Zonne-energie: promotie en beperkingen Juridisch kader in Europa, Vlaanderen, Wallonië en Brussel

Solarplaza – Jeroen De Coninck – advocaat

23 maart 2011

Jeroen.deconinck@bakermckenzie.com

Overzicht Deel I. Beperkingen promotie door lidstaten en invloed van Europa Deel II. Staatssteun Deel III. Het economisch promotiemodel toegepast in België ‘groenestroomcertificatenregeling’ Vlaanderen – Wallonië - Brussel Deel IV. Zonne-energiecontracten Deel V. Besluit

Deel I Invloed Europa bij het opleggen van beperkingen door lidstaten Richtlijn 2009/28/EG ter bevordering van het gebruik van energie uit

hernieuwbare bronnen en houdende wijziging en intrekking van richtlijn 2001/77/EG en Richtlijn 2003/30/EG

-  Blijvende Promotie hernieuwbare energiebronnen -  Toekomst: mix van hernieuwbare energiebronnen, nucleair en fossiele

brandstoffen -  België: 13% energie uit hernieuwbare bronnen tegen 2020 -  Administratieve beperkingen dienen evenredig en noodzakelijk te zijn (artikel

13 RL)

Administratieve beperkingen ‘Communication COM(2005)627 from the Commission: ‘the support of electricity

from RE sources’ –  Veel bevoegde overheden – geen coördinatie –  Te lange duurtijd verkrijgen vergunningen –  Beperkingen op basis van Ruimtelijke Ordeningsrecht

Niet alle administratieve beperkingen zijn gevat onder artikel 13 RL: -  Eerste toets: is maatregel een Certificerings-, toestemmings,

vergunningsprocedure? -  Tweede toets: is maatregel noodzakelijk en evenredig ?

Voorbeeld administratieve beperking: Ruimtelijke Ordening Indeling op basis van plannen

-  Industriegebieden, Agrarische gebieden, Gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen, Natuurgebieden

In Vl./W./Br.: -  Zeer ruime mogelijkheden en beperkte/geen vergunningsprocedures plaatsing

zonnepanelen op daken in woongebieden of andere gebieden; -  Beperkte mogelijkheden voor landbouwgebieden: productie-installaties toegelaten indien

de aanvrager landbouwer is + voorwaarden; - Is de wijze waarop in België beperkingen worden ingevoerd in het kader van de

ruimtelijke ordening noodzakelijk én evenredig?

Vlaanderen en Ruimtelijke Ordening inplanting van zonnepaneelparken

-  mogelijk in industriegebied, gebied voor gemeenschapsvoorzieningen -  enkel zéér beperkt mogelijk in landbouwgebied -  probleem: landbouwgrond duurder dan industriegebied -  Geen duidelijke richtlijnen

Oprichten op daken – stedenbouwkundige vergunning (max. uitsteek 1 m boven dakrand) -  Regel: niet-vergunningsplichtig, behalve

-  Op gemeentelijk niveau: meldingsplicht -  Bij verbod opgenomen in lokale voorschriften -  Bij beschermd erfgoed: machtiging administratie Ruimte en Erfgoed

Wallonië en Ruimtelijke Ordening Industriegebied en gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen: mogelijk Agrarisch gebied: heel beperkt mogelijk

– Indien landbouwactiviteiten niet in het gevaar gebracht worden + levering aan gebouwen op terrein

– Afwijkingen van bestemmingsplannen (plan de secteur) enkel mogelijk indien het gaat om geïsoleerde zonevreemde, maar vergunde woningen

Op dak: mogelijk onder voorwaarden

Voorbeeld andere beperking: vermindering feed-in tariffs/verandering systeem GSC bestaande installaties Kan deze beperking aangevochten worden onder art. 13 RL 2009/28/EG? Andere bescherming voor investeerders?

-  Artikel 1 eerste protocol bij het EVRM: bescherming van het eigendomsrecht -  Voorbeeld Spanje - vermindering feed-in tariffs voor bestaande en toekomstige installaties: (APPA vs. wet

L14/2010): -  Vrije vertaling uitspraak rechtbank: ‘The companies that have freely decided to enter the special regime

of electricity production from renewable sources, knowing that they will depend on the determination of incentives by the public authorities, are or should be aware that such incentives may be modified at any time by these authorities. This is a regulatory risk which they take, it is the variation of the premiums or incentives which the [law] moderates but not excludes.’

Andere beperking/rechtszekerheid: aanpassing wetgeving nieuwe installaties In Vlaanderen en Brussel:

- Onmiddellijke invoering mogelijk voor nieuwe installaties In Wallonië

- Mogelijkheid invoering nieuw systeem dat ten vroegste in werking kan treden 3 m. na publicatie in Belgisch staatsblad;

Voorbeeld andere beperking Bevoegdheidsverdeling op basis van 70kv

- Zorgt dit voor coördinatiemoeilijkheden bij promotie hernieuwbare energie? Artikel 13 RL 2009/28/EG?

infrastructuurbeperkingen: - Netwerk is niet sterk genoeg om nieuwe installaties op aan te

sluiten – vergunningsproblematiek - Artikel 13 RL 2009/28/EG?

Deel II: Staatssteun Beperkingen ivm staatssteun

-  Aanmelding aan Europese Commissie - Aanmelding Vlaanderen systeem verplicht betalen door

netbeheerder van 450 EUR - Europese Commissie: steunmaatregel N254/2006 betreffende

fotovolatïsche zonnepanelen: geen staatssteun Geen staatssteun: gevolg: niet opnemen in begroting en overheid

kan maatregel op een budgetneutrale wijze opleggen

Investeringssteun bedrijven voor investeringen in zonnepaneelprojecten Informatie moeilijk te vinden want andere administratie houdt zich bezig met

deze staatssteun – geen melding op websites betreffende zonnepanelen naar steunmaatregelen;

Onderscheid investeringssteun/landbouwsteun; Vlaanderen investeringssteun:

-  Voorheen: combinatie GSC en ecologiepremie: -  1375 gunstige aanvragen -  Totaal investeringsbedrag 2,145 miljard EUR -  Aangevraagde subsidie: 147 miljoen EUR

-  Heden: géén ecologiepremie meer voor zonnepanelen

Investeringssteun bedrijven voor investeringen in zonnepaneelprojecten Wallonië: (bevoegde minister: Minister Marcourt)

– Op basis van het decreet van 11 maart 2004 – Binnen de perken van de voorziene budgetten – Panneaux thermiques: KMO tot 40% - grote bedrijven: 16% dan wel

24% – Panneaux photovoltaïques: ministerieel besluit dient nog genomen te

worden voor steun 2011 –  Info: 081/33.37.60 (9u-12u) – Cumulatie met GSC mogelijk

Promotie door investeringssteun bedrijven voor investeringen in zonnepaneelprojecten

Brussel: – Energiepremie voor bedrijven: www.primespme.be – Tot op heden slechts 1 subsidiedossier voor

zonnepanelen – Beperking: tot 80.000 EUR per jaar per onderneming – Max. tss.komst

– Grote ondernemingen: max. 30% – KMOs: max. 40% – Kleine ondernemingen: max. 45%

– Tussenkomst enkel voor bepaalde sectoren

Promotie door investeringssteun via landbouwfondsen Vlaanderen:

- VLIF www.vlaanderen.be/VLIF (i) Landbouwactiviteit in hoofdberoep (ii) Investering tussen 2007-2013 (iii) Max. 1 miljoen EUR; (iv) Niet van toepassing bij leasingconstructies

Wallonië: - PWDR www.pwdr.be (Programme Wallon de Développement

Rural) – investeringen tussen 2007-2013 - beperkingen

Deel III: Promotie door verlenen van ‘groenestroomcertificaten’ Economisch model Producent verkrijgt GSC voor een bepaalde periode:

- Vlaanderen: 20 jaar – voor nieuwe installaties 15 j. voor ingebruikname 1 juni 2013

- Wallonië: 15 jaar, maar verlengbaar tot 30 j. - Brussel: 10 j. maar verlengbaar tot 15/20 j.

Aantal GSC Opgelet: berekening aantal GSC: Wallonië:

-  berekening per geproduceerde Wattpiek -  Rekening houdend met CO² vermindering -  Minder GSC naarmate productie van de installatie

Brussel: -  Berekening per geproduceerde Wattpiek -  Rekening houdend met CO² vermindering -  Berekening adhv gebruikte m²; -  Minder GSC voor installaties < 1MW

Vlaanderen: -  per geproduceerde MWh (prijs verminderd in de toekomst om te komen tot 90 EUR)

Aantal GSC Wallonië

Productie Wp Aantal GSC Voorwaarden 1ste 5Wp 7 GSC 6 tot 10 Wp 5 GSC 11 tot 250 Wp 4 GSC 50% eigen verbruik +

energieaudit minimum eisen + max 50% investeringssteun

11 tot 250 Wp 1 GSC Vwde niet vervuld 251 Wp e.v. 1 GSC

Aantal GSC Brussel

zonnepanelen Productie > 1MW Productie < 1 MW 1ste 20m² GSC x 4 GSC x 2 21ste tot 60ste m² GSC x 3 GSC x 2 Verdere m² GSC x 2 GSC x 2

Vlaanderen: 1 GSC/MW minimumprijs te betalen door netbeheerder (toekomst)

Nieuwe installatie in gebruik vanaf

Vermogen kleiner dan 1MWp

Vermogen <1 MWp + <50% eigen verbruik

Vermogen <1MWp + >50% eigen verbruik

1/1/2011 330 EUR (20j.) 330 EUR 330 EUR 1/7/2011 300 EUR 240 EUR 240 EUR 1/10/2011 270 EUR 240 EUR 150 EUR 1/1/2012 250 EUR 150 EUR 90 EUR 1/4/2012 230 EUR 150 EUR 90 EUR 1/7/2012 210 EUR 125 EUR 90 EUR 1/10/2012 210 EUR 125 EUR 90 EUR 1/1/2013 190 EUR (15j.) 90 EUR 90 EUR 1/1/2014 150 EUR 90 EUR 90 EUR 1/1/2015 110 EUR 90 EUR 90 EUR 1/1/2016 90 EUR 90 EUR 90 EUR 1/1/2017 90 EUR 90 EUR 90 EUR 1/1/2018 90 EUR 90 EUR 90 EUR

Aankooppplicht netbeheerder GSC Wallonië:

-  65 EUR/GSC Brussel:

-  geen minimum verplichting voor netbeheerder (Sibelga) – wijzigingsordonnantie voorziet in minimum van 65 EUR/GSC

Vlaanderen: -  Voorheen 450 EUR/GSC -  Heden: geleidelijke vermindering tot 90 EUR/GSC:

-  Naargelang grootte installatie -  Rekening houdend met eigen verbruik

Certificaatplichtige: leverancier elektriciteit Leveranciers elektriciteit: verplicht aantal GSC overmaken aan

toezichthouder (VREG/CWAPE/BRUGEL) Welke certificaten komen in aanmerking in verschillende regio’s?

- Br: Wa + Br. certificaten kunnen ingediend worden

Toezicht: sanctie tekort aan GSC Sanctie te kort aan GSC voor leverancier:

- Wa. + Br.: 100 EUR - Vl.: heden: 125 EUR – toekomst tegen 31 maart 2014

(decreet nog te verschijnen): geleidelijke vermindering tot 100 EUR

Vlaanderen (toekomst): maximumprijs te betalen door

leverancier per ontbrekend certificaat aan VREG Tot 31 maart 2011 125 EUR

Tot 31 maart 2012 120 EUR

Tot 31 maart 2013 115 EUR

31 maart 2014 107,5 EUR

Vanaf 31 maart 2014 100 EUR

Deel IV Zonne-energiecontracten

-  Keuze tss. Leasing en aankoop - Boekhoudkundige redenen; - Financiële redenen; - Subsidieredenen;

Leasing

-  Leasingovereenkomst -  Wie is eigenaar van GSC bij leasingconstructies?

- Ofwel leasinggever ofwel leasingnemer: duidelijke vermelding in contract hoe en wie de GSC zal krijgen: -  Via mandaatregeling -  Belang: in geval van faillissementen

- Eigenaar is meestal leasingnemer en niet de bank -  Bank (leasinggever): pand op schuldvordering van de

leasingnemer op de Distributienetbheerder; (betaling minimum aankoopprijs)

Eigenaar gebouw/grond = Eigenaar zonnepanelen

- Overeenkomst aansluiting op het net met netbeheerder/reglement aansluiting (kleinere installaties);

- Conformverklaring van installatie tot verkrijging van GSC; -  Indien huurder gebouw/grond eigenaar:

- Aparte overeenkomst tussen huurder en eigenaar zonnepanelen tot aankoop van groene stroom; -  Huurprijs: verrekening van levering elektriciteit;

Eigenaar gebouw/grond IS NIET eigenaar zonnepanelen

-  Voorafgaand: -  afsluiten optieovereenkomst tussen eigenaar grond/gebouw voor

plaatsing van zonnepanelen -  evt. met beschikbaarheidsvergoeding

-  Overeenkomsten en regeling tussen eigenaar zonnepanelen en netbeheerder (aansluiting + conformverklaring)

-  huurovereenkomst tussen eigenaar gebouw/grond en installateur/eigenaar zonnepanelen: -  huurprijs = levering stroom met modaliteiten + evt. andere

mechanismen -  GSC voor eigenaar zonnepanelen -  Stroom voor eigenaar gebouw

Eigenaar gebouw/grond IS NIET eigenaar zonnepanelen

– Zakenrecht: – voorzien van erfdienstbaarheden – Voorzien van een opstalrecht

– Dit kan gratis – Voor een periode max. 50 jaar – Discussie of opstalrecht in lucht wel kan – nog geen

cassatierechtspraak – lagere rechtspraak affirmatief – via notaris (tegenstelbaar aan derden)

Deel V: Algemeen Besluit

– Investeringszekerheid ‘gebrekkig’; – Publiciteitsvoordeel - imago; – Snel ontwikkelende materie in elk gewest: deadlines in

de gaten houden; – Toekomst: hangt af van:

– Administratieve belemmeringen (RO,…) – Mogelijkheden tot aansluiting net en doorrekening kosten

aansluiting – Recyclagemogelijkheden zonnepanelen – Infrastructuur netwerk

Dank voor uw aandacht jeroen.deconinck@bakermckenzie.com