04 Strategii Za Upravlenie Na Riska Zapiski

98
С Т Р А Т Е Г И И ЗА УПРАВЛЕНИЕ НА РИСКА Иван П.Попчев записки на лектора

description

strategii za upravlenie na riska

Transcript of 04 Strategii Za Upravlenie Na Riska Zapiski

2

.

, 2004 .

.3

4 1:

41.1. ,

71.2.

191.3.

24 2:

242.1.

252.2.

262.3.

272.4.

33 3.

333.1. .

353.2.

383.3.

413.4. ()

48 4:

484.1.

504.2.

524.3.

544.4.

574.5.

61

62

64

65

.. , 1932, .354

. , .

, , , , .. - , . . .

, , . , , . , , .

, 2004 .

. 1:

1.1. ,

"" , , , , , , .. "" : , , , , , . "" , ,

* () ;

* , ;

* , ;

* (, );

* ;

* () ;

* ;

* .

risicre , , , - , , , . "" "risque" . :

- " , , " ( - 1984);

- " , , " ( - 1982);

- ", , " ( - 1987);

- " , , . (.risque) ( - 1999).

, . . 1932 . :

" (.); ; ; = ; = ;

, , ; = ; = ".

, .

, , . , () . / , .

, . , . .

, , , .., . , , , .., "" "".

.

, , . .

. . , . . . 10 - 8 2 , 1/5. , . , , . , ( ), () (). k NCFk 1 .., 2 .. 3 .. 0.3, 0.5 0.2. k- 1 .. 0.3, 2 .. 0.5 3 .. 0.2. , , .

, () , . k- 1 .., 2 .. 3 .., .

, , , , , , , .

- , , , , . , , , , ..

"" , -, -, . , . , , , .

, , . - , , .

. , , , . .. - 1996. . 1.

. 1

( ) , .

. , , .. - , () .

, , .. , , . . , . , . .

- (, , .), , ( , , , ..), .

- ( , ..), ( , ..) ( , ..).

, . , . , . , . (, ).

, , .

1.2.

, , , , , , , . .

:

* - , , , , , , , , , , , , ;

* - , , , , ;

* - , , , -, ;

* , , .

-, N 12 " " - , 2004 ., , .

.

, .

() - (), () , , , , "". - , .

, - , 150 000 (), 2 100 , , . , - - , , , , , / . , , , , 300-1 000 .

: , ; ; , .

: ; ; ; ; ; .

. 350 , , , . 11 , 121 800 000 .

, ., - .

, , .

, , , . , , .

55 , , . .

.

:

* " - ;

* " " - ;

* "" - ;

* "" - ;

* "" - ;

* "- " - .

:

* " " - ;

* "" - ;

:

* -" - ;

* "" - ;

86 341 147 .

- 35 111 325 ;

- 51 229 822 .

.

. . 1960-1993 . (, , , ). 1208,43%. 1994-2003 . . 910,82%. . , , , , -, .

, : " "; , ; ""; ; , Nipah- .

, , :

- () (, , .);

- () .

, - .

- (, , .. ), .

, . :

- - ;

- ;

- ;

- , (, , , -, );

- () .

. - , (, , , ) .

, , :

- , ;

- ( - ; - ; - , );

- ;

- ;

- .

, ( ) (, , , ) 80-100 .

1 .

1N (,

, )(,, ) (,,) (,,)

123456

1/

2/

3/

4./

5

6/

7/

8/

123456

9/

10//

11/

12/

13

14

15

16

17

18

19/

20

21/

22()

23()/

24

25/

26

27

28/

. , , . , , , : ( ) ; ( ) ; ; , ; ; ; .

, , . , . - , , , , - .

.

. , , ( ).

(, , .) . .. . (, , .), .

, - - . .

- 60 . , , ( 6.0 - 6.0). - . , .

, , , , , , , , , ..

2.

. , . , . 900 350 20 ..

2 368 , 20 826 . 19 538 . - . , , , .T 2.

(, , )(, , ) (, , )

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

- , .. 369 . , 40% . ( , ) . , .

, , 121 ., 13% . 80% . , . - - 31 . 56% . 38, 18% .

- , . , , ( ) .

, . - . , . , ( , , , ), , (. ), , , , .

- "" "" ; " " , .

"" , ("" ), ("" ). , .

. 20-25 . , . , - , . , - , .

. 80- . , 1994 2000 . - . 70- . . . .

, , - .

, . :

* , : I ., ; , - ; , ;

* , : ; - - ;

* : , ; / .

( ) (., , ; .), , , .

, ( ) . . , . , . , ( .. " ") (. ).

. , . 3 .

3

(, , )(, , ) (, ,) (, , )

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

, - - , .

. " " :

, , , , , , .

:

* , .. , ;

* - , /, ..;

* - ( , .., );

* , ..: ; , . , , , , , ; , ; , . , ;

* , ..: , ( - , , , / .); ; ;

* ;* , ., , , ..;

* , .. , , , , , .. ( ) : ; , , ; , ; , .

, .

, :

- "" " ";

- " " / ( ) ;

- "" ;

- ;

- ( ) .

, , , , .1.3.

. , . 30 , E.Dichtel and H.G.Koglmayer - 1986 4. , , "Fortune", "Euromoney", "Economist" . 4

minmax

1234

. 1. 314

2. 014

3. 012

4. 59

5. 412

6. 212

7. 312

8. 315

20100

1234

. 9. 48

10. 210

11. 5 27

12. 3 310

13. 2 210

14. 37

15. 28

16. 28

17. 212

18. 48

19. 212

28100

. 20. 210

21. 210

22. 39

23. 39

24. 39

25. 28

26.

5 27

27. 29

28. / 313

29. 38

30. 28

27100

75300

. , , , , , .

.

, , () , , . , . , - , , .

, . , , - . , : , , .

, , .

. , - , , , , .

1936 1981 . 109 . , . . , , , . . , , .

1 , , , , , , , , , , , . , , , , .

, , - , , , . , .

, , IT-risk. , , -. , , - , (). :

- , , ;

- , , , ;

- , , , -, - .., , , ..;

- , , , , ;

- , , , ..

, , , IT-, , , , , , .

- , , .

, .

, , : ; ; ; , I-risk . , . SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Treats), GETS (Government, Economy, Technology, Society) .

, . 2:

2.1.

, , , , , , , , .

(, , ) (, , ) , , .

- : (Bank-based) (Market-based). , , :

* ;

* , ;

* - .

, , , -.

, . , . - . , .

, , . , , . (investors), , () (issuers).

, . - , , .

() . , , . , . , - .

2.2.

, , .

- .

, , , .

, , - "": , .

32 " " , , :

) :

- , ;

- , ;

- , , , , , , . , ;

) , , ;

) , , , , , ;

) , , , ; , .

2.3.

" - ... . . , ". , , . . , - - , , . .

, , / . : () .

, , . .

. , , .. " ", " , ".

(risk aversion) , .

, , (risk management). , .

(risk exposure). , , .. , , , , .. , .

- : . (speculator) , , . , (hedger), , . , - .

. , , - :

* , ;

* ;

* , ( , , , , , ..);

* , ( );

* .

/ . , - , :

* , ( , , , , ..);

* ( , ..);

* ( , , , ..).

, .

- . , () , : , , , , , -, , , , , , , -, , , , .. , , .

2.4.

(ISO) (IEC) ISO/IEC Guide 73, ISO Technical Management Bourd Working Group risk management.terminology.

, . :

- 3.1.1. - .

1. "" , ;

2. , .

3. ISO/IEC Guide 51 , .

- 3.1.7. - .

: , , .

- 3.1.8. - , .

1. : , , .

2. .

ISO/IEC Guide 73 ISO/IEC Guide 51:1999, , . :

.2 (3.2) - .

.3 (3.3) - .

3.1.1, 3.1.7 3.1.8 , .

- , , - , .. - VAR , () . - 1999 . , : , , . , VAR . - VAR Shortfall , .

/ :

- , ;

- , ;

- - ;

- , , , (, , ..);

- , , , , ;

- , , , ;

- .

- . , , , , , , , .. - , , . , , , , , " - " .

, . , . . - , , , .. , , , .

, , , / , / , .

" " , : , . "" , , , ..

, , , / .

- "", "" , - . . , , . , .. , .

, . , , . , , , . - "" , .

.

1987 . FORM.OSE .

. : - , - , - - .

.

, 1654 . . ., , , . . ., VII Trivial Pursuit.

- . . . - . .

1738 . . , " () ". . , .

, . 1654 1760 . , , . . 1875 . . , 1952 . ..

. , :

* 1725 . ;

* VIII ;

* ", " 1921 . .;

* 1944 . (650 ) " " . .;

* . 1990 . , , .

, . . . , . . , , - .

, , - . 1989 . : , 600 . . 200 , 0.33 , 0.67 . , 200 , 0.33 0.67 . 72% . - , 400 600 D, 0.33 0.67 . , 200 , 400 , D 0.33 . 78% , 400 . . , .

, , , ", " , , .

, .

, , , ..

. 1963 . - . , :

* - , ;

* , .. .

( ) ( ) . ., .

. , .

, , , .

. , . , , , . , - . , , . , , , , .

, , , - .

. " - , , , , , , ".

3.

3.1. .

, , . - : , .

, : , ; ; . , : ; .

, "" "" , , , .

" " " " , , .

(, ) , , , () , , , . , , . , .

, , , , , , , , , , , .. , .

, , , .

, , , . , , , . , .

, .

() .

, , () () . .

, . , , .

( ) , . , - . , - . , : ; ; . , () "" ( ""), , , - "" "" ( ""). , ( - ) , , . , .

, - , , ( ). , , () , , , , , , .

, : , .

, , :

) , ;

) , , ,

) , , .

3.2.

, - .

, , . . , , .

. , .

- - (common stocks) (preferred stocks). , , . , . , .

, , , . .

. .

. , 3 , , . .

"" (obligacio) . .

. , . , 50 .

, - , , - 50 . , .

. , , . , .

, , . , , . , . , , , , , .

. , , , .

, . , , , , , , .

. , . , .

, , , . . , . :

* , - 30 ;

* , , , ;

* , - 30 , ;

* .

, .

3.3.

. , . . . ., 2000, -.

, , , . :

- (business risk);

- , (stock-specific risk);

- , (liquidity risk);

- , (interest rate risk);

- (systematical risk);

- , (inflationary risk);

- (political risk);

- (tax risk).

(business risk) , . , .

, (stock-specific risk), "" (unsystematic risk) , . . (diversification) , , , .

, (liquidity risk), " " (marketability risk) . , .

, (interest rate risk). , . , . , - , . - , , , - .

(systematic risk). ( ), . (hedging), , , .

, (inflationary risk) , .

(political risk), , .

(tax risk), . , .

:

* , (interest rate risk);

* (reinvestment risk);

* (call risk);

* (default risk);

* (inflation risk);

* , (liquidity risk);

* , (exchange-rate risk).

, (interest rate risk). , . , . - , , . , .

(reinvestment risk) , , , . , . , , - .

, (interest rate risk) (reinvestment risk) . , , "" . - , , , .

(call risk) , , (callable bonds). , .

, :

* () - ; , ;* () .

(default risk). (credit risk) , .

, "Standart & Poor's Corporation" "Moody's Investor Service". .

(inflation risk) , . , " " (purchasing power risk).

(floating-rate bonds), , .

, (liquidity risk), , , . , , .

(spread) , (bid price) (ask). () -, - - -.

, (exchange-rate risk) , , , . . , .

3.4. ()

, , , , .

( ) :

- "" , ;

- "" , ;

- " " , , .

- , .

3.4.1. (Futures)

() - . , ( -) , . , , , .

(Forwards), . , () , , (). , , . ( Forward - , ), - , .

. - ( ) - - - . , , - , , - , - - .

, 2000 . 10 . 5 12 , . 12 , , . - , , 15 , 3 , . - - , , 9 , , 1 , .

, - S, F, F > S , F < S, . ( - ) ( F-S, S-F).

, - - . , , ( ) , .

, (Lng Position) . , - (Short Position), .

3.4.2. (Options)

; , - , ( - ) , () - ( - ) . , - - - , () ; - - , .

, ( - ), (Mutually Binding), .

(Option Buyer, Option Holder), , , (Option Seller, Option Writer) , . (Option Premium), , . , , . , , . , . , - , - .

() , :

- , , .. - , .

- - (Underlying), (Strike, Exercise price) .

:

- (Call Option)

- (Put Option).

(Call Option) (, , , ..) (Strike Price). , () , .

(Put Option) (Strike Price) ( ), . , () , .

, ( -) , () .

- (European - style) (American - style).

( ) , (expiration day). , .

, - , - - ; , - . , , - .

( ), -, .

- , ( ) ; ITM (In The Money) - .

- , ( ); - OTM (Out of The Money) - .

, ATM (At The Money) - ; , , , - .

, (all Option) - 50 ./. , 50 ., ( ). , , 51 ., ( I - ), , , 1 . . , 49 ., ( ) - , -.

, (Put Option) 50 .. , , ( ). - , , 49 ., I ( ) , 1 . . , , - 51 ., ( ), .. - , - ( - ) .

:

(Call Option) S < P - ITM ( )

S = P - ATM ( )

S > P - OTM ( ).

(Put Option) S > P - ITM ( )

S = P - ATM ( )

S < P - OTM ( ),

:S (Strike Price),

P - .

() - , . . (Strike, Exerciseprice) - , , : ITM (F), ATM (F), OTM (F). -, , - .

() - : (Intrinsic Value) ( Time Value, Extrinsic Value).

Pr = IV + TV,

:

Pr ; IV , TV .

(Intrinsic Value) , I ( ) :

IV = - S Call - ( )

IV = S - P Put - ( ).

- ; ( ), = V, IV = 0.

V, , , : , , ( ), (Price Volatility); ; ; ( ) ..

() . , .

- - , "" (), -.

3.4.3. (Contract for differences)

(CFDs) 1990 ., .

CFDs . CFD , , , . CFD , , . . CDF e , .

, . - , , , , . , , CDF, .

DF , . , CDF , . .

CDF , . , .

, CDFs 100 000 , 20 000 , . CDFs 100 000 . 100 000 CDFs. , 100% . CDFs , . CDFs , 0.5% ( ), . CFDs, .. , .

, .

, .

CFD .

: 54/54.5 . 10 000 CFD 54.5 . , 10% , : 10 000*54.5*0.1 = 54 500 . , : 10 000*54.5 = 545 000 54 500 .

, ( ).

( ) .

, 6.57%, SONIA (Sterling Overnight Index Average) 5.07% + 1,5%.

, 55 , :

10 000*55 *0.0657/365 = 99 .

, , . 0.5 , :

0.5*10 000 = 5 000 .

, , 10 000 CFD s. .

55 , :

* 54.5 ,

*. 55 ,

*. : 55 --54.5 = 0.5 ,.

*. : 0.5*10 000 = 5 000 .

.

CFD .

54/54.5 . 10 000 CDF s 54 . 10%, :

54*10 000*0.1 = 54 000 .

, . 2.57% SONIA 5.07% - 2.5%.

49.5 , :

10 000*49.5*0.0275/365 = 37.29 .

, . 0.06 , : 0.06*10 000 = 600 .

10 000 CDF s. 49.5 , :

*. 54 ,

*. 49.5 ,

*. 54 - 49.5 = 4.5 ,

*. 10 000*4.5 = 45 000 .

.

4:

4.1.

. , .

. , , .

, 1955 . () Wayne Snider "-". - Russell Gallagher 34 -.

1996 . Global Association of Risk Professionals (GARP), . FRM GARP - . , .

Risk and Insurance Management Society, Inc. (RIMS), 1950 . International Federation of Risk and Insurance Management (IFRIMA), 1984 . , .

- , , . .

, , .

, , .

, (- ) .

:

- ( ),

- ( ).

. , , , ..

, , , , .., .

, . , , . , , , . , .. .

, .

: . : , , , , .

: , , , , .

- . - , - .

, , , , , , ..

, , , .

, (CRO-Chief Risk Officer) , . CRO , , . , , CRO .

, , , , , , ..

, , . () - .

, , . , , .

, , - .

, , , , .

4.2.

. . . . .

. ():

* ;

* ;

* , ;

* ;

* ;

* ;

* ;

* .

( ) - ( ), ( ) ( ). , :

* - , ;

* - , ;

* - , , .

, - (- ) , . () . , , .

. .

, .. . , , : 1/ , ; 2/ , ; 3/ . , , .

- . . , - , .

4.3.

. , , .

- :

* ;

* ;

* ;

* ;

* .

" " : ) () , ) / , .. , .

, ( ), , , , .. , , . , 500 (American Management Association), (Risk and Insurance Management Society).

:

* ;

* - ( );

* .

: , " - " (HAZOR - Hazard and Operability Research), ( - Dow Fire and Explosion Index).

() () , ( , ..).

" " .

, , .

" " .

" " , , ..

, , , . :

- , ;

- ;

- ;

- ;

- ;

- , , .

, .

" " "" : , ().

, . . - , , , , .

, . . , .. , , .. .

() . , , , .

- - , . . - .

" " . , , , ..

4.4.

, . - , . - -, - . , - . , , . .

, , , . .

() . , (Henry Mintzberg - 1987) (Fire Ps for Strategy) :

- (plan); ; - (ploy); ; ;

- (pattern);

- (position), , ;

- (perspective), , .

, :

* ;

* ;

* ;

* , ;

* , ;

* (stake holder).

" " (Arnoldo Hax - 1994) , "" . , , , , , , , ..

Ps (five Ps for strategy) :

* (risk avoidance), .. () . , , , .;

* (loss prevention and control) . , ;

* (risk retention) , . , . , ;

* (risk transfer) . : , .

(hedging) , , . , , , . - .

() , , , .

. : ) , , , , , ( ""); ) , ; ) .

, .

, .

( ) , .

(insurance) () . , , - , . , .

( ), - .

. , , , . , , , 3 , 1.09 1 , 3 1 0.92 . 1 - 0.92 , , 3 1 1 . (.. 1 - 0.92 ), , , 3 1 0.92 . 0.92 3 , , 1 1 , .

, . - , , , , . - , , , .

(diversifying) , . , 100 000 , . 100 000 , . , .

. : . (diversifiable risk) (unsystematic risk) , . (nondiversifiable risk), (systematic risk) (market risk) , .

- .

4.5.

93/6/ . , -. :

* , ;

* ;

* , ;

* , .

, , , . , , . - , , . . . . .

. - , , , . , /. , , .

, , (IOSCO).

IOSCO . (1) ; (2) , (3) , . , , . .

IOSCO - : , . . . - .

IOSCO , , . . - . , , .

, , , , , . . , , , , . . . , " " Var ("value-at-risk" - ).

, , , . . , . .

, - - . , . , - .

, - . . , . - : 1) ; 2) ; 3) , ; 4) ; 5) .

. - , . , . - . .

.

, (ISO) - ISO/IEC Guide 73.

. . , , . ISO/IEC Guide 73 :

* : ; ; ; ; ; ; ; .;

* : ; ; ; ; ; ; ; .

- , , , , - .

ISO/IEC Guide 73 . - , , . , , , . , . , - , , , . . - , .

ISO/IEC Guide 73 , . , , , , .

, . . - : ; , ; , .

N 8 , N 6 .

: , . , . , . .

, - , .

1. ,. -. " ", , 1996.

2. ,., ., ... ( , ), , .2000.

3. ,. . -. ., 2004.

4. ,. ., ., ., .. - . ( ..). " ", , 2003.

5. ,. , , 1999.

6. ,. , "-". ., 2003.

7. ,., ., ., ., .. . " ", ., 2003.

8. ,., .. ( ), " ", ., 2001.

9. ,. . , , 1995.

10. ,. . , ., 2000.

11. ,., .. , " " , ., 2002.

12. ,. . "", ., 2000.

13. . "", ., 2003.

14. ,., ., ., ., .. . "". , 2002.

15. ,. , ( .). " ", ., 1999.

16. ,., .. . "Alma Mater International". , 2001.

17. ,. . ( ). PRINCEPS, , 1995.

18. ,. . PRINCEPS, , 1993.

19. ,. 14 . "-14". ., 2002.

20. ,. - . , N 1, 2003, 28-35.

21. ,. ( ). "". , 2000.

22. ,. , . "-", ., 1999.

23. ,. . . "-", ., 2003.

24. ,. ( .). "", -, 1994.

25. : . . . "", , 2000.

26. ,. -. . "". , , 1998.

27. ,. . . "-", , 2001.

28. Bernstein,P. Against the Gods. The remarka ble story of risk. John Wiley and Sons, Inc., N.Y., 1996.

29. Bodie,Z., A.Kane, A.Marcus. Essentials of Investments (fourth edition). Trwin, Mc Graw-Hill, N.Y., 2001.

30. Daigler,R. Financial Futures Markets. Conceps, evidence, and applications. Harlet Collins College Publishers, N.Y., 1993.

31. Elliott,R., P.Kopp. Mathematics of Financial Markets. Springer-Verlag New York Inc., 1998.

32. Fabozzi,F. Bond Porfolio Management (second edition), Fronk J. Fabozzi Associates New Hope, Pennsylvania, 2001.

33. Hull,J. Option, Futures and Other Derivative Securities. Prentice-Hall Inc., New Jersey, 2000.

34. Jorion,P. Financial Rik Manager Hand book, J.Wiley Publishing, N.Y., 2003.

35. Marshall,J., V.Bansal. Financial Engineering. New York Institute of Finance, Allyn and Bacon Inc., N.Y., 1992.

36. Risk Management Standard. ISO/IEC Guide'73, 2002.

() .

(, , , , , , ..).

:

1. .

2. :

- () ;

- / .

3. .

4. .

5. .

6. .

7. , .

8. ( 8-10 ).

- - 25 .

1. :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

2. :

. , ;

. ;

. ;

. - .

3. :

. () ;

. ;

. ;

. - .

4. :

. ;

. ;

. ;

. () ;

. .

5. :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

6. :

. , ;

. ;

. ;

. ;

. .

7. :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

8. :

. ;

. , ;

. ;

. ;

. .

9. :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

10. :

. ;

. - ;

. ;

. ;

. .11. :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

12. () :

. ;

. ;

. ;

. .13. :

. ;

. ;

. ();

. .

14. :

. ;

. ;

. () ;

. ;

. .

15. :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

16. , :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

17. :

. ;

. , ;

. () ;

. - .

18. (long position) , :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

19. S , F , F>S:

. ;

. ;

. , ;

. ;

. (short position).

20. (call option), S = P, :

. ;

. I (F);

. ;

. ;

. .21. ut of he Money, :

. , call option;

. ;

. ;

. ;

. .

22. call option :

. ;

. , ;

. , ITM (F);

. ;

. -.

23. , :

. ;

. ;

. ;

. (volatility) ;

. .

24. :

. ;

. ;

. ;

. ;

. .

25. CFD :

. ;

. ;

. ;

. ;

.

26. , :

. ;

. ;

. ;

. .

27. CFD :

. , ;

. ;

. ;

. ;

. .

28. :

. ;

. ;

. ;

. Forward ;

. .

29. call option:

. , ;

. // ;

. ;

. // ;

. .

30. put option:

. ;

. , ;

. // ;

. ;

. .

:1-; 2-; 3-; 4-; 5-; 6-; 7-;

8-; 9-; 10-; 11-; 12-; 13-; 14-;

15-; 16-; 17-; 18-; 19-; 20-; 21-;

22-; 23-; 24-; 25-; 26-;

27-; 28-; 29-; 30-.

PAGE 2

_1166345166.doc

_1111570548.unknown