทกการท างานของมอขางใดขางหนงกอน แลวจงบนทกการท างานของมออก

ขาง 2.10.3..อยาใชสญลกษณสองตวในเวลาเดยวกน 2.10.4..เรมจดบนทกเมอเรมหยบชนงานใหม 2.10.5..บนทกการกระท าของมอทงสอง ในแถวหรอระดบเมอมการท างานของสองมอ

เกดในเวลาเดยวกน 2.11 การศกษาเคลอนทเชงอนภาค

มาโนช รทนโย (2551 : 7-1,7-11) การศกษาการเคลอนทเชงอนภาค หมายถง เทคนคการบนทกขอมลขนตอนการท างานและการจบเวลาการท างาน โดยอาศยการบนทกการเคลอนทดวยกลองถายภาพภาพยนตรหรอกลองถายภาพวดทศน หรอการถายภาพ สวนใหญใชกบการท างานทมวฏจกรสนๆ หรอเปนงานทสงเกตการณท างานคอนขางยาก การศกษาการเคลอนทเชงอนภาคชวยใหสามารถศกษาอากปกรยาการเคลอนทของผปฏบตงาน และเวลาท างานไดอยางละเอยด ภาพทถกบนทกไวสามารถน ามาศกษาโดยละเอยดภาพตอภาพโดยตอเนอง เพอศกษาวเคราะหการเคลอนท

24

ของรางกายในขณะท างานไดอยางถถวน โดยมจดมงหมายเพอลดการเคลอนไหวทไมเกดประโยชน มผลท าใหลดความเมอยลาของผปฏบตงาน สามารถเพมประสทธภาพการท างานใหสงขน

2.11.1 จดประสงคของการศกษาการเคลอนทเชงอนภาค การศกษาการเคลอนทเชงอนภาคถกใชอยางกวางขวางและสงผลดตอหนวยงานทน า

วธการนไปใชเปนอยางยง จดประสงคของการศกษาการเคลอนทเชงอนภาค มดงน 1...เพอใชส าหรบศกษาวเคราะหและหาวธการท างานทมประสทธภาพมากทสด 2...เพอใชส าหรบอบรมบคลากรใหมความเขาใจหลกการศกษาการเคลอนไหว

และสามารถประยกตเปนหลกเศรษฐศาสตรการเคลอนไหวกบงานทตนรบผดชอบอยางไดผล 3...เพอใชเปนเครองมอส าหรบศกษาวธการท างานหรอความสมพนธของการ

ท างานระหวางกลมคน กลมชนงานทท ารวมกน 4...เพอใชส าหรบจบเวลาการท างานและน าไปสการหาเวลามาตรฐานการ

ท างาน 5...เพอใชส าหรบเกบขอมลเวลาท างานของพนกงานและเครองจกร 6...เพอชวยคนควาวจยหรอหาแนวทางใหมๆ ส าหรบการปรบปรงการท างาน

2.11.2 ขนตอนการศกษาการเคลอนทเชงอนภาค ขนตอนการศกษาการเคลอนไหวทเชงอนภาค สามารถแบงได 4 ขนตอนดงน

ขนตอนท..1..การถายภาพยนตรหรอวดทศนของงานทตองการศกษา การศกษาการเคลอนทเชงอนภาคเหมาะส าหรบใชศกษางานทมวธการท างานทมความซบซอน หรอมรอบเวลาการท างานต า หรอ วธการท างานทมความตอเนองและใชเวลานาน ซงสวนใหญใชคนหรอกลมคนเปนผปฏบตงาน

ขนตอนท..2..ด าเนนการวเคราะหวธการท างาน และเวลาการท างานจากภาพยนตรโดยอาศยกระบวนการตรวจสอบพจารณาขอมล

ขนตอนท..3..บนทกผลการวเคราะหวธการท างานและเวลาการท างานลงในแผนภมตางๆ

ขนตอนท..4..ด าเนนการพฒนาและปรบปรงวธการท างาน 2.11.3 การเคลอนไหวพนฐานสองมอ การศกษาการเคลอนไหวพนฐานของมอเรมขนโดย แฟรงค บงเกอร กลเบรธ

(Frank..Bunker..Gilbreth) ..ซงไดแบงการเคลอนไหวพนฐาน 17 แบบ โดยเรยกวา 17 เธอรบลก..(17 Therblig..ค าวา..Therblig มาจากการเรยงนามสกลของ แฟรงค บงเกอร กลเบรธ จากหลงมาหนา) ซง Therblig ตางๆ นเปนหนวยพนฐานของการเคลอนทของมอ

25

กกกกกกกนยามของ Therblig มดงน 1...การคนหา (Search) สญลกษณ Sh หมายถง การทตาและมอคนหา

สงของขณะท างาน 2...การเลอก (Select) สญลกษณ St หมายถง อากปกรยาของการตดสนใจ

วาจะเคลอนไหวมอไปหยบสงของทตองการจากสงของหลายๆอยาง 3...การจบ (Grasp) สญลกษณ G หมายถง การจบหรอยดสงของหรอวางมอ

ลงบนสงของนน 4...การเออมมอเปลา (Transport Empty) สญลกษณ TE หมายถง การ

เออมมอเปลาไปหาสงของ 5...การขนสง (Transport Loaded) สญลกษณ TL หมายถง การเคลอน

ยายสงของจากทหนงไปอกทหนง 6...การถอ (Hold) สญลกษณ H หมายถง การถอสงของหลงจากจบสงของ

นนมาแลว 7...การปลอย (Release Load) สญลกษณ RL หมายถง การปลอยสงของ

ออกจากมอ 8...การจดใหเขาท (Position) สญลกษณ P หมายถง การหมนหรอการวาง

สงของใหเขาประจ าต าแหนงทก าหนด 9...การจดเตรยมใหเขาท (Pre-Position) สญลกษณ PP หมายถง การวาง

สงของใหอยในต าแหนงทเหมาะสม 10. การตรวจสอบ (Inspect) สญลกษณ I หมายถง การตรวจสอบวาขนาด

รปราง ส ตรงตามทก าหนดหรอไม 11. การประกอบ (Assemble) สญลกษณ A หมายถง การวางสงของชน

หนงลงบนหรอในสงของอกชน 12. การแยก (Disassemble) สญลกษณ DA หมายถง การแยกหรอแกะ

สงของชนหนงออกจากอกชนหนง 13. การใช (Use) สญลกษณ U หมายถง การใชเครองมอใหเปนประโยชน

ตามจดประสงคทก าหนด 14. การลาชาทหลกเลยงไมได (Unavoidable) สญลกษณ UD หมายถง

ความลาชาทเกดขนโดยพนกงานไมสามารถควบคมได

26

15. การลาชาทหลกเลยงได (Avoidable Delay) สญลกษณ AD หมายถง ความลาชาทเกดขนโดยพนกงานสามารถควบคมได

16. การวางแผน (Plan) สญลกษณ Pn หมายถง การตดสนใจ การใชสมองกอนมการเคลอนไหว

17. การพกผอน (Rest for Overcoming Fatigue) สญลกษณ R หมายถง การเสยเวลาเนองจากการพกผอนใหหายเหนอย

2.11.4 การออกแบบสถานทท างาน ผปฏบตงานเปนปจจยการผลตทมความส าคญตอระบบการผลตเปนอยางยง เนองจาก

เปนปจจยหนงทมผลตอการเพมผลผลต ดงนนการออกแบบสถานท างานตองหลกการการยศาตรซงเนนการสรางความสะดวกสบายใหกบผปฏบตงาน สรางความปลอดภยของการท างาน และท าใหการท างานสามารถด าเนนไดอยางมประสทธภาพ องคประกอบการออกแบบสถานท างาน มดงน

หลกการพฒนาสถานทท างาน 1...เนอทท างาน (Work Space) คอ เนอททงหมดของสถานทท างานทม

ความเหมาะสมตอการท างานของผปฏบตงานคนหนงๆ โดยพจารณาในลกษณะของ 3 มต เนอทท างานหมายถงพนทอยรอบตวผปฏบตงาน ขนาดของพนทส าหรบการท างานถกก าหนดโดยต าแหนงไกลสดทผปฏบตงานสามารถสมผสไดดวยสวนตางๆ ของรางกายในขณะทก าลงท างานในสถานนนๆ รวมถงพนทวางทเพยงพอตอการจดวางเครองมอ หรออปกรณตางๆ ทถกใชโดยผปฏบตงาน

2...สถานทท างาน (Work place) หมายถง สถานประกอบ ส านกงาน คลงสนคา หรอพนทตางๆซงงานถกกระท าหรอเขาไปเกยวของ ดงนนการออกแบบสถานท างาน จ าเปนอยางยงทตองค านงถงคณลกษณะทางรางกายของผ ปฏบตงาน อปกรณเครองมอและเครองจกรทเกยวของ รวมทงลกษณะของงานทท าและสภาพแวดลอมทอยภายในสถานทท างานนนๆ องคประกอบทงหมดมผลกระทบตอประสทธภาพการท างานทงทางรางกายและจตใจ

2.12 ชดเครองมอแกปญหา

มาโนช รทนโย (2551 : 1-12) ไดกลาววา เครองมอเทคนค 7 อยาง ถอวาเปนเครองมอทมประสทธผลสงในการวเคราะหจดบกพรองในงานโดยอาศย “ขอมลตวเลข” ทเกบไดและพยายามหาจดบกพรองนนๆ เพอน าไปปรบปรงงาน เนองจากเปนเครองมอทใชประโยชนไดทง

27

ผลการกระทบ (Effect)

กระบวนการ คณลกษณะดานคณภาพ

การแกปญหาคณภาพ การควบคมคณภาพของกระบวนการ จงไดยกตวอยางผงกางปลาเพอน ามาใชในการวเคราะหปญหามรายละเอยดดงน

ผงกางปลา หรอ ผงแสดงเหตและผล (Fish Bone หรอ Leaf Diagram) (Caues and Effect Diagram หรอ Fish Bone หรอ Leaf Diagram) แผนผง

แสดงความสมพนธระหวางคณลกษณะของปญหากบปจจยตางๆ..(สาเหต)..ทเกยวของปญหาสวนใหญเกดจากสาเหต 4 ประการ ไดแก คน (Man) เครองจกร (Machine) วธการ (Method) และวตถดบ (Material) แสดงตวอยางผงกางปลาดงรป 2.1

วตถดบ เครองจกร การวด

พนกงาน วธการ

องครวมของปจจยดานสาเหต ผลลพธ

รปท 2.1 โครงสรางแผนภาพกางปลา ทมา : กตศกด พลอยพานชเจรญ (2550 : 305)

2.13 การทดสอบสมมตฐานของประชากร

2.13.1 การทดสอบความมนยส าคญของคาเฉลยของตวแปรสมปกต (กรณประชากรสองชด)

กตศกด พลอยพานชเจรญ ( 2547 : 195-209 ) ไดกลาววา ในงานทางวศวกรรมนน มหลายกรณทผตดสนใจมกจะท าการศกษาเปรยบเทยบระหวางคาเฉลยของตวแปรสมสองตวทอาจจะหมายถงกระบวนการเดมกบกระบวนการใหม กระบวนการกอนการปรบปรงและหลงการปรบปรง ความสมพนธของเครองจกร 2 เครอง ฯลฯ ซงในกรณน มความจ าเปนตองท าการประมาณคาความแตกตางของคาเฉลยของประชากรทงสองชด จงมความจ าเปนทผศกษาจะตองมพน

28

ฐานความรเกยวกบทฤษฎผลรวมเชงเสนตรงของตวแปรสมแบบปกต ในการพจารณาเพอการตดสนใจส าหรบกรณน ยงสามารถแบงออกไดอก 3 กรณดวยกนคอ

1...กรณทราบคาทแนนอนของ.. ..และ..

2...กรณไมทราบคาแนนอนของ .

.. และ.. ..แตทราบวาไมแตกตางกน

3...กรณไมทราบคาแนนอนของ. . และ..

. และไมทราบวาแตกตางกนหรอไม

โดยทงสามกรณนจะมความแตกตางกนเฉพาะการแจกแจงของผลตางของคาเฉลยของสงตวอยางทมความจ าเปนตองท าการอนมานเพอการตดสนใจ แตจะอาศยหลกการการประมาณคาทเหมอนกนทกประการ และในทนจะขอแยกกลาวทละกรณ

1. กรณทราบคาทแนนอนของ ..และ..

ในกรณนก าหนดให , …….., และ , …….., เปนสง

ตวยางสมขนาด และ ทชกไดจากประชากร และ โดยล าดบ และดวยสาเหตดานรโปรดวซบลตของการทดลองดงทไดกลาวมาจะได และ เปนการแจกแจงแบบปกตทม

คาเฉลย , ความแปรปรวน

โดยล าดบกอปรกบทฤษฎผลรวมเชงเสนตรงของ

ตวแปรสมแบบปกต จะไดวา

Z = X - Y

ดงนน Z X Yμ = μ - μ

และ

2 2

X YZ

X Y

σ σσ = +

n n

กลาวคอ

2.7

เมอก าหนดระดบนยส าคญเทากบ แลวจะไดชวงความผนแปรจากสาเหตดาน

รโปรดวซบลตอยในชวง

29

รปท 2.2 การแจกแจงและชวงรโปรดวซบลตของ

ทมา : กตศกด พลอยพานชเจรญ ( 2547 : 196 ) ภายใตเงอนไขของ ทก าหนดใหสมมตฐาน (H0) เปนจรงคอ = แลวจะไดวา

ดงนนในกรณการทดสอบแบบสองดานจะไดวธการตดสนใจ d วา

2.8

2.9

30

ในท านองเดยวกนจะไดวธการตดสนใจส าหรบการทดลองความมนยส าคญแบบดานเดยว คอ

และ

2. กรณไมทราบคาแนนอนของ ..และ..

แตทราบวาไมแตกตางกน กรณการประมาณคาแบบชวงความเชอมนของ - ทจะกลาวในหวขอน

คงเหมอนกบหวขอ (1) ทกประการเพยงแตมความแตกตางกนท กรณนจะไมทราบคา และ

ซงเปนพารามเตอรของตวแปรสม และ และกไมมเหตผลทยนยนวามความแตกตางกน

จงถอไดวา .. =

.. = ในการประมาณคา - นน จะไดจากการทดลองชกสงตวอยางขนาด

และ จากตวแปรสม และ แลวค านวณได , ,และ และ

โดยททง และ

เปนตวประมาณคา จงรวมเขาดวยกนในรปของความแปรปรวนรวม ( Pooled variance ) คอ

จากทฤษฎการแจกแจงของสงตวอยาง จะไดผลวา

2.10

2.11

2.12

2.13

31

รปท 2.3 การแจกแจงและชวงรโปรดวซบลตของ

ทมา : กตศกด พลอยพานชเจรญ ( 2547 : 203 )

เมอก าหนดระดบนยส าคญเทากบ แลวจะได ชวงความผนแปรจากสาเหตดานรโปรซบลตอย

ในชวง

ภายใตเงอนไขของ ทก าหนดใหสมมตฐาน (H0) เปนจรงคอ = แลวจะไดวา

ดงนนในกรณการทดสอบแบบสองดานจะไดวธการตดสนใจ วา

2.14

32


3. กรณไมทราบคาแนนอนของ 2

Xσ และ 2

Yσ และไมทราบวาแตกตางกนหรอไม ในปญหาทางวศวกรรมนน มหลายครงทอาจจะไมมเหตผลเพยงพอทจะก าหนดให

2 2

X Yσ σ ซงจะสามารถประมาณตวสถต

เปนตวสถตแบบ t ทมองศาความอสระ โดยท

2.15

2.16

2.15

2.17

2.18

33

ในการตดสนใจส าหรบกรณนจะด าเนนการคลายกบกรณทความเบยงเบน

มาตรฐานมคาไมแตกตางกน กลาว คอ ภายใตเงอนไขของ ทก าหนดใหสมมตฐาน เปน

จรงคอ แลวจะไดวา

ดงนนในกรณการทดสอบแบบสองดานจะไดวธการตดสนใจ วา


และ

2.19

2.20

2.21

2.22

34

2.13.2 การทดสอบความมนยส าคญของสดสวนความแปรปรวนของตวแปรสมปกต (กรณประชากรสองชด)

กตศกด พลอยพานชเจรญ ( 2547 : 222 - 225 ) ไดกลาววา ถาให X และ Y เปนตวแปรสมแบบปกต 2 ชด ทเปนอสระตอกน โดยทมคาเฉลยทไมทราบคาเปน

Xμ และ Yμ โดย

ล าดบ และมความแปรปรวนทไมทราบคาเปน 2

Xσ และ 2

Yσ โดยล าดบ ในการศกษาเพอการประมาณคาสดสวนของความแปรปรวน (หรอความเบยงเบน

มาตรฐาน) ของประชากรทงสองชดน จะท าไดดวยการชกสงตวอยางแบบสมจากประชากร X

และ Y มาจ านวน Xn และ

Yn โดยล าดบ และผลจากการทดลองจะค านวณความแปรปรวนของสงตวอยางไดเปน 2

XS และ 2

YS โดยล าดบ และจากทฤษฎการแจกแจงของสงตวอยาง ดงนน

การทดสอบดวยกรณน จะก าหนดสมมตฐานไดวา

หรอ

จากทฤษฎการแจดแจงของสงตวอยาง เมอ และ

คอความแปรปรวน

ของสงตวอยางสมขนาด และ ทไดจากประชากร 2 ชด ทมความแปรปรวน และ

โดยล าดบแลว จะไดวา

2.23

35

รปท 2.4 การแจกแจงและชวงรโปรดวซบลตของคา F ทมา : กตศกด พลอยพานชเจรญ ( 2547 : 217 )

จากรปเมอก าหนดใหสมมตฐาน เปนจรงตามคา จะไดชวงรโปรดวซบลตอยในชวง

ดงนน จะก าหนดวธการตดสนใจส าหรบการทดสอบแบบสองดานไดวา

– –

– –

ในท านองเดยวกน จะไดวธการตดสอนใจส าหรบทดสอบแบบดานเดยวไดวา

2.24

2.25

2.26

36

2.13.3 การทดสอบความส าคญของสดสวนผลตภณฑบกพรอง (กรณประชากรสองชด)

กตศกด พลอยพานชเจรญ ( 2547 : 236 - 237 ) ไดกลาววา ในการทดสอบถงความแตกตาง มากกวา หรอนอยกวาอยางมนยส าคญของคาสดสวนของผลตภณฑบกพรองจากประชากรสองชด จะด าเนนการไดดวยทดลองชกสงตวอยางสมขนาด และ จากประชากร X และ Y ซงเปนประชากรไบโนเมยลทเปนอสระตอกน และจากทฤษฎการประมาณคาพารามเตอรไดผลวา

และ

ในกรณท npi > 5 และ n( 1- pi ) > 5 เมอ i = 1,2 จะประมาณการแจกแจงแบบ ไบโนเมยลไดดวยการแจกแจงแบบปกต โดยจะก าหนดตวสถตส าหรบการทดสอบไดวา

โดย คอความเบยงเบนมาตรฐานของความแตกตางของสดสวนประชากรทง

สองชดและถาสมมตฐานเปนจรงจะไดวา

ในกรณนตองประมาณคา ดวย

โดยท

ถาหากสมมตฐานเปนจรง ดงนน

2.27

2.28

2.29

2.30

37

โดยท

2.14 การสรางขายงาน (Network)

การวางแผนและควบคมโครงการดวยเทคนค PERT และ CPM. [online]. กลาววาขายงาน (Network) คอ แผนภมหรอไดอะแกรมทเขยนขนแทนกจกรรมตาง ๆ ทตองท าในโครงการ โดยแสดงรายละเอยดกจกรรมในโครงการและล าดบการท างานของกจกรรม หรองาน ยอย ๆ ตามล าดบกอนหลงของกจกรรม ท าใหไดภาพทชดเจนยงขน การสรางขายงานม 2 แบบ คอ

2.14.1 กจกรรมบนเสนเชอม (Activity on Arc: AOA)

เปนการเขยนขายงานโดยใชเสนเชอม (Arc) แทนกจกรรม โดยมสญลกษณทใชดงน

แทน จดเชอม (Node) แสดงถงเหตการณเรมตนหรอสนสดของกจกรรมซงวงกลมจะมตวเลขก ากบ โดยเรมจากเลขนอยอยทางซายของขายงาน และเลขมากอยทางขวาของขายงาน

แทน กจกรรมทตองท า โดยมหวลกศรแสดงถงการสนสดของกจกรรมนน ๆ กจกรรม 1 กจกรรมจะเขยนแทนดวยลกศร 1 อน ซงมกเปนเสนตรง

เสนตรงทเชอมระหวางจดเชอมแสดงถงกจกรรม ซงสามารถตงชอวา A และ 2 หมายถงระยะเวลาทตองใชในการท ากจกรรม A ใหเสรจ

เสนประทเชอมระหวางจดเชอม แสดงถงกจกรรมสมมต (Dummy Activity) คอเปนกจกรรมทไมมตวตนจรง ๆ ในโครงการ แตน ามาใสในขายงานเพอชวยในการแสดงขนตอนการด าเนนงานของกจกรรมบางกจกรรมใหถกตองตรงกบความเปนจรง

2.14.2 กจกรรมบนจดเชอม (Activity on Node: AON) เปนการเขยนขายงานโดยใชจดเชอมแทนกจกรรม มสญลกษณตาง ๆ ดงน

จดเชอม แสดงกจกรรม A จดเชอมนอาจใชรปสเหลยม หรอวงกลมกได เสนตรงทเชอมระหวางจดเชอมแสดงความสมพนธของกจกรรมหรอล าดบการท างาน เชน ตามตวอยางเมอท ากจกรรม A เสรจแลวจงท ากจกรรม B ได

อยางไรกตาม เราจะใชการเขยนขายงานแบบท 2 เนองจากเขยนไดงายกวา และยงไมจ าเปนตองใชงานสมมตเขามาชวยดวย และจะใชรปสเหลยมเปนจดเชอมเนองจากแสดงขอมลไดมากกวา (บางครงตองใสระยะเวลาลงไปดวย)

2.31

1 2

A

A B

1 2 A,2

38

หลกในการเขยนขายงาน มดงน จดเรมตนหรอเหตการณเรมตนของโครงขายงาน ตองมเพยง 1 จด และ

จดสนสดโครงขายงานตองมเพยงจดเดยวหรอเหตการณเดยวเทานน นยมเขยนขายงานไปทางแนวนอน กลาวคอ จดเรมตนของโครงการอยทางซายมอ และจดสนสดของโครงการอยทางขวามอ (ไมนยมเขยนจากบนลงลาง) ในการเขยนโครงขายงานหรอผงลกศรจะตองค านงถงสงตอไปน

ขณะทก าลงเขยนงานนอยมงานใดตองท ากอนบาง ขณะทก าลงเขยนงานนอยมงานใดตองท าหลงจากงานนบาง ขณะทก าลงเขยนงานนอยมงานใดตอง ท าไปพรอม ๆ กบงานน บาง พยายามหลกเลยงลกศรตดกน

ตวอยางท 1 โครงการพฒนาขดความสามารถของคนงานเพอเพมประสทธภาพในการผลต ประกอบดวยงานยอย 9 งาน ซงมล าดบการท างานและระยะเวลาการท างานแสดงในตารางตอไปน ตารางท 2.4 ตวอยางโครงการพฒนาขดความสามารถของคนงาน งาน รายละเอยดของงาน งานทตองท าเสรจกอน ใชเวลา (สปดาห) A ส ารวจความตองการของคนงาน - 3 B รบสมครและประเมนทกษะ A 2 C หาขอมลหลกสตรตาง ๆ A 1 D ออกแบบหลกสตรอบรม B, C 2 E คดเลอกคนงานเขาโครงการ D 1 F เชญวทยากร จองสถานท D 2 G จดอบรม E, F 4 H ประเมนโครงการอบรม G 1 I ปรบปรงแกไขหลกสตร H 1

ทมา : http://www.psru.ac.th/download/pm/PM/PERT-_CPM.doc.

39

สามารถสรางขายงานไดดงน

A3 wk

C1 wk

B2 wk

D2 wk

F2 wk

E1 wk

G4 wk

H1 wk

I1 wk

รปท 2.5 การสรางขายงานของตวอยางท 1 ทมา : http://www.psru.ac.th/download/pm/PM/PERT-_CPM.doc.

ขายงานในภาพ แสดงใหเหนวาโครงการพฒนาขดความสามารถของคนงาน

ประกอบดวยงานยอยอะไรบาง แตละงานใชเวลาด าเนนงานกสปดาห แสดงล าดบการท างานหรอความสมพนธของงานตาง ๆ อยางชดเจน อยางไรกตามขายงานนยงไมสามารถน าไปใชประโยชนไดเตมท เนองจากยงไมไดขอมลก าหนดการด าเนนงานของงานยอยโครงการวาจะเรมท าไดเมอใด และจะท าส าเรจเมอใดแตละงาน จ าเปนตองท าการค านวณหาขอมลเหลานในขนตอนตอไป คอ การวเคราะหขายงาน

การวเคราะหขายงาน เมอท าการสรางขายงานเพอแสดงความสมพนธของกจกรรมตาง ๆ เรยบรอย

แลว ขนตอนตอไปจะเปนการวเคราะหขายงานทสรางขน เพอหาเสนทางวกฤต (Critical Path) ซงประกอบดวยงานตาง ๆ ทมความส าคญ หรอ งานวกฤต (Critical Activity) ซงนบเปนงานทก าหนดและควบคมการเสรจของโครงการ เนองจากหากงานเหลานลาชาไปจะท าใหโครงการเสรจชาไปดวย สวนงานทไมวกฤต (Non-critical Activity) เปนงานทอาจลาชากวาทก าหนดไวไดในชวงเวลาหนงโดยไมกระทบกระเทอนตอเวลาเสรจสนโครงการ เสนทางวกฤตนจะเปนเสนทางทมระยะเวลายาวนานทสดของโครงการ ซงระยะเวลาการด าเนนของเสนทางวกฤต เรยกวา ระยะเวลาวกฤต (Critical time)

การค านวณหาเสนทางวกฤต (Critical Path) ไดแสดงสญลกษณทใชในการค านวณเพอก าหนดงานดงน

40

ตารางท 2.5 สญลกษณทใชในการค านวณเพอก าหนดงาน สญลกษณ ยอมาจาก ความหมาย

ES Earliest start time เวลาเรวทสดทจะเรมตนท างานนน ๆได

LS Latest start time เวลาชาทสดทจะเรมตนท างานนน ๆ โดยไมท าใหเวลาของโครงการเปลยนไป

EF Earliest finish time เวลาเสรจสนอยางเรวทสดของแตละงาน

LF Latest finish time เวลาเสรจสนอยางชาทสดของแตละงาน โดยไมท าใหเวลาของโครงการเปลยนไป

TS Total slack time ระยะเวลารวมทงานจะลาชาได โดยไมมผลกระทบตอเวลาของโครงการ

FS Free slack time ระยะเวลาทงานจะลาชาได โดยไมมผลกระทบตอก าหนดงานของงานในล าดบถดไป

T Time เวลาท างานของแตละงาน ทมา : http://www.psru.ac.th/download/pm/PM/PERT-_CPM.doc.

การค านวณเพอก าหนดเวลาการท างานประกอบดวยขนตอนตาง ดงน 1. ค านวณก าหนดเวลาอยางเรวทสด 2. ค านวณก าหนดเวลาอยางชาทสด 3. การค านวณหาเวลาทเหลอ หรอเวลาทยดหยนได (Slack Time) 4. ระบงานวกฤต 5. เสนทางวกฤต 6. สรางตารางแสดงก าหนดเวลาของโครงการ

การค านวณหาเวลาเรมตนเรวทสด (ES) และเวลาเสรจสนเรวทสด (EF) งานทเรมตนท าไดทนทมคา ES = 0 และสามารถค านวณก าหนดเวลาเสรจอยาง

เรวทสดไดโดยใชสตร

EF = ES + t 2.32

41

ตวอยางเชน จากตวอยางท 1 งาน A เรมตนท าไดทนท ดงนนคา ES ของงาน A = 0 ค านวณก าหนดเวลาเสรจอยางเรวทสดของงาน A ได

EF = 0 + 3 = 3 สปดาห

เราสามารถใสคา ES และ EF ในจดเชอมทแสดงงาน A ไดดงน

A

3

0 3

(t)

EFES

ในกรณทตองรอใหงานบางงานเสรจกอนจงจะเรมตนท าได เชน งาน B จะเรมท าไดเมองาน A เสรจ ก าหนดเวลาเรมเรวสดของงาน B จะเทากบเวลาเสรจเรวทสดของงาน A นนคอ ES ของงาน B = EF ของงาน A คอ เทากบ 3 และงาน B ใชเวลาด าเนนงาน 2 สปดาห ดงนนคา EF ของงาน B = 3+2 = 5 สปดาห

ในกรณทตองรอใหงานหลายงานเสรจกอนจงจะเรมตนท าใหมได คา ES ของงานนนเทากบ EF ทสงทสดของงานตาง ๆ ทตองท าเสรจกอน เชน งาน D จะเรมท าไดทนทเมองาน B และงาน C เสรจ ซงจากการค านวณคา EF ของงาน B = 5 ในขณะทคา EF ของงาน C = 4 ดงนนคา ES ของงาน D = 5 เปนตน ซงมสตรดงน

ES = max (EF ของกจกรรมทท ากอนหนา) 2.33

ค านวณหาคา ES และ EF ของงานตาง ๆ ในตวอยางท 4 จะไดก าหนดเวลา

อยางเรวทสดของทกงาน ดงแสดงในภาพตอไปน

42

A

3

0 3 D

2

5 7

B

2

3 5

C

1

3 4

G

4

9 13

F

2

7 9

E

1

7 8

H

1

13 14 I

1

14 15

รปท 2.6 แสดงการค านวณก าหนดเวลาเรวทสด


คา EF ของงานสดทายของโครงการจะแสดงระยะเวลาทโครงการนตองใชในการด าเนนงาน แสดงวาโครงการพฒนาขดความสามารถของคนงาน ใชเวลา 15 สปดาห

การค านวณหาเวลาเรมตนชาทสด (LS) และเวลาเสรจสนชาทสด (LF) เปนการค านวณหาเวลาอยางชาทสดทแตละงานจะเรมตน (LS) และเสรจสน

(LF) การค านวณเรมจากจดสนสดโครงการยอนกลบไปยงจดเรมตนโครงการ โดยก าหนดใหงานทจดสนสดของโครงการมคา LF เทากบระยะเวลาในการท าโครงการ หรออาจกลาวไดวางานสดทายของโครงการจะมคา EF = LF และสามารถค านวณก าหนดเวลาเรมตนอยางชาทสดไดจากสตร

LS = LF – t 2.34

จากตวอยางท 1 งาน I เปนงานสดทายของโครงการ ดงนนคา LF ของงาน I ม

คาเทากบ 15 งาน I ใชเวลาด าเนนงาน 1 สปดาห ค านวณคา LS ของงาน I = 15 - 1 = 14 และใสคา LS และ LF ไวในจดเชอมทแสดงงาน I ดงน

I

1

14 15

EFES

14 15

LS LF

43

กรณทเมองานบางงานเสรจมงาทจะเรมตนท าไดทนท เชน เมองาน H เสรจจะเรมท างาน I ได ดงนนเมองาน I จะตองเรมอยางชาทสดสปดาหท 14 ดงนนก าหนดเวลาเสรจอยางชาทสดของงาน H จะเทากบ 14 คา LF ของงาน H = คา LS ของงาน I คอเทากบ 14 และงาน H ใชเวลาด าเนนการ 1 สปดาห ดงนนคา LS ของงาน H = 14 – 1 = 13

ในกรณทเมองานเสรจแลวมหลายงานเรมท าได คา LF ของงานนนจะเทากบคา LS ทต าทสดของงานตาง ๆ ทเรมท าเมองานเสรจ เชน เมองาน D เสรจจะท างาน E และ F ไดทนท ซงจากการค านวณคา LS ของงาน F = 7 ดงนนคา LF ของงาน D = 7 เปนตน ซงมสตรดงน

LF = min (LS ของกจกรรมทตามมา) 2.35

ค านวณหาคา LF และ LS ของงานตาง ๆ ในตวอยางท 4 จะไดก าหนดเวลาอยางเรวทสดของทกงาน ดงแสดงในภาพตอไปน

A

3

0 3 D

2

5 7

B

2

3 5

C

1

3 4

G

4

9 13

F

2

7 9

E

1

7 8

H

1

13 14 I

1

14 15

3 5

0 3 5 7

4 5 7 9

9 13 13 14 14 15

8 9

รปท 2.7 แสดงการค านวณก าหนดเวลาชาทสด ทมา : http://www.psru.ac.th/download/pm/PM/PERT-_CPM.doc.

การค านวณหาเวลาทเหลอ หรอเวลาทยดหยนได (Slack Time) เวลาทเหลอ หรอเวลาทยดหยนได (Total Slack Time: TS) คอ จ านวนเวลา

ทงานตาง ๆ จะลาชาได โดยไมกระทบก าหนดเวลาเสรจสนของโครงการ มสตรในการหา ดงน

TS = LS – ES

หรอ 2.36

TS = LF – EF

44

2.15 งานวกฤต (Critical Activities) การวางแผนและควบคมโครงการดวยเทคนค PERT และ CPM. [online]. กลาววา

งานทมก าหนดเวลาอยางเรวทสดและก าหนดเวลาอยางชาทสดเหมอนกน แสดงวางานนนมก าหนดเวลาทตายตว ไมมความยดหยน (TS = 0) ไมสามารถลาชาได หากลาชาจากเวลาทก าหนดไวจะสงผลใหโครงการลาชาไปดวย งานเหลานจงมความส าคญทตองดแลใหเปนไปตามก าหนดเวลาอยางเครงครด จงเรยกงานเหลานวา งานวกฤต เสนทางทเชอมงานวกฤตเขาดวยกนเรยกวา เสนทางวกฤต

เสนทางวกฤต (Critical Path) คอ เสนทางทเปนเสนทางของงานวกฤต และเปนเสนทางทใชเวลาในการด าเนนโครงการนานทสด

ตามตวอยางท 1 งานวกฤตไดแก งาน A, B, D, F, G, H, I เสนทางวกฤตคอเสนทาง ทเชอมตองานเหลาน ซงระยะเวลาของงานวกฤตรวมกนจะเทากบก าหนดเวลาของโครงการ คอ 15 สปดาห ในการระบงานวกฤต สามารถพจารณาจากเสนทางตาง ๆ ในขายงานจากจดเรมโครงการไปยงจดสนสดของโครงการ ซงในตวอยางท 4 สามารถแยกไดเปน 4 เสนทาง คอ

เสนทางท 1 ประกอบดวยงาน A, B, D, E, G, H, I ระยะเวลารวม 3+2+2+1+4+1+1 = 14 สปดาห

เสนทางท 2 ประกอบดวยงาน A, B, D, F, G, H, I

ระยะเวลารวม 3+2+2+2+4+1+1 = 15 สปดาห เสนทางท 3 ประกอบดวยงาน A, C, D, E, G, H, I

ระยะเวลารวม 3+1+2+1+4+1+1 = 13 สปดาห เสนทางท 4 ประกอบดวยงาน A, C, D, F, G, H, I

ระยะเวลารวม 3+1+2+2+4+1+1 = 14 สปดาห เสนทางทมระยะเวลารวมสงทสด คอ เสนทางท 2 จะเปนเสนทางวกฤต งานทอยใน

เสนทางนจะเปนงานวกฤต และระยะเวลารวมของเสนทางวกฤตจะเปนก าหนดเวลาแลวเสรจของโครงการ คอ 15 สปดาห

สรางตารางแสดงก าหนดเวลาของโครงการ ตารางแสดงก าหนดเวลาของโครงการเปนตารางแสดงเวลาด าเนนงานของงานตาง ๆ ใน

โครงการอยางละเอยด ทงก าหนดเวลาอยางเรวทสด เวลาอยางชาทสด และเวลาทงานตาง ๆ จะลาชาไดโดยไมกระทบก าหนดเวลาเสรจสนของโครงการ (TS = LS - ES หรอ TS = LF - EF)

45

ตารางท 2.6 ก าหนดเวลาโครงการเพมขดความสามารถของคนงาน (สปดาห)

งาน T ES EF LS LF TS = LS-ES

TS = LF-EF

งานวกฤต

A 3 0 3 0 3 0 ใช B 2 3 5 3 5 0 ใช C 1 3 4 4 5 1 ไมใช

D 2 5 7 5 7 0 ใช E 1 7 8 8 9 1 ไมใช F 2 7 9 7 9 0 ใช

G 4 9 13 9 13 0 ใช H 1 13 14 13 14 0 ใช I 1 14 15 14 15 0 ใช


จากตารางขางตน แสดงใหเหนวาโครงการนใชเวลาด าเนนงานรวม 15 สปดาห โดยม งาน 7 งานเปนงานวกฤตทตองดแลใหเปนไปตามก าหนด คอ งาน A, B, D, F, G, H และ I ถางานเหลานลาชาจะกระทบก าหนดเวลาของโครงการ ท าใหโครงการเสรจลาชาไปดวย สวนงาน C และ E อาจจะลาชากวาก าหนดไดไมเกนงานละ 1 สปดาห

2.16 งานวจยทเกยวของ

สาโรจน เคยขนทด และอตเทพ ส าเภาพล (2545) การออกแบบและทดลองสรางเครองมอจบยดชนงานเจยระไนราบใหไดฉากและขนานกนทง 4 ดาน ทสามารถปฏบตงานเจยระไนราบภายในโรงฝกงานได เปรยบเทยบคาความฉากและความขนานของชนงานทดสอบระหวางใชเครองมอจบชนงานและไมใชเครองมอจบชนงานกบคามาตรฐาน โดยใชเหลก S 45 C

ผานการชบแขงท 45-50 HRc เปนชนงานทดสอบ โดยท าการวดดวยเครองมอ 3 แกน ผลการทดลองจากการวดความฉากพบวาชนงานทดสอบทใชเครองมอจบยดมความ

ผดพลาดจากคามาตรฐานนอยกวาชนงานทไมไดใชเครองมอจบยด 25 ฟลปดา คดเปน 17.53 เปอรเซนต และจากการวดความขนานพบวาชนงานทดสอบทใชเครองมอจบยดมความผดพลาดจากคามาตรฐานนอยกวาชนงานทไมไดใชเครองมอจบยด 25.500 µm คดเปน 62.65 เปอรเซนต

46

จกรพงษ เลศวฒนานวฒน และปรชญา บญสนอง (2548) การศกษาเกยวกบการเพมผลผลตของโรงงานผลตโชคอพแกส จากการศกษาและวเคราะหการท างานในแผนกประกอบโชคอพแกส พบวาขนตอนในการท างานใชเวลามากและมขนตอนการปฏบตงานไมเหมาะสมท าใหยอดการผลตไมตรงตามเปาหมายแลวจ าเปนตองใหพนกงานตองปฏบตงานลวงเวลาสงผลตอตนทนในการผลตทสงตามไปในทสด จากการศกษากระบวนการผลตพบวาในการประกอบโชคอพแกสนนใชเวลามาตรฐานอยท 3.33 นาท/ชน

ดงนนทางคณะผจดท าจงมแนวคดทจะปรบปรงการผลตในกระบวนการประกอบโชคอพแกส โดยใชหลกการออกแบบอปกรณชวยในการประกอบโชคอพแกสมาชวยแกไขปญหาใหการท างานมความงายและสะดวกในการปฏบตงานมากขน โดยผลจากการทดลองสามารถลดขนตอนการผลตจากเดม 28 ขนตอน เหลอเพยง 22 ขนตอนและสามารถลดเวลามาตรฐานลงเหลอ 1.03 นาท/ชน

ปธานนธ ปณภคนญานนท และคณะ (2551) การเพมผลผลตของสายการผลตโลโวลเทจบอบบรน โรงงานผลตชนสวนอเลกทรอนกส ซงทางคณะผจดท าไดท าการศกษาและวเคราะหขนตอนการผลตของสายการผลต L.V.Bobbrin ซงมพนกงานปฏบตงานอยจ านวน 5 คน มขนตอนการปฏบตงานอย 4 ขนตอนและมอปกรณจบยดเปนหลกในการผลต จากการศกษาขนตนพบวา เกดปญหาคอขวดในการผลต ท าใหเกดความลาชา ท างานไดไมเตมประสทธภาพ สงผลใหยอดการผลตไมเปนไปตามเปาหมายของบรษท

ดงนนจงจ าเปนตองปรบปรงการท างาน โดยใชหลกการออกแบบอปกรณจบยดมาประยกตใชแกปญหาเพอลดขนตอนการท างานและเปนการเพมประสทธภาพการท างาน ซงจากผลการปรบปรงการท างาน สงผลใหประสทธภาพของการท างานเพมขน 25.24 เปอรเซนตทท าการทดลอง และมปรมาณสดสวนของเสยกอนปรบปรงอย 0.162 เปอรเซนต หลงจากท าการปรบปรงอยท 0.085 เปอรเซนต ลดลงไปได 0.077 เปอรเซนของจ านวนผลต

7. บทที่ 2 ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง

Documents

Transcript of 7. บทที่ 2 ทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง