รายงานการวิจัย...รายงานการว จ ย เร อง...
Transcript of รายงานการวิจัย...รายงานการว จ ย เร อง...
รายงานการวจย
เรอง
การพฒนาการจดการฐานขอมลเชงพนท โดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ในมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา
โดย
นายมรกต วรชยรงเรอง คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ปงบประมาณ 2555
บทคดยอ
ชอรายงานการวจย : การพฒนาการจดการฐานขอมลเชงพนท โดยการประยกตใช ระบบสารสนเทศภมศาสตร ในมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา
ชอผวจย : นายมรกต วรชยรงเรอง
ปทท าการวจย : 2555
การศกษาเรองการพฒนาการจดการฐานขอมลเชงพนทโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา มวตถประสงคเพอจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรภายในมหาวทยาลยสวนสนนทา
การจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดจดท าเปนขนตอนโดยเรมจากผวจยท าการรวบรวมขอมลเดมและส ารวจขอมลเชงพนทภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จากนนออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยยดหลกผใชงานสามารถจดการฐานขอมลโดยงายและเขาถงไดอยางรวดเรว นอกจากนการออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรยงค านงถงการน าไปใชประโยชน มาตราสวนการจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรครงนอยทระดบ 1: 4000
การสรางฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรอาศยวธการสรางทหลากหลาย อาทเชน การส ารวจขอมลภาคสนามโดยอาศยเครองก าหนดต าแหนงพกดบนพนโลก (Global Positioning System) การเขยนพกด (Digitizing) การกราดแผนท (Scanning) การรบรระยะไกล (Remote Sensing) เปนตน จากนนท าฐานขอมลทไดมาเขาระบบประกนคณภาพขอมลและตรวจสอบคณภาพขอมล กอนจะบรรจขอมลลงสฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรในรปแบบ Geodatabase
โดยฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรและการแสดงผลขอมล 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เปนประโยชนตอการวางแผนโครงสรางพนฐาน เชน การพจารณาก าหนดการวางระบบไฟฟาและระบบประปาเพมเตม การวางแผนการใชประโยชนทดน ตลอดจนการปรบปรงภมทศนมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
Abstract
Research Title : Development of Spatial Data Base Management By Geographic Information System in Suan Sunandha Rajabhat University
Author : Mr. Morakot Worachairungreung
Year : 2012
This Reseach aims to study Development of Spatial Data Base Management By Geographic Information System in Suan Sunandha Rajabhat University
การจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดจดท าเปนขนตอนโดยเรมจากผวจยท าการรวบรวมขอมลเดมและส ารวจขอมลเชงพนทภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จากนนออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยยดหลกผใชงานสามารถจดการฐานขอมลโดยงายและเขาถงไดอยางรวดเรว นอกจากนการออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรยงค านงถงการน าไปใชประโยชน มาตราสวนการจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรครงนอยทระดบ 1: 4000
การสรางฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรอาศยวธการสรางทหลากหลาย อาทเชน การส ารวจขอมลภาคสนามโดยอาศยเครองก าหนดต าแหนงพกดบนพนโลก (Global Positioning System) การเขยนพกด (Digitizing) การกราดแผนท (Scanning) การรบรระยะไกล (Remote Sensing) เปนตน จากนนท าฐานขอมลทไดมาเขาระบบประกนคณภาพขอมลและตรวจสอบคณภาพขอมล กอนจะบรรจขอมลลงสฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรในรปแบบ Geodatabase
โดยฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรและการแสดงผลขอมล 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เปนประโยชนตอการวางแผนโครงสรางพนฐาน เชน การพจารณาก าหนดการวางระบบไฟฟาและระบบประปาเพมเตม การวางแผนการใชประโยชนทดน ตลอดจนการปรบปรงภมทศนมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
สารบญ
กตตกรรมประกาศ 9
1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 10
1.2 วตถประสงคของโครงการวจย 11
1.3 ระเบยบวธวจย 11
1.4 ขอบเขตของโครงการวจย 11
1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ เชน การเผยแพรในวารสาร จดสทธบตร ฯลฯ และหนวยงานทน าผลการวจยไป
ใชประโยชน 12
1.6 แผนการถายทอดเทคโนโลยหรอผลการวจยสกลมเปาหมาย 12
1.7 ระยะเวลาท าการวจย และแผนการด าเนนงานตลอดโครงการวจย (ใหระบขนตอนอยางละเอยด) 13
1.8 ปจจยทเออตอการวจย (อปกรณการวจย, โครงสรางพนฐาน ฯลฯ) ระบเฉพาะปจจยทตองการเพมเตม 13
1.9 ผลส าเรจและความคมคาของการวจยทคาดวาจะไดรบ 13
2.1 ความรเบองตนเกยวกบขอมลและสารสนเทศ 14
2.1.1 ขอมล 14
2.1.2 สารสนเทศ 14
2.1.3 การจ าแนกประเภทขอมล 15
2.1.4 คณสมบตของขอมล 15
2.1.5 วธการเกบรวบรวมขอมล 16
2.2 ฐานขอมลและระบบการจดการฐานขอมล 16
2.2.1 ประเภทโครงสรางของฐานขอมล 17
2.3 ระบบสารสนเทศภมศาสตร 18
2.3.1 หนาท GIS 19
2.3.2 ภาระหนาทหลกของระบบสารสนเทศภมศาสตร 20
2.3.3 การสรางฐานขอมลส าหรบระบบสารสนเทศภมศาสตร 21
2.4 แนวคดเกยวกบความพงพอใจ 27
3.1 ขอมล 29
3.2 วสดและอปกรณ 29
3.3 ขนตอนการวจย 29
3.3.1 การออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร 30
3.3.2 การด าเนนการจดท าฐานขอมล 31
3.3.3 การด าเนนการจดท าฐานขอมลส าหรบมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 33
4.1 ผลของการรวบรวมและจดระเบยบขอมล 53
4.2 พจนานกรมขอมล (Data dictionary) 54
4.2.1 ฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 54
4.2.2 ตารางขอมลคณลกษณะ 57
4.3 การใชงานฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 57
4.3.1 การเรยกใชงานขอมล 57
4.3.2 การแสดงขอมล 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 58
5.1 สรปผลการศกษา 59
5.2 ขอเสนอแนะ 60
5.3 ขอเสนอแนะส าหรบโครงการวจยชนตอไป 60
ประวตผ เขยน 76
ตารางท 2. 1 แสดงความสมพนธระหวางมาตราสวนแผนทกบความถกตองทางต าแหนง 18
ตารางท 3. 1 การด าเนนการจดท าฐานขอมลส าหรบมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 33 ตารางท 3. 2 การประกนคณภาพขอมลและการตรวจสอบคณภาพขอมล 39 ตารางท 3. 3 ความถกตองของทตง 42 ตารางท 3. 4 ความถกตองของทตง 2 42 ตารางท 3. 5 ตารางความถกตองขอมลคณลกษณะ 43 ตารางท 3. 6 ตารางรายละเอยดและการแยกแยะ 44 ตารางท 3. 7 ค าอธบายขอมลเกยวกบองคกร 45 ตารางท 3. 8 ค าอธบายตวอยางการตงคาขอมล 46 ตารางท 3. 9 การตงคาสมาชกขอมล 48
ตารางท 4. 1 ขอมลเชงพนทภายในเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 53
แผนภมท 2. 1 หนาท GIS 20 แผนภมท 2. 2 ภาระหนาทระบบสารสนเทศภมศาสตร 21 แผนภมท 2. 3 สรปขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร 26
แผนภมท 3. 1 การออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร 32 แผนภมท 3. 2 ขนตอนการปรบปรงขอมล 52
แผนภมท 4. 1 ขอมลเชงพนทในเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 55 แผนภมท 4. 2 ขนตอนการแสดงขอมล 3 มตของอาคารในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 58
ภาพท 2. 1 ชนดของขอมลเชงพนท 22 ภาพท 2. 2 ขอมลประเภทจด 23 ภาพท 2. 3 ขอมลประเภทเสน 23 ภาพท 2. 4 ขอมลประเภทรปปด 24 ภาพท 2. 5 เปรยบเทยบรปแบบการบนทกขอมลประเภทเวกเตอรและราสเตอร 25
ภาพท 3. 1 ขนตอนการพฒนาฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร 29 ภาพท 3. 2 ความสมพนธโครงสรางขอมล 30 ภาพท 3. 3 การด าเนนการจดท าฐานขอมล 31 ภาพท 3. 4 แหลงทมาของขอมล 34 ภาพท 3. 5 การประกนและตรวจสอบคณภาพขอมล 38
กตตกรรมประกาศ รายงานการวจยเรองการพฒนาการจดการฐานขอมลเชงพนท โดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ในมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทาส าเรจไดเนองจากบคคลหลายทานไดกรณาชวยเหลอใหขอมลและก าลงใจ
ขอขอบคณอาจารยทกทานของสาขาวชาภมศาสตรและภมสารสนเทศ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทไดใหความชวยเหลอเผอแผตลอดชวงเวลาทผานมา
ขอขอบคณอาจารยวนย หมนคตธรรม หวหนาสาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอรเพองานสถาปตยกรรม คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทไดใหขอมลส าหรบการจดท าฐานขอมลเชงพนท
ขอขอบคณอาจารยกนยพชร ธนกลวฒโรจน สาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอรเพองานสถาปตยกรรม คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทเสยสละเวลาเปนทปรกษาส าหรบการแสดงผลอาคารระบบ 3 มต พรอมกนนอาจารยไดใหความชวยเหลอดานอนเปนอยางดเสมอมา
ขอขอบคณนายศวกร พเศษนธโชตและนายพทธพฒน เจรจา ทไดใหความชวยเหลอดานการส ารวจและปรบแตงเอกสารเปนอยางด
ทายสดน ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และบคคลทานอนทมไดกลาวถงทมสวนส าหรบการวจยครงน
นายมรกต วรชยรงเรอง
ธนวาคม 2555
บทท 1 บทน า (Introduction)
1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ปญหาการจดการเชงพนททขาดประสทธภาพเปนปญหาทพบในสงคมทกระดบ ตงแตระดบ
ทองถน ภมภาค ประเทศ จนถงระดบนานาชาต จากปญหาดงกลาวมกน าไปสประเดนการจดสรรทรพยากรทไมเทาเทยมกนเปนธรรม กลาวคอมคนเพยงบางกลมทสามารถเขาถงและใชทรพยากรใหเกดประโยชน ประเดนตอมาคอความขดแยงอนเนองจากการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจ ากดไมลงตว ไมสอดคลองและเชอมโยง ทง 2 ประเดนมกเกดจากผใชทรพยากรไมทราบสถานภาพและขาดวธบรณการขอมลทรพยากรในพนทอยางเปนรปธรรม จนไมสามารถวางแผนจดการเชงพนทไดอยางมประสทธภาพ ดงนนการวางแผนจดการเชงพนททมประสทธภาพในปจจบนควรมการประยกตใชเทคโนโลยเพอชวยใหทราบสถานภาพและบรณการ จดการ ขอมลทรพยากรในพนทอยางเปนรปธรรม เทคโนโลยดงกลาวคอระบบสารสนเทศภมศาสตร
รวมถงการจดการเชงพนท ในสวนของขอมล ในปจจบนมการจดการขอมลทางภมศาสตรในเชงพนทของแตละหนวยงาน ไมมความสอดคลองกน จงไมสามารถน ามาเชอมโยงและพฒนารวมศนยในการจดการขอมลทางภมศาสตรเชงพนทได ปญหาดงกลาว จงเปนปจจยหลกในการแกไขปญหาและพฒนาใหสามารถน ามาใชเชอมโยงรวมกนไดของทกหนวยงาน
ระบบสารสนเทศภมศาสตร เปนเครองมอทใชจดการเชงพนทรปแบบหนง ระบบดงกลาวเปนการจ าลองภาพความเปนจรงเชงพนทบนโลกสเทคโนโลยคอมพวเตอร นอกจากนสามารถน าเขา จดเกบ จดการ สบคน วเคราะห ปรบปรงขอมลและแสดงผลขอมลเชงพนทและเชงอรรถ จากคณลกษณะดงกลาวของระบบสารสนเทศภมศาสตรชวยท าใหเราทราบสถานภาพบรณการ สนบสนนการตดสนใจขอมลทรพยากรในพนทไดอยางถกตอง ตลอดจนสามารถน าไปวเคราะหเชงพนทเพอตอยอดศกษาในขนสง ส าหรบการพฒนาตอไปในอนาคต
ขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรถกจดเกบในรปแบบดจตอล โดยแยกชนขอมล (Layer) แสดงขอมลสภาพพนผวโลกตามธรรมชาต ทเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยสรางขน ชนขอมลดงกลาวแบงออกเปน 2 ลกษณะคอขอมลเชงพนท (Spatial Data) และขอมลเชงอรรถ (Non Spatial Data) โดยขอมลเชงพนทมพกดภมศาสตรก ากบ สวนขอมลเชงอรรถบอกรายละเอยดขอมลเชงพนทวามคณลกษณะ (Attribute Data) อยางไร ตวอยางชนขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรไดแก ถนน แมน า คลอง ระบบชลประทาน การใชประโยชนทดน ขอบเขตการปกครอง ทถกบนทกและขนทะเบยนอยางเปนระบบ (Data Inventory)
ความละเอยดของชนขอมลแตกตางตามมาตราสวนและลกษณะการใชงาน เชน มาตราสวนใหญ ไดแก มาตราสวนใหญกวา 1:250,000 มาตราสวนปานกลาง ไดแก มาตราสวนตงแต 1:250,000 ถง 1:1,000,000 และมาตราสวนเลก ไดแก มาตราสวนเลกกวา 1:1,000,000
จากสงทกลาวมาขางตน หากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรอยางเปนระบบ โดยใชมาตราสวน 1:4,000 ผวจยเชอวาฐานขอมลดงกลาวจะมสวนชวยสนบสนนการวางแผนการบรหารจดการเชงพนท ภายในมหาวทยาลยไดอยางแนนอน นอกจากนฐานขอมลดงกลาวยงสามารถน าไปตอยอดส าหรบการวจยและพฒนาเชงพนทภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาตอไปในอนาคต
1.2 วตถประสงคของโครงการวจย 1.2.1 เพอจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1.2.2 เพอเผยแพร และอบรม ผทมศกยภาพรบผดชอบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร หรอเปนการประเมนประสทธภาพ หรอศกยภาพของการจดท าฐานขอมลเชงพนท
1.3 ระเบยบวธวจย 1.3.1 รวบรวมขอมลเชงพนท
1.3.2 ท าการออกแบบโครงสรางขอมลสารสนเทศภมศาสตร
1.3.3 แปลความหมายขอมลส ารวจระยะไกล
1.3.4 ส ารวจและตรวจสอบภาคสนาม
1.3.5 จดท าฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตร
1.3.6 ตรวจสอบความถกตองและทดลองเรยกใชงาน
1.4 ขอบเขตของโครงการวจย 1.4.1 รวบรวมขอมลปฐมภมและทตยภมเชงพนทของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เพอ
ท าการวเคราะหและประเมนความสอดคลองของขอมลกบขอมลเชงพนท
1.4.2 จดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทามาตราสวน 1:4000 โดยชนขอมลประกอบดวย ถนน อาคาร ทางน า เปนตน ทงนจ าเปนตองไดรบการสนบสนนขอมลพนฐานอาทเชน แนวทอสงน า บอบ าบดน าเสย จากหนวยงานภายในมหาวทยาลย
1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ เชน การเผยแพรในวารสาร จดสทธบตร ฯลฯ และหนวยงานทน าผลการวจยไปใชประโยชน
1.5.1 ฐานขอมลและพจนานกรมขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
1.5.2 พนกงานมหาวทยาลยในหนวยงานทเกยวของ สามารถใชงาน ปรบปรง แกไข ฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร
1.6 แผนการถายทอดเทคโนโลยหรอผลการวจยสกลมเปาหมาย จดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรเรยบรอย น าเอาพนกงานมหาวทยาลยใน
หนวยงานทเกยวของมาฝกอบรมใชงาน ปรบปรง แกไข ฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยเนอหาส าหรบการอบรมประกอบดวย การน าเขาขอมลเชงพนท(Spatial Data Input) และการน าเขาขอมลเชงคณลกษณะ (Attribute Data Input) การสบคนขอมล (Data Query) จากฐานขอมล การปฏบตการพนฐานเพอการวเคราะหเชงพนทเบองตน (Basic Spatial Analysis) การแสดงผลขอมล (Data Display)
ทงน โปรแกรมทใชส าหรบการฝกอบรมใชโปรแกรม Quantum GIS เปนโปรแกรม Desktop GIS ประเภทหนง ทมประสทธภาพในการน ามาใชจดการขอมลปรภม จดอยในกลมซอฟตแวรรหสเปด (Free and Open Source Software: FOSS) ทใชงานงาย ลกษณะการใชงานเปนแบบ Graphic User Interface สะดวกส าหรบการใชงาน สามารถน าเขาขอมลเชงพนท (Spatial Data Input) น าเขาขอมลเชงคณลกษณะ (Attribute Data Input) สบคนขอมล (Data Query) จากฐานขอมล วเคราะหเชงพนทเบองตน (Basic Spatial Analysis) และแสดงผลขอมล (Data Display) ไดอยางมประสทธภาพ
1.7 ระยะเวลาท าการวจย และแผนการด าเนนงานตลอดโครงการวจย (ใหระบขนตอนอยางละเอยด)
กจกรรม ระยะเวลาการท าวจย พ.ศ. 2555
1 2 3 4 5 6
รวบรวมขอมล
จดระเบยบและตรวจสอบขอมล
ออกแบบโครงสรางฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร
ส ารวจภาคสนามและจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตร
ตรวจสอบความถกตอง
อบรม
รายงานความกาวหนา
จดท ารายงานฉบบสมบรณ
1.8 ปจจยทเออตอการวจย (อปกรณการวจย, โครงสรางพนฐาน ฯลฯ) ระบเฉพาะปจจยทตองการเพมเตม
เอกสารอนญาตการใชขอมลภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ออกโดยมหาวทยาลยเพอใชส าหรบการจดท าฐานขอมลระบบภมสารสนเทศบางชนขอมล อาทเชน ผงอาคาร แนวทอสงน า บอบ าบด เปนตน
1.9 ผลส าเรจและความคมคาของการวจยทคาดวาจะไดรบ งานวจยชนนมตนทนดานเวลาและงบประมาณทใชศกษาต ากลาวคอ ขอมลทใชส าหรบการ
จดท าฐานขอมลเปนขอมลภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา และใชเทคนคการรบรระยะไกลส ารวจขอมลบางประเภท จงสามารถจดท าฐานขอมลไดอยางรวดเรว ประหยดคาใชจาย มความถกตองเชงพนท สามารถปรบปรงฐานขอมลสอดคลองการเปลยนแปลงทางกายภาพของมหาวทยาลยทมอยอยางตอเนอง นอกจากนงานวจยยงกอใหเกดประโยชนตองานดานฐานขอมลเชงพนทของมหาวทยาลยอยางมากกลาวคอลดความซ าซอน เพมความเปนระบบ เพอความสะดวกตอการบรหารจดการขอมลเชงพนทภายในมหาวทยาลย
บทท2 ผลงานวจยและงานเขยนอน ๆ ทเกยวของ ( Review of Literature)
2.1 ความรเบองตนเกยวกบขอมลและสารสนเทศ
2.1.1 ขอมล ขอมล คอขอเทจจรง ภาพ หรอเสยง ทอาจจะแกไขปญหาหรอเปนประโยชนตอการ
ปฏบตงาน
ขอมล คอขอเทจจรงทแทนเหตการณทเกดขนภายในองคกร หรอสงแวดลอมทางกายภาพกอนทมการจดระบบใหเปนรปแบบทคนสามารถเขาใจและน าไปใชได
ขอมล คอค าอธบายพนฐานเกยวกบสงของ เหตการณ กจกรรม หรอธรกรรม ซงไดรบการบนทกจ าแนกและเกบรกษาไว โดยทยงไมไดเกบใหเปนระบบ เพอจะใหความหมายอยางใดอยางหนงทแนชด
ขอมล ประกอบดวยขอเทจจรง ตวเลขทเกยวกบจ านวนชวโมงทท างานแตละสปดาห ตวเลขทเกยวกบสนคาคงคลง หรอรายการสงของ
จากค านยามขอมลตางๆ สรปไดวา ขอมลคอขอเทจจรงหรอเหตการณตางๆทเกดขนอยในรปตวเลข ตวอกษร เสยง กลน หรอสญลกษณ แบบใดแบบหนงหรอผสมกน ขอมลทดตองมความถกตองแมนย าเปนปจจบน และถกจดเกบไวอยางเปนระบบ เพอสามารถน ามาอางอง นอกจากนนขอมลยงถกแกไขหรอปรบแตงไดในภายหลงตามวตถประสงคของขอมล
2.1.2 สารสนเทศ สารสนเทศ คอขอมลชนดหนงทไดผานกรรมวธจดการขอมล จนมเนอหาและรปแบบทตรง
กบความตองการ และเหมาะสมตอการน าไปใช
กรรมวธจดการขอมล ไดแก การปรบเปลยน การจดรปแบบใหม การกลนกรอง และการสรป ดงนนสารสนเทศเปนขอมลทถกจดเกบอยางเปนระบบ และอยในรปแบบทน าไปใชไดทนทตามวตถประสงคของผใช หรอผทเกยวของ ชวยในการตดสนใจ สารสนเทศมรปแบบตางๆเชน หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ แผนท แผนใส หรอวดทศนเปนตน
สรปไดวาขอมลมความแตกตางจากสารสนเทศ คอขอมลเปนสวนขอเทจจรงโดยไดจากการเกบมาจากเหตการณตางๆ สวนสารสนเทศเปนขอมลทน ามาผานกรรมวธจดการขอมลมาแลว ใหอยในรปทสามารถน าไปใชหรอน าไปชวยในการตดสนใจไดทนท
ทงขอมลและสารสนเทศเปนพนฐานของความรโดยขอมลถกประมวลผลออกมาเปนสารสนเทศ จากสารสนเทศน าไปสความร
2.1.3 การจ าแนกประเภทขอมล การจ าแนกประเภทขอมลมหลายแบบ ในทนจะกลาวถงการจ าแนกประเภทขอมลตาม
แหลงทมา ซงม 2 ประเภท คอ ขอมลปฐมภม และขอมลทตยภม
ขอมลปฐมภม เปนขอมลทใชเปนผท าการเกบขอมลดวยตนเองดวยวธตางๆ เชน การสมภาษณ การทดลอง การสงเกตการณ เปนการเกบขอมลในภาคสนาม ขอมลปฐมภมเปนขอมลทเชอถอไดทสด มรายละเอยดตามวตถประสงคตามวตถประสงคของผเกบและผใชขอมล แตการไดมาของขอมลปฐมภมมคาใชจายสงและใชเวลา
ขอมลทตยภม เปนขอมลทผใชไมไดเกบรวบรวมเอง แตเอามาจากผอนหรอหนวยงานอนท าไวแลว เชน รายงาน หนงสอพมพ วารสาร สถต งานวจยทพมพและหรอยงไมไดพมพ ดงนนขอมลทตยภมอาจมรายละเอยดไมเพยงพอ และอาจมขอผดพลาดหรอคลาดเคลอนทไมตรงกบความตองการของผใช และผน ามาใชมกไมทราบขอผดพลาดดงกลาว ท าใหการสรปผลผวพลาดได ดงนนผน าขอมลทตยภมมาใชควรตรวจสอบคณภาพขอมลกอนทจะน าไปวเคราะห อยางไรกตามการน าเอาขอมลทตยภมมาใชมคาใชจายนอยและเวลากวากวาการน าขอมลปฐมภมมาใชคอนขางมาก
2.1.4 คณสมบตของขอมล 2.1.4.1 ความถกตอง ขอมลทดไมควรมความคลาดเคลอนสง หรอเปนความคลาด
เคลอนทสามารถควบคมขนาดใหมคานอยทสดได
2.1.4.2 ความสมบรณ ขอมลทดตองใหขอเทจจรงและครบถวนทกดาน การทขอมลขาดสวนหนงสวนใดไป ท าใหผลการวเคราะหไมส าเรจหรอผดพลาดได
2.1.4.3 ตรงประเดน ขอมลทน ามาใชตองตรงกบความตองการของผใชขอมลและเปนขอมลทน ามาใชจ าเปนตองรบรในเรองนนๆ
2.1.4.4 ความสนกระชบ ขอมลทดไมควรยาวเยนเยอและกระจดกระจาย ควรมเนอหาทกระชบ ท าใหเขาใจงาย และสะดวกตอการคนหา
2.1.4.5 ทนสมย ขอมลทดตองทนสมย และทนตอความตองการของผใช ไมจ าเปนตองเปนขอมลทผลตออกมาใหม แตเปนขอมลทผลตออกมาใหม แตเปนขอมลทมเนอหาเปนทยอมรบวาใชไดกบเหตการณปจจบน
2.1.4.6 ความตอเนอง ขอมลทดควรมการเกบรวบรวมอยางตอเนอง ในลกษณะของอนกรมเวลา เพอจะไดน าไปใชประโยชนในดานการวเคราะหวจยหรอหาแนวโนมในอนาคต
2.1.5 วธการเกบรวบรวมขอมล 2.1.5.1 การเกบรวบรวมจากระบบการรายงาน เปนการเกบรวบรวมขอมลจาก
รายงานหรอจากเอกสารประกอบการท างานของหนวยงานตางๆจดท าไว เปนวธการรวบรวมขอมลทเสยคาใชจายนอยทสด
2.1.5.2 การเกบรวมจากการขนทะเบยน เปนวธการทคลายกบการรวบรวมจากระบบการรายงาน เพยงแตขอมลจากเอกสารขนทะเบยน เปนขอมลลกษณะตอเนอง ขอมลถกแกไขอยางตอเนองเพอความทนสมยและถกตองเปนขอมลทางสถตได
2.1.5.3 การเกบรวบรวมขอมลจากการท าส ามะโน เปนการรวบรวมขอมลของกลมตวอยางทตองการศกษาภายในพนทใดพนทหนง ภายในระยะเวลาทก าหนด ท าใหไดขอมลระดบรายละเอยดภายในพนททก าหนด เชนหมบาน ต าบล อ าเภอ ขอมลทไดเปนคาจรงและจดเปนขอมลเชงสถต
2.1.5.4 การเกบรวบรวมขอมลจากการส ารวจตวอยาง เปนการรวบรวมขอมลจากการส ารวจเฉพาะตวอยางทเลอกไวแลว ขอมลทไดมาดวยวธนเปนขอมลโดยประมาณ การส ารวจเฉพาะตวอยางทเลอกเปนวธการเกบรวบรวมขอมลทเสยคาใชจายไมมากท ากนไดบอยตามทตองการ ทงในวงการราชการและเอกชน เชน การหยงเสยงประชามต เปนตน
การเกบรวบรวมขอมลจากการออกแบบทดลอง สวนใหญแลวขอมลทเกบรวบรวมขอมลโดยวธเปนขอมลดานวทยาศาสตรทตองมการออกแบบทดลอง เชน ขอมลเจรญเตบโตของเชอบกเตรกบอณหภมอากาศ หรออตราการผสลายของวตถกบปรมาณความชนในอากาศ เปนตน
2.2 ฐานขอมลและระบบการจดการฐานขอมล ในดานฐานขอมล (Database) เปนการรวบรวมกลมของแฟมขอมล (file) ทมความสมพนธ
ซงกนและกน สามารถเชอมโยงกนได โดยมการออกแบบสรางฐานขอมลเพอวตถประสงคเฉพาะอยาง ฐานขอมล เปนวธการทจะเกบขอมลทมความสมพนธกนไวในทเดยวกนและรวบรวมขอมลทไมซ าซอน
และสามารถใชขอมลรวมกนไดอยางเปนระบบใหสะดวกตอการเรยกใช สามารถแกไขไดงาย ส าหรบผใชจ านวนมาก และสามารถปองกนไมใหผไมมสทธใชเขาถงขอมล
2.2.1 ประเภทโครงสรางของฐานขอมล ขอมลในฐานขอมลโดยทวไปจะถกสรางใหมโครงสรางทงายตอความเขาใจและการใชงานของ
ผใชโดยทวไปแลวฐานขอมลทใชอยในปจจบน จะมโครงสราง 3 แบบ ดวยกนคอ
2.2.1.1 ฐานขอมลแบบล าดบขน (Hierarchical Database)เปนลกษณะของฐานขอมลทมความสมพนธของขอมลเปนแบบหนงหรอแบบหนงตอกลมแตจะไมมความสมพนธแบบกลมตอกลมในฐานขอมลแบบน ลกษณะโครงสรางของฐานขอมลแบบล าดบขนนจะมลกษณะคลายตนไมทคว าหวลง จงอาจเรยกโครงสรางฐานขอมลแบบนไดวาเปนโครงสรางแบบตนไม (Tree Structure) โดยจะมระเบยนทอยแถวบนซงจะเรยกวาระเบยนพอแม ระเบยนในแถวถดลงมาจะเรยกวา ระเบยนลก ซงระเบยนพอแม จะมระเบยนลกไดมากกวาหนงระเบยน แตระเบยนลกแตละระเบยนสามารถมระเบยนพอแมไดเพยงหนงระเบยนเทานน
2.2.1.2 ฐานขอมลแบบเครอขาย (Network Database) ขอมลภายในฐานขอมลแบบนสามารถมความสมพนธกนแบบใดกได เชน อาจเปนแบบหนงตอหนง หนงตอกลม หรอกลมตอกลม และไมจ าเปนตองมล าดบชนทสงกวา ซงจะท าใหการคนคนขอมลเปนไปไดโดยงายขนกวาแบบล าดบขน
2.2.1.3 ฐานขอมลแบบเชงสมพนธ (Relational Database) ฐานขอมลเชงสมพนธเปนฐานขอมลทมความนยมใชกนมากในปจจบน ซงสามารถใชงานไดกบเครองคอมพวเตอรทกระดบตงแตไมโครคอมพวเตอร จนกระทงเมนเฟรมคอมพวเตอร ฐานขอมลนจะมโครงสรางขอมลตางจากฐานขอมลสองแบบแรก กลาวคอ ขอมลจะถกเกบอยในรปแบบของตารางซงภายในตารางกจะแบงออกเปนแถวและคอลมน แตละตารางจะมจ านวนแถวไดหลายแถวและจ านวนคอลมนไดหลายคอลมน แตละแถวสามารถเรยกไดอกอยางวา ระเบยนหรอเรคอรด คอลมนในแตละคอลมนสามารถเรยกไดวา เขตขอมลหรอฟลด ในการจดเกบขอมลในฐานขอมล จะจดเกบในรปแบบตารางทมความสมพนธกนในฐานขอมลสามารถสรางความสมพนธของตารางโดยก าหนดใหตารางทมคณลกษณะเหมอนกนมาสรางความสมพนธกน
1) ความสมพนธแบบหนงตอหนง (One-to-One Relationship) เปนลกษณะความสมพนธทมระเบยนเพยง 1 ระเบยน ในแฟม A มความสมพนธกบระเบยนเพยง 1 ระเบยนในแฟม B และในทางกลบกน ระเบยน 1 ระเบยนในแฟม B กจะมความสมพนธกบระเบยนเพยง 1 ระเบยนในแฟม A
2) ความสมพนธแบบหนงตอกลม (One-to-Many Relationship) เปนลกษณะความสมพนธทมระเบยนเพยง 1 ระเบยน ในแฟม A มความสมพนธกบหลายระเบยนในแฟม B และทางกลบกนหลายระเบยนในแฟม B จะมความสมพนธกบระเบยนเพยง 1 ระเบยนในแฟม A
3) ความสมพนธแบบกลมตอเนอง (Many-to-Relationship) เปนลกษณะความสมพนธทมหลายระเบยนในแฟม A มความสมพนธกบ 1 ระเบยนในแฟม B และทางกลบกน 1 ระเบยนในแฟม B จะมความสมพนธกบหลายระเบยนในแฟม A
4) ความสมพนธแบบกลมตอกลม (Many-to-Many Relationship) เปนลกษณะความสมพนธทแตละระเบยนในแฟม A มความสมพนธกบหลานระเบยนในแฟม B และในทางกลบกนแตละระเบยนในแฟม B จะมความสมพนธกบหลายระเบยนในแฟม A
อยางไรกตาม ในการออกแบบฐานขอมลตองค านงถงมาตรฐานของขอมลในดานความถกตองเชงต าแหนง ทเปนสดสวนกบมาตราสวนของขอมล
ตารางท 2. 1 แสดงความสมพนธระหวางมาตราสวนแผนทกบความถกตองทางต าแหนง
มาตราสวน ความถกตองทางต าแหนง
1:500
1:2,000
1:10,000
± 0.125
±0.5
±2.5
2.3 ระบบสารสนเทศภมศาสตร ระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System: GIS) หมายถง ซอฟแวร
ทางดานกราฟกทมความสามารถในการเกบขอมลดานแผนทหรอขอมลในลกษณะทเปนภาพตางๆ ซงซอฟทแวรสามารถน าเขาขอมลแผนทหรอขอมลภาพตางๆ ของพนทใดพนทหนงซงขอมลแตละดานถกจดเกบไวในโปรแกรมในลกษณะของขอมลเฉพาะเรอง (Layer) หรอการซอนทบขอมล (Overlays) จากนนสามารถน าเอาขอมลเหลานนมาวเคราะหประมวลผลรวมกน เพอหาค าตอบเกยวกบขอมลในพนท (พภพ อศรางกล ณ อยธยา, 2540 อางใน วรวฒน ธตสวรรค, 2544)
ระบบสารสนเทศภมศาสตรหมายถง กลมของระบบสารสนเทศกลมหนง ทมความแตกตางจากระบบสารสนเทศอนๆ โดยทองคประกอบทเปนปจจยส าคญ ทชใหเหนถงความแตกตาง คอขอมลทมความสมพนธกบการอางองต าแหนงบนโลกทเรยกวา ขอมลเชงพนท ฉะนนระบบสารสนเทศ จะ
เกยวโยงกบการพฒนาความรในแขนงสาขาตางทเกยวกบขอมลเชงพนททงสน (นวต มณขตย, 2540 อางใน วรวฒน ธตสวรรค, 2544)
ระบบสารสนเทศภมศาสตร หรอ GIS เปนเครองมอทใชในการวเคราะหขอมลเชงพนท (Spatial data) โดยขอมลลกษณะตางๆ ในพนททท าการศกษา จะถกน ามาจดใหอยในรปแบบทมความสมพนธเชอมโยงกน ซงขนอยกบชนดและรายละเอยดของขอมลนนเพอใหไดผลลพธดทสดตามทตองการ
ดงนนจงสรปไดวา ระบบสารสนเทศภมศาสตร คอ ระบบสารสนเทศรปแบบหนง ทขอมลมความสมพนธกบการอางองต าแหนงบนโลก เรยกวาขอมลเชงพนท เกบขอมลในลกษณะเฉพาะเรอง สามารถซอนทบขอมล เพอน าเอาขอมลเหลานนมาวเคราะหประมวลผลรวมกน เพอหาค าตอบเกยวกบขอมลเชงพนทในพนทศกษา จากนนสามารถแสดงผลหลากหลายรปแบบ เพอใชเปนเครองมอส าหรบการวางแผนพฒนาพนทตอไป
2.3.1 หนาท GIS ภาระหนาทหลกของระบบสารสนเทศภมศาสตรมอยดวยกน 5 อยางดงน
2.3.1.1 การน าเขาขอมล (Input) กอนทขอมลทางภมศาสตรจะถกใชงานไดในระบบสารสนเทศภมศาสตร ขอมลตองไดรบการแปลง ใหอยในรปแบบของขอมลเชงตวเลขกอน
2.3.1.2 การปรบแตงขอมล (Manipulation) ขอมลทไดรบเขาสระบบบางอยางจ าเปนตองไดรบการปรบแตงใหเหมาะสมกบงาน เชน ขอมลทมขนาดแตกตางกน หรอใชระบบพกดแผนททแตกตางกน จะตองปรบขอมลใหอยในระดบเดยวกนกอน
2.3.1.3 การบรหารขอมล (Management) ระบบจดการฐานขอมลหรอ DBMS จะถกน ามาใชในการบรหารขอมล เพอการท างานทมประสทธภาพในระบบ GIS DBMS ทไดรบการเชอถอและนยมใชกนอยางกวางขวางทสดคอ DBMS แบบ relational หรอระบบจดการฐานขอมลแบบสมพนธ
2.3.1.4 การเรยกคนและการวเคราะหขอมล (Query and Analysis) เมอระบบ GIS มความพรอมในเรองของขอมลแลว สามารถเรยกคนขอมลเหลานมาใช เชน คนหารายชอเจาของทดนบรเวณทศเหนอของพนศกษา คนหาจ านวนโบราณสถานในพนทศกษา เปนตน
2.3.1.5 การน าเสนอขอมล (Visualization) ผลลพธของการด าเนนการขางตน การน าเสนอขอมลสามารถท าไดหลายรปแบบ เชน สออเลกทรอนกส แผนท เปนตน
แผนภมท 2. 1 หนาท GIS
2.3.2 ภาระหนาทหลกของระบบสารสนเทศภมศาสตร การสรางฐานขอมลส าหรบระบบสารสนเทศภมศาสตร
ระบบ GIS เปนฐานขอมลทสรางขนมาใหเหมาะสมกบวตถประสงคของการใชงาน การออกแบบหรอวางแผนสรางฐานขอมลจงเปนเรองทส าคญ ซงการสรางฐานขอมลตองพจารณาดงตอไปน
2.3.2.1 วตถประสงคของการสรางฐานขอมลเพออะไร
2.3.2.2 การเกบรวบรวมขอมลทเหมาะสม
2.3.2.4 จดเกบและจดการขอมลอยางเปนระบบ
2.3.2.5 แบบจ าลองการตดสนใจ
2.3.2.6 มหลกเกณฑทถกตอง
การน าเขาขอมล (Input)
การปรบแตงขอมล (Manipulation)
การบรหารขอมล (Management)
การเรยกคนและการวเคราะหขอมล (Query and Analysis)
การน าเสนอขอมล (Visualization)
แผนภมท 2. 2 ภาระหนาทระบบสารสนเทศภมศาสตร
2.3.3 การสรางฐานขอมลส าหรบระบบสารสนเทศภมศาสตร ระบบสารสนเทศภมศาสตร เปนระบบทใชในการจดการขอมลทางภมศาสตร เนองจากขอมลทปรากฏบนผวโลกมจ านวนมากและสลบซบซอนเกนกวาทการจดเกบขอมลอยางอน จงเปลยนขอมลบนผวโลกและจดเกบในรปของตวเลข ขอมลทางภมศาสตรทน ามาประมวลในระบบน ม 2 รปแบบ คอขอมลเชงพนทและขอมลเชงคณลกษณะ
2.3.3.1 ขอมลเชงพนท
ความเขาใจในลกษณะของ geodata อยางแทจรง ท าใหสามารถเลอกใชแบบจ าลองเชงพนทในการน าเสนอเปนขอมล GIS ไดอยางเหมาะสม การเขารหส(encoding)ขอมล ใหอยในรปของฐานขอมลดจทล รปแบบการน าเสนอจะเปนชนขอมล 2 มต และขอมลพนผว(surface) ชนขอมล 2 มตจะแยกเปนชนขอมลตามลกษณะขององคประกอบเชงพนท เชน ชนขอมลจด แสดงต าแหนงทตงของสถานตรวจวดสภาพอากาศ ชนขอมลเสน แสดงถนนและทางน า ชนขอมลรปปด แสดงขอบเขตการปกครองและขอบเขตหนวย หนหนวยดน เปนตน สวนขอมลพนผวมมตมากกวา 2 มต แตยงไมเปน 3 มตแทๆ เพราะยงไมมปรมาตร ชน ขอมลพนผวเหลานไดแก ความสง ความดน อณหภม และปรมาณน าฝน เปนตน
วตถประสงคของการสรางฐานขอมลเพออะไร
การเกบรวบรวมขอมลทเหมาะสม
จดเกบและจดการขอมลอยางเปนระบบ
แบบจ าลองการตดสนใจ
มหลกเกณฑทถกตอง
ภาพท 2. 1 ชนดของขอมลเชงพนท
ขอมลเชงพนทแบบวยต (discrete) ไดรบการน าเสนอเปน object-based model ซงมทงชนดทเมอแสดงเปนแผนทแลวมขอบเขตของ class แนนอน (exact object) เชน อาคารและถนน และแบบทมขอบเขตไมแนนอนหรอคลมเครอ(inexact object) เชน หนวยหนและหนวยดน ขอมลทจ าลองมาเปน object based model นสามารถใชแบบจ าลองขอมลเชงพนททมโครงสรางไดทงแบบเวกเตอรและราสเตอรสวนขอมลเชงพนทแบบตอเนอง(continuous) เชน ความลาดชน อณหภม และความดน เปนตน จะจ าลองมาเปน field-based model ซงมรปแบบการน าเสนอเปนขอมลพนผว(surface) จะใชแบบจ าลองขอมลเชงพนททมโครงสรางแบบราสเตอรทงแบบกรด (regular tessellation) ทม cell รปสเหลยมขนาดเทากนหมด เปนหนวยยอยของขอมล และแบบ TIN (Triangulated Irregular Tessellation) ทมรปสามเหลยมหลายขนาดเปนหนวยยอยของขอมล
โครงสรางแบบจ าลองขอมลทใชส าหรบการจดเกบขอมลเชงพนทแบบวยต ตองเออใหมการจดเกบขอมลเชงพนทไดทงแบบ จด เสน และรปปด และตองมตวก าหนด(Identifier) ก ากบทก feature ซงสามารถใชเปนตวเชอมตอกบขอมลเชงอรรถทเกบขอมลบรรยายของขอมลเชงพนทหนง feature ตอหนงระเบยน (record) ในระดบนแบบจ าลองส าหรบจดเกบขอมลเชงพนทสามารถแบงได 3 แบบ ไดแก เวกเตอรราสเตอร และ TIN
1) เวกเตอร
โครงสรางการจดเกบขอมลเชงพนทแบบเวกเตอร เปนโครงสรางทมการเขารหสทเรมจากขอมลจดทประกอบดวยคา x และ y ซงเปนคาพกดต าแหนง ณ จดนน ส าหรบขอมลเสนกจะประกอบขนมาจาก ขอมลจดมากกวาหนงจดหรอเรยกวา สายของจด(String) ซง ถามองในรปของรหสกคอ สายของคา x และ y เปนคๆของจดตางๆ สวนขอมลรปปดกจะเปนขอมลเสนหรอสายของขอมลจดทมจดเรมตนและจดจบของเสนเปนจดเดยวกน โดยรปปดบางรปอาจจะมบางสวนของเสนรปปด(ขอบเขต) รวมกนอย ซงหมายถงใชสายของจดในสวนนนรวมกน
ภาพท 2. 2 ขอมลประเภทจด
รปแบบขอมลเชงพนท เวกเตอร (Vector) ประเภท จด (Point) คณลกษณะขอมลดงกลาวอธบายถงต าแหนงทตง ไมสามารถบอกถงขนาด ทศทาง และระยะทาง ตวอยางขอมลประเภท จด (Point) เชน วด ส านกสงฆ โรงพยาบาล โรงเรยน เปนตน
ภาพท 2. 3 ขอมลประเภทเสน
รปแบบขอมลเชงพนท เวกเตอร (Vector) ประเภท เสน (Line) คณลกษณะขอมลดงกลาวประกอบดวยจดเรมตน (Form Node) และจดสนสด (To Node) ขอมลลกษณะดงกลาวสามารถบอกถงทศทาง และระยะทาง ตวอยางขอมลประเภท เสน (Line) เชน ถนน ทางรถไฟ แมน า เปนตน
ภาพท 2. 4 ขอมลประเภทรปปด
รปแบบขอมลเชงพนท เวกเตอร (Vector) ประเภท พนท (Polygon) คณลกษณะขอมลดงกลาวประกอบดวยจดเรมตน (Form Node) และจดสนสด (To Node) มากกวา 4 จด โดยจดเรมตน และจดสนสด อยในต าแหนงเดยวกนขอมลลกษณะดงกลาวสามารถบอกถงขนาด ทศทาง และระยะทาง ตวอยางขอมลประเภท พนท (Polygon) เชน ขอบเขต การใชประโยชนทดน แปลงทดน เปนตน
2) ราสเตอร
ราสเตอรเปนโครงสรางอกแบบหนง ทใชจดเกบขอมลเชงพนทในรปของกรด (Grid) ซงมองคประกอบเปน Cell แตละ cell จะมตวเลขก ากบ โดยตวเลขเหลานอาจจะเปน class ID ของขอมลเชงพนทหรอเปนคาจรงของขอมลเชงอรรถ ณ ต าแหนงนนกได เชน คาอณหภม
ความหยาบละเอยดของขอมล (Resolution) ขนอยกบขนาดของ cell ขอมลทเปนจดหนงจดแทนไดดวย cell หนง cell ขอมลทเปนเสนแทนไดดวย cells ตางๆ ทตอเนองกน สวนขอมลทเปนรปปดจะแทนไดดวยกลมของ cell ดงนนจะเหนไดวายง cell มขนาดเลก ขอมลจะมรายละเอยดสมจรงมากขน แตจ านวน cell ทงหมดในพนทศกษาจะมจ านวนมากขนเปนทวคณ
การบนทกขอมลพนททมโครงสรางแบบราสเตอร จะมการจดเกบแฟมขอมลทมจ านวนแถวและสดมภก ากบ เมอมการเรยกใช เชน การเรยกแสดง คอมพวเตอรจะรวาขอมลมทงหมดกแถวและในแถวหนงมก Cell ตวเลขประจ า cell อาจเปนตวเลขหรอตวอกษรประจ า class ของการจ าแนกขอมล เชนเปนเลข 2 ส าหรบ class ท 2 ของขอมลการใชทดนซงหมายถงพนททใชท าการเกษตร หรออาจเปนคาตวเลขของขอมลจรงทใชในการค านวณได เชน คาความสง ความดน และปรมาณน าฝน เปนตน นอกจากนแตละ Cell จะมคา xy ก ากบอกดวย
ภาพท 2. 5 เปรยบเทยบรปแบบการบนทกขอมลประเภทเวกเตอรและราสเตอร
3) TIN
ในต าราบางเลมไดก าหนดขอมลทมโครงสรางแบบ TIN (Triangulated Irregular Network) ใหเปนโครงสรางแบบราสเตอรซงมการตอเนองของโครงขายแบบไมปกต (irregular tessellation) โดยหนวยยอยจะมรปสามเหลยมทมขนาดตางๆ ซงแตกตางจาก cell ของราสเตอรแบบธรรมดา (regular tessellation) ซงมรปรางเปนรปสเหลยมขนาดเดยวกนหมดในหนงชนขอมล
การใชประโยชนของโครงสรางแบบ TIN จงเหมาะสมส าหรบใชกบขอมลพนผวแบบตอเนองทมคาเปนตวเลขก ากบไดเชนเดยวกบโครงสรางราสเตอรแบบธรรมดา แตใชงานดานการวเคราะหแบบซอนทบทมปฏบตการทางคณตศาสตรไดยากกวาขอมลโครงสรางราสเตอรแบบกรดธรรมดา เพราะมโครงสรางทซบซอนกวา ขอมลพนผวโครงสรางแบบ TIN จงเหมาะสมส าหรบใชกบขอมลพนผวแบบตอเนองทมคาเปนตวเลขก ากบไดเชนเดยวกบโครงสรางราสเตอรแบบธรรมดา แตใชงานดานการวเคราะหแบบซอนทบทมปฏบตการทางคณตศาสตรไดยากกวาขอมลโครงสรางราสเตอรแบบกรดธรรมดา เพราะมโครงสรางทซบซอนกวา ขอมลพนผวทมโครงสรางแบบ TIN น าไปใชในการหาคาความลาดชน (slope) และคาทศทางลาดเอยง (aspect) ไดสะดวกเชนกน โดยคาทค านวณไดจะเปนคาประจ ารปสามเหลยมแตละรป เชนเดยวกบขอมลโครงสรางราสเตอรแบบกร
ดธรรมดา ขอมลพนผวทมโครงสรางแบบ TIN ถกใชแสดงคณสมบตพนผวในรปทมมตในแนวดงไดดเชนกน
2.3.3.2 ขอมลเชงคณลกษณะ
ขอมลทเกยวกบลกษณะหรอคณลกษณะเฉพาะของขอมลเชงอนทในแตละชวงเวลา ซงไดมาจากหลกฐานทไดถกบนทกไวของผใชขอมล หรอไดมาจากแบบฟอรม ตาราง รายงาน หรอวดจากการวดคาของขอมลเชงพนทนนๆ ขอมลลกษณะประจ านจะมลกษณะเปนขอความหรอเปนตวเลข ซงโดยทวไปขอมลลกษณะประจ าในระบบสารสนเทศภมศาสตรจะถกจดเกบในรปแบบตารางและแบบจ าลองขอมลเปนแบบเชงสมพนธ
แผนภมท 2. 3 สรปขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร
ขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร
ขอมลเชงพนท(Spatial Data)
เวกเตอร (Vector)
จด (Point)
เสน (Line)
พนท (Polygon)
ราสเตอร (Raster) TIN
ขอมลเชงคณลกษณะ(Attribute Data)
ตวอกษร(Character)
ตวเลข (Numeric)
2.4 แนวคดเกยวกบความพงพอใจ ความพงพอใจจากการสรปของวรฬ พรรณเทว (2542, หนา 111) หมายถง ความรสกภายใน
จตใจของมนษยทไมเหมอนกน ขนอยกบแตละบคคลวาจะคาคหวงกบสงใดสงหนงอยางไร ถาคาดหวงหรอมความตงใจมากและไดรบการตอบสนองดวยดจะมความพงพอใจมาก แตในทางตรงกนขามอาจผดหวงหรอไมพงพอใจเปนอยางยงเมอไมไดรบการ ตอบสนองตามทคาดหวงไวทงนขนอยกบสงทตนตงใจไววามมากหรอนอย
คณต ดวงหสด (2537) ไดสรปแนวคดเกยวกบความพงพอใจวา หมายถง ความรสกชอบ หรอพอใจของบคคลทมตอการท างานและองคประกอบหรอสงจงใจอน ๆ ถางานทท าหรอองคประกอบเหลานนตอบสนองความตองการของบคคลไดบคคลนน จะเกดความพงพอใจในงานขนจะอทศเวลา แรงกาย แรงใจ รวมทงสตปญญาใหแกงานของตนใหบรรลวตถประสงคอยางมคณภาพ
สงจงใจทใชเปนเครองมอกระตนใหบคคลเกดความพงพอใจจากการศกษา รวบรวมและสรปของ มดงน
2.4.1. สงจงใจทเปนวตล (material inducement) ไดแก เงน สงของหรอสภาวะทางกายทใหแกผประกอบกจกรรมตาง ๆ
2.4.2. สภาพทางกายทพงปรารถนา (desirable physical condition) คอ สงแวดลอมในการประกอบกจกรรมตาง ๆ ซงเปนสงส าคญอยางหนงอนกอใหเกดความสขทางกาย
2.4.3. ผลประโยชนทางอดมคต (ideal benefaction) หมายถง สงตาง ๆ ทสนอง ความตองการของบคคล
2.4.4. ผลประโยชนทางสงคม (association attractiveness) คอ ความสมพนธฉนทมตรกบผรวมกจกรรม อนจะท าใหเกดความผกพนความพงพอใจและสภาพการเปนอยรวมกน เปนความพงพอใจของบคคลในดานสงคมหรอความมนคงในสงคม ซงจะท าใหรสกมหลกประกนและมความมนคงในการประกอบกจกรรม
ความพงพอใจกบทศนคตเปนค าทมความหมายคลายคลงกนมากจนสามารถใชแทน กนไดโดยใหค าอธบายความหมายของทงสองค านวา หมายถง ผลจากการทบคคลเขาไปมสวนรวมในสงนนและทศนคตดานลบจะแสดงใหเหน สภาพความไมพงพอใจ (Vroom, 1990, p. 90)
ความพงพอใจ หมายถง สภาพ คณภาพ หรอระดบความพงพอใจซงเปนผลมาจาก ความสนใจตางๆและทศนคตทบคคลมตอสงนน (Good, 1973,p.320)
แนวคดความพงพอใจทกลาวมาขางดน สรปไดวา ความพงพอใจ (Satisfaction) เปนทศนคตทเปนนามธรรม เกยวกบจตใจ อารมณ ความรสกทบคคลมตอสงใดสงหนง ไมสามารถมองเหนรปรางได นอกจากนความพงพอใจเปนความรสกดานบวกของบคคล ทมตอสงใดสงหนง อาจจะเกดขนจากความคาดหวง หรอเกดขนกตอเมอสงนนสามารถ ตอบสนองความตองการใหแกบคคลไดซงความพงพอใจทเกดขนสามารถเปลยน แปลงไดตามคานยมและประสบการณของตวบคคล
บทท 3 วธการวจย (Methodology)
3.1 ขอมล ขอมลส ารวจภาคสนามเพอตรวจสอบ แกไข และเพมเตมจากขอมลเดมทแยกออกมาไดจากขอมลดาวเทยม
3.2 วสดและอปกรณ 3.2.1 ซอฟแวร ArcGIS 10, Microsoft Access, ERDAS
3.2.2 คอมพวเตอร Desktop
3.2.3 เครองหาต าแหนงพกดบนพนโลก (GPS)
3.3 ขนตอนการวจย ขนตอนในการพฒนาฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประกอบไปดวยขนตอนตางๆดงน
ขนตอนการจดการฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรแบงออกเปน 6 ขนตอนดงตอไปน
ภาพท 3. 1 ขนตอนการพฒนาฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร
1) เกบรวบรวมขอมลเพอเตรยมด าเนนการ 2) วางโครงสรางฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยค านงถงขนาด
พนทจดเกบ การบ ารงรกษา และการจดการ 3) วางขอบงชฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร 4) ผลตฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยค านงการประกน
คณภาพและการควบคมคณภาพ 5) ผลตฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยค านงถงขนาดพนท
จดเกบ การบ ารงรกษา และการจดการ 6) ก าหนดรปแบบและหนาทการดแลรกษาอยางชดเจน
3.3.1 การออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร ประเภทของระบบฐานขอมล ระบบฐานขอมล(Database Management Systems ((DBMS) สามารถจดการไดโดยค านงถงหลกการจดเกบ การบ ารงรกษา โดยปจจบนมระบบฐานขอมลหลากหลายรป อาทเชน ระบบล าดบศกด ระบบการเชอมโยง และระบบความสมพนธของโครงสรางขอมล โดยทงสามระบบถกน ามาประยกตใชส าหรบการจดการฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร โดยระบบทง 3 มความสมพนธ ดงภาพตอไปน
ภาพท 3. 2 ความสมพนธโครงสรางขอมล
3.3.2 การด าเนนการจดท าฐานขอมล การด าเนนการจดท าฐานขอมลผสมการจดการระหวางขอมลเรขาคณตเชงพนทและขอมล
เชงคณลกษณะ โดยขอมลเรขาคณตเชงพนทรวมถงรปแบบเวกเตอรและราสเตอร โดยความเรวในการบนทกขอมลเรขาคณตทางพนทขนอยกบการแยกชนขอมลออกเปนชนขอมลตางๆ
ภาพท 3. 3 การด าเนนการจดท าฐานขอมล
ฐานขอมลเชงพนทมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาสรางขนโดยยดหลกผใชงานสามารถ
1) จดการฐานขอมลโดยงาย 2) เขาถงไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพผานพจนานกรมขอมล (Data
Dictionary) และชดสบคนขอมลของระบบสารสนเทศภมศาสตร (Display & Query applications) โดยการสบคนฐานขอมลของระบบสารสนเทศภมศาสตรประยกตหลกการสบคนผานโปรแกรม MS-Access โดยสามารถสบคนค าขอ โดยอาศยพจนานกรมขอมลสองภาษา ทไดจดท าขน (ไทยและองกฤษ) ผานหนาการเลอกขอมลเชงคณลกษณะ (Selected by Attributed)
การออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประกอบดวย 2 สวนคอ
1) การออกแบบระบบฐานขอมล 2) การออกแบบน าไปใชประโยชน
การออกแบบระบบฐานขอมลครอบคลมถง ชนวตถ (feature) ขอมลเชงคณลกษณะ (Attribute Data) และความสมพนธระหวางชนวตถกบขอมลเชงคณลกษณะ สวนการออกแบบการน าไปใชประโยชนตองท าใหขอมลดงกลาวสามารถน าไปเปรยบเทยบกบหมดหลกฐานทางราบ (Datum) อน รวมถงสามารถปรบแกขอมลเชงคณลกษณะไดเองในภายหลงระหวางการออกแบบฐานขอมลจ าเปนตองค านงถงความสามารถเปดใชงานฐานขอมลผานโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตรอนเชนกน โดยโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตรทใชงานในการจดท าฐานขอมลควรเปนโปรแกรมรหสเปด (Open Source) เนองจากตดตงงายและน ามาใชงานไดงาย ไมเสยคาลขสทธ
การออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรจ าเปนตองค านงถงมาตราสวน มาตราสวนมสวนส าคญในการก าหนดความถกตองของขอมล มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทามขนาดพนทเหมาะสมกบมาตราสวน 1:4000 ดงนนในการจดท าฐานขอมลจงยดเอามาตราสวนดงกลาวเปนหลกส าหรบการจดท าฐานขอมล
แผนภมท 3. 1 การออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร
การออกแบบฐานขอมล
•รายละเอยดของชนขอมล
การออกแบบชนขอมล
•รายละเอยดของขอมลเชงคณลกษณะ
การออกแบบขอมลเชงคณลกษณะ
•รายละเอยดคอลมถขอมลเชงคณลกษณะ
การออกแบบคอลมภขอมลเชงคณลกษณะ
•รายละเอยดแถวขอมลเชงคณลกษณะ
3.3.3 การด าเนนการจดท าฐานขอมลส าหรบมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา นกวจยไดท าการรวบรวมขอมลทเกยวของกบขอมลเชงพนทในเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดท าการรวบรวมขอมลเดม และขอมลส ารวจทใชแยกขอมลพนทใหมความเปนปจจบน ซงมพกดทเปนเอกภาพและมาตรฐานส าหรบฐานขอมลทจะท าการพฒนา ส าหรบขอมลทจะท าการพฒนามดงตอไปน
ตารางท 3. 1 การด าเนนการจดท าฐานขอมลส าหรบมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ชนดขอมล ชนขอมล
สาธารณปโภค
เสาไฟฟาสองสวาง Lamp
ปายสญญาณจราจร Sign
ทตงถงขยะ Bin
ประต Gate
ทางเดนเทา WalkingPath
ถนนหลก Roads
เสนขอบเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา LineBoundary
ขอบเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา PolyBoundary
อาคาร Building
ทจอดรถ ParkingLot
แหลงน าผวดน WaterBody
การใชทดน LandUse
ภาพถายดาวเทยม
ภาพถายไทยโชต Theos
3.3.3.1 ขนตอนการออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
การไดมาฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร สามารถน าเขามาจากหลากหลายแหลงขอมล รปแบบขอมลทสามารถน ามาใชสรางฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร ไดแก ขอมลในรปแบบดจตอล เชน เวกเตอร ราสเตอร ตารางขอมล ขอมลดาวเทยม ฯลฯ ขอมลในรปแบบอน เชน แผนท ภาพถาย ภาพวาด รายงานวจยทางวทยาศาสตร ฯลฯ
เครองก าหนดต าแหนงพกดบนพนโลก (Global Positioning Systems) การส ารวจขอมลภาคสนาม การรงวดภาพถายทางอากาศ ผลตภณฑจากดาวเทยมและแผนทสแกน สงตางๆเหลานลวนเปนขอมลปฐมภม จากนนน ามาสรางชนขอมลดวยกระบวนการทางระบบสารสนเทศภมศาสตรใหม โดยเฉพาะแผนทกระดาษเปนขอมลปฐมภมทถกสรางดวยกระบวนการทางระบบสารสนเทศภมศาสตรมากทสด
3.3.3.2 การเกบรวบรวมและการน าขอมล
การเกบรวบรวมและการน าขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร มคาใชสงและใชเวลามาก นอกจากนจ าเปนตองมประสบการณในการจดเกบขอมลโดยขนตอนจดท าระบบสารสนเทศทางภมศาสตรคดเปนรอยละ 60-80 ของการจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศทางภมศาสตรโดยมวธการจดเกบขอมลดงตอไปน
ภาพท 3. 4 แหลงทมาของขอมล
1) เขยนพกด(Digitizing)
การเขยนพกดมกนยมใชกบขอมลทอยในรปแบบบกระดาษ ผเขยนพกดใชเครองเขยนพกดน าเขาขอมลในรปแบบเวกเตอร ผเขยนพกดจ าเปนตองตรงพกดใหขอมลทอยในรปแบบกระดาษเสยกอนจงสามารถท าการเขยนพกด มวธเขยนพกดอย 2 รปแบบ
ใชจดในการเขยนพกด (Point digitizing) วธการดงกลาวใชมอวางจดพกดไปยงจดทผเขยนพกดตองการจากนนท าการจดขอมลตอไปจนจบ
ใชการวาดมอเขยนพกด (Stream digitizing) วธการดงกลาวใชการลากมอไปในทศทางทตองการ ระบบจะท าการวางจดตามมอของผเขยนพกด
วธการทงสองมจดเดนทแตกตางกน การใชจดเขยนพกดเหมาะส าหรบขอมลประเภทจด เสน เชน ถนน สวนการวาดมอเหมาะส าหรบขอมลประเภทขอบเขต เชน ขอบเขตมหาวทยาลย แหลงน าผวดน เปนตน
ขอสงเกตของวธเขยนพกด
ใชตนทนต า
ใชแรงงานนอย
มความยดหยนสงสามารถแปลงขอมลในรปแบบอนได
คณภาพสง
อปกรณหาไดงาย
งายตอการอพเดทขอมล 2) การกราดแผนท (Scanning Existing Maps)
แผนททถกกราดถกจดเกบในรปแบบดจทล เปนฐานส าหรบการเขยนพกดกอนแปลงพกดดงกลาวใหอยในรปแบบเวกเตอร แผนททถกใชกราดภาพตองมคณภาพดเสนและตวอกษรชดเจน
การกราดแผนทประกอบดวย 2 ขนตอน ขนตอนแรกกราดแผนทเพอใหไดกรดเซลลทมคาสเทากลางอยระหวาง 0- 255 โดยกรดเซลลดงกลาวจะถกเกบไวในรปแบบคอลมน (X) และ แถว(Y) โดยรปแบบดงกลาวสามารถใสคาพกดจรงบนพนโลกไดอกดวย แตการกราดแผนทไมสามารถใสขอมลเชงคณลกษณะลงไปได
การกราดแผนทสามารถท าใหอยในรปแบบเวกเตอร แตการกราดแผนทตองน าขอมลมาคดกราดอกครงเนองจากระบบจะจดเกบขอมลทไดจากการกราดทกอยางไมเวนแมกระทงตวอกษร
การกราดแผนทท างานไดดตอเมอแผนททถกกราดมคณภาพดเสนและตวอกษรชดเจน ประสบการณเปนสงจ าเปนเชนกนส าหรบการคดกรองขอมลทไดจากการกราด
ขอสงเกตของการกราดแผนท
ขอมลในรปแบบกระดาษจะถกจดเกบในรปแบบดจตล
คณภาพแผนททไดจากการกราดแปรผนตามคณภาพกระดาษทถกกราด
ขอมลทไดจากการกราดแผนทมความซ าซอนแยกแยะไดยาก
ตนทนสงกวาวธเขยนพกด 3) การปรบแกพกดเรขาคณต (Coordinate Geometry)
รปแบบดงกลาวค านวณจากพกดอางองบนพนโลก รปแบบดงกลาวค านวณจากระบบพกดเรขาคณต ขอมลดงกลาวไดจากการส ารวจภาคสนาม ขอมลดงกลาวใชแรงงานคอนขางมาก แตมความถกตองคอนขางมาก
4) การแปลงขอมลจากขอมลดจตล (Conversion of existing Digital Data)
กระบวนการดงกลาวเปนวธการยอดนยม รปแบบทนยมแปลงขอมลคอ CAD สโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตรสวนใหญนยมใช ASCII ในการแปลงขอมล ตวอยางรปแบบขอมลทสามารถจดการโดยอาศย ASCII
IGDS- Interactive Graphics Design Software (Intergraph/Microstation)
DLG-Digital Line Graph (US Geological Survey)
DXF-Drawing Exchange Format (AutoCAD)
GENERATE-ARC/INFO
EXPORT-ARCINFO
สวนขอมลทไมใชเชงพนท หรอขอมลเชงคณลกษณะ สามารถน าเขาขอมลโดยการพมพขอมล หรอแปลงขอมลตารางในรปแบบอนเพอเชอมตอขอมลเชงพนท โดยการเชอมตอดงกลาวผานล าดบชนวตถทเปนขอมลเชงพนท
5) การรบรระยะไกล (Remote Sensing)
การรบรระยะไกลเปนการเกบขอมลโดยไมมการสมผสขอมล กระบวนการดงกลาวอาศยตวตรวจจบสญญาณจากสภาพแวดลอมและขอมลในพนทผลลพธทไดเปนภาพถายดาวเทยมโดยขอมลทไดจากภาพดาวเทยมสามารถน ามาสรางแผนทภมประเทศ พนทเกษตร การใชประโยชนทดน นอกจากนการรบรระยะไกลสามารถใชคลนไมโครเวฟในการตรวจจบสญญาณจากสภาพแวดลอมและขอมลในพนท โดยคลนไมโครเวฟมประโยชนอยางยงส าหรบสภาพแวดลอมทปรากฏเมฆและฝนตกชก
ตวอยางภาพดาวเทยมทไดจากการรบรระยะไกลประกอบดวย Landsat, SPOT, ADEOS, THEOS นอกจากนยงมภาพดาวเทยมจาก NOAA/AVHRR ใชส ารวจสภาพอากาศ
6) การก าหนดต าแหนงบนพนโลก (Global Positioning System)
การก าหนดต าแหนงบนพนโลก Global Positioningเปนเทคโนโลยทางการทหาร เทคโนโลยดงกลาวสามารถสรางพกดขนใหมจากดาวเทยมทางการทหาร พกดทสรางขนควรมความคลาดเคลอน±10 เมตรตวอยางการส ารวจโดยใชระบบพกดต าแหนงบนพนโลกเชน การสรางจดส ารวจใหม การสรางระบบน าทาง การสรางจดความสงภมประเทศ
3.3.3.3 การประกนคณภาพขอมลและการตรวจสอบคณภาพขอมล (Data Quality Assurance & Data Quality Control)
การประกนคณภาพขอมลและการตรวจสอบคณภาพขอมล (QA/QC) กระบวนการดงกลาวเปนกระบวนการทสรางขนเพอปองกนความผดพลาดของขอมล การตรวจสอบคณภาพขอมล (QC) เปนการตรวจสอบคณภาพใหขอมลมเสนโครงแผนท สามารถประมวลผลไดทกกระบวนการ สวนการประกนคณภาพขอมล (QA) เปนขนตอนสดทายกอนบรรจขอมลสฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร (Hohl, 1988).
ภาพท 3. 5 การประกนและตรวจสอบคณภาพขอมล
ความถกตองของขอมลขนอยกบขนตอนการน าเขาขอมล ความผดพลาดของขอมลอาจเกดจากการวดทไมไดมาตรฐาน เครองมอขาดความแมนย า หรอบนทกขอมลผดพลาด ในทางทฤษฎคณภาพของความถกตองของขอมลขนอยกบความตองการ แตอยางไรกตามความถกตองของขอมลขนอยกบเวลาและตนทนดวยเชนกน
1) พนฐานองคประกอบของการประกนคณภาพขอมลและการตรวจสอบคณภาพขอมล
พนฐานองคประกอบของการประกนคณภาพขอมลและการตรวจสอบคณภาพขอมลขนอยกบการไดมาของขอมล (Data Acquisition) ค าอธบายขอมลหลก (Metadata) และการจดระเบยบขอมล (Data Archive)
ตารางท 3. 2 การประกนคณภาพขอมลและการตรวจสอบคณภาพขอมล
QA/QC การออกแบบ การไดมาของขอมล
ค าอธบายขอมลหลก
การจดระเบยบขอมล
วธการไดมาของขอมล
หนวยของขอมล
ขอมลคณลกษณะของโครงการ
วนท สถานท รหสของโครงการ
ขอมลคณลกษณะของโครงการ ชอ และรายละเอยด
ตรวจสอบความเรยบรอยของขอมล
ตรวจสอบขนตอนการผลตวาถกตองครบกระบวนการ
ตรวจสอบวนเวลาและสถานทของการเกบขอมล
ตรวจสอบหนวยของขอมล
ตรวจสอบขอมลคณลกษณะของโครงการ ชอ และรายละเอยด
ตรวจสอบรปแบบการจดเกบขอมลเพอการน ามาใชในอนาคต
ตรวจสอบความสมเหตสมผลชอคณลกษณะของขอมล
ตรวจสอบปฏกรยาตอบสนองของขอมลคณลกษณะ
ตรวจสอบความสมพนธของคาในขอมลคณลกษณะวามทศทางเดยว
QA/QC การออกแบบ การไดมาของขอมล
ค าอธบายขอมลหลก
การจดระเบยบขอมล
ตรวจสอบความถกตองของการบนทกขอมล
ค าอธบายขอมลหลกไดรบการแสดง
ค าอธบายขอมลหลกไดรบการจดเรยง
พจนานกรมขอมลไดรบการจดเรยง
ตรวจสอบความมนคงของขอมล
ตรวจสอบความสมบรณของขอมลและค าอธบายขอมล
Source: Brunt (2000)
(1) การควบคมคณภาพขอมล (GIS Data Quality Control)
การควบคมคณภาพขอมลม 2 ขนตอน (Hohl, 1998). ขนตอนแรกตรวจสอบโดยอาศยซอฟแวรแปลงขอมล เทานนไมพอควรตรวจสอบความสมพนธระหวางขอมลเชงคณลกษณะ ยกตวอยาง ขอมลรหสขอบเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา “7038” (ตวอกษร) แตบนทก “7038” เปนตวเลขผลลพธทไดจะเกดขอผดพลาด ขนตอนตรวจสอบดวยตนเอง ยกตวอยาง วตถทเลอกตองตรงกบขอมลเชงคณลกษณะทเลอก การควบคมคณภาพขอมลมรายละเอยดดงตอไปน
ความถกตองของขอมล (ทตงและขอมลเชงคณลกษณะ) มรายละเอยดดงตอไปน
ตรวจสอบดวยสายตา
เปรยบเทยบขอมลเชงคณลกษณะกบขอมลมาตราสวนอน
ตรวจสอบขอมลอยางอสระ
ความถกตองของทอพอลอย
รปปดสมบรณหรอไม
พนทวางระหวางรปปด
เสนซ า
ทางเชอม
ตวอกษร
รปปดกบขอมลเชงคณลกษณะ
ความสมบรณของขอมล
ค านวณตนทนในการจดเกบขอมลประกอบความสมบรณ
ความถกตองของหมดหลกฐานทางราบ
ขอมลวางอยบนหมดหลกฐานทางราบเดยวกนหรอไม
(2) การประกนคณภาพขอมล (GIS Data Assurance)
การประกนคณภาพเปนการควบคมครงสดทายกอนน าขอมลงสฐานขอมลมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา มขนตอนการควบคมคณภาพขอมล 2 ขนตอนเชนเดยวกนคอขนตอนอาศยซอฟแวรและขนตอนตรวจสอบดวยตนเอง โดยการสมตรวจ
ในทางอดมคตขอมลทงหมดตองมความถกตอง 100% แตอยางไรกตามไมโปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตรใดจะตรวจสอบความถกตองไดสมบรณ 100% Hohl (1998) แนะน าหลกการหลกเลยงความผดพลาดกอนน าเขาขอมลสฐานขอมล
หลกเลยงการท าซ า
แบงความรบผดชอบคณะท างานใหเรยบรอย
รบฟงความคดเหนจากคณะท างาน
ตองตรวจสอบขอมลสม าเสมอ 3.3.3.4 มาตรฐานคณภาพขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรในประเทศไทย
มาตรฐานคณภาพขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรในประเทศไทยแบงเปน 3 ระดบ จลภาค มหภาค และระดบกลมผใชงาน จลภาค เนนความถกตองของทตง ขอมลเชงคณลกษณะ ทอพอลอย และรายละเอยด
1) จลภาค (1) ความถกตองของทตง (Position Accuracy)
ความถกตองของทตง มระดบความนาเชอถออยท 80% 85% 90% และ 95% ผานสตรดงตอไปน
ความถกตองของทตง = (คาความสง (Z value) * คาเบยงเบนมาตรฐาน (SD) + คาความคลาดเคลอนเฉลย (mean distance error)
ตวอยางเชน ถาความคลาดเคลอนเฉลย = 1.46 เมตร คาเบยงเบนมาตรฐานอยท 0.36 เมตร คาความถกตองของทตงจะเปนดงตารางท
ตารางท 3. 3 ความถกตองของทตง
ระดบความนาเชอถอ คาความสง คาค านวณ คาความถกตองของทตง(เมตร)
80% 0.84 (0.84+0.36)+1.76 1.76
85% 1.045 (1.045+0.36)+1.84 1.84
90% 1.28 (1.28+0.36)+1.28 1.92
95% 1.645 (1.645+0.36)+2.05 2.05
ในทางกลบกนความถกตองของทตงสามารถหาไดจาก Root Mean Square (RMS) และ มาตราสวน ดงตาราง
ตารางท 3. 4 ความถกตองของทตง 2
มาตราสวน RMS (เมตร)
1:1000 0.25
1:5000 1.25
1:10000 2.5
1:50000 12.5
1:100000 25
มาตราสวน RMS (เมตร)
1:250000 62.5
1:500000 125
1:1000000 250
(2) ความถกตองขอมลคณลกษณะ (Attribute Accuracy)
ความถกตองขอมลคณลกษณะจ าแนกโดยอาศยตาราง ความถกตองของขอมลคณลกษณะสามารถจ าแนกดงตาราง
ตารางท 3. 5 ตารางความถกตองขอมลคณลกษณะ
Mapping Accuracy Level
>95% Excellent
85-95% Good
80-85% Average
70-80% Fair
<70% Need Improvement
แหลงทมา: Loxley Intergraph (1995)
(3) ความสอดคลองตรรกะ (Logical Consistency)
ความสอดคลองของตรรกะมวธตรวจสอบ 2 รปแบบ ตรวจสอบคาทยอมรบได ตวอยางเชนการตรวจสอบ คาทยอมรบไดคอจงหวดของประเทศไทยควรเทากบ 77 จงหวด
(4) ตรวจสอบทอพอลอย (Topological Test)
ตรวจสอบขอมลเชงพนทยกตวอยางเชน เสนทกเสนทผานจดควรม Node ทอพอลอยระหวางจด เสน รปปด ตองถกตอง ขอมลทเปนเกาะตองออกจากแผนดน
(5) รายละเอยดและการแยกแยะ (Resolution & Detection)
รายละเอยดเกยวของกบขอมลและมาตราสวนของแผนท สวนการแยกแยะวตถใชกรณแยกวตถ 2 ชนทอยใกลกนในมาตราสวนแผนททใหญทสด รายละเอยดและการแยกแยะสามารถอางองไดจากตารางตอไปน
ตารางท 3. 6 ตารางรายละเอยดและการแยกแยะ
มาตราสวน รายละเอยด (เมตร) การแยกแยะวตถ
1:10000 5 10
1:50000 25 50
1:100000 50 100
1:250000 125 250
1:500000 250 500
1:1000000 500 1000
2) ขอมลระดบมหภาค และขอมลระดบผใชงาน
ขอมลระดบดงกลาวขนอยกบความสมบรณ เวลา และพนเพของขอมล ความสมบรณสามารถอธบายไดจากคณภาพของงาน การจ าแนกทเหมาะสม และการตรวจ เวลาอธบายไดจากการปรบปรงทเหมาะสมทนตอเวลา และสดทายพนเพของขอมลอธบายไดจากแหลงทมาของขอมล
ตนทนและคณภาพของขอมลขนอยความสามารถของผใชงาน หากผใชงานมพนฐานคณภาพของขอมลอยในระดบสง หากผใชงานไมมพนฐานตองมการอบรมขนพนฐาน
3.3.3.5 ค าอธบายขอมลหลก
ค าอธบายขอมลขอมลหลก คอ “ขอมลของขอมล” อธบายถง สถานทตง ทมาของขอมล สารบญ คณภาพ เงอนไขของขอมล เพองายตอการดแลในอนาคต
1) รายละเอยดค าอธบายขอมลหลก (1) รายละเอยดขอมลเกยวกบการเกบขอมล การรวบรวม และ
การวเคราะหขอมล รายละเอยดเหลานมผลตอการวเคราะหของผใชงาน
(2) รายละเอยดเกยวกบความแมนย าของขอมล (3) รายละเอยดเกยวกบมาตราสวน นามสกลไฟล การบบอด
และระบบไฟล (4) ความเหมาะสมของรายละเอยดขอมล ขอบเขตทแสดงผลไดด
ซงเหลานเปนตวบงชในการแสดงผลและสบคนขอมล 2) ค าอธบายขอมลหลกส าหรบฐานขอมลมหาวทยาลยราชภฏสวนสนน
ทา (1) ค าอธบายขอมลเกยวกบองคกร
ตารางท 3. 7 ค าอธบายขอมลเกยวกบองคกร
Field Description Example Mandatory Institution Name Official name of the institute Suansunandha Rajabhat
University Type A short term describing
the institute type University
Location List of geographical areas/regions of main focus
Developing countries Asia > South East Asia > Thailand
City City location of the Institute
Bangkok
Country Country location of the Institute
Thailand
Field Description Example Optional Acronym Short name of the institute SSRU Address Address clarification(street) 1 U-Thong Nok RoadWachira State of Province State or province of the institute Dusit Postal Code Postal code of the 10300
Institution Fax Fax number of the
institute
Email Full electronic mail address to the institute
URL Full electronic address of WWW home page
http://www.ssru.ac.th/
Keyword List of general keywords Geodatabase, Public Information, Geographic Information /systems
Contact Phone Telephone No. of the
contact person 02-160-1111
Contact email Full electronic mail
address to reach the [email protected]
(2) ค าอธบายตวอยางการตงคาขอมล
ตารางท 3. 8 ค าอธบายตวอยางการตงคาขอมล
Field Description Example
Mandatory
Dataset ID Unique identifier of the Institution
Dataset Name Official name of the institute
Theme A short term describing
the institute type
Institution Name List of geographical
areas/regions of main focus
Access City location of the
institute
Public
Contact City City location of the institute Bangkok
Contact Country Last name of primary
contact person for the
institute
Thailand
Contract Telephone Any information not
contained in other field
02-160-1111
Location List of geographical areas/regions of the focus of the dataset
Summary
(freeform text)
Any information not
contained in other field
Optional
Keyword List of general keywords
Start Date The beginning date for a
temporal dataset
2012-08-31
End Date The ending for a temporal dataset
2012-11-31
Contact Address Address clarification
(street address, etc)
1 U-Thong Nok RoadWachira
Contact PostalCode Postal code of the
institute
10300
Contact Fax Full fax No. to reach the
technical contact person
Contact Email Full electronic mail address to reach the technical contact person
Minimum Latitude The southernmost latitude point covered, in decimal degree
MaximumLatitude The northernmost latitude point covered, in decimal degree
MinimumLongitude The westernmost longitude point covered, in decimal degree
Field Description Example
MaximumLongitude The easternmost longitude point covered, in decimal degree
(3) ค าอธบายตวอยางการตงคาสมาชกขอมล
ตารางท 3. 9 การตงคาสมาชกขอมล
Field Description Example
Vector Member
Name The name given to the data
Member being described.
SSRU-Roads
Source Map Name Name of the source map from Survay
which
Source of Map Scale This is the scale of the source
map, entered as a single
integer
4000
Source of Map Date This is the publication date of
the source map from which the data file was digitized or derived
Projection This is the projection in which
the data file is held
Projected
Projection description This is the description or the
type of the projection in which
a data file is Held
Projection measurement This is the system of
measurement used for the
coordinates of a data file
Meters
Feature Type This is the type of vector
feature associated with a data
file
Line
Summary Any relevant information not
contained in other fields
Raster Member
Name The name given to the data
Member being described.
Source Map Name Name of the source map from
which
Theos
Source of Map Scale This is the scale of the source
map, entered as a single
integer
Source of Map Date This is the publication date of
the source map from which the data file was digitized or derived
Projection This is the projection in which
the data file is held
Projection description This is the description or the
type of the projection in which
a data file is Held
Projection measurement This is the system of
measurement used for the
coordinates of a data file
Field Description Example
Resolution This is the pixel size or spatial
resolution for the data file, in
meters
Number of Row This is the number of rows,
records or horizontal elements
for a data file
Number of Column This is the number of columns, fields or vertical elements for a data file
Bits This is the number of bits per
pixel for the data file
Summary Any relevant information not
contained in other field
3.3.3.5 ขนตอนการปรบปรงและบ ารงรกษาขอมล
ขนตอนการปรบปรงเปนมากกวากวาการแกไข การปรบปรงขอมลรวมถงการส ารองใหมและการสรางขอมลใหม โดยทวไปมการปรบปรงขอมลภายใน 1-10 ป โดยทวไปปรบปรงขอมลระหวาง 5-10 ป โดยทวไป การบ ารงรกษาและแนวคดเกยวกบการบ ารงรกษาขอมลมขนตอนดงตอไปน
ขนตอนการปรบปรงขอมล
แผนภมท 3. 2 ขนตอนการปรบปรงขอมล
เรมตนปรบปรงขอมล สรางฐานขอมลและ
ขอมลเชงคณลกษณะ
บนทกขอมลตนฉบบ
เรมปรบปรงขอมล
การปรบเปลยนถกตอง
สนสดการปรบเปลยน
ยกเลกการปรบปรง
ขอมล
ก ขอมลตนฉบบ
บทท 4 ผลของการวจย (Results)
4.1 ผลของการรวบรวมและจดระเบยบขอมล จากการตรวจสอบขอมล สามารถจดระเบยบขอมลเชงพนทภายในเขตมหาวทยาลยราชภฏ
สวนสนนทา 13 ชนขอมล และมรายละเอยดขอมลเชงคณลกษณะ นอกจากนผจดท าไดจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร ใน 3 มต โดยเรมจากขอมลทดในระดบ 2 มต เชนความสงของอาคาร จ านวนชน ความสงและแปลนอาคารแตละชน เปนตน
ขอมล 18 ขอมลถกก าหนดใหมองคประกอบเชงพนทใหเปน จด (point) เสน (line) รปปด (polygon) อยางใดอยางหนงภายใน 1 ชนขอมล นอกจากนยงมองคประกอบเชงพนทในรปแบบภาพ (raster) ดงตาราง
ตารางท 4. 1 ขอมลเชงพนทภายในเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ชนดขอมล ชนขอมล ประเภทขอมลเชงพนท ขอมลเชงคณลกษณะ
สาธารณปโภค
เสาไฟฟาสองสวาง Lamp
ปายสญญาณจราจร Sign
ทตงถงขยะ Bin
ประต Gate
ทางเดนเทา WalkingPath
ถนนหลก Roads Line Road Type,
Road Surface
อาคาร Building
ทจอดรถ ParkingLot
การใชทดน LandUse
แหลงน าผวดน WaterBody
ขอบเขตมหาวทยาลย
เสนขอบเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา LineBoundary
ขอบเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา PolyBoundary
ภาพถายดาวเทยม
ภาพถายไทยโชต Theos Raster
4.2 พจนานกรมขอมล (Data dictionary) การออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรไดด าเนนการวธการศกษาขางตน
สามารถจดท าขอมลเชงพนทในพนทโครงการไดเปนขอมลจด * ชนขอมล เสน * ชนขอมล และรปปด * ชนขอมลและอธบายถงโครงสรางส าหรบตารางขอมล ตลอดจนความสมพนธระหวางกนของชนขอมลเชงพนท
4.2.1 ฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ผลการพฒนาฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรของ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จดท าได
13 ชนขอมล เปนดจทลในรปแบบ Geodatabase เพอใหแสดงภาพใหเหนอยางชดเจน จงไดแยกแสดงเปนกลมของชนขอมลดงแผนภม
ขอมลเชงพนทในเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
แผนภมท 4. 1 ขอมลเชงพนทในเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร
สาธารณปโภค
เสาไฟฟาสองสวาง
ปายสญญาณจราจร
ทตงถงขยะ
ประต
ทางเดนเทา
ถนนหลก
อาคาร
ทจอดรถ
แหลงน าผวดน
การใชทดน
ขอบเขต
เสนขอบเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ขอบเขตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ภาพถายดาวเทยม ภาพถายไทยโชต
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** ถนน
ชอชนขอมล *** Roads
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\ROADS
File:Line
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
ตวอยางพจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
4.2.2 ตารางขอมลคณลกษณะ ตารางขอมลคณลกษณะ จดท าฐานขอมลในรปของ .mdb ของ Microsoft Access ซง
สามารถเรยกด สบคนและคนคนไดเหมอนซอฟทแวร DBMS (database Management System) เพอความเปนระเบยบ ความเปนสากล สะดวกในการปรบปรงแกไขและสบคน โดยขอมลคณลกษณะดงกลาวเชอมกบขอมลเชงพนทแตละชนขอมล โดยอาศย ObjectID ภายในขอมลเชงพนท ขอมลคณลกษณะดงกลาวอาจเชอมตอกนแบบพลวตร (dynamic link) ขามตาราง หรออาจเชอมตอแบบรวมเปนตารางเดยวกน (join) หรออาจเกบขอมลคณลกษณะไวในตารางเดยวกน
4.3 การใชงานฐานขอมลสารสนเทศภมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ซอฟแวร ArcGIS 10 และ Quantum GIS ไดรบการพจารณาใชเปนตวพฒนาระบบ
ฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตร
4.3.1 การเรยกใชงานขอมล ขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรดงกลาวถกจดเกบในรปแบบ Geodatabase สามารถ
น าเขาขอมลแบบซอนทบ (Overlay) ระบ (Identify) สามารถสบคน (Find) สบคนแบบมเงอนไง (Query) เรยกดภาพทฝงไวในขอมลเชงพนท
ตวอยางการระบขอมลเชงพนทถนนภายในนมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทามคณลกษณะอยางไร สามารถระบ(Identify) ชนขอมลเชงพนทเพอแสดงคณลกษณะของขอมลของชนขอมลเชงพนท นอกจากนยงสามารถสบคน (Find) ชนขอมลเชงพนททเราตองการหรอสบคนขอมลเชงพนทแบบมเงอนไขเพอกรองขอมลเชงพนททเราตองการ
นอกจากตวอยางการเรยกใชขอมลทไดกลาวถงแลว การประยกตใชงานฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา สามารถวเคราะห ค านวณหาระยะทางจากจดหนงไปสอกจดหนง สามารถเพมขอมลเชงคณลกษณะโดยการเพมสดมภ (Field) ตามทตองการปรบปรงแกไขเพอการใชงานเฉพาะดาน นอกจากนยงสามารถวเคราะหขอมลเชงพนทในรปแบบตางๆ เชนค านวณหาขนาดพนท ความยาวถนน และยงสามารถวเคราะหขอมลเชงพนทในระดบสง เชนค านวณหาระยะกนชนจากอาคาร ระยะแสงสวางจากโคมไฟ เปนตน การวเคราะหเหลานสามารถสนบสนนการตดสนใจการท างานใหกบมหาวทยาลย
การประยกตใชงานฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาสามารถน ามาใชจดท าแผนทของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาอยางเปนระบบมความถกตองของมาตราสวน สามารถน าไปใชอางองส าหรบกระบวนการท างานดานอน
4.3.2 การแสดงขอมล 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาทไดจากการส ารวจ
ทประมวลผลดวยโปรแกรม ArcGIS ผวจยไดสงออก (Export) ขอมลต าแหนงอาคารไปยงโปรแกรม Google Sketup ดวยนามสกล Collada ขอมลดงกลาวยงคงมความถกตองเชงต าแหนงพกดบนพนโลกเพอท าการสรางขอมล 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
แผนภมท 4. 2 ขนตอนการแสดงขอมล 3 มตของอาคารในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
จากการจ าลอง 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ท าใหสามารถสรางความเขาใจเกยวกบขอมลกายภาพดวยสอจากภาพทเขาใจงาย เหมาะส าหรบการน าไปใชเปนสอประกอบการตดสนใจในการวางแผนงานดานตางๆของมหาวทยาลย อาทเชน การจดการวางแผนการใชประโยชนทดน โครงขายคมนาคม ปรบปรงภมทศน โครงสรางพนฐานอนๆ ตลอดจนการวางแผนการประหยดพลงงานในอนาคต
SketUp8 skp
Collada
ArcGIS10 Multipatch
Collada
บทท 5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ
5.1 สรปผลการศกษา วตถประสงคของโครงการวจยการจดการฐานขอมลเชงพนท โดยการประยกตใชระบบ
สารสนเทศภมศาสตร ในมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา คอจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
การจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดจดท าเปนขนตอนโดยเรมจากผวจยท าการรวบรวมขอมลเดมและส ารวจขอมลเชงพนทภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา จากนนออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรโดยยดหลกผใชงานสามารถจดการฐานขอมลโดยงายและเขาถงไดอยางรวดเรว นอกจากนการออกแบบฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรยงค านงถงการน าไปใชประโยชน มาตราสวนการจดท าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรครงนอยทระดบ 1: 4000
การสรางฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรอาศยวธการสรางทหลากหลาย อาทเชน การส ารวจขอมลภาคสนามโดยอาศยเครองก าหนดต าแหนงพกดบนพนโลก (Global Positioning System) การเขยนพกด (Digitizing) การกราดแผนท (Scanning) การรบรระยะไกล (Remote Sensing) เปนตน จากนนท าฐานขอมลทไดมาเขาระบบประกนคณภาพขอมลและตรวจสอบคณภาพขอมล กอนจะบรรจขอมลลงสฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรในรปแบบ Geodatabase
โดยฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรและการแสดงผลขอมล 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เปนประโยชนตอการวางแผนโครงสรางพนฐาน เชน การพจารณาก าหนดการวางระบบไฟฟาและระบบประปาเพมเตม การวางแผนการใชประโยชนทดน ตลอดจนการปรบปรงภมทศนมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ฐานขอมลไดรบการออกแบบจ าลองสภาพจรงบนพนโลกใหอยในรปแบบดจทล โดยแยกเปนชนขอมล ครอบคลมโครงสรางพนฐานของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา โดยฐานขอมลดงกลาวสามารถซอนทบ ระบ สบคน สบคนแบบมเงอนไข ไดอยางถกตองและมประสทธภาพและสามารถน ามาใชปรบปรงขอมลไดในอนาคต
การแสดงขอมล 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาราชภฏสวนสนนทาสามารถเกบรายละเอยดตวอาคารไดในระดบหนงสามารถ อกทงยงสามารถซอนทบลงบนขอมลอนเพอประกอบการวเคราะหไดเชน ขอมลการใชประโยชนทดน โครงขายคมนาคม เปนตน
โดยฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรและการแสดงผลขอมล 3 มตของอาคารภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เปนประโยชนตอการวางแผนโครงสรางพนฐาน เชน การพจารณาก าหนดการวางระบบไฟฟาและระบบประปาเพมเตม การวางแผนการใชประโยชนทดน ตลอดจนการปรบปรงภมทศนมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
5.2 ขอเสนอแนะ ขอจ ากดในดานความแมนย าเชงต าแหนงของชนขอมลเชงพนททไดจากโครงการเปนการ
ปรบแกเชงเรขาคณตส าหรบพนทระดบกวาง เปนการปรบแกโดยปรยาย(Default) จากดาวเทยมโดยตรง หากค านงถงการใชงานในระดบเฉพาะทตองการ จ าเปนตองปรบแกเชงเรขาคณตใหมดวยการใชจดอางองเชงพนท (Ground Control Point) ในทสงขน เชนหมดระดบอางองของกรมแผนททหาร
ขนตอนการเกบขอมลและการใชงานมความซบซอน ผใชงานจ าเปนตองมทกษะและประสบการณ มฉะนนจะมผลกระทบตอการปรบปรงฐานขอมลในอนาคต
การแสดงผลขอมลในรปแบบ 3 มต ใชทรพยากรของเครองคอมพวเตอรมากจงจ าเปนตองมคอมพวเตอรประสทธภาพสงส าหรบการแสดงผลขอมลในรปแบบ 3 มต
5.3 ขอเสนอแนะส าหรบโครงการวจยชนตอไป สามารถน าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรทไดตอยอดวเคราะหขอมลเชงพนทลกษณะ
อนภายในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เชน คนหาพนทเสยงโรคระบบทางเดนหายใจ คนหาพนทเหมาะสมส าหรบการวางโครงสรางพนฐานภายในมหาวทยาลย เปนตน
สามารถน าฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรพฒนาสระบบสารสนเทศภมศาสตรทางอนเตอรเนต เพอประชาสมพนธและเพมกลมผใชงานขอมลมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ภาคผนวก ก
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** เสาไฟฟาสองสวาง
ชอชนขอมล *** Lamp
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\Lamp
File:Point
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** ปายสญญาณจราจร
ชอชนขอมล *** Sign
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\Sign
File:Point
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** ประต
ชอชนขอมล *** Gate
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\Gate
File:Point
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** ทตงถงขยะ
ชอชนขอมล *** Bin
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\Bin
File:Point
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** ทางเดนเทา
ชอชนขอมล *** WalkingPath
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\WalkingPath
File:Line
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** ถนน
ชอชนขอมล *** Roads
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\ROADS
File:Line
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** อาคาร
ชอชนขอมล *** Building
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\Building
File:Polygon
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** ทจอดรถ
ชอชนขอมล *** ParkingLot
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\ParkingLot
File:Polygon
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** การใชทดน
ชอชนขอมล *** LandUse
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\LandUse
File:Polygon
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –สาธารณปโภค
ชนขอมล *** แหลงน าผวดน
ชอชนขอมล *** WaterBody
ขอมลเชงเทคนค
Path: INFRA\WaterBody
File:Polygon
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –ขอบเขคมหาวทยาลย
ชนขอมล *** เสนขอบเขคมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ชอชนขอมล *** LineBoundary
ขอมลเชงเทคนค
Path: BOUNDARY\ LineBoundary
File:Line
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –ขอบเขคมหาวทยาลย
ชนขอมล *** ขอบเขคมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
ชอชนขอมล *** PolyBoundary
ขอมลเชงเทคนค
Path: BOUNDARY\ PolyBoundary
File:Polygon
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ประเภทชนขอมล * –ภาพถายดาวเทยม
ชนขอมล *** ภาพถายไทยโชต
ชอชนขอมล *** Theos
ขอมลเชงเทคนค
Path: Image\Theos
File:Raster
ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road ID Unique Identification Code of Road ROAD_ID Length Length in meter LENGTH Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Surface Code Unique Identification Code of Surface
Type ROAD_SUR
Tabular Data: INFRA\ROADS File:R_TYPE ชอคอมลมภ ราละเอยด (ขอมลเชงคณลกษณะ) รหส ประเภทขอมล แผนผง Road Type Code Unique Identification Code of Road Type ROAD_TYPE Road Type Description of road type code as follows
Primary = 1 Non Primary = 2
TYPE_NAME
พจนานกรมฐานขอมลระบบสารสนเทศภมศาสตรประเภทถนน
Roads
(Line)
Road Type
Road Surface
Roads Type (R_TYPE)
Road Type
รายละเอยด
Roads Surface (R_SURFACE)
Road Surface
รายละเอยด One to One
Many to
One
ภาคผนวก ข
ประวตผเขยน นายมรกต วรชยรงเรอง เกดวนท 10 ตลาคม พ.ศ. 2528 ทกรงเทพมหานคร ส าเรจ
การศกษาระดบปรญญาตร หลกสตรอกษรศาสตรบณฑต สาขาภมศาสตร จากภาควชาภมศาสตร คณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2550 ส าเรจการศกษาระดบปรญญาโท หลกสตรการวางแผนภาคเมองมหาบณฑต ภาควชาการวางแผนภาคและเมอง คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ปการศกษา 2553 ปจจบนด ารงต าแหนงอาจารยประจ าสาขาวชาภมศาสตรและภมสารสนเทศ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา