BỘ Y TẾBỘ Y TẾCỤC QUẢN LÝ KHÁM, CHỮA BỆNHCỤC QUẢN LÝ KHÁM, CHỮA BỆNHPHÒNG ĐIỀU DƯỠNG – TIẾT CHẾPHÒNG ĐIỀU DƯỠNG – TIẾT CHẾ

TIÊM AN TOÀNVÌ SỰ AN TOÀN CỦA NGƯỜI TIÊM, NGƯỜI ĐƯỢC

TIÊM VÀ CỘNG ĐỒNG

TP. Hồ Chí Minh, 25/6/2010

Nguyễn Bích Lưu

Nội dung trình bàyNội dung trình bày

• Đặt vấn đề• Mục tiêu• Phương pháp• Các bước tiến hành• Kết quả• Đề xuất giải pháp

• Tiêm là kỹ thuật xâm lấn, phổ biến tại các cơ sở y tế nhằm điều trị, chẩn đoán và dự phòng.

• Quan niệm thuốc tiêm có tác dụng hơn, nhanh hơn thuốc uống lạm dụng tiêm nguy cơ rủi ro do tiêm.

• WHO: Mũi tiêm an toàn sẽ không làm tổn hại đến người nhận mũi tiêm, người tiêm và cộng đồng.

• Các nghiên cứu trong và ngoài nước cho thấy có nhiều bất cập, nguy cơ không an toàn trong tiêm.

ĐẶT VẤN ĐỀĐẶT VẤN ĐỀ

ĐẶT VẤN ĐỀ (tiếp)ĐẶT VẤN ĐỀ (tiếp)

Dưới đây là những phát hiện từ những nghiên cứu của Hội Điều dưỡng VN những năm 2002, 2005, 2008:

- Thiếu, chưa được cập nhật thông tin lạm dụng tiêm.

- Phân loại, thu gom, quản lý chất thải sau tiêm chưa đúng.

- Chưa trang bị đủ phương tiện vệ sinh tay và thu gom chất thải y tế.

- Thiếu hệ thống giám sát tai nạn rủi ro nghề nghiệp.

- Chưa tuân thủ đầy đủ các bước và nguyên tắc của quy trình kỹ thuật, đặc biệt các thao tác liên quan đến KSNK.

Năm 2008-2009, Phòng ĐD Bộ Y tế phối hợp với WHO thực hiện dự án Tiêm an toàn tại: - Bệnh viện Nhi Trung ương, - Bệnh viện huyện Kim Sơn và 10 trạm Y

tế xã của huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình.

MỤC TIÊUMỤC TIÊU

Tăng cường thực hành tiêm an toàn thông qua: - Xây dựng tài liệu hướng dẫn, chương trình và

tài liệu đào tạo TAT. - Huấn luyện giảng viên, nhân viên thực hiện tài

liệu hướng dẫn TAT. - Thực hiện thí điểm tài liệu, chương trình đào

tạo TAT nhằm cập nhật kiến thức, thay đổi hành vi và thái độ liên quan đến TAT.

PHƯƠNG PHÁPPHƯƠNG PHÁP

• Can thiệp theo chiều dọc• Đối tượng: bác sĩ – điều dưỡng từ: - BV Nhi TƯ (10 khoa) - Huyện Kim Sơn, Ninh Bình:

+ BV huyện (5 khoa) + 10 Trạm y tế xã thuộc huyện Kim sơn,

tỉnh Ninh Bình

CÁC BƯỚC TIẾN HÀNHCÁC BƯỚC TIẾN HÀNH- Thành lập nhóm công tác để thu thập tài liệu trong và ngoài nước. - Rà soát tài liệu và phát hiện sự khác biệt giữa tài liệu đang được sử

dụng với tài liệu của nước ngoài- Chọn đơn vị điểm, đánh giá hiện trạng- Hội thảo xác định nhu cầu đào tạo và xây dựng chương trình đào tạo- Xây dựng chương trình đào tạo và tài liệu đào tạo.- Hội thảo góp ý cho chương trình, tài liệu- Đào tạo giảng viên của đơn vị thí điểm (68 người)- Đào tạo cho nhân viên của đơn vị thí điểm (175 người)- Thực hiện theo hướng dẫn sau đào tạo- Giám sát, hỗ trợ của nhóm chuyên gia- Đánh giá kết quả, chỉnh sửa tài liệu- Trình Hội đồng chuyên môn ban hành tài liệu

KẾT QUẢKẾT QUẢ

1. Hoàn thành một chương trình và tài 1. Hoàn thành một chương trình và tài liệu đào tạo về tiêm an toànliệu đào tạo về tiêm an toàn

• Chương trình đào tạo 3 ngày cho điều dưỡng, kỹ thuật viên, hộ sinh.

• Bộ tài liệu đào tạo về tiêm an toàn với:- 4 chương- 9 chủ đề

Các chủ đề trong chương trình đào Các chủ đề trong chương trình đào tạo tiêm an toàntạo tiêm an toàn

TT Chương, chủ đềI Tổng quan về tiêm an toàn (3 h)

Hiện trạng về tiêm an toàn

Kiểm soát nhiễm khuẩn liên quan đến tiêm

Thay đổi hành vi hướng tới tiêm an toàn

II Phòng ngừa chuẩn ( 5 h)Nội dung phòng ngừa chuẩn

Phòng ngừa rủi ro và sử trí phơi nhiễm nghề nghiệp

III Quy trình kỹ thuật tiêm an toàn ( 10 h)Các giải pháp thực hiện mũi tiêm an toàn

Thực hành quy trình tiêm

IV Quản lý chất thải rắn y tế và chất thải sắc nhọn liên quan đến tiêm ( 2h)Quản lý chất thải y tế nguy hại và tiêu hủy an toàn chất thải sắc nhọn sau tiêm

Thực hành phân loại, thu gom, cất giữ và tiêu hủy chất thải sắc nhọn sau tiêm

2. Đào tạo giảng viên và tập huấn 2. Đào tạo giảng viên và tập huấn cho nhân viêncho nhân viên

TT Đơn vị TOT Nhân viên

1 Bệnh viện Nhi TƯ 30 70

2 Bệnh viện Huyện Kim sơn và 10 trạm y tế xã

38 105

Tổng 68 175

3. Cải thiện kiến thức, hành vi và thực hành 3. Cải thiện kiến thức, hành vi và thực hành tiêm an toàn sau can thiệp tiêm an toàn sau can thiệp

TT Nội dung Trước Sau1 Kiến thức tiêm an toàn 55.0% 71.7%

2 Số người bệnh có mũi tiêm/1 ngày 75.5% 69.3%

3 Sắp xếp, vệ sinh, cải tiến bàn tiêm Chưa chuẩn

Cải thiện

3 Vệ sinh tay trước tiêm 56.1% 65.7%

4 Vệ sinh tay sau tiêm 39.1% 50,5%

5 Thực hành tiêm quy trình tiêm đảm bảo đủ 18 tiêu chí của tiêm

10.9% 22.0%

6 Dùng hai tay đậy lại nắp kim 13.9% 12,1%7 Rủi ro do vật sắc nhọn 37.8% 20.0%

8 Tai nạn rủi ro được làm biên bản báo cáo 6.2% 12.3%

9 Hệ thống theo dõi rủi do do vật sắc nhọn + - + +

CÁC GIẢI PHÁP TIÊM AN TOÀNCÁC GIẢI PHÁP TIÊM AN TOÀN

Được tham khảo tài liệuĐược tham khảo tài liệu từ WHO, 3/2010từ WHO, 3/2010

NHỮNG GIẢI PHÁP CHÍNHNHỮNG GIẢI PHÁP CHÍNH

1. Giảm thiểu mũi tiêm 2. Thực hành an toàn3. Trang bị phương tiện thuốc, tiêm4. Phòng ngừa và sử trí rủi ro do vật sắc

nhọn5. Quản lý chất thải y tế

1. Giảm thiểu mũi tiêm1. Giảm thiểu mũi tiêm• Cập nhật tài liệu giảng dạy, các quy trình tiêm• Đào tạo tiêm an toàn và phòng ngừa chuẩn

- Bác sĩ- Điều dưỡng- Dược sĩ- Hộ lý, y công- Nhân viên cung ứng thuốc, cung ứng vật dụng liên quan đến

tiêm- Nhà sản xuất

• Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, giáo dục sức khỏe cho người bệnh tại các cơ sở KCB

• Chế tài khác

2. Thực hành tiêm an toàn2. Thực hành tiêm an toàn

a) Vệ sinh tayb) Mang găng tay sạch, sử dụng 1 lần ở

những thời điểm thích hợp nhưng phải bảo đảm các thao tác đúng quy trình vô khuẩn.

c) Sử dụng phương tiện tiêm một lầnd) Làm sạch và sát khuẩn dae) Thực hành tiêm an toàn

a) Vệ sinh taya) Vệ sinh tay

• Rửa tay dưới vòi nước chảy với dung dịch hoặc xà phòng kháng khuẩn khi tay vấy bẩn, khi tiếp xúc với vật dụng dính máu, dịch tiết. Sử dụng khăn lau tay một lần làm khô tay.

• Chà sát khuẩn tay bằng dung dịch chứa cồn trước và sau tiêm, giữa những lần tiếp xúc với mỗi người bệnh.

b) Mang găngb) Mang găng• Chỉ sử dụng găng tay trong trường hợp có nguy cơ tiếp

xúc với máu, sản phẩm của máu, vật phẩm có khả năng lây nhiễm.

• Không mang găng tay khi tiêm bắp, tiêm trong da hoặc dưới da.

• Sử dụng găng cao su sạch, dùng một lần và khít với bàn tay trong tiêm, truyền tĩnh mạch ngoại vi

• Sử dụng găng khi có nguy cơ tiếp xúc với da tổn thương

của người bệnh, máu, dịch sinh học và chế phẩm của máu

c) Vệ sinh da vùng tiêmc) Vệ sinh da vùng tiêm• Việc rửa da vùng tiêm với nước và xà phòng trước khi

tiêm là cần thiết • Nếu da được rửa sạch với xà phòng, việc sử dụng cồn

để sát khuẩn da trong tiêm chủng là không cần thiết.• Cần đợi cồn hoặc dung dịch sát khuẩn khô trên da mới

được tiêm• Phương pháp sát khuẩn: sử dụng miếng gạc, bông cầu

tẩm cồn 70 độ để sát khuẩn từ trong ra ngoài. Để khô (30 giây) rồi mới tiêm

d) Sử dụng bơm kim tiêm vô d) Sử dụng bơm kim tiêm vô khuẩn, một lầnkhuẩn, một lần

Kiểm tra sự nguyên vẹn, hạn dùng của vỏ bao chứa bơm tiêm trước khi dử dụng

e) Thực hành an toàne) Thực hành an toàn - Tìm hiểu tiền sử dị ứng thuốc, chuẩn bị hộp chống sốc và sử trí

sốc phản vệ kịp thời.

- Chuẩn bị thuốc và phương tiện tiêm ở môi trường sạch, không bụi, vây máu hoặc dịch.

- Thuốc phải được cất giữ, bảo quản theo hướng dẫn của nhà sản xuất và đảm bảo chất lượng (Lọ, ống thuốc nguyên vẹn, không vẩn đục, không biến màu, không quá hạn sử dụng)

- Sử dụng một miếng gạc vô khuẩn để bẻ đầu ống thuốc hơn là dùng tay không hoặc kẹp.

- Loại bỏ kim tiêm đã đụng chạm vào bất kỳ bề mặt nào không vô khuẩn

- Luân chuyển vị trí các mũi tiêm.

e) Thực hành an toàn (tiếp)e) Thực hành an toàn (tiếp) - Lường trước và đề phòng sự di chuyển đột ngột của người bệnh trong và

sau khi tiêm.

- Không dùng tay để đậy nắp kim, nếu cần hãy sử dụng kỹ thuật xúc rồi mới đậy nắp kim.

- Không đụng chạm vào vùng da tiêm đã sát khuẩn, mũi kim tiêm, đầu ambu và pit tông bơm tiêm

- Xe tiêm cần được lau bằng dung dịch sát khuẩn trước khi và sau khi sử dụng, và được sắp xếp ngăn nắp, đủ phương tiện và thuốc tiêm.

3. Phương tiện tiêm, thuốc tiêm

• Trang bị đủ phương tiện vệ sinh tay: bồn rửa, nước, xà phòng, dung dịch rửa tay hoặc sát khuẩn tay, khăn lau tay một lần.

• Sử dụng bơm kim tiêm 1 lần, còn hạn dùng, bao gói nguyên vẹn.• Khẩu trang, kính và phương tiện bảo hộ không có chỉ định sử dụng

trong tiêm trừ khi trong khi tiêm có khả năng phơi nhiễm với máu bắn tóe.

• Đặt mua thuốc tiêm một liều, thuốc ống có sẵn vết cắt (không phải cưa).

• Xe tiêm đủ lớn, có ngăn kéo và đủ hộp đựng chất thải

XE TIÊM AN TOÀNXE TIÊM AN TOÀN

Hộc đựng ống tiêm

2 hộc tủ đựng thuốc

Và dụng cụ

Thùng chứa vật sắc nhọn

2 giỏ rác được gắn tầng dưới, di chuyển ra vào nhờ thanh trượt

4. Phòng ngừa và sử trí phơi nhiễm 4. Phòng ngừa và sử trí phơi nhiễm nghề nghiệpnghề nghiệp

• Tập huấn phòng ngừa chuẩn cho nhân viên y tế, sử trí phơi nhiễm nghề nghiệp

• Thực hiện các nội dung phòng ngừa chuẩn• Thực hiện đúng hướng dẫn sử trí phơi nhiễm

nghề nghiệp khi gặp rủi ro• Thiết lập, thực hiện, duy trì hệ thống báo cáo

rủi ro do vật sắc nhọn

5. Quản lý chất thải y tế5. Quản lý chất thải y tế

KHUYẾN NGHỊKHUYẾN NGHỊ

- Chương trình tiêm an toàn nên được áp dụng tại tất cả các cơ sở khám chữa bệnh.

- Cần có sự giám sát, hỗ trợ nhân viên để bảo đảm những hướng dẫn Tiêm an toàn được tuân thủ và áp dụng đúng

PV and RDUPV and RDU

Xin cảm ơn sự lắng nghe của quý vịXin cảm ơn sự lắng nghe của quý vị