บทท 1

บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

การจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) เปนการพฒนาการของระบบการบรหารงานภาครฐอนเนองมาจากหลกการบรหารงานแบบเดมนนไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนไดเพยงพอรวมทงยงขาดประสทธภาพในการจดการเพอใหเกดความคมคาทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะอยางยงการทภาครฐจะตองท าหนาทแขงขนกบกระแสโลกาภวตน จงเปนการไมเพยงพอส าหรบการบรหารภาครฐทใชระบบและวธการบรหารจดการแบบเดมทงหมด เพราะถาหากท าเชนนน จะท าใหขนาดของการบรหารจะตองใหญขนอย างมาก เนองจากตองตอบสนองความจ าเปนของสงคมในประเทศมากขนและตองแขงขนกบตางประเทศในทกๆ ดาน ตามภาวะกระแสโลกาภวฒนของภาวะ Postmodernism ดวย อกทงตองการสรางองคการหรอหนวยงานใหมการขบเคลอนดวยพนธกจ มการกระจายอ านาจ มลกษณะทยดหยน มการเชอมโยงเครอขายระหวางองคการหรอหนวยงานตางๆ เขาดวยกน เปนตน (หควณ ชเพญ, 2555, หนา 1)

ในขณะเดยวกนไดใหความส าคญโดยยดประชาชนเปนศนยกลางของการด าเนนงาน คอเพอตองการสรางความพงพอใจแกประชาชนในรปของการบรการสาธารณะทภาครฐไดจดท าขน ซงการยดประชาชนเปนศนยกลาง หรอเปนเปาหมายของการด าเนนงาน คอเปาหมายของบานเมอง (State Focus) (พงศโพยม วาศภต, 2550, หนา 14) ซงเหตทจะตองน าเอาการจดการภาครฐแนวใหมมาเปนแนวทางประยกตใชเพราะววฒนาการของมนษยชาตไดด าเนนไปอยางไมหยดยงตงแตโบราณจนถงปจจบน มนษยรวมกนอยเปนหมเปนเหลา บางแหงกรวมกนเขาเปนชมชนตงแตขนาดเลกไปจนถงชมชนขนาดใหญ เปนหมบาน เปนเมอง และเปนประเทศ ซงการรวมเพอใหรวมกนอยรอดนจ าตองมขนบธรรมเนยมประเพณ ระเบยบแบบแผนและกฎเกณฑ เปนเครองก ากบความประพฤตและการปฏบตตนของสมาชกแหงสงคมนนๆ กบตองมเจาหนาทมสถานบนและองคการตางๆทมการบรหารจดการ (Administration/Management) เพอด าเนนการใหเกดความเรยบรอยอ านวยประโยชนสขแกมวลสมาชก ปจจบนกลมประชาชนทรวมตวกนเปนองคการตางๆไดขยายตวเตบโตและมจ านวนมากขนผลทตามมาคอความสลบซบซอนในรปแบบขององคการและการบรหารจดการจงมมากขนเปนเงาตามตว ทงนเพอสนองความตองการของประชาชนทไดทวขนอยางรวดเรว และเปนทประจกษวาในสงคมปจจบนความตองการของประชาชนนนนอกจากจะมมากมายแลว ยงเรยกรองใหรฐเอออ านวยชวยเหลอในรปรฐสวสดการอยางไมเคยปรากฏมาแตกอนดวย (สมพงศ เกษมสน, 2513, หนา 22-23)

2

อกทงสมยปจจบนเปนโลกทไรพรมแดน ยอมเหนถงสงคมมนษยทขยายเปนวงกวางมากขน เชอมโยงถงกนเปนหนงเดยวแผขยายเปนวงกวางทวถงกนทงโลกดวยเทคโนโลยททนสมย ทเรยกวา กระแสโลกาภวตน (Globalization) ซงท าใหประเทศตางๆ ตองมมรรควธการบรหารจดการทเผชญกบสถานการณเชงแขงขนทางเศรษฐกจทรนแรงมากขน ท าใหเหนวาการเปลยนแปลงของสรรพสงรวมทงสงคมโลก เปนสภาวะทางธรรมชาตทเกดขนอยางตอเนองและปจจบนมอตราเรงของการเปลยนแปลงทเรวมากขน ดงจะเหนไดจากการทชวงเวลาของการเปลยนผานจากสงคมบรรพกาลเขาสสงคมเกษตรกรรมทใชเวลานานนบเปนพนป ในขณะทการเปลยนผานจากสงคมเกษตรกรรมเขาสสงคมอตสาหกรรมใชเวลาลดลงเหลอประมาณ 300 ป และการเปลยนจากสงคมอตสาหกรรมเปนสงคมบรการหรอสงคมสารสนเทศ (Information Society) ทเกดขนในชวงปจจบน (1990s) กยงใชระยะเวลาลดนอยลงเหลอเพยงประมาณ 200 ป โดยทการเปลยนแปลงยคสมยของสงคมโลกทกลาวมาขางตน ท าใหการบรหารจดการตองเผชญกบสถานการณทหลากหลาย ทาทาย และเปลยนแปลงไปจากเดมมาก (เสนาะ ตเยาว, 2546, หนา 1) ดวยเหตนจงตองน าเอาหลกการจดการภาครฐแนวใหม (New Public Management) มาประยกตเพมเตมเขากบหลกการบรหารงานแบบเดม (Traditional Management) ส าหรบแนวคดเรองการจดการภาครฐแนวใหมน อนทเปนจรงแลวไมใชเปนเรองใหมทงหมดในการบรหารจดการเพอแกปญหาการเมองเศรษฐกจและสงคม แตเปนเพยงการน าเทคนคการบรหารจดการในรายละเอยดบางประการมาประยกตเพมเตมเขากบหลกการบรหารงานแบบเดมเปนสวนมาก ซงหลกการบรหารจดการแบบเดมนเกดผลจากแนวคดของนกคดทางรฐประศาสนศาสตรในประเทศตะวนตกและอเมรกามาแลว และตอมาประเทศก าลงพฒนาไดน ามาเปนแนวทางการบรหารอยางตอเนอง ซงโดยหลกแลวการบรหารแบบดงเดมมขอดและหลกเกณฑการควบคมตลอดจนก ากบการบรหารใหเกดประโยชนและมความเปนธรรมตอสงคมอยแลวคอนขางมาก ดงจะเหนไดจากการทไดมการศกษาวเคราะหตลอดจนอธบายแนวคดการบรหารแบบเดมอยางตอเนองตลอดมา และแมวาไดมการคนพบขอบกพรองหรอจดออนของระบบดงกลาวไมนอยแตเนองจากสภาพแวดลอมของสงคมยงคงไดรบประโยชนจากระบบบรหารดงกลาว จงมไดมการแกไขหรอยกเลกโครงสรางแบบเดมออกไปทงหมด เนองจากหลกการบรหารจดการแบบวทยาศาสตรของนกทฤษฎ เชน เฮนร ฟาโยล (Henry Fayol, 1841-1925) และเฟรดเดอรค เทเลอร (Frederick Taylor, 1856-1915) ซงไดรบการยอมรบตลอดมาเปนเวลานานทงในการบรหารภาครฐและธรกจกยงคงไมมทฤษฎใดทมาลบลางหรอประยกตใชไดมากกวา อยางไรกตามดวยเหตททฤษฎดงกลาว ไดเกดขนมาทามกลางองคการและสงคมทยงไมสลบซบซอน ยงไมมการแขงขนและการใชเทคโนโลยใหมๆ อยางเชนปจจบน จงไดท าใหแนวความคดของหลกการบรหารจดการแบบวทยาศาสตรดงกลาวนนไมเพยงพอ แมวาจะไดมการด าเนนการอยางเครงครดเพยงใดกตาม ดวยเหตน แนวการบรหารจดการภาค รฐใหม (New Public Management) จงไดถกคดขนจาก

3

หลายๆ ฝาย เพอชวยแกปญหาการบรหารจดการทยงขาดประสทธภาพตามการบรหารแบบดงเดม (หควณ ชเพญ, 2555, หนา 1)

จากการทการบรหารแบบดงเดมทยงขาดประสทธภาพนนท าใหองคการภาครฐสมยใหมซงมกระบวนการบรหารครบถวนสมบรณแลวหนมาใหความส าคญตอการบรหารจดการภาครฐแนวใหม โดยเฉพาะอยางยงการน าแนวคด เทคนค และวธการบรหารจดการแบบเอกชนมาประยกตใชกบการบรหารภาครฐมากขน เนองจากปจจบนทศทางแนวโนมของภารกจภาครฐ และองคการภาครฐ ทสวนใหญมงเนนไปในเรองของการสงมอบสนคาหรอการบรการแกประชาชน ดงนนการน าแนวคดเปนตนดงกลาวมาเปนแนวทางประยกตใชกบการบรหารจดการการบรการสาธารณะยอมสงผลประโยชนโดยตรงหรอโดยออมตอการด าเนนชวตประชาชนผรบบรการ (เทพศกด บณยรตพนธ, 2554, หนา 15-6) เพราะวาการด าเนนชวตประจ าวนของคนเรา ลวนมสวนเกยวของกบการบรการอยางใดอยางหนงแทบทงสน อกทงมนษยในสงคมไมไดอยคนเดยวจงมความจ าเปนตองพงพาอาศยคนอนในสงคมดวย ซงปจจบนแนวคดการบรการไดเขามามบทบาทส าคญตอชวตประจ าวนของคนเราอยางไมอาจหลกเลยงได อกทงรปแบบการด าเนนชวตและความตองการของคนไดเปลยนแปลงไปตามสภาพความเปนอย ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว จงท าใหเกดความตองการความเปนอยทดขนตองการความสะดวกสบายมากขนตลอดจนตองการบรการทรวดเรวและงายขนสงเหลานเกยวพนกบเรององคประกอบและลกษณะของการบรการทหนวยงานหรอภาครฐจดหาหรอจดจดบรการรวมถงเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามาด าเนนการทอาจเหมอนกนหรอแตกตางกนกได (รงสรรค ประเสรฐศร, 2554, หนวยท 7, หนา 6)

การจดหาหรอจดจดบรการเพออ านวยประโยชนแกประชาชนดงกลาว ทตองด าเนนการใหเปนการบรการสาธารณะ (Public Service) ในชวงแรกจงเปนภารกจทภาครฐเขามาจดท าซงจะเหนไดจากการบรการสาธารณะมลกษณะและความสมพนธระหวางรฐท จดบรการกบประชาชนผรบบรการไมสลบซบซอน อาทเชนรฐเปนผจดบรการสาธารณะทางดานความมนคงปลอดภย ใหแกประชาชนเปนหลก ซงตอมาการบรการสาธารณะทรฐจดกเพมมากขนเรอยๆ ตามความจ าเปนของความเจรญและความพรอมในพนท โดยการบรการสาธารณะทรฐจดท าหรอด าเนนการนนจะมทงบรการสาธารณะทประชาชนไดรบประโยชนโดยตรง เชน การโทรคมนาคม การขนสงมวลชน การรกษาพยาบาล การศกษา การไฟฟา การประปา การท าบตรประจ าตวประชาชน การบรการกระบวนการยตธรรม ฯลฯ และการบรการสาธารณะทประชาชนไดรบประโยชนโดยออม เชน การปองกนประเทศ การรกษาความสงบ ความมนคง การจดท าแผน การพฒนาบคลากรภาครฐ ฯลฯ สวนการสรางถนนหนทาง เสนทางสญจร ทางบก ทางน า ยงไมชดเจนนกวาประชาชนไดรบประโยชนโดยตรงหรอโดยออม เนองจากสวนใหญเปนไปเพอความสะดวกในการปกครองและตามความตองการของรฐมากกวาการค านงถงความตองการของประชาชนทวไป

4

หากวายอนหลงกลบไปมองประวตศาสตรส าหรบประเทศไทยนบไดวาการบรการสาธารณะมมาตงแตสมยสโขทย ซงในระยะแรกตงแตสมยสโขทยจนถงสมยรตนโกสนทรตอนตน การบรการสาธารณะเปนเรองเกยวกบการปกครอง เชน การปองกนประเทศจากผรกราน การรกษาความสงบเรยบรอย การปราบปรามโจรผราย การท านบ ารงศาสนา ประเพณและวฒนธรรม เปนตน ซงกลาวไดวาสวนใหญเปนบรการสาธารณะทประชาชนไดรบประโยชนโดยออม จนถงรชสมยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ รชกาลท 5 จงมการจดการบรการสาธารณะทสงผลประโยชนโดยตรงตอประชาชนผรบบรการ เชน การรถไฟ การไฟฟา การประปา เปนตน และจนถงปจจบนการบรการสาธารณะทรฐจดใหแกประชาชนทงในสวนทเกดประโยชนแกประชาชนโดยตรงและโดยออม มหลากหลายมาก และมหลายหนวยงานรวมกนรบผดชอบด าเนนการจดบรการ เนองจากการบรการสาธารณะเปนบรการทตองการใหประชาชนเปนผไดรบประโยชนซงอาจจะโดยตรงหรอโดยออมกได (วราภรณ รงเรองกลกจ, 2554, หนวยท 2, หนา 23-24)

จากการทมนษยมการอยรวมกนเปนกลมสงคมจงท าใหเกดภารกจหรอกจการบางประการทไมใชภารกจของปจเจกบคคลใดบคคลหนง แตเปนภารกจทจ าเปนตองมในสงคมเพอประโยชนของสาธารณชน (public) หรอคนทกคนทอยรวมกนในสงคมนน เชน การดแลความสงบเรยบรอยและความปลอดภยของสงคม การจดบรการสงสาธารณปโภคพนฐานททกคนจ าเปนตองใช ซงภารกจสวนรวมหรอสาธารณะกจเหลานมกไมมปจเจกบคคลใดดแลหรอด าเนนการ สงคมจงตองจดใหมโครงสรางทางสงคมโดยเฉพาะขนมาดแลและด าเนนการ เชน ระบบการเมอง (Political System) ระบบบรหารรฐกจ (Public Administration System) เปนตน สนคาหรอการบรการทมโครงสรางทางสงคมเหลานผลตและจดหาใหแกสาธารณชนจงถกเรยกวาการบรการสาธารณะ (Public Services) (สรพร เสยนสลาย, 2554, หนวยท 2, หนา 5)

ในสมยปจจบนการบรการสาธารณะถกยกขนมากลาวมากขน ในแงของการบรการทรฐเปนผจดท าหรอด าเนนการเพอจดบรการแกประชาชน นอกจากนยงไดกลาวกนอยางกวางขวางวาส าหรบการบรการบางอยางทภาครฐไมไดจดท าหรอด าเนนการเอง กควรทจะไดมอบอ านาจใหองคการปกครองสวนทองถน หรอเปดโอกาสใหภาคเอกชนจดท าหรอด าเนนการซงการบรการสาธารณะนนจะตองท าใหประชาชนอาจจะไดรบประโยชนโดยตรงหรอโดยออมกได และเปนการบรการทตองจดใหประชาชนทวไปไดรบประโยชนกนทกคน และถาจะใหเปนการบรการทจะเปนธรรมกบทกฝายจงตองปฏบตใหเปนไปตามกฎหมาย กฎ ระเบยบ หรอถามอบอ านาจใหองคการปกครองสวนทองถน หรอเปดโอกาสใหภาคเอกชนจดท าหรอด าเนนการกควรทจะออกเปนกฎหมายก าหนดไวใหชดเจน (หควณ ชเพญ, 2555, หนา 1-2)

ดงทไดกลาวมาบางแลววาเมอสงคมมนษยมการเปลยนแปลงมากขนกลายเปนสงคม เชงอนทรย (Organic Society) ทประกอบดวยสมาชกทความหลากหลายแตกตางกน และตองพงพาอาศยระหวางกนและกนมากขนเพอความอยรอดของตนและสงคมจงท าใหการบรการสาธารณะ

5

ตางๆพลอยมมากขนตามไปดวย ท าใหระบบการจดบรการมความซบซอนมากยงขน และท าใหงานบรการสาธารณะหลายอยางถกแปลงไปเปนการบรการของภาคเอกชนหรอกลายเปนกจการเชงพาณชยและเศรษฐกจ ซงกจการหรอการบรการทถอวาเปนการบรการททวไปแกประชาชนทกหมเหลานนจะตองมองคประกอบหลกทส าคญสองประการ คอ ประการทหนงตองเปนกจการทอยในความอ านวยการหรอการควบคมของฝายปกครอง หรอกลาวอกอยางหนงกคอ ตองเปนกจการทรฐหรอฝายปกครองตองจดหาใหแกประชาชนเพอสนองความตองการสวนรวมของประชาชน แตการจดหาฝายปกครองอาจใชวธการจดท าเองหรอกจกรรมบางอยางอาจตองใชเทคโนโลยในการจดท าสงใชเงนลงทนสง รฐหรอฝายปกครองไมมความพรอมทจะท าหรอรฐมเหตผลความจ าเปนอยางอนกอาจมอบใหบคคลอน ซงอาจเปนหนวยงานของรฐ หนวยงานเอกชน หรอองคการภาคประชาชนเปนผด าเนนการกได โดยรฐหรอฝายปกครองจะเปลยนมาเปนผควบคมมาตรฐานของบรการ ซงเปนการคอยควบคมความปลอดภยรวมทงควบคมคาบรการตางๆ เพอใหประชาชนไดรบประโยชนตอบแทนมากทสดกบทงเดอดรอนนอยทสด และประการทสองจะตองมวตถประสงคเพอสาธารณประโยชน รวมถงเพอตอบสนองความตองการสวนรวมของประชาชนสองประการ คอ ประการแรกทเปนความตองการจะมชวตอยอยางสขสบาย และประการทสองทเปนความตองการทจะอยอยางปลอดภย (นนทวฒน บรมานนท, 2543, หนา 143)

จากทน าเสนอมานท าใหทราบไดวาการบรการสาธารณะจะตองสามารถตอบสนองความตองการทงสองประการดงกลาวนได และรฐจะตองใหการบรการสาธารณะเพอประชาชนทกคนอยางเสมอภาคและเทาเทยมกน หรอเปดโอกาสใหภาคเอกชนทวไปเขามาจดบรการสาธารณะใหแกประชาชน เนองจากการบรการสาธารณะเปนกจการทอยในความอ านวยการหรอในความควบคมของฝายปกครอง ซงการเขามาจดบรการสาธารณะสวนมากจะเปนสวนของรฐวสาหกจ แตถาเปนขององคการภาคเอกชนจงตองผานกระบวนการอนญาตจากภาครฐ เพราะองคการเอกชนมกจะเขามาจดบรการสาธารณะในกจการเชงธรกจเพอหวงผลประโยชนในเชงก าไร โดยการอนญาตของรฐท าไดหลายวธ ไดแก หนงการท าสญญาจางเอกชนใหบรหารงาน ซงอาจเปนการบรหารงานบรการสาธารณะในเรองใดเรองหนงทงหมดหรอบรหารเฉพาะงาน เชน จางเอกชนใหมาท าความสะอาดสถานทราชการ สองการใหเอกชนเชาทรพยสนของรฐไปด าเนนการ สามการใหสมปทานแกเอกชนเหมอนในอดตกรณองคการโทรศพทแหงประเทศไทยใหสมปทานการด าเนนการขยายเครอขายโทรศพทเคลอนท และและการแปรรปรฐวสาหกจ เปนตน ซงสมยปจจบนนประชาชนจงไดรบบรการสาธารณะบางสวนจากองคการเอกชนอยบางแลว (สรพร เสยนสลาย, 2554, หนวยท 2, หนา 5-6,9)

จะเหนวาเมอกลาวถงการบรหารจดการงานบรการสาธารณะ จงไมไดหมายความถงเฉพาะการบรหารงานบรการสาธารณะในความรบผดชอบของสวนราชการแตเพยงฝายเดยว งานบรการสาธารณะมหนวยงานหลายหนวยงานเปนผรบผดชอบในการจดบรการ ดงนนการบรหารงาน

6

บรการสาธารณะจงหมายถงความรทางการบรหารทสามารถน าไปใชกบหนวยงานทเกยวของกบการบรการสาธารณะทกหนวยงาน ตงแตหนวยงานทเปนสวนราชการจนถงหนวยงานภาคประชาชน ดวยเหตน จะเหนไดวาการจดบรการสาธารณะจ าเปนจะตองพจารณาการออกแบบการจดบรการสาธารณะอยางเปนระบบทประกอบดวยปฏสมพนธตางๆ ภายในระบบของการจดบรการ รวมถงมปฏสมพนธกบสภาพแวดลอมภายนอก ทงนเพอใหการบรหารภาครฐสามารถสงมอบการจดบรการสาธารณะทดใหแกประชาชนไดตรงกบความจ าเปนและความตองการของประชาชนอยางแทจรง ซงจากแนวคดการบรการแกผรบบรการตามแนวทางการจดการภาครฐแนวใหมดงทกลาวมาทงหมดขางตนสามารถสรปไดวา การจดบรการททวไปแกคนทกหมเหลา ควรทจะมหนวยงานทมอ านาจหนาททเกยวของซงอาจจะเปนของภาครฐหรอภาคเอกชด าเนนการสงตอการบรการใหแกประชาชนโดยมจดมงหมายเพอตอบสนองตอความตองการของประชาชนโดยสวนรวม ซงการจดบรการทมลกษณะเปนระบบ มองคประกอบทส าคญหกประการ คอ หนงหนวยงานและบคคลทท าหนาทจดบรการ สองปจจยน าเขาหรอทรพยากร สามกระบวนการและกจกรรม สชองทางการจดบรการ หาผลผลตหรอตวบรการ และหกผลกระทบหรอคณคาทมตอผรบบรการ จงกลาวไดวาการจดบรการแกสาธารณชนมกจะเรมตนจากความจ าเปนและความตองการของประชาชน ซงความจ าเปนของการจดบรการโดยทวไปแลวจะเปนความจ าเปนทจะตองมการด าเนนงานตามกฎหมายหรอเพอเหตผลดานความมนคงของประเทศ เชน การท าบตรประชาชน การท าใบอนญาตขบรถ การจดเกบภาษอากร การเกณฑทหาร การปองกนภยพบตและสาธารณภย เปนตน หรออาจเกดจากความตองการของประชาชนหรอภาคเอกชน เชน ความตองการไดรบบรการในดานสาธารณปโภค ความตองการของหนวยธรกจตางๆ ทเสนอความตองการใหแกรฐ เปนตน (เทพศกด บณยรตพนธ, 2554, หนวยท 1, หนา 7)

ในขณะเดยวกนภาครฐตองหนมาทบทวนบทบาทวาสงใดควรท าเองและสงใดควรปลอยใหภาคเอกชนท า เนองจากกจกรรมของภาครฐทเปนไปเพอประโยชนสวนรวม มความจ าเปนตอความเปนอยของประชาชนและอ านวยผลประโยชนตอสงคม เชน การศกษา การสาธารณสข หรอการจดบรการดานสาธารณปโภค หรอสาธารณปการอนใดทมความจ าเปน ควรเปดโอกาส หรอสนบสนนสงเสรมใหภาคเอกชนจดท าหรอด าเนนการ (ปฐม มณโรจน, 2532, หนา 55-56) แตอยางไรกตามภาครฐควรเขาไปควบคมการจดท าหรอด าเนนการตางๆ เพราะหากปลอยเสรแลวผประกอบการภาคเอกชนอาจผกขาดในกจการนนๆ หรออาจเรยกรองคาตอบแทนสงอยางไมเปนธรรม อนจะท าใหประชาชนในฐานะผบรโภคไดรบความเดอดรอน ดงนนภาครฐจงควรเขามาควบคมดแลเพอใหภาคเอกชนรบผดชอบในการผลตสนคาและการบรการทมคณภาพและมความเปนธรรมตอสาธารณชน อกทงควรก าหนดราคาทผรบบรการมความสามารถจะรบได ซงนอกจากจะเปนการเสรมสรางประโยชนสขใหกบประชาชนของประเทศแลว ยงเปนการเพมผลผลตและ

7

โดยเฉพาะอยางยงเปนการกอใหเกดรายไดใหกบประเทศในแงของการเสยภาษอากรทตองจายใหแกรฐดวย (เชาว โรจนแสง, 2531, หนา 6)

นอกจากนกระแสสงคมสมยใหม ยอมจะเหนวามนษยมการเปนอยในชวตประจ าวน ทตองการความสะดวกสบายในการรบการบรการเพออ านวยประโยชนสขตอชวตเพมมากขน ซงด าเนนการโดยภาครฐหรอเปดโอกาสใหเอกชนด าเนนการยอมเปนเรองทประชาชนมงหวงทงนน อกทงสงคมสมยใหมภาคประชาชนไดเขามาตดสนใจในการรบบรการสาธารณะทกเรองทเกยวกบตนและคนทมความสมพนธเกยวของกนดวย และในการด าเนนชวตอยรวมกนของมนษยทเปนครอบครว สงคม หมคณะ หนวยงาน และองคการดงกลาว ในชวงของชวตหนงเมอบคคลในครอบครวหรอคนทตนรจกเกยวของกนถงแกความตาย จงท าใหเกดภารกจหรอกจกรรมทควรท าตอคนตาย นนกคอการจดงานศพ ซงจะจดตามขนบธรรมเนยมจารตประเพณอนถกจดเปนพธกรรมตามความเชอของคนในสงคมไทยและตามความเชอทเปนพธกรรมตามแนวทางของทางศาสนาทตนนบถอทมความผสมผสานกนและปฏบตสบตอกนมา ซงขนบธรรมเนยมจารตประเพณและพธกรรมตางๆ จะประกอบไปดวยรปแบบขนตอนอนเปนวธการทเปนล าดบ โดยในปจจบนการด าเนนการจดงานศพ จะมองคประกอบทตองท าในขณะทมการตายเกดขนไปจนถงวดสดทายของการจดงานศพ ไมวาจะเปนการจดการศพตามแนวทางของกฎหมายรวมถงการตองจดหาสงของทตองใชในงานศพอกทงยงมเรองของพธกรรมทางศาสนาเขามาเกยวของดวย ซงในสวนนยอมท าใหเกดมสนคาและการบรการ โดยในปจจบนมรานคาเปดตวขนเปนจ านวนมากในการจดบรการซงลวนมคาใชจายทงสน (ศนยวจยกสกรไทย, 2549, หนา 1) ซงภารกจการจดสนคาและการบรการเกยวกบการจดงานศพทมคาใชจายนควรมการจดบรการเพอทประชาชนจะไดตดสนใจรบบรการและยงเปดใหมการแขงขนกนการบรการอยางถกตองในการก ากบดแลของภาครฐโดยมกฎหมายทระบชดเจนเกยวกบสนคาและการบรการทกประเภทยอมจะสามารถท าการเปรยบเทยบระหวางขอด ขอเสย หรอเปรยบเทยบระหวางคาใชจาย และผลประโยชน ซงแนนอนวาประชาชนจะตดสนใจเลอกทางเลอกทมขอดมากกวาขอเสย หรอตนไดผลประโยชนมากกวาคาใชจายทตองเสยไป และทส าคญหากมการเปดโอกาสใหมการแขงขนกนในการจดหาสนคาและการบรการทเกยวกบการจดพธกรรมงานศพแกประชาชนมากขนเทาใด ผลทเกดขนจะท าใหประชาชนมทางเลอกมากขนเทานน กลาวคอเมอไมพงพอใจตอการใชบรการใด กหยดไปขอรบบรการนน และไปขอรบการบรการจากหนวยงานอนแทน (เทพศกด บณยรตพนธ, 2554, หนวยท 1, หนา 15 –19)

การทน าเอาแนวคดการจดการภาครฐแนวใหมทเกยวกบการจดบรการแกประชาชนมาประยกตใชในพธกรรมงานศพโดยการเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขาด าเนนการจดบรการในพธกรรมงานศพทเปนเรองของสนคาและการบรการนน ยอมจะเปนการเพมการจดบรการอนจะเปนประโยชนส าหรบประชาชนทมรายไดนอย หรอผทท าตามความประสงคพนยกรรมของผตายทอาจจะไมตองการใหจดพธกรรมงานศพแบบสนคาใชจายมาก หรอบางกรณผตายเปนคนทไมม

8

ญาต หรอผตายเปนบคคลทบรจาครางกายใหกบภาครฐเพอการศกษาหรออาจจะเปนศพของชาวตางชาตทเดนทางเขามาในประเทศไทยแลวเสยชวตหรออาจจะเปนศพของประชาชนทวไป ซงการจดบรการพธกรรมงานศพโดยการเปดโอกาสใหภาคเอกชนไดด าเนนการในพธกรรมงานศพทจะเปนการบรการนจะท าหลงจากด าเนนการตามกฎหมายเรยบรอยแลว และถงแมวาในสงคมไทยจะมการจดพธกรรมงานศพจนถงขนตอนการฌาปนกจตามฌาปนสถานของวดตางๆ เปนจ านวนมากกตาม แตเมอพจารณาถงสงคมยคโลกาภวตนยอมจะเหนวาประชาชนมความตองการรบการบรการทหลากหลายมากขนตามทกลาวมาแลวขางตนจงท าใหมความตองการเขาถงการจดบรการทมความสะดวกเรยบงายและเหมาะสมกบความตองการของตนเอง อกทงสงคมสมยใหมจะเหนวาประชาชนเปนผตดสนใจในการรบบรการดวยตนเอง ดงนนการใหการบรการแกประชาชนในพธกรรมงานศพดวยการเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามาจดท าหรอด าเนนการจดบรการในพธกรรมงานศพทเปนเรองของสนคาและการบรการนน จะตองตงอยในบรบทตามองคประกอบทางพธกรรมของคนในสงคมไทยทมการจดงานศพตามความเชอทปฏบตสบตอกนมาไมวาจะเปนพธกรรมแบบทองถนหรอแมแตพธกรรมทเปนความเชอตามแนวทางของพระพทธศาสนาเปนหลกกอน เพอไมใหกระชากความรสกของคนทยงเคยชนอยกบขนบธรรมเนยมจารตประเพณพธกรรมตางๆทไดปฏบตสบตอกนมาและเพอหลกเลยงการไมเหนดวยของกลมผลประโยชนทมอยกอน แตถาหากวายคสมยเปลยนแปลงไปกอาจจะมการท าแบบทไมตองสนใจขนบธรรมเนยมจารตประเพณพธกรรมตางๆ กยอมจะท าได

อยางไรกตามการวจยนเปนจดเรมตนกาวแรกทมการถามความคดเหนของกลมตวอยางทเกยวของโดยตรงและบางกลมตวอยางทมผลประโยชนไดท ามานานแลว จงจะตองน าเสนอแนวคดแบบสภาพนมนวลใหเปนทพอจะยอมรบและรวมมอในการใหความคดเหนได ซงหากวาการน าแนวคดการบรการแกผรบบรการตามแนวทางการจดการภาครฐแนวใหมมาประยกตใชโดยเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการในสนคาและการบรการพธกรรมงานศพท าไดหรอประชาชนทงหลายใหความสนใจและเหนดวยเปนจ านวนมาก ยอมจะเปนการบรการททนสมยและสงผลประโยชนโดยตรงตอประชาชนผรบบรการและอ านวยผลประโยชนตอสงคมสวนรวมดงกลาวมาแลวนน

การวจยนตองการน าเอาแนวคดการจดการภาครฐแนวใหมเกยวกบการจดบรการแกประชาชนมาประยกตใชในพธกรรมงานศพโดยการเปดโอกาสใหภาคเอกชนไดด าเนนการจดบรการในพธกรรมงานศพทเปนเรองของสนคาและการบรการ ซงเปนการน าเสนอรปแบบใหม (New Model /Approach) เพอจะเปนการเพมการจดบรการทจะเปนทางเลอกใหมส าหรบประชาชน อกทงเพอตอบสนองความตองการของประชาชนในสงคมสมยใหมอกดวย เมอจะกลาวเพอใหเหนภาพสกเลกนอยส าหรบการด าเนนการภารกจเกยวกบการจดการพธกรรมงานศพโดยการเปดโอกาสใหภาคเอกชนไดด าเนนการจดบรการนน จะมการค านงถงการจดท าในสถานทอนเหมาะสม เพอจะ

9

ไมใหเกดมลภาวะขนกบชมชน และยงสนบสนนการจดบรการพธกรรมทเปนความเชอตามแนวทางของศาสนาซงเปนความตองการของผเปนเจาภาพทขอรบบรการโดยการท าพธกรรมทางศาสนาใหสามารถเลอกการจดบรการไดตามความตองการของผทเปนเจาของงาน ซงการเปดโอกาสใหภาคเอกชนไดด าเนนการจดบรการยงจะเปนประโยชนตอหนวยงานของรฐทมภารกจหนาทเกยวกบการบรหารจดการศพดวย ดงนนการใหภาคเอกชนเขามาด าเนนการจดบรการในพธกรรมงานศพทเปนเรองของสนคาและการบรการนนจะเกดประโยชนทงภาครฐและภาคประชาชน ทงนรฐจะท าหนาทในการก ากบดแล (Regulator) ดวยการออกกฎหมายใหม รวมถงอาจจะตองมการจดหนวยงานภาครฐเขาควบคมดแล ซงเปนไปตามการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหม ทเนนการบรหารจดการทเกดจากความรวมมอกนระหวางภาครฐและภาคเอกชน รวมถงเปนการใหการบรการทจะเปนการเพมการบรการทางเลอกใหมส าหรบประชาชนดวย

ดงนนการวจยนจงตองการศกษาวเคราะหถงการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ ซงจะไดน าเสนอรายละเอยดเปนล าดบตอไป

1.2 ค ำถำมในกำรศกษำวจย

จากความเปนมาและความส าคญของปญหาดงกลาว ผวจยไดก าหนดประเดนค าถามในการศกษาวจยครงนเปน 3 ขอ ดงน

1. การจดการศพและพธกรรมงานศพในปจจบนมลกษณะเปนอยางไร 2. การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมตอความเปนไปไดใน

การใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดพธกรรมงานศพมระดบมากนอยเพยงใด 3. มปจจยใดบางทมผลตอความส าเรจในการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการ

ภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ 1.3 วตถประสงคของกำรศกษำวจย

จากประเดนค าถามในการศกษาวจย ผวจยไดก าหนดวตถประสงคของการวจยไว 3 ดงน 1. เพอศกษาวเคราะหการจดการศพและพธกรรมงานศพในปจจบน 2. เพอศกษาวเคราะหการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการให

ภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ

10

3. เพอศกษาวเคราะหปจจยทมผลตอความส าเรจในการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ 1.4 กรอบแนวคดในกำรศกษำวจย

การศกษาวจยเรอง “การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ” ครงน ผวจยไดศกษาวเคราะหแนวคดของนกวชาการเกยวกบการจดการศพและพธกรรมงานศพ ทเมอศกษาวเคราะหและสงเคราะหแลวมโครงสรางทเปนตวแปรอสระ (Independent Variable) ไดแก 1) การจดการศพและพธกรรมงานศพ 11. การการจดการศพตามแนวทางของกฎหมาย 1.2 การจดการพธกรรมงานศพในสงคมไทย และ 1.3 การจดการพธกรรมงานศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา และ 2.ปจจยทมผลตอความส าเรจในการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ ประกอบดวย กฎหมาย ความตองการของภาคประชาชน ความตองการของภาครฐ และการบรหารจดการแนวใหมทเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาท ในแงดงกลาวนไดประมวลวเคราะห และสงเคราะหขอมลจากเอกสารตางๆ ดวยการรวบรวมขอมลทเกยวของทไดจากหลายแหลงดวยกนไดแก พจนานกรม วารสาร หนงสอ ต ารา รายงานการวจย และสอสงพมพทกรปแบบ เพอใหมความเฉพาะเจาะจงและมความชดเจน พรอมกนนนเพอไมใหตวแปรทศกษาแตละตวมขอบเขตทกวางขวางจนเกนไปดวย

จากนนจงน าแนวคดการบรการแกผรบบรการตามแนวทางการจดการภาครฐแนวใหมมาประยกตใชโดยเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการในสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ ทเปนตวแปรตาม (Dependent Variables) ไดแก 1) การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ 1.1 การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดการศพตามแนวทางของกฎหมาย 1.2 การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดการพธกรรมงานศพในสงคมไทย และ1.3 การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดการพธกรรมงานศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา

โดยตามทกลาวมานมตวแปร ทจะถกน ามาใชเปนองคประกอบเพอการศกษาวเคราะหความเปนไปไดในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพโดยการประยกตใชตามแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหม ซงผวจยไดก าหนดกรอบแนวคดในการศกษาวจย แสดงไดตามภาพประกอบท 1.1 ดงน

11

1.5 สมมตฐำนในกำรศกษำวจย

ตวแปรอสระ (Independent Variables)

ตวแปรตำม (Dependent Variables)

ภำพประกอบท 1.1 กรอบแนวคดในการศกษาวจย

การจดการศพและพธกรรมงานศพ 1. การจดการศพ ตามแนวทางของกฎหมาย

2. การจดการพธกรรมงานศพ ของคนในสงคมไทย 3.การจดการพธกรรมงานศพ ตามความเชอทางพระพทธศาสนา

กำรประยกตใชแนวทำง กำรบรหำรจดกำรภำครฐแนวใหม ในกำรใหภำคเอกชนมบทบำท

ในกำรจดบรกำรพธกรรมงำนศพ ปจจยทมผลตอควำมส ำเรจ ในกำรประยกตใชแนวทำง

กำรบรหำรจดกำรภำครฐแนวใหม ในกำรใหภำคเอกชนมบทบำท

ในกำรจดบรกำรพธกรรมงำนศพ 1 .กฎหม า ย ในก า ร จ ด ก า ร ศพแล ะ พธกรรมงานศพ

2. ความตองการสนคาและการบรการพธกรรมงานศพของภาคประชาชน

3.นโยบายของภาครฐทเปดโอกาสใหจดบรการสนคาและพธกรรมงานศพ

4.ความตองการของภาคเอกชนในการจดสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ

5.การบรหารจดการภาครฐแนวใหมทเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ

Governance Network

12

จากกรอบแนวคดในการศกษาวจย ผวจยไดก าหนดสมมตฐานในการศกษาวจย ดงน 1) มความคดเหนในระดบทแตกตางกนของกลมตวอยางทมตอการจดการศพและพธกรรม

งานศพในปจจบน รวมถงระดบความคดเหนทแตกตางกนของกลมตวอยางทมตอการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมตอความเปนไปไดในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ

2) มระดบความคดเหนซงเปนคาน าหนกของตวแปรทแตกตางกนทจะมผลตอการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ

3) ปจจยทมผลตอความส าเรจในการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ ประกอบดวย กฎหมายในการจดการศพและพธกรรมงานศพ ความตองการสนคาและการบรการของภาคประชาชนนโยบายของภาครฐทเปดโอกาสใหจดบรการสนคาและพธกรรมงานศพ ความตองการของภาคเอกชนในการจดสนคาและการบรการ และการบรหารจดการภาครฐแนวใหมทเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ

1.5 ขอบเขตของกำรศกษำวจย

การศกษาวจยเรอง “การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ” ผวจยไดก าหนดขอบเขตของการวจยซงประกอบดวยขอบเขตดานเนอหา ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยาง ขอบเขตดานตวแปร ขอบเขตดานพนทและขอบเขตดานระยะเวลาไว ดงน

1. ขอบเขตดำนเนอหำ หรอกำรทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ผวจยมงประเดนศกษาเกยวกบ 1) แนวคดเกยวกบจดการภาครฐแนวใหม 2)แนวคดเกยวกบการบรหารปกครอง 3) แนวคดเกยวกบการบรการ และ 4) แนวคดเกยวกบการจดการศพและพธกรรมงานศพตามความเชอของคนในสงคมไทยรวมถงการจดการพธกรรมงานศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา

อกทงเพอใหการเสนอแนะมความชดเจนมากขนจงไดน าเอาแนวคด SWOT คอ จดแขงหรอจดเดน (Strength-S) จดออนหรอจดดอย (Weaknesses-W) โอกาส (Opportunities -O) และ อปสรรคหรอภยคกคาม (Threats -T) ซงเปนการจดการสมยใหม (Modern Management) มาปรบประยกตใชเพอใหมความเหมาะสมกบเรองทศกษาดวย 2. ขอบเขตดำนประชำกรผใหขอมลทส ำคญ แบงออกเปน 1) การวจยเชงปรมาณ ก าหนดประชากรเปาหมาย ไดแก 1) ตวแทนกรรมการสมาคมฌาปนกจสงเคราะหภาครฐแหงประเทศไทย 76 สมาคมในเขตกรงเทพและปรมณฑล 2) ตวแทนพระภกษระดบผบรหารวดทเปนคณะสงฆซง

13

ขนตรงกบเจาคณะใหญหนกลางในเขตกรงเทพและปรมณฑลจ านวน 86 รป และ 3) ตวแทนเจาภาพงานศพทวไป ทตงศพตามวดในกรงเทพและปรมณฑลโดยไดขอมลจากสมาคมฌาปนกจสงเคราะหภาครฐ จ านวน 88 เจาภาพ/คน 2) การวจยเชงคณภาพ เปนการสมภาษณผบรหารรานคาหรอเจาของกจการทด าเนนการเกยวกบการบรการสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ จ านวน 13 รานคา/คน 3. ขอบเขตดำนตวแปร การวจยครงน มตวแปรทใชในการศกษา ดงน

1. ตวแปรอสระ (Independent Variable) คอ 1. การบรหารจดการศพและพธกรรมงานศพ ไดแก 1.1 การจดการศพตามแนวทางของกฎหมาย 1.2 การจดการพธกรรมงานศพในสงคมไทย และ 1.3 การจดการพธกรรมงานศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา และ 2.ปจจยทมผลตอความส าเรจในการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ ประกอบดวย กฎหมาย ความตองการของภาคประชาชน ความตองการของภาครฐ ความตองการของภาคเอกชน และการบรหารจดการสมยใหมทเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาท

2. ตวแปรตำม (Dependent Variable) คอ 1. การประยกตใชแนวทางกาบรหารจดการ ภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ 1.1 การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดการศพตามแนวทางของกฎหมาย 1.2 การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดการพธกรรมงานศพในสงคมไทย และ

1.3 การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดการพธกรรมงานศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา 1.6 ขอจ ำกดในกำรวจย

การศกษาวจยครงน เปนการแสดงความคดเหนของกลมตวอยางทมตอการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพเทานน โดยทการเกบขอมลตงอยในบรบทตามองคประกอบทางพธกรรมของคนในสงคมไทยทมการจดงานศพตามความเชอทปฏบตสบตอกนมาไมวาจะเปนพธกรรมแบบทองถนหรอ แมแตพธกรรมทเปนความเชอตามแนวทางของพระพทธศาสนาเปนหลกกอน เพอไมใหกระทบกระเทอนความรสกของคนทยงเคยชนอยกบขนบธรรมเนยมจารตประเพณพธกรรมตางๆทไดปฏบตสบตอกนมาและเพอหลกเลยงการไมเหนดวยของกลมผลประโยชนทมอยกอน ดงนนจงไดพถพถนในการน าเสนอแนวคดแบบสภาพนมนวลใหเปนทพอจะยอมรบและรวมมอในการใหความคดเหนได

14

1.7 วธด ำเนนกำรศกษำวจย

การวจยนเปนการวจยประเภทการวจยเชงบรรยายหรอเชงพรรณนา (Description Research)

ทยดระเบยบวธวจยเปนเกณฑ ซงเปนการวจยเพอคนหาขอเทจจรงในสภาพการณหรอภาวการณของสงทเปนอยในปจจบนทจะท าการส ารวจหรอหาความสมพนธตางๆ เกยวกบเรองของความเชอ ความคดเหน และเจตคต ซงลกษณะของการวเคราะหขอมลในการวจย แบงออกเปน 2 ประเภท คอ การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) และการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ผสมผสานกนโดยแหลงขอมลทไดแบงออกเปน 2 คอ สวนท 1 ขอมลปฐมภม (Primary Data)ทไดขอมลจากการด าเนนการออกแบบสอบถามตวแทนกรรมการสมาคมของสมาคมฌาปนกจสงเคราะหแหงประเทศไทย พระภกษระดบผบรหารวด และเจาภาพงานศพทวไป รวมถงการสมภาษณผบรหารกจการรานคาเกยวกบสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ ซงเปนผรบทราบและเขาใจปญหาทเกยวของ ซงเปนการวจยแบบส ารวจจากตวอยาง (Sample survey research) และสวนท 2 ขอมลทตยภม (Secondary Data) เปนการศกษาวจยเอกสาร (Documentary research) ทไดจากการเกบรวบรวมขอมล โดยอาศยการศกษาวเคราะหจากขอมลทเปนเอกสาร และต าราวชาการตางๆ ซงจากประโยชนหรอความตองการทจะไดรบจากการวจยน จะเปนการวจยพนฐาน (Basic research) หรอการวจยบรสทธ (Pure research) หรอการวจยเชงทฤษฎ (Theoretical research) เปนการวจยทเสาะแสวงหาความรใหม เพอน าแนวคดทฤษฎมาประยกตใชเปนแนวทางการวจยซงจะเปนเพมพนความรตางๆ ใหกวางขวางสมบรณยงขน

ในการศกษาวจยเรอง “การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ” เปนการศกษาทจะเนนเรองแนวคด แนวทางการประยกตใช ความเปนไปได ในการใหเอกชนเขามามบทบาทในการบรการสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ เพอทจะบรรลวตถประสงคขางตน ซงการศกษาจะมวธการศกษาและการรวบรวมขอมลดงตอไปน

ขนตอนท 1 เปนการศกษาวเคราะหแนวคดทวไปเกยวกบการจดการภาครฐแนวใหม แนวคดเกยวกบการบรการ และแนวคดเกยวกบการจดการพธกรรมงานศพ ตามวตถประสงคของการวจยทก าหนดไวทง 3 ขอ

วธการเกบรวบรวมขอมลในขนน จะเปนการวจยเอกสาร (Documentary Research) และการวจยแบบส ารวจจากตวอยาง (Sample survey research) ตามวตถประสงคของการศกษาวจย ขอมลทใชในการศกษาวจยจะไดจาก

1. หอสมดแหงชาต/หองสมด/ศนยวทยบรการของสถาบนการศกษาตางๆทมการเรยนการสอนดานการบรหารจดการ

2. การตดตอขอขอมลโดยตรงจากหนวยงานทเกยวของกบเรองทศกษาวจย

15

3. การออกแบบสอบถามกบกลมตวอยางและแบบสมภาษณตอผทใหขอมลส าคญ ตามทก าหนดไวในขอบเขตของการศกษาวจย

ขนตอนท 2 เปนการการวเคราะหขอมลทไดจากการศกษาวจยตามขนตอนท 1 ขนตอนท 3 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ เปนการใชผลลพธทไดจาก

การศกษาในขนตอนท 1 ขนตอนท 2 และขนตอนท 3 ขนตอนท 4 เสนอผลการศกษาวจย และ ขนตอนท 5 ปรบปรงแกไขและน าสงวทยานพนธฉบบสมบรณ

1.8 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

ผลการศกษาวจย “การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ” คาดวาจะไดประโยชน 3 ขอ ดงน

1) การทราบถงองคประกอบหรอปจจยตางๆ ทมตอการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมตอความเปนไปไดในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการเกยวกบการจดการศพรวมถงการจดบรการสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ

2) การทราบถงองคประกอบหรอปจจยทมผลตอความส าเรจทมตอการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดพธกรรมงานศพ และการท าใหทราบล าดบความส าคญของแตละปจจยดงกลาวมทแตกตางกนในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการเกยวกบการจดการศพรวมถงการจดบรการสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ

3) ผลการศกษาวจยจะเปนประโยชนตอการเสนอแนะการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทเพมขนในการจดบรการเกยวกบการจดการศพรวมถงการจดบรการสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ 1.9 นยำมศพท

การศกษาวจยเรอง “การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ” มนยามศพททใชในการศกษาวจยน ดงน

1) การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ หมายถง การน าแนวคดการบรการแกผรบบรการตามแนวทางการจดการภาครฐแนวใหมมาประยกตใชโดยเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการในสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ

16

2) การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดการศพตามแนวทางของกฎหมาย หมายถง การน าแนวคดการบรการแกผรบบรการตามแนวทางการจดการภาครฐแนวใหมมาประยกตใชโดยเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการในการจดการศพตามพระราชบญญต กฎ ระเบยบ ขอบงคบเกยวกบการจดการศพ

3) การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการจดการพธกรรมงานศพของคนในสงคมไทย หมายถง การน าแนวคดการบรการแกผรบบรการตามแนวทางการจดการภาครฐแนวใหมมาประยกตใชโดยเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการในสนคาและการบรการพธกรรมงานศพตามจารตประเพณของคนในสงคมไทย

4) การประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการการการจดการพธกรรมงานศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา หมายถง การน าแนวคดการบรการแกผรบบรการตามแนวทางการจดการภาครฐแนวใหมมาประยกตใชโดยเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการในสนคาและการบรการพธกรรมงานศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา

5) การจดการศพและพธกรรมงานศพ หมายถง การด าเนนการตามล าดบขนตอนวธการตามแนวทางทก าหนดใหท าเกยวกบคนตาย หรอควรท าตอคนตาย ซงประกอบดวยการจดการศพตามแนวทางของกฎหมาย การจดการศพของคนในสงคมไทย และการจดการศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา

6) การจดการศพตามแนวทางของกฎหมาย หมายถงการด าเนนการตามล าดบขนตอนวธการตามแนวทางของพระราชบญญต กฎ ระเบยบ ขอบงคบ ทก าหนดใหท าเกยวกบคนตาย

7) การจดการพธกรรมงานศพของคนในสงคมไทย หมายถง การด าเนนการตามล าดบขนตอนวธการทท าสบตอกนมาตามความเชอของคนในสงคมไทยเกยวกบคนตาย

8) การจดการพธกรรมงานศพตามความเชอทางพระพทธศาสนา หมายถง การด าเนนการตามล าดบขนตอนวธการท าตามแนวทางความเชอทางพระพทธศาสนาทคนในสงคมไทยท าเพอคนตาย

9) ปจจยทมผลตอความส าเรจในการประยกตใชแนวทางการบรหารจดการภาครฐแนวใหมในการใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ หมายถง สวนประกอบทมผลตอความส าเรจในการน าแนวคดการบรการแกผรบบรการตามแนวทางการจดการภาครฐแนวใหมมาประยกตใชโดยเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการในสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ ซงประกอบดวย กฎหมายในการจดการศพและพธกรรมงานศพ ความตองการสนคาและการบรการพธกรรมงานศพของภาคประชาชน นโยบายของภาครฐทเปดโอกาสให

17

จดบรการสนคาและพธกรรมงานศพ ความตองการของภาคเอกชนในการจดสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ และการบรหารจดการภาครฐแนวใหมทเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาท

10) กฎหมายในการจดการศพและพธกรรมงานศพ หมายถงการตราพระราชบญญต กฎ ระเบยบ ขอบงคบ เพอการด าเนนการตามล าดบขนตอนและวธการทก าหนดใหท าเกยวกบคนตายรวมถงการก าหนดระเบยบปฏบตเกยวกบสนคาและการบรการไวอยางครบถวนดวย

11) ความตองการสนคาและการบรการพธกรรมงานศพของภาคประชาชน หมายถงสนคาและการบรการพธกรรมงานศพทคนยงมชวตอยจะตองจดหาหรอด าเนนการใหกบคนทตายแลวในขณะทมการจดตงศพบ าเพญกศล

12) นโยบายของภาครฐทเปดโอกาสใหจดบรการสนคาและพธกรรมงานศพ หมายถงภารกจการจดสนคาและการบรการพธกรรมงานศพทภาครฐเปดโอกาสใหเอกชนเปนผด าเนนการ

13) ความตองการของภาคเอกชนในการจดสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ หมายถง การทภาคเอกชนมความตองการในการมสทธตดสนใจด าเนนการจดสนคาและการบรการพธกรรมงานศพ

14) การบรหารจดการภาครฐแนวใหมท เปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในการจดบรการพธกรรมงานศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามาด าเนนการภารกจหรอกจการทเปนการจดสนคาและการบรการพธกรรมงานศพเพอการบรการประชาชนตามแนวทางของการจดการภาครฐแนวใหม ทงนเมอมการจดบรการโดยเอกชนในประเดนดงกลาวแลวจากนนภาครฐจงมบทบาทในการเปนผควบคม (Regulator)ทมประสทธภาพ เพอใหเกดความพงพอใจในการบรการ

15) การแจงตาย หมายถง การแจงเรองการตาย ตามพระราชบญญตทะเบยนราษฎรท ก าหนดวา ผเกยวของหรอผประสบเหตจะตองแจงภายใน 24 ชวโมง นบแตเวลาทมการตายหรอเวลาทพบศพ

16) การขอใบมรณบตร หมายถง การทผแจงน าส าเนาทะเบยนบาน บตรประชาชนหรอบตรประจ าตวของผแจง และผตายไปแจงตอนายทะเบยนทองทซงผนนตาย หากตายนอกเขตเทศบาลใหแจงตอนายทะเบยนต าบล ในเขตกรงเทพฯ แจงตอนายเขต ณ ทวาการเขต

17) การขอน าหลวงอาบศพ หมายถงการทผเกยวของขอพระราชทานน าอาบศพโดยทผตายเปนขาราชการชนสญญาบตร หรอเปนผสมควรไดรบพระราชทานน าอาบศพได

18) การขอโกศพระราชทาน หมายถงการทผเกยวของขอรบพระราชทานโกศ ในกรณทผตายไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ ชนสายสะพาย หรอเปนผสมควรไดรบพระราชทานโกศได

19) การขอพระราชทานเพลงศพ หมายถง การทผเกยวของขอพระราชทานน าอาบศพหากผตายเปนขาราชการชนสญญาบตร หรอเปนผสมควรไดรบการพระราชทานเพลงศพได

18

20) การบอกทางใหผทใกลตาย หมายถงญาตมตรหรอผทท าการรกษาพยาบาลพจารณาเหนวาผปวยไมมทางรอดหรอจวนจะหมดลมหายใจ จงคอยเตอนใหผปวยระลกถงพระพทธคณ หรอการบอกใหระลกถงพระรตนตรย หรอคณงามความดเพอไปสสคต บางทนมนตพระสงฆหรอตงพระพทธรปไวใกลๆ แลวบอกผปวยหนกใหระลกถงคณพระรตนตรย ซงภรยา สาม บตร และหลาน ไมควรรองไหหรอแสดงอาการเศราโศกใหผปวยเหน เพราะจะท าใหผปวยเกดการกงวลและตายอยางมหวง

21) การอาบน าแตงตวศพ หมายถง การช าระรางกายของผตายใหสะอาด จากนนแตงกายศพเรยบรอยดวยเสอผาของผตายเอง โดยมากแตงตวศพธรรมดา หวผม ผดหนาทาแปงให ซงบางทการอาบน าศพนถอวาเปนเรองของลกหลานและคนในบานเทานน

22) การรดน าศพ หมายถง การยกศพทอาบน าแตงตวศพเสรจกขนนอนบนเตยง เอามอขวาของศพยนออกไปนอกเตยง ใชหมอนใบเลกๆ รองศรษะโดยหนไปทางทศตะวนตก คลมศพดวยผา และมภาชนะเพอรองน า ซงน าทใชรดน าศพโดยมากใชน าอบไทยผสมน าพอควรมารดทมอศพเพอขอขมาศพทเคยไดลวงเกนซงกนและกนมากอนโดยมเจตนาหรอไมกตาม ซงลกหลานในฐานะเจาภาพนงใกลศพ เพอตอนรบคนทมารวมพธ

23) การมดศพ หมายถงการมดศพดายขาว สายสญจนหรอดายดบมด 3 เปลาะ คอทคอ มอและเทา เรยกการมดศพในลกษณะนวาการมดตราสง

24) การใสเงนเหรยญในปากศพ หมายถงการน าเงนเหรยญบาทหรอเหรยญสลงใสปากศพ เพราะเชอวาเปนคาเดนทางไปสวรรคและเปนคาเสบยงอาหารแกผตาย หรอน าไปใชในเมองผ แตถาผตายเปนผมฐานะอาจใชของมคา เชน ทองค า โดยหอใสผา มเชอกผกใหพนปาก แตเวลาเผาจะไดดงออกมาได เพราะคนตายแลวเอาไปไมได

25) การจดตงศพ หมายถง การจดตงศพเพอประกอบพธกรรมทางศาสนาทวดหรอทบานกได ในบางทองถนจดงานศพในตอนแรกทบาน ไดแก พธอาบน าศพ การตงศพ และการสวดพระอภธรรม แลวจงเคลอนศพจากบานไปฝากหรอเผาทวดหรอทปาชาของหมบาน

26) การบรรจศพในโลง หมายถงการน าศพทมการอาบน าท าความสะอาดศพและแตงกายศพดวยเสอผาใหเรยบรอยแลวบรรจลงในโลง

27) การตามไฟหนาศพ หมายถงการจดตามไฟไวทางปลายเทาศพ บางกลมวางไวทดานศรษะของศพ รวมทงมหมอไฟน าศพดวย ซงแตเดมมาใชกะลามะพราวพรอมทงเนอดวยซกหนง และเอาน ามนมะพราวใส ใชนมทองหลางรอยดายดบเปนไสลอยในน ามนมะพราว แตในกรงเทพมกใชชามแทนกะลามะพราวบาง ตามดวยตะเกยงลานบาง เชอกนวาเทยนหรอไฟใชส าหรบตดตอกบอ านาจทมองไมเหนได รวมทงชวยสองทาง หรอชทางใหแกวญญาณของผตายอกดวย

28) การจดอาหารเซนศพ หมายถง การจดหาขาวน าใสส ารบมาตงไวขางโลงวนละสองเวลา คอเชาและเยนเปนการเซนศพ โดยตงอาหารเซนราวชวโมงหนงจงยกกลบ ซงการเซนศพนถอ

19

วา “สงใดมอยกยอมคงอย และจะมอยตอไป” ผตายขณะเปนเคยกนอยางใด เมอตายไปกตองกนอยางนน เครองเซนตางๆ ทจดใหกบผตายระหวางตงศพ เชน อาหารคาว หวาน และเครองดม เปนตน

29) การเคาะโลงศพ หมายถงการเคาะโลงศพ โดยนยมเคาะใน 2 กรณ คอ 1) เคาะขางโลงบอกคนตายใหรบประทานอาหาร ถาผตายเปนพอกบอกวา “พอกนขาว” บอกดงนทกคราวไป 2) เคาะขางโลงบอกคนตายใหศพรบศล เชน “พอๆ รบศล พระสงฆใหศลแลว”

30) การอยเปนเพอนศพ หมายถง การอยเปนเพอนศพในตอนกลางคนหลงจากทพระสงฆ 4 รปมาสวดพระอภธรรมเสรจแลว

31) มหรสพในงานศพ หมายถง การเลนหนาศพเพราะเชอวานอกจากจะสรางความเพลดเพลนใหญาตมตรแขกเหรอทมาชวยงานแลวยงถอวาท าความบนเทงใหผตายดวย หากเจาภาพมมฐานะกจะมการบนเทง ละเลน เชน การสวดคฤหสถ การเลานทาน ขบร าและการแสดงตางๆ ตางกนไปตามทองถน

32) ดอกไมและพวงหรด หมายถง การจดดอกไมประกอบบรเวณโลงศพศพ และดอกไมตกแตงสถานทหรอเครองใชประกอบพธศพ รวมถงดอกไมจดทเปนหรดหรอพวงมาลาในงานสวดพระอภธรรมเพอแสดงความเคารพศพ

33) การถายภาพ หมายถง การบนทกภาพพธกรรม หรอกจกรรมงานศพ รวมถงคนทมารวมในงานศพ

34) การจดเลยงอาหาร หมายถง การตงโรงครวหรอจดหาอาหารคาวหวานส าหรบเตรยมท าอาหารไวเลยงแขกและท าบญในชวงทมการตงศพแลว

35) การจดเลยงของวาง หมายถง การจดหาอาหารรบประทานเลน ทมปรมาณอาหารนอยกวาอาหารประจ ามอ โดยอาจเปนน าหรออาหารแหงมทงคาวและหวาน มชนเลกขนาดพอค าหรอจดใสกระทงสวยงาม หยบรบประทานงาย สะดวกในการจด เชน สาคไสหม กระทงทอง บรรจในกระทงเลกๆ ส าหรบไวเลยงแขกทมารวมงานศพ

36) การเลนการพนนในงานศพ หมายถง การเลนการพนนโดยเฉพาะอยางยงเวลากลางคน และชนดทนยมกนมากคอ ไฮโล เพราะวาการเลนไฮโลมใหเหนตามงานศพบางทองถนจนกระทงมการกลาววาเปนสญลกษณของงานศพไป

37) การดมสราในงานศพ หมายถง การดมสราในงานศพ ซงโดยมากมกดมในชวงเวลากลางคน โดยจะมมาพรอมกบการเลนหนาศพและการอยเปนเพอนศพ

38) ปราสาทประดบศพ หมายถง การสรางหรอซอปราสาทประดบโลงศพ เพอเคลอนทไปสฌาปนสถานแลวเผาปราสาทนนพรอมกบศพ เพราะเชอวาปราสาทนนจะเปนวมานในสวรรคใหวญญาณผตายอาศย ถาไมท าปราสาทดงกลาวแลวนน เทพบตรเทพธดาทเคยเปนญาตของตนจะไมมวมานอย

20

39) การท าพธกงเตก หมายถง การประกอบบญกศลตามลทธพธในพระพทธศาสนาแหงนกายญวนและจน เพออทศกศลใหแกผตาย ในพธจะมการตงโรงพธทจดไวเปนเฉพาะ โดยในโรงพธนนตงโตะบชาประดษฐานฉากพระพทธรปกลางพธมณฑล ซงพระสงฆเรมพธกงเตกตามล าดบ เสรจแลวจะมจะมการเผากระดาษเงนและกระดาษทอง

40) การจดขนสงศพ หมายถงการน าศพไปวดหรอไปยงสถานทจดตงศพตามความตองการของเจาภาพ ซงในการขนสงนนจะมพระสงฆถอสายสญจนทโยงจากศพเปนผน าขบวน โดยมญาตมตรหรอเพอนบานตดตามไปดวย

41) การเตรยมทฌาปนกจ หมายถงกอนทจะถงวนทจะเผาศพจะตองมการเตรยมทอยางนอยทสดคอการตรวจดความพรอมในการทจะฌาปนกจศพ ในปจจบนเจาภาพทเปนผจดงานศพจะเผาศพทฌาปนสถาน (เมร) ของวด เพราะวดสวนมากในเมองมเมรเผาศพ ซงใชไฟฟาหรอถานส าหรบเผา แตวดทหางออกไปในชนบทโดยมากนยมเผาในปาชา โดยหาฟนมารองเปนกองแล วปกหลกกนฟนทลาย แลวจงยกศพตงบนกองฟนเพอจะไดท าการเผา

42) การเวยนซายรอบเมร หมายถง การหามศพหรอน าขนยานพาหนะทใชลากศพแลวเวยนเชงตะกอนหรอเมร 3 รอบ คอเวยนซายแลวยกศพขนเชงตะกอนในเวลาทเวยนศพน ผท เปนลกหลานและภรรยาหรอบรวารของผตายทงหมด ตองเดนตามศพเพอเปนการแสดงความเคารพ

43) การวางดอกไมจนทน หมายถง การวางดอกไมจนทน ซงเปนสงททางเจาภาพจะเตรยมดอกไมจนทนไวใหส าหรบคนทมารวมพธฌาปนกจศพไดขนไปวางบนเมร

39) การใชน ามะพราวลางหนาศพ หมายถงการตอยมะพราวใหแตก แลวใชน าลางหนาศพ ถอวาจะท าใหดวงวญญาณบรสทธจากนนจงจดไฟเผา

44) การการฌาปนกจศพ หมายถงการเผาศพทเมรหรอปาชา ซงการเผาศพนส าหรบชาวบานทวไปทเผาศพทปาชา จะน าศพทบรรจในโลงไปเผาบนเชงตะกอนทท าขนอยางเรยบงาย ในบรเวณชายบานทหางไกลจากบานเรอนของผคน

45) การจดพลดอกไมไฟ หมายถงการจดพลดอกไมไฟ ตะไล เปนตน เพราะเชอวาจะเปนสอน าดวงวญญาณของผตายไปสสวรรค

46) การใหของทระลก หมายถงการแจกของส าหรบแจกทเปนหนงสอ ผาเชดหนา ยาดม หรอสงของสงอน ๆ ตามความสะดวก

47) การแปรธาตเกบอฐ หมายถง การเกบเอากระดกทเผาแลวมากองเปนรปคนจากนนเกบกระดกจากสวนแหงรางกาย 6 แหง คอ 1) กระดกกะโหลกศรษะ 1 ชน 2) กระดกแขนทง 2 ขาง 2 ชน 3) กระดกหนาอก1 ชน 4) กระดกขาทง 2 ขาง 2 ชน ใสโกศเอาไปท าบญอทศสวนกศลใหแกผตายตอไป

48) การลอยองคาร หมายถงการน าเถาองคารหรอทงหมดรวมทงอฐกระดกดวยไปลอยน าหรอฝงดนโดยการลอยเถาองคารและอฐจะน าสวนทเหลอจากกระดกบางสวนทบรรจในผอบทเกบ

21

ไวบชาทบาน หรอน าไปบรรจในเจดยหรอธาตทสรางเพอบรรจอฐในวด เพอท าบญอทศสวนกศลใหเปนครงคราว

49) การไวทกข หมายถงการไวทกขทเปนการแสดงความอาลยรกและความเคารพตอผตาย ตามปกตสามญชนจะมการไวทกขใหแกผลวงลบไปแลวตามก าหนดเวลาระยะหนงทงนแลวแตความสมพนธระหวางผตายกบผทจะไวทกขให

50) เจาหนาทจดการพธศพ หมายถงเจาหนาทจดการศพจะด าเนนการพธกรรมงานศพซงในกรณทเจาภาพมอบหมายใหทางวดหรอฌาปนสถานขององคการใดองคการหนงจดการ ทางสถานททไปตดตอนนจะมเจาหนาทไวอ านวยความสะดวกแกทางเจาภาพ

51) การถวายจตปจจยไทยธรรม หมายถง การเตรยมผาบงสกล ไวถวายพระ 4 ชด หรออาจจะมเครองไทยธรรมดวยกได โดยหลงจากเมอพระสวดพระอภธรรมแลว เจาภาพทอดผาบงสกลและถวายเครองไทยธรรม

52) การแจกการดงานศพ หมายถงการแจงขาวแกญาตมตรของผตาย โดยสงบตรก าหนดการไปยงผเกยวของหรออาจแจงผานสอมวลชน เชน วทย หนงสอพมพ ทจดบรการในเรองน

53) การสวดอภธรรมศพ หมายถง การนมนตพระสงฆ 4 รป มาสวดพระอภธรรมศพ ซงขนอยกบฐานะและความสะดวกของเจาภาพ แตในบางกรณทมความจ าเปนอยางอน อาจเผาหรอฝงโดยไมมการตงศพสวดอภธรรมบ าเพญกศลเลยกม

54) การแสดงธรรม หมายถงการแสดงธรรมกอนสวดพระอภธรรมเพอจะใหเกดประโยชนตอผทมารวมงาน ซงการเทศนอาจจะม 1 กณฑ หรอหลายกณฑกสดแทแตเจาภาพ และในวนน าศพไปเผานอกจากจะมการเลยงอาหารเพลพระแลว ยงมการฟงเทศนดวย

55) การท าบญครบรอบวนตาย หมายถง การท าบญอทศสวนกศลใหผตาย อาจจะมการท าบญเมอครบ 3 วน หรอ 7 วน นบจากวนตาย อกทงเมอครบ 50 วน หรอ 100 วน

56) การบวชหนาไฟ หมายถง การทลกหลานของผตายบวชเปนเณรหรอเปนพระในวนเผา เรยกวา บวชหนาไฟ จะบวชชานานกมากนอยไมจ ากด ตามปรกตมกเปน 3 วน แตทบวชตลอดชวตกมเปนการอทศสวนกศลแกผตาย

57) การสวดหนาไฟ หมายถง การนมนตพระสงฆมาสวดพระอภธรรม 4 รป อธบายวา เพอใหเกดมรณสต คอนกวาเกดแลวตองตายเปนธรรมดา

58) การทอดผาบงสกล หมายถง การทอดผาบงสกลกอนถงเวลาเผาศพโดยนยมมการทอดผา 1 ไตร ส าหรบผเปนประธานเปนผทอด เมอถงเวลาเผาศพเจาภาพเชญผาไตรมอบผเปนประธานขนทอดผา ประธานทอดผาแลวยนสงบอย ในการทอดผาบงสกลจะนมนตพระมาชกผาบงสกลดวย

59) การบงสกลแปรอฐ หมายถง การนมนตพระสงฆ 4 รป เพอบงสกลตายครงหนงและบงสกลเปนอกครงหนง ทกองกระดกและขเถาทเผาแลวจดน ามากองเปนรปคน คอเมอเอากระดกออกมาจากเชงตะกอนแลว กเอาผาขาวมาป แลวเอากระดกมาแปรรปเปนรปคน

22

60) ความเชอเรองบญ-บาป หมายถง ความเชอทตองการท าบญอทศสวนกศลใหผตายไดรบประโยชนสขในโลกหนาใหมากทสด ซงเปนผลมาจากความเคารพรกอาลย และความระลกถงดวยความกตญญกตเวท

61) ความเชอเรองนรก-สวรรค หมายถง ความเชอทางพระพทธศาสนาทกลาวถงการท าบญอทศสวนกศลเพอใหผตายไดขนสวรรค และอทธพลจากวรรณกรรมทเนองในพทธศาสนา (ไตรภมพระรวง) ชวยย าความเชอในเรองจกรวาลทมเขาพระสเมรเปนแกนมสวรรค โลกมนษย บาดาล นรก ทเปนทอยของบรรดาสงมชวตตางๆ ทมผลบญกรรมทแตกตางกนจงเนนความเชอในชาตหนาและการเกดใหม

62) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการแจงตาย หมายถงการเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการแจงตายโดยเปนผรบมอบฉนทะจากผทเกยวของกบผตาย แลวจงด าเนนการแจงเรองการตาย ตามพระราชบญญตทะเบยนราษฎร ทก าหนดวา ผเกยวของหรอผประสบเหตจะตองแจงภายใน 24 ชวโมง นบแตเวลาทมการตายหรอเวลาทพบศพ

63) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการขอใบมรณบตร หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการขอใบมรณบตรโดยเปนผรบมอบฉนทะจากผทเกยวของกบผตาย แลวจงท าหนาทเปนผแจงดวยการน าส าเนาทะเบยนบาน บตรประชาชนหรอบตรประจ าตวของผแจง และผตายไปแจงตอนายทะเบยนทองททผนนตาย หากตายนอกเขตเทศบาลใหแจงตอนายทะเบยนต าบล ในเขตกรงเทพฯ แจงตอนายทะเบยนเขต ณ ทวาการเขต

64) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการขอน าหลวงอาบศพ หมายถงการเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการขอน าหลวงอาบศพโดยเปนผรบมอบฉนทะจากผทเกยวของกบผตายแลวจงด าเนนการขอพระราชทานน าอาบศพส าหรบผตายทเปนขาราชการชนสญญาบตร หรอเปนผสมควรไดรบพระราชทานน าอาบศพได

65) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการขอโกศพระราชทาน หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการขอโกศพระราชทานโดยเปนผรบมอบฉนทะจากผทเกยวของกบผตายแลวจงด าเนนการขอรบพระราชทานโกศในกรณทผต ายไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ ชนสายสะพายหรอเปนผสมควรไดรบพระราชทานโกศได

66) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการขอพระราชทานเพลงศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการขอพระราชทานเพลงศพโดยเปนผรบมอบฉนทะจากผทเกยวของกบผตาย แลวจงท าหนาทเปนผขอพระราชทานเพลงศพโดยทผตายเปนขาราชการชนสญญาบตร หรอเปนผสมควรไดรบการพระราชทานเพลงศพได

67) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการบอกทางใหผทใกลตาย หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการนมนตพระสงฆหรอผทมความรมาเพอการบอกทางใหผทใกลตายโดยไดรบการตดตอจากผทเกยวของกบผตายแลวจงด าเนนการนมนต

23

พระสงฆเพอบอกทางใหผปวยระลกถงพระพทธคณ หรอการบอกใหระลกถงพระรตนตรย หรอคณงามความดเพอไปสสคต

68) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการอาบน าแตงตวศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการอาบน าแตงตวศพโดยไดรบการตดตอจากผทเกยวของกบผตายแลวจงด าเนนการการช าระรางกายของผตายใหสะอาดจากนนจงแตงกายศพใหเรยบรอย

69) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการรดน าศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสนคาทเปนอปกรณการรดน าศพเพอใชในการรดน าศพได

70) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการมดศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสนคาทเปนอปกรณการมดศพเพอใชในการมดศพ

71) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการใสเงนเหรยญในปากศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสนคาทเปนเงนเหรยญเพอใชในใสในปากศพ

72) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการจดตงศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสถานทจดตงศพ

73) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการโลงบรรจใสศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการโลงบรรจใสศพ

74) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการตามไฟหนาศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสนคาทเปนอปกรณการตามไฟหนาศพ

75) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการจดอาหารเซนศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสนคาทเปนอปกรณส าหรบใสขาวและน าทส าหรบตงไวขางโลงศพ

76) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการเคาะโลงศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสนคาทเปนหนงสอคมอการขนตอนการเคาะโลงศพเพอใชในการการเคาะโลงศพ

77) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการอยเปนเพอนศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการอยเปนเพอนศพในตอนกลางคนหลงจากทพระสงฆสวดพระอภธรรมเสรจแลว

78) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการมหรสพในงานศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการเลนหนาศพดวยการละเลน เชน การสวดคฤหสถ การเลานทาน ขบร าและการแสดงตางๆ

24

79) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการดอกไมและพวงหรด หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการจดดอกไมประกอบบรเวณโลงศพ และและดอกไมตกแตงสถานทหรอเครองใชประกอบพธศพ รวมถงดอกไมจดทเปนหรดหรอพวงมาลาในงานสวดพระอภธรรมเพอแสดงความเคารพศพ

80) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการถายภาพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการบนทกภาพพธกรรม หรอกจกรรมงานศพ รวมถงคนทมารวมในงานศพ

81) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการจดเลยงอาหาร หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการเตรยมอาหารไวเลยงแขกและท าบญถวายพระสงฆ

82) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการจดเลยงของวาง หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการเตรยมอาหารรบประทานเลนทมปรมาณอาหารนอยกวาอาหารประจ ามอ ซงเปนน าหรออาหารแหงมทงคาวและหวานมชนเลกขนาดพอค า

83) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการเลนการพนนในงานศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการขออนญาตเลนการพนนกบหนวยงานทเกยวของเพอการเลนการพนนในงานศพ

84) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการดมสราในงานศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการขออนญาตการดมสรากบหนวยงานทเกยวของเพอการดมสราในงานศพ

85) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการท าพธกงเตก หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสนคาทเปนอปกรณส าหรบท าพธกงเตกในงานศพ เชน กระดาษเงนและกระดาษทอง เปนตน

86) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการปราสาทประดบศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการปราสาททสรางเปนวมานประดบศพ

87) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการจดขนสงศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการยานพาหนะเพอใชในการขนสงศพไปยงทหมายศพ ซงในการขนสงนนอาจจะมพระสงฆถอสายสญจนทโยงจากศพเปนผน า

88) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการเตรยมทฌาปนกจ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการเตรยมทฌาปนกจ (สถานทเผาศพ)

89) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการเวยนซายรอบเมร หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการยานพาหนะเพอน าศพเวยนเชงตะกอนแลวจงยกศพขนเชงตะกอน

25

90) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการวางดอกไมจนทน หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการดอกไมจนทนเพอทเจาภาพจะไดใชในพธฌาปนกจศพ ซงคนทมารวมงานจะไดน าขนไปวางบนเมร

91) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการใชน ามะพราวลางหนาศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการมะพราวเพอใชน าลางหนาศพ

91) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการฌาปนกจศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสถานทส าหรบเผาศพ

92) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการพลดอกไมไฟ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการพลดอกไมไฟ ตะไล เปนตน เพอใชในการจดพลดอกไมไฟ

93) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการใหของทระลก หมายถงการเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสงของทระลกเพอใชในการใหเปนของแจกทระลกแกผทมาในวนฌาปนกจศพ

94) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการแปรธาตเกบอฐ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการเกบกระดกและขเถาทเผาส าหรบใชในการแปรธาตทจะตองเอามากองเปนรปคนในตอนบงสกลแปรอฐ

95) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการการลอยองคาร หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการน าผทเกยวของกบผตายเอากระดกไปลอยน าหลงจากน าบรรจในผอบเกบไวทบานแลว หรอในเจดยหรอธาตทสรางเพอบรรจอฐในวด เพอท าบญอทศสวนกศลใหเปนครงคราว แตบางรายน าเถาองคารและอฐทงหมดไปลอยน ากม

96) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการไวทกข หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการสนคาทเปนเสอผาหรอสงของทเพอใชในการการไวทกข

97) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการเจาหนาทจดการพธศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการเจาหนาทจดการด าเนนการพธกรรมงานศ

98) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการถวายจตปจจยไทยธรรม หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการเครองไทยธรรมซงเปนผาบงสกล หรอสงของส าหรบถวายพระสงฆ

99) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการแจกการดงานศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการจดพมพบตรเชญเพอใชเปนการแจงขาวแกญาตมตรของผตายโดยสงก าหนดการไปยงผเกยวของ

26

100) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการสวดอภธรรมศพ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการนมนตพระสงฆมาสวดพระอภธรรมศพ แตในบางกรณทมความจ าเปนอยางอนบางศพอาจจะไมมการตงศพบ าเพญกศลแตอาจจะสวดอภธรรมแลวเผาหรอฝงเลยกได

101) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการแสดงธรรม หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการนมนตพระสงฆเพอการแสดงธรรมกอนสวดพระอภธรรม 1 กณฑ หรอในวนน าศพไปเผา 1 กณฑ

102) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการท าบญครบรอบวนตาย หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการนมนตพระสงฆเพอการท าบญอทศสวนกศลใหผตาย ซงอาจจะมการท าบญเมอครบ 3 วน หรอ 7 วน นบจากวนตาย อกทงเมอครบ 50 วน หรอ 100 วน

103) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการบวชหนาไฟ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการนมนตพระอปชฌายเพอใหการบวชลกหลานของผตายทจะบวชเปนเณรหรอเปนพระในวนเผา

104) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการสวดหนาไฟ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการนมนตพระสงฆมาสวดพระอภธรรม 4 รป ในขณะก าลงเผาศพ

105) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการทอดผาบงสกล หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการนมนตพระสงฆมาชกผาบงสกลในเวลามการทอดผาบงสกลกอนถงเวลาเผาศพ

106) การใหภาคเอกชนมบทบาทในการบรการการบงสกลแปรอฐ หมายถง การเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทชวยด าเนนงานจดบรการการนมนตพระสงฆเพอบงสกลตายและบงสกลเปนทกองกระดกและขเถาทเผาทน ามากองเปนรปคน คอเมอเอากระดกออกมาจากเชงตะกอนแลว จากนนเอาผาขาวมาปแลวเอากระดกมาแปรรปเปนรปคน

107) พระภกษระดบผบรหาร หมายถง พระภกษในเขตพนทกรงเทพและปรมณฑล ซงประกอบดวย กรงเทพมหานคร จงหวดนครปฐม จงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน จงหวดสมทรปราการ และจงหวดสมทรสาคร ทด ารงต าแหนงเปนผบรหารกจการของวดหรอของคณะสงฆไทยทไดรบมอบหมายจากกรรมการมหาเถรสมาคมภายใตขอก าหนดแหงพระราชบญญตการปกครองคณะสงฆไทย ประกอบดวย กรรมการมหาเถรสมาคม เจาคณะใหญ เจาคณะภาค รองเจาคณะภาค เจาคณะจงหวด รองเจาคณะจงหวด เจาคณะอ าเภอ รองเจาคณะอ าเภอ เจาคณะต าบล รองเจาคณะต าบล เจาอาวาส รองเจาอาวาส และผชวยเจาอาวาส

27

108) เจาภาพงานศพ หมายถง บคคลทรบผดชอบหรอมอ านาจหนาทด าเนนการจดการศพซงเปนญาตของผตาย หรอไมใชญาตแตไดรบมอบหมายใหจดการศพโดยพนยกรรมของผตายระบไว

109) สมาคมฌาปนกจสงเคราะหภาครฐ หมายถง สมาคมฌาปนกจสงเคราะหภาครฐในเขตพนทกรงเทพและปรมณฑล ซงประกอบดวย กรงเทพมหานคร จงหวดนครปฐม จงหวดนนทบร จงหวดปทมธาน จงหวดสมทรปราการ และจงหวดสมทรสาคร จ านวน 76 สมาคม

110) ภาครฐ หมายถง องคการหนวยงานของรฐหรอองคการหนวยงานทด าเนนการโดยภาครฐ ซงมบคลากรทเปนเจาหนาของรฐด าเนนกจการตามภารกจหนาททรบผดชอบ ซงรวมถงวดทมเจาอาวาสคอพระภกษทไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงผปกครองวดเปนเจาพนกงานของรฐดวย

111) ภาคเอกชน หมายถง องคการหนวยงานหรอรานคาทไมใชของรฐหรอไมไดด าเนนการโดยภาครฐ ซงมประชาชนเปนเจาของกจการด าเนนการจดบรการสนคาและการบรการแกผรบบรการ

112) การศกษาพระปรยตธรรม หมายถง การศกษาพระธรรมวนย ทคณะสงฆไทยก าหนดเปนหลกสตรส าหรบพระภกษสามเณร แบงออกเปน 2 คอ พระปรยตธรรมแผนกธรรมและ พระปรยตธรรมแผนกบาล

113) พระปรยตธรรมแผนกธรรม หมายถง การศกษาหลกธรรมและวนยตามหลกสตร ทคณะสงฆไทยก าหนดใหพระภกษสามเณรศกษาเรยนร แบงออกเปน 3 ชน ไดแก นกธรรมชนตร, นกธรรมชนโท และนกธรรมชนเอก

114) พระปรยตธรรมแผนกบาล หมายถง การศกษาหลกภาษาบาลตามหลกสตร ทคณะสงฆไทยก าหนดใหพระภกษสามเณรศกษาเรยนร แบงออกเปน 8 ชน ไดแก ประโยค 1 -2, เปรยญธรรม 3 ประโยค (ป.ธ.3), เปรยญธรรม 4 ประโยค (ป.ธ.4), เปรยญธรรม 5 ประโยค (ป.ธ.5), ปรยญธรรม 6 ประโยค (ป.ธ.6), เปรยญธรรม 7 ประโยค (ป.ธ.7), เปรยญธรรม 8 ประโยค (ป.ธ.8) และเปรยญธรรม 9 ประโยค (ป.ธ.9)