บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 ·...
Transcript of บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 ·...
![Page 1: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/2.jpg)
คณะกรรมาธการแมนำโขง2553
รายงานสถานการณลมแมนำโขง: 2553บทสรปสถานการณสำนกงานเลขาธการคณะกรรมาธการแมนำโขงนครหลวงเวยงจนทน
ISBN 978-993-2080-58-8
© คณะกรรมาธการแมนำโขงตไปรษณย6101
หนวย18บานสฐานเหนออำเภอศรโคตรบองนครหลวงเวยงจนทน0100สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว
อเมลล[email protected]
www.mrcmekong.org
ออกแบบโดยSilkworm Books • www.silkwormbooks.com
พมพทโรงพมพโอ.เอส.พรนตงเฮาสกรงเทพฯ
บทสรปสถานการณเลมนตพมพเปนภาษาองกฤษขแมรลาวไทยและเวยดนาม
แหลงทมาของขอมลในบทสรปสถานการณมาจากรายงานฉบบสมบรณแปลโดยวรลกษณโกษากลวเทศศรเนตรสขทวสวรรณชยรบ
สำหรบขอมลเพมเตมกรณาตดตอท[email protected]
ทานสามารถดาวนโหลดรายงานสถานการณลมแมนำโขงเลมนและบทสรปไดฟรจากเวบไซตของคณะกรรมาธการฯท
www.mrcmekong.org
![Page 3: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/3.jpg)
ประเทศสมาชกเรองทรพยากรลมแมนำโขงทมอยมหาศาลซงจะสามารถชวยใหมขอมลอยางครบถวนเมอมการวางแผนกลยทธดานเศรษฐกจและจะชวยใหหาแนวทางแกปญหาเรองความยากจนไดงายขน
เฉกเชนกบการพฒนาลมนำอนๆการตดสนใจโดยทมขอมลครบถวนนนมความสำคญทสดโดยเฉพาะอยางยงเมอเปนเรองเกยวกบประเภทของการพฒนาทกอใหเกดขอถกเถยงกนมากเชนแผนการสรางเขอนบนแมนำโขงสายหลกรายงานฯนมขอมลสำคญทจะมสวนชวยในการหารอระหวางประเทศสมาชกโดยใหขอมลเพมเตมจากบทวเคราะหอนๆของคณะกรรมาธการฯเรองโอกาสและความเสยงทเกยวกบภาพจำลองของการพฒนาตางๆในอนาคต
รายงานฯนยงใหขอมลสรปเรองความทาทายบางประการทตองการความรวมมออยางใกลชดระหวางประเทศสมาชกในการตดตามตรวจสอบการวจยและความรวมมอในการจดการทจำเปนในอกไมกปขางหนาหลายๆประเดนกไดกลายเปนสวนหนงของงานหลกของคณะกรรมาธการฯไปแลวซงขาพเจาเองมความมนใจวาการทเรองสำคญเหลานไดรบการเนนยำในรายงานฯจะชวยขบเคลอนใหเรองเหลานเปนทสนใจตอสาธารณะตอไป
คณะกรรมาธการฯกำลงทำงานรวมกบประเทศสมาชกในการจดทำกลยทธการพฒนาลมนำโดยใชการบรหารจดการลมนำแบบบรณาการซงถอเปนสวนหนงของการขานรบความทาทายทเกดขนกบทรพยากรนำกลยทธฯนจะแลวเสรจในปน
วถชวตของประชากรนบลานคนขนอยกบการจดการลมนำอยางรอบคอบดวยใจเปดกวางและมความโปรงใสสดทายนขาพเจามนใจวารายงานสถานการณลมแมนำโขง2553นจะเปนเอกสารทมคาและเปนประโยชนตอการวางแผนกลยทธของลมนำแมโขงในอกหลายๆปขางหนาและจะมสวนสำคญตอนโยบายดานทรพยากรนำและสงแวดลอมตอไป
เจเรมเบรดเจาหนาทบรหารสงสด
สาสนจากเจาหนาทบรหารสงสด
ถงแมวาการเตบโตทางเศรษฐกจในพนทลมแมนำโขงตอนลางจะทำใหความเปนอยและมาตรฐาน
การครองชพของประชากร 60 ลานคนทอาศยอยในภมภาคนดขนอยางเหนไดชดในชวงไมกปทผานมาแตยงมประชากรอกเปนจำนวนมากทยงยากจนและวถชวตรวมทงความมนคงทางอาหารของประชากรเหลานนสวนใหญแลวมความเกยวเนองเปนอยางมากกบแมนำโขงและทรพยากรของแมนำ
คณะกรรมาธการแมนำโขงกอตงในปพ.ศ.2538โดยมบทบาททชวยใหรฐบาลของประเทศในลมแมนำโขงตอนลาง(กมพชาลาวไทยและเวยดนาม)สามารถจดการนำแมนำและทรพยากรไดอยางยงยนและสามารถใชทรพยากรเหลานเพอชวยใหประชากรหลดพนจากความยากจนการทผมอำนาจตดสนใจไดรบขอมลเรองทรพยากรแมนำโขงทเทยงตรงและทนตอสถานการณและมความเขาใจอยางถองแทถงผลกระทบของการพฒนาทรพยากรทมตอเศรษฐกจ สงแวดลอม และประชากรนนมความสำคญอยางทสดและเพอเปนการสนบสนนประเดนทกลาวมาแลวนคณะกรรมาธการฯไดจดพมพรายงานสถานการณลมแมนำโขง2553ขนและบทสรปสถานการณนชใหเหนขอเทจจรงตางๆทระบไวในรายงานฯ
รายงานสถานการณลมแมนำโขงฉบบทสองนอธบายเกยวกบสถานการณของการประมงปาไมการเกษตรพลงงานนำคณภาพของนำพนทชมนำการเดนเรอการคาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการจดการนำทวมในพนทลมแมนำโขงตอนลางรวมทงความสมพนธและความเชอมโยงของเรองตางๆเหลานรายงานฯนยงใหขอมลเรองความอดมสมบรณของนเวศวทยาแมนำโขงโดยชใหเหนการปรบตวตอแรงกดดนและการคกคามตางๆทเกดขนและยงแสดงใหเหนประเดนดานการพฒนาททาทายเชนการพฒนาพลงงานนำรปแบบการใชทดนทเปลยนแปลงไปรวมถงการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศซงจะมการตดตามตรวจสอบประเดนเหลานและรายงานในรายงานสถานการณลมแมนำโขงฉบบตอๆไป
ความเขาใจในสถานการณทรพยากรนำในลมแมนำโขงชวยเพมมมมองเรองความเสยงทอาจเกดขนตอประชากรและสงมชวตเพอเปนขอมลเพมเตมใหแกรฐบาลของ
![Page 4: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/4.jpg)
4
ภาพรวม
6ในลาวสำหรบไทยไมมการเปลยนแปลงและในเวยดนามเพมขนรอยละ 10
มาตรฐานการครองชพโดยทวไปนนดขนแตประชากรสวนใหญในชนบทกยงยากจนอยมากดชนชวดการพฒนาประชากรซงเปนการวดแนวโนมการพฒนาโดยใชตวชวดเชนการมอายทยนยาวความรและมาตรฐานการดำรงชวตลวนมการพฒนาดขนในทกประเทศสมาชกประเทศไทยมดชนชวดการพฒนาประชากรสงกวาคาเฉลยของประเทศในทวปเอเชยเลกนอยดชนฯของประเทศเวยดนามอยใกลเคยงกบคาเฉลยในขณะทดชนฯของประเทศลาวและกมพชานนตำกวา
ชวตความเปนอยและความมนคงทางอาหารของประชากรสวนใหญในลมแมนำโขงตอนลางผกพนอยกบแมนำโขงและเสนทางของสายนำ แมนำโขงเปนแหลงในการจบปลาและสตวนำประเภทอนๆทงเพอเปนอาหารและเพอเปนการหารายไดเปนแหลงนำเพอใชในการเกษตรและเปนเสนทางคมนาคมขนสงสนคาไปสตลาดและดวยเหตเหลานทำใหพวกเขาเปนกลมทไดรบผลกระทบโดยตรงหากแมนำโขงและระบบนเวศของพนทชมนำเสอมโทรมลง
ลมแมนำโขงเปนแหลงกำเนดของระบบนเวศมากมายทกอใหเกดความหลากหลายทางชวภาพของทงพชและ
รายงานสถานการณลมแมนำโขงซงคณะกรรมาธการแมนำโขงจดทำขนนมเปาหมายทจะนำเสนอภาพรวม
สถานการณของลมแมนำโขงตอนลางในแงของประชากรวถการดำรงชวตรวมทงสงแวดลอมและเศรษฐกจผลการวจยและตดตามตรวจสอบหลงจากการจดทำรายงานสถานการณลมแมนำโขงฉบบแรกขนในป2546ใหขอมลเพอแสดงใหเหนภาพรวมและแนวโนมของตวชวดหลกตางๆและดวยขอมลเหลานรายงานกยงมงมองไปขางหนาโดยชความทาทายทสำคญทประเทศในกลมลมแมนำโขงตอนลางจะตองประสบในอนาคตอกดวย
การขยายตวของชมชนเมองเปนแนวโนมทเดนชดในทงสประเทศในกลมลมแมนำโขงตอนลางโดยเหนไดชดจากการอพยพยายถนฐานของประชากรจากชนบทเขาสเมองเพอแสวงหาโอกาสทดกวาในขณะทประชากรสวนใหญของประชากรทงหมดในลมแมนำโขงตอนลาง60ลานคนยงอาศยอยในชนบทแตอตราการเตบโตของจำนวนประชากรในชนบทกลบมแนวโนมทจะลดลงในทศวรรษหนาตวเลขนบงชวาจำนวนประชากรโดยทวไปเพมขนรอยละ8นบตงแตการสำรวจเรองนในปพ.ศ.2546(55ลานคน)แตขอมลนในแตละประเทศกมตวเลขทแตกตางกนสำหรบจำนวนประชากรลมแมนำโขงเพมขนถงรอยละ25ในกมพชาประมาณรอยละ
![Page 5: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/5.jpg)
5
สตวและยงมพชและสตวชนดพนธใหมๆถกคนพบอยเสมอระบบนเวศพนทชมนำทำหนาทหลายประการเชนปองกนนำทวมและบำบดนำเสยมความพยายามศกษาชแจงถงมลคาทางเศรษฐกจของพนทชมนำเพอใหมลคาเหลานถกนบรวมเขาไปดวยเมอจะมการวางแผนพฒนา
การตดตามผลและการตรวจสอบตามลำนำของแมโขงไดแสดงใหเหนวาแมนำโขงมความสามารถในการรบมอกบความกดดนตางๆทเกดขนโดยนำมอมนษยในปจจบนไดคณภาพนำของแมนำโขงในพนทสวนใหญยงอยในเกณฑดยกเวนในพนทสามเหลยมปากแมนำทพบวามระดบของสารอาหารในปรมาณสงนาเปนหวงนำทวมชวงสนทเกดขนทกปนนชวยใหผลผลตการประมงยงคงมมากอยถงแมวามรายงานบางฉบบแสดงใหเหนวามการจบสตวนำไดในปรมาณทลดลงสวนอนาคตของปาไมในเขตลมนำนนคาดวาไมดนกเนองจากความตองการตดไมและใชพนทปาทเพมขนเปนเหตใหเกดการทำลายปาและความเสอมโทรมของพนทปา
ภาคการเกษตรเปนกจกรรมทมความสำคญมากทสดในลมแมนำโขงตอนลางและเปนภาคสวนทใชประโยชนจากนำมากทสดขาวจดเปนพชอาหารหลกของประชากรและเปนแหลงรายไดของประชากรในชนบทของลมนำโขงผลผลตขาวเพมมากขนในทกประเทศตงแตทศวรรษ1990
เนองจากการพฒนาเทคโนโลยและสดสวนทเพมมากขนของพนทชลประทาน
มการเดนเรอในลำนำโขงมากขนเรอยๆเนองจากแมนำโขงนนเปนเสนทางคมนาคมทางนำทสำคญยงตอตอการคาขายระหวางประเทศตลอดจนความนยมสงขนของภาคสวนการทองเทยวทางนำและในบางพนทกเปนเสนทางคมนาคมเพยงเสนทางเดยวหรอไมกเปนเสนทางคมนาคมทมประสทธภาพทสดซงสามารถใชสญจรไปมาไดเกอบทงป
การทมาตรฐานการครองชพพฒนาขนความตองการดานพลงงานกเพมขนดวยซงนบเปนโอกาสสำหรบการพฒนาไฟฟาพลงนำในลาวกมพชาและเวยดนาม
รฐบาลของประเทศตางๆในภมภาคกเรมตระหนกวาการพฒนาศกยภาพทางเศรษฐกจโดยใชประโยชนจากแมนำโขงอยางยงยนของทรพยากรแมนำโขงนนสามารถยกระดบความยากจนและคณภาพชวตไดแตโอกาสการพฒนานกตองสมดลและใหความสำคญตอการพจารณาผลกระทบทอาจเกดขนตอสงแวดลอมการประมงและวถชวตของประชากรควบคกนไปดวย
รายงานสถานการณลมแมนำโขงนเปนการรวบรวมองคความรเทาทมอยในปจจบนในชวงเวลาหนงเพอเปนขอมลพนฐานนำไปใชประโยชนแกรฐบาลผดแลทรพยากรและผมสวนเกยวของในทกภาคสวนในพนทลมแมนำโขง
![Page 6: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/6.jpg)
6
ประชากรและความยากจนในพนทลมแมนำโขงตอนลาง
ประชากรหลายลานคนทอาศยอยในภมภาคตางๆในพนทลมแมนำโขงตอนลางพงพาแมนำโขงอยางมาก
ในเรองนำกนนำใชวถและการดำรงชวตรวมทงการจบสตวนำประเภทตางๆทงเพอการบรโภคและขายเพอเปนรายไดทงนยงมประชากรอยจำนวนมากทมความเปนอยยากจนสามารถเขาถงนำสะอาดและสาธารณปโภคไดอยางจำกดและยงตองเผชญกบความไมแนนอนของความเปนอยเชนการเกดนำทวมและภยธรรมชาตการทไมมทดนทำกนเปนของตนเองการไมมทอยอาศยและผลกระทบจากการลมสลายของเศรษฐกจโลกและดวยเหตนทำใหประชากรเหลานออนไหวเปราะบางอยางยงตอการททรพยากรของแมนำโขงลดนอยและเสอมโทรมลง
โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP)จดใหประเทศในกลมลมแมนำโขงตอนลางอยในกลมประเทศทมดชนการพฒนามนษยอยในระดบกลางโดยคาดชนการพฒนามนษย(Human Development Index: HDI)มการทพฒนาดขนเรอยๆอยางคงทในชวงสองสามทศวรรษทผานมาแตอยางไรกตามภายใตดชนฯทดขนนกยงมการพฒนาทไมเทาเทยมกนทงภายในประเทศเองและระหวางประเทศสมาชก
ถงแมวาประเทศกมพชามการพฒนาทางเศรษฐกจทเตบโตขนอยางรวดเรวในชวงสองทศวรรษทผานมาประเทศกมพชากยงคงเปนหนงในประเทศทยากจนทสดในโลก โดยมประชากรรอยละ 35 ของประชากรทงประเทศมความเปนอยตำกวาเกณฑความยากจนแตถาเฉพาะในพนทชนบทแลวตวเลขนจะสงถงรอยละ80และถงแมวาเศรษฐกจของประเทศมการเตบโตขนเกษตรกรรมกยงเปนอาชพหลกของคนในประเทศถงรอยละ70ประมาณรอยละ35ของประชากรไมสามารถเขาถงแหลงนำทไดรบการปรบปรงสภาพแลวได
ในทำนองเดยวกนทประเทศลาวความยากจนกยงมอยทวไปมประชากรรอยละ33ของประชากรทงประเทศมความเปนอยตำกวาเกณฑของเสนความยากจนครงหนงของจำนวนครวเรอนไมมนำสะอาดใชและครงหนงของจำนวนหมบานทงประเทศไมมถนนทสามารถใชไดในชวงฤดฝนความยากจนสวนใหญกระจกตวอยในบรเวณทราบสงตอนใตใกลกบแนวชายแดนประเทศเวยดนามและพบอยางประปรายในหมบานบนภเขาแถบภาคเหนอแตพบเหนไดนอยในเขตเมองและบรเวณรอบๆเมองใหญและถงแมวาอายเฉลยของประชากรในลาวและกมพชาจะ
ดชนชวดดานการพฒนาประชากรในประเทศลมแมนำโขงตอนลาง(พ.ศ.2533–2550)
ดชนชวดดานการพฒนาประชากร
2533 2538 2543 2550
กมพชา - 0.540 0.547 0.593
ลาว 0.478 0.524 0.563 0.619
ไทย 0.712 0.745 0.761 0.783
เวยดนาม 0.590 0.672 0.711 0.725
คาเฉลยของทวปเอเชย 0.724
![Page 7: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/7.jpg)
7
ยงตำกวาคาเฉลยของอายประชากรของทวปเอเชยซงอยท69ปแตชวงอายเฉลยของประชากรทงสองประเทศนนกเพมสงขนในไมกปทผานมาโดยเฉพาะอยางยงในประเทศลาวทประชากรมอายยนขนโดยเพมจากอาย54ปในปพ.ศ.2543เปน64ปในพ.ศ.2550
สขภาพของเดกในประเทศกมพชาและลาวนนถงแมจะพฒนาขนแลวแตกยงอยในระดบทไมดอตราการตายของทารกในชวงปพ.ศ.2543–2549ในประเทศกมพชาลดลงจาก88คนเหลอ65คนตออตราการเกดมชพ1,000คนสวนในประเทศลาวลดลงจาก92คนเหลอ59คนแตอตราการตายของทารกทลดลงแลวนกยงสงกวาคาเฉลยอตราการตายของทารกในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตซงเทากบ27คนตออตราการเกดมชพ1,000คนในประเทศกมพชารอยละ36ของเดกอายตำกวา5ขวบมนำหนกตำกวาเกณฑ
ในไทยและเวยดนามนน อตราการพฒนาอยในระดบสงโดยเฉพาะประเทศไทยไดบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษThe Millennium Development Goals(MDGs)ทงเกาหวขอกอนทจะถงปกำหนดในปพ.ศ.2558อตราสวนของประชากรทมรายไดตำกวาเกณฑความยากจนลดลงจากรอยละ27ในปพ.ศ.2533เหลอเพยงรอยละ12ในปพ.ศ.2547
ประเทศเวยดนามมความกาวหนาเปนอยางสงในการเอาชนะความยากจนโดยเหนไดจากอตราประชากรมรายไดตำกวาเกณฑความยากจนทสงถงรอยละ75 ในปพ.ศ.2533นนลดลงเหลอเพยงรอยละ16ในปพ.ศ.2549
แตชองวางความไมเทาเทยมกนทางรายไดและสงคมกยงคงมอยความแตกตางนเกดขนระหวางประชากรในชนบทและในเมองในชนบทมความยากจนรอยละ45 แตในเมองมเพยงรอยละ18 และชนพนเมองกลมนอยเปนกลมทแทบจะไมไดรบประโยชนจากการพฒนาของประเทศในชวงทศวรรษทผานมาเอาเลยโดยเฉพาะอยางยงกลมทอาศยอยในเขตชนบททมาตรฐานการครองชพมการพฒนาในอตราทตำมาก
บรเวณสามเหลยมปากแมนำโขงในเวยดนามเปนพนททมการทำเกษตรกรรมหนาแนนทสดมประชากรอาศยอยถง17ลานคน(คดเปนรอยละ21 ของประชากรเวยดนามทงประเทศ)และพนทนไดกลายเปนพนทเกษตรกรรมทสำคญทสดของประเทศโดยมผลผลตทางการเกษตรสงถงกวารอยละ50ของผลผลตทงประเทศและอกกวารอยละ60ของผลผลตดานการประมง
![Page 8: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/8.jpg)
8
วถชวตพงพาความสมบรณของลมนำ
ความหลากหลายของระบบนเวศในลมแมนำโขงเปนรากฐานของความเปนอยหลายรปแบบเปนแหลง
อาหารของประชากรชนบทสวนใหญทอาศยอยในพนทลมแมนำโดยเฉพาะพนทนาทมนำทวมถงนอกจากจะเปนแหลงผลตขาวทสำคญแลวยงเปนแหลงจบปลา
ทใหทงอาหารและรายไดเสรมสำหรบประชากรในชนบททวทงลมนำพนทปาขนาดใหญในภมภาคลมแมนำโขงมความหลากหลายทางชวภาพทมลกษณะพเศษเฉพาะซงประชากรทอาศยอยในพนทไดใชประโยชนจากการหาฟนและทรพยากรตางๆจากปาอกหลายประเภท
รากฐานของเกษตรกรรมคอดนแมนำทอดมสมบรณ
เกษตรกรรมเปนกจกรรมทางเศรษฐกจทสำคญทสดในพนทลมแมนำโขงตอนลางพนทมากกวา10ลานเฮคตาร(62.5ลานไร)เปนพนทปลกขาวซงเปนอาหารหลกของประชากรในภมภาคนในบรเวณสามเหลยมปากแมนำซงเปนพนททใหผลผลตมากทสดชาวนาสามารถปลกขาวไดถงปละ3ครงผลผลตนนอยระหวาง1ถงมากกวา5ตนตอเฮคตารในปพ.ศ.2548พนทลมแมนำโขงตอนลางสามารถผลตขาวได33.8ลานตนและกวาครงเปนผลผลตจากประเทศเวยดนามและสำหรบกวาครงของประชากรในพนทชนบทตามแนวแมนำโขงเงนทไดจากการขายขาวถอเปนรายไดหลกของประชากรกลมนดวย
ผลผลตขาวของทกประเทศในลมแมนำโขงตอนลางเพมสงขนประมาณรอยละ3ตอปนบตงแตปพ.ศ.2533การปลกขาวในประเทศกมพชาทงนาปและนาปรงใหผลผลตเพมขนสวนในประเทศลาวขาวสวนใหญเปน
ผลผลตจากการปลกขาวในชวงฤดฝนในพนทราบตำและมแนวโนมทจะมการขยายตวมากขนของการปลกขาวในลกษณะนสวนผลผลตจากพนทราบสงซงสวนใหญเปนลกษณะการทำไรหมนเวยนมแนวโนมตำลงทสามเหลยมปากแมนำประเทศเวยดนามถงแมวาพนทการเกษตรจะลดลงในชวงสองทศวรรษทผานมาแตความสามารถในการผลตกลบสงขนซงกสงผลใหปรมาณผลผลตสงขนดวยอยางไรกตามความสามารถในการผลตทสงขนนมความเกยวโยงกบการใชยาฆาแมลงอยางหนกและมผลทำใหพนททำนานนไมปลอดภยสำหรบการประมงอกตอไปสวนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทยพนทเกษตรกรรมมากกวารอยละ80ใชสำหรบการปลกขาวหรออาจเปนการปลกขาวรวมกบพชทเตบโตไดดในพนทสงพนทเกษตรกรรมของประเทศไทยนลดลงเลกนอยในชวงปพ.ศ.2543–2548
![Page 9: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/9.jpg)
9
การปลกขาวจะยงคงเปนกจกรรมหลกทางเกษตรกรรมในพนทลมแมนำโขงตอนลางไปอกหลายทศวรรษ มการคาดการณวา ในอก 20 ปขางหนาประสทธภาพในการผลตกจะถกพฒนาขนเพอใหทนตอการเตบโตของจำนวนประชากรโดยผลผลตทมากขนนนจะมาจากการขยายตวของพนททมการชลประทานและการเพมผลผลตตอพนทใหสงขน
ในพนทลมแมนำโขงตอนลางการชลประทานเปนภาคสวนทมการใชนำเปนจำนวนมากทสดคดเปนปรมาตรประมาณปละ41.8พนลานลกบาศกเมตรกวาครงของจำนวนนถกใชทบรเวณสามเหลยมปากแมนำในประเทศเวยดนามและตามมาโดยประเทศไทยลาวและกมพชานบตงแตปพ.ศ.2533พนทชลประทานไดเพมขนทละนอยในทงสประเทศสมาชกการประเมนการชลประทานในพนทลมแมนำโขงตอนลางเมอไมนานมานพบวามโครงการชลประทานอยมากถง15,000โครงการโดยมทงขนาดเลกและขนาดใหญและมทงแบบการใชระบบแรงโนมถวงและแบบการใชระบบปม
พนทในการทำนานนนอกเหนอจากการปลกขาวแลวยงใหประโยชนอกหลายประการเชนเปนแหลงทอยของปลาและสตวนำทหลากหลายเชนหอยกงกบซงถอเปนแหลงอาหารทสำคญนอกจากนพนทนายงมบทบาททสำคญในการบรรเทาสภาวะนำทวมอกดวย
แนวโนมการเปลยนแปลงทสำคญของภาคเกษตรกรรมคอการขยายตวของการทำสวนยางและปลกพชพลงงานซงมสาเหตสวนหนงมาจากราคาเชอเพลงทสงขนการขยายตวของอปสงคของพลงงานจากพช(biofuels)รวมทงการสงออกพชพลงงานนไปยงตลาดในประเทศเพอนบานอกดวยการขยายตวของภาคการเกษตรเปนปจจยหลกทอาจทำใหเกดการทำลายปาและความหลากหลายทางชวภาพในพนทลมแมนำโขงตอนลางในชวงเวลาไมนานมานเมอเทยบกบการทำไมการถางปาเพอทำการเกษตรมผลกระทบตอพนทปาไมในอตราทสงกวา
![Page 10: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/10.jpg)
10
20 –
18 –
16 –
14 –
12 –
10 –
8 –
6 –
4 –
2 –
0 –
Are
a (m
illio
ns h
a)
l l l l l Cambodia Lao PDR Thailand Viet Nam
199020002005
พนท
(พนเฮค
ตาร)
กมพชา ลาว ไทย เวยดนาม
ปาคอหวใจในการจดการลมนำอยางยงยน
การพฒนาเศรษฐกจทงในระดบโลกและระดบประเทศเปนปจจยกดดนสำคญทสงผลกระทบตอพนทปาใน
ประเทศลมแมนำโขงตอนลางการเตบโตของจำนวนประชากร การพฒนาทเพมขน และผลกระทบดานนโยบายลวนมอทธพลตอพนทปาทงนน
พนทปาในประเทศลมแมนำโขงตอนลางมพนทรวม54ลานเฮคตารหรอคดเปนเปนรอยละ43ของพนททงหมดถงแมวาพนทปาทถกกนไวเปนพนทปาสงวนจะสงขนถงหนงในสามในระหวางปพ.ศ.2533–2548โดยเปนผลมาจากนโยบายอนรกษปาพรอมทงมาตรการตางๆทสงเสรมใหมการปลกปาทดแทนแตพนทของปาดงเดม(ไมเคยถกรบกวน)ในภมภาคนกยงลดลงอยางตอเนองอกทงคณภาพของพนทปากเสอมโทรมลง เนองจากพนทปาดงเดมถกเปลยนไปเปนพนทปารนทสอง(คอมการปลกทดแทนขนใหม)และการปลกพชเชงเดยวมการขยายตวมากขน
พนทปาในลมแมนำโขงตอนลาง
ในชวงพ.ศ.2533–2548ประเทศเวยดนามสญเสยพนทปาดงเดมไปถงรอยละ10ตอปในขณะทประเทศกมพชาสญเสยไปรอยละ6ตอปการเปลยนแปลงในเรองของทรพยากรปาไมนทประเทศไทยและเวยดนามมรปแบบการเปลยนแปลงทแตกตางออกไปจากของในประเทศลาวและกมพชาในประเทศเวยดนามถงแมวาความตองการใชทรพยากรปาไมยงมอยสงมากแตการดำเนนโครงการปลกปาอยางจรงจงกสงผลใหมพนทปาโดยรวมมากขนอตสาหกรรมการผลตเฟอรนเจอรมการขยายตวซงเปนผลมาจากการเตบโตทางเศรษฐกจโดยรวมของประเทศสวนในประเทศไทยการผลตกระดาษนนเพมสงขนถงเทาตวในชวง10ปทผานมา
สำหรบประเทศไทยนนพนทปายงคงลดลงแตในอตราทนอยลงทงนเนองมาจากการดำเนนมาตรการปองกนปาในชวงสองทศวรรษทผานมาการปลกสวนปาสกและไมทใชทำเยอกระดาษซงถอเปนสวนหนงของทรพยากรปาของประเทศมการเตบโตอยางตอเนองโดยนบรวมพนทสวนปาคมครองประเภทนได1.1ลานเฮคตาร(ตวอยางเชนการปลกสวนปาเพออนรกษดนและทรพยากรนำ)
การพฒนาดานปาไมในประเทศลาวและกมพชายงอยในระยะเรมตนทประเทศกมพชาการขยายตวของปาปลกยงนอยและอตราการทำลายปาธรรมชาตยงอยในอตราทสงสวนในประเทศลาวถงแมวาอตราการปลกปาเรมเพมสงขนเรอยๆแตพนทปาปลกประเภทนยงถอวามอยนอย
![Page 11: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/11.jpg)
11
ถาอตราการทำลายปายงคงดำเนนไปในระดบเดยวกบชวงปพ.ศ.2543–2548ประเทศกมพชาจะสญเสยพนทปาไปอก2.7ลานเฮคตารภายในปพ.ศ.2563สวนในประเทศลาวและไทยจะเสยพนทปาไป1.1ลานเฮคตารและ800,000เฮคตารตามลำดบแตประเทศเวยดนามจะสามารถเพมพนทปาได4.4ลานเฮคตารซงสวนใหญจะมาจากการปลกปา
ในประเทศลาวกมพชาและเวยดนามความหลากหลายทางชวภาพและทรพยากรกำลงถกคกคามอยางหนกในพนทปาไมคมครองทอยใกลกบพนททพฒนาแลวการทำไมผลตภณทจากสตวปาและของปาถกเกบเกยวใชประโยชนอยางมากเกนไปเปนเหตใหทอยอาศยและสงแวดลอมถกทำลายและสงผลกระทบตอการดำรงชวตของประชากรในทองถน
ไฟปาและการทำไมอยางมากเปนตนเหตสำคญของการสญเสยพนทปาและถอเปนการคกคามทอนตรายตอความสมดลและมนคงของระบบนเวศเกษตรกรสวนหนงใชไฟแทนการถางเพอกระตนการงอกใหมของพช
และมการกอไฟขนาดยอมเผาเศษไมในปาเพอลดปรมาณเชอไฟจากไมในปาแตไฟขนาดยอมทไมมการควบคมเหลานขยายวงกวางทำความเสยหายนอกจากนการตดถนนผานพนทปาทเพมขนในหลายๆพนทเปนผลใหมนษยสามารถบกรกเขาถงพนทซงเดมเคยอยหางไกลและเปนผลใหมแนวโนมการเกดไฟปาถขนเรอยๆในอนาคตหากไมมการควบคมทดกจะทำใหผนปาเสอมโทรมลงอยางรวดเรว
ปาถอเปนแหลงรายไดสำคญสำหรบประชากรหลายพนคนของพนทลมแมนำโขงตอนลางซงเลยงชพโดยการหาของปาและผลตผลจากปาเชนหวายไมไผพชสมนไพรและนำมนหอมระเหยและในยามทขาดแคลนประชากรกลมนกไดพงพาปาเพอการดำรงชพของปาบางประเภทมการพฒนาระบบการผลตและเกบใชอยางยงยนแตบางประเภทเชนหวายกลบมการตดโดยไมมการควบคมในหลายๆพนทซงกอใหเกดความเสยหายตออตสาหกรรมทมคานเปนอยางมาก
![Page 12: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/12.jpg)
12
การประมงทใหญทสดในโลกเลยงทงลมนำ
การประมงนำจดในแมนำโขงเปนการประมงนำจดทใหญทสดแหลงหนงของโลกในป2551มผลผลต
รวมประมาณ3.9ลานตนคดเปนจากการจบ1.9ลานตนและจากการเลยงอก2ลานตนหากคดเปนมลคาทางเศรษฐกจแลวกจะสงถงประมาณปละ3.9–7.0พนลานดอลลารสหรฐ และนยงไมนบรวมถงการประมงเพอการยงชพของประชากรอกหลายลานคนทอาศยอยในลมแมนำโขง ซงเพยงหาปลาเพอเปนอาหารเทานน การประมงในแมนำโขงยงมสวนชวยกจการตางๆอกหลายหมนแหงตงแตรานอาหารเพงขายอาหารกจการการตอเรอ ไปจนถงผขายเครองมอการประมง
มลคาทางเศรษฐกจของการประมงในแมนำโขงจดเปนพนฐานสำคญของเศรษฐกจครวเรอนทประเทศลาวประชากรกวาครงทำการประมงซงกอใหเกดรายไดถงรอยละ20ของรายไดครวเรอนโดยรวมโดยเฉพาะอยางยงในทภาคใตของประเทศทการประมงมความสำคญมากครวเรอนรอยละ80ทำการประมงเงนทไดจากการประมงนกถกนำไปซอเมลดพนธขาวในชวงปลายของฤดแลงและนอกจากคณคาทางเศรษฐกจของการประมงแลวการประมงยงมคณคาทชวยใหประชากรกลมนมความมนคงทางอาหารและโภชนาการ
การประมงในแมนำโขงมความสำคญมากสามารถเลยงประชากรในลมนำโขงปลาเปนแหลงทมาของโปรตนจากสตวและวตามนและแรธาตทสำคญประชากรเหลานบรโภคปลาและสตวนำจากแมนำโขงสงถงปละ41–51 กโลกรมตอคนซงนบวาเปนอตราการบรโภคทสงมากของโลก
การประมงในพนทลมแมนำโขงตอนลางสวนใหญเปนการทำประมงพนบานขนาดเลกชาวประมงในลมแมนำนแจงวาสามารถจบปลาไดนอยลงเรอยๆขนาดของปลาทจบไดโดยเฉลยกมขนาดทเลกลงรวมทงปลาขนาดใหญชนดทกนเนอเปนอาหารกจบไดในปรมาณทลดลงการเฝาตดตามปรมาณของปลาในโตนเลสาปทจบไดโดยใชโตงในชวงเวลา12ปทผานมานนแสดงใหเหนวาปรมาณปลาทจบไดนนไมไดลดลงเลยแตมสงบอกเหตของการจบปลามากเกนไปซงกคอการทปลากนเนอขนาดใหญถกจบไดนอยลงและพนธปลาขนาดเลกถกจบไดมากขน
ประมาณการการบรโภคผลผลตจากการประมงในลมแมนำโขงตอนลาง(2551)
ประเทศ
การประมงนำจด
ผลตภ
ณท
อาหา
รทะเล2
รวมปลา
สตวน
ำ
ประเภท
อน1
ปลาแ
ละสต
วนำ
ประเภท
อนกมพชา 555 121 676 13 689
ลาว 185 45 230 3 232
ไทย 740 196 937 134 1070
เวยดนาม 746 173 920 140 1059
รวม 2217 535 2752 294 3045
1 สตวนำอนๆ2ปลาและสตวทะเลทนำเขามาขายในตลาดของประเทศลมนำโขงตอนลาง
![Page 13: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/13.jpg)
13
1,600,000 –
1,400,000 –
1,200,000 –
1,000,000 –
800,000 –
600,000 –
400,000 –
200,000 –
0 –
Prod
uctio
n (t
onne
s/ye
ar)
l l l l l l l l l l 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Brackish culture Freshwater culture Inland commercial capture
ปรมา
ณ(ต
น/ป)
■ การเลยงปลานำกรอย■การเลยงปลานำจด■ การประมงนำจดเพอการคา
ผลการศกษาการประมงเพอการคาตลอดลำนำแมโขงในชวงระยะเวลา3ปแสดงใหเหนวาฤดกาลไมมผลตอปรมาณของปลาทจบไดแตกลบขนอยกบปรากฏการณการอพยพของปลาซงเกยวเนองกบระดบนำและการไหลของนำในแมนำ
การมวงจรนำทวมตามฤดกาลของแมนำโขงชวยทำใหสถานการณการประมงไมเลวรายเกนไปนกเนองจากปลาวางไขและลกปลาจำนวนมากใชประโยชนจากพนทนำทวมขนาดใหญทมอยทวไปในลมแมนำโขงอยางไรกตามการเปลยนแปลงตางๆเชนการกอสรางเขอนการสรางทำนบจบปลาและสงกอสรางอนๆการชะลอนำเพอวตถประสงคอนการถางพนทปาทถกนำทวมการทำลายปารอบพนทอางเกบนำและมลภาวะในแตละพนทตางกเปนปจจยททำใหปรมาณปลาทจบไดนนลดลงทงสน
การทมนำทวมนนมประโยชนหลายประการมบทบาทชวยกระตนใหปลาวางไข ทำใหสามารถเขาถงพนททถกนำทวม ปลาจงสามารถอพยพไปมาระหวางพนททปกตแลวอยแยกจากกนได และเหตเหลานแสดงใหเหนถงความสำคญทจะตองอนรกษลกษณะอนหลากหลายทางอทกวทยาของแมนำเอาไวทงภายในปและระหวางปเพอรกษาระดบปรมาณปลาทยงมอยมากใหยงยน
สดสวนใหญของประชากรปลาแมนำโขงทจบไดทงหมดนนเปนปลาอพยพยายถนซงพนธปลาเหลานมความเสยงทจะไดรบผลกระทบจาการสรางเขอนตางๆบนแมนำสายประธานทวางแผนอยผลผลตปลาทอาจ
ลดลงอยางมากนนจะสรางผลกระทบอยางใหญหลวงตอทงเศรษฐกจและสงคมทวทงภมภาค
ถงแมวาปรมาณของปลาทถกจบตามธรรมชาตจะมากกวาปรมาณปลาเลยงแตการเลยงปลากมความสำคญมากขนเรอยๆการขยายตวของอตสาหกรรมเพาะเลยงสตวนำนนถอเปนปรากฏการณทนาทงผลผลตรวมในปพ.ศ.2551สงถง1.6ลานตนนบเปนกวาหาเทาของผลผลตในป2543ปลาทขายสวนใหญตามเมองตางๆในประเทศไทยและลาวเปนปลานำจดซงไดมาจากการเลยงโดยเฉพาะอยางยงการเพาะเลยงปลานลปลาสวายและกงมการสงออกสนคาเพาะเลยงสตวนำสงถงปละ1ลานตน
ปรมาณปลาจากลมแมนำโขงในประเทศเวยดนามไมรวมการทำประมงขนาดเลก
![Page 14: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/14.jpg)
14
คณภาพนำและพนทชมนำปจจยรายงานสภาพทด
ความอดมสมบรณของแมนำขนอยกบปจจยหลายประการซงรวมถงคณภาพของนำการไหลของนำ
ในแมนำและสภาพแวดลอมการผนแปรของแมนำซงเกดขนประจำทกปนนเปนตวกระตนสำคญทชวยใหแมนำโขงและพนทชมนำทเชอมโยงกบแมนำโขงนนยงคงมความอดมสงสรางถนทอยและแหลงอาหารทสำคญ
และหลากหลายอยางยงตอพชและสตวและเมอมการพฒนาลมแมนำโขงมากขนเรอยๆกมความจำเปนอยางยงทจะตองคอยตดตามเฝาสงเกตผลกระทบทอาจเกดขนตอคณภาพของนำความหลายหลายทางชวภาพทมลกษณะเฉพาะและพนทชมนำทเกยวของ
คณภาพของนำ
การตดตามตรวจสอบททำเปนประจำมาตงแตปพ.ศ.2528แสดงใหเหนวาคณภาพของนำในแมนำโขงนนมคณภาพโดยรวมทดยกเวนในพนททอยใกลเมองพนทเกษตรกรรมหรอพนทเพาะเลยงสตวนำคณภาพของนำทสถานตดตามเฝาสงเกตในบรเวณลำนำสายประธานทกสถานมธาตอาหารตำยกเวนในบางสถานฯทตงอยในดนดอนสามเหลยมแมนำโขง ซงมธาตอาหารบางชนดคอนขางสง เนองมาจากการทบรเวณเหลานนมประชากรอาศยอยหนาแนนและมการทำเกษตรกรรมมาก คาฟอสฟอรสและไนโตรเจนของนำในบรเวณดนดอนสามเหลยมปากแมนำมแนวโนมทจะเพมสงขนซงหมายความวาคณภาพของนำเรมเสอมโทรมลงความเขมขนของแอมโมเนยในลำนำทงสายมคานอยเมอเปรยบเทยบกบคามาตรฐานของทกประเทศในลมนำแตกมคา
สงขนอยางเหนไดชดในชวงปพ.ศ.2543–2551 โดยเฉพาะทตอนบนของลมนำใกลกบบรเวณทมการบรรจบกบลำนำสาขาบรเวณนครเวยงจนทนและทในประเทศกมพชาบรเวณแมนำบาสสก
สำหรบคณภาพนำเพอการอนรกษสตวนำนน ณสถานตดตามเฝาสงเกตในบรเวณลำนำสายประธานทกสถานในชวงปพ.ศ.2543–2551คณภาพนำจดอยในระดบดเยยมแตอยางไรกตามคณภาพนำในลำนำสาขาอยในระดบทพอใชเทานนซงกหมายความวาสตวบางพนธอาจกำลงถกคกคามหรอกำลงออนแอลงและชใหเหนถงผลกระทบของการพฒนาภาคการเกษตรการใชปยและการขยายตวของชมชนเมอง
การตดตามตรวจสอบคณภาพนำสามารถบอกถงสถานะของสภาพแวดลอมทสงมชวตอาศยอยแตกไม
![Page 15: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/15.jpg)
15
สามารถบอกไดวาภาวะสขภาพของสงมชวตเหลานนเปนอยางไรการตดตามตรวจสอบทางชวภาพคอการตดตามตรวจสอบสขภาพกลมหลกของสงมชวตสามารถใชในการตรวจสอบสถานะระบบนเวศของแมนำไดอกทางหนงจากการใชเวลากวา5ปในการตดตามตรวจสอบมากกวา60สถานครอบคลมสภาพแวดลอมตางๆผลทไดรบจากการตดตามตรวจสอบทางชวภาพแสดงใหเหนวาแมนำสายประธานโดยรวมของลมแมนำโขงตอนลางยงไมไดรบผลกระทบมากนกจากการพฒนาแหลงนำหรอจากการทงของเสยลงสแมนำถงแมวาในบางพนทกเรมแสดงสญญาณของภาวะกดดนบางแลว
การศกษาลาสดในสามเหลยมปากแมนำโขงสามารถระบไดวามสารมลพษทตกคางยาวนานในตะกอนและสงมชวตในนำ(ไฟโตแพลงตอนสตวนำทมเปลอกแขงและปลา)และสารพษนมาจากดดทเปนหลก
มการตรวจพบวามสารโลหะหนกเพมขนอยางมากในบรเวณทมการคมนาคมทางเรอหนาแนนหรอบรเวณทมประชากรอาศยอยมากโดยเฉพาะอยางยงในบรเวณปลายนำจากกรงพนมเปญและในบรเวณสามเหลยมปากแมนำโขง
การพฒนาอตสาหกรรมในลมแมนำโขงตอนลางนนถอวายงอยในระดบเรมตนถงแมวาจะมการเตบโตคอนขางรวดเรวคาดวาความตองการใชนำในการอตสาหกรรมจะเพมสงขนอยางเหนไดชดในทศวรรษหนาสำหรบ
ประเทศในลมแมนำโขงตอนลางโดยเฉพาะอยางยงประเทศลาวและกมพชา
ในประเทศลมแมนำโขงตอนลางนนมลพษทางนำจากแหลงอตสาหกรรมสามารถพบเหนไดชดโดยเฉพาะในนครเวยงจนทนและกรงพนมเปญสามารถพบเหนไดบางในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทยและบรเวณสามเหลยมปากแมนำโขงโดยทวไปแลวการบำบดนำเสยจากภาคอตสาหกรรมยงอยในระดบทตำและการจดการขยะพษจากอตสาหกรรมยงไมมประสทธภาพขณะนมลพษทางนำจากภาคอตสาหกรรมยงหนาแนนอยในบรเวณรอบๆโรงงานและบรเวณปลายนำของชมชนเมองหลกๆคาดวาปญหานจะเพมมากขนในอนาคตควบคกบการขยายตวของภาคอตสาหกรรม
![Page 16: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/16.jpg)
16
พนทชมนำ
พนทชมนำมความสำคญอยางยงตอการดำเนนชวตของสรรพสตวทงหลายในลมนำรวมทงการพฒนาสงคมและเศรษฐกจของภมภาคตวแมนำโขงเองลำนำสาขาหวยทะเลสาบและหนองนำตางมบทบาทในการคำจนระบบนเวศทมลกษณะเฉพาะเชนแองนำลกวงปลาในแมนำโขงทราบรดสและปาโกงกาง
จากการศกษาเมอเรวๆนพบวาชาวชนบทใชประโยชนจากสตวและพชนานาชนดทหาไดในพนทชมนำในรอบ
ฤดกาลหนงๆของระบบนเวศนาขาวของประเทศกมพชาจนลาวและเวยดนามนนพบวาจบสตวและเกบพชตางๆไดมากมายปลา145ชนดสตวนำทมเปลอกแขง11 ชนดหอย15ชนดสตวเลอยคลาน13ชนดสตวครงบกครงนำ11ชนดแมลง11 ชนดและพชอก37ชนดสตวและพชเหลานสามารถเกบรวบรวมไดในสภาพพนททหลากหลายทงทเปนแหลงอาศยทถกนำทวมถาวรหรอถกนำทวมตามฤดกาลเชนแมนำทมนำไหลตลอดปแองนำหนองนำและปาบงปาทาม นอกจากการใชประโยชนโดยตรงของพนทชมนำทใชในการปลกขาวและการจบปลาแลวพนทเหลานกยงมประโยชนทางออมอกมากมายพนทชมนำทำหนาทกกเกบนำจากนำทวมซงนำทวมนจะเปนอนตรายอยางใหญหลวงในชวงฤดฝนอยางเชนโตนเลสาปในประเทศกมพชาจะขยายอาณาบรเวณของมนถงสหรอหาเทาในชวงฤดฝนถาโตนเลสาปไมสามารถกกเกบนำไดกรงพนมเปญกจะถกนำทวมทงเมองทกป
เมองใหญๆ หลายเมองในลมแมนำรวมทงนครหลวงเวยงจนทนและกรงพนมเปญปลอยนำเสยลงสพนทชมนำซงกเปนการบำบดนำเสยอยางมากกอนทนำจะไหลรวมกนลงสแมนำ
เนองจากพนทชมนำเกดขนในพนทรอยตอทมการเปลยนแปลงจากระบบนเวศนำซงคอยๆเปลยนไปเปนระบบนเวศบกดงนนความแตกตางเพยงเลกนอยของปรมาณชวงเวลาและระยะยาวของนำจะกอใหเกดการเปลยนแปลงอยางใหญหลวงตอธรรมชาตของพนทชมนำกระบวนการรวมทงพชและสตวทมลกษณะเฉพาะ
![Page 17: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/17.jpg)
17
ความหลากหลายทางชวภาพสง
ลมแมนำโขงเปนหนงในพนททมความหลากหลายทางชวภาพทมากทสดแหงหนงของโลกและเปน
หนงในพนททถกคกคามมากทสดแหงหนงดวยระบบนเวศของพนทชมนำและระบบนเวศปาของลมแมนำโขงนเปนแหลงทอยอาศยของสตวและพชประจำถนทมลกษณะเฉพาะมากมายหลายชนดการประมาณการครงลาสดระบวาภมภาคนมพนธพชอย20,000ชนดสตวเลยงลกดวยนม430ชนดนก1,200ชนดสตวเลอยคลานและสตวครงบกครงนำ800ชนดพนธปลาอก850ชนดและพนธพชและสตวใหมๆ กยงถกคนพบอกเรอยๆอยางไรกตามการเพมขนของจำนวนประชากรและรปแบบของการบรโภคทเพมขนนนสรางแรงกดดนใหกบสงแวดลอม
แหลงทอยของนกทสำคญหลายแหงกเสอมโทรมลงเนองจากพนทชมนำนนแหงเหอดลงการแทะเลมของสตวมากไปการเกบดนพท(Peat Mining)การกอสรางอางเกบนำการใชสารกำจดศตรพชในการทำการเกษตรรวมทงการเสอมโทรมและทำใหเกดการแยกกนของระบบนเวศสวนการดำรงชพของนกเองกถกคกคามโดยการเกบและการลาไขนกของชาวบานเพอยงชพ
สวนพนธปลาในแมนำโขงนนรวมถงชนดพนธปลาขนาดใหญบางชนดมสญญาณใหเหนวาจำนวนปลาขนาดใหญกำลงเรมลดนอยลงรวมทงชนดทถกคกคามรนแรงเชนปลาบก(Pangasianodon gidas)การคกคามเกดขนตอพนธปลาขนาดใหญทยายถนนเกดจากการพฒนาโครงสรางพนฐานเชนการสรางเขอนซงกอใหเกดการเปลยนแปลงการไหลของนำตามธรรมชาตของแมนำและ
ปดกนเสนทางยายถนของปลาและเมอปลาไมสามารถอพยพขนลงตามลำนำแลวโอกาสทมนจะแพรพนธตามธรรมชาตกลดลงดวย
ทราบลมแมโขงตอนลางยงสามารถรกษาบางแหลงทอยใหอยในสภาพดงเดมสำหรบนกนำได โดยการทมนถกปองกนไวดวยชนของปาเตงรง พนทชมนำตามฤดกาลทงหญาและแหลงทอยตามแมนำโตนเลสาปมความสำคญตอนกนำขนาดใหญมากในปพ.ศ.2549 รฐบาลกมพชาไดจดสรรทดนทเปนทงหญากวา 258 ตารางกโลเมตรเพอปองกนแหลงนกนำอาศยนไมใหกลายเปนนาขาว
ถงแมวาแมนำโขงและลำนำสาขาจะยงชวยรกษาแหลงทอยอาศยรมนำและชมชนสองสามแหลงทยงคงสภาพเดมในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตพนทชมนำทเปนทอยของนกนำกถกมนษยรกลำไปสรางทพกอาศยและมการใชเรอยนตเพอการสญจรนอกจากนพนทชมนำและพนททงหญาบรเวณสามเหลยมปากแมนำโขงกถกคกคามโดยอตสาหกรรมเกษตรขนาดใหญ
ลมแมนำโขงเปนบานของสตวครงบกครงนำและสตวเลอยคลานบางพนธทมความพเศษแตกถกคกคามเผาพนธของพวกมนถกทำลายไปมากเตานำและเตาครงบกครงนำงและกงกาจำนวนมากถกลาเพอยงชพและถกจบเพอการคาเปนอาหารและยาตามตลาดทองถนทประเทศเวยดนามมการคาสตวเลอยคลานมากทสดและการจบสตวเลอยคลานเปนจำนวนมากนในหลายๆพนทไมมความยงยนและเปนการคกคามตอการดำรงเผาพนธของสตวบางชนดอกดวย
![Page 18: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/18.jpg)
18
แมนำเชอมโยงการคาและคมนาคม
แมนำโขงถกใชเปนเสนทางคมนาคมของคนและสนคาระหวางเมองทตงอยตลอดลำนำทสำคญมาหลายพนปแลวและทกวนนเสนทางนกยงทวความสำคญในแงของการเชอมโยงเสนทางการคาระหวางประเทศและยงเปนเสนทางทองเทยวทกำลงไดรบความนยมมากขนเรอยๆการขนสงสนคาจำนวนมากตามลำนำไปในระยะทางทไกลนนเปนทางเลอกมราคาถกและมประสทธภาพมากกวาการขนสงทางบกและยงเปนมตรตอสงแวดลอมกวาอกดวย
ถงแมวาความยากลำบากทเกดจากความแตกตางตามฤดกาลของระดบนำแมนำโขง(ระดบนำในลมนำตอนบนสามารถมความแตกตางกนไดถงกวา15เมตรในชวงป)จากชวงแคบของแมนำและจากชวงลำนำทมนำไหลเชยวกรากสนคากวา300,000ตนกถกขนสงระหวางเมองคนหมงประเทศจนและกรงเทพฯทกปปรมาณการคาเนองจากการขนสงทางนำในแมนำโขงนนเพมสงขนกวาสองเทาตวเมอเปรยบเทยบสปกอนหนากบป2551การคาผานการขนสงทางนำในประเทศเวยดนามและกมพชาเพมขนอยางชดเจนเชนกนปรมาณเรอบรรทกสนคาผานทาเรอพนมเปญเพมขนเกอบเทาตวจากประมาณ278,000ตนในป2548เปน430,000ตนในป2552สำหรบการขนสงทางนำในสามเหลยมปากแมนำ
ของประเทศเวยดนามกเพมมากจาก1,145,000ตนในป2548เปน2,843,000ตนในป2551
มความพยายามทจะปรบปรงเรองความปลอดภยในการคมนาคมทางนำในแมนำโขงมการสำรวจเสนทางการเดนเรอและทำเครองหมายไวดวยเครองมอทมประสทธภาพสญญาณไฟแสงสวางตลอดเสนทางเดนเรอในลำนำโขงระหวางกรงพนมเปญไปจนถงสามเหลยมปากแมนำโขงขณะนอำนวยความสะดวกทำใหสามารถเดนเรอไดตลอด24ชวโมงแลวนอกจากน ขอมลเพอชวยในการเดนเรอในแมนำโขงนนอยในระดบทเทยบเทากบแมนำระหวางประเทศอนๆเชนแผนทเดนเรออเลคโทรนคและระบบรายงานตนอตโนมตซงจะชวยใหการเดนเรอมความปลอดภยและมประสทธภาพมากขน
ความตกลงทางกฎหมายขามพรมแดนเรองเสรภาพในการขนสงทางเรอชวยกอใหเกดกรอบการดำเนนงานสำหรบการขนสงสนคาทางเรอระหวางประเทศทเขมแขงขนในภมภาคและในเรองนคณะกรรมาธการแมนำโขงไดทำงานรวมกบประเทศกมพชาและเวยดนามเพอใหไดมาซงความตกลงเรองการคมนาคมทางนำซงกลายเปนเรองสำคญและเปดฉากใหมสำหรบความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางทงสองประเทศและมการลงนามในความตกลงเรองการคมนาคมทางนำนแลวในเดอนธนวาคม2552
![Page 19: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/19.jpg)
19
l l l Distance (Km) US$ per TEU1 US$ per 1000 TEU-Km
600 –
500 –
400 –
300 –
200 –
100 –
0 –
1TEU = 20-foot equivalent unit
■ IWT 530 155.44 293.06
■ Rail 435 175.51 403.48
■ Road 251 106.17 422.97
ระยะทาง(กโลเมตร) ดอลลารสหรฐ ดอลลารสหรฐ ตอตคอนเทนเนอร ตอ1,000ตตอกโลเมตร ขนาด20ฟต
l l l Distance (Km) US$ per TEU1 US$ per 1000 TEU-Km
600 –
500 –
400 –
300 –
200 –
100 –
0 –
1TEU = 20-foot equivalent unit
■ IWT 530 155.44 293.06
■ Rail 435 175.51 403.48
■ Road 251 106.17 422.97
■ ทางนำ■ทางรถไฟ■ ทางรถยนต
การเดนเรอทเพมขนนนทำใหมแนวโนมทจะทำใหเกดมลภาวะเพมขนดวยเนองมาจากการใชเรอยนตทมากขนถงแมวาการคานำมนกาซและปโตรเลยมระหวางประเทศเวยดนามและกมพชาจะเพมสงขนอยางเหนไดชดแตมาตรการปองกนการดแลจดการสนคาอนตรายเหลานกยงมอยนอยคลงเกบนำมนและกาซหลายๆแหงในประเทศเวยดนามและกมพชาตงอยรมฝงแมนำโขงและเปนเรองทนากลวหากเกดรวไหลขนเพราะคลงฯเหลานไมมแผนรองรบกรณฉกเฉนหรออปกรณและทรพยากรทจะจดการการรวของนำมนลงสแมนำไดการลงทนเพอการเตรยมทรพยากรตางๆเพอการปองกนและรองรบมลภาวะเนองจากนำมนรวเปนสงจำเปนเพอการดแลจดการทาเรอทองถนใหดำเนนการตามมาตรฐานและขอกำหนดตางๆไดตลอดจนตองมการตดตามตรวจสอบทงในระดบภมภาคและในระดบทองถน
การพฒนาพลงงานนำในแมนำโขงจะชวยใหมปรมาณนำเพมขนในชวงฤดแลงซงจะสงผลใหมศกยภาพในการขนสงทางนำสงขนและจะเปนผลดตอเนองดานเศรษฐกจ
การทองเทยวมเพมมากขนตลอดลำนำมนกทองเทยว20,000–25,000คนทองเทยวโดยทางเรอในชวงตอนบนของแมนำโขง(สวนใหญจะเปนเสนทางระหวางเมองหวยทรายและเมองหลวงพระบาง)แตชวงตอน
ลางของแมนำโขงกลบเปนทนยมมากกวาเพราะนกทองเทยวสามารถเดนทางไปไดงายกวามนกทองเทยวไปประเทศกมพชาโดยทางเรอถง71,889คนและไปประเทศเวยดนาม157,198คนในปพ.ศ.2551
คาใชจายทเกยวของกบวธการเดนทางตางๆในเสนทางลมแมนำโขง
![Page 20: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/20.jpg)
20
อนาคตททาทาย
แมนำโขงกำลงเผชญหนากบความทาทายสำคญเรองสงแวดลอมหลายๆประการทจะเกดขน
ในทศวรรษหนาแผนการพฒนาพลงงานนำการขยายระบบชลประทานการคมนาคมทางนำทเพมมากขนบวกกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทงหมดนตางกทำใหเกดผลกระทบตอสภาพแวดลอมของแมนำและในบางครงกยงสงผลคกคามตอความหลากหลายทางชวภาพของระบบทางนำและวถชวตของมนษยทตองพงพาแมนำ
รฐบาลของประเทศสมาชกทกประเทศตางมความตองการทจะพฒนาทรพยากรนำเพอการชลประทานเพอใชพลงงานนำและในดานอนๆทจะเปนประโยชนตอประชากรทยากจนหลายลานคนทอาศยอยในพนทชนบทและในขณะเดยวกนรฐบาลกตระหนกดวาความปรารถนาเหลานจะตองสมดลกบความตองการใชทรพยากรนำในขณะนของชาวนาทนอกเหนอจากการทำนาแลวพวกเขากยงเลยงชพดวยการจบปลาหาอาหารและหาของปาจากทงปาและจากพนทชมนำ
ศกยภาพของพลงงานนำและผลกระทบตอสงแวดลอม
แมนำโขงไดกลายเปนภมภาคทกำลงมการพฒนาไฟฟาพลงนำมากทสดในโลกทลมแมนำโขงตอนบนประเทศจนกำลงดำเนนโครงการสรางเขอน8โครงการเรยงกนมาเปนชนๆตามลำนำซงจะทำใหการไหลของนำมความเปลยนแปลงอยางเหนไดชดจากชวงฤดฝนถงฤดแลงสวนทลมแมนำโขงตอนลางมแผนการสรางเขอนอกหลายแหงทงทตวแมนำโขงและลำนำสาขาคาดวาพลงงานจากนำในลมแมนำโขงตอนลางรวมทงลำนำสาขามศกยภาพสงถง30,000เมกกะวตตซงรอยละ10ไดรบการพฒนาไปแลวฐานขอมลเรองพลงงานจากนำของคณะกรรมาธการแมนำโขงระบวาในปพ.ศ.2552มโครงการทงหมด124โครงการทงทกำลงดำเนนการกอสรางและทยงอยในขนวางแผนกวารอยละ70ของโครงการเหลานอยในประเทศลาวและอกรอยละ10อยในประเทศกมพชาจากโครงการพฒนาพลงงานนำทภาคเอกชนไดนำเสนอขนนนรวมถงโครงการสรางเขอนอยางนอย11 เขอนในลำนำสายหลกของแมนำโขงตอนลาง
การเตบโตอยางรวดเรวของการพฒนาพลงงานนำในลำนำสาขาของแมนำโขงแสดงใหเหนชดเจนวาการประเมนผลกระทบสะสมทเกดขนจากการกอสรางเขอนใน
โครงการพลงงานนำในลมแมนำโขงตอนลางกำลงการผลตปจจบนทกำลงกอสรางและทมการนำเสนอแผนงาน
กำลงการผลต(เมกกะวตต)
ประเทศ ปจจบน กำลงกอสราง
แผนการ/นำเสนอ
รวม
กมพชา 1 — 5,589 5,590
ลาว 662 2,558 17,686 20,906
ไทย 745 — — 745
เวยดนาม 1,204 1,016 299 2,519
รวม 2,612 3,574 23,574 29,760
![Page 21: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Upper Mekong Basin
Lower Mekong Basin
Mekong mainstream
Mekong tributary
Chinese dams
Mainstream dams (planned)
Tributary dams (existing, under construction and planned)
ลำนำสาขานนมความสำคญอยางยงรวมทงการประเมนผลกระทบทเกดขนตอระบบการไหลของนำในลำนำสาขาเสนทางการเดนทางของปลาคณภาพของนำและการไหลของตะกอนขอมลเกยวกบผลกระทบสะสมเหลานจะยงมความสำคญมากขนตามจำนวนโครงการสรางเขอนในพนทลมแมนำโขงตอนลางทจะเพมมากขนอกในอนาคตอนใกลน
ผลกระทบทจะเหนไดอยางชดเจนจากการพฒนาไฟฟาพลงงานนำกคอการทจะมนำในแมนำหรอในลำนำมากขนในชวงฤดแลงเนองจากนำทกกเกบเอาไวจากชวงฤดฝนถกนำมาใชในการผลตไฟฟาในเดอนถดๆมาสวนการทปรมาณนำจะลดลงในชวงฤดนำหลากนนกจะนอยกวาเดมมากทงนไมไดหมายความวาการกระจายปรมาณการไหลของนำและปรมาตรของนำในแตละฤดกาลเทานนทมความสำคญแตชวงเวลาการเรมตนของแตละฤดกาลทในแตละปมความแตกตางกนนนถงแมวาจะเปนการเปลยนแปลงเพยงเลกนอยกสามารถสงผลกระทบตอสงแวดลอมไดอยางมหาศาล
ผลกระทบระยะยาวของการสรางเขอนอกประการหนงคอการดกรวมตวของตะกอนแมนำแมนำโขงนำพาตะกอนทมธาตอาหารอดมเปนปรมาณมากและมนมความสำคญอยางยงตอความอดมสมบรณของพนทชมนำเชนโตนเลสาปและบรเวณสามเหลยมปากแมนำโขงฉะนนความเปนไปไดทปรมาณของตะกอนแมนำโขงในสายประธานลดลงนนนาเปนหวงอยางยงประมาณครงหนงของตะกอนแมนำโขงตอนลางกำเนดมาจากแมนำโขงตอนบนมการคาดการณวาการทมเขอนเปนชนๆตามลำนำในมณฑลยนนานประเทศจนนนจะเปนการดกตะกอนไวประมาณรอยละ90และเขอนทจะมการสรางบนแมนำโขงสายประธานใน
เขตประเทศลาวรวมทงเขอนทจะมการสรางบนลำนำสาขากจะเพมผลกระทบตอเรองตะกอนแมนำนเชนเดยวกน
ในขณะทการสรางเขอนนนถอเปนโอกาสในการพฒนาปรบปรงการเดนเรอโดยทำใหความลกของนำเชอถอไดและสมำเสมอมากขนแตเขอนกสามารถคกคามการขนสงทางนำระยะยาวและการขนสงขามพรมแดนในแมนำโขงทงยงสงผลกระทบตอการวางไขและเสนทางการอพยพของปลาอกดวย
![Page 22: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/22.jpg)
22
เตรยมตวรบมอผลกระทบเนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
มการคาดการณวา พนทลมแมนำโขงตอนลางจะเปนภมภาคทไดรบผลกระทบอยางมากจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศระบวาอณหภมปรมาณฝนปรมาณนำทไหลบาตามผวดนและระดบนำทะเลจะเพมสงขนซงจะสงผลรายแรงตอบรเวณสามเหลยมปากแมนำโขง
ผลกระทบทอาจเกดขนมความคลายคลงกนในหลายพนทแตกจะมความแตกตางกนในหลายๆสวนปรมาณนำฝนและปรมาณนำในแมนำเฉลยทงปเพมสงขนทวทงลมแมนำแตจะมความแตกตางกนไปตามแตละพนทในชวงหนาแลงซงจะสงผลกระทบตอผลผลตทางการเกษตรในพนทตางๆไมเหมอนกนจากการศกษาคาดการณพบวาอณหภมเฉลยของพนทลมแมนำโขงจะเพมสงขนประมาณ0.79องศาเซลเซยสและมปรมาณนำฝนประจำปเฉลยเพมขน200มลลเมตรภายในปพ.ศ.2573
การเปลยนแปลงปรมาณนำฝนและอณหภมทคาดการณนอาจทำใหปรมาณนำในแมนำโขงเพมสงขนทงในชวงฤดฝนและฤดแลงซงจะทำใหมนำเพมมากขนในฤดแลงและเปนประโยชนตอการเกษตรแตในขณะเดยวกนกเพมความเสยงทจะเกดนำทวมในฤดฝนดวยในกรณนตงแตจงหวดกระตประเทศกมพชาซงตงอยในบรเวณพนทลมปลายนำลงไปทายนำถงบรเวณสามเหลยมปากแมนำโขงมความเสยงสงมากเปนพเศษ
ทบรเวณสามเหลยมปากแมนำโขงปจจยสำคญทสดทเกยวโยงกบเรองนำทวมนนคอการทระดบนำทะเลเพมสงขนคาดวาพนทรอยละ30ของสามเหลยมปากแมนำโขงในประเทศเวยดนามจะถกนำทวมถาระดบนำทะเลเพมสงขน1เมตรซงเหตการณนคาดวาจะเกดขนในปค.ศ.2100
ภาวะโลกรอนอาจทำใหเกดการเปลยนแปลงบรเวณของพนธพชและสตวขนไปทางเหนอหรอไปยงพนททเปนภเขาสงเนองจากแตละพนธปรบตวตามพสยอณหภมทเหมาะสมชนดของสงมชวตกเกยวโยงใกลชดมากกบการ
แปรผนของแมนำตามฤดกาลและการทรปแบบการไหลของนำในแมนำถกเปลยนแปลงไปตามสภาพภมอากาศนนจะเปนปจจยทมอทธพลตอองคประกอบของชนดพนธของสงมชวตและความอดมสมบรณของระบบนเวศในอนาคต
การทในบางพนทมอณหภมสงขนและมปรมาณนำฝนนอยลงจะสงผลใหมปรมาณนำไหลบาตามผวดนนอยลงและระดบนำใตดนตำลงจะมผลตอเนองทำใหพนทชมนำนนมอาณาบรเวณทเลกลงแตบางพนทของลมนำกอาจมปรมาณนำฝนมากขนซงกจะทำใหมพนทชมนำเพมมากขน
วงจรนำทวมของแมนำโขงและลำนำสาขาเปนปรากฏการณสำคญยงทชวยใหชมชนทพงนำและพนทชมนำนนมผลผลตทสงการทมปรมาณนำไหลมากขนในฤดนำหลากทำใหบรเวณทราบนำทวมถงถกนำทวมมากขนและยาวนานขนสงผลใหผลตผลโดยรวมเพมสงขนรวมถงผลผลตทางการประมงสวนปจจยอนเชนการทระดบออกซเจนลดลงเนองจากการเพมขนของอณหภมและผลกระทบจากการเปลยนแปลงการไหลของนำตอการอพยพของปลาจะมผลใหปลาลดจำนวนลง
การพจารณาเพอรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศนนจะตองพจารณาถงปจจยอนๆทสงผลกระทบตอพนทลมแมนำโขงตอนลางดวยไดมการสรางภาพจำลองของการพฒนาลมนำขนตามแผนการพฒนาของประเทศสมาชกทง4ประเทศแผนการพฒนานรวมถงการพฒนาดานไฟฟาพลงงานนำและการชลประทานในอก20ปขางหนารวมกบภาพจำลองหนงของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของคณะกรรมการระหวางประเทศวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตวอยางหนงพบวาผลกระทบบางสวนของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศตอการไหลของนำในแมนำอาจถกชดเชยไดดวยแผนการพฒนาสาเหตหลกทชดเชยนคอความสามารถของการกกเกบนำของเขอนเพอใชดานไฟฟาพลงงานนำและเพอการชลประทาน
![Page 23: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/23.jpg)
23
ผลกระทบของนำทวมและการจดการนำทวม
การเกดมรสมในเขตรอนชนดงเชนในเขตพนทลมแมนำโขงตอนลางมรปแบบของฝนทขนอยกบฤดกาลอยางมากเปนตวการซงกอใหเกดชวงนำทวมสนๆทกปและเกดฤดกาลทแตกตางกนอยางสนเชงคอฤดนำทวมและฤดนำหลากนอยถงแมวาการทมนำทวมอยางรนแรงนนจะทำใหเกดความเสยหายอยางใหญหลวงแตนำทวมทมระดบปกตกลบนำมาซงประโยชนอยางมากมาย
มลคาความเสยหายโดยเฉลยหากมการเกดนำทวมอยางรนแรงในพนทลมแมนำโขงตอนลางคอประมาณ60–70ลานเหรยญสหรฐตอปในขณะทผลประโยชนทเกดจากนำทวมในระดบปกตนนอยทประมาณรอยเทาหรอประมาณ8–10พนลานเหรยญสหรฐตอปสงททาทายในกรณนกคอการลดระดบความเสยหายทเกดจากนำทวมและผลกระทบเสยหายจากนำทวมใหอยในระดบทนอยทสดในขณะทรกษาผลประโยชนตางๆไวไดดวย
การจดการความเสยงเกยวกบนำทวมนนตองการแนวคดรเรมทมาจากทองถนทหลากหลายเพอใหชมชนทมความเสยงตอการเกดนำทวมมความแขงแกรงและมความสามารถในการปรบตวทจะใชชวตอยกบภาวะนำทวมไดและสามารถปรบใชประโยชนทมากบภาวะนำทวมใหไดประโยชนสงสด
พายโซนรอนทเกดขนในปพ.ศ.2551เปนตวการททำใหเกดนำทวมทงบรเวณแมนำโขงสายหลกและลำนำสาขาในชวงตอนบนของแมนำสวนทอยในประเทศลาวและไทยความรนแรงของภาวะนำทวมนคอยๆลดลงเมอไปถงตงแตบรเวณปลายนำจากนครเวยงจนทนลงไปในพนทราบตำของประเทศกมพชาและบรเวณสามเหลยมปากแมนำโขงภาวะนำทวมอยในเกณทปกตแตในบางพนทของประเทศกมพชาและเวยดนามกเกดภาวะนำทวมฉบพลนขน
ความเสยหายสวนใหญทเกดขนจากอทกภยของแมนำโขงสายประธานสวนใหญจะเกดขนในประเทศเวยดนามและกมพชาซงอทกภยนทำใหผลผลตขาวเสยหายคดเปนมลคาหลายรอยลานเหรยญสหรฐประชากรหนาแนนและความอดมของพนทนำทวมหมายถงมประชากรจำนวนมากทตองเสยงตออทกภยโดยเฉพาะอยางยงในประเทศกมพชาและประชากรทอาศยอยในบรเวณสามเหลยมปากแมนำในเขตประเทศเวยดนามอยางไรกตามการกำหนดเขตการใชประโยชนทดนสามารถลดความเสยงของการประสบภยนำทวมไดในระดบพนทและชมชนและยงมสวนชวยในการสงวนพนทชมนำสวนแผนทเตอนภยนำทวมเพอกำหนดเขตการใชประโยชนทดนกมความสำคญอยางมากตอการวางแผนการจดการอทกภย
อาคารและโครงสรางทออกแบบใหมความสามารถรบมอตอสภาวะนำทวมสามารถลด (แตไมสามารถกำจด)ผลกระทบของสภาวะนำทวมทมตออาคารและสงกอสรางไดการยกระดบความสงของบานเรอนในชมชนใหสงขนเชนในบรเวณสามเหลยมปากแมนำในเขตประเทศเวยดนามนนเปนวธการจดการความเสยงทจะไดรบจากการเกดนำทวมในพนทไดอยางมประสทธภาพและมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยมากวธนชวยใหชมชนมความปลอดภยจากการเกดนำทวมสามารถชวยรกษาผลประโยชนทางเศรษฐกจไวไดและเปนมาตรการการจดการนำทวมทมศกยภาพสงและจดเปนมาตรการการจดการความเสยงทลงทนตำในอนาคต
มาตรการจดการความเสยงทเปนการกอสรางเพอการ“ควบคม”นำทวมเชนการสรางเขอนนนมผลนอยมากตอความเสยงทเกดจากนำทวมครงใหญๆ โดยเฉพาะอยางยงในประเทศกมพชาและบรเวณสามเหลยมปากแมนำในเขตประเทศเวยดนาม
![Page 24: บท สรุป สถานการณ์ - Mekong River Commission · 2018-11-25 · และ บท สรุป ได้ ฟรี จาก เวบ ไซต์ ของคณะ](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042111/5e8ce6585c091912f018229c/html5/thumbnails/24.jpg)